Một số kết quả bước đầu sử dụng vạt rãnh mũi má tạo hình khuyết hổng sau phẫu thuật cắt bỏ ung thư khoang miệng

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> MỘT SỐ KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU SỬ DỤNG VẠT RÃNH MŨI MÁ TẠO HÌNH KHUYẾT<br /> HỔNG SAU PHẪU THUẬT CẮT BỎ UNG THƯ KHOANG MIỆNG<br /> Hàn Thị Vân Thanh*, Nguyễn Quốc Bảo*<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: 15 bệnh nhân được tạo hình khuyết hổng sau phẫu thuật cắt bỏ ung thư khoang miệng bằng vạt rãnh mũi<br /> má tại khoa Ngoại Đầu cổ - Bệnh viện K từ tháng 01/2009 đến tháng 01/2010.<br /> Phương pháp: Tuổi bệnh nhân trung bình trong nghiên cứu là 50,5. Tỷ lệ nam/nữ là 2/1.<br /> Kết quả: Đánh giá tình trạng sống của vạt cho thấy kết quả tốt chiếm đa số (86,6%). Tình trạng nơi cho vạt đạt kết<br /> quả thẩm mỹ cao (93,3%). Hiện tượng bung mũi chỉ khâu xuất hiện trong 3 trường hợp (20%) nhưng sau đó liền lại tốt.<br /> Một vạt bị hoại tử hoàn toàn (6,7%) và một vạt bị hoại tử một phần (6,7%).<br /> Kết luận: Vạt rãnh mũi má là vạt da đáng tin cậy, được cấp máu tốt, thích hợp với các tổn thương vừa và nhỏ, kỹ<br /> thuật đơn giản, dễ bóc tách cho phép phẫu thuật trong thời gian ngắn, do vậy rất có ý nghĩa đối với những bệnh nhân già<br /> yếu hoặc có bệnh kèm theo không chịu đựng được cuộc mổ kéo dài.<br /> Từ khóa: Tạo hình khuyết hổng, phẫu thuật cắt bỏ ung thư khoang miệng, vạt rãnh mũi má.<br /> ABSTRACT<br /> <br /> PREMILINARY RESULTS FROM RECONSTRUCTION OF<br /> ORAL CANTY DEFECTS WITH NASOTRIAL FLAPS<br /> Han Thi Thanh Van, Nguyen Quoc Bao<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh – Vol.14 - Supplement of No 4 – 2010: 123 - 128<br /> Objectives: We report a series of 15 patients who underwent reconstruction of various oral cavity defects with a total<br /> of 15 nasolabial flaps, following ablative surgery in Department of Head & Neck Surgery, Hospital K between Jan 2009<br /> and Jan 2010.<br /> Methods: The median age was 50.5. The male to female ratio was 2/1.<br /> Results: Most of patients had good funtional and aesthetical results (86/6% and 93/3% respectively). Dehiscence<br /> occurred in three flap. One flap had total necrosis (6.7%) and the other had patial necrosis (6.7%).<br /> Conclusions: The rest healed without complications. Cosmetic impairment was minimal. The nasolabial flap is an<br /> useful procedure for the reconstruction of moderate-sized oral cavity defects because of its simple elevation, proximity to<br /> the defect, and versatility. It appears to represent a functionally and aesthetically satisfactory in cases of small to mediumsized defects, especially in older, medically compromised patients with an enhanced surgical risk.<br /> Key words: Ablative surgery, reconstruction of various oral cavity defects, the nasolabial flap.<br /> Ung thư biểu mô khoang miệng là bệnh phát<br /> sinh do sự biến đổi ác tính niêm mạc phủ toàn bộ<br /> khoang miệng bao gồm: Ung thư môi, lợI hàm trên,<br /> lợi hàm dưới, khe liên hàm, khẩu cái cứng, lưỡi<br /> (phần di động), niêm mạc má và sàn miệng(8).<br /> Trên thế giới, tỷ lệ ung thư biểu mô khoang<br /> miệng khác nhau tùy theo khu vực địa lý. Ở Hoa Kỳ,<br /> ung thư vùng đầu cổ chiếm 15% tổng số ung thư các<br /> loại với các tỷ lệ mắc là 9,5 ca/100.000 dân. Trong đó,<br /> tỷ lệ các khối u ác tính vùng khoang miệng là 30%<br /> tổng số ung thư đầu cổ và 5% tổng số các ung thư<br /> <br /> nói chung. Tỷ lệ mắc bệnh cao ở Ấn Độ và một số<br /> nước Đông Nam Á. Tại Việt Nam, theo ghi nhận ung<br /> thư 1991 - 1995, tỷ lệ mắc chuẩn theo tuổi ở nam là<br /> 2,7/100.000 dân (chiếm 1,8%), ở nữ là 3/100.000 dân<br /> (chiếm 3,1%). Tính đến năm 2000, ung thư biểu mô<br /> khoang miệng là một trong mười loại ung thư phổ<br /> biến nhất Việt Nam(7).<br /> Khoang miệng có nhiều chức năng quan trọng<br /> như phát âm, hô hấp, dinh dưỡng và thẩm mỹ. Mặt<br /> khác, phẫu thuật cắt bỏ các khối u ác tính đòi hỏi<br /> diện cắt phải đủ rộng để tránh tái phát. Vì vậy, việc<br /> <br /> *<br /> <br /> Bệnh viện K<br /> Địa chỉ liên lạc: ThS. Hàn Thị Vân Thanh. ĐT: 0985692464. Email: hanvanthanh@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> 123<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> tạo hình lại các khuyết hổng khoang miệng sau phẫu<br /> thuật cắt bỏ khối u thực sự là một thách thức lớn đối<br /> với phẫu thuật viên, đồng thời cũng là những yếu tố<br /> quyết định đến sự thành công của phẫu thuật.<br /> <br /> Cụ thể là:<br /> - Các khối u sàn miệng trước hoặc lợi hàm dưới<br /> có thể xâm lấn màng xương nhưng chưa xâm lấn<br /> xương hàm dưới.<br /> <br /> Trên thế giới, cùng với sự tiến bộ của phẫu<br /> thuật tạo hình, nhiều loại vạt cơ và vạt da-cơ như vạt<br /> da tại chỗ và kế cận, cơ ngực lớn, cơ ức đòn chũm, cơ<br /> lưng to, cơ thang, cơ bám da cổ sử dụng liền cuống<br /> đã mang lại hiệu quả rất lớn trong tái tạo những tổn<br /> khuyết vùng khoang miệng. Tuy nhiên, những vạt<br /> trên khó đạt hiệu quả cao vì sự hạn chế vươn dài của<br /> vạt, sự quay vạt quá cồng kềnh và làm biến dạng rất<br /> nhiều ở vùng có cuống vạt đi qua.<br /> <br /> - Các khối u xương hàm trên và khẩu cái cứng<br /> có tổn thương xương đòi hỏi phải cắt một phần<br /> xương hàm trên.<br /> <br /> Vi phẫu thuật ra đờI cho phép sử dụng các vạt<br /> da-cơ hay da-cơ-xương từ xa có cuống nuôi để nối<br /> với mạch máu dưới kính phóng đại. Tiến bộ này đã<br /> mang lại cuộc cách mạng trong ngành phẫu thuật<br /> tạo hình, tuy nhiên không phải cơ sở ngoại khoa nào<br /> cũng có thể áp dụng được.<br /> <br /> - Bệnh nhân già yếu, suy dinh dưỡng hoặc mắc<br /> bệnh toàn thân (tim mạch, tiểu đường, hô hấp... chưa<br /> điều trị ổn định) không có chỉ định gây mê nội khí<br /> quản hoặc có nguy cơ vết mổ không liền.<br /> <br /> Trong các vạt da tại chỗ và kế cận, vạt rãnh mũi<br /> má được coi là vạt có cuống mạch, có thể sử dụng để<br /> điều trị các tổn khuyết vùng khoang miệng. Vạt rãnh<br /> mũi má đã được sử dụng từ năm 600 trước Công<br /> nguyên, sau đó đến thế kỷ XIX – XX đã được nhiều<br /> tác giả nghiên cứu cải tiến sử dụng rộng rãi với rất<br /> nhiều hình thức và được thừa nhận là có nhiều ưu<br /> điểm về màu sắc, chất liệu, sức sống tốt, linh hoạt,<br /> đa dạng và thẩm mỹ cao. Mặt khác, việc tạo hình<br /> bằng vạt này cho phép tiến hành phẫu thuật trong<br /> thời gian ngắn, điều đặc biệt có ý nghĩa đối với<br /> những bệnh nhân già yếu hoặc có bệnh kèm theo<br /> không chịu được phẫu thuật nặng nề và kéo dài(1,3,4,5).<br /> Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm<br /> mục tiêu:<br /> <br /> Là nghiên cứu lâm sàng có can thiệp (thử<br /> nghiệm lâm sàng) một nhóm (không có nhóm<br /> chứng). Chúng tôi trực tiếp thăm khám, phẫu thuật,<br /> chăm sóc và theo dõi bệnh nhân theo các trình tự<br /> sau:<br /> <br /> Đánh giá kết quả bước đầu sử dụng vạt rãnh mũi<br /> má trong tạo hình các khuyết hổng sau phẫu thuật cắt bỏ<br /> ung thư khoang miệng.<br /> <br /> Chọc hút tế bào đối với các trường hợp sờ thấy<br /> hạch trên lâm sàng.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng<br /> Bao gồm các bệnh nhân được chẩn đoán là ung<br /> thư khoang miệng (có kết quả mô bệnh học được<br /> khẳng định là ung thư), được phẫu thuật cắt bỏ khối<br /> u để lại khuyết hổng có kích thước không quá 5 cm<br /> (thích hợp với việc tạo hình bằng vạt rãnh mũi má)<br /> tại khoa Ngoại Đầu cổ - Bệnh viện K tháng 01/2009<br /> đến 01/2010. Số lượng là 15 bệnh nhân.<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> - Các khối u niêm mạc má chưa lan ra mép.<br /> Chúng tôi loại ra khỏi nghiên cứu:<br /> - Các trường hợp được xác định là không thể<br /> phẫu thuật cắt bỏ u hoặc nạo vét hạch triệt để hoặc<br /> có di căn xa.<br /> <br /> - Bệnh nhân đã được điều trị tia xạ trước đó.<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> - Tuyển chọn bệnh nhân vào nghiên cứu theo<br /> các tiêu chuẩn lựa chọn và tiêu chuẩn loại trừ.<br /> - Đánh giá chẩn đoán xác định bệnh :<br /> + Nghiên cứu lâm sàng: Khai thác thông tin về<br /> lâm sàng theo mẫu thu thập thông tin định sẵn bao<br /> gồm tuổi, giới, tình trạng bệnh toàn thân, bệnh kèm<br /> theo, vị trí, kích thước u (hạch) trên lâm sàng.<br /> + Thăm dò cận lâm sàng:<br /> Sinh thiết u để chẩn đoán mô bệnh học.<br /> <br /> Chụp X quang lồng ngực để đánh giá tình trạng<br /> di căn phổi.<br /> Chụp cắt lớp vi tính hoặc cộng hưởng từ để<br /> đánh giá xâm lấn u.<br /> Các xét nghiệm huyết học và sinh hóa thường<br /> quy, điện tâm đồ... để đánh giá tình trạng toàn thân.<br /> - Các kỹ thuật mổ:<br /> + Cắt bỏ khối u bao gồm: Cắt chậu sàn miệng<br /> trước có hoặc không kèm theo cắt xương hàm dưới<br /> <br /> 124<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> không đứt đoạn, cắt bỏ khối u niêm mạc má, cắt bỏ<br /> khối u và một phần xương hàm trên<br /> + Vét hạch cổ:<br /> Vét hạch cổ chọn lọc chỉ tiến hành với các<br /> trường hợp N0 của ung thư sàn miệng do nguy cơ di<br /> căn hạch cao. Không vét hạch với các trường hợp N0<br /> của ung thư niêm mạc má, lợi hàm trên và khẩu cái<br /> cứng do nguy cơ di căn hạch thấp. Vét hạch cổ chức<br /> năng với N1 và vét hạch cổ triệt căn với N2.<br /> + Tiến hành lấy diện cắt ở 4 – 6 vị trí của diện<br /> mổ sau khi cắt bỏ u để kiểm tra mô bệnh học sau mổ<br /> cùng với bệnh phẩm u và hạch.<br /> + Tia xạ hậu phẫu đối với các trường hợp diện<br /> cắt u tiếp cận hoặc di căn hạch (được xác định bằng<br /> kết quả mô bệnh học).<br /> + Kỹ thuật tạo hình bằng vạt rãnh mũi má:<br /> Dùng vạt đảo cuống trên hoặc cuống dưới (có<br /> thể kèm theo phẫu tích động mạch mặt) luồn qua má<br /> để che phủ các khuyết hổng vùng sàn miệng trước,<br /> khẩu cái cứng và niêm mạc má. Trường hợp mất tổ<br /> chức sàn miệng rộng hơn thì có thể sử dụng 2 vạt<br /> rãnh mũi má.<br /> <br /> lệ 2/1. Điều này cũng phù hợp với nhận xét trong y<br /> văn là ung thư khoang miệng thường gặp ở nam<br /> giới, tỷ lệ nam/nữ dao động từ 3/1 đến 1/1 tùy theo<br /> vùng dân cư, đỉnh cao mắc bệnh của ung thư<br /> khoang miệng là từ 50 đến 60 tuổi, tuy nhiên hiện<br /> nay có xu hướng trẻ hơn do tình hình hút thuốc và<br /> uống rượu ngày càng gia tăng trong giới trẻ(6,8,9).<br /> Bệnh nhân có tiền sử hút thuốc lá phối hợp với uống<br /> rượu là 9/15 chiếm 60% tổng số bệnh nhân trong<br /> nghiên cứu.<br /> Bảng 1. Vị trí u<br /> Số BN<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> Niêm mạc má<br /> <br /> 6<br /> <br /> 40<br /> <br /> Sàn miệng trước<br /> <br /> 5<br /> <br /> 33,3<br /> <br /> Vòm khẩu cái & lợi hàm trên<br /> <br /> 3<br /> <br /> 20<br /> <br /> Lợi hàm dưới<br /> <br /> 1<br /> <br /> 6,7<br /> <br /> + Khả năng phục hồi chức năng của vùng được<br /> tái tạo.<br /> <br /> Chúng tôi tiến hành phẫu thuật cắt bỏ khối u ở<br /> các vị trí niêm mạc má (40%), sàn miệng trước<br /> (33,3%), vòm khẩu cái và lợi hàm trên (20%) và lợi<br /> hàm dưới (6,7%). Tùy theo vị trí khối u mà có các<br /> loại phẫu thuật cắt bỏ u tương ứng như lấy rộng u<br /> (40%), cắt chậu sàn miệng trước (33,3%), cắt u và<br /> một phần xương hàm trên (20%) và cắt chậu sàn<br /> miệng kèm theo cắt xương hàm dưới không đứt<br /> đoạn (6,7%). Vét hạch cổ được thực hiện trong 8/15<br /> trường hợp (chiếm 53,3%), trong đó tất cả đều là vét<br /> hạch cổ chọn lọc.<br /> <br /> Xử lý số liệu<br /> <br /> Bảng 2. Loại phẫu thuật cắt bỏ u<br /> <br /> - Đánh giá kết quả gần (7 – 10 ngày sau mổ).<br /> + Đánh giá kết quả phẫu thuật cắt bỏ u (hạch).<br /> + Tình trạng sống của vạt.<br /> <br /> Bằng thuật toán thống kê y học có sử dụng<br /> phần mềm Epi Info 6.04 và SPSS 10.0. Mức ý nghĩa<br /> thống kê được xác lập khi p ≤ 0.05.<br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> 35%<br /> 30%<br /> 25%<br /> 20%<br /> 15%<br /> 10%<br /> 5%<br /> 0%<br /> 70<br /> <br /> Biểu đồ 1. Tuổi bệnh nhân<br /> Tuổi bệnh nhân trong nghiên cứu phân bố từ 27<br /> tuổi đến 73 tuổi với độ tuổi trung bình là 50,5. Đỉnh<br /> cao mắc bệnh là lứa tuổi từ 40 đến 50 tuổi. Trong số<br /> đó, nam giới chiếm ưu thế với 10 nam và 5 nữ cho tỷ<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> Số<br /> BN<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> %<br /> <br /> Lấy rộng u<br /> <br /> 6<br /> <br /> 40<br /> <br /> Cắt chậu sàn miệng trước<br /> <br /> 5<br /> <br /> 33,3<br /> <br /> Cắt chậu sàn miệng+cắt xương<br /> hàm dưới không ñứt ñoạn<br /> <br /> 1<br /> <br /> 6,7<br /> <br /> Cắt u + một phần xương hàm trên<br /> <br /> 3<br /> <br /> 20<br /> <br /> Kỹ thuật tạo hình bằng vạt rãnh mũi má được<br /> thực hiện ngay sau phẫu thuật cắt bỏ u trong cùng<br /> một thì mổ. Kích thước vạt tùy thuộc vào kích thước<br /> khuyết hổng sau phẫu thuật cắt bỏ u. Kích thước<br /> khuyết hổng trong nghiên cứu này chủ yếu là 5 cm<br /> (10/15 trường hợp, chiếm 66,7%) và 4 cm (5/15<br /> trường hợp, chiếm 33,3%). Loại vạt phụ thuộc vào<br /> loại khuyết hổng sau phẫu thuật cắt bỏ u. Vạt đảo<br /> cuống trên được sử dụng để tái tạo khuyết hổng<br /> <br /> 125<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> vùng vòm khẩu cái và lợi hàm trên (20%). Vạt đảo<br /> cuống dưới không có phẫu tích động mạch mặt được<br /> sử dụng với các khuyết hổng niêm mạc má và sàn<br /> miệng trước có cắt xương hàm dưới không đứt đoạn<br /> (46,7%). Đối với các khuyết hổng sàn miệng trước<br /> không kèm theo cắt xương hàm dưới không đứt<br /> đọan, cần phải phẫu tích động mạch mặt để có thể<br /> luồn dưới xương hàm đưa vào sàn miệng (33,3%).<br /> Bảng 3. Loại vạt rãnh mũi má<br /> Số<br /> BN<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> %<br /> <br /> Vạt ñảo cuống dưới có phẫu tích<br /> ĐM mặt<br /> <br /> 5<br /> <br /> 33,3<br /> <br /> Vạt ñảo cuống dưới không phẫu<br /> tích ĐM mặt<br /> <br /> 7<br /> <br /> 46,7<br /> <br /> Vạt ñảo cuống trên<br /> <br /> 3<br /> <br /> 20<br /> <br /> Bảng 4. Mô bệnh học<br /> Ung thư biểu mô tế bào vảy<br /> <br /> Số BN<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> 14<br /> <br /> 93,3<br /> <br /> Ung thư biểu mô nhầy dạng<br /> biểu bì<br /> <br /> 1<br /> <br /> 6,7<br /> <br /> Trong số 15 bệnh nhân, chỉ có 1 bệnh nhân có<br /> kết quả mô bệnh học là ung thư biểu mô nhầy dạng<br /> biểu bì, biểu hiện trên lâm sàng là 1 khối u vùng<br /> vòm khẩu cái bên phải, có phá hủy xương khẩu cái<br /> và xoang hàm trên. 14 bệnh nhân còn lại (chiếm<br /> 93,3%) đều có mô bệnh học là ung thư biểu mô tế<br /> bào vảy. Điều này cũng đúng với nhận xét trong y<br /> văn là hầu hết các ung thư đầu cổ nói chung và ung<br /> thư khoang miệng nói riêng là ung thư biểu mô tế<br /> bào vảy(6,8,9).<br /> Đánh giá về kết quả phẫu thuật u, 14/15 bệnh<br /> nhân (93,3%) được cắt bỏ rộng rãi khối u, các diện<br /> cắt không có tế bào ung thư. Chỉ có 1 trường hợp u<br /> xâm lấn rộng cho diện cắt tiếp cận (có 1 diện cắt có tế<br /> bào ung thư). Chúng tôi không ghi nhận một trường<br /> hợp nào có tai biến trong và sau mổ như chảy máu,<br /> nhiễm trùng, rò dịch nước bọt hay liệt mặt.<br /> <br /> 1<br /> 0.8<br /> 0.6<br /> Tốt<br /> <br /> 0.4<br /> <br /> Trung bình<br /> <br /> 0.2<br /> <br /> Xấu<br /> <br /> 0<br /> Mức ñộ nhậnTrạng thái củaTình trạng chỗ Đánh giá về<br /> khâu nối<br /> mặt phẫu<br /> máu của vạt<br /> vạt<br /> thuật<br /> <br /> Biểu đồ 2. Tình trạng sống của vạt<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> 126<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> Tình trạng sống của vạt bao gồm mức độ nhận máu của vạt, tình trạng của vạt, tình trạng<br /> chỗ khâu nối và đánh giá về mặt phẫu thuật.<br /> Để đánh giá mức độ nhận máu của vạt, chúng tôi dựa vào 4 yếu tố chính: Màu sắc của vạt,<br /> độ trương do máu trong vạt, độ tái lấp đầy mao mạch và chảy máu ở chỗ chích. Từ đó phân<br /> thành 3 mức độ: Tốt, trung bình và xấu. 13/15 bệnh nhân có kết quả tốt (86,6%), có một trường<br /> hợp có kết quả trung bình (6,7%) và một có kết quả xấu (6,7%).<br /> Về tình trạng của vạt, kết quả tốt (vạt không hoại tử, không loét, khoang miệng không có<br /> mùi hôi) chiếm 86,6%, kết quả trung bình (vạt hoại tử một phần, loét từ 2 - 3 vị trí trên vạt,<br /> khoang miệng không có mùi hôi) chiếm 6,7% và kết quả xấu (hoại tử toàn bộ vạt, loét nhiễm<br /> khuẩn, khoang miệng có mùi thối của tổ chức hoại tử) chiếm 6,7%.<br /> Theo dõi tình trạng chỗ khâu nối, chúng tôi ghi nhận 11/15 trường hợp (73,3%) có kết quả tốt<br /> (vết khâu liền tốt, cắt chỉ sau 7 - 10 ngày), 3/15 trường hợp (20%) có kết quả trung bình (vết khâu<br /> bung 5 - 10 mũi, cắt chỉ chậm sau 12-15 ngày) và 1/15 bệnh nhân (6,7%) có kết quả xấu (vết khâu<br /> bung ra toàn bộ, chỉ khâu tự rơi ra).<br /> Đánh giá về mặt phẫu thuật, kết quả tốt (không cần can thiệp gì thêm về mặt phẫu thuật)<br /> chiếm 86,6%, kết quả trung bình (phải sửa chữa một phần vạt) chiếm 6,7% và kết quả xấu (phải<br /> làm lại vạt khác) chiếm 6,7%.<br /> Có thể thấy đa số bệnh nhân được tạo hình cho kết quả tốt (86,6%). Kết quả này cũng phù<br /> hợp với nghiên cứu của David JM (1992) về sử dụng 81 vạt rãnh mũi má để tạo hình khuyết hổng<br /> khoang miệng, tỷ lệ thành công là 95,9%(7). Một nghiên cứu khác của El Khatib K và cộng sự<br /> (2005) sử dụng 53 vạt rãnh mũi má để tạo hình các khuyết hổng khoang miệng, tỷ lệ thành công<br /> là 92%(1).<br /> Một trường hợp cho kết quả xấu về tình trạng sống của vạt (vạt hoại tử hoàn toàn) là bệnh<br /> nhân ung thư biểu mô tế bào vảy vùng niêm mạc má trái đã di căn hạch dưới hàm trái. Khối hạch<br /> xâm lấn động mạch mặt nên chúng tôi buộc phải thắt động mạch này. Điều này càng chứng tỏ<br /> động mạch mặt là động mạch cấp máu chính cho vạt rãnh mũi má. 3 trường hợp bị bung vết<br /> khâu nối đều là các bệnh nhân ung thư niêm mạc má và vị trí bung chỉ thường ở gần mép. Điều<br /> này có thể giải thích bằng hiện tượng vận động các cơ vùng mép khi nói, nhai… làm co kéo vạt<br /> nhiều. Các trường hợp này sau đó cũng tự liền nhưng thời gian hậu phẫu kéo dài hơn.<br /> Đánh giá khả năng phục hồi chức năng của vùng được tái tạo bao gồm chức năng cách ly<br /> khoang miệng, ảnh hưởng toàn thân và tình trạng nơi cho vạt. 13/15 bệnh nhân (86,6%) cho kết<br /> quả cách ly khoang miệng tốt, chỉ có 13,4% cho kết quả trung bình (nuốt nước sặc lên mũi, trào<br /> vào má và giọng mũi hở nghe còn rõ âm). Đa số các bệnh nhân hồi phục tốt, lên cân (86,6%), chỉ<br /> có 1 trường hợp bị xuất huyết dạ dày và 1 trường hợp già yếu, hồi phục chậm nên bị sụt cân.<br /> 14/15 bệnh nhân (93,3%) có kết quả tốt về tình trạng nơi cho vạt (sẹo liền đẹp, không bị co kéo<br /> hay nhiễm trùng), chỉ có 1 trường hợp (6,7%) cho kết quả trung bình (sẹo co kéo làm rãnh mũi<br /> má bị biến dạng nhẹ).<br /> Xạ trị hậu phẫu được chỉ định trong 11/15 trường hợp (73,3%) đối với các trường hợp diện<br /> cắt u tiếp cận hoặc kết quả mô bệnh học sau mổ xác định là có di căn hạch. Có 2 trường hợp được<br /> điều trị hoá chất phối hợp với xạ trị hậu phẫu.<br /> Do hạn chế về thời gian cũng như số lượng bệnh nhân, chúng tôi chưa đánh giá được tình<br /> trạng tái phát, di căn cũng như sự phục hồi chức năng và thẩm mỹ của vạt theo thời gian. Những<br /> đánh giá này sẽ được tiến hành vào các nghiên cứu sau với cỡ mẫu lớn hơn và thời gian theo dõi<br /> dài hơn.<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> 127<br /> <br />