Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Quản lý rủi ro tín dụng của các khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công Thương Việt Nam chi nhánh khu công nghiệp Bình Dương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:139

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý rủi ro tín dụng của các khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công Thương Việt Nam chi nhánh khu công nghiệp Bình Dương" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích thực trạng việc quản lý rủi ro tín dụng đối với DNNVV tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Chi nhánh KCN Bình Dương. Qua đó đề xuất các giải pháp, công cụ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng đối với DNNVV tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Chi nhánh KCN Bình Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Tài chính Ngân hàng: Quản lý rủi ro tín dụng của các khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công Thương Việt Nam chi nhánh khu công nghiệp Bình Dương

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT PHẠM THỊ THANH HUỆ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA CÁC KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH KHU CÔNG NGHIỆP BÌNH DƯƠNG CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG MÃ SỐ: 8 34 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÌNH DƯƠNG – 2023
UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT PHẠM THỊ THANH HUỆ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA CÁC KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH KHU CÔNG NGHIỆP BÌNH DƯƠNG CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG MÃ SỐ: 8 34 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN HỒNG THU BÌNH DƯƠNG – 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng luận văn “Quản lý rủi ro tín dụng của các khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công Thương Việt Nam chi nhánh khu công nghiệp Bình Dương” là công trình nghiên cứu của tôi, dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Hồng Thu. Ngoài những tài liệu tham khảo đã được trích dẫn trong luận văn, tôi cam đoan rằng mọi số liệu và kết quả nghiên cứu của luận văn này chưa từng được công bố hoặc sử dụng dưới bất kỳ hình thức nào. Bình Dương, ngày ….. tháng ….. năm 2023 Tác giả Phạm Thị Thanh Huệ i
LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến cô TS. Nguyễn Hồng Thu, Cô đã nhiệt tình hướng dẫn, động viên và đưa ra những đóng góp quý giá trong quá trình nghiên cứu để tôi hoàn thành tốt luận văn thạc sĩ với đề tài “Quản lý rủi ro tín dụng của các khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công Thương Việt Nam chi nhánh khu công nghiệp Bình Dương”. Tôi cảm ơn quý Thầy, Cô của Viện Đào tạo Sau Đại học đã nhiệt tình giảng dạy và truyền đạt kiến thức trong quá trình tôi học tập tại trường. Cuối cùng, tôi gửi lời cảm ơn gia đình và bè bạn đã động viên tôi trong suốt quá trình học tập cũng như hoàn thành luận văn này. Bình Dương, ngày …. tháng …...năm 2023 Tác giả Phạm Thị Thanh Huệ ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ ii MỤC LỤC ..... ....................................................................................................... iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................ ix DANH MỤC BẢNG .............................................................................................. x DANH MỤC BIỂU ĐỒ ........................................................................................ xi PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1 1.1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 1.2. Mục tiêu, câu hỏi nghiên cứu .......................................................................... 3 1.2.1. Mục tiêu chung ............................................................................................. 3 1.2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể .......................................................................... 3 1.3. Câu hỏi nghiên cứu ......................................................................................... 3 1.4. Phạm vi, đối tượng nghiên cứu ....................................................................... 4 1.4.1. Phạm vi nghiên cứu:..................................................................................... 4 1.4.2. Đối tượng nghiên cứu................................................................................... 4 1.5. Phương pháp nghiên cứu................................................................................. 4 1.6. Ý nghĩa nghiên cứu ......................................................................................... 4 1.7. Kết cấu của nghiên cứu ................................................................................... 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ THUYẾT NGHIÊN CỨU ................................................. 6 1.1. Khái quát về tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa............................................. 6 1.1.1. Định nghĩa doanh nghiệp nhỏ và vừa .......................................................... 6 1.1.2. Đặc điểm của doanh nghiệp nhỏ và và vừa ................................................. 6 iii
1.1.3. Các hình thức cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa ........................................ 8 1.1.4. Vai trò của tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ............ 11 1.2. Khung tiếp cận lý thuyết về quản lý rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ................................................................................................................... 12 1.3. Cơ sở lý thuyết về rủi ro tín dụng ................................................................. 12 1.3.1. Khái niệm tín dụng ngân hàng ................................................................... 12 1.3.2. Khái niệm rủi ro ......................................................................................... 13 1.3.3. Khái niệm rủi ro tín dụng ........................................................................... 13 1.3.4. Rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa...................................... 13 1.4. Quản lý rủi ro tín dụng .................................................................................. 14 1.4.1. Phân loại rủi ro tín dụng ............................................................................. 14 1.4.2. Nguyên nhân phát sinh rủi ro tín dụng ....................................................... 15 1.4.3. Quy trình quản lý rủi ro tín dụng ............................................................... 16 1.4.4. Các chỉ tiêu đánh giá công tác quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại ........................................................................................................................ 18 1.5. Tổng quan các nghiên cứu liên quan............................................................. 23 1.6. Xác định khoảng trống nghiên cứu ............................................................... 31 1.7. Kết luận chương 1 ......................................................................................... 32 Chương 2........ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH KHU CÔNG NGHIỆP BÌNH DƯƠNG ........ ...................................................................................................... 33 2.1. Giới thiệu về Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Khu công nghiệp Dương ........................................................................... 33 2.2. Mục tiêu chiến lược của Vietinbank khu công nghiệp Bình Dương ............ 33 iv
2.3. Hoạt động quản lý rủi ro của ngân hàng công thương .................................. 34 2.3.1. Nguyên tắc quản lý rủi ro tín dụng ............................................................ 34 2.3.2. Chiến lược và khẩu vị rủi ro tín dụng của ngân hàng công thương ........... 35 2.3.3. Văn hóa rủi ro tín dụng của ngân hàng Công Thương ............................... 36 2.4. Quy trình quản lý rủi ro tại Chi nhánh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam Chi nhánh Khu công nghiệp Bình Dương .............................. 37 2.5. Nhân tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng của khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Vietinbank Khu công nghiệp Bình Dương .............................................. 38 2.5.1. Rủi ro từ phía khách hàng .......................................................................... 38 2.5.2. Rủi ro từ phía ngân hàng ............................................................................ 40 2.5.3. Bộ máy tổ chức cấp tín dụng...................................................................... 41 2.5.4. Quy trình cho vay ....................................................................................... 42 2.5.5. Rủi ro bảo đảm tiền vay ............................................................................. 45 2.6. Các bước quản lý rủi ro ở cấp độ danh mục ................................................. 45 2.6.1. Nhận diện rủi ro tín dụng ở cấp độ danh mục ............................................ 45 2.6.2. Đo lường/đánh giá rủi ro tín dụng ở cấp độ danh mục .............................. 46 2.6.3. Kiểm soát rủi ro tín dụng ở cấp độ danh mục ............................................ 47 2.6.4. Giám sát rủi ro tín dụng ở cấp độ danh mục .............................................. 47 2.6.5. Báo cáo rủi ro tín dụng ở cấp độ danh mục ............................................... 48 2.7. Các bước quản lý rủi ro tín dụng ở cấp độ giao dịch .................................... 48 2.7.1. Nhận diện rủi ro tín dụng ở cấp độ giao dịch ............................................. 48 2.7.2. Đo lường/đánh giá rủi ro tín dụng ở cấp độ giao dịch ............................... 49 2.7.3. Kiểm soát rủi ro tín dụng ở cấp độ giao dịch ............................................. 49 2.7.4. Giám sát rủi ro tín dụng ở cấp độ giao dịch ............................................... 50 v
2.7.5. Báo cáo rủi ro tín dụng ở cấp độ giao dịch ................................................ 51 2.8. Khái quát hoạt động kinh doanh tại Chi nhánh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam Chi nhánh Khu công nghiệp Bình Dương ............ 51 2.8.1. Hiệu quả hoạt động kinh doanh ................................................................. 51 2.8.2. Hoạt động huy động vốn ............................................................................ 52 2.8.3. Hoạt động tín dụng ..................................................................................... 54 2.9. Các chỉ số đo lường hiệu quả công tác quản lý rủi ro tín dụng .................... 59 2.10. Tình hình nhân sự tham gia thẩm định tín dụng ......................................... 61 2.11. Thực trạng công tác tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi nhánh Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam Khu công nghiệp Bình Dương ................................................................................................................... 62 2.11.1. Tình hình dư nợ phân khúc khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa ......... 62 2.11.2. Tình hình chi tiết nhóm nợ phân khúc khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa .............................................................................................................................. 63 2.12. Đánh giá chung về công tác quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng............. 66 2.12.1. Hạn chế tồn tại cần khắc phục tại chi nhánh: ........................................... 69 2.12.2. Nguyên nhân hạn chế ............................................................................... 71 2.13. Kết luận chương 2 ....................................................................................... 72 Chương 3.MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ TRONG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH KCN BÌNH DƯƠNG ........ ...................................................................................................... 73 3.1. Định hướng phát triển hoạt động tín dụng khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa ........................................................................................................................ 73 3.1.1. Định hướng chung đối với hoạt động tín dụng .......................................... 73 vi
3.1.2. Định hướng theo các chiều cụ thể: ............................................................. 74 3.2. Một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công Thương Việt Nam chi nhánh khu công nghiệp Bình Dương. ............................................ 75 3.2.1 Giải pháp hoàn thiện chất lượng thu thập thông tin .................................... 75 3.2.2 Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng và đội ngũ cán bộ tín dụng, thẩm định77 3.2.3 Giải pháp hoàn thiện chính sách khách hàng .............................................. 80 3.2.4 Nâng cao hiệu quả kiểm tra, giám sát nội bộ của ngân hàng, giám sát chặt chẽ khâu giải ngân và sau giải ngân ..................................................................... 82 3.2.5 Tăng cường hoạt động truyền thông, cập nhật và đánh giá các chính sách rủi ro đối với đội ngũ cán bộ tín dụng ....................................................................... 83 3.2.6 Giải pháp kiểm soát hạn mức kiểm soát rủi ro ............................................ 83 3.2.7 Giải pháp tăng trưởng tín dụng gắn với chuyển dịch cơ cấu tín dụng ........ 84 3.2.8 Giải pháp kiểm soát chất lượng nợ, chủ động trong công tác xử lý nợ ...... 85 3.2.9 Giải pháp khác ............................................................................................. 85 3.3 Kiến nghị với Ngân hàng Công Thương Việt Nam ....................................... 85 KẾT LUẬN CHUNG ........................................................................................... 87 HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO ... 89 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 90 PHỤ LỤC ...... ........................................................................................................ 1 Mẫu số 1: Mẫu biểu Tờ trình thẩm định giới hạn tín dụng/ Khoản tín dụng của KHDN tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công Thương Việt Nam ................. 1 Mẫu số 2: Mẫu biểu Tờ trình thẩm định phê duyệt/đề xuất nhận bảo đảm ......... 11 Mẫu số 3: Mẫu biểu Tờ trình chấm điểm ............................................................. 17 vii
Mẫu số 4: Mẫu biểu kiểm tra sử dụng vốn vay .................................................... 19 Bảng chi tiết số liệu thực tế thu thập tại Ngân hàng Thương mại Cổ Phần Công Thương Việt Nam chi nhánh KCN Bình Dương giai đoạn 2019-2021 ............... 21 viii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TỪ VIẾT TẮT NỘI DUNG BCBS Ủy ban Basel về giám sát ngân hàng BHXH Bảo hiểm xã hội BLĐ Ban lãnh đạo CBQHKH Cán bộ quan hệ khách hàng CRW Hệ số rủi ro tín dụng DMTD Danh mục tín dụng DNL Doanh nghiệp lớn DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa KCN Khu công nghiệp KHDN Khách hàng doanh nghiệp KVRR Khẩu vị rủi ro NHCT Ngân hàng Công Thương NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại PGD Phòng giao dịch QLRRTD Quản lý rủi ro tín dụng RRTD Rủi ro tín dụng RWA Tài sản tính theo rủi ro tín dụng TMCP Thương mại cổ phần TMCP Thương mại cổ phần TSBĐ Tài sản đảm bảo VAMC Công ty Quản lý tài sản ix
DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1 Phân loại các hình thức Doanh nghiệp nhỏ và vừa ..................................... 6 Bảng 1.2 Tổng hợp các nghiên cứu trước về quản lý rủi ro tín dụng ....................... 24 Bảng 2.1 Các bước quản lý rủi ro tín dụng ............................................................... 37 Bảng 2.2 Tình hình hoạt động kinh doanh giai đoạn 2019 - 2021............................ 51 Bảng 2.3 Tình hình huy động vốn giai đoạn 2019 – 2021 ........................................ 53 Bảng 2.4 Hoạt động tín dụng của ngân hàng giai đoạn 2019 – 2021 ....................... 54 Bảng 2.5 Phân loại tín dụng theo mục đích vay........................................................ 58 Bảng 2.6 Chỉ số đánh giá mức độ rủi ro tín dụng tại NHCT .................................... 59 Bảng 2.7 Tỷ lệ nợ xấu của nhóm 20 ngân hàng vào năm 2021 ................................ 60 Bảng 2.8 Tổng hợp số lượng và số năm kinh nghiệm của cán bộ thẩm định tín dụng ................................................................................................................................... 61 Bảng 2.9 Bảng dư nợ theo phân khúc khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa .......... 62 Bảng 2.10 Tình trạng nhóm nợ theo phân khúc DNNVV ........................................ 64 x
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 1.1 Khung tiếp cận nghiên cứu ............................................................... 12 Biểu đồ 2.1 Biểu đồ cơ cấu cho vay theo kỳ hạn ................................................. 55 Biểu đồ 2.2 Biểu đồ dư nợ cho vay phân theo nhóm khách hàng........................ 56 Biểu đồ 2.3 Biểu đồ dư nợ cho vay theo phân khúc khách hàng doanh nghiệp .. 57 xi
PHẦN MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài Để quản lý hiệu quả nguồn vốn đầu tư thì một trong những giải pháp quan trọng đối với các ngân hàng thương mại là cần có giải pháp quản lý rủi ro tín dụng. Quản lý rủi ro tín dụng là hoạt động bao gồm nhiều giải pháp, quy trình, hệ thống nhằm kiểm soát các rủi ro phát sinh trong quá trình vận hành và phát triển của các ngân hàng thương mại. Việc quản lý rủi ro tín dụng hiệu quả, đòi hỏi các ngân hàng thương mại cần có cách nhìn đúng đắn về hoạt động quản lý rủi ro tín dụng và cập nhật được nhiều phương pháp, công cụ, hệ thống nhằm kiểm soát tốt hoạt động rủi ro trong tín dụng. Rủi ro tín dụng là vấn đề không mới đối với các tổ chức tín dụng, tuy nhiên, với tình hình kinh tế trong giai đoạn VUCA như hiện nay đòi hỏi các tổ chức tín dụng cần có những giải pháp linh hoạt, đa dạng để kiểm soát và quản lý tốt hoạt động tín dụng tại đơn vị. Việc quản lý rủi ro tín dụng phụ thuộc vào quan điểm chấp nhận rủi ro của mỗi tổ chức; tính đặc thù về tình hình hoạt động, lĩnh vực cho vay của tổ chức tín dụng và việc cập nhật các giải pháp, công cụ để có thể kiểm soát tốt các rủi ro tín dụng. Sản phẩm của việc quản lý rủi ro tín dụng chưa tốt đó là tỷ lệ nợ xấu tại các ngân hàng thương mại. Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thì bối cảnh kinh tế Việt Nam và thế giới cùng với môi trường pháp lý cho hoạt động xử lý nợ xấu trong năm 2022 không hoàn toàn thuận lợi cho vấn đề giải quyết nợ xấu của hệ thống tổ chức tín dụng. Trong bối cảnh dịch bệnh vẫn còn tiếp diễn trong năm 2022, hoạt động kinh tế tiếp tục phục hồi song doanh nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn khiến nợ xấu có xu hướng gia tăng. Vấn đề nợ xấu có thể trở thành tâm điểm của thị trường tài chính Việt Nam trong năm 2022, khi mà tỷ lệ nợ xấu gộp đang ở mức cao nhất trong vòng 4 năm trở lại đây, phá vỡ thành quả tái cơ cấu các tổ chức tín dụng giai đoạn 2016 – 2020. Do có độ trễ, nợ xấu nội bảng được dự báo có thể lên mức 2,3-2,5% và nợ xấu gộp sẽ khoảng 6% trong năm 2022, và có 1
thể còn ở mức cao hơn khi từ năm 2024, qui định giữ nguyên nhóm nợ hết hiệu lực (theo Thông tư 14), nếu tình hình phục hồi kinh tế thiếu khả quan. Điều này cho thấy sự cấp thiết của việc rà soát và quản lý công tác rủi ro tín dụng tại các tổ chức tín dụng. Thị trường tín dụng Việt Nam, cụ thể là lĩnh vực ngân hàng thương mại trong giai đoạn gần đây cho thấy sự phát triển vượt bậc. Trong hội nhập kinh tế ngày càng phát triển, tín dụng ngân hàng là một trong những kênh phân phối vốn hiệu quả nhất bởi nó đáp ứng được các nhu cầu về thiết thực về vốn đối với cá nhân cũng như các tổ chức kinh tế, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, các rủi ro tín dụng mà ngân hàng thương mại có thể gặp phải là rủi ro về sử dụng vốn sai mục đích; rủi ro về việc sử dụng vốn ngắn hạn đầu tư dài hạn, đặc biệt là bất động sản; rủi ro về việc mở rộng quy mô không phù hợp với nhu cầu thị trường và năng lực quản lý của doanh nghiệp nhỏ và vừa; rủi ro về quản lý vốn, quản lý tài chính của doanh nghiệp thiếu minh bạch. Tại Việt Nam, DNNVV đang chiếm tỷ lệ lớn trong cộng đồng các doanh nghiệp Việt Nam: trên 97%; các DNNVV sử dụng gần một nửa tổng số lao động và đóng góp đáng kể cho sự phát triển của nền kinh tế với mức đóng góp trên 40% tổng giá trị sản phẩm quốc nội (GDP) hằng năm (Tổng cục Thống kê, 2021). Tuy nhiên, kết quả khảo sát về tình hình tài chính của các DNNVV trong bối cảnh đại dịch Covid – 19 do VnExpress là Ban nghiên cứu Phát triển Kinh tế tư nhân thực hiện năm 2021, trong số 21.517 đơn vị tham gia, với hơn 93% là các doanh nghiệp có quy mô nhỏ, siêu nhỏ và hộ kinh doanh thực hiện khảo sát chỉ có 16% trong số này có thể duy trì sản xuất, còn lại đa số phải ngừng kinh doanh hoặc giải thể, và dòng tiền để các doanh nghiệp này tiếp tục hoạt động trên 6 tháng chỉ chiếm 17% (Minh Anh, 2021). Huy Trung và Hương Giang (2021) cho rằng DNNVV gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận nguồn vốn vay từ các tổ chức tín dung, nguyên nhân chủ yếu là do còn tồn tại tâm lý phân biệt đối xử khi quyết định cho DNNVV vay vốn. Theo Báo cáo Đánh giá kinh tế Việt Nam thường niên năm 2017 của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho thấy, xác suất hồ sơ xin vay vốn được chấp nhận giải ngân sẽ bị giảm khoảng 23,7 điểm % đến 26 điểm % nếu DN nộp hồ sơ xin 2
vay thuộc DNNVV. Ngược lại, xác suất sẽ tăng khoảng 2,3 đến 2,8 điểm % nếu DN đó thuộc sở hữu nhà nước. Bối cảnh của Vietinbank Chi nhánh Khung Công nghiệp Bình Dương là chi nhánh nằm trên Khu công nghiệp với nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm tỷ trọng tương đối lớn. Bên cạnh đó, trong thời gian gần đây vấn đề quản lý nợ của DNNVV phát sinh nhiều vấn đề chưa hiệu quả. Do vậy, tác giả đã lựa chọn đề tài “Quản lý rủi ro tín dụng của các khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công Thương Việt Nam chi nhánh khu công nghiệp Bình Dương” để nghiên cứu. 1.2. Mục tiêu, câu hỏi nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu chung Nhằm phân tích thực trạng việc quản lý rủi ro tín dụng đối với DNNVV tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Chi nhánh KCN Bình Dương. Qua đó đề xuất các giải pháp, công cụ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng đối với DNNVV tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Chi nhánh KCN Bình Dương. 1.2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể - Đánh giá thực trạng công tác quản lý rủi ro tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Chi nhánh KCN Bình Dương; - Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Chi nhánh KCN Bình Dương. 1.3. Câu hỏi nghiên cứu Để giải quyết được mục tiêu nghiên cứu, đề tài tập trung trả lời các câu hỏi quan trọng sau: - Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng đối với DNNVV như thế nào? - Các giải pháp nào góp phần để nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Chi nhánh KCN Bình Dương là gì? 3
1.4. Phạm vi, đối tượng nghiên cứu 1.4.1. Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi không gian: Nghiên cứu tập trung đánh giá hệ thống quản lý rủi ro tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Chi nhánh KCN Bình Dương. Phạm vi thời gian: Nghiên cứu tiến hành phân tích, đánh giá công tác quản lý rủi ro tín dụng của Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Chi nhánh KCN Bình Dương giai đoạn 2019 – 2021. 1.4.2. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là hệ thống quản lý rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại đối với DNNVV. 1.5. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện nghiên cứu, tác giả thực hiện phương pháp nghiên cứu định tính. Trong đó, các phương pháp sau để làm rõ vấn đề và trả lời câu hỏi nghiên cứu: Phương pháp thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp: Thông qua việc thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp số liệu các báo cáo thống kê của Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Chi nhánh KCN Bình Dương đánh giá, phân tích thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng giai đoạn 2019 – 2021. Phương pháp phân tích và tổng hợp: trên cơ sở hệ thống tài liệu và số liệu cụ thể tiến hành phân tích, tổng hợp, phân loại theo mục đích và cấu trúc đề cương luận văn. 1.6. Ý nghĩa nghiên cứu Với góc độ thực tiễn, nghiên cứu tập trung phân tích các khía cạnh ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Chi nhánh KCN Bình Dương từ đó đề xuất các giải pháp góp phần hoàn thiện cơ chế quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng. Trong đó, đề tài tập trung nghiên cứu đối tượng chiếm tỷ lệ cho vay khá lớn của ngân hàng đó là DNNVV, điều này góp phần cung cấp bằng chứng thực nghiệm liên quan đến công tác quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng. Việc xác định rõ tiêu chí đánh giá, quản lý rủi ro tín dụng đối 4
với DNNVV giúp ngân hàng hiểu rõ được tính đặc thù của DNNVV từ đó có giải pháp vừa đảm bảo kiểm soát tốt rủi ro mà vẫn đảm bảo hoạt động tín dụng được phát triển. 1.7. Kết cấu của nghiên cứu Luận văn được trình bày theo cấu trúc 3 chương bao gồm các nội dung cụ thể như sau: Chương 1 : Tổng quan về doanh nghiệp nhỏ và vừa, rủi ro tín dụng và quản lý rủi ro tín dụng Chương 2 : Phân tích thực trạng quản lý rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Chi nhánh KCN Bình Dương. Chương 3 : Một số giải pháp quản lý rủi ro tín dụng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam Chi nhánh KCN Bình Dương. 5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ THUYẾT NGHIÊN CỨU 1.1. Khái quát về tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa 1.1.1. Định nghĩa doanh nghiệp nhỏ và vừa Theo Nghị định số 80/2021/NĐ – CP Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa của Thủ tướng chính phủ ban hành ngày 26 tháng 08 năm 2021 phân loại các hình thức doanh nghiệp nhỏ và vừa như sau: Bảng 1.1 Phân loại các hình thức Doanh nghiệp nhỏ và vừa Nội dung Doanh nghiệp nhỏ Doanh nghiệp vừa Lĩnh vực Số lao động tham gia Không quá 100 Không quá 200 nông BHXH bình quân người người nghiệp, lâm nghiệp, Tổng doanh thu của Không quá 50 tỷ Không quá 200 tỷ thủy sản; năm đồng lĩnh vực Hoặc tổng nguồn Không quá 20 tỷ Không quá 100 tỷ công nghiệp vốn đồng đồng Số lao động tham gia Không quá 50 Không quá 100 BHXH bình quân người người Lĩnh vực thương mại Tổng doanh thu của Không quá 100 tỷ Không quá 300 tỷ và dịch vụ năm đồng Hoặc tổng nguồn Không quá 50 tỷ Không quá 100 tỷ vốn đồng đồng Nguồn: Nghị định số 80/2021/NĐ – CP 1.1.2. Đặc điểm của doanh nghiệp nhỏ và và vừa Doanh nghiệp nhỏ và vừa được thành lập dễ dàng. Để thành lập DNNVV chỉ cần một số vốn đầu tư ban đầu tương đối ít, với một mặt bằng sản xuất hàng 6
hóa nhỏ, quy mô nhà xưởng không lớn nên doanh nghiệp có thể giảm được chi phí cố định, tận dụng được lao động thay thế cho vốn với giá công lao động thấp, hơn nữa khả năng thu hồi vốn của loại hình doanh nghiệp này khá nhanh, tăng tốc độ vòng quay vốn để đầu tư vào các công nghệ tiên tiến hơn, hiện đại hơn, bước đầu đã mang lại hiệu quả kinh tế cho cả doanh nghiệp lẫn ngân hàng. Mô hình quản lý gọn nhẹ, có mối quan hệ nội bộ dễ điều chỉnh. Đặc trưng của DNNVV là bộ máy tổ chức có tính linh hoạt cao. Doanh nghiệp loại hình này với ít trung gian đầu mối và hệ thống phân tầng quản lý do đó giúp doanh nghiệp tiết kệm được thời gian, chi phí, tận dụng được các cơ hội kinh doanh. Đồng thời, khi gặp sự thay đổi của thị trường thì DNNVV dễ dàng chuyển đổi để tìm ra giải pháp thích nghi với biến động của thị trường, từ đó có thể hạn chế rủi ro hoặc gia tăng cơ hội phát triển. Doanh nghiệp nhỏ và vừa hoạt động đa dạng ở mọi lĩnh vực: DNNVV tận dụng lợi thế cạnh tranh riêng biệt của mình ở các thị trường ngách do đó có thể tham gia vào nhiều nghành nghề, lĩnh vực và tạo giá trị ở phân khúc riêng biệt của họ. Năng lực tài chính của DNNVV thường bị hạn chế. Trước hết là do nguồn vốn tự có thấp dẫn đến khả năng vay vốn ngân hàng cũng như huy động vốn trên thị trường bị hạn chế, những khoản tiền dự định vay của DNNNV thường gặp khó khăn vì thiếu tài sản thế chấp. Bên cạnh đó, khả năng tích lũy vốn của DNNNV cũng thấp nên nguồn vốn bổ sung cho sản xuất kinh doanh bị giới hạn, khiến cho khả năng thu lợi nhuận không đạt tối đa ngay cả khi có cơ hội để kinh doanh. Tính ổn định trong sản xuất kinh doanh không cao. DNNVV không thuộc diện kinh doanh những mặt hàng mang tính chất độc quyền nên tính ổn định trong sản xuất kinh doanh là không cao. Đa số các DNNNV chưa có định hướng lâu dài trong kinh doanh mà thường xuyên thay đổi ngành nghề, cơ cấu mặt hàng, đa dạng về chủng loại hàng hóa dịch vụ nhằm tìm hiểu và thích nghi với thị trường. Trải qua giai đoạn đánh giá, điều chỉnh và thích nghi với thị trường để có thể ổn định và phát triển sản xuất kinh doanh. 7