zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Luật học

Một số vấn đề cần lưu ý trong quá trình chứng minh ở giai đoạn xét xử các vụ án xâm hại tình dục trẻ em

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Báo xấu

19
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong thời gian gần đây, số lượng các vụ án xâm hại tình dục trẻ em ngày càng gia tăng về cả tính chất phức tạp và mức độ nguy hiểm. Tuy nhiên, việc chứng minh hành vi và người thực hiện hành vi phạm tội còn gặp nhiều khó khăn. Bài viết nêu ra một số điểm cần lưu ý trong quá trình chứng minh khi xét xử các vụ án xâm hại tình dục trẻ em nhằm góp phần nâng cao hơn nữa hiệu quả giải quyết các vụ án này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Một số vấn đề cần lưu ý trong quá trình chứng minh ở giai đoạn xét xử các vụ án xâm hại tình dục trẻ em

MỘT SỐ VẤN ĐỀ CẦN LƯU Ý TRONG QUÁ TRÌNH CHỨNG MINH Ở GIAI ĐOẠN XÉT XỬ CÁC VỤ ÁN XÂM HẠI TÌNH DỤC TRẺ EM LƯƠNG LONG BÌNH* Trong thời gian gần đây, số lượng các vụ án xâm hại tình dục trẻ em ngày càng gia tăng về cả tính chất phức tạp và mức độ nguy hiểm. Tuy nhiên, việc chứng minh hành vi và người thực hiện hành vi phạm tội còn gặp nhiều khó khăn. Bài viết nêu ra một số điểm cần lưu ý trong quá trình chứng minh khi xét xử các vụ án xâm hại tình dục trẻ em nhằm góp phần nâng cao hơn nữa hiệu quả giải quyết các vụ án này. Từ khóa: Xâm hại tình dục trẻ em; chứng minh; thu thập, đánh giá chứng cứ. Ngày nhận bài: 19/7/2021; Biên tập xong: 26/7/2021; Duyệt đăng: 02/10/2021 Recently, it has witnessed an increasing in the number of child sexual abuse cases in both nature and danger but has been difficult to prove the criminal behavior and the person who committed the crime. The article points out some problems in the proving process when adjudicating child sexual abuse cases to better improve the efficiency of solving these cases. Keywords: Child sexual abuse, prove, evidence collection and evaluation. 1. Tình hình tội phạm xâm hại tình 1.945 vụ, xâm hại 2.008 trẻ em (trong đó xâm dục trẻ em hiện nay hại tình dục 1.349 vụ, 1.576 trẻ em bị xâm hại Trong những năm gần đây, tình hình tội tình dục). Khoảng 97% số vụ việc được phát phạm xâm hại tình dục trẻ em có nhiều diễn hiện mà những kẻ xâm hại tình dục có quen biến phức tạp, trở thành vấn nạn nhức nhối biết với nạn nhân. Đáng lo ngại hơn, xâm hại của xã hội. Nhiều vụ trọng án được dư luận tình dục trẻ em đã len lỏi và xuất hiện trong xã hội đặc biệt quan tâm. Nạn nhân trong các các cơ sở giáo dục - một môi trường vốn được vụ xâm hại tình dục không chỉ là trẻ em nữ coi là an toàn, lành mạnh để các em rèn luyện mà trẻ em nam cũng bị lạm dụng tình dục; và hoàn thiện nhân cách, và người xâm hại đối tượng xâm hại tình dục trẻ em nam có thể lại chính là những người được quyền dạy dỗ là người Việt Nam hoặc người nước ngoài. nhân cách cho chính các em.2 Theo Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc Theo báo cáo của Chính phủ, tính đến (UNICEF), mỗi năm có hàng triệu trẻ em ngày 30/6/2019, cả nước có 24.776.733 trẻ em, trên khắp thế giới phải đối mặt với lạm chiếm 25,75% tổng dân số cả nước. Từ ngày dụng tình dục, bóc lột tình dục và thậm chí 01/01/2015 đến ngày 30/6/2019, cả nước đã là bạo lực tình dục. Vấn nạn này xảy ra ở phát hiện, xử lý về hình sự và xử lý hành chính 8.442 vụ xâm hại trẻ em với 8.709 trẻ em * Thạc sĩ, Chánh án Tòa án nhân dân huyện Mộc bị xâm hại. Trong đó: Xâm hại tình dục: 6.432 Châu, tỉnh Sơn La trẻ em, chiếm 73,85% tổng số trẻ em bị xâm 1 Minh Tú, Mỗi ngày trung bình có 7 trẻ em bị xâm hại hại; Bạo lực trẻ em: 857 trẻ em (giết trẻ em: tại Việt Nam, Trang Kiểm sát Online. Nguồn truy cập: 191 trẻ, cố ý gây thương tích: 666 trẻ), chiếm https://kiemsat.vn/moi-ngay-trung-binh-co-7-tre- 9,84% tổng số trẻ em bị xâm hại; Mua bán, em-bi-xam-hai-tai-viet-nam-57379.html 2 Trang Dân tộc và Phát triển – Cơ quan ngôn luận bắt cóc, chiếm đoạt trẻ em: 106 trẻ em, chiếm của Ủy ban Dân tộc, Bạo lực, xâm hại trẻ em: Bao giờ 1,22% tổng số trẻ em bị xâm hại...1 mới có hồi kết. Nguồn truy cập: https://baodantoc. Theo số liệu thống kê của Bộ Công an, vn/bao-luc-xam-hai-tre-em-bao-gio-moi-co-hoi- chỉ tính riêng năm 2020, cả nước phát hiện ket-1610614422846.htm Số 05 - 2021 Khoa học Kiểm sát 25
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CẦN LƯU Ý TRONG QUÁ TRÌNH CHỨNG MINH... khắp mọi nơi, ở mọi quốc gia và xuất hiện hợp, các đối tượng sử dụng chính những ở mọi thành phần xã hội. Điều đó có nghĩa hình ảnh, video nhạy cảm đó để đe dọa, tống trẻ em có thể bị xâm hại tình dục ở ngoài tiền, bắt các em tiếp tục cung cấp những hình xã hội, trường học, thậm chí là tại chính ảnh, video nhạy cảm cho chúng hoặc thậm ngôi nhà của các em. Có ít nhất 120 triệu chí buộc các em gặp mặt ngoài đời thật để trẻ em gái đã bị ép buộc quan hệ tình dục thực hiện hành vi xâm hại tình dục trực tiếp. hoặc thực hiện các hành vi tình dục khác, Thủ đoạn này được thực hiện rất phổ biến con số thực tế có thể còn cao hơn rất nhiều. do các nền tảng nhắn tin trực tuyến hiện nay Khoảng 90% bé gái ở tuổi vị thành niên là như Telegram có độ bảo mật rất cao thông nạn nhân của xâm hại tình dục nói rằng thủ qua việc mã hóa đầu, cuối các tin nhắn, nên phạm đầu tiên của họ là một người họ biết, việc tìm ra những đối tượng này là cực kì thường là bạn trai hoặc chồng. Tuy nhiên, khó khăn. có rất nhiều nạn nhân của xâm hại tình dục, Bên cạnh đó, có rất nhiều vụ lạm dụng trong đó có hàng triệu bé trai không bao giờ tình dục trẻ em nhưng nạn nhân và gia nói cho ai biết3. đình không tố cáo vì nhiều nguyên nhân Xâm hại tình dục trẻ em có thể được thực khác nhau như: Thủ phạm đe dọa nạn nhân hiện bởi mọi đối tượng, bao gồm: Nhóm bạn không được tố giác, nếu không sẽ bị đánh bè, người thân thích ở khu vực sinh sống; đập, giết chết hoặc sẽ phá hoại về kinh người lạ, người quen trên mạng Internet tế, danh dự nhân phẩm của họ; hoặc vỗ hoặc thậm chí là đối với những người có mối về, đưa ra những lợi ích vật chất để mua quan hệ thân thiết, đáng tin cậy như những chuộc người bị hại như đối với các em nhỏ thành viên trong gia đình hoặc giáo viên, thì cho kẹo, cho tiền mua đồ chơi, đối với người chăm sóc, người giám hộ. Xâm hại các em lớn hơn thì cho thêm tiền, đưa cho tình dục có thể xuất hiện ở trong bất kì môi tài sản có giá trị. Khi bị gia đình nạn nhân trường chăm sóc sức khỏe, tôn giáo hoặc học phát hiện thì các đối tượng dụ dỗ, đe dọa, tập nào và có thể được thực hiện bởi những đưa tiền hoặc tài sản có giá trị… để gia đình đối tượng là cá nhân, nhóm người. Nhóm nạn nhân không tố cáo hoặc rút đơn trong trẻ nhỏ được chăm sóc trong môi trường đặc trường hợp pháp luật có quy định. biệt (mồ côi, khuyết tật…) thường có nguy Với tính chất phức tạp của tội phạm cơ bị xâm hại tình dục cao hơn. xâm hại tình dục trẻ em như hiện nay, một Lợi dụng sự phát triển nhanh chóng của yêu cầu cấp thiết đặt ra cho các cơ quan tiến công nghệ thông tin, cộng với việc trẻ em hành tố tụng là phải nâng cao hơn nữa năng hiện nay được tiếp xúc rất sớm với Internet, lực, trách nhiệm và hiệu quả của quá trình nhiều đối tượng đã thực hiện các thủ đoạn tố tụng. Trong đó, việc nhận thức đúng, đầy như thông qua các trò chơi có kết nối Internet đủ về quá trình chứng minh sẽ đảm bảo cho để kết bạn, tạo sự tin tưởng đối với trẻ em các cơ quan tiến hành tố tụng thực hiện và sau đó sử dụng các nền tảng mạng xã chức năng, nhiệm vụ của mình được khách hội như Facebook, Zalo, Telegram… để tiêm quan, toàn diện, chính xác, không bỏ lọt tội nhiễm, gửi cho trẻ em những văn hóa phẩm phạm, không làm oan người vô tội. đồi trụy, sau đó dụ dỗ trẻ em tự chụp ảnh, 2. Quá trình chứng minh trong các vụ quay video các bộ phận trên cơ thể mình án xâm hại tình dục trẻ em để gửi cho chúng. Các hành vi xâm hại tình Quá trình chứng minh trong các vụ án dục này thường chấm dứt trong khoảng thời xâm hại tình dục trẻ em bắt đầu từ khi tiếp gian ngắn. Tuy nhiên, trong một số trường nhận tố giác, tin báo về tội phạm đến giai 3 UNICEF, Sexual violence against children. Nguồn đoạn xét xử. Hoạt động chứng minh ở mỗi truy cập: https://www.unicef.org/protection/sexual- giai đoạn có những đặc điểm khác nhau violence-against-children nhưng có cùng mục đích là làm sáng tỏ bản 26 Khoa học Kiểm sát Số 05 - 2021
LƯƠNG LONG BÌNH chất của vụ án. Trong hoạt động điều tra, Cơ vụ án xâm hại tình dục trẻ em nói riêng, quan điều tra tiến hành các hoạt động thu hoạt động chứng minh trong giai đoạn xét thập tài liệu, thông tin ban đầu xác định có xử đóng vai trò trung tâm, thể hiện đầy đủ vụ việc xâm hại tình dục xảy ra hay không, nhất bản chất của hệ thống tư pháp của Nhà hỏi cung bị can, lấy lời khai bị hại là các trẻ nước. Giai đoạn này sẽ quyết định tính đúng em bị xâm hại tình dục, lấy lời khai người đắn, khách quan trong việc giải quyết vụ án, làm chứng, nhận dạng… nhằm làm rõ đối bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích tượng chứng minh trong giai đoạn điều tra. hợp pháp của tổ chức, cá nhân, mà đặc biệt Trong hoạt động truy tố, Viện kiểm sát thực là nạn nhân trong các vụ án xâm hại tình dục hành quyền công tố, kiểm sát việc tuân theo trẻ em. Quá trình chứng minh là quá trình pháp luật trong quá trình giải quyết vụ án. cơ quan tiến hành tố tụng dựa vào chứng cứ Trong giai đoạn xét xử vụ án hình sự nói để chứng minh làm rõ tất cả các sự kiện, tình chung và vụ án xâm hại tình dục trẻ em nói tiết của vụ án trong sự phù hợp với hiện thực riêng, hoạt động chứng minh chủ yếu được khách quan, làm sáng tỏ các sự kiện, tình tiết thực hiện thông qua việc xét xử và tranh đó đã xảy ra trong thực tế. tụng công khai tại phiên tòa trên cơ sở xem Theo quy định tại Điều 252 BLTTHS, xét đầy đủ, toàn diện các chứng cứ. Mặc Tòa án có thể tiến hành xác minh, thu thập, dù việc thu thập chứng cứ trong giai đoạn bổ sung chứng cứ bằng các hoạt động sau: này có được thực hiện nhưng không nhiều, “1. Tiếp nhận chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan chủ yếu tập trung vào hoạt động kiểm tra, đến vụ án do cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp; đánh giá chứng cứ. Mục đích của hoạt động 2. Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp chứng minh ở giai đoạn xét xử là kiểm tra, tài liệu, đồ vật liên quan đến vụ án; 3. Xem xét sử dụng chứng cứ làm phương tiện để xác tại chỗ vật chứng không thể đưa đến phiên tòa; định rõ có dấu hiệu tội phạm xâm hại tình 4. Xem xét tại chỗ nơi đã xảy ra tội phạm hoặc dục trẻ em hay không, nếu có thì ai là người địa điểm khác có liên quan đến vụ án; 5. Trưng thực hiện tội phạm này, trách nhiệm hình cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản ngoài các sự, dân sự của người đó trước pháp luật. trường hợp bắt buộc phải trưng cầu giám định, Có thể thấy rằng, quá trình chứng minh cần định giá tài sản quy định tại Điều 206 và trong vụ án hình sự là hoạt động của các chủ Điều 215 của Bộ luật này; trưng cầu giám định thể tiến hành tố tụng hình sự được Nhà nước bổ sung, giám định lại; yêu cầu định giá lại tài trao quyền tiến hành theo trình tự thủ tục sản; 6. Trường hợp Tòa án đã yêu cầu Viện kiểm do Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) quy sát bổ sung chứng cứ nhưng Viện kiểm sát không định để thu thập, kiểm tra, đánh giá chứng bổ sung được thì Tòa án có thể tiến hành xác cứ nhằm xác định sự thật khách quan trong minh, thu thập tài liệu, chứng cứ để giải quyết vụ án hình sự4. Chứng minh, chứng cứ trong vụ án”. Như vậy, để thu thập chứng cứ ở giai tố tụng hình sự là một trong những chế định đoạn xét xử các vụ án xâm hại tình dục trẻ quan trọng nhất, xuyên suốt toàn bộ quá em, Tòa án có quyền chủ động thực hiện một trình tố tụng kể từ khi khởi tố, điều tra đến số hoạt động xác minh, thu thập, bổ sung truy tố, xét xử vụ án hình sự5. Trong toàn bộ chứng cứ, không phụ thuộc vào việc Tòa án quá trình tố tụng nói chung và đối với các đã yêu cầu Viện kiểm sát bổ sung chứng cứ hay chưa. Nếu Tòa án yêu cầu mà Viện kiểm 4 Nguyễn Văn Du (2006), Quá trình chứng minh trong sát không bổ sung được thì đây cũng là một vụ án hình sự ở nước ta, Luận án tiến sĩ Luật học, Viện trong những căn cứ để Tòa án tự mình xác Nhà nước và Pháp luật, Hà Nội, tr. 12. minh, thu thập, bổ sung chứng cứ. 5 Nguyễn Hòa Bình (Chủ biên) (2016), Những nội dung mới trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 – Trong quá trình chuẩn bị đưa vụ án ra Phần “chứng minh và chứng cứ” của GS. TS. Đỗ Ngọc xét xử, Tòa án nghiên cứu triệu tập những Quang, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội, tr. 205. người có liên quan đến phiên tòa. Việc triệu Số 05 - 2021 Khoa học Kiểm sát 27
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CẦN LƯU Ý TRONG QUÁ TRÌNH CHỨNG MINH... tập người làm chứng, bị hại, nguyên đơn hại tình dục một lần hay nhiều lần? Ai là dân sự, người có quyền lợi nghĩa vụ liên người thực hiện hành vi, có đồng phạm hay quan, bị cáo, người giám định đến phiên tòa không, vai trò của từng đồng phạm trong để xét hỏi nhằm kiểm tra lại tính đúng đắn vụ án? Diễn biến của vụ án, thời gian, địa của những lời khai và các tài liệu đã được điểm xảy ra vụ án? Quá trình thủ phạm sử thu thập trong giai đoạn điều tra. Việc xét dụng vũ lực trực tiếp, đe dọa dùng vũ lực hỏi giúp làm sáng tỏ những vấn đề mâu hoặc dùng thủ đoạn khác, các hành vi dụ thuẫn và thông qua đó phát hiện những dỗ, lừa phỉnh bằng tình cảm, bằng tiền bạc, tình tiết mới phát sinh có liên quan đến việc hoặc hứa hẹn, cưỡng ép, đe dọa hay mua giải quyết vụ án. Tòa án cần xác định người chuộc,... đối với người bị hại, gia đình người làm chứng như: Cha mẹ, ông bà, người thân bị hại như thế nào? Sự phản ứng và kháng trong gia đình, hàng xóm, bạn bè, thầy cô cự của trẻ em khi bị xâm hại tình dục ra sao? giáo đã chứng kiến toàn bộ hoặc một phần Nếu có mục đích giao cấu thì hành vi giao sự việc… Do đặc điểm của các vụ án xâm cấu của thủ phạm đã thực hiện được chưa? hại tình dục trẻ em nên những người này có Bị hại tự nguyện hay không tự nguyện giao thể trực tiếp hay gián tiếp biết một số thông cấu? Những thủ đoạn có tính chất dâm ô tin, sự kiện liên quan đến vụ việc xảy ra, từ như sờ mó, hôn hít bộ phận sinh dục của đó làm căn cứ xác định người làm chứng. nạn nhân hoặc bắt nạn nhân sờ mó, hôn Đối với người có quyền lợi, nghĩa vụ liên hít bộ phận sinh dục của mình; chà xát bộ quan, cần xác định những người như: Cán phận sinh dục của mình với bộ phận sinh bộ bảo trợ, người nuôi dưỡng, giáo viên, dục của nạn nhân nhưng không có ý định huấn luyện viên… giao cấu với nạn nhân là trẻ em nhằm thoả mãn dục vọng của mình? Các hành vi khác Mục đích cuối cùng của hoạt động như dụ dỗ, lỗi kéo, ép buộc trẻ em tham chứng minh trong các vụ án xâm hại tình gia trình diễn khiêu dâm hoặc buộc trẻ em dục trẻ em là nhằm ra một bản án, quyết phải chứng kiến hành vi khiêu dâm? Ngoài định phù hợp với tính chất và mức độ nguy ra, quá trình chứng minh cần phải làm rõ hiểm của hành vi phạm tội để từ đó cải tạo, các nội dung khác như động cơ, mục đích, giáo dục người phạm tội, giúp họ trở thành nguyên nhân phạm tội; công cụ, phương công dân tốt, sống có ích cho xã hội. Chính tiện, thủ đoạn phạm tội; những tình tiết vì vậy, hoạt động chứng minh trong giai tăng nặng hoặc giảm nhẹ trách nhiệm hình đoạn xét xử các vụ án xâm hại tình dục trẻ sự của bị cáo… em được xác định là khâu cuối cùng và là Quá trình xét hỏi, tranh luận tại phiên khâu quan trọng nhất trong toàn bộ các giai tòa cần làm rõ hành vi dùng vũ lực, đe dọa đoạn tố tụng. Việc chứng minh làm rõ vụ án dùng vũ lực hay dùng các thủ đoạn khác hướng tới đảm bảo bản án được tuyên đúng để giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ người, đúng tội, đúng pháp luật; không bỏ tình dục khác trái ý muốn của nạn nhân. Ví lọt tội phạm nhưng không làm oan người dụ như: Đánh đập, đè, ôm ghì, vật ngã, giữ vô tội. Trong giai đoạn xét xử vụ án xâm hại chân tay, trói, xé quần áo…; Cho nạn nhân tình dục trẻ em, đặc biệt là tại phiên tòa xét dùng chất kích thích, rượu bia, lợi dụng xử, cần làm rõ các vấn đề sau để có cơ sở nạn nhân đang trong tình trạng say hoặc chứng minh hành vi phạm tội và các tình tiết lợi dụng nạn nhân đang trong tình trạng khác của vụ án: không có khả năng điều khiển hành vi, Việc thu thập, kiểm tra, đánh giá chứng không có khả năng nhận thức, kháng cự…; cứ của các giai đoạn tố tụng trước và trong Lợi dụng tình trạng lệ thuộc của nạn nhân giai đoạn xét xử phải chứng minh được vào bị cáo, lợi dụng tình trạng quẫn bách trên thực tế có các hành vi xâm hại tình dục của nạn nhân dẫn đến phải miễn cưỡng cho trẻ em xảy ra không? Người bị hại bị xâm bị cáo quan hệ tình dục, dâm ô, bắt trẻ em 28 Khoa học Kiểm sát Số 05 - 2021
LƯƠNG LONG BÌNH trình diễn khiêu dâm hoặc xem trình diễn 3. Một số giải pháp nhằm nâng cao khiêu dâm... Hội đồng xét xử cần nghiên hoạt động chứng minh trong các vụ án cứu các tài liệu như: Biên bản khám nghiệm xâm hại tình dục trẻ em hiện trường, biên bản khám nghiệm tử thi Quá trình nghiên cứu cho thấy tội phạm (nếu nạn nhân chết), biên bản xem xét dấu xâm hại tình dục trẻ em diễn biến ngày càng vết trên thân thể, các bản ảnh, kết luận giám phức tạp, đã có nhiều hành vi tình dục khác định, các vật chứng thu giữ được như công như quan hệ tập thể, quan hệ đồng giới, sử cụ để đánh đập, dây trói, thuốc mê, quần dụng các chất kích thích để quan hệ tình dục. áo nạn nhân hoặc của hung thủ; nghiên cứu Đối tượng thực hiện hành vi xâm hại về tình đánh giá thông tin từ các dấu vết đặc trưng dục trẻ em rất đa dạng, phức tạp, thuộc mọi như dấu vết tinh dịch, máu, dịch âm đạo, độ tuổi, trình độ văn hóa, có nghề nghiệp và vết thương tích trên người nạn nhân…; các địa vị xã hội khác nhau, các thủ đoạn thực tài liệu như đơn tố cáo, lời khai ban đầu hiện hành vi phạm tội đa dạng và có mức độ của nạn nhân, tranh ảnh khiêu dâm thu phức tạp khác nhau nên mức độ tội phạm giữ được trong quá trình điều tra, các tin cũng khác nhau. Trong thời gian tới, để nâng nhắn giữa nạn nhân và bị cáo… để có cơ cao hiệu quả hoạt động chứng minh trong sở so sánh, đối chiếu với lời khai của bị cáo các vụ án xâm hại tình dục trẻ em của Tòa tại phiên tòa. Ngoài ra, để chứng minh các án, tác giả đề xuất một số giải pháp sau: hành vi xâm hại tình dục, cần căn cứ vào Thứ nhất, hoàn thiện các quy định của Nghị quyết số 06/2019/NQ-HĐTP ngày pháp luật tố tụng hình sự về chứng cứ và 01/10/2019 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án chứng minh nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số Điều 86 BLTTHS năm 2015 quy định: quy định tại các điều 141, 142, 143, 144, 145, “Chứng cứ là những gì có thật, được thu thập 146, 147 của Bộ luật Hình sự và việc xét xử theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định, vụ án xâm hại tình dục người dưới 18 tuổi. được dùng làm căn cứ để xác định có hay không có Tại phiên tòa xét xử, cũng cần làm rõ hành vi phạm tội, người thực hiện hành vi phạm hậu quả và mối quan hệ nhân quả giữa tội và những tình tiết khác có ý nghĩa trong việc hành vi xâm hại tình dục và hậu quả như: giải quyết vụ án”. Chứng cứ là những thông Các thương tích ở bộ phận sinh dục hoặc tin về hiện thực khách quan có liên quan đến các bộ phận khác trên cơ thể, mức độ tổn vụ án, chúng xuất hiện và tồn tại theo những hại sức khỏe, các tổn thương về thể chất, các quy luật nhất định, không phụ thuộc vào ý rối loạn tâm thần và hành vi. Bên cạnh đó, chí chủ quan của con người. Khoản 2 Điều nạn nhân của các vụ xâm hại tình dục trẻ 87 về nguồn chứng cứ quy định: “Những gì em có thể phải chịu các hậu quả khác như có thật nhưng không được thu thập theo trình tự, bị chết, tự sát, có thai ngoài ý muốn, ảnh thủ tục do Bộ luật này quy định thì không có giá hưởng đến sức khỏe sinh sản, sự phát triển trị pháp lý và không được dùng làm căn cứ để bình thường của trẻ, ảnh hưởng đến danh giải quyết vụ án hình sự”. Nguồn chứng cứ là dự, nhân phẩm… Để làm rõ vấn đề này, cần hiện hữu, tồn tại dưới dạng các vật hữu hình, căn cứ vào kết luận giám định, các chứng cứ đó là nơi lưu giữ những thông tin cần thiết trong hồ sơ và kết quả xét hỏi tại phiên tòa. cho quá trình chứng minh. Hiện nay, quy Đây là một căn cứ quan trọng để Hội đồng định về chứng cứ và nguồn chứng cứ đều xét xử xem xét khi quyết định hình phạt và đề cập đến “những gì có thật”, như vậy sẽ là căn cứ để xem xét vấn đề bồi thường thiệt gây nhầm lẫn trong quá trình thu thập và sử hại. Khi tiến hành hỏi bị hại, Hội đồng xét dụng. Vì vậy, tác giả đề xuất sửa khái niệm xử cần hỏi về yêu cầu bồi thường thiệt hại, chứng cứ tại Điều 86 BLTTHS năm 2015 theo yêu cầu xử lý đối với bị cáo và các tình tiết hướng quy định “chứng cứ là những thông khác mà bị hại có thể biết được. tin xác thực về những gì có thật…”. Số 05 - 2021 Khoa học Kiểm sát 29
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CẦN LƯU Ý TRONG QUÁ TRÌNH CHỨNG MINH... Hiện nay, pháp luật tố tụng hình sự Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân. Cần tăng Việt Nam không quy định cụ thể về giới cường công tác tập huấn, bồi dưỡng chuyên hạn chứng minh mà chỉ có quy định về môn nghiệp vụ, tổng kết thực tiễn xét xử, những vấn đề cần chứng minh tại Điều hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật 85 BLTTHS năm 2015. Bên cạnh đó, đoạn và phát triển án lệ; thường xuyên tổ chức rút 2 khoản 1 Điều 108 Bộ luật này quy định: kinh nghiệm về công tác xét xử các vụ án xâm “Việc xác định những chứng cứ thu thập được hại tình dục nhằm tổng hợp những sai sót và phải bảo đảm đủ để giải quyết vụ án hình sự”. vướng mắc mà các Tòa án thường gặp để kịp Quy định như vậy sẽ gây khó khăn cho quá thời hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp trình xác định giới hạn chứng minh, nếu xác luật; nâng cao kỹ năng, hiểu biết cần thiết định giới hạn quá hẹp sẽ dẫn đến việc thu về sự phát triển thể chất, tâm lý trẻ em, nắm thập không đủ chứng cứ, đánh giá chứng cứ vững kiến thức pháp luật liên quan đến bảo không toàn diện, đầy đủ; nếu xác định giới vệ quyền trẻ em, về khoa học giáo dục, nhất là hạn quá rộng sẽ dẫn đến thu thập thông tin đối với người dưới 18 tuổi cho các Thẩm phán nhiều hơn mức cần thiết, gây loãng thông khi xét xử, giải quyết các vụ án về xâm hại tin, ảnh hưởng đến tính chính xác của tình dục nói chung, xâm hại tình dục trẻ em đánh giá chứng cứ, gây lãng phí thời gian, nói riêng nhằm đảm bảo tiến hành thủ tục tố nguồn lực. Vì vậy, chúng tôi đề xuất sửa tụng thân thiện, phù hợp với tâm sinh lý, lứa đổi BLTTHS theo hướng bổ sung quy định tuổi, giữ bí mật cá nhân của trẻ khi tham gia về giới hạn chứng minh trong Chương 6 về tố tụng. Quá trình lựa chọn Hội thẩm nhân chứng minh và chứng cứ. dân cần lựa chọn những cán bộ đã và đang công tác ở những cơ quan, tổ chức, đoàn thể Thứ hai, nâng cao năng lực chuyên môn liên quan đến việc bảo vệ, chăm sóc và giáo cho Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân xét xử dục trẻ em (Đoàn thanh niên, Hội liên hiệp các vụ án về xâm hại tình dục trẻ em phụ nữ, giáo viên), lựa chọn những người có Để nâng cao trình độ chuyên môn, sự am hiểu về tâm lý lứa tuổi và sự phát triển nghiệp vụ và kỹ năng xét xử cho đội ngũ của trẻ em để tham gia giải quyết các vụ án Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, trong thời xâm hại tình dục trẻ em. gian qua, Tòa án nhân dân tối cao đã chủ Về kỹ năng, để đảm bảo hoạt động xét trì, phối hợp với liên ngành Trung ương xây xử các vụ án xâm hại tình dục trẻ em được dựng tài liệu tập huấn chuyên sâu Bộ luật tiến hành hiệu quả, Thẩm phán được phân hình sự để các Thẩm phán, cán bộ Tòa án và công giải quyết vụ án cần nghiên cứu kỹ hồ cán bộ thuộc các cơ quan khác nghiên cứu; sơ, dự kiến những tình huống, diễn biến Tổ chức các Hội nghị tập huấn trực tuyến có thể xảy ra tại phiên toà như thái độ tâm kết hợp với trao đổi, giải đáp vướng mắc lý của bị cáo, khả năng phản cung của bị của các địa phương về việc thực hiện các cáo, khả năng thay đổi lời khai của những đạo luật mới được Quốc hội thông qua; Xây người tham gia tố tụng; cần dự kiến những dựng các chuyên đề, bài giảng và tổ chức các tài liệu, chứng cứ đưa ra để đấu tranh với bị lớp tập huấn chuyên sâu về kỹ năng xét xử cáo, trích đọc lời khai trong các bản tường các vụ án xâm hại tình dục trẻ em để nâng trình, biên bản hỏi cung bị can tại Cơ quan cao kiến thức, nhận thức và kỹ năng xét xử điều tra, Viện kiểm sát, dự kiến đối chất cho các Thẩm phán và cán bộ Tòa án… tại phiên toà để giải quyết các mâu thuẫn Tuy nhiên, với tính chất phức tạp của trong lời khai của bị cáo, bị hại, người làm các loại án xâm hại tình dục trẻ em, cùng với chứng và những người khác. Quá trình xét yêu cầu của cải cách tư pháp, yêu cầu về việc hỏi, Hội đồng xét xử cần chú ý đến việc đưa bảo vệ quyền con người, quyền trẻ em, trong ra những câu hỏi đối với người bị hại, vì thời gian tới, cần tập trung nâng cao hơn nữa người bị hại trong các vụ án này là trẻ em trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ còn chưa phát triển đầy đủ về tâm sinh lý 30 Khoa học Kiểm sát Số 05 - 2021
LƯƠNG LONG BÌNH và nhận thức, đồng thời phải chịu những Thứ tư, thực hiện tốt mối quan hệ phối tác động nghiêm trọng về mặt thể chất, tâm hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng và lý và tình cảm do hành vi phạm tội gây ra. với các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội Hội đồng xét xử cần tránh những câu hỏi đi để làm tốt công tác thuyết phục người bị hại quá sâu, quá chi tiết vào sự việc phạm tội là trẻ em và gia đình bị hại, giúp họ hợp tác xảy ra, nội dung các câu hỏi phải rõ ràng, tích cực trong việc thu thập chứng cứ dễ hiểu, ngắn gọn. Tuy nhiên, cũng cần lưu Trong các vụ án xâm hại tình dục trẻ ý đến các trường hợp bị hại có xu hướng em, có nhiều nguyên nhân khiến các cơ quan muốn bao che cho bị cáo do có tình cảm, tiến hành tố tụng gặp khó khăn khi thu thập đồng thuận với hành vi xâm hại của bị cáo. chứng cứ. Đặc biệt là trong các vụ án hiếp Lúc này, Hội đồng xét xử cần sử dụng các dâm, cưỡng dâm, giao cấu, dâm ô với người biện pháp giáo dục thuyết phục, giải thích dưới 16 tuổi, vẫn có trường hợp đến giai đoạn chính sách hình sự và các quy định của xét xử, nạn nhân và gia đình nạn nhân sợ bị pháp luật, đưa ra những câu hỏi phù hợp, ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ, sợ sử dụng chứng cứ đã thu thập được để bị bị mang tiếng, sợ bị trả thù… mà không cung cấp đầy đủ thông tin; hoặc bị cáo phản cung hại nhận thức rõ về tính chất của sự việc và tại phiên tòa, người làm chứng khai báo có khai báo đúng sự thật. mâu thuẫn… Vì vậy, quá trình giải quyết vụ Thứ ba, làm tốt công tác hỗ trợ người bị án cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan hại và người làm chứng trong vụ án xâm hại tiến hành tố tụng, các cơ quan nhà nước, tổ tình dục trẻ em nhằm tạo tâm lý thoải mái, chức xã hội để làm tốt công tác thuyết phục bị củng cố sự tin tưởng của nạn nhân và người hại là trẻ em và gia đình bị hại để họ hợp tác, làm chứng đối với các cơ quan tiến hành tố giúp đỡ trong việc thu thập chứng cứ. tụng, giúp họ đưa ra lời khai một cách đầy Bên cạnh đó, để có thể thực hiện tốt hơn đủ, khách quan nhất nữa công tác đấu tranh, phòng ngừa tội phạm Nạn nhân và người làm chứng cần được xâm hại tình dục trẻ em, các Bộ, ngành, đơn hỗ trợ, giúp đỡ và cung cấp thông tin một vị liên quan và đặc biệt là cơ quan tiến hành cách kịp thời, đầy đủ ngay từ giai đoạn bắt tố tụng ở địa phương cần thường xuyên phối đầu điều tra và xuyên suốt quá trình giải hợp làm tốt các công tác thống kê, báo cáo. quyết vụ án, đặc biệt là về việc phải tham gia Trong đó, thể hiện các khó khăn, vướng mắc phiên tòa và đưa ra những lời khai, chứng cứ. trong công tác phối hợp, giải quyết vụ án Trong trường hợp cần thiết, lực lượng chức từ giai đoạn tiếp nhận, giải quyết nguồn tin năng phải chủ động và làm tốt công tác bảo về tội phạm cho tới khởi tố, điều tra, truy tố vệ đối với những người này để tránh trường và xét xử các vụ án xâm hại tình dục người dưới 18 tuổi và đề xuất những giải pháp hợp người phạm tội hoặc những người khác nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động phối hợp đe dọa, gây áp lực hoặc dụ dỗ, mua chuộc liên cấp để hoàn thiện “Thông tư liên tịch về nạn nhân, gia đình nạn nhân. phối hợp giữa các cơ quan trong giải quyết Việc tham dự phiên tòa cần phải được vụ án xâm hại tình dục người dưới 18 tuổi” Tòa án thông tin trước với người bị hại, do Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công người giám hộ của người bị hại và người an, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Quốc phòng, làm chứng, người giám hộ của người làm Bộ Y tế, Bộ Lao động – Thương binh và Xã chứng (trong trường hợp người làm chứng hội, Bộ Tư pháp phối hợp với UNICEF đang là người dưới 18 tuổi). Nên sắp xếp để thảo luận và xây dựng6./. người bị hại đến cơ quan Tòa án làm quen 6 Trang Thông tin điện tử của Viện Kiểm sát nhân dân với phòng xét xử và các quy trình liên quan; tối cao, Hội thảo Thông tư liên tịch về phối hợp giữa các cơ cần sắp xếp lối vào và các phương tiện sử quan trong giải quyết vụ án xâm hại tình dục người dưới 18 tuổi. Nguồn truy cập: https://vksndtc.gov.vn/tin-hoat- dụng tại phiên tòa để tạo điều kiện thuận dong-vksnd-toi-cao/hoi-thao-thong-tu-lien-tich-ve- lợi cho bị hại đến và rời khỏi phiên tòa. phoi-hop-giua-cac-c-d2-t9345.html Số 05 - 2021 Khoa học Kiểm sát 31

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.