Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn chính sách kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:136

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Các nhân tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn chính sách kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương " được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn CSKT áp dụng tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Qua đó đề xuất các kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả trong việc lựa chọn CSKT tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Các nhân tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn chính sách kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương

UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN THỊ THANH THỦY CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN VIỆC LỰA CHỌN CHÍNH SÁCH KẾ TOÁN CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƢƠNG CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN MÃ SỐ: 80340301 LUẬN VĂN THẠC SỸ BÌNH DƢƠNG, năm 2018
UBND TỈNH BÌNH DƢƠNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN THỊ THANH THỦY CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN VIỆC LỰA CHỌN CHÍNH SÁCH KẾ TOÁN CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƢƠNG CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN MÃ SỐ: 80340301 LUẬN VĂN THẠC SỸ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM NGỌC TOÀN BÌNH DƢƠNG, năm 2018
LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn chính sách kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương” là do chính tác giả thực hiện. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Tất cả những phần kế thừa, tham khảo cũng nhƣ tham chiếu đều đƣợc trích dẫn đầy đủ và ghi nguồn cụ thể trong danh mục tài liệu tham khảo. Bình Dƣơng, ngày tháng năm 2019 Tác giả Nguyễn Thị Thanh Thủy i
LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu Trƣờng đại học Thủ Dầu Một, Khoa Đào tạo sau đại học, Ban chủ nhiệm khoa kinh tế cùng các thầy cô tham gia giảng dạy và giúp đỡ, tạo mọi điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài luận văn tốt nghiệp. Xin chân thành cảm ơn Thầy - TS.Phạm Ngọc Toàn đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ, cung cấp tài liệu tham khảo và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn. Xin cảm ơn gia đình, đồng nghiệp và bạn bè đã động viên, tạo điều kiện. giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Trân trọng cảm ơn! ii
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................. ii MỤC LỤC ...................................................................................................................... iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT.................................................................................... viii DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................................. ix DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ......................................................................................... x TÓM TẮT LUẬN VĂN ................................................................................................ xi PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu: .......................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu:................................................................................................... 2 3. Câu hỏi nghiên cứu: .................................................................................................... 2 4. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu: ........................................................... 2 5. Phƣơng pháp nghiên cứu:............................................................................................ 3 6. Ý nghĩa của luận văn: .................................................................................................. 3 7. Kết cấu của luận văn: .................................................................................................. 4 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU ....................................................... 5 1.1 Các nghiên cứu nƣớc ngoài ....................................................................................... 5 1.2 Các nghiên cứu trong nƣớc ....................................................................................... 8 1.3 Nhận xét và khe hổng nghiên cứu ........................................................................... 13 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1.............................................................................................. 20 CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ............................................................................ 21 2.1 Cơ sở lý thuyết về lựa chọn chính sách kế toán ...................................................... 21 2.1.1 Khái niệm chính sách kế toán .............................................................................. 21 2.1.2 Vai trò của chính sách kế toán ............................................................................. 21 2.1.3 Lựa chọn chính sách kế toán ................................................................................ 22 2.1.4 Mục tiêu của việc lựa chọn chính sách kế toán.................................................... 23 iii
2.2 Các văn bản liên quan quy định đến chính sách kế toán hiện hành Việt Nam hiện nay ......................................................................................................................... 24 2.3 Khái quát về doanh nghiệp nhỏ và vừa và đặc điểm doanh nghiệp nhỏ và vừa ảnh hƣởng đến lựa chọn chính sách kế toán ................................................................. 25 2.3.1 Về doanh nghiệp nhỏ và vừa ................................................................................ 25 2.3.2 Đặc điểm doanh nghiệp nhỏ và vừa ảnh hƣởng đến lựa chọn chính sách kế toán ................................................................................................................................ 27 2.4 Lý thuyết nền........................................................................................................... 29 2.4.1. Lý thuyết bất cân xứng thông tin ........................................................................ 29 2.4.2. Lý thuyết ủy nhiệm (Agency theory) .................................................................. 30 2.5 Các nhân tố ảnh hƣởng đến lựa chọn chính sách kế toán ...................................... 32 2.5.1 Sự tin cậy của các đối tƣợng bên ngoài doanh nghiệp ......................................... 32 2.5.2 Mức vay nợ .......................................................................................................... 32 2.5.3 Khả năng vi phạm hợp đồng vay nợ .................................................................... 33 2.5.4 Thuế ...................................................................................................................... 33 2.5.5 Mục tiêu của doanh nghiệp .................................................................................. 34 2.5.6 Trình độ ngƣời làm kế toán .................................................................................. 35 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2.............................................................................................. 37 CHƢƠNG 3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................................... 38 3.1 Mô hình nghiên cứu đề xuất.................................................................................... 38 3.2 Quy trình nghiên cứu .............................................................................................. 38 3.3 Phƣơng pháp nghiên cứu định tính ......................................................................... 41 3.4 Phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng ...................................................................... 44 3.4.1 Thiết kế và mã hóa thang đo ................................................................................ 44 3.4.1.1 Thang đo nhân tố sự tin cậy của các đối tƣợng bên ngoài doanh nghiệp ......... 45 3.4.1.2 Thang đo nhân tố mức vay nợ ........................................................................... 45 3.4.1.3 Thang đo nhân tố Khả năng vi phạm hợp đồng vay nợ .................................... 45 3.4.1.4 Thang đo nhân tố Thuế ..................................................................................... 46 3.4.1.5 Thang đo nhân tố Mục tiêu của doanh nghiệp .................................................. 46 iv
3.4.1.6 Thang đo nhân tố Trình độ ngƣời làm kế toán.................................................. 46 3.4.1.7 Thang đo biến phụ thuộc lựa chọn chính sách kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng ......................................................... 47 3.4.1.8 Các giả thuyết (GT) nghiên cứu cần kiểm định ................................................ 45 3.4.2 Phƣơng pháp chọn mẫu ........................................................................................ 48 3.4.2.1 Xác định kích thƣớc mẫu .................................................................................. 48 3.4.2.2 Mẫu khảo sát – Đối tƣợng khảo sát................................................................... 48 3.5 Phƣơng pháp phân tích dữ liệu ............................................................................... 46 3.5.1 Phƣơng pháp thống kê mô tả................................................................................ 48 3.5.2 Đánh giá độ tin cậy thang đo................................................................................ 48 3.5.3 Phân tích nhân tố khám phá EFA......................................................................... 49 3.5.3.1 Kiểm định tính thích hợp EFA (Kiểm định KMO) ........................................... 49 3.5.3.2 Kiểm định tính tƣơng quan giữa các biến quan sát (Kiểm định Bartlett’s test) ................................................................................................................................ 49 3.5.3.3 Kiểm định phƣơng sai trích ............................................................................... 49 3.5.3.4 Đặt tên lại cho các biến ..................................................................................... 50 3.5.3.5 Kiểm định EFA đối với biến phụ thuộc lựa chọn chính sách kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng ........................................ 50 3.5.4 Phân tích hồi quy đa biến ..................................................................................... 50 3.5.4.1 Kiểm định hệ số hồi quy ................................................................................... 50 3.5.4.2 Kiểm định mức độ phù hợp của mô hình .......................................................... 50 3.5.4.3 Kiểm định phƣơng sai phần dƣ không đổi ........................................................ 51 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3.............................................................................................. 52 CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .................................................................... 54 4.1 Mô tả mẫu khảo sát ................................................................................................. 53 4.2. Đánh giá thang đo .................................................................................................. 56 4.2.1. Cronbach’s alpha của thang đo nhân tố Sự tin cậy của các đối tƣợng bên ngoài doanh nghiệp ...................................................................................................... 57 4.2.2. Cronbach’s alpha của thang đo nhân tố Mức vay nợ .......................................... 57 v
4.2.3. Cronbach’s alpha của thang đo nhân tố Khả năng vi phạm hợp đồng vay nợ ................................................................................................................................... 58 4.2.4. Cronbach’s alpha của thang đo nhân tố Thuế ..................................................... 59 4.2.5. Cronbach’s alpha của thang đo nhân tố Mục tiêu của doanh nghiệp.................. 59 4.2.6 Cronbach’s alpha của thang đo Trình độ ngƣời làm kế toán ............................... 61 4.2.7. Cronbach’s alpha của thang đo Lựa chọn chính sách kế toán ở các DNNVV trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng ........................................................................ 62 4.3 Phân tích nhân tố khám phá (EFA) các nhân tố ảnh hƣởng đến việc lựa chọn chính sách kế toán ở các DNNVV trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng ................................ 63 4.3.1. Phân tích nhân tố khám phá (EFA) .................................................................... 63 4.3.2 Kết luận phân tích nhân tố khám phá mô hình đo lƣờng ..................................... 66 4.4. Kiểm định độ phù hợp của mô hình nghiên cứu .................................................... 66 4.4.1. Phƣơng pháp nhập các biến thành phần trong mô hình hồi quy bội ................... 66 4.4.2.Đánh giá mức độ phù hợp của mô hình hồi quy tuyến tính bội ........................... 66 4.4.3 Kiểm định độ phù hợp của mô hình hồi qui tuyến tính bội ................................. 69 4.4.4. Kiểm định giả thuyết về ý nghĩa của các hệ số hồi quy ...................................... 70 4.5 Kiểm tra các giả định mô hình hồi quy bội ............................................................. 71 4.5.1 Kiểm định giả định phƣơng sai của sai số (phần dƣ) không đổi.......................... 71 4.5.2 Kiểm tra giả định các phần dƣ có phân phối chuẩn ............................................. 72 4.5.3 Kiểm tra giả định không có mối tƣơng quan giữa các biến độc lập (Hiện tƣợng đa cộng tuyến) ..................................................................................................... 73 4.6. Mô hình hồi quy của các nhân tố ảnh hƣởng đến lựa chọn chính sách kế toán ở các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng ..................................... 74 4.7 Bàn luận kết quả nghiên cứu ................................................................................... 75 KẾT LUẬN CHƢƠNG 4.............................................................................................. 78 CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................ 79 5.1 Kết luận ................................................................................................................... 80 5.2 Kiến nghị ................................................................................................................ 80 vi
5.2.1 Sự tin cậy của các đối tƣợng bên ngoài doanh nghiệp ......................................... 80 5.2.2 Mức vay nợ .......................................................................................................... 81 5.2.3 Khả năng vi phạm hợp đồng vay nợ .................................................................... 81 5.2.4 Thuế ...................................................................................................................... 82 5.2.5 Mục tiêu của doanh nghiệp .................................................................................. 83 5.2.6 Trình độ ngƣời làm kế toán .................................................................................. 84 5.3 Hạn chế và hƣớng nghiên cứu tiếp theo của đề tài ................................................. 84 KẾT LUẬN CHƢƠNG 5.............................................................................................. 82 KẾT LUẬN CHUNG .................................................................................................... 86 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ 87 PHỤ LỤC ..................................................................................................................... 89 vii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nội dung BCTC Báo cáo tài chính BTC Bộ tài chính CSKT Chính sách kế toán DN Doanh nghiệp DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa IAS Chuẩn mực kế toán quốc tế TNDN Thu nhập doanh nghiệp VAS Chuẩn mực kế toán Việt Nam viii
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Bảng tổng hợp các nghiên cứu trƣớc có liên quan đến đề tài.............. 13 Bảng 2.1: Tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa theo Nghị định số 39/2018/NĐ-CP .................................................................................................... 26 Bảng 3.1: Thang đo nghiên cứu chính thức ......................................................... 42 Bảng 4.1: Thống kê số lƣợng bảng câu hỏi thu về hợp lệ.................................... 53 Bảng 4.2: Kết quả thống kê mẫu khảo sát............................................................ 53 Bảng 4.3: Cronbach’s alpha của thang đo nhân tố Sự tin cậy của các đối tƣợng bên ngoài doanh nghiệp ....................................................................................... 57 Bảng 4.4: Cronbach’s alpha của thang đo nhân tố Mức vay nợ .......................... 57 Bảng 4.5: Cronbach’s alpha của thang đo nhân tố Khả năng vi phạm hợp đồng vay nợ ................................................................................................................... 58 Bảng 4.6: Cronbach’s alpha của thang đo nhân tố Thuế ..................................... 59 Bảng 4.7: Cronbach’s alpha của thang đo nhân tố Mục tiêu của doanh nghiệp .. 59 Bảng 4.8: Cronbach’s alpha của thang đo nhân tố Mục tiêu của doanh nghiệp (lần 2)........................................................................................................................... 60 Bảng 4.9: Cronbach’s alpha của thang đo Trình độ ngƣời làm kế toán .............. 61 Bảng 4.10: Cronbach’s alpha của thang đo Lựa chọn chính sách kế toán ở các DNNVV trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng ............................................................... 62 Bảng 4.11: Hệ số KMO và kiểm định Barlett các thành phần ............................. 64 Bảng 4.12: Bảng phƣơng sai trích ........................................................................ 64 Bảng 4.13: Bảng ma trận xoay ............................................................................. 65 Bảng 4.14 Phƣơng pháp nhập các biến vào phần mềm SPSS ............................. 68 Bảng 4.15: Đánh giá mức độ phù hợp của mô hình hồi qui tuyến tính bội ......... 69 Bảng 4.16: Kiểm định tính phù hợp của mô hình hồi quy tuyến tính bội............ 69 Bảng 4.17: Bảng kết quả các trọng số hồi quy..................................................... 70 Bảng 5.1: Mức độ tác động của các nhân tố đến lựa chọn chính sách kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng ............................... 79 ix
DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 3.1: Mô hình nghiên cứu đề xuất ................................................................ 39 Hình 3.2: Quy trình nghiên cứu các nhân tố ảnh hƣởng đến lựa chọn chính sách kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng............ 41 Hình 4.1: Kết quả thống kê mẫu khảo sát theo giới tính...................................... 54 Hình 4.2: Kết quả thống kê mẫu khảo sát theo chuyên ngành học ...................... 55 Hình 4.3: Kết quả thống kê mẫu khảo sát theo trình độ học vấn ......................... 55 Hình 4.2: Đồ thị P-P Plot của phần dƣ – đã chuẩn hóa........................................ 72 Hình 4.3: Đồ thị Histogram của phần dƣ – đã chuẩn hóa .................................... 73 x
TÓM TẮT LUẬN VĂN Chính sách kế toán (CSKT) là một trong những chính sách quan trọng của doanh nghiệp (DN) bao gồm những nguyên tắc, cơ sở và các phƣơng pháp kế toán cụ thể đƣợc DN áp dụng và trình bày trong quá trình lập báo cáo tài chính (BCTC). Với mỗi CSKT đƣợc lựa chọn áp dụng thì thông tin trình bày trên BCTC cũng sẽ khác nhau, bên cạnh các chính sách kế toán phù hợp theo chuẩn mực thì có rất nhiều yếu tố làm ảnh hƣởng đến các hành vi khác nhau trong việc tối đa hóa giá trị doanh nghiệp làm giảm độ tin cậy của thông tin trên BCTC. Vì vậy việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hƣởng đến sự lựa chọn chính sách kế toán để thấy rõ động cơ điều chỉnh báo cáo tài chính của doanh nghiệp là vấn đề rất cần thiết trƣớc thực trạng đáng lo ngại về chất lƣợng báo cáo tài chính của các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay. Tại Việt Nam nói chung và trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng nói riêng việc lựa chọn CSKT để áp dụng tại các DN nhỏ và vừa vẫn còn nhiều hạn chế, chƣa đƣợc DN quan tâm, nghiên cứu lựa chọn CSKT phù hợp để áp dụng, bên cạnh đó hệ thống pháp lý chƣa ổn định, các quy định về chế độ, CSKT thƣờng xuyên thay đổi gây nên rất nhiều khó khăn cho các DN trong việc lựa chọn và áp dụng các CSKT. - Tác giả thực hiện nội dung nghiên cứu đề tài “các nhân tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn chính sách kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương” với mục đích chính là nghiên cứu và đánh giá mức độ của các nhân tố ảnh hƣởng đến việc lựa chọn chính sách kế toán áp dụng tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng. Qua đó đề xuất các kiến nghị, các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong việc lựa chọn chính sách kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng. - Luận văn đã tổng hợp các lý thuyết có liên quan đến đề tài các nhân tố ảnh hƣởng đến sự lựa chọn CSKT của các DN nhỏ và vừa từ đó giúp ngƣời đọc có cái nhìn khách quan và rõ hơn về CSKT và DN nhỏ và vừa. Bên cạnh đó nghiên cứu cũng đã góp phần xác định các nhân tố ảnh hƣởng và đo lƣờng mức độ tác động của các nhân tố đến lựa chọn chính sách kế toán của các doanh nghiệp nhỏ xi
và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng. Nghiên cứu còn góp phần đề xuất một số kiến nghị liên quan đến từng nhân tố ảnh hƣởng đến lựa chọn chính sách kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng từ đó gợi ý chính sách cho các nhà quản lý doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả lựa chọn CSKT cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Bình Dƣơng. Nghiên cứu sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu hỗn hợp, trong đó kết hợp 2 phƣơng pháp nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lƣợng. Kết quả cho thấy có 6 nhân tố ảnh hƣởng đến lựa chọn chính sách kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng gồm Sự tin cậy của các đối tƣợng bên ngoài doanh nghiệp, Mức vay nợ, Khả năng vi phạm hợp đồng vay nợ, Thuế, Mục tiêu của doanh nghiệp, Trình độ ngƣời làm kế toán đều tác động đến sự lựa chọn CSKT của DN nhỏ và vừa. Đề tài là tài liệu tham khảo cho cho các nhà quản lý doanh nghiệp trong việc lựa chọn và xây dựng CSKT phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả lựa chọn CSKT cho các doanh nghiệp, giúp cho đối tƣợng sử dụng BCTC giảm thiểu tác động tiêu cực từ việc điều chỉnh BCTC thông qua việc lựa chọn CSKT của DN Bên cạnh đó luận văn cũng góp phần đề xuất một số kiến nghị liên quan đến từng nhân tố ảnh hƣởng đến lựa chọn chính sách kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng, cũng nhƣ giúp cho các cơ quan quản lý, cơ quan ban hành hành pháp luật tham khảo trong việc kiểm tra giám sát, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật nhằm nâng cao chất lƣợng thông tin trên BCTC. xii
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu: Chính sách kế toán (CSKT) là một trong những chính sách quan trọng của doanh nghiệp (DN) bao gồm những nguyên tắc, cơ sở và các phƣơng pháp kế toán cụ thể đƣợc DN áp dụng và trình bày trong quá trình lập báo cáo tài chính (BCTC). Vì vậy BCTC là sản phẩm cuối cùng của công tác kế toán, nhằm mục tiêu cung cấp thông tin tài chính cho các đối tƣợng bên trong và bên ngoài DN. Do tính đa dạng của đối tƣợng sử dụng nên BCTC cung cấp những thông tin gì, mức độ chính xác, chi tiết của thông tin luôn là chủ đề đƣợc các đối tƣợng quan tâm. Với mỗi CSKT đƣợc lựa chọn áp dụng thì thông tin trình bày trên BCTC cũng sẽ khác nhau, các CSKT khác nhau của mỗi DN phụ thuộc vào nhiều yếu tố: nhận thức của ngƣời sở hữu, né tránh thuế, thu hút vốn đầu tƣ mới, kỳ vọng tăng lợi nhuận… bên cạnh các CSKT phù hợp theo chuẩn mực thì chính các yếu tố này làm ảnh hƣởng đến các hành vi khác nhau trong việc tối đa hóa giá trị doanh nghiệp làm giảm độ tin cậy của thông tin trên BCTC.Vì vậy việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hƣởng đến sự lựa chọn CSKT để thấy rõ động cơ điều chỉnh BCTC của DN là vấn đề rất cần thiết trƣớc thực trạng đáng lo ngại về chất lƣợng BCTC của các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên hiện nay tại các DN nhỏ và vừa tại Việt Nam nói chung và trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng nói riêng việc lựa chọn CSKT để áp dụng vẫn còn nhiều hạn chế, chƣa đƣợc DN quan tâm, nghiên cứu CSKT nào là phù hợp để áp dụng, bên cạnh đó hệ thống pháp lý chƣa ổn định, các quy định về chế độ, CSKT thƣờng xuyên thay đổi gây nên rất nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc lựa chọn và áp dụng các CSKT. Hiện nay đã có nhiều nghiên cứu trong và ngoài nƣớc liên quan đến lựa chọn CSKT tại các doanh nghiệp, tuy nhiên đối tƣợng khảo sát lại quá rộng và bao quát, chƣa tập trung vào từng đặc điểm của ngành nghề kinh doanh, chƣa tập trung vào từng loại hình doanh nghiệp, mà đặc biệt là ít có nghiên cứu nào lựa chọn doanh nghiệp nhỏ và vừa tỉnh Bình Dƣơng là đối tƣợng khảo sát. Nhận thấy 1
đƣợc ý nghĩa, sự cần thiết trong việc nghiên cứu về các nhân tố ảnh hƣởng đến lựa chọn CSKT của các doanh nghiệp, tác giả lựa chọn đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn chính sách kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dương” để thực hiện nghiên cứu. 2. Mục tiêu nghiên cứu: - Mục tiêu chung: Nghiên cứu các nhân tố ảnh hƣởng đến việc lựa chọn CSKT áp dụng tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng. Qua đó đề xuất các kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả trong việc lựa chọn CSKT tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng. - Mục tiêu cụ thể: Để giải quyết mục tiêu chung vừa nêu, nghiên cứu đặt ra các mục tiêu cụ thể nhƣ: + Xác định các nhân tố ảnh hƣởng đến việc lựa chọn chính sách kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng. + Đo lƣờng mức độ ảnh hƣởng các nhân tố đến việc lựa chọn các chính sách kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng; 3. Câu hỏi nghiên cứu: Các câu hỏi nghiên cứu của đề tài gồm: + Nhân tố nào ảnh hƣởng đến việc lựa chọn chính sách kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng? + Mức độ ảnh hƣởng các nhân tố đến việc lựa chọn các chính sách kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng nhƣ thế nào? 4. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu: - Đối tượng nghiên cứu: nghiên cứu các nhân tố ảnh hƣởng đến việc lựa chọn chính sách kế toán tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng. - Phạm vi nghiên cứu: + Không gian nghiên cứu: Nghiên cứu đƣợc thực hiện tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa đang hoạt động trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng. + Thời gian nghiên cứu: nghiên cứu đƣợc thực hiện năm 2018. 2
5. Phƣơng pháp nghiên cứu: Nghiên cứu sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu hỗn hợp, trong đó kết hợp 2 phƣơng pháp nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lƣợng. Phƣơng pháp định tính nhằm khái quát hóa lý thuyết liên quan đến chính sách kế toán, lựa chọn chính sách kế toán, các lý thuyết nền giải thích việc lựa chọn chính sách kế toán, xem xét các nghiên cứu liên quan trong và ngoài nƣớc có liên quan đến đề tài nghiên cứu, tìm hiểu phân tích đặc điểm doanh nghiệp nhỏ và vừa đang hoạt động trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng ảnh hƣởng đến lựa chọn CSKT kết hợp xin ý kiến chuyên gia để xây dựng mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hƣởng đến lựa chọn CSKT tại các DN nhỏ và vừa Bình Dƣơng, xây dựng thang đo cho các nhân tố nghiên cứu. Phƣơng pháp nghiên cứu định lƣợng: nghiên cứu dùng phần mềm SPSS 22.0 để hỗ trợ xử lý dữ liệu. Kiểm định độ tin cậy của thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, sử dụng kỹ thuật phân tích nhân tố khám phá EFA và phân tích mô hình hồi quy để kiểm tra mức độ ảnh hƣởng của các nhân tố đến lựa chọn CSKT của các doanh nghiệp. 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn: - Ý nghĩa khoa học: Trƣớc hết luận văn tổng hợp các lý thuyết có liên quan đến đề tài các nhân tố ảnh hƣởng đến sự lựa chọn CSKT của các DN nhỏ và vừa, giúp ngƣời đọc có cái nhìn khách quan và rõ hơn về CSKT của DN nhỏ và vừa. - Ý nghĩa thực tiễn: Nghiên cứu góp phần xác định các nhân tố và đo lƣờng mức độ tác động của các nhân tố đến lựa chọn CSKT của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng. Nghiên cứu còn góp phần đề xuất một số kiến nghị liên quan đến từng nhân tố ảnh hƣởng đến lựa chọn CSKT của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng từ đó gợi ý chính sách cho các nhà quản lý doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả lựa chọn CSKT cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Bình Dƣơng. 3
7. Kết cấu của luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận chung, phụ lục và tài liệu tham khảo, luận văn có kết cấu bao gồm 5 chƣơng nhƣ sau: Chƣơng 1: Tổng quan các nghiên cứu. Chƣơng 2: Cơ sở lý thuyết. Chƣơng 3: Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 4: Kết quả nghiên cứu Chƣơng 5: Kết luận và kiến nghị 4
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU 1.1 Các nghiên cứu nƣớc ngoài Steven Young (1998) với nghiên cứu “The Determinants of Managerial Accounting Policy Choice: Further Evidence for the UK”. Nghiên cứu đƣợc thực hiện với mục đích là xác định các nhân tố quyết định sự lựa chọn CSKT ở nuớc Anh đuợc thực hiện tại các công ty thuộc ngành công nghiệp và thuơng mại. Các giả thuyết nghiên cứu của tác giả kế thừa từ nghiên cứu của Watts và Zimmerman trên cơ sở lý thuyết chi phí ký kết hợp đồng, lý thuyết ổn định lợi nhuận và lý thuyết tín hiệu thông tin. Lý thuyết chi phí ký kết hợp đồng chi phối giả thuyết nợ và giả thuyết kế hoạch tiền thuởng dựa trên lợi nhuận có mối quan hệ tích cực với sự lụa chọn kế toán. Kết quả nghiên cứu cho thấy việc lựa chọn CSKT ổn định lợi nhuận là theo nguyên tắc kế toán thận trọng và các nhà quản lý sử dụng CSKT để thấy đƣợc dấu hiệu của dòng tiền mong muốn trong tƣơng lai đồng thời giảm khả năng vi phạm các hợp đồng nợ. Mối quan hệ giữa tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu và CSKT có thể phản ánh những thay đổi trong khả năng vi phạm hợp đồng nợ. Theo đó, trong từng thời kỳ, dựa vào mối quan hệ giữa tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu và CSKT, các DN có thể lựa chọn CSKT để có lợi nhất cho mình. Tuy nhiên nhiều nhân tố quan trọng ảnh hƣởng đến quyết định quản lý đã không đƣợc xem xét trong nghiên cứu. Charles p. Cullinan (1999) với nghiên cứu “International Trade and Accounting Policy Choice: Theory and Canadian Evidence”.Nghiên cứu của Charles khai thác một nhân tố mới ảnh hƣởng đến sự lựa chọn CSKT là các hoạt động thƣơng mại quốc tế. Hoạt động thƣơng mại quốc tế có thể tạo ra động lực lựa chọn CSKT theo hƣớng lợi nhuận ngày càng tăng thông qua kết quả kiểm tra thực tế sự lựa chọn phƣơng pháp trích khấu hao của các DN ở Canada. Charles đặt ra giả thuyết là DN xuất khẩu có nhiều khả năng lựa chọn CSKT lợi nhuận tăng hơn DNkhông xuất khẩu và DNnhập khẩu nhiều khả năng lựa chọn CSKT lợi nhuận tăng hơn DN không nhập khẩu.Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng DN nhập khẩu thƣờng lựa chọn CSKT theo hƣớng lợi nhuận ngày càng tăng so với DN không nhập khẩu, xuất khẩu thì lại không có ảnh hƣởng đến sự lựa chọn 5
CSKT. Điểm mới của Charles là tác giả đã nghiên cứu thêm nhóm các bên liên quan khác mà các nhà nghiên cứu trƣớc không đề cập đến là khách hàng và nhà cung cấp nƣớc ngoài. Các bên liên quan có thể đánh giá khả năng của các đối tác thƣơng mại dựa trên cảm nhận sức mạnh tài chính vì thế các DN có hoạt động thƣơng mại quốc tế có thể lựa chọn CSKT tối đa hóa lợi nhuận. Bên cạnh đó nghiên cứu vẫn có một số hạn chế nhất định liên quan đến dữ liệu có sẵn và khả năng khái quát, kết quả nghiên cứu chỉ giới hạn trong phạm vi các DN có hoạt động thƣơng mại công khai. Bosnyák (2003 ) với nghiên cứu “The effect of evaluation methods on the financial position, performance and cash flows of entites”. Tạm dịch: Các lựa chọn chính sách kế toán của các tập đoàn lớn và doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nghiên cứu đã xác định đƣợc các nhân tố tác động đến sự lựa chọn CSKT bao gồm chi phí thuế, hình ảnh doanh nghiệp, nhu cầu thông tin kế toán, tính nghề nghiệp và cách ghi nhận nghiệp vụ kế toán. Kết quả khảo sát cho rằng chi phí thuế là yếu tố tác động mạnh mẽ nhất đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (chiếm tỷ lệ 26,17% kế toán viên quyết định lựa chọn CSKT phù hợp), trong khi đó nhân tố thông tin lại tác động mạnh mẽ nhất đến sự lựa chọn chính sách kế toán trong các tập đoàn lớn. Nghiên cứu của Bosnyák đã đƣa ra mô hình cũng nhƣ các biến quan sát cụ thể, có thể nói đây là nghiên cứu nền tảng cho các nghiên cứu sau này liên quan đến sự lựa chọn CSKT. Chirstos Tzovas (2006) với nghiên cứu “Factors influencing a firm’s accounting policy decisions when tax accounting and financial accounting coincide”. Tác giả cho rằng dù CSKT tiết kiệm thuế có thể giúp cải thiện dòng tiền của DN, mang lại ảnh hƣởng kinh tế nói trên nhƣng việc tìm cách giảm đi tiền thuế phải đóng luôn đi đôi với việc tìm cách công bố lợi nhuận thấp đi, và điều này lại ảnh hƣởng đến quyền lợi của các bên sử dụng những thông tin này cho việc ký kết hợp đồng hay ra quyết định. Tác giả nghiên cứu các nhân tố ảnh hƣởng đến ra quyết định CSKT trong điều kiện kế toán và thuế là đồng nhất thông qua khảo sát các nhà quản lý của 200 DN lớn nhất Hy Lạp. Theo đó, sự lựa chọn CSKT chịu ảnh hƣởng bởi các nhân tố gồm mục tiêu lợi nhuận, mục tiêu tối 6