Luận án Tiến sĩ Sử học: Quá trình phát triển của xã hội tiêu dùng Mỹ sau chiến tranh thế giới thứ hai (từ năm 1945 đến năm 1960)

VIỆN HÀN LÂM<br /> KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM<br /> HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br /> <br /> LÊ THỊ THU HẰNG<br /> <br /> QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI TIÊU DÙNG<br /> MỸ SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI<br /> (TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1960)<br /> <br /> Ngành: Lịch sử thế giới<br /> Mã số: 9229011<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ SỬ HỌC<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS. TS. TRẦN THỊ VINH<br /> <br /> Hà Nội - 2019<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> <br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các tư<br /> liệu được sử dụng trong luận án hoàn toàn trung thực, khách quan và có<br /> nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Những kết quả nghiên cứu của luận án chưa từng<br /> được công bố trong bất kì công trình nào khác.<br /> Tác giả luận án<br /> <br /> Lê Thị Thu Hằng<br /> <br /> ii<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> <br /> Tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới GS.TS. Trần Thị Vinh,<br /> giáo viên hướng dẫn, người đã ủng hộ ý tưởng nghiên cứu khoa học của tôi<br /> và là chỗ dựa tinh thần quan trọng giúp tôi hoàn thành luận án này.<br /> Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Viện Nghiên cứu Châu Mỹ đã tạo<br /> điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và công tác, các thầy cô<br /> trong Viện Sử học, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, Khoa Lịch sử,<br /> Học viện Khoa học Xã hội Việt Nam, Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm<br /> Hà Nội và đồng nghiệp Viện Nghiên cứu Châu Mỹ đã quan tâm, giúp đỡ tôi<br /> trong quá trình học tập và nghiên cứu.<br /> Tôi cũng xin gửi lời biết ơn sâu sắc tới gia đình tôi, chồng, các con và<br /> bạn bè thân thiết đã là nguồn động viên lớn lao và động lực để tôi hoàn thành<br /> luận án này.<br /> Xin chân thành cảm ơn!<br /> <br /> iii<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT..........................................................iv<br /> DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG BIỂU........................................................... v<br /> MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................... 1<br /> 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án ...................................... 3<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án ....................................... 4<br /> 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận án .................. 5<br /> 5. Đóng góp mới về khoa học của luận án .................................................. 6<br /> 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án ................................................. 7<br /> 7. Cơ cấu của luận án .................................................................................. 9<br /> CHƯƠNG 1-TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ ....... 10<br /> 1.1. Tình hình nghiên cứu ở trong nước ............................................... 10<br /> 1.2. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài ................................................ 12<br /> 1.2.1. Công trình về những vấn đề lý thuyết ............................................ 13<br /> 1.2.2. Các công trình nghiên cứu kinh điển .............................................. 15<br /> 1.2.3. Các công trình nghiên cứu đương đại ............................................. 19<br /> 1.2.4. Các công trình nghiên cứu về xã hội tiêu dùng Mỹ thời hậu chiến 22<br /> 1.2.5. Các công trình nghiên cứu về ảnh hưởng của xã hội tiêu dùng Mỹ28<br /> Một số nhận xét ......................................................................................... 32<br /> CHƯƠNG 2-CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ SỰ PHÁT TRIỂN<br /> CỦA XÃ HỘI TIÊU DÙNG MỸ ................................................................. 35<br /> 2.1. Cơ sở lý luận về xã hội tiêu dùng .................................................... 35<br /> 2.1.1. Khái niệm xã hội tiêu dùng ............................................................. 35<br /> 2.1.2. Các lý thuyết về sự tồn tại và phát triển của xã hội tiêu dùng ........ 37<br /> 2.2. Cơ sở lịch sử của xã hội tiêu dùng Mỹ ........................................... 43<br /> 2.2.1. Thời kỳ lập quốc (1620-1775) ........................................................ 43<br /> <br /> 2.2.2. Thời kỳ Cách mạng Mỹ (1776-1854) ............................................. 45<br /> 2.2.3. Thời kỳ đầu công nghiệp hóa (1885-1920) .................................... 47<br /> 2.3. Cơ sở hình thành xã hội tiêu dùng Mỹ giai đoạn 1945-1960 ....... 52<br /> 2.3.1. Yếu tố chính trị ............................................................................... 52<br /> 2.3.2. Yếu tố kinh tế .................................................................................. 57<br /> 2.3.3. Yếu tố xã hội ................................................................................... 61<br /> Tiểu kết chương 2 ...................................................................................... 66<br /> CHƯƠNG 3-SỰ VẬN ĐỘNG CỦA XÃ HỘI TIÊU DÙNG MỸ (1945 1960)................................................................................................................ 67<br /> 3.1. Những thay đổi trong phương thức tiêu dùng của nước Mỹ<br /> (1945-1960) ............................................................................................... 67<br /> 3.1.1. Thay đổi về nhà ở ........................................................................... 67<br /> 3.1.2. Thay đổi về phương tiện di chuyển ................................................ 72<br /> 3.1.3. Thay đổi về thiết bị tiêu dùng tiết kiệm lao động ........................... 78<br /> 3.1.4. Thay đổi về các loại hình giải trí .................................................... 85<br /> 3.2. Sự phát triển của các công cụ thúc đẩy tiêu dùng ở Mỹ .............. 88<br /> 3.2.1. Quảng cáo và truyền thông ............................................................. 89<br /> 3.2.2. Thẻ tín dụng .................................................................................... 94<br /> 3.2.3. Trung tâm thương mại .................................................................... 97<br /> 3.2.4. Phương thức chăm sóc và giáo dục trẻ em ................................... 102<br /> Tiểu kết chương 3 .................................................................................... 106<br /> CHƯƠNG 4-MỘT SỐ NHẬN XÉT VỀ XÃ HỘI TIÊU DÙNG MỸ .... 108<br /> 4.1. Tác động của xã hội tiêu dùng Mỹ ............................................... 108<br /> 4.1.1. Tác động kinh tế ........................................................................... 108<br /> 4.1.2. Tác động xã hội............................................................................. 114<br /> 4.1.3. Tác động môi trường..................................................................... 124<br /> 4.2. Một số nhận xét về xã hội tiêu dùng Mỹ và gợi ý cho Việt Nam 129<br /> <br /> ii<br /> <br />