Luận văn thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Phân tích tài chính các công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:90

Thêm vào BST

Báo xấu

68
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu cơ bản và xuyên suốt luận văn là vận dụng lý thuyết về phân tích tài chính và sử dụng những dữ liệu thực tế để phân tích, đánh giá thực trạng về tình hình phân tích tài chính của các CTCP BĐS niêm yết trên TTCK Việt Nam. Từ đó, đưa ra giải pháp nhằm hoàn thiện về tổ chức, nội dung và phương pháp phân tích tài chính tại các CTCP BĐS niêm yết. Nhằm nâng cao chất lượng thông tin tài chính 3 được công bố công khai trên thị trường của các công ty cổ phần bất động sản niêm yết Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Phân tích tài chính các công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------***--------- ĐÀO THỊ THANH HƢƠNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH CÁC CÔNG TY CỔ PHẦN BẤT ĐỘNG SẢN NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Hà Nội - Năm 2015
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- ĐÀO THỊ THANH HƢƠNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH CÁC CÔNG TY CỔ PHẦN BẤT ĐỘNG SẢN NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. TRẦN THẾ NỮ Xác nhận của cán bộ hƣớng dẫn Xác nhận của chủ tịch hội đồng chấm luận văn Hà Nội – 2015
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn là nghiên cứu độc lập của riêng tôi. Những thông tin, dữ liệu, số liệu trong luận văn là trung thực và tự thu thập. Kết quả nghiên cứu của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào. Tác giả luận văn Đào Thị Thanh Hƣơng
MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT............................................................................ i DANH MỤC BẢNG BIỂU......................................................................................... ii LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP .................................. 7 1.1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU.................................................... 7 1.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP............. 8 1.2.1. Phân tích tài chính doanh nghiệp ...................................................................8 1.2.2. Nguyên tắc xây dựng hệ thống phân tích tài chính .....................................11 1.3 HỆ THỐNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH CÁC CTCP TRÊN TTCK VIỆT NAM ............................................................................................................................. 11 1.3.1 Nhóm đánh giá khái quát tình hình tài chính ...............................................13 1.3.2 Nhóm phân tích chuyên sâu tình hình tài chính ...........................................20 1.3.3. Một số chỉ tiêu phân tích tài chính trong công ty cổ phần niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam................................................................................25 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................. 34 2.1. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU........................................................................... 34 2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................... 35 2.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu.......................................................................35 2.2.2. Công tác chuẩn bị phân tích ..........................................................................35 2.2.3 Phương pháp sử dụng trong phân tích ..........................................................36 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI MỘT SỐ CÔNG TY BẤT ĐỘNG SẢN NIÊM YẾT Ở VIỆT NAM................................. 38 3.1. TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN NGÀNH BẤT ĐỘNG SẢN ................................................................................................................. 38 3.1.1. Đặc điểm thị trường bất động sản .................................................................38 3.1.2 Vai trò của thị trường bất động sản ...............................................................39 3.1.3 Công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán ...............................................................................................................39
3.2. THỰC TRẠNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÁC CTCP BẤT ĐỘNG SẢN NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM ..... 42 3.2.1Phân tích tài chính trong công ty cổ phần niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam theo quy định của pháp luật ........................................................42 3.2.2Thực trạng phân tích tài chính tại các công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam ..................................................................44 CHƢƠNG 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH CÔNG TY BẤT ĐỘNG SẢN NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM ............................................................................... 60 4.1 SỰ CẦN THIẾT HOÀN HIỆN HỆ THỐNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH60 4.1.1 Phân tích tài chính phải đảm bảo tính công khai, minh bạch......................60 4.1.2 Hệ thống phân tích tài chính phải dễ hiểu ....................................................61 4.1.3 Hệ thống phân tích tài chính phải kịp thời, khách quan ..............................61 4.1.4 Hệ thống phân tích tài chính phải đảm bảo tính tổng thể ............................61 4.2 MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HỆ THỐNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÁC CTCP BĐS NIÊM YẾT TRÊN TTCK VIỆT NAM......... 61 4.2.1 Các phƣơng pháp sử dụng trong phân tích .................................................61 4.2.2 Tiến hành phân tích .......................................................................................63 4.3. HOÀN THIỆN HỆ THỐNG CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH CÁC CTCP BĐS NIÊM YẾT TRÊN TTCK VIỆT NAM ........................................... 64 4.3.1. Hoàn thiện các chỉ tiêu đánh giá khái quát tình hình tài chính .................64 4.3.2 Hoàn thiện các chỉ tiêu phân tích tài chính chuyên sâu ...............................72 4.4. Những điều kiện cơ bản nhằm hoàn thiện hệ thống phân tích tài chính tại các CTCP bất động sản niêm yết trên thị trƣờng chứng khoán Việt Nam ...... 77 4.4.1. Về phía công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam ........................................................................................................77 4.4.2 Về phía Ủy ban chứng khoán Nhà nước .......................................................77 4.4.3. Về phía sở giao dịch chứng khoán ................................................................78 KẾT LUẬN ................................................................................................................. 80 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 81
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Kí hiệu Nguyên nghĩa 1 BCĐKT Bảng cân đối kế toán 2 BCKQKD Báo cáo kết quả kinh doanh 3 BĐS Bất động sản 4 BEP Khả năng sinh lời kinh tế của tài sản 5 Bq Bình quân 6 CK Cuối kỳ 7 CP Cổ phiếu 8 CTCP Công ty cổ phần 9 DT Doanh thu 10 DTT Doanh thu thuần 11 ĐK Đầu kỳ 12 EBIT Lợi nhuận trước thuế và lãi vay 13 HĐKD Hoạt động kinh doanh 14 HTK Hàng tồn kho 15 LNST Lợi nhuận sau thuế 16 LNTT Lợi nhuận trước thuế 17 NDN Nợ dài hạn 18 NNH Nợ ngắn hạn 19 NPT Nợ phải thu 20 NPTr Nợ phải trả 21 PTTC Phân tích tài chính 22 SGDCK Sở giao dịch chứng khoán 23 TS Tài sản 24 TSCĐ Tài sản cố định 25 TSDH Tài sản dài hạn 26 TSNH Tài sản ngắn hạn 27 T&TĐT Tiền và các khoản tương đương tiền 28 TTCK Thị trường chứng khoán 29 TTCK Thị trường chứng khoán 30 UBCKNN Ủy ban chứng khoán Nhà nước 31 VCSH Vốn chủ sở hữu 32 ROE Khả năng sinh lời của vốn chủ sở hữu i
DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Bảng Nội dung Trang 1 Bảng 1.1 Tổng hợp hệ thống phân tích tài chính trong các 34 công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán 2 Bảng 3.1 Bảng phân tíc tài chính quy định trong bản cáo bạch 45 3 Bảng 3.2 Phân tích cơ cấu vốn năm 2014 Công ty HBC 54 4 Bảng 3.3 Phân tích khả năng thanh toán của CLG năm 2014 56 5 Bảng 3.4 Phân tích khả năng thanh toán của HBC năm 2014 57 6 Bảng 3.5 Phân tích khả năng sinh lời của LCG năm 2014 58 7 Bảng 3.6 Phân tích năng lực hoạt động của DIG năm 2014 60 8 Bảng 4.1 Bảng đánh giá khái quát tình hình huy động vốn 72 9 Bảng 4.2 Bảng đánh gái khái quát tình hình sử dụng vốn 72 10 Bảng 4.3 Bảng đánh giá khái quát mức độ độc lập tài chính 73 11 Bảng 4.4 Bảng đánh giá khái quát khả năng thanh toán 75 12 Bảng 4.5 Bảng đánh giá khái quát khả năng sinh lời 76 13 Bảng 4.6 Bảng đánh giá năng lực hoạt động 77 14 Bảng 4.7 Bảng tổng hợp các chỉ tiêu đánh giá khái quát tình 79 hình tài chính 15 Bảng 4.8 Bảng phân tích mối quan hệ tài sản và nguồn vốn 80 16 Bảng 4.9 Bảng phân tích tình hình thanh toán trên mối quan 81 hệ nợ phải thu và nợ phải trả 17 Bảng 4.10 Bảng phân tích tốc độ thanh toán 82 18 Bảng 4.11 Bảng phân tích rủi ro 83 19 Bảng 4.12 Bảng phân tích luồng tiền 84 20 Bảng 4.13 Bảng các chỉ tiêu về cổ phiếu 84 ii
LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thị trường chứng khoán Việt Nam một số năm trở lại đây có sự phục hồi hơn, đã có sự tăng số lượng công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán. Nhưng các thể chế tài chính Việt Nam chưa đủ mạnh để có được những thông tin tài chính thực sự hiệu quả trên cơ sở thông tin minh bạch, kịp thời. Những thông tin công bố còn chưa đủ tính xác thực, vì vậy đòi hỏi người sử dụng thông tin tài chính cần xây dựng được hệ thống phân tích tài chính hiệu quả ngay từ đầu và chặt chẽ để có được quyết định tài chính đúng đắn và phù hợp với từng đối tượng sử dụng thông tin. Từ đó, góp phần xây dựng hệ thống tài chính quốc gia thêm mạnh. Rất nhiều công ty niêm yết trên TTCK, với nhiều ngành khác nhau. Mỗi ngành sẽ có sự quan tâm của nhiều đối tượng sử dụng thông tin. Trong đó bất động sản là một ngành phi tài chính điển hình và được nhiều đối tượng quan tâm. Bởi thị trường bất động sản là một trong những bộ phận quan trọng của nền kinh tế quốc dân, là thị trường liên quan trực tiếp tới một lượng tài sản cực lớn cả về mặt quy mô, tính chất cũng như mặt giá trị. Bất động sản là một trong những biểu hiện về sự thịnh vượng của mỗi quốc gia. Tỷ trọng bất động sản trong tổng số của cải xã hội ở các quốc gia là khác nhau nhưng thường chiếm khoảng 40% lượng của cải vật chất mỗi quốc gia. Các hoạt động liên quan đến bất động sản chiếm tới 30% tổng các hoạt động trong nền kinh tế. Bất động sản là quan trọng không thể thiếu trong đời sống, là nguồn tài nguyên quý giá, có hạn và không thể thay thế được. Thêm vào đó, thị trường BĐS Việt Nam từ năm 2014 đã có những tín hiệu phục hồi tích cực về thanh khoản và giá đã có xu hướng tăng nhẹ ở một số phân khúc. Sự phục hồi trên diện rộng với lượng hàng tồn kho giảm đều và ổn định, khối lượng giao dịch trên thị trường này tăng vọt cũng như sự phục hồi về giá chào bán diễn ra trên tất cả các phân khúc cao cấp, trung cấp và nhà ở giá phải chăng trong thị trường. Do có nền tảng vững chắc về tăng trưởng GDP và tín dụng tại Việt Nam đều đã phục hồi, cùng với những điều chỉnh về chính sách nhà ở như nới lỏng quy định sở hữu nhà của người nước ngoài và gói hỗ trợ tín dụng cho lĩnh vực bất động 1
sản giúp mở rộng nhu cầu mua bất động sản. Thị trường bất động sản đang “nóng” trở lại. Với xu thế hội nhập quốc tế và sự “nóng” trở lại của thị trường bất động sản, nhu cầu sử dụng thông tin về tình hình tài chính của các công ty bất động sản ngày càng được quan tâm. Do vậy, việc cung cấp thông tin tài chính một cách chính xác, kịp thời và hiệu quả là vô cùng quan trọng. Phân tích tài chính doanh nghiệp thể hiện thực trạng tài chính của doanh nghiệp tại một thời điểm và là kết quả của một quá trình. Tình hình tài chính của doanh nghiệp tốt hay xấu, khả quan hay bi quan thể hiện rõ nét qua các chỉ tiêu phân tích tài chính. Việc phân tích tài chính giúp người đọc biết được trạng thái tài chính cụ thể của doanh nghiệp cũng như xu hướng phát triển của doanh nghiệp cả về sức mạnh tài chính, an ninh tài chính, mức độ độc lập tài chính, chính sách huy động và sử dụng vốn, khả năng sinh lời và khả năng thanh toán của doanh nghiệp. Đồng thời, từ việc PTTC hiện tại có thể dự báo những thông tin tài chính trong tương lại, những thuận lợi và khó khăn có thể xảy ra với doanh nghiệp. Vì những thông tin mà phân tích tài chính mang lại nên phân tích tài chính được rất nhiều đối tượng khác nhau quan tâm như nhà quản trị doanh nghiệp, cơ quan nhà nước, các nhà đầu tư, người lao động, tổ chức tín dụng.... Chính vì vậy, việc nghiên cứu phân tích tài chính các công ty cổ phần bất động sản niêm yết là một yêu cầu mang tính cấp thiết, có ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn, để giúp thị trường bất động sản phát triển đúng hướng và đúng quy luật. Xuất phát từ vai trò và nhu cầu cấp thiết liên quan đến phân tích tài chính, sau thời gian nghiên cứu, tác giả lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Phân tích tài chính các công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trƣờng chứng khoán Việt Nam”. 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu cơ bản và xuyên suốt luận văn là vận dụng lý thuyết về phân tích tài chính và sử dụng những dữ liệu thực tế để phân tích, đánh giá thực trạng về tình hình phân tích tài chính của các CTCP BĐS niêm yết trên TTCK Việt Nam. Từ đó, đưa ra giải pháp nhằm hoàn thiện về tổ chức, nội dung và phương pháp phân tích tài chính tại các CTCP BĐS niêm yết. Nhằm nâng cao chất lượng thông tin tài chính 2
được công bố công khai trên thị trường của các công ty cổ phần bất động sản niêm yết Việt Nam. Từ đó, luận văn hướng tới mục tiêu cụ thể sau: - Làm rõ cơ sở lý luận phân tích tài chính doanh nghiệp và xây dựng hệ thống phân tích tài chính doanh nghiệp. - Phân tích thực trạng hệ thống phân tích tài chính áp dụng trong các công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam; - Đánh giá thực trạng hệ thống phân tích tài chính công khai của công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam; - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện phân tích tình hình tài chính nhằm nâng cao chất lượng thông tin tài chính công bố công khai của các công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên TTCK Việt Nam. 3. Câu hỏi nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu, luận văn tập trung giải đáp câu hỏi: Đề tài tác giả nghiên cứu có ảnh hưởng như thế nào đến chất lượng thông tin về tình hình tài chính các công ty bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam công bố công khai? Từ đó, luận án phải giải đáp được các câu hỏi cụ thể sau: - Những đặc trưng nào của CTCP BĐS niêm yết ảnh hưởng đến phân tích tài chính? - Các công ty cổ phần bất động sản niêm yết đã phân tích tài chính như thế nào? Những chỉ tiêu phân tích tài chính nào được các công ty cổ phần bất động sản sử dụng là trọng yếu? - Một số giải pháp nhằm hoàn thiện phân tích tài chính của các công ty bất động sản niêm yết Việt Nam? 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu PTTC của các CTCP BĐS niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam về lý luận và thực tiễn. Nhằm đảm bảo tính minh bạch và lành mạnh của thông tin tài chính. - Phạm vi nghiên cứu: 3
+ Phạm vi thời gian: Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng phân tích tài chính các công ty cổ phần bất động sản niêm yết tại Việt Nam năm 2014. + Phạm vi không gian: Luận văn giới hạn nghiên cứu thực trạng phân tích tài chính do các công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam công bố công khai, trong đó tập trung vào các công ty bất động sản niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán hà Nội (HNX) và Sở giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh (HOSE). + Phạm vi nội dung: luận văn nghiên cứu những vấn đề liên quan đến phân tích tài chính Công ty cổ phần bất động sản đã được công bố công khai trên thị trường chứng khoán tập trung ở Việt Nam. Là những thông tin có độ tin cậy cao cũng như đã được thẩm định và được các công ty cổ phần niêm yết công bố theo quy định của pháp luật. Từ đó, tác giả xây dựng hệ thống phân tích tài chính các công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam, nhằm nâng cao hiệu quả phân tích tài chính cho các công ty, làm cơ sở cho người sử dụng thông tin phân tích tài chính đạt hiệu quả. Luận văn tiến hành thu thập số liệu thứ cấp về thực trạng phân tích tài chính công khai của các công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Luận văn áp dụng phương pháp thống kê tổng hợp, phân tích, so sánh… để phân tích, đánh giá thực trạng phân tích tài chính công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Phương pháp nghiên cứu định lượng: tác giả sử dụng trong luận văn thông qua việc tính toán, đo lường tổng hợp, so sánh các sự kiện trên cơ sở các dữ liệu thu thập được. Từ đó tác giả có dữ liệu thực tế phân tích tình hình tài chính của các công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Tác giả đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống phân tích tình hình tài chính các công ty cổ phần bất động sản giúp người sử dụng thông tin có cơ sở phân tích hiệu quả. Phương pháp nghiên cứu định tính: tác giả sử dụng nhằm mô tả và phân tích đặc điểm, môi trường của ngành bất động sản, các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình 4
tài chính thị trường bất động sản. Việc sử dụng phân tích định tính nhằm hoàn chỉnh những thông tin định lượng thu được trong quá trình nghiên cứu. Để có căn cứ cho việc thực hiện nghiên cứu, luận văn đã tiến hành thu thập dữ liệu từ các nguồn thông tin sau: Nguồn dữ liệu thứ cấp: Luận văn sử dụng nguồn dữ liệu thu thập từ các thông tin tài chính công bố công khai trên thị trường chứng khoán: các báo cáo tài chính năm, báo cáo tài chính giữa niêm độ, báo cáo tài chính năm ( đã được kiểm toán), bản cáo bạch, báo cáo thường niên. Là nguồn dữ liệu chủ yếu phục vụ cho quá trình thực hiện luận văn. Ngoài ra, tác giả thu thập các bài viết được đăng trên các tạp chí, các báo cáo, giáo trình, sách, luận án, luận văn, các website liên quan. Nguồn dữ liệu sơ cấp: Luận văn tiến hành thu thập ý kiến từ các nhà đầu tư vào các công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam thông qua bảng hỏi trong phiếu khảo sát. 6. Ý nghĩa - Về mặt lý luận: Hệ thống hoá cơ sở lý luận phân tích tài chính các doanh nghiệp nói chung, các công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam nói riêng. Nhằm tạo cơ sở khoa học để nâng cao hiệu quả phân tích tài chính các công ty cổ phần bất động sản. Giúp nhà đầu tư, nhà nghiên cứu và các đối tượng quan tâm có tài liệu tham khảo hữu ích cho công việc của mình. - Về mặt thực tiễn: Trình bày, phân tích và đánh giá thực trạng phân tích tài chính các công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam theo quy định chung của pháp luật. Từ đó, đưa ra giải pháp nhằm hoàn thiện phân tích tài chính góp phần nâng cao hiệu quả thông tin tài chính phân tích của các công ty cổ phần bất động sản niêm yết được công bố công khai trên thị trường chứng khoán Việt Nam. 7. Kết cấu của Luận văn Luận văn với tên đề tài “Phân tích tài chính các công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam”, ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo, bảng, biểu… Kết cấu luận văn gồm 4 chương: 5
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về phân tích tài chính doanh nghiệp Chương 2: Phương pháp nghiên cứu Chương 3: Thực trạng phân tích tài chính các công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam Chương 4: Một số giải pháp hoàn thiện phân tích tình hình tài chính của các công ty cổ phần bất động sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam 6
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU Phân tích tài chính trong doanh nghiệp là vấn đề được nhiều nhà nghiên cứu, nhà quản trị, nhà đầu tư và đối tượng khác quan tâm. Thực tế đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này. Có thể kể đến một số công trình nghiên cứu: Luận án tiến sĩ kinh tế, chuyên ngành Kế toán, kiểm toán và phân tích năm 2008, NCS. Trần Thị Minh Hương với nghiên cứu “Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính tại Tổng công ty hàng không Việt Nam”. Luận án đã nghiên cứu về lĩnh vực kinh doanh dịch vụ cụ thể là dịch vụ hàng không. Luận án đã đề cập đến hệ thống chỉ tiêu phân tích, khái quát hóa hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính được áp dụng tại 20 hãng hàng không nước ngoài thuộc thiệp hội Hàng không Châu Á Thái Bình Dương, phân tích thực trạng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính tại Tổng Công ty Hàng không Việt Nam. Từ đó, xây dựng một hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính phù hợp với đặc điểm hoạt động kinh doanh và yêu cầu của phân tích cho Tổng Công ty Hàng không Việt Nam. Luận án tiến sĩ kinh tế, ngành kế toán năm 2012, NCS Nguyễn Thị Quyên với nghiên cứu “Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong Công ty cổ phần niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam”. Luận án đã hệ thống hóa và đưa ra quan điểm đánh giá về hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính áp dụng cho doanh nghiệp nói chung và các công ty cổ phần niêm yết nói riêng, phân tích thực trạng hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong các công ty cổ phần niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam theo từng ngành. Từ đó, nhằm hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong công ty cổ phần niêm yết. Luận án tiến sĩ kinh tế, ngành kế toán năm 2009, NCS Nguyễn Văn Hậu với nghiên cứu “Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong doanh nghiệp thương mại phục vụ quản trị kinh doanh”. Luận án đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận chung về quản trị kinh doanh và hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong 7
doanh nghiệp thương mại phục vụ quản trị kinh doanh. Phân tích và đánh giá thực trạng về hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong doanh nghiệp thương mại ở Việt Nam. Từ đó, đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong doanh nghiệp thương mại phục vụ quản trị kinh doanh. Luận án tiến sĩ kinh tế, ngành kế toán năm 2002, NCS Nguyễn Ngọc Quang với nghiên cứu “Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong các doanh nghiệp xây dựng của Việt Nam”. Luận án đã hệ thống hóa lý luận cơ bản của phân tích tài chính trong doanh nghiệp xây dựng. Nghiên cứu thực trạng phân tích tài chính các doanh nghiệp xây dựng của Việt Nam những năm 2000. Từ những đặc điểm đặc thù của doanh nghiệp xây dựng, luận án đã vận dụng cơ sở lý luận, thực trạng phân tích đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện chỉ tiêu phân tích tài chính trong doanh nghiệp xây dựng của Việt Nam gắn với thời điểm nghiên cứu. Luận án tiến sĩ kinh tế, ngành kế toán năm 2013, NCS Nguyễn Thị Cẩm Thúy với nghiên cứu “Hoàn tiện phân tích tình hình tài chính của các công ty chứng khoán Việt Nam”. Luận án đã hệ thống hóa phân tích tài chính trong các doanh nghiệp nói chung và công ty chứng khoán nói riêng, phân tích tài chính và chất lượng thông tin tài chính của các công ty chứng khoán. Từ đó, đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện phân tích tài chính trong các công ty chứng khoán Việt Nam. Tóm lại, Các công trình nghiên cứu về phân tích tài chính doanh nghiệp của các tác giả mặc dù đã đưa ra được cách thức, cơ sở và ý nghĩa của các chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp nói chung và một số ngành nói riêng. Tuy nhiên một số công trình nghiên cứu dữ liệu không còn tính thời sự và chưa có nghiên cứu nào đi sâu hoàn thiện phân tích tài chính nhằm nâng cao hiệu quả phân tích các công ty cổ phần niêm yết ngành bất động sản. 1.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.2.1. Phân tích tài chính doanh nghiệp Phân tích tài chính doanh nghiệp thể hiện tình trạng tài chính, sức mạnh tài chính, an toàn tài chính và hiệu quả tài chính của doanh nghiệp. Vì vậy, Phân tích tài chính là cách tiếp cận tài chính doanh nghiệp với độ tin cậy cao và hiệu quả. 8
Nguyễn Trọng cơ (2010, trang 8) phát biểu rằng “PTTC doanh nghiệp là tổng thể các phương pháp cho phép đánh giá tình hình tài chính đã qua và hiện nay, dự đoán tình hình tài chính trong tương lai của doanh nghiệp, giúp cho nhà quản lý đưa ra các quyết định quản lý hợp lý, phù hợp với mục tiêu mà họ quan tâm”. Các chủ thể có những quan hệ kinh tế tài chính nhất định với doanh nghiệp ở hiện tại hoặc tương lai đều có nhu cầu sử dụng thông tin do phân tích cung cấp để phục vụ cho quá trình ra quyết định kinh tế. Tuy nhiên, trong nền kinh tế thị trường, mỗi chủ thể quan tâm ở những giác độ khác nhau, đòi hỏi phân tích tài chính phải tiến hành phân tích bằng nhiều phương pháp khác nhau. Vì thế, Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp là rất cần thiết, cần được ngày càng hoàn thiện và phát triển. Theo Lê Thị Xuân (2011, trang 1) phát biểu rằng “Phân tích tài chính doanh nghiệp là một quá trình kiểm tra, xem xét các số liệu về tài chính hiện hành và trong quá khứ nhằm mục đích đánh giá thực trạng tài chính, dự tính các rủi ro và tiềm năng tương lai của một doanh nghiệp,trên cơ sở đó giúp cho nhà phân tích ra các quyết định tài chính có liên quan tới lợi ích của họ trong doanh nghiệp đó”. Hai quan điểm về phân tích tài chính trên tuy có cách thức diễn giải khác nhau nhưng đều thống nhất nhận định: Phân tích tài chính là công cụ thu thập thông tin về tình hình tài chính doanh nghiệp nhằm cung cấp thông tin cho các đối tượng sử dụng. Phân tích tài chính giúp các đối tượng quan tâm nắm được thực trạng tài chính, an ninh tài chính và dự đoán được tính chính xác của các chỉ tiêu trong tương lai cũng như những rủi ro tài chính, từ đó đưa ra các quyết định phù hợp. Tác giả cho rằng, tùy theo từng đối tượng sử dụng mà thông tin do phân tích tài chính cung cấp sẽ được quan tâm ở những khía cạnh khác nhau. Cụ thể: Nhà đầu tư: Phân tích tài chính cung cấp cho nhà đầu tư những thông tin cần thiết về doanh nghiệp mà họ muốn đầu tư cả về an ninh tài chính, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, hiệu quả kinh doanh, mức độ độc lập tài chính, chính sách cổ tức..… Từ đó, nhà đầu tư có căn cứ tin cậy, chính xác để ra quyết định đầu tư mang lại hiệu quả, không bị ảnh hưởng bởi tâm lý đám đông hay thông tin không tin cậy. 9
Nhà quản trị doanh nghiệp: Phân tích tài chính cung cấp thông tin về thực trạng tài chính của doanh nghiệp về cơ cấu tài sản, cơ cấu vốn, khả năng sinh lời, năng lực hoạt động, khả năng thanh toán, hiệu quả kinh doanh… để nhà quản trị ra quyết định tài chính phù hợp trong ngắn hạn và dài hạn. Cổ đông hiện tại và cổ đông tiềm năng: phân tích tài chính giúp thu thập các thông tin về an ninh tài chính, mức tăng trưởng của công ty,…. Để nhà đầu tư quyết định tiếp tục nắm giữ hay không nắm giữ cổ phiếu. Ngân hàng, tổ chức tín dụng và các chủ nợ: phân tích tình hình tài chính cung cấp thông tin về khả năng sinh lời, khả năng thanh toán các khoản nợ vay… từ đó ra quyết định tiếp tục quan hệ tín dụng hay ngừng lại. Cơ quan thuế và cơ quan nhà nước: thông tin phân tích tài chính giúp cơ quan thuế nắm được số thuế phải nộp, tình hình nộp thuế, số thuế còn phải nộp và nghĩa vụ phải nộp nhà nước của doanh nghiệp. Người lao động: thông tin PTTC giúp người lao động nắm được sức mạnh tài chính của doanh nghiệp mình đang cống hiến, để họ có niềm tin tiếp tục gắn bó lâu dài với doanh nghiệp, hay tìm kiếm một doanh nghiệp khác ổn định hơn. Hệ thống phân tích tình hình tài chính được xây dựng dựa trên đặc điểm hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Mỗi ngành kinh doanh sẽ có đặc thù kinh doanh khác nhau. Hệ thống phân tích tài chính được xây dựng tuỳ vào ngành nghề kinh doanh giúp cho phân tích đánh giá được chuẩn xác tình hình tài chính và kết quả hoạt động của doanh nghiệp. Phân tích tài chính của doanh nghiệp thực hiện ba chức năng chính: chức năng đánh giá, chức năng điều chỉnh và chức năng dự báo. Với chức năng đánh giá, phân tích tài chính làm rõ những vấn đề về tạo lập, phân phối và sử dụng vốn diễn ra và ảnh hưởng đến kết quả hoạt động kinh doanh như thế nào, có đạt được mục tiêu hay kế hoạch đề ra không? Với chức năng dự báo, phân tích tài chính giúp doanh nghiệp thấy được tiềm lực tài chính, sự vận động vốn trong tương lai, chu kỳ kinh doanh trong thời gian tới, giúp doanh nghiệp có những hành động đúng để đạt mục tiêu đề ra. Từ việc cung cấp thông tin từ chức năng đánh giá và chức năng dự báo, phân 10
tích tài chính thực hiện chức năng điều chỉnh những yếu tố đi sai hướng nhằm giúp doanh nghiệp đạt mục tiêu tài chính trong tương lai. 1.2.2. Nguyên tắc xây dựng hệ thống phân tích tài chính Hệ thống PTTC doanh nghiệp phải đảm bảo các mặt đặc trưng nhất của tài chính doanh nghiệp: khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, tình hình tăng trưởng,…Do vậy khi xây dựng hệ thống PTTC doanh nghiệp cần đảm bảo: - Nguyên tắc tổng thể: mỗi chỉ tiêu phân tích tài chính thể hiện một khía cạnh của tài chính doanh nghiệp. Do vậy, theo nguyên tắc này cần phân nhóm các chỉ tiêu, mỗi nhóm sẽ cung cấp thông tin về một khía cạnh, đảm bảo phản ánh các mặt của tài chính doanh nghiệp. - Nguyên tắc trọng yếu: mỗi nội dung phải đảm bảo tính trọng yếu của thông tin tài chính. Những thông tin này thể hiện rõ bản chất của tình hình tài chính. - Nguyên tắc dễ hiểu: phân tích cần mạch lạc, rõ ràng, khoa học, dễ hiểu. Thuật ngữ sử dụng cần có tính phổ thông tránh gây hiểu sai cho người sử dụng thông tin. - Nguyên tắc đặc thù: phân tích tài chính cần đảm bảo đặc thù của ngành phân tích. - Nguyên tắc hiệu quả: Những thông tin tài chính cần cô đọng, không thừa, đủ để đáp ứng nhu cầu phân tích. 1.3 HỆ THỐNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH CÁC CTCP TRÊN TTCK VIỆT NAM Phân tích tình hình tài chính là một quá trình được tổ chức có khoa học, có hệ thống. Phân tích tài chính sử dụng kết hợp các phương pháp trong phân tích để đánh giá thực trạng, tiềm năng và hiệu quả hoạt động tài chính cũng như dự báo nhu cầu tài chính, rủi ro tài chính trong tương lai của doanh nghiệp. Giúp các đối tượng sử dụng thông tin đưa ra được những quyết định đúng đắn. Có rất nhiều quan điểm khác nhau về cách thức phản ánh phân tích tình hình tài chính. Tác giả đưa ra hai quan điểm điển hình về phân tích tài chính doanh nghiệp: Theo Lê Thị Xuân, “Phân tích tài chính doanh nghiệp”, NXB Đại học Kinh tế Quốc dân, năm 2010. Hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp được chia thành (5) nhóm: 11
(1) Phân tích tình hình và kết quả kinh doanh gồm ba chỉ tiêu: phân tích môi trường và chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp; báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh dạng so sánh; phân tích doanh thu, chi phí và lợi nhuận của doanh nghiệp. (2) Phân tích mối quan hệ cân bằng trên bảng cân đối kế toán gồm các chỉ tiêu: phân tích khái quát sự biến động của tài sản, nguồn vốn; phân tích mối quan hệ giữa tài sản và nguồn vốn. (3) Phân tích các chỉ số tài chính gồm các chỉ tiêu: Phân tích năng lực hoạt động của tài sản; Phân tích khả năng thanh toán ngắn hạn; Phân tích khả năng thanh toán dài hạn; Phân tích khả năng sinh lời. (4) Phân tích lưu chuyển tiền tệ gồm các chỉ tiêu: Đánh giá các nguồn thu và chi tiền; phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ đồng quy mô; dòng tiền tự do cho doanh nghiệp và cho chủ sở hữu; Các tỷ số dòng tiền. (5) Dự báo các báo cáo tài chính gồm các chỉ tiêu: dự báo báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, dự báo bảng cân đối kế toán, dự báo báo cáo lưu chuyển tiền tệ, phân tích tham số. Theo Nguyễn Trọng Cơ, “Phân tích tài chính doanh nghiệp”. NXB Tài chính, năm 2010. Hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính được chia làm (4) nhóm: (1) Phân tích khái quát tình hình tài chính của doanh nghiệp phản ánh thông qua ba chỉ tiêu: Phân tích khái quát quy mô tài chính doanh nghiệp, Phân tích khái quát cấu trúc tài chính doanh nghiệp, phân tích khái quát khả năng sinh lời của doanh nghiệp. (2) Phân tích chính sách tài chính doanh nghiệp phản ánh thông qua bốn chỉ tiêu: Phân tích chính sách huy động vốn của doanh nghiệp, Phân tích chính sách đầu tư của doanh nghiệp, Phân tích chính sách tín dụng của doanh nghiệp, Phân tích chính sách phân phối kết quả kinh doanh. (3) Phân tích tiềm lực tài chính của doanh nghiệp phản ánh thông qua năm chỉ tiêu: Phân tích tình hình và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, phân tích tình hình lưu chuyển tiền của doanh nghiệp, phân tích khả năng thanh toán, phân tích tốc 12
độ luân chuyển vốn của doanh nghiệp và phân tích khả năng sinh lời của doanh nghiệp. (4) Phân tích tình hình tăng trưởng và dự báo tài chính doanh nghiệp phản ánh qua ba chỉ tiêu: Phân tích tình hình tăng trưởng của doanh nghiệp, phân tích đòn bẩy tài chính doanh nghiệp và dự báo tài chính doanh nghiệp. Từ hai quan điểm trên cho thấy hệ thống phân tích tài chính có sự khác biệt nhất định cách thức thể hiện nhưng đều thống nhất về mặt nội dung, phạm vi phản ánh và đều thể hiện bản chất tài chích doanh nghiệp. Tuy nhiên, chưa có tính khái quát, số lượng chỉ tiêu phân tích đưa ra từng nhóm chưa đại diện được từng mặt của phân tích tài chính doanh nghiệp. Ngoài ra, việc vận dụng thực tế hệ thống phân tích của nhiều tác giả còn gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, Theo tác giả để phân tích tài chính thực sự phát huy hiệu quả đối với người sử dụng, cần tiến hành phân chia hệ thống chỉ tiêu này thành hai nhóm chính là: Nhóm đánh giá khái quát tình hình tài chính, Nhóm phân tích chuyên sâu tài chính. 1.3.1 Nhóm đánh giá khái quát tình hình tài chính Đánh giá khái quát tình hình tài chính thường được sử dụng khi cần những thông tin mang tính chất nhanh chóng, kịp thời, vừa đảm bảo đầy đủ và toàn diện. Những thông tin này cần đảm bảo nêu bật được nét chung nhất về thực trạng tài chính của doanh nghiệp tại thời điểm phân tích, bao quát được các mặt khác nhau của tình hình tài chính doanh nghiệp, vừa dễ tính toán và dễ hiểu. Đây chính là những thông tin cần thiết ban đầu làm nền tảng cho việc ra quyết định. Thông tin đánh giá khái quát tình hình tài chính sẽ giúp người sử dụng biết được thực trạng tài chính của doanh nghiệp, mức độ độc lập và tự chủ của doanh nghiệp về mặt tài chinh. Từ đó, sử dụng thông tin sẵn có để đưa ra quyết định phù hợp nhất. Phương pháp được sử dụng để đánh giá khái quát tình hình tài chính là phương pháp so sánh. Cụ thể là so sánh tuyệt đối và tương đối về trị số của các chỉ tiêu phân tích giữa kỳ phân tích với kỳ gốc, kỳ gốc có thể theo thời gian (là kỳ kế hoạch hoặc kỳ trước) hoặc theo không gian (Bình quân ngành, bình quân doanh nghieephj cùng 13