Luận văn Thạc sĩ Việt nam học: Ảnh hưởng của văn hóa tộc người Hmông, Dao tới hoạt động du lịch tuyến Hà Nội - Sa Pa

VIỆN HÀN LÂM<br /> KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM<br /> HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br /> <br /> DƯƠNG VĂN CHĂM<br /> <br /> ẢNH HƯỞNG CỦA VĂN HÓA TỘC NGƯỜI<br /> HMÔNG, DAO TỚI HOẠT ĐỘNG DU LỊCH<br /> TUYẾN HÀ NỘI – SA PA<br /> <br /> Chuyên ngành: Việt Nam học<br /> Mã số: 60.22.01.13<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ VIỆT NAM HỌC<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM MINH PHÚC<br /> <br /> HÀ NỘI, 2016<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> <br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu<br /> ghi trong luận văn là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa<br /> từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.<br /> TÁC GIẢ LUẬN VĂN<br /> <br /> DƯƠNG VĂN CHĂM<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> <br /> Luận văn với đề tài: ẢNH HƯỞNG CỦA VĂN HÓA TỘC NGƯỜI<br /> HMÔNG, DAO TỚI HOẠT ĐỘNG DU LỊCH TUYẾN HÀ NỘI – SA PA là<br /> kết quả nghiên cứu của tác giả trong thời gian học cao học Việt Nam học<br /> khoá 2014 – 2016 tại Học viện Khoa học xã hội thuộc Viện Hàn lâm Khoa<br /> học xã hội Việt Nam.<br /> Trong quá trình thực hiện đề tài, tác giả được TS. Phạm Minh Phúc trực<br /> tiếp hướng dẫn. Sự tận tình chỉ bảo của TS. Phạm Minh Phúc cùng với sự<br /> định hướng chuyên môn và phương pháp nghiên cứu đã giúp tác giả hoàn<br /> thành luận văn này.<br /> Tác giả xin bày tỏ sự biết ơn chân thành tới TS. Trần Hữu Sơn và các<br /> nhà nghiên cứu chuyên ngành, các chuyên gia, các nhà quản lý, các công ty<br /> du lịch; UBND huyện Sa Pa; UBND xã Lao Chải; UBND xã Tả Phìn và các<br /> cộng sự đã giúp đỡ tác giả hoàn thành đề tài này.<br /> Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn tới các Thầy, Cô giáo đã giảng dạy cho<br /> lớp cao học Việt Nam học khóa 2014 – 2016 và ban chủ nhiệm khoa Việt<br /> Nam học đã tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả hoàn thành luận văn này.<br /> Hà Nội, ngày 19 tháng 7 năm 2016<br /> <br /> Dương Văn Chăm<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Mở đầu<br /> <br /> 1<br /> <br /> Chương 1: Một số vấn đề lý luận và vài nét về tộc người<br /> Hmông, Dao trong hoạt động du lịch tại Sa Pa.<br /> <br /> 8<br /> <br /> 1.1.<br /> <br /> Các khái niệm<br /> <br /> 8<br /> <br /> 1.2.<br /> <br /> Tộc người Hmông, Dao từ góc nhìn nhân học du lịch<br /> <br /> 11<br /> <br /> Chương 2: Thực trạng khai thác văn hóa tộc người Hmông,<br /> Dao trong hoạt động du lịch tuyến Hà Nội – Sa Pa.<br /> 2.1.<br /> <br /> Khai thác văn hóa tộc người Hmông, Dao trong các chương<br /> trình du lịch tuyến Hà Nội – Sa Pa của các công ty du lịch<br /> <br /> 2.2.<br /> <br /> 35<br /> <br /> Khai thác các giá trị văn hóa tộc người Hmông, Dao trong<br /> hoạt động du lịch của địa phương<br /> <br /> 2.3.<br /> <br /> 35<br /> <br /> 40<br /> <br /> Trải nghiệm của khách du lịch về văn hóa tộc người Hmông,<br /> Dao ở địa bàn nghiên cứu<br /> <br /> 44<br /> <br /> Chương 3: Bàn luận về hoạt động du lịch gắn với văn hóa tộc<br /> người Hmông, Dao ở Sa Pa<br /> 3.1.<br /> <br /> Những tác động của du lịch đến phát triển kinh tế - xã hội<br /> <br /> 3.2.<br /> <br /> 51<br /> <br /> Hoạt động du lịch gắn với văn hóa tộc người từ góc độ nhà<br /> <br /> 51<br /> <br /> nghiên cứu và tổ chức du lịch<br /> <br /> 53<br /> <br /> 3.3.<br /> <br /> Du lịch ở Sa Pa trong “cái nhìn” của du khách<br /> <br /> 60<br /> <br /> 3.4.<br /> <br /> Thế ứng xử của cộng đồng Hmông, Dao trong hoạt động du lịch<br /> <br /> 64<br /> <br /> Kết luận<br /> Tài liệu tham khảo<br /> Phụ lục<br /> <br /> 72<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Du lịch được mệnh danh là ngành công nghiệp không khói và đóng vai<br /> trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội ở nhiều nơi trên thế giới,<br /> trong đó có Việt Nam. Nguồn gốc của du lịch được xem là xuất phát từ cơ cấu<br /> công nghiệp phương Tây thế kỉ XIX [16, tr.7], sau đó lan rộng ra các châu lục<br /> khác và phát triển mạnh mẽ tại châu Á, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của<br /> nhiều nước thuộc châu lục này [31, tr.10].<br /> Do có nhiều lợi thế về nguồn lực tự nhiên, văn hóa và con người, Việt<br /> Nam là quốc gia có nhiều tiềm năng phát triển du lịch. Trong thời gian qua,<br /> Việt Nam đã có sự tăng trưởng nhanh chóng cả về số lượng khách du lịch lẫn<br /> sự đa dạng của các loại hình dịch vụ. Riêng trong tháng 12 năm 2015 lượng<br /> khách quốc tế vào Việt Nam khoảng 760.798 lượt, tăng 2,6% so với tháng 11<br /> và 15% so với cùng kì năm 2014 [32].<br /> Liên quan đến nguồn lực văn hóa và con người, Việt Nam là một quốc gia<br /> đa văn hóa, đa tộc người, với người Kinh đa số và 53 tộc người thiểu số có bản<br /> sắc văn hóa riêng tạo nên nền văn hóa Việt Nam đa dạng trong thống nhất. Đây<br /> chính là nguồn tài nguyên du lịch, nguồn lực đầu vào, góp phần tạo nên các sản<br /> phẩm du lịch như du lịch văn hóa tộc người, du lịch cộng đồng… Có thể kể đến<br /> các chương trình du lịch tiêu biểu ở phía Bắc như: Hà Nội - Sa Pa; Hà Nội - Hà<br /> Giang; Hà Nội - Mù Cang Chải (Yên Bái) - Bắc Hà (Lào Cai)v.v...<br /> Trong các tuyến du lịch kể trên, Sa Pa nằm trên dãy Hoàng Liên Sơn là<br /> một trong những điểm du lịch nổi tiếng nhất ở phía Bắc, bởi nơi đây không chỉ<br /> có đỉnh Phan Xi Păng được mệnh danh là nóc nhà Đông Dương, với những cánh<br /> rừng nguyên sinh, nơi có khí hậu trong lành mang nhiều sắc thái ôn đới, cảnh<br /> quan thiên nhiên vừa hùng vĩ vừa tươi đẹp, và nhiều sắc thái văn hóa đa dạng<br /> của các tộc người thiểu số Hmông, Dao, Tày, Giáy… rất hấp dẫn du khách.<br /> 1<br /> <br />