Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Những giả pháp chủ yếu nhằm chuyển Tổng công ty Xây dựng số 1 thành TĐKT mạnh trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:97

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Từ những hạn chế của TCT Xây Dựng số 1 sau khi chuyển sang mô hình CTM-CTC và những mặt còn tồn tại trong quá trình thí điểm chuyển một số TCT Nhà nước sang hoạt động theo mô hình CTM-CTC của Việt Nam trong thời gian qua. Đưa ra một số giải pháp chủ yếu để TCT Xây Dựng số 1 trở thành TĐKT mạnh và phát triển bền vững trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Những giả pháp chủ yếu nhằm chuyển Tổng công ty Xây dựng số 1 thành TĐKT mạnh trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH ***** VOÕ NGOÏC THAÛO NHÖÕNG GIAÛI PHAÙP CHUÛ YEÁU NHAÈM CHUYEÅN TOÅNG COÂNG TY XAÂY DÖÏNG SOÁ 1 THAØNH TAÄP ÑOAØN KINH TEÁ MAÏNH TRONG TIEÁN TRÌNH HOÄI NHAÄP KINH TEÁ QUOÁC TEÁ Chuyeân ngaønh: QUAÛN TRÒ KINH DOANH Maõ soá: 60.34.05 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC PGS.TS. PHÖÔNG NGOÏC THAÏCH TP.HOÀ CHÍ MINH- NAÊM 2007
Ghi chuù: - Theâm khung vieàn vaøo cho ñeïp - Set up: A4, top: 3.5cm, botom: 3cm, L: 3.5cm, R: 2cm - Ñaët vaøo ñaàu luaän vaên sau bìa vaø tôø giaáy hoàng - 10 boä
1 MUÏC LUÏC LÔØI CAM ÑOAN LÔØI CAÛM ÔN DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT DANH MUÏC CAÙC SÔ ÑOÀ DANH MUÏC CAÙC BAÛNG DANH MUÏC CAÙC PHUÏ LUÏC MÔÛ ÑAÀU CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ TAÄP ÑOAØN KINH TEÁ VAØ MOÂ HÌNH COÂNG TY MEÏ COÂNG TY CON...............................................................................................1 1.1 TOÅNG QUAN VEÀ TAÄP ÑOAØN KINH TEÁ .........................................................1 1.1.1 Khaùi nieäm ...........................................................................................................1 1.1.2 Caùc phöông thöùc hình thaønh taäp ñoaøn kinh teá ...............................................2 1.1.2.1 Phöông thöùc phaân nhaùnh ..............................................................................2 1.1.2.2 Phöông thöùc thaâu toùm ...................................................................................2 1.1.3 Caùc hình thöùc lieân keát cuûa caùc taäp ñoaøn kinh teá ...........................................4 1.1.3.1 Taäp ñoaøn kinh teá lieân keát theo haøng ngang .................................................4 1.1.3.2 Taäp ñoaøn kinh teá lieân keát haøng doïc ............................................................5 1.1.3.3 Taäp ñoaøn kinh teá lieân keát hoãn hôïp ..............................................................5 1.1.4 Ñaëc ñieåm cuûa taäp ñoaøn kinh teá ........................................................................6 1.1.4.1 Quy moâ raát lôùn veà voán, doanh thu, lao ñoäng, phaïm vi hoaït ñoäng ...............6 1.1.4.2 Hoaït ñoäng kinh doanh ña ngaønh ngheà, ña lónh vöïc ......................................7 1.1.4.3 Veà cô caáu toå chöùc .........................................................................................8 1.1.4.4 Veà quaûn lyù, ñieàu haønh..................................................................................8 1.1.4.5 Veà quan heä noäi boä trong taäp ñoaøn................................................................8 1.1.5 Vai troø cuûa taäp ñoaøn kinh teá ............................................................................9 1.2 NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ MOÂ HÌNH COÂNG TY MEÏ COÂNG TY CON ÔÛ CAÙC TAÄP ÑOAØN KINH TEÁ................................................................11 1.2.1 Khaùi nieäm veà moâ hình coâng ty meï – coâng ty con.........................................11 1.2.2 Ñaëc tröng cuûa moâ hình coâng ty meï – coâng ty con........................................12 1.2.3 Nhöõng öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa moâ hình coâng ty meï – coâng ty con..............13
2 1.2.3.1 Öu ñieåm ......................................................................................................13 1.2.3.2 Nhöôïc ñieåm ................................................................................................14 1.3 KHAÙI QUAÙT QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH TAÄP ÑOAØN KINH TEÁ THEO MOÂ HÌNH COÂNG TY MEÏ-COÂNG TY CON ÔÛ VIEÄT NAM ............. 15 1.3.1 Söï ra ñôøi TÑKT ôû Vieät Nam ..........................................................................15 1.3.2 Nhöõng thaønh quaû vaø haïn cheá..........................................................................16 1.3.2.1 Nhöõng thaønh quaû ñaït ñöôïc ........................................................................16 1.3.2.2 Nhöõng haïn cheá caàn khaéc phuïc ..................................................................19 Keát luaän chöông 1 ..............................................................................................23 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TCT XAÂY DÖÏNG SOÁ 1 2.1. PHAÂN TÍCH THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TOÅNG COÂNG TY XAÂY DÖÏNG SOÁ 1 THÔØI KYØ 2002-2005 ........................................................24 2.1.1. Giôùi thieäu khaùi quaùt Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 .................................24 2.1.2. Cô caáu toå chöùc quaûn lyù cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1: ....................25 2.1.3. Thöïc traïng hoaït ñoäng SXKD cuûa TCT Xaây Döïng Soá 1 trong giai ñoaïn töø 2002 ñeán 2005 ................................................................................26 2.1.3.1. Keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa TCT Xaây Döïng Soá 1 giai ñoaïn 2002-2005..........................................................................................27 2.1.3.2. Tình hình taøi chính cuûa TCT Xaây Döïng Soá 1 giai ñoaïn 2002-2005...........29 2.2. QUAÙ TRÌNH CHUYEÅN ÑOÅI SANG HOAÏT ÑOÄNG THEO MOÂ HÌNH CTM-CTC CUÛA TCT XAÂY DÖÏNG SOÁ 1 .....................................................31 2.2.1. Cô caáu toå chöùc ...............................................................................................32 2.2.1.1. Coâng ty meï .................................................................................................33 2.2.1.2. Coâng ty con (Voán Nhaø nöôùc – CTM– chieám treân 50%VÑL)....................34 2.2.1.3. Coâng ty Lieân Doanh (Voán Nhaø nöôùc – CTM– chieám 50%VÑL)..............35 2.2.1.4. Coâng ty lieân keát (Voán CTM– chieám töø 50% trôû xuoáng)...........................35 2.2.1.5. Coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp ñang thöïc hieän chuyeån ñoåi ............36 2.2.2. Moái quan heä trong noäi boä TCT....................................................................37
3 2.2.2.1. Quan heä giöõa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 vaø caùc Coâng ty phuï thuoäc ..37 2.2.2.2. Quan heä giöõa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 vaø caùc Coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp ñaõ coå phaàn hoaù. ....................................................39 2.2.2.3. Quan heä giöõa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 vaø caùc Coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp ñang thöïc hieän chuyeån ñoåi. ..................................40 2.2.3. Keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaø tình hình taøi chính cuûa Toång Coâng Ty XD Soá 1 naêm 2006 sau khi chuyeån ñoåi sang moâ hình CTM-CTC......................................................................................................41 2.2.4. Nhöõng maët coøn toàn taïi cuûa Moâ hình CTM-CTC taïi TCT Xaây Döïng Soá 1 2.2.4.1. Veà phöông thöùc thaønh laäp ..........................................................................44 2.2.4.2. Veà chieán löôïc saûn xuaát kinh doanh ...........................................................44 2.2.4.3. Vaán ñeà cô caáu quaûn lyù vaø ñieàu haønh cuûa coâng ty meï................................45 2.2.4.4. Veà ñaïi ñieän chuû sôû höõu ..............................................................................46 2.2.4.5. Veà quan heä noäi boä giöõa caùc coâng ty trong toaøn TCT.................................46 2.2.4.6. Veà coâng taùc baùo caùo taøi chính cuûa toaøn TCT.............................................47 2.2.4.7. Veà huy ñoäng voán ........................................................................................47 Keát luaän chöông 2...........................................................................................48 CHÖÔNG 3 NHÖÕNG GIAÛI PHAÙP CHUÛ YEÁU NHAÈM CHUYEÅN TCT XAÂY DÖÏNG SOÁ 1 THAØNH TÑKT MAÏNH TRONG TIEÁN TRÌNH HOÄI NHAÄP KINH TEÁ QUOÁC TEÁ. .................................................................................................49 3.1. QUAN ÑIEÅM, MUÏC TIEÂU CHUYEÅN ÑOÅI VAØ PHAÙT TRIEÅN TCT XAÂYDÖÏNG SOÁ 1 THAØNH TÑKT MAÏNH ....................................................49 3.1.1. Quan ñieåm ........................................................................................................49 3.1.2. Muïc tieâu ............................................................................................................50 3.2. NHÖÕNG GIAÛI PHAÙP CHUÛ YEÁU CHUYEÅN TCT XAÂY DÖÏNG SOÁ 1 THAØNH TÑKT MAÏNH...................................................................................50 3.2.1. Giaûi phaùp chuyeån ñoåi Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 thaønh TÑKT ..........50 3.2.1.1. Coå phaàn hoaù coâng ty meï ............................................................................50
4 3.2.1.2. Coå phaàn hoùa caùc Coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp ñang trong quaù trình chuyeån ñoåi. ........................................................................................51 3.2.1.3. Keát naïp thaønh vieân môùi .............................................................................53 3.2.1.4. Xaây döïng cô cheá giaûi quyeát maâu thuaãn veà lôïi ích giöõa caùc thaønh vieân trong TCT ...................................................................................................54 3.2.1.5. Hoaøn thieän cô caáu quaûn lyù vaø ñieàu haønh cuûa CTM ...................................54 3.2.1.6. Xaây döïng quy cheá hoaït ñoäng vaø cheá ñoä baùo caùo cuûa ngöôøi ñaïi dieän phaàn voán cuûa CTM taïi CTC.......................................................................55 3.2.1.7. Thaønh laäp coâng ty taøi chính trong TCT .....................................................55 3.2.1.8. Naâng cao vai troø cuûa Ban kieåm soaùt ..........................................................56 3.2.1.9. Chuaån hoùa caùc heä thoáng quaûn lyù vaø xaây döïng moät moâ hình thoáng nhaát ñeå aùp duïng cho taát caû caùc ñôn vò thaønh vieân trong toaøn TCT....................57 3.2.2. Giaûi phaùp phaùt trieån Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 thaønh TÑKT maïnh..................................................................................................................58 3.2.2.1. Ñònh höôùng phaùt trieån cho toaøn Toång coâng ty ...........................................58 3.2.2.2. Giaûi phaùp veà nhaân söï .................................................................................60 3.2.2.3. Giaûi phaùp veà nghieân cöùu khoa hoïc vaø vaø öùng duïng coâng ngheä môùi .........61 3.3. MOÄT SOÁ KIEÁN NGHÒ ÑOÁI VÔÙI NHAØ NÖÔÙC ..............................................62 3.3.1. Hoaøn thieän cô sôû phaùp lyù ................................................................................62 3.3.2. Hoaøn thieän luaät keá toaùn ..................................................................................63 3.3.3. Ban haønh luaät doanh nghieäp chung cho taát caû caùc loaïi hình doanh nghieäp. ....... 63 Keát luaän chöông 3...........................................................................................64 KEÁT LUAÄN.......................................................................................................65 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC
5 DANH MUÏC CAÙC SÔ ÑOÀ Sô ñoà 1.1: Moâ hình saùt nhaäp.......................................................................................2 Sô ñoà 1.2: Moâ hình hôïp nhaát ......................................................................................3 Sô ñoà 1.3: Moâ hình mua laïi (Moâ hình coâng ty meï – coâng ty con) .............................4 Sô ñoà 2.1: Sô ñoà toå chöùc quaûn lyù cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 giai ñoaïn tröôùc khi toå chöùc quaûn lyù theo moâ hình CTM-CTC ..................................................25 Sô ñoà 2.2: Cô caáu toå chöùc cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 theo moâ hình CTM-CTC. ................................................................................................................32 DANH MUÏC CAÙC BAÛNG Baûng 2.1: Keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa TCT Xaây Döïng Soá 1 giai ñoaïn 2002-2005 .........................................................................................................27 Baûng 2.2: Tình hình taøi chính cuûa TCT Xaây Döïng Soá 1 giai ñoaïn 2002-2005.........29 Baûng 2.3: Keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Toång Coâng Ty XD Soá 1 naêm 2006 sau khi chuyeån ñoåi sang moâ hình CTM-CTC...........................................42 Baûng 2.4: Tình hình taøi chính cuûa TCT XD Soá 1 naêm 2006 sau khi chuyeån ñoåi sang moâ hình CTM-CTC ...........................................................................................43
6 DANH MUÏC CAÙC PHUÏ LUÏC Phuï luïc 1: Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån taäp ñoaøn kinh teá treân theá giôùi ............1 Phuï luïc 2: Caùc moâ hình taäp ñoaøn kinh teá ôû moät soá nöôùc treân theá giôùi.......................3 Phuï luïc 3: Khaùi nieäm veà moâ hình coâng ty meï – coâng ty con ôû moät soá nöôùc treân theá giôùi.......................................................................................................................11
7 DANH MUÏC TÖØ VIEÁT TAÉT CTM Coâng ty meï CTC Coâng ty con CTLK Coâng ty lieân keát CTNN Coâng ty Nhaø nöôùc CTTV Coâng ty thaønh vieân CPH Coå phaàn hoaù DN Doanh nghiệp DNNN Doanh nghiệp Nhaø nöôùc DNTV Doanh nghieäp thaønh vieân ÑL Ñieàu leä HÑQT Hoäi ñoàng quaûn trò HÑSXKD Hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh LD Lieân doanh MHTÑKT Moâ hình taäp ñoaøn kinh teá SXKD Saûn xuaát kinh doanh TÑKT Taäp ñoaøn kinh teá TCT Toång Coâng ty VGCP Voán goùp chi phoái VGKCP Voán goùp khoâng chi phoái VÑL Voán ñieàu leä XD Xaây döïng
8 MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát cuûa luaän vaên Trong xu höôùng toaøn caàu hoaù cuûa neàn kinh teá theá giôùi, cô hoäi môû ra caøng nhieàu thì thaùch thöùc caøng lôùn, ñaëc bieät laø tính caïnh tranh treân thöông tröôøng quoác teá caøng gay gaét. Trong boái caûnh ñoù, muoán toàn taïi vaø ñuû söùc caïnh tranh vôùi caùc quoác gia trong khu vöïc vaø treân theá giôùi, moãi quoác gia phaûi coù nhöõng ñaàu taøu kinh teá –taäp ñoaøp kinh teá maïnh, coù söùc caïnh tranh cao. Coù theå noùi TÑKT laø moät trong nhöõng taùc nhaân lôùn aûnh höôûng ñeán neàn kinh teá cuûa moãi quoác gia noùi chung vaø cuûa neàn kinh teá Vieät Nam noùi rieâng. Trong thôøi gian qua, Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñaõ coù nhöõng chuû tröông ñoåi môùi vaø saép xeáp caùc DNNN, caùc TCT Nhaø nöôùc ñöôïc thaønh laäp vôùi muïc ñích laø caûi caùch caùc DNNN vaø thí ñieåm thaønh laäp caùc taäp ñoaøn kinh teá. Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 laø Toång Coâng Ty Nhaø nöôùc hoaït ñoäng theo moâ hình TCT 90 ñöôïc hình thaønh trong quaù trình saép xeáp vaø ñoåi môùi naøy. Töø khi thaønh laäp ñeán nay, TCT Xaây Döïng soá 1 ñaõ phaùt huy ñöôïc nhöõng keát quaû vaø thaønh tích nhaát ñònh trong hoaït ñoäng SXKD. Tuy nhieân, TCT Xaây Döïng Soá 1 hieän nay vaãn coøn nhieàu haïn cheá veà cô caáu toå chöùc vaø quaûn lyù, chöa thaät söï laø moät TÑKT ñuùng nghóa. Ñoàng thôøi, ñöùng tröôùc xu theá ñoåi môùi ñeå hoäi nhaäp vaø töï naâng mình leân moät taàm phaùt trieån môùi ñoøi hoûi TCT xaây döïng soá 1 phaûi choïn cho mình moät höôùng phaùt trieån cho phuø hôïp ñoù laø chuyeån ñoåi thaønh TÑKT maïnh. Maët khaùc, töø thöïc tieãn nhieàu naêm tieán haønh ñoåi môùi DNNN, moät soá TCT ñaõ chuyeån ñoåi sang hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC. Trong giai ñoaïn ñaàu thöïc hieän thí ñieåm, beân caïnh nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc, vaãn coøn toàn taïi moät soá vaán
9 ñeà khoù khaên, vöôùng maéc vaø ñaây cuõng chính laø nhöõng kinh nghieäm cho caùc TCT tieán haønh chuyeån ñoåi sau. Vì vaäy, vieäc chuyeån ñoåi caùc TCT sang hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC laø böôùc ñi ñaàu tieân trong quaù trình chuyeån ñoåi vaø ñieàu quan troïng laø phaûi trôû thaønh TÑKT maïnh, phaùt trieån beàn vöõng, ñieàu ñoù ñaëc bieät quan troïng hôn khi theá giôùi ñang trong tieán trình toaøn caàu hoaù nhö hieän nay. Töø nhöõng lyù do treân, taùc giaû ñaõ ñi vaøo nghieân cöùu ñeà taøi “NHÖÕNG GIAÛI PHAÙP CHUÛ YEÁU NHAÈM CHUYEÅN TOÅNG COÂNG TY XAÂY DÖÏNG SOÁ 1 THAØNH TÑKT MAÏNH TRONG TIEÁN TRÌNH HOÄI NHAÄP KINH TEÁ QUOÁC TEÁ” vôùi mong muoán goùp phaàn vaøo vieäc laøm roõ cô sôû lyù luaän vaø thöïc tieãn cho quaù trình chuyeån ñoåi TCT Xaây Döïng Soá 1 thaønh TÑKT maïnh, phaùt trieån beàn vöõng trong tieân trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. 2. Muïc ñích vaø ñieåm môùi cuûa luaän vaên Laøm roõ cô sôû lyù luaän veà TÑKT vaø moâ hình CTM – CTC Phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa TCT Xaây Döïng Soá 1, töø ñoù neâu ra nhöõng haïn cheá cuûa TCT Xaây Döïng soá 1 trong quaù trình chuyeån ñoåi sang hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC. Töø nhöõng haïn cheá cuûa TCT Xaây Döïng soá 1 sau khi chuyeån sang moâ hình CTM-CTC vaø nhöõng maët coøn toàn taïi trong quaù trình thí ñieåm chuyeån moät soá TCT Nhaø nöôùc sang hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC cuûa Vieät Nam trong thôøi gian qua. Ñöa ra moät soá giaûi phaùp chuû yeáu ñeå TCT Xaây Döïng soá 1 trôû thaønh TÑKT maïnh vaø phaùt trieån beàn vöõng trong tieán trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. 3. Ñoái töôïng, phaïm vi nghieân cöùu Tröôùc tieân luaän vaên ñeà caäp ñeán nhöõng vaán ñeà cô baûn veà Taäp ñoaøn kinh teá vaø moâ hình CTM-CTC treân theá giôùi. Keá ñeán laø ñeà caäp ñeán keát quaû thí ñieåm chuyeån moät soá TCT nhaø nöôùc sang hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC taïi Vieät Nam trong thôøi gian qua. Vaø cuoái cuøng laø taäp trung nghieân cöùu thöïc traïng hoaït
10 ñoäng cuûa TCT Xaây Döïng Soá 1 tröôùc vaø sau khi chuyeån ñoåi sang hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC. Töø ñoù kieán nghò nhöõng giaûi phaùp nhaèm chuyeån TCT Xaây Döïng Soá 1 thaønh TÑKT maïnh trong tieán trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. 4. Cô sôû lyù luaän vaø phöông phaùp nghieân cöùu Cô sôû lyù luaän cuûa luaän vaên laø nhöõng lyù thuyeát veà quaûn trò hoïc, caùc quan ñieåm cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta, Luaät DNNN, Luaät DN, caùc vaên baûn phaùp luaät lieân quan vaø nhöõng kinh nghieäm cuûa moät soá quoác gia treân theá giôùi. Phöông phaùp nghieân cöùu luaän vaên laø phöông phaùp lòch söû keát hôïp vôùi phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, nhaèm xem xeùt caùc hieän töôïng vaø quy luaät phaùt trieån kinh teá ñaõ, ñang vaø seõ xaûy ra trong moái quan heä taùc ñoäng laãn nhau vaø trong traïng thaùi vaän ñoäng phaùt trieån cuûa chuùng. Ngoaøi ra, luaän vaên coøn aùp duïng phöông phaùp thoáng keâ, so saùnh, phaân tích, toång hôïp. Treân cô sôû nhöõng thoâng tin, coù phaân tích, so saùnh vaø toång hôïp, luaän vaên ñöa ra nhöõng nhaän xeùt vaø kieán nghò cuûa mình. 5. Boá cuïc cuûa luaän vaên Luaän vaên goàm: Phaàn môû ñaàu, noäi dung vaø keát luaän. Phaàn noäi dung goàm: Chöông 1: Toång quan veà TÑKT vaø moâ hình CTM – CTC Chöông 2: Thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa TCT Xaây Döïng soá 1 Chöông 3: Nhöõng giaûi phaùp chuû yeáu nhaèm chuyeån TCT Xaây Döïng Soá 1 thaønh TÑKT maïnh trong tieán trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá.
11 CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ TAÄP ÑOAØN KINH TEÁ VAØ MOÂ HÌNH COÂNG TY MEÏ COÂNG TY CON 1.1. TOÅNG QUAN VEÀ TAÄP ÑOAØN KINH TEÁ 1.1.1. Khaùi nieäm: “Taäp ñoaøn kinh teá laø moät cô caáu sôû höõu, toå chöùc vaø kinh doanh ña daïng, coù quy moâ lôùn, noù vöøa coù chöùc naêng saûn xuaát kinh doanh, vöøa coù chöùc naêng lieân keát kinh teá nhaèm taêng cöôøng khaû naêng tích tuï, taäp trung cao nhaát caùc nguoàn löïc ban ñaàu (voán, söùc lao ñoäng, coâng ngheä…) ñeå taêng khaû naêng caïnh tranh treân thò tröôøng vaø toái ña hoùa lôïi nhuaän. Trong ñoù coù caùc Taäp ñoaøn kinh teá laø toå hôïp caùc doanh nghieäp thaønh vieân (coâng ty con) do moät coâng ty meï naém quyeàn laõnh ñaïo, chi phoái veà nguoàn löïc ban ñaàu, chieán löôïc phaùt trieån vaø hoaït ñoäng taïi nhieàu ngaønh, lónh vöïc ôû nhieàu laõnh thoå khaùc nhau” (1) Beân caïnh ñoù, coù khaùi nieäm khaùc ñôn giaûn hôn cho raèng “Taäp ñoaøn kinh teá bao goàm nhieàu coâng ty lieân keát vôùi nhau treân cô sôû cuøng goùp voán saûn xuaát, kinh doanh döôùi söï chi phoái cuûa moät coå ñoâng duy nhaát, ñöôïc toå chöùc döôùi hình thöùc coâng ty (Coâng ty meï hoaëc Toång coâng ty) coù nhieäm vuï quaûn lyù vaø ñònh höôùng chieán löôïc phaùt trieån cuûa caùc coâng ty thuoäc taäp ñoaøn.” (2) Nhìn chung Taäp ñoaøn kinh teá ñöôïc ñònh nghóa theo caùch naøy hoaëc caùch khaùc nhöng coù nhöõng ñaëc tröng cô baûn sau: - Taäp ñoaøn coù cô caáu toå chöùc nhieàu taàng naác; - Giöõa caùc thaønh vieân trong taäp ñoaøn coù moái lieân keát nhaát ñònh; - Trong taäp ñoaøn coù moät haït nhaân ñoùng vai troø noøng coát; - Taäp ñoaøn laø moät lieân hieäp caùc phaùp nhaân chöù khoâng phaûi laø moät phaùp nhaân. Toå chöùc thaønh laäp taäp ñoaøn phaûi döïa treân nguyeân taéc töï nguyeän, cuøng coù lôïi, tích cöïc giuùp ñôõ nhau, toái öu hoùa toå hôïp, keát caáu hôïp lyù, döïa vaøo khoa hoïc kyõ thuaät, laøm taêng söùc maïnh cho lôùp sau. Vì vaäy,
12 trong cô caáu toå chöùc cuûa taäp ñoaøn seõ bao goàm coâng ty meï ñoùng vai troø laø haït nhaân vaø caùc coâng ty con. 1.1.2. Caùc phöông thöùc hình thaønh taäp ñoaøn kinh teá treân theá giôùi Phöông thöùc hình thaønh caùc TÑKT dieãn ra thoâng qua hai hình thöùc cô baûn laø phaân nhaùnh vaø thaâu toùm. 1.1.2.1. Phöông thöùc phaân nhaùnh Khi CTM phaùt trieån maïnh veà moâ hình, coù tieàm löïc veà taøi chính maïnh vaø muoán môû roäng phaïm vi HÑSXKD treân nhieàu quoác gia ñeå baønh tröôùng veà quy moâ HÑSXKD, CTM ñaàu tö thaønh laäp caùc CTC coù tö caùch phaùp nhaân phuø hôïp vôùi ngaønh ngheà kinh doanh cuûa CTM. 1.1.2.2. Phöông thöùc thaâu toùm Khi CTM coù tieàm löïc lôùn veà taøi chính, muoán thaâu toùm daàn quyeàn löïc kieåm soaùt cuûa caùc coâng ty khaùc thoâng qua caùc phöông thöùc sau: Phöông thöùc saùt nhaäp (Merger): Khi moät hoaëc nhieàu coâng ty töø boû phaùp nhaân cuûa mình (goïi laø coâng ty baùn) ñeå gia nhaäp vaøo coâng ty khaùc coù ñieàu kieän toát hôn vaø söû duïng phaùp nhaân cuûa coâng ty naøy ñeå hoaït ñoäng (goïi laø coâng ty mua) nhaèm caùc muïc tieâu nhö taäp trung voán hoaït ñoäng, giaûm soá löôïng coâng ty ñeå taäp trung hoã trôï caàn thieát, taêng lôïi nhuaän do giaûm chi phí quaûn lyù, taêng hieäu naêng trong SXKD nhôø lôïi theá veà quy moâ, taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh treân thöông tröôøng,...Coâng ty mua seõ thu nhaän caùc taøi saûn vaø coâng nôï cuûa coâng ty baùn vôùi moät giaù nhaát ñònh naøo ñoù. Coâng ty seõ traû cho chuû sôû höõu cuûa coâng ty baùn baèng tieàn maët hoaëc baèng chöùng khoaùn cuûa chính coâng ty mua. Coâng ty X Coâng ty X Coâng ty Y Sô ñoà 1.1: Moâ hình saùt nhaäp
13 Phöông thöùc hôïp nhaát (Unification): khi caùc coâng ty coù söùc maïnh ngang nhau seõ töø boû phaùp nhaân cuûa mình ñeå hình thaønh moät phaùp nhaân môùi ñeå thöïc hieän nhöõng hoaït ñoäng cuûa coâng ty hôïp nhaát nhaèm caùc muïc tieâu nhö taäp trung voán hoaït ñoäng, giaûm soá löôïng coâng ty ñeå taäp trung hoã trôï caàn thieát, taêng lôïi nhuaän do giaûm chi phí quaûn lyù, taêng hieäu naêng trong saûn xuaát kinh doanh nhôø lôïi theá veà qui moâ, taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh treân thöông tröôøng... Coâng ty X Coâng ty Z Coâng ty Y Sô ñoà 1.2: Moâ hình hôïp nhaát Phöông thöùc mua laïi (Acquisition): vieäc mua laïi seõ khoâng taïo ra moät coâng ty môùi vaø dieãn ra döôùi hai phöông thöùc: 9 Phöông thöùc mua laïi coå phaàn: coâng ty mua laïi coå phaàn cuûa coâng ty baùn tröïc tieáp töø caùc coå ñoâng cuûa coâng ty baùn. Vieäc mua baùn naøy khoâng phuï thuoäc vaøo söï ñoàng yù hay khoâng ñoàng yù cuûa laõnh ñaïo coâng ty baùn vaø thöôøng khoù daãn ñeán söï saùt nhaäp hay hôïp nhaát hoaøn toaøn vì coâng ty baùn vaãn hoaït ñoäng vôùi tö caùch phaùp nhaân cuûa mình. Quyeàn lôïi cuûa coâng ty mua luùc naøy laø quyeàn lôïi cuûa nhaø ñaàu tö. 9 Phöông thöùc mua laïi taøi saûn: coâng ty mua laïi taøi saûn tröïc tieáp töø coâng ty baùn. Vôùi hình thöùc mua laïi taøi saûn, coâng ty mua khoâng caàn thieát phaûi ñaùnh giaù laïi nôï cuûa coâng ty baùn, vì noù khoâng phuï thuoäc traùch nhieäm cuûa coâng ty mua. Hình thöùc phoå bieán cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi laø mua laïi coå phaàn. Neáu coâng ty mua mua laïi treân 50% soá coå phaàn cuûa coâng ty baùn thì quan heä giöõa hai coâng ty laø quan heä coâng ty meï- coâng ty con. Coâng ty meï laø coâng ty thu nhaän,
14 coâng ty con laø coâng ty bò thu nhaän. Vôùi hình thöùc mua laïi, caùc coâng ty con khoâng bò maát tö caùch phaùp nhaân, sau khi mua laïi, coâng ty meï vaø coâng ty con cuøng toàn taïi vaø cuøng hoaït ñoäng vôùi hai tö caùnh phaùp nhaân khaùc nhau, nhöng coù quan heä vôùi nhau veà sôû höõu voán. Coâng ty meï A Coâng ty con B Coâng ty con C Coâng ty con D (Coâng ty meï sôû (Coâng ty meï sôû (Coâng ty meï sôû höõu 100% voán) höõu 75% voán) höõu 51% voán) Sô ñoà 1.3 Moâ hình mua laïi (Moâ hình coâng ty meï – coâng ty con) 1.1.3. Caùc hình thöùc lieân keát cuûa caùc taäp ñoaøn kinh teá treân theá giôùi 1.1.3.1. Taäp ñoaøn kinh teá lieân keát theo haøng ngang TÑKT lieân keát theo haøng ngang laø TÑKT lieân keát caùc nhöõng coâng ty trong cuøng moät ngaønh nhaèm haïn cheá söï caïnh tranh baèng thoûa thuaän thoáng nhaát veà giaù caû, phaân chia thò tröôøng tieâu thuï, … Hình thöùc lieân keát naøy thöôøng daãn ñeán ñoäc quyeàn haïn cheá caïnh tranh, ñi ngöôïc vôùi xu theá cuûa cô cheá thò tröôøng. Hình thöùc (1) lieân keát naøy theå hieän roõ neùt trong Cartel, Syndicate, Trust ...Chuùng xuaát hieän phoå bieán ôû caùc nöôùc phaùt trieån vaøo theá kyû thöù XIX ñeán nhöõng naêm 20 cuûa theá kyû XX. Hieän nay hình thöùc lieân keát naøy khoâng ñöôïc phoå bieán nöõa, do nguoàn voán taäp trung vaøo moät ngaønh thöôøng coù ruûi ro lôùn vaø nhaø nöôùc ngaên caám, haïn cheá vì noù taïo ñoäc quyeàn, haïn cheá caïnh tranh, ñi ngöôïc vôùi moät nguyeân taéc cô baûn cuûa kinh teá thò tröôøng. (1) Phuï luïc 1
15 1.1.3.2. Taäp ñoaøn kinh teá lieân keát haøng doïc TÑKT lieân keát theo haøng doïc laø TÑKT lieân keát giöõa caùc ngaønh trong cuøng moät daây chuyeàn coâng ngheä. Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng vaø nhu caàu ngaøy caøng gia taêng cuûa ngöôøi tieâu duøng, caùc doanh nghieäp saûn xuaát trong cuøng ngaønh kinh teá – kyõ thuaät coù xu höôùng ngaøy caøng gia taêng quy moâ saûn xuaát. Vì vaäy taát yeáu xaûy ra söï lieân keát, taäp hôïp cuûa caùc doanh nghieäp saûn xuaát cuøng ngaønh. Luùc naøy hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp saûn xuaát lieân keát vôùi nhau laïi tieáp tuïc gaëp khoù khaên trong vieäc ñaùp öùng caùc nhu caàu veà caùc ñaàu vaøo cuûa quy trình saûn xuaát vaø vieäc tieâu thuï saûn phaåm ñaàu ra. Vì vaäy, caùc doanh nghieäp thöông maïi ñöôïc lieân keát chuyeân ñaûm nhaän caùc chöùc naêng cung öùng saûn phaåm ñaàu vaøo vaø ñaûm nhaän chöùc naêng tieâu thuï saûn phaåm ñaàu ra. Söï lieân keát caùc doanh nghieäp theo quy trình treân, hình thaønh TÑKT lieân keát theo haøng doïc. Treân theá giôùi coù raát nhieàu taäp ñoaøn lôùn thuoäc daïng naøy nhö Concern, Conglomenrate, Cheabol…(1) Chuùng vaãn coøn phoå bieán trong giai ñoaïn hieän nay vaø baønh tröôùng hoaït ñoäng SXKD sang haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi. 1.1.3.3. Taäp ñoaøn kinh teá lieân keát hoãn hôïp TÑKT lieân keát hoãn hôïp laø TÑKT ña ngaønh lieân keát caùc doanh nghieäp khoâng cuøng lónh vöïc hoaït ñoäng SXKD, khoâng caïnh tranh laãn nhau vaø khoâng cuøng daây chuyeàn coâng ngheä. Hình thöùc TÑKT naøy ñang ñöôïc öa chuoäng vaø trôû thaønh xu höôùng chính hieän nay, coù cô caáu goàm coù ngaân haøng hoaëc coâng ty taøi chính, coâng ty thöông maïi vaø coâng ty saûn xuaát coâng nghieäp. Hoaït ñoäng taøi chính ngaân haøng laø moät boä phaän raát quan troïng, noù laø hoaït ñoäng khoâng theå taùch rôøi trong cô caáu kinh doanh cuûa caùc TÑKT lôùn. (1) Phuï luïc 1
16 1.1.4. Ñaëc ñieåm cuûa taäp ñoaøn kinh teá Qua nghieân cöùu veà caùc TÑKT treân theá giôùi (1), duø teân goïi khaùc nhau vôùi phöông thöùc hình thaønh vaø noäi dung lieân keát hoaït ñoäng khoâng gioáng nhau, nhöng caùc TÑKT coù moät soá ñaëc ñieåm cô baûn sau: 1.1.4.1. Quy moâ raát lôùn veà voán, doanh thu, lao ñoäng, phaïm vi hoaït ñoäng: Haàu heát caùc TÑKT lôùn ngaøy nay ñeàu laø caùc TÑKT ña quoác gia, hoaït ñoäng SXKD mang tính toaøn caàu vôùi maïng löôùi chi nhaùnh roäng khaép theá giôùi vôùi Quy moâ raát lôùn veà voán, doanh thu, lao ñoäng: Quy moâ voán: Trong TÑKT voán ñöôïc taäp trung töø nhieàu nguoàn khaùc nhau, caû trong vaø ngoaøi nöôùc, ñöôïc baûo toaøn vaø phaùt trieån khoâng ngöøng, ñaåy nhanh quaù trình tích tuï vaø taäp trung voán cho taäp ñoaøn. Xem xeùt quaù trình phaùt trieån cuûa caùc TÑKT treân theá giôùi ta thaáy raèng, tích tuï voán, ñaàu tö coù hieäu quaû vaø ña daïng hoaù ñaàu tö voán theo laõnh thoå ñòa lyù, ngaønh ngheà kinh doanh laø neàn taûng ñeå moät doanh nghieäp khoâng ngöøng phaùt trieån, töø moät coâng ty thaønh moät TÑKT huøng maïnh. Ñieàu caên baûn nhaát laø TÑKT coù theå töï taïo ra voán ñeå hoaït ñoäng. Doanh thu: Nhôø öu theá veà voán, TÑKT coù khaû naêng chi phoái vaø caïnh tranh treân thò tröôøng, môû roäng qui moâ saûn xuaát kinh doanh, öùng duïng coâng ngheä hieän ñaïi, naâng cao naêng suaát lao ñoäng, chaát löôïng saûn phaåm, do ñoù ñaït doanh thu lôùn. Löïc löôïng lao ñoäng: Löïc löôïng lao ñoäng trong taäp ñoaøn khoâng chæ lôùn veà soá löôïng maø coøn maïnh veà chaát löôïng, ñöôïc tuyeån choïn vaø ñaøo taïo raát nghieâm ngaët. Phaïm vi hoaït ñoäng: TÑKT coù phaïm vi hoaït ñoäng raát roäng, khoâng chæ ôû phaïm vò laõnh thoå moät quoác gia, maø nhieàu quoác gia hoaëc phaïm vi toaøn caàu. Nhôø öu theá veà voán, nguoàn nhaân löïc, aùp duïng söï tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät hieän ñaïi... TÑKT ñaõ phaân coâng lao ñoäng trong noäi boä treân phaïm vi toaøn caàu. TÑKT thöïc (1) Phuï luïc 2
17 hieän chieán löôïc caïnh tranh, chieám lónh thò tröôøng quoác teá, môû roäng quy moâ baèng caùch thaønh laäp chi nhaùnh ra nöôùc ngoaøi taêng cöôøng hôïp taùc, lieân doanh lieân keát vaø phaân coâng quoác teá. 1.1.4.2. Hoaït ñoäng kinh doanh ña ngaønh ngheà, ña lónh vöïc Caùc taäp ñoaøn haàu heát ñeàu hoaït ñoäng kinh doanh ña ngaønh, ña lónh vöïc. Ban ñaàu caùc taäp ñoaøn coù theå hoaït ñoäng trong moät hoaëc moät soá ngaønh ngheà, trong quaù trình phaùt trieån thì chieán löôïc phaùt trieån vaø höôùng ñaàu tö luoân thay ñoåi ñeå phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cuûa taäp ñoaøn vaø moâi tröôøng kinh doanh quoác teá, nhöng moãi ngaønh ngheà ñeàu coù ñònh höôùng chuû ñaïo, lónh vöïc ñaàu tö muõi nhoïn vôùi nhöõng saûn phaåm ñaëc tröng cuûa taäp ñoaøn. Beân caïnh caùc ñôn vò saûn xuaát, thöôøng coù caùc toå chöùc taøi chính, ngaân haøng, baûo hieåm, thöông maïi, dòch vuï, nghieân cöùu khoa hoïc vaø ñaøo taïo,... Ví duï taäp ñoaøn Mitsubishi- laø moät trong nhöõng TÑKT lôùn cuûa Nhaät Baûn, caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa noù traûi roäng treân nhieàu lónh vöïc nhö saét theùp, cô khí ñoùng taøu, hoaù chaát vaø caùc dòch vuï ngaân haøng, baûo hieåm, ngoaïi thöông, vaän taûi,... Trong ñoù ngaønh muõi nhoïn laø coâng nghieäp naëng vaø phaùt trieån taøi nguyeân. Taäp ñoaøn Petronas (Malaysia) hoaït ñoäng ña daïng trong nhieàu lónh vöïc nhö: thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí, loïc daàu, hoaù daàu, kinh doanh thöông maïi caùc saûn phaåm daàu khí haøng haûi, kinh doanh baát ñoäng saûn, sieâu thò, vui chôi giaûi trí,… coù caû hoïc vieän coâng ngheä, Hoïc vieän haøng haûi vaø Trung taâm ñaøo taïo kyõ thuaät coâng ngheä… Xu höôùng chung laø caùc toå chöùc taøi chính, ngaân haøng vaø nghieân cöùu öùng duïng ngaøy caøng ñöôïc chuù yù hôn, vì ñoù laø ñoøn baåy cho söï phaùt trieån TÑKT. Hoaït ñoäng ña ngaønh ñaõ goùp phaàn phaân taùn ruûi ro cuûa caùc taäp ñoaøn, baûo ñaûm cho hoaït ñoäng cuûa caùc taäp ñoaøn ñöôïc an toaøn vaø hieäu quaû hôn treân thöông tröôøng kinh doanh quoác teá.
18 1.1.4.3. Veà cô caáu toå chöùc Ña soá caùc taäp ñoaøn ñöôïc toå chöùc theo moâ hình coâng ty meï – coâng ty con. Coâng ty meï sôû höõu soá löôïng lôùn voán coå phaàn trong caùc coâng ty con. Noù chi phoái caùc coâng ty con veà phöông dieän taøi chính, coâng ngheä vaø treân cô sôû ñoù chi phoái veà chieán löôïc phaùt trieån. Coâng ty meï thöôøng laø coâng ty coå phaàn ñöôïc thaønh laäp vaø hoaït ñoäng theo luaät coâng ty cuûa nöôùc sôû taïi, coù theå coù voán goùp cuûa chính phuû. Coâng ty con cuõng thöôøng ñöôïc toå chöùc döôùi daïng coâng ty coå phaàn, coù tö caùch phaùp nhaân rieâng. Coâng ty meï sôû höõu 100% hoaëc ít nhaát 50% coå phaàn coù quyeàn bieåu quyeát trong Coâng ty con, hoaëc Coâng ty meï coù khaû naêng kieåm soaùt, khoáng cheá maëc duø khoâng naém treân 50% coå phaàn cuûa Coâng ty con. Coâng ty meï thaønh laäp hoaëc tham gia goùp voán hay mua coå phaàn cuûa caùc coâng ty con. Caùc coâng ty con laïi ñi ñaàu tö vaøo caùc coâng ty khaùc (goïi laø coâng ty chaùu). Phaàn lôùn caùc coâng ty con, coâng ty chaùu mang hoï cuûa coâng ty meï. 1.1.4.4. Veà quaûn lyù, ñieàu haønh: Coâng ty meï thoâng qua quyeàn löïc töông öùng vôùi tyû leä phaàn voán goùp cuûa mình ñeå tham gia vaøo hoäi ñoàng quaûn trò cuûa coâng ty con nhaèm thöïc hieän vieäc ñieàu hoøa, huy ñoäng voán, quaûn lyù voán, xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån, chieán löôïc thò tröôøng, chieán löôïc saûn phaåm, chieán löôïc ñaàu tö, ñaøo taïo nhaân söï... cho taäp ñoaøn. Caùc chieán löôïc cuûa taäp ñoaøn ñöôïc soaïn thaûo töø cô quan ñaàu naõo cuûa CTM vaø thöïc hieän thoáng nhaát cho caùc CTC. Nhôø vieäc thöïc hieän chieán löôïc toång quaùt nhö vaäy maø taäp ñoaøn vöøa taïo ñöôïc söùc maïnh thoáng nhaát taäp trung laïi vöøa taïo ra söï naêng ñoäng, linh hoaït cho caùc coâng ty con trong vieäc löïa choïn chieán löôïc phaùt trieån cho rieâng mình vaø töï chuû trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. 1.1.4.5. Veà quan heä noäi boä trong taäp ñoaøn CTM vaø caùc CTC coù moái quan heä phuï thuoäc, hoã trôï veà maët chieán löôïc, taøi chính, tín duïng. Giöõa caùc Coâng ty thaønh vieân coù moái quan heä raøng buoäc, phuï