VJE<br />
<br />
Tạp chí Giáo dục, Số 441 (Kì 1 - 11/2018), tr 1-6<br />
<br />
MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN<br />
CỦA TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN TRONG TRƯỜNG MẦM NON<br />
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC MẦM NON<br />
Phan Vũ Quỳnh Nga - Trường Cao đẳng Sư phạm Điện Biên<br />
Ngày nhận bài: 26/06/2018; ngày sửa chữa: 20/08/2018; ngày duyệt đăng: 27/09/2018.<br />
Abstract: Management of professional activities in preschool plays an important role in<br />
contributing to improving professional abilities for preschool teachers. In the professional<br />
management of the preschool, the team leader plays a core role. The article mentions some of the<br />
contents and measures to manage the professional activities of the professional team leader in<br />
preschool to meet the requirements of preschool education reform.<br />
Keywords: Management, professional activities, specialized groups, preschool.<br />
tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở<br />
các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời” [1].<br />
Quản lí hoạt động chuyên môn là công tác chỉ đạo<br />
việc xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện chuyên môn<br />
của các tổ chuyên môn (TCM), chỉ đạo hoạt động chuyên<br />
môn của GV. Quản lí hoạt động chuyên môn trong<br />
trường mầm non là công tác chỉ đạo việc xây dựng kế<br />
hoạch chăm sóc - nuôi dưỡng, giáo dục trẻ lứa tuổi mầm<br />
non, tổ chức thực hiện và kiểm tra, đánh giá việc chăm<br />
sóc - nuôi dưỡng, giáo dục trẻ của GV mầm non.<br />
2.1.2. Ý nghĩa của công tác quản lí hoạt động chuyên<br />
môn trong trường mầm non<br />
Quản lí chuyên môn là nhiệm vụ trọng tâm trong quản lí<br />
giáo dục nói chung, quản lí nhà trường nói riêng. Công tác<br />
quản lí chuyên môn trong trường mầm non nhằm quản lí việc<br />
chăm sóc - nuôi dưỡng, giáo dục trẻ của GV mầm non, việc<br />
học tập và rèn luyện của trẻ theo nội dung giáo dục toàn diện<br />
nhằm thực hiện mục tiêu và đường lối giáo dục của Đảng.<br />
Trường mầm non là đơn vị cơ sở của bậc học đầu tiên<br />
trong hệ thống giáo dục quốc dân, có nhiệm vụ chăm sóc<br />
- giáo dục trẻ từ 0-6 tuổi. Quản lí hoạt động chuyên môn<br />
trong trường mầm non có ý nghĩa quan trọng trong việc<br />
đảm bảo và duy trì chất lượng GDMN, nhằm đạt được<br />
mục tiêu của GDMN là giúp trẻ phát triển về thể chất,<br />
tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ, hình thành những yếu tố đầu<br />
tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1; hình thành<br />
và phát triển ở trẻ những chức năng tâm sinh lí, năng lực<br />
và phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống<br />
cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối<br />
đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở<br />
các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời.<br />
2.2. Tổ trưởng chuyên môn với công tác quản lí hoạt<br />
động chuyên môn ở trường mầm non<br />
2.2.1. Vai trò của tổ trưởng chuyên môn trong quản lí<br />
hoạt động chuyên môn ở trường mầm non<br />
<br />
1. Mở đầu<br />
Trong hệ thống giáo dục quốc dân thì Giáo dục mầm<br />
non (GDMN) là bậc học đầu tiên có vị trí quan trọng trong<br />
chiến lược phát triển nguồn lực con người. Hoạt động<br />
chuyên môn sư phạm của giáo viên (GV) mầm non có nhiều<br />
nét đặc thù và khác với các bậc học khác bởi GV mầm non<br />
phải có chức năng vừa chăm sóc - nuôi dưỡng, vừa giáo dục<br />
trẻ. Để làm được điều này đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo trong<br />
quá trình lao động. Nhằm duy trì và phát triển hoạt động<br />
chuyên môn trong các cơ sở giáo dục nói chung, trong các<br />
trường mầm non nói riêng, công tác quản lí hoạt động<br />
chuyên môn là việc làm cần thiết, được đặt lên hàng đầu;<br />
trong đó, hoạt động quản lí chuyên môn của các tổ trưởng<br />
chuyên môn (TTCM) trong các nhà trường cũng được quan<br />
tâm đặc biệt. Bài viết đề cập một số nội dung, biện pháp<br />
quản lí hoạt động chuyên môn của TTCM trong trường<br />
mầm non đáp ứng yêu cầu đổi mới GDMN.<br />
2. Nội dung nghiên cứu<br />
2.1. Quản lí hoạt động chuyên môn trong trường mầm non<br />
2.1.1. Khái niệm “quản lí hoạt động chuyên môn trong<br />
trường mầm non”<br />
Trong lĩnh vực giáo dục nói chung, GDMN nói riêng,<br />
hoạt động chuyên môn là hoạt động sư phạm của GV trên<br />
cơ sở vận dụng những kiến thức, kĩ năng mà họ được trang<br />
bị tại các cơ sở đào tạo chuyên nghiệp. Hoạt động chuyên<br />
môn của nhà giáo dục được thực hiện thông qua việc giảng<br />
dạy, công tác chủ nhiệm lớp, sự phối hợp chặt chẽ với phụ<br />
huynh, với các tổ chức trong và ngoài trường nhằm thực<br />
hiện chương trình giáo dục theo mục tiêu ngành học.<br />
Mục tiêu của GDMN là “Giúp trẻ em phát triển về thể<br />
chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ, hình thành những yếu tố đầu<br />
tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một; hình<br />
thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí,<br />
năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng<br />
sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển<br />
<br />
1<br />
<br />
VJE<br />
<br />
Tạp chí Giáo dục, Số 441 (Kì 1 - 11/2018), tr 1-6<br />
<br />
Trong hệ thống quản lí nhà trường, TCM là một đơn<br />
vị công tác được tổ chức theo Điều lệ nhà trường. TCM<br />
giữ một vị trí rất quan trọng bởi nó đảm nhận trực tiếp việc<br />
điều hành, theo dõi hoạt động chuyên môn ở một hoặc hai<br />
khối lớp nhằm thực hiện nhiệm vụ chăm sóc - nuôi dưỡng,<br />
giáo dục trẻ. TCM là nơi GV trực tiếp bồi dưỡng, giúp đỡ<br />
nhau về chuyên môn nghiệp vụ; là nơi trực tiếp đánh giá<br />
hiệu quả giảng dạy và giáo dục của GV theo kế hoạch của<br />
nhà trường; là nơi trực tiếp triển khai thực hiện chủ trương<br />
đổi mới chương trình, đổi mới nội dung, phương pháp<br />
giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục.<br />
Trong trường mầm non có các TCM sau: Tổ nhà trẻ; Tổ<br />
mẫu giáo; Tổ nuôi dưỡng; Tổ hành chính - quản trị. TCM<br />
phải có từ 3 người trở lên, nếu dưới 3 người thì lập tổ ghép.<br />
Theo Điều lệ trường mầm non, TCM có những<br />
nhiệm vụ như sau:<br />
- Xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ theo<br />
tuần, tháng, năm học nhằm thực hiện chương trình, kế<br />
hoạch nuôi dưỡng, chăm sóc giáo dục trẻ và các hoạt<br />
động giáo dục khác.<br />
- Thực hiện bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, kiểm<br />
tra, đánh giá chất lượng, hiệu quả công tác nuôi dưỡng,<br />
chăm sóc - giáo dục trẻ và quản lí sử dụng tài liệu, đồ<br />
dùng, đồ chơi, thiết bị giáo dục của các thành viên trong<br />
tổ theo kế hoạch của nhà trường.<br />
- Tham gia đánh giá, xếp loại GV theo Chuẩn nghề<br />
nghiệp GV mầm non; Quyết định số 06/2006/QĐ-BNV về<br />
quy chế đánh giá, xếp loại GV mầm non; Thông tư số<br />
20/2015/TTLT-BGDĐT-BNV ngày 14/9/2015 về việc quy<br />
định mã số, tiêu chuẩn, chức danh nghề nghiệp GV mầm non.<br />
- Đề xuất khen thưởng, kỉ luật đối với GV.<br />
- TCM sinh hoạt định kì ít nhất 2 tuần một lần.<br />
- Mỗi TCM có một tổ trưởng do hiệu trưởng chỉ định.<br />
TTCM chịu trách nhiệm điều khiển hoạt động của tổ theo<br />
kế hoạch chuyên môn, báo cáo tình hình chuyên môn cho<br />
hiệu trưởng [1].<br />
Dựa vào nhiệm vụ TCM theo Điều lệ trường mầm<br />
non, có thể xác định vai trò, nhiệm vụ của TTCM như sau:<br />
Chủ trì việc xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ,<br />
giúp tổ viên xây dựng và quản lí kế hoạch cá nhân của tổ<br />
viên theo kế hoạch chuyên môn; chương trình GDMN và<br />
các quy định khác của Bộ GD-ĐT; kiểm tra, đôn đốc việc<br />
thực hiện kế hoạch của GV; tham mưu, đề xuất để đảm<br />
bảo điều kiện hoàn thành kế hoạch của tổ; đảm bảo nền<br />
nếp sinh hoạt, tích cực cải tiến nâng cao chất lượng sinh<br />
hoạt chuyên môn của tổ; giúp đỡ GV, tích cực tổ chức bồi<br />
dưỡng, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn<br />
nghiệp vụ; tổ trưởng phải là hạt nhân đoàn kết, là chỗ dựa<br />
tin cậy về chuyên môn cho các thành viên trong tổ; giúp<br />
hiệu trưởng chỉ đạo các hoạt động giáo dục khác [1].<br />
<br />
TTCM trường mầm non là người có khả năng xây<br />
dựng kế hoạch, điều hành, tổ chức hoạt động của tổ theo<br />
kế hoạch giáo dục, chương trình GDMN, chỉ đạo đổi mới<br />
của ngành, kế hoạch năm học của nhà trường; tổ chức bồi<br />
dưỡng chuyên môn cho GV trong tổ; đánh giá xếp loại và<br />
đề xuất khen thưởng, kỉ luật GV thuộc tổ mình quản lí. Do<br />
đó, TTCM phải là người có phẩm chất đạo đức tốt; có<br />
năng lực, trình độ, kinh nghiệm chuyên môn; có uy tín với<br />
đồng nghiệp và trẻ. TTCM phải có khả năng tập hợp GV<br />
trong tổ, biết lắng nghe, tạo sự đoàn kết trong tổ, gương<br />
mẫu, công bằng, kiên trì, khéo léo trong giao tiếp ứng xử.<br />
TTCM trường mầm non cần nắm được vai trò, nhiệm<br />
vụ của mình trong công tác quản lí hoạt động chuyên<br />
môn nhà trường. Từ đó, họ có ý thức trách nhiệm hơn,<br />
đưa ra những sáng kiến trong công tác quản lí hoạt động<br />
của TCM, nhằm góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc<br />
- nuôi dưỡng, giáo dục trẻ mầm non.<br />
2.2.2. Nội dung quản lí hoạt động chuyên môn của tổ<br />
trưởng chuyên môn trong trường mầm non<br />
2.2.2.1. Quản lí các hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ<br />
- Quản lí việc thực hiện chế độ sinh hoạt hằng ngày của<br />
trẻ: Chế độ sinh hoạt là sự phân bố hợp lí, khoa học về thời<br />
gian và các hoạt động trong ngày của trẻ ở trường mầm<br />
non. Xây dựng và thực hiện nghiêm túc chế độ sinh hoạt sẽ<br />
giúp trẻ phát triển hài hòa, cân đối về thể chất và tinh thần,<br />
hình thành nền nếp, thói quen và những kĩ năng sống tích<br />
cực. Vì vậy, chỉ đạo việc thực hiện chế độ sinh hoạt hằng<br />
ngày là một nội dung quan trọng của hoạt động quản lí<br />
trong trường mầm non. Tùy theo điều kiện thực tế địa<br />
phương, tùy theo mùa, có thể điều chỉnh thời gian biểu cho<br />
phù hợp, nhưng khi thực hiện cần theo các nguyên tắc sau:<br />
+ Đảm bảo tính khoa học, hợp lí, vừa sức, phù hợp với<br />
nhịp điệu sinh học của trẻ theo lứa tuổi và cá nhân trẻ.<br />
+ Nội dung hoạt động một ngày cần phong phú, đa<br />
dạng, gần gũi với cuộc sống thực của trẻ, đáp ứng mục<br />
tiêu phát triển của trẻ.<br />
+ Phân phối thời gian thích hợp và có sự cân bằng<br />
giữa các hoạt động tĩnh và động, giữa hoạt động trong<br />
lớp và ngoài trời, giữa hoạt động chung cả lớp và hoạt<br />
động theo nhóm, cá nhân.<br />
+ Đảm bảo trình tự hoạt động được lặp đi lặp lại, nhằm<br />
tạo nền nếp và hình thành những thói quen tốt ở trẻ.<br />
+ Đảm bảo cho mọi trẻ được hoạt động tích cực và<br />
phù hợp với đặc điểm riêng của từng trẻ, tránh sự đồng<br />
loạt, gò bó, cứng nhắc.<br />
+ Đảm bảo sự linh hoạt, mềm dẻo, nhằm đáp ứng các<br />
nhu cầu của trẻ đang trong thời kì lớn lên và phát triển,<br />
phù hợp với điều kiện từng vùng, miền, địa phương.<br />
Mỗi nhóm lớp phải xây dựng chế độ sinh hoạt phù<br />
hợp với đặc điểm phát triển tâm - sinh lí của từng độ tuổi.<br />
<br />
2<br />
<br />
VJE<br />
<br />
Tạp chí Giáo dục, Số 441 (Kì 1 - 11/2018), tr 1-6<br />
<br />
TTCM cần chỉ đạo, quản lí việc thực hiện nghiêm túc<br />
chế độ sinh hoạt cho trẻ của tổ viên, không tùy tiện thay<br />
đổi trình tự các hoạt động hoặc cắt xén nội dung hoạt<br />
động làm mất đi tính khoa học của chế độ sinh hoạt. Việc<br />
kiểm tra việc thực hiện chế độ sinh hoạt của GV ở các<br />
nhóm, lớp có thể bằng nhiều hình thức khác nhau nhằm<br />
kịp thời điều chỉnh, uốn nắn những sai sót, lệch lạc.<br />
- Quản lí công tác nuôi dưỡng trẻ: Một trong những<br />
mục tiêu quan trọng của GDMN là giúp trẻ khỏe mạnh,<br />
cơ thể phát triển hài hòa, cân đối, nâng cao sức đề kháng<br />
và khả năng thích ứng biến đổi của môi trường. Để đạt<br />
được mục tiêu này, các nhà quản lí phải quan tâm đến<br />
nhiều yếu tố, nhiều mặt của quá trình chăm sóc - giáo dục<br />
trẻ, trong đó tổ chức quản lí hoạt động nuôi dưỡng là một<br />
nội dung có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của trẻ.<br />
Trẻ đến trường mầm non với các độ tuổi khác nhau, nhu<br />
cầu ăn uống dinh dưỡng và nhu cầu năng lượng cần cho<br />
các hoạt động và phát triển của cơ thể không giống nhau<br />
nên phải tổ chức các chế độ ăn phù hợp với từng độ tuổi.<br />
Trong thời gian ở nhà trẻ, trẻ cần được ăn tối thiểu 2 bữa<br />
chính và 1 bữa phụ, chiếm 60-70% nhu cầu năng lượng<br />
cả ngày của trẻ. Trẻ mẫu giáo ăn tối thiểu 1 bữa chính và<br />
1 bữa phụ, chiếm 50-60% nhu cầu năng lượng cả ngày<br />
của trẻ. Chất lượng nuôi dưỡng không chỉ phụ thuộc vào<br />
trình độ, tay nghề của những người trực tiếp làm công<br />
việc này mà còn phụ thuộc vào việc tổ chức bữa ăn hằng<br />
ngày của trẻ. GV phải chăm sóc tốt bữa ăn của trẻ, đảm<br />
bảo cho trẻ được ăn đúng giờ, hình thành nền nếp thói<br />
quen tốt trong ăn uống, động viên trẻ ăn hết tiêu chuẩn.<br />
Vì vậy, TTCM cần giúp hiệu trưởng quản lí tốt việc tổ<br />
chức, chăm sóc bữa ăn cho trẻ của các GV.<br />
- Quản lí công tác chăm sóc sức khỏe và bảo vệ an<br />
toàn cho trẻ: Do đặc điểm phát triển cơ thể của trẻ, công<br />
tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe phải luôn đặt lên vị trí hàng<br />
đầu và là một nội dung quản lí quan trọng trong công tác<br />
quản lí trường mầm non. Quản lí sức khỏe của trẻ trong<br />
trường mầm non phải hướng tới mục tiêu giúp trẻ khỏe<br />
mạnh, lành mạnh về thể chất, thoải mái về tinh thần và<br />
được hưởng đầy đủ sự quan tâm chăm sóc của người lớn.<br />
Trường mầm non là ngôi nhà thứ hai của trẻ. Khi trẻ ở<br />
trường phải được bảo đảm an toàn về thể lực, về tâm lí và<br />
an toàn về tính mạng. Đây là yêu cầu số một đối với các<br />
nhà quản lí cũng như đối với mọi GV, nhân viên trong quá<br />
trình thực hiện nhiệm vụ chăm sóc, giáo dục trẻ. Vì vậy,<br />
phải quản lí, chỉ đạo chặt chẽ, sát sao công tác này bằng<br />
nhiều biện pháp đồng bộ, phù hợp. TTCM cần quản lí tốt<br />
việc thực hiện nhiệm vụ của các GV trong tổ thông qua<br />
nhiều hình thức, biện pháp khác nhau.<br />
2.2.2.2. Quản lí hoạt động giáo dục<br />
- Các hoạt động giáo dục ở trường mầm non<br />
+ Các hoạt động giáo dục ở nhà trẻ:<br />
<br />
Hoạt động giao lưu cảm xúc: Hoạt động này đáp ứng<br />
nhu cầu gắn bó của trẻ với người thân, tạo cảm xúc hớn<br />
hở, luyện tập và phát triển các giác quan, hình thành mối<br />
quan hệ ban đầu với những người gần gũi. Đây là hoạt<br />
động chủ đạo của trẻ dưới 12 tháng tuổi<br />
Hoạt động với đồ vật: Hoạt động này đáp ứng nhu<br />
cầu của trẻ về tìm hiểu thể giới đồ vật xung quanh, nhận<br />
biết công dụng và cách sử dụng một số đồ dùng, đồ chơi,<br />
phát triển lời nói, phát triển các giác quan. Đây là hoạt<br />
động chủ đạo của trẻ từ 12-36 tháng tuổi.<br />
Hoạt động chơi: Đáp ứng nhu cầu của trẻ về vận động<br />
và khám phá thế giới xung quanh, hình thành mối quan hệ<br />
với những người gần gũi. Ở độ tuổi này, trẻ có thể chơi<br />
thao tác vai, trò chơi có yếu tố vận động, trò chơi dân gian.<br />
Hoạt động chơi - tập có chủ định: Đây là hoạt động<br />
kết hợp yếu tố chơi với luyện tập có kế hoạch dưới sự<br />
hướng dẫn trực tiếp của GV. Hoạt động này được tổ chức<br />
nhằm phát triển thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm,<br />
kĩ năng xã hội và những yếu tố ban đầu về thẩm mĩ.<br />
Hoạt động ăn, ngủ, vệ sinh cá nhân: Hoạt động này<br />
đáp ứng nhu cầu sinh lí của trẻ, đồng thời tập cho trẻ một<br />
số nền nếp, thói quen tốt trong sinh hoạt hằng ngày và<br />
tạo cho trẻ trạng thái sảng khoái, vui vẻ.<br />
+ Các hoạt động giáo dục ở mẫu giáo:<br />
Hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ em lứa<br />
tuổi mẫu giáo; trẻ có thể chơi với các loại trò chơi sau: Trò<br />
chơi đóng vai theo chủ đề, trò chơi lắp ghép xây dựng, trò<br />
chơi đóng kịch, trò chơi học tập, trò chơi vận động, trò chơi<br />
dân gian, trò chơi với phương tiện công nghệ hiện đại.<br />
Hoạt động học được tổ chức có chủ định theo kế<br />
hoạch dưới sự hướng dẫn trực tiếp của GV. Hoạt động<br />
học chủ yếu được tổ chức dưới hình thức chơi.<br />
Hoạt động lao động đối với lứa tuổi mẫu giáo không<br />
nhằm tạo ra sản phẩm vật chất mà được sử dụng như một<br />
phương tiện giáo dục. Hoạt động lao động đối với trẻ<br />
mẫu giáo bao gồm: lao động tự phục vụ, lao động trực<br />
nhật, lao động tập thể.<br />
Hoạt động ăn, ngủ, vệ sinh cá nhân là hoạt động<br />
nhằm hình thành một số nền nếp thói quen trong sinh<br />
hoạt, đáp ứng nhu cầu sinh lí của trẻ, tạo cho trẻ trạng<br />
thái thoải mái vui vẻ.<br />
- Quản lí các hoạt động giáo dục ở trường mầm non là<br />
đảm bảo cho các hoạt động đó được tiến hành có kế hoạch,<br />
được tổ chức một cách khoa học, kết hợp đúng đắn, hài<br />
hòa vai trò chủ đạo của GV với việc phát huy tính tích cực,<br />
chủ động, tự giác hoạt động của trẻ. Khuyến khích sự sáng<br />
tạo của GV trong việc tạo ra môi trường, tạo ra nhiều cơ<br />
hội cho trẻ hoạt động, khám phá theo nhu cầu, khả năng.<br />
Phát huy được tác dụng và hiệu quả của các hoạt động đối<br />
với việc hình thành những phẩm chất năng lực chung ở trẻ.<br />
<br />
3<br />
<br />
VJE<br />
<br />
Tạp chí Giáo dục, Số 441 (Kì 1 - 11/2018), tr 1-6<br />
<br />
Trẻ thực sự được phát triển trong hoạt động và bằng chính<br />
hoạt động do GV tổ chức, điều khiển.<br />
Các hoạt động giáo dục được tiến hành chủ yếu trong<br />
các nội dung hoạt động quy định trong chế độ sinh hoạt<br />
hằng ngày của trẻ ở trường mầm non, như: hoạt động có chủ<br />
đích, hoạt động góc, hoạt động ngoài trời; ngoài ra còn được<br />
tiến hành thông qua việc tổ chức ngày hội, ngày lễ, các buổi<br />
dạo chơi, tham quan cho trẻ... Vì vậy, để quản lí các hoạt<br />
động giáo dục trong trường mầm non, cán bộ quản lí nhà<br />
trường cần quản lí tốt việc lập kế hoạch và tổ chức thực hiện<br />
các nội dung hoạt động trong chế độ sinh hoạt hằng ngày ở<br />
trường mầm non theo từng chủ đề cho trẻ.<br />
Hằng năm, trường mầm non có kế hoạch bồi dưỡng<br />
chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ GV. Cán bộ quản lí<br />
phải nắm bắt kịp thời các chương trình hiện hành, các<br />
văn bản hướng dẫn chuyên môn để tổ chức thực hiện<br />
đúng, sáng tạo trong phạm vi toàn trường.<br />
Quản lí, chỉ đạo thực hiện các hoạt động giáo dục trẻ<br />
trong trường mầm non là nội dung quan trọng của người<br />
làm công tác quản lí trường. Toàn bộ hoạt động chuyên môn<br />
của trường đều nhằm thực hiện có chất lượng nội dung<br />
chương trình GDMN do Bộ GD-ĐT đã ban hành. Do đó,<br />
việc nắm vững chương trình và chỉ đạo thực hiện có chất<br />
lượng các hoạt động giáo dục trẻ vừa là nhiệm vụ vừa là<br />
mục tiêu đối với cán bộ quản lí và GV trong các trường<br />
mầm non. TTCM chính là những nòng cốt trong công tác<br />
quản lí hoạt động chuyên môn trong trường mầm non.<br />
2.3. Biện pháp quản lí hoạt động chuyên môn của tổ<br />
trưởng chuyên môn trong trường mầm non đáp ứng<br />
yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non<br />
2.3.1. Lập kế hoạch quản lí<br />
Kế hoạch hóa là chức năng quan trọng của hoạt động<br />
quản lí. Nội dung chính của kế hoạch hóa là sự sắp đặt<br />
có tính toán trước một cách khoa học các mục tiêu, biện<br />
pháp thực hiện, trình tự tiến hành công việc của người<br />
quản lí trong khoảng thời gian định sẵn trên cơ sở sử<br />
dụng hợp lí các nguồn lực để công việc được tiến hành<br />
một cách chủ động, đạt hiệu quả cao. Kế hoạch là chương<br />
trình (phương án) hành động trong tương lai hướng vào<br />
việc thực hiện một mục tiêu nào đó.<br />
Lập kế hoạch là dự kiến trước những công việc cần<br />
phải làm, thời gian phải thực hiện, nguồn lực có thể huy<br />
động và kết quả cần đạt được. Ngoài các kế hoạch cá nhân,<br />
TTCM cần xây dựng kế hoạch quản lí hoạt động chuyên<br />
môn trong TCM theo năm học, tháng, tuần. Lập kế hoạch<br />
có ý nghĩa quan trọng đối với công tác quản lí, là một biện<br />
pháp chỉ đạo chủ yếu giúp TTCM hình dung rõ ràng, đầy<br />
đủ mọi công việc cần phải làm để chủ động điều hành hoạt<br />
động chuyên môn trong tổ. Lập kế hoạch giúp TTCM ứng<br />
phó được với sự bất định của các yếu tố chi phối quá trình<br />
<br />
tiến tới mục tiêu, lường trước được các biến cố có thể xảy<br />
ra và phương thức xử lí. Như vậy, kế hoạch cho phép<br />
người TTCM tìm được cách tốt nhất để đạt được mục tiêu<br />
trong vô vàn cách có thể. Kế hoạch quản lí của TTCM là<br />
cơ sở để thống nhất mọi hoạt động của các thành viên<br />
trong tổ, tập trung sự nỗ lực, cố gắng của mọi người vào<br />
thực hiện mục tiêu chung, tạo khả năng tác nghiệp trong<br />
công việc nhằm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.<br />
2.3.2. Quản lí hồ sơ chuyên môn của giáo viên<br />
Hồ sơ chuyên môn của GV bao gồm các tài liệu của<br />
cá nhân, như: kế hoạch năm học, kế hoạch tháng, tuần,<br />
kế hoạch hoạt động ngày, sổ chủ nhiệm lớp, sổ tự học, tự<br />
bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ... TTCM trường mầm<br />
non cần quản lí tốt hồ sơ chuyên môn của tổ viên. Đồng<br />
thời, cần đưa ra ý kiến chỉ đạo, góp ý để GV hoàn thiện<br />
hồ sơ chuyên môn của mình theo quan điểm chỉ đạo của<br />
ngành học. Có chế độ kiểm tra định kì hồ sơ của GV:<br />
theo tháng, kì học đối với kế hoạch năm học, kế hoạch<br />
tháng, tuần, sổ chủ nhiệm, sổ tự học..., theo ngày đối với<br />
kế hoạch hoạt động ngày. Hoặc có thể kiểm tra đột xuất<br />
hồ sơ chuyên môn của GV nhằm nâng cao ý thức, trách<br />
nhiệm và tinh thần tự giác của giá viên trong việc hoàn<br />
thiện hồ sơ chuyên môn cá nhân, góp phần nâng cao hiệu<br />
quả công tác chăm sóc - nuôi dưỡng, giáo dục trẻ.<br />
- Quản lí việc xây dựng kế hoạch thực chương trình<br />
giáo dục của GV (quản lí sổ kế hoạch giáo dục trẻ): Kế<br />
hoạch là toàn bộ nói chung những điều vạch ra một cách<br />
có hệ thống về những công việc, hoạt động dự định làm<br />
trong một thời gian nhất định, với cách thức, trình tự, thời<br />
hạn tiến hành.<br />
Xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình giáo dục<br />
(kế hoạch giáo dục trẻ) là dự kiến hệ thống các mục tiêu<br />
cần đạt được trên trẻ, xác định và lựa chọn nội dung,<br />
phương pháp chăm sóc - nuôi dưỡng, giáo dục trẻ để thực<br />
hiện mục tiêu và lên kế hoạch đánh giá việc thực hiện<br />
chương trình trong một năm học. TTCM cần quản lí chặt<br />
chẽ việc xây dựng các loại kế hoạch của GV.<br />
GV phụ trách các nhóm lớp trong trường mầm non<br />
cần phải xây dựng các loại kế hoạch giáo dục trẻ: kế<br />
hoạch năm học, tháng, tuần... TTCM phải kiểm tra định<br />
kì đối với các loại kế hoạch này.<br />
Hàng ngày, TTCM kiểm tra kế hoạch hoạt động trong<br />
ngày của tổ viên, kí xác nhận (nếu được giao trách nhiệm).<br />
- Quản lí các loại sổ sách cá nhân: TTCM cần quản<br />
lí, theo dõi việc lập và sử dụng các loại sổ sách, tài liệu<br />
cá nhân của các tổ viên: 1) Sổ kế hoạch giáo dục trẻ;<br />
2) Sổ theo dõi trẻ: điểm danh, khám sức khỏe, theo dõi<br />
đánh giá trẻ; 3) Sổ chuyên môn: dự giờ, tham quan, học<br />
tập, ghi chép các nội dung sinh hoạt chuyên môn; 4) Sổ<br />
theo dõi tài sản của nhóm trẻ, lớp mẫu giáo.<br />
<br />
4<br />
<br />
VJE<br />
<br />
Tạp chí Giáo dục, Số 441 (Kì 1 - 11/2018), tr 1-6<br />
<br />
Có chế độ kiểm tra định kì, hoặc có thể kiểm tra đột<br />
xuất các loại sổ sách cá nhân của GV nhằm nâng cao ý<br />
thức, trách nhiệm và tinh thần tự giác của GV trong việc<br />
hoàn thiện hồ sơ chuyên môn, góp phần nâng cao hiệu<br />
quả công tác chăm sóc - nuôi dưỡng, giáo dục trẻ.<br />
2.3.3. Sinh hoạt tổ chuyên môn<br />
Sinh hoạt TCM là một hoạt động chuyên môn không<br />
thể thiếu trong hoạt động của nhà trường; là dịp để trao<br />
đổi chuyên môn góp phần nâng cao chất lượng dạy học.<br />
Thông qua sinh hoạt TCM sẽ xuất hiện nhiều ý tưởng.<br />
Do vậy, tổ trưởng cần tạo điều kiện để GV nói lên ý<br />
tưởng, kinh nghiệm của mình. Nội dung sinh hoạt TCM<br />
cần đa dạng, phong phú, có thay đổi và phải có chuẩn bị<br />
trước về nội dung và cách thức tổ chức thực hiện.<br />
TTCM chủ trì việc sinh hoạt của TCM mình quản lí,<br />
định kì ít nhất 2 tuần một lần. Nội dung sinh hoạt TCM cần<br />
hướng vào một số vấn đề cơ bản sau: Phổ biến kế hoạch và<br />
các văn bản chỉ đạo chuyên môn của ngành, của trường.<br />
Thảo luận, đóng góp ý kiến cho các kế hoạch, văn bản đó;<br />
thảo luận, thống nhất ý kiến về việc thực hiện hoạt động<br />
chuyên môn theo chỉ đạo chung của ngành, của trường; kết<br />
hợp kiểm tra hồ sơ chuyên môn của GV, đôn đốc việc thực<br />
hiện kế hoạch của tổ viên; tổ chức bồi dưỡng, hoạt động<br />
chuyên đề để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho<br />
GV; chỉ đạo thực hiện các hoạt động giáo dục khác.<br />
Để tổ chức sinh hoạt TCM đạt hiệu quả, TTCM có<br />
thể vận dụng một số biện pháp sau:<br />
- Sinh hoạt TCM là một buổi thảo luận kế hoạch của<br />
các cá nhân: Trong các buổi sinh hoạt tổ, TTCM khuyến<br />
khích GV chủ động đưa ra kế hoạch cho tháng, tuần. Kế<br />
hoạch của GV phải cụ thể từng phần việc cho nhóm, lớp<br />
mình trong tuần. Tất cả các GV trong tổ đều phải nghiên<br />
cứu, đưa ra ý kiến đóng góp để xây dựng kế hoạch cho<br />
các nhóm, lớp trong từng thời điểm và cả kế hoạch lâu<br />
dài (ví dụ: kế hoạch thực hiện chủ đề, kế hoạch hoạt động<br />
hằng ngày, hoặc kế hoạch bồi dưỡng trẻ).<br />
- Sinh hoạt TCM là thời gian nghe báo cáo và thống<br />
nhất kế hoạch của từng nhóm: Tổ trưởng phải nắm rõ sở<br />
trường của GV trong tổ, phân công công việc rõ ràng, cụ thể<br />
cho từng cá nhân hoặc từng nhóm GV. GV được phân công<br />
sẽ là người chịu trách nhiệm theo dõi, nhận xét, báo cáo về<br />
tình hình thực hiện nhiệm vụ được giao trong nhóm.<br />
- Sinh hoạt chuyên môn có thể tổ chức dưới hình thức<br />
giao ban nhanh: Vào 15 phút đầu giờ (trong thời gian<br />
đón trẻ) hoặc vào các thời điểm ngoài tiết học, GV phụ<br />
bao quát trẻ, GV chủ nhiệm báo cáo nhanh cho tổ trưởng<br />
những vấn đề nổi cộm để xin ý kiến chỉ đạo giải quyết.<br />
- Các buổi sinh hoạt chuyên môn thực sự là buổi trao<br />
đổi dân chủ, tự giác và khoa học: Thông thường, các buổi<br />
sinh hoạt TCM được diễn ra dưới trình tự: Tổ trưởng nêu<br />
<br />
nội dung, GV phát biểu ý kiến. Ta có thể thay đổi hình<br />
thức sinh hoạt như sau: GV chủ động nêu kế hoạch, đưa ý<br />
kiến cụ thể từng phần việc, tổ trưởng tổng hợp ý kiến,<br />
những việc có thể giải quyết trong tổ thì trả lời trực tiếp,<br />
khi vượt thẩm quyền của TCM, thì TTCM trực tiếp xin ý<br />
kiến hiệu trưởng (hoặc phó hiệu trưởng phụ trách), sau đó<br />
sẽ trả lời hoặc chỉ đạo tổ viên thực hiện.<br />
- Mỗi buổi sinh hoạt TCM chỉ chú trọng vào một chủ<br />
đề trọng tâm: Trước khi sinh hoạt tổ, tổ trưởng thông báo<br />
chủ đề chính của buổi sinh hoạt, GV có thể chuẩn bị bằng<br />
văn bản và thảo luận dựa trên thực tế tại nhóm, lớp mình<br />
chủ nhiệm hoặc các nhóm, lớp khác trong tổ. Sau khi thảo<br />
luận xong, GV nộp văn bản cho tổ trưởng để lưu vào hồ<br />
sơ tổ. Ví dụ: Thảo luận vấn đề “Tạo môi trường cho trẻ<br />
hoạt động”. Tổ trưởng thông báo chuyên đề, GV thảo luận<br />
về phương pháp, hình thức tổ chức, nội dung cần có; GV<br />
phụ trách từng phần, thời gian cho mỗi phần... sau khi họp<br />
xong nộp báo cáo bằng văn bản cho tổ trưởng lưu.<br />
- Sinh hoạt TCM theo hình thức chuyên đề: GDMN<br />
trong những năm gần đây rất chú trọng việc nâng cao chất<br />
lượng chăm sóc giáo dục để phát triển trẻ thơ toàn diện,<br />
tập trung đầu tư vào đổi mới phương pháp dạy và học. Bộ<br />
GD-ĐT chủ trương mở các chuyên đề như: nâng cao chất<br />
lượng giáo dục dinh dưỡng và vệ sinh an toàn thực phẩm,<br />
giáo dục âm nhạc, tạo hình, lễ giáo, nâng cao chất lượng<br />
cho trẻ làm quen với toán, nâng cao chất lượng cho trẻ làm<br />
quen văn học và chữ viết... nhằm thúc đẩy khả năng sáng<br />
tạo của đội ngũ GV, cán bộ quản lí và phát huy tính tích<br />
cực của trẻ. Ngoài ra, có thể đưa ra một số chuyên đề khác<br />
như: Chuyên đề bồi dưỡng trẻ có tài năng; Chuyên đề hoạt<br />
động vui chơi; Chuyên đề viết sáng kiến kinh nghiệm...<br />
Dựa vào các chuyên đề trên, mỗi tháng 2 tuần sinh hoạt tổ<br />
1 buổi. Tổ trưởng đưa ra chuyên đề cần thảo luận, cử một<br />
đồng chí tổ viên chuẩn bị nội dung báo cáo trước tổ, các tổ<br />
viên khác chuẩn bị ý kiến xây dựng nội dung cho chuyên<br />
đề, đúc rút kinh nghiệm sau buổi sinh hoạt. Sinh hoạt TCM<br />
cần có biên bản ghi chép đầy đủ. Tổ trưởng có trách nhiệm<br />
báo cáo với Ban Giám hiệu nhà trường về kết quả việc sinh<br />
hoạt của TCM. Nội dung ghi biên bản sinh hoạt TCM có<br />
thể trình bày như sau:<br />
- Thời gian, địa điểm.<br />
- Thành phần: tổng số (có mặt, vắng mặt, lí do).<br />
- Nội dung: Nhận xét, đánh giá kết quả hoạt động;<br />
triển khai kế hoạch; ý kiến đóng góp, xây dựng. (Phải ghi<br />
các ý kiến đóng góp xây dựng của tổ viên, trên thực tế<br />
phần này thường chỉ ghi: “cả tổ thống nhất với đánh giá<br />
và kế hoạch”; sinh hoạt chuyên môn: Tên chủ đề sinh<br />
hoạt; ý kiến của từng tổ viên về nội dung sinh hoạt (mỗi<br />
tổ viên phải có ý kiến thảo luận, đây là yêu cầu bắt buộc,<br />
tránh những ý kiến chung chung).<br />
<br />
5<br />
<br />