Luận văn:Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước giữa Tỉnh và huyện, xã ở tỉnh Bắc Ninh, giai đoạn 2004-2007- Thực trạng, phương hướng, giải pháp hoàn thiện

Chia sẻ: Nguyễn Thị Bích Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:98

Thêm vào BST

Báo xấu

210
lượt xem 68
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ngân sách nhà nước là một bộ phận quan trọng trong lĩnh vực tài chính đồng thời nó cũng là một công cụ tài chính quan trọng của một Quốc gia. Cùng với sự phân cấp quản lý kinh tế và hành chính thì ngân sách nhà nước cũng được phân cấp lý quản lý.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn:Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước giữa Tỉnh và huyện, xã ở tỉnh Bắc Ninh, giai đoạn 2004-2007- Thực trạng, phương hướng, giải pháp hoàn thiện

LU N VĂN T T NGHI P TÀI: “Phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c gi a T nh và huy n, xã t nh B c Ninh, giai o n 2004-2007- Th c tr ng, phương hư ng, gi i pháp hoàn thi n.” 1
L IM U 1. Lý do ch n tài: Ngân sách nhà nư c là m t b ph n quan tr ng trong lĩnh v c tài chính ng th i nó cũng là m t công c tài chính quan tr ng c a m t Qu c gia. Cùng v i s phân c p qu n lý kinh t và hành chính thì ngân sách nhà nư c cũng ư c phân c p lý qu n lý. Phân c p qu n lý ngân sách là c n thi t, nó giúp quá trình qu n lý và phân b m t cách hi u qu vi c s d ng các ngu n l c tài chính khan hi m c a qu c gia, nó còn t o ti n và i u ki n thu n l i thúc y s phát tri n hài hoà v kinh t xã h i.S phân c p có th là khác nhau ph thu c vào i u ki n v chính tr , kinh tê, xã h i c a t ng qu c gia. Vi t Nam thì vi c phân c p qu n lý ngân sách ã ư c Nhà nư c theo u i t năm 1986, c th hoá hơn khi ban hành lu t ngân sách nhà nư c năm 1996, và sau ó là là lu t s a i, b sung năm 2002( có hi u l c t năm 2004), nó ã góp ph n vào vi c qu n lý có hi u qu hơn ngân sách nhà nư c Ngân sách nhà n ơc bao g m : ngân sách trung ương và ngân sách a phương. Trong ó ngân sách a phương l i bao g m ngân sách c p t nh,ngân sách c p huy n, ngân sách c p xã. Vi c phân c p qu n lý ngân sách a phương là m t ph n quan tr ng trong phân c p qu n lý ngân sách nư c ta. ây là v n ư c Nhà nư c r t quan tâm, v i i u ki n c a t ng a phương mà vi c phân c p qu n lý ngân sách gi a các c p chính quy n a phương cũng r t khác nhau. Hi u qu c a vi c phân c p qu n lý ngân sách a phương có nh hư ng r t l n n s phát tri n chung c a c nư c, n u vi c phân c p qu n lý các c p chính quy n a phương t t nó không nh ng m b o vi c th c hi n t t ư c các nhi m v ra mà còn th hi n s t ch , sáng t o c a a phương trong vi c s d ng ngân sách. Tuy nhiên v i phân c p qu n lý ngân sách a phương ngoài nh ng thành t u t ơc v n còn t n t i nh ng b t c p c n ph i ư c hoàn th ên, m b o vi c phân c p qu n lý ngân sách hi u qu hơn góp ph n phát tri n kinh t xã h i a phương. 2
V i lý do ó và qua quá trình th c t p t i s tài chính B c Ninh, em xin ch n tài “Phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c gi a T nh và huy n, xã t nh B c Ninh, giai o n 2004-2007- Th c tr ng, phương hư ng, gi i pháp hoàn thi n” làm tài cho chuyên c a mình. 2. T ng quan tình hình nghiên c u V n phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c và phân c p ngân sách gi a các c p chính quy n i phương B c Ninh thì có các nghiên c u: - Trư c năm 1996: Có các nghiên c u xây d ng lu t ngân sách nhà nư c năm 1996 - Năm 2002: Là các nghiên c u nh m s i, b sung, hoàn thi n lu t ngân sách nhà nư c năm 1996, lu t năm 2002 ư c thi hành năm 2004 - Các quy t nh và hư ng d n v phân c p qu n lý ngân sách a phương và các nh m c phân b c a t nh B c Ninh m i th i kỳ n nh ngân sách, th i kỳ 2004-2006, 2007-2010 3. M c ích nghiên c u Kh o sát ánh giá phân c p qu n lý ngân sách a phương B c Ninh. T ó xu t các quan i m, phương hư ng và gi i pháp ti p t c hoàn thi n phân c p qu n lý ngân sách t nh, huy n, xã B c Ninh trong th i gian t i. - V m t lý lu n: H th ng các cơ s lý lu n liên quan n tài: Ngân sách nhà nư c, ngân sách t nh, phát tri n kinh t - xã h i t nh, phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c và phân c p qu n lý ngân sách a phương. - Phân tích th c tr ng phân c p qu n lý ngân sách a phương t nh B c Ninh. Các phân tích ư c ti n hành trên quan i m phát tri n và quan kh o sát phân tích th c t nh m phát hi n h th ng phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c a phương B c Ninh hi n hành còn nh ng gì c n tr s phát tri n - xu t các quan i m,phương hư ng hoàn thi n h th ng phân c p qu n lý và bi n pháp th c hi n xu t 4. i tư ng, ph m vi nghiên c u - i tư ng nghiên c u là ngân sách a phương t nh B c Ninh, h th ng phân c p 3
qu n lý ngân sách t nh, huy n, xã - Ph m vi nghiên c u; nghiên c u tình hình phân c p qu n lý ngân sách a phương liên quan n m t s phân c p qu n lý c th như: + Phân c p qu n lý thu, chi ngân sách + Phân c p qu n lý phân nh quỳên h n gi a trung ương và t nh, gi a t nh, huy n, xã B c Ninh Tuy nhiên i tư ng nghiên c u t p trung là phân c p qu n lý ngân sách a phương và quan tâm ch y u n phân c p qu n lý ngân sách gi a t nh và huy n B c Ninh 5. Phương pháp nghiên c u: S d ng phương pháp thu th p s li u, kh o sát , phân tích, so sánh.. 6. K t c u chuyên : Tr phân m u, k t lu n, m c l c và danh m c tài li u tham kh o, ph n n i dung c a chuyên th c t p g m có 3 chương: Chương I :C s lý lu n c a vi c phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c Chương II :Th c tr ng phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c gi a T nh và huy n, xã B c Ninh giai o n 2004-2007 Chương III: Phương hư ng, bi n pháp hoàn thi n phân c p qu n lý ngân sách gi a t nh và huy n, xã i v i t nh B c Ninh V i s giúp t n tình tr c ti p c a th y giáo GS- TS ÀM VĂN NHU và s giúp nhi t tình c a cán b , nhân viên phòng Qu n lý ngân sách c a S Tài Chính B c Ninh em ã hoàn thành báo cáo chuyên th c t p. Tuy nhiên v i m t sinh viên s p t t nghi p thì kinh nghi m th c t h n ch , kh năng nh n th c lý lu n và th c ti n còn chưa s c bén , th i gian h n h p, cho nên tài không th tránh kh i nh ng thi u sót và h n ch . Vì v y kính mong s phê bình, góp ý c a th y, các cán b phòng Qu n lý ngân sách B c Ninh tài này hoàn thi n và phong phú hơn. Em xin chân thành c m ơn ! Sinh viên Nguy n Th Quỳnh 4
CHƯƠNG I : CƠ S LÝ LU N C A VI C PHÂN C P QU N LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯ C 1.1. M t s v n cơ b n v ngân sách nhà nư c và phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c 1.1.1. Khái ni m và vai trò c a ngân sách nhà nư c Khi nói v khái ni m ngân sách nhà nư c thì có r t nhi u quan ni m khác nhau, v i t ng th i kỳ và t ng qu c gia khác nhau thì l i có nh ng khái ni m khác nhau Theo các nhà nghiên c u kinh t c i n thì : “ Ngân sách nhà nư c là m t văn ki n tài chính mô t các kho n thu, chi c a Chính Ph , ư c thi t l p hàng năm” Còn Theo nhi u nhà nghiên c u kinh t hi n i thì cho r ng: “ Ngân sách là b ng li t kê các kho n thu, chi bàng ti n m t trong m t giai o n nh t nh c a nhà nư c” Theo lu t ngân sách nhà nư c Vi t Nam (01/2002/QH11) thông qua t i kỳ h p th 2 Qu c H i khóa 11 ngày 16/12/2002 nh nghĩa: “ Ngân sách nhà nư c là toàn b các kho n thu, chi c a nhà nư c ã ư c cơ quan Nhà nư c có th m quy n quy t nh và th c hi n trong m t năm m b o th c hi n các ch c năng,nhi m v c a Nhà Nư c Tuy có nhi u quan ni m v ngân sách Nhà nư c nhưng gi a chúng cũng có nh ng i m chung là: - Ngân sách nhà nư c là m t o lu t d trù các kho n thu, chi c a m t ch th trong m t th i gian nh t nh, thư ng là m t năm- g i là năm tài chính - Ngân sách nhà nư c c a m t Qu c gia ư c cơ quanl p pháp c a Qu c gia ó ban hành, nó là công c kinh t c a Nhà nư c nh m ph c v cho vi c th c hi n các ch c năng, nhi m v c a Nhà Nư c N i dung ch y u c a ngân sách là thu, chi nhưng không ph i ch là các con s , cũng không ch là quy mô, s tăng gi m s lư ng ti n t ơn thu n, mà còn ph n ánh ch trương phân c p qu n lý c a Nhà nư c, bi u hi n các quan h tài chính gi a các c p chính quy n, gi a Nhà nư c v i các ch th kinh t khác c a n n kinh t qu c dân trong quá trình phân b các ngu n l c và phân ph i thu nh p. Ngân sách nhà nư c là m t công c kinh t quan tr ng, Nhà nư c s d ng nh m 5
tác ng vào n n kinh t thúc y( kìm hãm) s phát tri n kinh t , mb o công b ng xã h i, b o v các t ng l p dân cư. Thông qua vi c l p, s d ng ngân sách nhà nư c b n ch t c a ngân sách ư c hình thành. Ngân sách nhà nư c th hi n quan h kinh t , tài chính gi a Nhà nư c và các ch th kinh t khác c a n n kinh t hàng hóa trong quá trình phân b , s d ng ngu n l c c a n n kinh t , phân ph i và phân ph i l i thu nh p. B n ch t kinh t c a ngân sách g n li n v i b n ch t chính tr và b n ch t giai c p c m quy n Ngân sách nhà nư c là công c i u ch nh vĩ mô n n kinh t xã h i, nh hư ng phát tri n s n xu t, i u ti t th trư ng, bình n giá c , i u ch nh i s ng xã h i - Ngân sách nhà nư c i u ti t trong kinh t , thúc y phát tri n kinh t . Ngân sách nhà nư c là công c nh hư ng hình thành cơ c u kinh t m i, kích thích phát tri n s n xu t kinh doanh và ch ng c quy n. Trư c h t nhà nư c s hư ng ho t ng c a các ch th trong n n kinh t i vào qu o mà Nhà nư c ã ho ch nh i u Vai trò c a ngân sách nhà nư c: Ngân sách nhà nư c m b o ngu n tài chính cho vi c th c hi n ch c năng, nhi m v c a Nhà nư c - Ngân sách nhà nư c là công c kinh t vĩ mô quan tr ng c a Nhà nư c tác ng vào n n kinh t . Ngân sách là ngu n l c u tư quan tr ng, giúp i u ch nh cơ c u kinh t , thúc y quá trình ô th hoá. Cùng v i các công c khác h tr s hình thành ng b các y u t th trư ng, kh c ph c các th t b i c a th trư ng, m b o tính công b ng, môi trư n kinh doanh lành m nh và s phát tri n hài hoà gi a các a phương. - Ngân sách nhà nư c m b o ngu n tài chính nhà nư c th c hi n các ch c năng, nhi m v c a mình. Ch c năng, nhi m v c a Nhà nư c là nhi u và mang tính quan tr ng, nh hư ng l n n s phát tri n c a t nư c, do v y hoàn thành các nhi m v ó thì tài chính là i u ki n không th thi u, nó óng vai trò vô cùng l n. 1.1.2. Khái ni m c a phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c Cùng v i vi c phân c p v qu n lý hành chính và kinh t , qu n lý ngân sách cũng 6
ơc th c hi n và phù h p v i qu n lý kinh t và hành chính. Phân c p qu n lý ngân sách là vi c xác nh ph m vi trách nhi m và quỳên h n c a chính quy n Nhà nư c m i c p trong vi c qu n lý thu, chi ngân sách nhà nư c. Trong phân c p qu n lý ngân sách thì vi c phân c p ngân sách gi a các c p chính quy n a phươg là quan tr ng và cơ b n nh t Nh ng quy nh pháp lý v phân c p qu n lý ngân sách bao g m nh ng quy ph m pháp lu t liên quan n xác nh quy n h n, nhi m v , c a các c p chính quy n Nhà nư c trong vi c qu n lý i u hành ngân sách. Lu t ngân sách nhà nư c năm 2002 nư c ta ã r t quan tâm n vi c phân c p qu n lý ngân sách c bi t là phân c p m i quan h gi a các c p chính quy n trong vi c qu n lý ngân sách Như v y có th hi u phân c p qu n lý ngân sách là s giao trách nhi m và quy n h n t trung ương xu ng các c p chính quy n trong vi c qu n lý và i u hành ngân sách nhà nư c, m b o cho vi c các c p chính quy n có s t ch nh t nh v tài chính th c hi n các ch c năng, nhi m v c a mình. 1.2. S c n thi t và n i dung hoàn thi n phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c và t nh 1.2.1. S c n thi t phân c p ngân sách nhà nư c ây là xu th t t y u khách quan, m t yêu c u phát tri n kinh t M t là: Phân c p qu n lý ngân sách là t t y u vì s v n ng c a các dòng tài chính ph i g n k t v i các ho t n kinh t trong không gian và th i gian v i nh ng hình th c và phương th c theo các quan h t l nh t nh v lư ng u vào c a các ho t ng kinh t : Ngu n v n ngân sách là m t ngu n l c quan tr ng.Nó có th là ngu n v n chính cũng có th là ngu n v n khơi mào cho s hình thành và th ng l i c a ch trương phát tri n kinh t u ra, k t qu u ra t t là m c tiêu c a các ho t ng kinh t và s v n ng tài chính kỳ v ng. u ra d ng hàng hoá áp ng yêu c u c a th trư ng, d ng giá tr v i ph n giá tr gia tăng ngày càng l n là ngu n b sung cho ngân sách. Trong m i quan h này u ra làm c tiêu, căn c quy t nh u tư, phân b u vào Hai là: Phân c p qu n lý ngân sách là t t y u vì ph i m b o m i quan h ch t ch gi a phân c p qu n lý kinh t và phân c p qu n lý ngân sách. 7
Phân c p qu n lý ngân sách là m t n i dung quan tr ng trong phân c p qu n lý kinh t gi a các c p chính quy n. Do ó vi c phân c p qu n lý ngan sách ph i căn c vào phân c p qu n lý kinh t Ngư cl i phân c p qu n lý ngân sách úng s có tác ng quan tr ng mb os thành công c a phân c p qu n lý kinh t . Phân c p qu n lý ngân sách là ng l c thúc y các a phương ch ng khai thác các ti m năng, th m nh c a a phương mình trong phát tri n kinh t a phương và óng góp ngày càng nhi u vào ngân sách nhà nư c Ba là: Phân c p ngân sách còn là m t yêu c u t t y u c a vi c nâng cao ch t lư ng và hi u qu c a k ho ch hoá và qu n lý ngân sách Mu n qu n lý thu, chi ch t ch không b sót thu, b o m chi h p lý, ti t ki m thì các kho n thu, chi c th u ph i có ch ……………… Nhà nư c trung ương không th qu n lý t t t t n u không phân c p qu n lý ngân sách cho a phương, các ngành các lĩnh v c khi mà các kho n thu, chi có s lư ng l n,nhi u ngành, nhi u lĩnh v c. Ch có phân c p h p lý trung ương m i có th t p trung qu n lý các ngu n thu, kho n chi l n quan tr ng có t m nh hư ng l n n s phát tri n kinh t , xã h i chung Phân c p qu n lý kinh t nói chung và phân c p qu n lý ngân sách nói riêng h p lý s phát huy ư c tính ch ng sáng t o c a các ngành, a phương trong phát tri n kinh t xã h i. S phát tri n kinh t c a vùng ư c quan tâm c bi t. Vi c phân c p qu n lý ngân sách có m c tiêu nh m phát tri n a phương Phát tri n kinh t là s tăng trư ng, là s thay i cơ c u n n kinh t , s gia tăng ch t lư ng cu c s ng, m c công b ng, dân ch , c bi t là kh i lư ng, ch t lư ng, hi u qu c a s tham gia c a c ng ng vào quá trình phát tri n ngày càng cao hơn Phát tri n b n v ng là s phát tri n hài hoà c a phát tri n b n v ng v kinh t , xã h i, môi trư ng Trong ó phát tri n b n v ng v kinh t :Là s duy trì nh p tăng trư ng theo th i gian trên cơ s tăng năng su t lao ng và hi u qu cao Phát tri n b n v ng v xã h i : Là nâng cao m c tiêu phát tri n con ngư i cho th h hôm nay và th h tương lai,là s t ng h p c a phát tri n các y u t : M c 8
s ng( v t ch t, tinh th n), s bình ng, s tin c y, kh năng liên k t và an toàn xã h i Phát tri n b n v ng v môi trư ng: Là các quy t nh kinh t hi n t i mb ob o t n và tái sinh các h sinh thái, m b o ch t lư ng môi trư ng cho hi n t i và cho tương lai, m b o ngu n l c, cu c s ng v t ch t cho hi n t i và cho tương lai. Phát tri n a phương là căn c vào nhu c u c a th trư ng t ng a phương, khai thác ti m năng, th m nh t nhiên, kinh t , xã h i c a mình. Xây d ng các l i th c nh tranh thu hút ngu n l c u tư vào a bàn. T o môi trư ng cho các doanh nghi p phát huy tính ch ng tích c c m r ng kinh doanh trên cơ s g n chi n lư c phát tri n doanh nghi p v i chi n lư c phát tri n a phương, chi n lư c phát tri n Qu c gia, cùng hư ng t i hi u qu kinh t t i a và s hài hoà gi a các bên Phát tri n a phương không ch nâng cao thu nh p, gia tăng phúc l i a phương mà còn nh m nâng cao kh năng óng góp c a a phương vào s phát tri n chung c a t nư c, qua ó nâng cao v th c a mình Như v y xu th phân c p qu n lý ngân sách cho a phương là t t y u.Nhi m v c a chính quy n a phương là t p trung vào xây d ng môi trư ng kinh doanh thu n l i cho các doanh nghi p trong ó có các n i dung: m b o cơ s h t ng, t ch c h p tác gi a khu v c tư nhân và nhà nư c, u tư t o l i th so sánh cho a phương Nhi m v trên mu n hoàn thành thì chính quỳên a phương c n ph i có chi n lư c phát tri n kinh t , xã h i cho a phương, c bi t quan tâm n phát tri n các doanh nghi p trên a bàn: + T o môi trư ng u tư mang tính c nh tranh + Khuy n khích có s h tr k p th i vàhi u qu ………….. + Phát tri n giáo d c và ào t o + H tr c i thi n ch t lư ng cu c s ng c a ngư i dân + Xu th là g i ý cho phân c p qu n lý kinh t trong ó c bi t quan tâm n phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c: a phương ư c giao nhi m v qu n lý thì ph i ư c phân c p ngu n tài chính cho vi c m b o th c hi n nhi m v ó. a phương ư c giao nhi m v qu n lý lĩnh v c kinh t nào thì ph i b o toàn, phát tri n v n tăng ngu n thu cho ngân sách nhà nư c 9
Các nhi m v phân c p qu n lý ngân sách mà trung ương phân c p a phương ph i m b o qu n lý ch t ch và có hi u qu cao, úng lu t Vi c phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c liên quan n hàng lo t phân c p qu n lý c th , ch ng h n như: - Các phân c p qu n lý thu, chi ngân sách - Các phân c p qu n lý th hi n vai trò c a nhà nư c trong quan h nhà nư c v i ch th n n kinh t - Phân c p qu n lý v phân nh trách nhi m, quy n h n gi a trung ương và các c p chính quỳên a phương trong quá trình hình thành, t o l p và s d ng h p lý và có hi u qu ngân sách nhà nư c Qu c gia nào trên th gi i thì h th ng chính quy n cũng ư c c u t o thành nhi u c p: C p trung ương, t nh( Thành ph ), huy n, xã ho c Trung ương ( Liên bang), bang, t nh, huy n, xã. ng v i m i c p chính quy n thư ng là m t c p ng n sách. Tuy nhiên, có hai mô hình t ch c ch y u là : Mô hình “ l ng ghép” và mô hình “ không l ng ghép” V i mô hình “L ng ghép” Ngân sách trung ương bao g m c ngân sách t nh. Ngân sách nhà nư c ư c t ng h p t d toán ngân sách nà nư c c a các b ngành trung ương và các t nh. V i mô hình này ngân sách t nh có vai trò quan tr ng vì nó bao g m c ngân sách c p huy n và ngân sách c p xã. Ngân sách nhà nư c bao g m hai ph n: Ph n t ng h p t d toán ngân sách c a kh i các t nh( thành ph ) và ph n t ng h p t d toán ngân sách các b , ngành trung ương 1.2.2. N i dung cơ b n và các nguyên t c cơ b n c a phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c gi a trung ương i v i t nh V n i dung phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c 1.2.2.1. Th m quy n ngân sách a) Qu c H i - Làm lu t và s a i lu t trong lĩnh v c ngân sách nhà nư c - Quy t nh phân c p qu n lý hành chính, ti n t qu c gia góp ph n phát tri n kinh t , m b o cân i thu, chi ngân sách nhà nư c - Quy t nh d toán ngân sách nhà nư c v i t ng s thu, t ng s chi, m c b i chi và các ngu n bù p 10
- Quy t nh phân b ngân sách nhà nư c theo t ng lo i thu, t ng lĩnh v c chi và theo cơ c u gi a chi thư ng xuyên, chi u tư phát tri n, chi tr n - Quy t nh danh m c các chương trình, d án qu c gia, các công trình x y d ng cơ b n quan tr ng ư c u tư t ngu n ngân sách nhà nư c - Quy t nh i u ch nh d toán ngân sách nhà nư c trong trư ng h p c n thi t - Giám sát vi c th c hi n ngân sách nhà nư c, phân c p qu n lý tài chính, ti n t qu c gia, ngh quy t c a Qu c H i v ngân sách nhà nư c hàng năm, các chương trình, d án qu c gia, các công trình xây d ng cơ b n quan tr ng - Phê chu n quy t toán ngân sách nhà nư c Hàng năm Qu c H i giao U ban thư ng v Qu c H i quy t nh phương án phân b ngân sách trung ương cho t ng b , ngành và m c b sung t ngân sách trung ương cho t ng t nh, thành ph tr c thu c trung ương do Chính Ph trình và báo cáo Qu c H i t kỳ h p th nh t b. Các cơ quan c a Qu c H i : Có trách nhi m giúp Qu c H i trong th c hi n pháp lu t v ngân sách nhà nư c - U ban thư ng v Qu c H i: . Ban hành pháp lu t v lĩnh v c ngân sách nhà nư c ư c Qu c H i giao . Th c hi n nhi m v c a Qu c H i giao v quy t nh phân b ngân sách trung ương . Giám sát vi c thi hành pháp lu t v ngân sách, phân c p qu n lý tài chính, ti n t qu c gia, ngh quy t c a Qu c H i v ngân sách nhà nư c hàng năm - U ban kinh t và ngân sách c a Qu c H i: . Th m tra d án lu t, pháp l nh và các d án khác v lĩnh v c ngân sách . Th m tra d toán ngân sách nhà nư c, phân b ngân sách nhà nư c, các báo cáo v th c hi n ngân sách nhà nư c và quy t toán ngân sách nhà nư c do Chính Ph trình Qu c H i . Th m tra phương án phân b ngân sách trung ương cho t ng b , ngành và m c b sung t ngân sách trung ương cho t ng t nh, thành ph tr c thu c trung ương do Chính Ph trình U ban thư ng v Qu c H i . Giám sát ho t ng c a Chính Ph , các ngành, các c p trong vi c th c hi n ngân sách nhà nư c và vi c th c hi n pháp lu t v ngân sách c a các t ch c và cá nhân 11
. Ki n ngh v i Qu c H i các v n v ngân sách, tài chính, ti n t c. Chính Ph Th c hi n vi c qu n lý, t ch c tri n khai và ki m tra vi c th c hi n d toán ngân sách nhà nư c. C th như sau: - Chính ph trình Qu c H i, U ban thư ng v Qu c H i và các d án lu t, pháp l nh và các d án khác v ngân sách nhà nư c - Ban hành các văn b n pháp quy v ngân sách nhà n ơc theo th m quy n - L p và tình Qu c H i d toán ngân sách nàh nư c và phân b ngân sách nhà nư c, d toán i u ch nh ngân sách nhà nư c trong trư ng h p c n thi t - L p và trình U ban thư ng v Qu c H i phương án phân b c th ngân sách trung ương - Căn c vào Ngh quy t c a Qu c H i và Ngh quy t c a U ban thư ng v Qu c H i, quy t nh giao nhi m v thu, chi ngân sách cho t ng b , ngành, nhi m v thu, chi và m c b sung t ngân sách trung ương cho t ng t nh, thành ph tr c thu c trung ương - Th ng nh t phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c, b o m s ph i h p ch t ch gi a cơ quan qu n lý ngành và a phương trong vi c th c hi n ngân sách nhà nư c - T ch c và ki m tra vi c th c hi n ngân sách nhà nư c, báo cáo Qu c H i, U ban thư ng v Qu c H i v tình hình th c hi n ngân sách nhà nư c, các chương trình, d án qu c gia, các công trình xây d ng cơ b n quan tr ng - Quy nh nguyên t c, phương pháp tính toán vi c b sung ngu n thu t ngân sách c p trên cho ngân sách c p dư i - Quy nh ch s d ng kho n d phòng ngân sách nhà nư c và qu n lý d tr tài chính - Quy nh ho c u quy n cho cơ quan nhà nư c có th m quy n quy nh các ch , tiêu chu n nh m c chi ngân sách nhà nư c thi hành th ng nh t trong c nư c - Ki m tra Ngh quy t c a H i ng nhân dân v d toán ngân sách và quy t toán ngân sách d. Nhi m v , quy n h n và s ph i h p gi a các các quan qu n lý nhà n ơc B Tài Chính: 12
- Chu n b các d án lu t, pháp l nh và các d án khác v lĩnh v c tài chính- Ngân sách nhà nư c trình Chính Ph - Ban hành các văn b n pháp quy v tài chính- NSNN theo th m quy n - Ch u trách nhi m trư c Chính Ph th c hi n ch c năng th ng nh t phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c v công tác thu thu , phí, l phí và các kho n thu khác c a ngân sách nhà nư c - Th ng nh t qu n lý các kho n vay và tr n c a Chính Ph , qu n lý tài chính các ngu n vi n tr qu c t - Hư ng d n, ki m tra vi c th c hi n ngân sách nhà nư c - T ch c th c hi n thu ngân sách nhà nư c và c p phát các kho n chi ngân sách nhà nư c - Cho vay ưu ãi ho c h tr tài chính i v i các d án chương trình m c tiêu kinh t c a Nhà nư c theo quy nh c a Chính Ph - Hư ng d n, ki m tra các B , cơ quan khác trung ương và các a phương xây d ng d toán ngân sách nhà nư c hàng năm - Ch ng ph i h p v i các cơ quan h u quan trung ương và a phương l p d toán ngân sách nhà nư c, phân b ngân sách nhà nư c và phương án phân b ngân sách trung ương trình Chính Ph - xu t các bi n pháp nh m th c hi n phân c p qu n lý tăng thu, ti t ki m chi ngân sách nhà nư c - Ch trì ph i h p v i các B , ngành trong vi c xây d ng các ch , tiêu chu n nh m c chi ngân sách nhà nư c trình Chính ph quy t nh ho c quy t nh theo phân c p c a Chính ph thi hành th ng nh t trong c nư c - Thanh tra, ki m tra tài chính i v i t t c các t ch c kinh t , các ơn v hành chính s nghi p và các i tư ng khác có nghĩa v n p ngân sách nhà nư c và s d ng ngân sách nhà nư c - Qu n lý qu ngân sách nhà nư c và các qu khác c a nhà nư c - L p quy t toán ngân sách trung ương, t n h p, l p quy t toán ngân sách nhà nư c trình Chính ph , t ch c qu n lý, ki m tra vi c s d ng tài s n nhà nư c B K Ho ch và u Tư: - Trình Chính ph d án k ho ch phát tri n kinh t - xã h i c a c nư c và các cân 13
i ch y u c a n n kinh t qu c dân, trong ó có cân i tài chính ti n t , v n u tư XDCB làm cơ s cho vi c xây d ng k ho ch tài chính, ngân sách - Phôí h p v i B Tài Chính l p d toán và phương án phân b ngân sách nhà nư c trong lĩnh v c ph trách - Ph i h p v i B Tài Chính và các B , ngành h u quan ki m tra ánh gía hi u qu c a v n u tư các công trình xây d ng cơ b n Ngân hàng nhà nư c Vi t Nam: - Ph i h p v i B Tài Chính trong vi c l p d toán ngân sách nhà nư c iv ik ho ch và phương án vay bù p b i chi ngân sách nhà nư c - T m ng cho ngân sách nhà nư c x lý thi u h t t m th i qu ngân sách nhà nư c theo quy t nh c a Th tư ng Chính Ph Các b , cơ quan chuyên ngành: - Ph i h p v i B Tài Chính, U ban nhân dân c p t nh trong quá trình l p, phân b và quy t toán ngân sách nhà nư c thu c ngành, lĩnh v c ph trách, nh t là các B qu n lý ngành, lĩnh v c quan tr ng như: B Giáo D c- ào T o, B y t … - Ph i h p v i B Tài Chính ki m tra theo dõi tình hình th c hi n ngân sách thu c ngành, lĩnh v c ph trách - Báo cáo tình hình th c hi n và k t qu s d ng ngân sách thu c ngành, lĩnh v c ph trách theo ch quy nh - Ph i h p v i B Tài Chính trong vi c xây d ng ch , tiêu chu n nh m c chi ngân sách nhà nư c thu c ngành, lĩnh v c ph trách H i ng Nhân Dân: - Quy t nh d toán và phân b ngân sách a phương, phê chu n quýêt toán ngân sách a phương - Quy t nh các ch trương, bi n pháp tri n khai th c hi n th c hi n ngân sách a phương - Quy t nh i u ch nh d toán ngân sách a phương trong trư ng h p c n thi t - Giám sát vi c th c hi n ngân sách ã ư c H i ng nhân dân quy t nh. i v i H ND c p t nh ư c quy n quýêt nh thu m t s kho n thu v phí, l phí, các kho n ph thu theo quy nh c a Chính ph trong trư ng h p có nhu c u u tư xây d ng công trình k t c u h t ng thu c ph m vi ngân sách t nh m b o mà vư t 14
kh năng cân i c a ngân sách t nh thì ư c phép huy ng v n u tư trong nư c theo quy t nh c a Th Tư ng Chính Ph u tư U Ban Nhân Dân - L p d toán và phương án phân b ngân sách a phương, d toán i u ch nh ngân sách a phương trong trư ng h p c n thi t trình H i ng Nhân Dân cùng c p quýêt nh và báo cáo cơ quan hành chính nhà nư c, cơ quan tài chính c p trên tr c ti p 1.2.2.2. Phân chia ngu n thu, nhi m v chi Là s phân chia gi a ngân sách trung ương và ngân sách a phương cũng như gi a các c p ngân sách a phương v ngu n thu, nhi m v chi. a. Các kho n thu ngân sách trung ương hư ng 100% : - Thu giá tr gia tăng hàng hoá nh p kh u - Thu xu t kh u, nh p kh u - Thu tiêu th c bi t hàng hóa nh p kh u - Thu thu nh p doanh nghi p c a các ơn v h ch toán toàn ngành - Các kho n thu và thu khác t ho t ng thăm dò, khai thác d u khí - Ti n thuê m t t, m t nư c - Ti n thu h i v n c a ngân sách trung ương t i các cơ s kinh t - Thu h i ti n cho vay c a ngân sách trung ương( c g c và lãi) Thu t qu d tr tài chính c a trung ương - Thu nh p t v n góp c a ngân sách trung ương - Vi n tr không hoàn l i c a Chính ph các nư c, các t ch c khác, các cá nhân nư c ngoài cho Chính Ph Vi t Nam - Ph n n p ngân sách Nhà nư c theo quy nh c a Pháp lu t t các kho n phí,và l phí do các cơ quan, ơn v thu c trung ương t ch c thu không k phí xăng, d u và l phí trư c b - Ph n n p ngân sách theo quy nh c a pháp lu t các kho n thu s nghi p c a các ơn v do các cơ quan trung ương tr c ti p qu n lý - Chênh l ch thu l n hơn chi c a ngân hàng Nhà Nư c Vi t Nam - Thu k t dư ngân sách Trung ương - Thu chuy n ngu n ngân sách Trung ương năm trư c chuy n sang 15
- Các kho n ph t, t ch thu và thu khác c a ngân sách Trung ương theo quy nh c a Pháp lu t Các kho n thu phân chia t l ph n trăm % gi a ngân sách trung ương và ngân sách a phương ư c quy nh t i lu t ngân sách năm 2002 m t s kho n như sau: - Thu giá tr gia tăng ( không k thu giá tr gia tăng hang hóa nh p kh u) và thu giá tr gia tăng thu t ho t ng x s ki n thi t - Thu thu nh p doanh nghi p( không k thu thu nh p doanh nghi p c a các ơn v h ch toán toàn ngành và thu thu nh p t ho t ng x s ki n thi t - Thúê thu nh p v i ngư i có thu nh p cao ( không k các kho n thu và thu khác t ho t ng thăm dò, khai thác d u khí, ti n thuê m t t, m t nư c) - Thu tiêu th c bi t thu t hang hoá d ch v trong nư c( không k thu tiêu th c bi t thu t ho t ng x s ki n thi t) - Phí xăng d u b. Các kho n chi c a ngân sách trung ương g m - Chi u tư phát tri n: + u tư xây d ng các công trình k t câu h t ng kinh t xã h i không có kh năng thu h i v n do Trung ương qu n lý + u tư h tr cho các doanh nghi p, các t ch c kinh t , góp c ph n, liên doanh vào các doanh nghi p thu c lũnh v c c n thi t có s tham gia c a Nhà nư c theo quy nh c a pháp lu t + Chi h tr tài chính, b sung v n, h tr và thư ng xu t kh u cho các doanh nghi p, t ch c kinh t theo quy nh c a pháp lu t + Ph n chi u tư phát tri n trong các chương trình m c tiêu Qu c gia, d án nhà nư c do các cơ quan trung ương th c hi n, chi h tr các t ch c tài chính c a Nhà nư c do Trung ương qu n lý + Chi b sung d tr Nhà nư c + Các kho n chi u tư phát tri n khác theo quy nh c a Pháp lu t - Chi thư ng xuyên + Các ho t ng giáo d c, ào t o, d y ngh ,y t , xã h i, văn hoá, thông tin, văn h c ngh thu t, th d c th thao, khoa h c và công ngh , môi trư ng 16
+ Các trư ng ph thông dân t c n i trú, ào t o sau i h c, i h c, b i dư ng trung h c chuyên nghi p, ào t o ngh và các hình th c ào t o, b i dư ng khác + Phòng b nh, ch a b nh và các ho t ng s nghi p y t , các cơ s thương binh, ngư i có công v i cách m ng, các tr i xã h i, phòng ch ng các t n n xã h i và các ho t ng xã h i khác + Bào t n, b o tàng, thư vi n, trùng tu di tích l ch s ã ư c x p h ng, các ho t ng sáng tác văn h c ngh thu t và các ho t ng văn hoá khác + B i dư ng hu n luy n viên, v n ng viên, các i tuy n Qu c gia, các gi i thi u Qu c gia và Qu c t , qu n lý các cơ s thi u th d c th thao, và các ho t ng th d c, th thao khác + Nghiên c u khoa h c và phát tri n công ngh + Các s nghi p kinh t do Trung ương qu n lý: . S nghi p giao thông: duy tu, b dư ng, s a ch a c u ư ng, các công trình giao thông khác, l p bi u báo và các bi n pháp an toàn giao thông trên các tuy n ư ng . S nghi p nông,lâm, ngư nghi p, thu l i: B o dư ng sư ch a các tuy n ê, các công trình thu l i, các tr i tr m nông nghi p, lâm nghi p, ngư nghi p. Các công tác khuy n nông, khuy n ngư, khuy n lâm, công tác khoanh nuôi, b o v , phòng ch ng cháy r ng, b o v ngu n l i thu s n, i u tra cơ b n. . o c hành chính, o b n , lưu tr h sơ a chính . nh canh, nh cư và kinh t m i .Các ho t ng s nghi p môi trư ng . S nghi p kinh t khác + Chi cho các nhi m v v qu c phòng, an ninh, tr t t an toàn xã h i do ngân sách trung ương mb o + Chi cho các ho t ng c a Qu c h i, Ch t ch nư c, các b , các cơ quan ngang b , cơ quan thu c Chính ph , h th ng toà án nhân dân, vi n ki m sát nhân dân. Ho t ng c a cơ quan trung ương ng c ng s n Vi t Nam, ho t ng c a cơ quan trung ương M t tr n t qu c Vi t Nam, Liên oàn lao ng Vi t Nam, H i c u chi n binh Vi t Nam, oàn thanh niên c ng s n H Chí Minh + Chi tr giá theo phân c p qu n lý nhà nư c, chi thư ng xuyên trong các chương trình qu c gia, d án nhà nư c do các cơ quan trung ương th c hi n, th c hi n ch 17
i v i ngư i v hưu, m t s c, theo quy nh c a B lu t lao ng cho các i tư ng thu c ngân sách Trung ương m b o, qu h tr b o hi m xã h i theo quy nh c a Chính ph . + Chi h tr các t ch c chính tr , xã h i, t ch c xã h i ngh nghi p i v i thương binh, b nh binh, li t s , thân nhân li t s , gia ình có công v i cách m ng và các i tư ng phân c p qu n lý xã h i khác Các kho n chi thư ng xuyên khác: Chi tr n g c và lãi các kho n do Chính ph vay; chi vi n tr cho Chính ph và t ch c nư c ngoài; chi cho vay theo quy nh c a pháp lu t; b sung qu d tr tài chính trung ương;b sung ngân sách a phương;chi chuy n ngu n ngân sách trung ương năm trư c sang năm sau Các kho n thu ngân sách a phương hư ng 100% g m: - Thu nhà, t - Thu tài nguyên không k thu tài nguyên thu ư c t ho t ng d u khí - Thu môn bài - Thu chuy n quy n s d ng t - Ti n cho thuê t, thuê m t nư c không k ti n thuê m t nư c thu t ho t ng d u khí - Ti n n bù thi t h i t - Ti n thuê bán nhà thu c s h u nhà nư c - L phí trư c b - Thu t ho t ng x s ki n thi t - Thu nh p v n góp c a ngân sách a phương - Ti n thu h i v n c a ngân sách a phương t i các cơ s kinh t - Thu t qu d tr tài chính c a c p t nh - Vi n tr không hoàn l i c a các tô ch c cá nhân nư c ngoài tr c ti p cho a phương theo quy nh c a pháp lu t - Ph n n p ngân sách theo quy nh c a pháp lu t t các kho n phí, l phí do các cơ quan, ơn v thu c a phương t ch c thu, không k phí xăng d u và l phí trư c b - Thu t qu t công ích và thu hoa l i công s n khác - Ph n n p ngân sách theo quy nh c a pháp lu t t các kho n thu nghi p c a 18
các ơn v do a phương qu n lý - Huy ng t các t ch c cá nhân theo quy nh c a pháp lu t - óng góp t nguy n c a các t ch c cá nhân trong và ngoài nư c - Thu t huy ng xây d ng - Các công trình k t c u h t ng theo quy nh t i kho n 3 i u 8 c a lu t ngân sách nhà nư c - Thu t k t dư ngân sách a phương - Các kho n ph t, t ch thu và thu khác c a ngân sách a phương theo quy nh c a pháp lu t - Thu b sung t ngân sách c p trên - Thu chuy n ngu n t ngân sách a phương năm trư c sang ngân sách a phương năm sau D . Nhi m v chi c a ngân sách a phương g m: Chi u tư phát tri n: - u tư xây d ng các công trình k t c u h t ng kinh t xã h i không có kh năng thu h i do a phương qu n lý - u tư và h tr các doanh nghi p, các t ch c kinh t , các t ch c tài chính c a Nhà nư c theo quy nh c a pháp lu t - Chi u tư phát tri n trong các chương trình qu c gia do các a phương th c hi n - Các kho n chi âù tư khác theo quy nh c a pháp lu t Chi thư ng xuyên: - Chi các ho t ng s nghi p giáo d c, ào t o, d y ngh , y t , văn hoá, xã h i, thông tin, văn h c, ngh thu t, th d c, th thao, khoa h c, công ngh , môi trư ng và các s nghi p khác do a phương qu n lý. Giáo d c ph thông, b túc văn hoá, nhà tr , m u giáo, ph thông dân t c n i trú và các ho t ng giáo d c khác; i h c, cao ng chuyên nghi p, ào t o ngh , ào t o ng n h n và các hình th c ào t o, b i dư ng khác; Phòng b nh, ch a b nh và các ho t ng y t khác; Các tr i xã h i, c u t xã h i, c u ói, phòng ch ng các t n n xã h i và các ho t ng 1.2.2.3. Quy nh m i quan h gi a các c p ngân sách T c là xác nh các nguyên t c v vi c chuy n giao và ti p nh n ngân sách gi a c p trên và c p dư i, tuân theo nh ng nguyên t c này m b o cho vi c các c p 19
làm úng và hi u qu công vi c c a mình. Qua s lư ng, quy mô, cơ c u chuy n giao gi a các c p có th ánh giá ư c m c c l p, t ch c a m i c p ngân sách trong h th ng ngân sách nhà nư c. Phân quy n v thành l p và s d ng các qu tài chính H i ng nhân dân: - Quy t nh d toán và phân b d toán ngân sách a phương - Phê chu n quy t toán ngân sách a phương - Quy t nh các ch trương, bi n pháp tri n khai th c hi n ngân sách i phương - Quy t nh i u ch nh d toán ngân sách a phương trong trư ng h p c n thi t - Giám sát vi c th c hi n ngân sách ã ư c H ND quy t nh iv iH i ng nhân dân c p t nh ư c quy n thu m t s kho n thu v phí, l phí, các kho n ph thu theo quy nh c a Chính ph trong trư ng h p có nhu c u u tư xây d ng công trình k t c u h t ng thu c ph m vi ngân sách t nh mb o mà vư t quá kh năng cân i c a ngân sách t nh thì oc phép huy ng v n u tư trong nư c theo quy t nh c a Th tư ng Chính ph . U ban nhân dân - L p d toán và phương án phân b ngân sách a phương, d toán i u ch nh ngân sách a phương trong trư ng h p c n thi t trình H i ng nhân dân cùng c p quy t nh và báo cáo cơ quan hành chính Nhà nư c, cơ quan tài chính c p trên tr c ti p. - L p quy t toán ngân sách a phương trình H i ng nhân dân cùng c p phê chu n và báo cáo cơ quan hành chính nhà nư c, cơ quan tài chính c p trên tr c ti p. - Ki m tra ngh quýêt c a H i ng nhân dân c p dư i v d toán và quy t toán ngân sách - Ph i h p v i cơ quan Nhà nư c c p trên trong vi c phân c p qu n lý ngân sách nhà nư c theo lĩnh v c trên a bàn. - Báo cáo v ngân sách nhà nư c theo quy nh c a pháp lu t V nguyên t c phân c p qu n lý ngân sách gi a các c p chính quy n t nh, huy n, xã 20