Nghiên cứu giải phẫu ứng dụng của phức hợp dây chằng delta cổ chân

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU GIẢI PHẪU ỨNG DỤNG<br /> CỦA PHỨC HỢP DÂY CHẰNG DELTA CỔ CHÂN<br /> Trần Tiến Khánh*, Hoàng Đức Thái*, Trang Mạnh Khôi**<br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Dây chằng delta là cấu trúc chính giữ vững mặt trong cổ chân, chống lại di lệch vẹo ngoài,<br /> xoay ngoài cổ chân. Để đạt kết quả tốt trong điều trị tổn thương dây chằng delta thì sự hiểu biết về mặt giải phẫu<br /> vô cùng cần thiết.<br /> Mục tiêu: Nghiên cứu các đặc điểm hình thái học và vị trí tâm diện bám phức hợp dây chằng delta.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Phẫu tích và khảo sát các đặc điểm giải phẫu học của phức hợp<br /> dây chằng delta cổ chân trên các mẫu cổ chân tươi cắt cụt.<br /> Kết quả: Phức hợp dây chằng delta có 6 thành phần chia làm 2 lớp nông và sâu. Có 3 thành phần luôn xuất<br /> hiện là dây chằng chày lò xo (TSL), dây chằng chày gót (TCL) và dây chằng chày sên sau sâu (dPTTL). Đây cũng<br /> là 3 thành phần có kích thước lớn nhất, xếp theo thứ tự từ nhỏ đến lớn là TCL, TSL và dPTTL. Có 3 thành phần<br /> không hằng định là dây chằng chày ghe (TNL), dây chằng chày sên sau nông (sPTTL) và dây chằng chày sên sau<br /> nông (sPTTL).<br /> Kết luận: Kết quả về mô tả hình thái học và định vị chính xác tâm diện bám dây chằng giúp ích trong chẩn<br /> đoán và điều trị thương tổn cấu trúc này trên lâm sàng.<br /> Từ khóa: Dây chằng delta cổ chân.<br /> ABSTRACT<br /> THE ANATOMICAL STUDY OF THE DELTOID LIGAMENT COMPLEX<br /> Tran Tien Khanh, Hoang Duc Thai, Trang Manh Khoi<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 - No 2- 2019: 209-215<br /> Background: The deltoid ligament complex is the main structure that maintain the stability of the medial<br /> ankle, againts valgus and external rotation force. In order to achieve good treatment results of deltoid ligament<br /> injuries, anatomical knowledge is essential.<br /> Objectives: The purpose of the study was to identify morphological features and attachment positions of the<br /> deltoid ligament complex.<br /> Methods: we dissected, identified and investigated the anatomical features of the delta ligament complex on<br /> fresh amputated ankle.<br /> Results: The deltoid ligament complex has six components divided into superficial and deep layers. Three<br /> components that were identified in all specimens are the tibiospring ligamnet (TSL), tibiocalcaneal ligament<br /> (TCL) and deep posterior tibiotalar ligaments (dPTTL). These are also the three largest size components, which<br /> rank in order from the smallest to the largest are TCL, TSL and dPTTL. Three other components which were not<br /> consistent are tibionavicular ligaments (TNL), superficial posterior tibiotalar (sPTTL) and deep anterior tibiotalar<br /> ligaments ligaments (dATTL).<br /> <br /> *Bộ môn Chấn thương chỉnh hình & PHCN, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> **Bộ môn Giải phẫu học, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> <br /> Tác giả liên lạc: BSNT. Trần Tiến Khánh ĐT: 0948660691 Email: dr.trankhanh491@gmail.com<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa 209<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Conclusions: The precise description of morphological features and attachment positions of the deltoid<br /> ligament complex helps in diagnosis and treatment of the injuries of this structure.<br /> Keyword: The deltoid ligament complex.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ dụng của phức hợp dây chằng delta cổ chân”.<br /> Tổn thương dây chằng (DC) vùng cổ chân là Mục tiêu nghiên cứu<br /> một chấn thương thường gặp đặc biệt là trong Nghiên cứu các đặc điểm hình thái học và<br /> lĩnh vực thể thao, Garrick (1977)(7) nghiên cứu mối liên quan của tâm diện bám phức hợp dây<br /> trên 2840 vận động viên cho thấy 14%. chằng delta cổ chân với các mốc giải phẫu vùng<br /> chấn thương thuộc vùng cổ chân, trong số cổ bàn chân.<br /> các chấn thương đó 85% là tổn thương DC. ĐỐITƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU<br /> Trong số những chấn thương DC cổ chân thì<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> DC bên ngoài chiếm đa số, điều này do 85% cơ<br /> chế chấn thương cổ chân từ lực làm vẹo trong Tiêu chuẩn chọn mẫu<br /> cổ chân nên chủ yếu ảnh hưởng DC bên Chi cắt cụt từ 1/3 dưới cẳng chân trở lên tại<br /> ngoài(2). Nghiên cứu của Fallat (1998)(6) cho BV Chợ Rẫy vì tắc mạch do nguyên nhân chấn<br /> thấy tổn thương DC delta chỉ chiếm 2,5% các thương hoặc bệnh lý.<br /> tổn thương DC vùng cổ chân và nghiên cứu Tiêu chuẩn loại trừ<br /> của Waterman (2011)(16) ghi nhận tỉ lệ này là Có bằng chứng đại thể về chấn thương, viêm<br /> 5,1%. Tuy nhiên với những phương tiện chẩn nhiễm, u bướu, dị dạng và bằng chứng can thiệp<br /> đoán chính xác hơn thì tỉ lệ tổn thương DC phẫu thuật làm thay đổi các cấu trúc vùng cổ<br /> delta cũng được ghi nhận nhiều hơn, nghiên chân khi phẫu tích.<br /> cứu của Koftolis (2007)(10) trên nhóm bệnh Thiết kế nghiên cứu<br /> nhân là vận động viên bóng đá cho thấy tỉ lệ<br /> Nghiên cứu mô tả hàng loạt ca.<br /> tổn thương DC delta là 15,8%, Hintermann<br /> (2002)(9) nội soi 148 cổ chân mất vững mạn tính Các bước thực hiện<br /> ghi nhận 40% có tổn thương DC delta. Phẫu tích bộc lộ các thành phần của phức<br /> Dây chằng delta là cấu trúc chính giữ vững hợp dây chằng delta. Mô tả các đặc điểm đại thể<br /> mặt trong cổ chân, chống lại di lệch vẹo ngoài, ra của các DC: nguyên ủy, bám tận, hình dạng, mối<br /> ngoài, xoay ngoài cổ chân. Tổn thương DC delta liên hệ với các cấu trúc xung quanh, đo kích<br /> làm mất vững mặt trong gây đau, yếu vùng cổ thước các dây chằng.<br /> chân khi đi lại, thêm vào đó diện tích tiếp xúc Xác định vị trí các tâm diện bám trên các<br /> của khớp chày sên có thể giảm đến 43%, lực chịu xương bàn chân bằng cách đo khoảng cách từ<br /> tải lên mặt khớp có thể tăng đến 30%, kéo dài sẽ tâm diện bám đến các mốc giải phẫu ở vùng<br /> gây thoái hóa khớp cổ chân(5,13,14). bàn chân.<br /> Với xu hướng tái tạo DC tuân theo giải phẫu TSL: Đo khoảng cách từ tâm diện bám TSL<br /> hiện nay thì sự hiểu biết về mặt giải phẫu là rất trên DC gót ghe đến bờ trên diện bám của DC<br /> cần thiết để đạt kết quả điều trị tốt. Đây là một gót ghe trên xương gót và trên xương ghe.<br /> cấu trúc giải phẫu tương đối phức tạp và vẫn TNL: Đo khoảng cách từ tâm diện bám TNL<br /> chưa có sự thống nhất giữa các tác giả trên thế trên xương ghe đến diện khớp sên của xương<br /> giới. Thêm vào đó cũng chưa có nghiên cứu nào ghe và đến lồi củ xương ghe.<br /> khảo sát giải phẫu cấu trúc này trên người Việt TCL: Đo khoảng cách từ tâm điểm bám TCL<br /> Nam. Chính vì những lý do trên chúng tôi tiến trên xương gót đến cực sau mỏm chân đế sên<br /> hành nghiên cứu “Nghiên cứu giải phẫu ứng xương gót.<br /> <br /> <br /> <br /> 210 Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> sPTTL: Đo khoảng cách từ tâm điểm bám đến bám vào xương sên, xương gót; xương ghe<br /> sPTTL trên xương sên đến lồi củ sau trong và DC gót ghe, ở phía trong DC được phủ lên<br /> xương sên và đến góc sau trong ròng rọc sên. bởi gân cơ chày sau và gân cơ gấp các ngón<br /> dATTL: Đo khoảng cách từ tâm điểm bám chung dài. Phức hợp DC này được chia làm hai<br /> dATTL trên xương sên đến diện khớp mắt cá lơp nông và sâu, lớp sâu, hai lớp phân cách với<br /> trong của xương sên và đến góc trước trong ròng nhau bởi một lớp mỡ mỏng. Lớp nông bao gồm<br /> rọc sên. 4 thành phần là TNL, TSL, TCL và sPTTL; các<br /> dPTTL: Đo khoảng cách từ tâm điểm bám thành phần lớp nông có giới hạn không rõ và<br /> dPTTL trên xương sên đến diện khớp mắt cá việc bóc tách chúng phải dựa trên điểm bám tận<br /> trong của xương sên, đến lồi củ sau trong xương của chúng (Hình 2). Lớp sâu gồm 2 thành phần<br /> sên và đến góc sau trong ròng rọc sên. là dATTL và dPTTL (Hình 7).<br /> Xác định vị trí các tâm diện bám trên mắt cá<br /> trong: Định vị tâm diện bám trên mắt cá trong<br /> của các DC dựa vào tương quan trước sau so với<br /> đáy rãnh gian ụ nhô (x) và tương quan trong<br /> ngoài so với với đáy rãnh gan cơ chày sau (y), đo<br /> khoảng cách từ tâm diện bám đến (x) và (y)<br /> (Hình 1).<br /> Xử lý và phân tích số liệu<br /> Tần suất xuất hiện của từng thành phần DC<br /> sẽ được thể hiện dưới dạng tỉ lệ phần trăm. Kích<br /> thước DC và khoảng cách tâm diện bám đến các<br /> mốc xương sẽ được thể hiện dưới dạng trung<br /> bình ± SD.<br /> KẾT QUẢ<br /> Nghiên cứu được tiến hành trên 35 cổ chân Hình 1: Đáy rãnh gian ụ nhô (x), đáy rãnh gân<br /> tươi (19 chân trái, 16 chân phải) gồm 23 nam và cơ chày sau (y) được đánh dấu bằng bút vẽ và tâm<br /> 12 nữ; tuổi trung bình là 52,3 tuổi. diện bám của các DC đã được đánh dấu bằng kim.<br /> Về tổng thể phức hợp DC delta cổ chân là<br /> một cấu trúc dạng hình thang đi từ mắt cá trong<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2: Lớp nông phức hợp DC delta. A- TSL phủ lên một phần TNL và TCL.<br /> B- Lớp nông sau khi cắt TSL.<br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa 211<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> TNL: xuất hiện trên 28 mẫu (81%). Đây là đi xuống dưới và ra sau, đến bám vào bờ trong<br /> thành phần nằm phía trước nhất của lớp nông, của mỏm chân đế sên xương gót, phía trước<br /> nó xuất phát từ bờ trước của ụ nhô trước mắt cá DC bị che phủ một phần bởi TSL (Hình 5). Tâm<br /> trong tỏa ra theo hình rẽ quạt đi xuống dưới, ra diện bám tại mắt cá trong phía trước đáy rãnh<br /> trước đến bám vào mặt trên trong của xương gian ụ nhô 4,18±1,1 mm, phía trong đáy rãnh<br /> ghe, sát khe khớp sên ghe. Chúng tôi cũng ghi gân cơ chày sau 2,73±0,6 mm. Tâm diện bám<br /> nhận DC này có cho những thớ sợi đi đến cổ trên xương gót cách cực sau mỏm chân đế sên<br /> xương sên và bao khớp sên ghe, những thớ sợi xương gót 7,83±2,5 mm. Kích thước DC: dài<br /> này nhỏ và không có cấu trúc đại thể dạng DC 18,65±3,43 mm; rộng 5,62±1,98 mm; dày<br /> rõ ràng (Hình 3). Tâm diện bám tại mắt cá trong 1,82±0,48 mm.<br /> phía trước đáy rãnh gian ụ nhô 12,6 ± 2,7 mm,<br /> phía trong đáy rãnh gân cơ chày sau 1,54 ± 0,55<br /> mm. Tâm diện bám nằm phía trước ngoài so với<br /> lồi củ xương ghe cách lồi củ xương ghe 11,37 ±<br /> 2,16 mm, khoảng cách từ tâm diện bám đến diện<br /> khớp sên ghe 2,77 ± 0,59 mm. Kích thước DC: dài<br /> 24,63 ± 3,7mm; rộng tại nguyên ủy 5 ± 1,55 mm,<br /> tại đoạn giữa 6,8 ± 1,83 mm, tại bám tận 20,23 ±<br /> 3,82 mm; dày 0,88 ± 0,23 mm.<br /> <br /> Hình 4: Thành phần TSL của lớp nông<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3: Thành phần TNL của lớp nông (đã cắt TSL)<br /> TSL: xuất hiện trên 35 mẫu (100%). DC xuất<br /> Hình 5: Thành phần TSL của lớp nông (đã cắt TNL<br /> phát từ mặt trong phần trước của ụ nhô trước và<br /> và TSL)<br /> đến bám vào bờ trên của DC gót ghe. Chúng tôi<br /> ghi nhận DC này nằm nông nhất, che phủ một<br /> phần TCL ở phía sau và TNL phía trước (Hình<br /> 4). Tâm diện bám tại mắt cá trong phía trước đáy<br /> rãnh gian ụ nhô 9,56 ± 2,29 mm, phía trong đáy<br /> rãnh gân cơ chày sau 3,9 ± 1,1 mm. Tâm diện<br /> bám trên DC gót ghe chia bờ trên DC gót ghe<br /> làm 2 phần với phần sau chiếm 35 ± 5 (%) chiều<br /> dài. Kích thước DC: dài 18,76 ± 2,39 mm; rộng 7,3<br /> ± 1,39 mm; dày 2,11 ± 0,65 mm.<br /> TCL: xuất hiện trên 35 mẫu (100%). DC Hình 6: Thành phần sPTTL của lớp nông (đã cắt<br /> xuất phát từ mặt trong phần sau ụ nhô trước, TNL, TSL và TCL).<br /> <br /> <br /> 212 Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> sPTTL: xuất hiện trên 30 mẫu (86%). DC mm, phía trong đáy rãnh gân cơ chày sau 2,64 ±<br /> xuất phát từ rãnh gian ụ nhô và phần trước của 0,96 mm. Tâm diện bám trên xương sên cách lồi<br /> ụ nhô sau và đi xuống dưới ra sau đến bám vào củ sau trong xương sên 8,93 ± 1,57 mm, cách góc<br /> mặt trong xương sên phía trước trên lồi củ sau sau trong ròng rọc sên 13,2 ± 2,27 mm. Kích<br /> trong xương sên (Hình 6). Tâm diện bám tại mắt thước DC: dài 18,65 ± 2,25 mm; rộng 4,52 ±<br /> cá trong phía sau đáy rãnh gian ụ nhô 1,03 ± 1,34 1,18mm; dày 1,07 ± 0,34 mm.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 7: Lớp sâu phức hợp dây chằng delta sau khi đã cắt bỏ lớp nông. A- Lớp mỡ mỏng phân cách giữa 2<br /> lớp. B- 2 thành phần lớp sâu đã bóc tách.<br /> dATTL: xuất hiện trên 30 mẫu (86%). DC sên mắt cá trong. Phía sau DC liên tục với bao<br /> xuất phát từ đỉnh và bờ sau ụ nhô trước, đến khớp sau cổ chân. Tâm diện bám tại mắt cá<br /> bám vào mặt trong xương sên dưới phần trước trong phía sau đáy rãnh gian ụ nhô 3,13 ± 1,28<br /> diện khớp sên mắt cá trong, gần cổ xương sên. mm, phía ngoài đáy rãnh gân cơ chày sau 3,3 ±<br /> Tâm diện bám tại mắt cá trong phía trước đáy 0,85 mm. Tâm diện bám trên xương sên cách lồi<br /> rãnh gian ụ nhô 7,48 ± 2,23 mm, phía ngoài đáy củ sau trong xương sên 12,55 ± 1,93 mm, cách bờ<br /> rãnh gân cơ chày sau 2.56 ± 1,01 mm. Tâm diện dưới diện khớp mắt cá trong xương sên 7.22 ±<br /> bám trên xương sên cách góc trước trong ròng 1.42 mm và cách góc sau trong ròng rọc sên 11,09<br /> rọc sên 12,57 ± 2,14 mm và cách bờ dưới diện ± 2,25 mm. Kích thước DC: dài 11,19 ± 1,75 mm;<br /> khớp mắt cá trong xương sên 4,74 ± 1,14 mm. rộng 9,19 ± 1,61 mm; dày 7,95 ± 1 mm.<br /> Kích thước DC: dài 10,88 ± 1,55 mm; rộng 3,33 ±<br /> 0,84 mm; dày 1,53 ± 0,52 mm.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 9: Thành phần dPTTL của lớp sâu (đã cắt lớp<br /> nông và dATTL).<br /> Hình 8: Thành phần dATTL của lớp sâu (đã cắt lớp BÀN LUẬN<br /> nông) Nghiên cứu của chúng tôi đã xác định phức<br /> dPTTL: DC này xuất phát. chủ yếu từ ụ nhô hợp dây chằng delta có 6 thành phần và chia<br /> sau và rãnh gian ụ nhô, đôi khi diện bám kéo dài thành 2 lơp nông và sâu. Kết quả mô tả đại thể<br /> đến bờ sau của ụ nhô trước, đến bám vào mặt về hình dạng, vị trí của các dây chằng cũng như<br /> trong xương sên dưới phần sau của diện khớp<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa 213<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> liên hệ với các cấu trúc xung quanh tương đối tạo DC tuân theo giải phẫu hiện nay thì việc xác<br /> phù hợp với các tác giả trước đó(3,4,11,17,5). định chính xác vị trí tâm diện bám DC bằng cách<br /> Kết quả nghiên cứu cho thấy 3 thành phần định lượng khoảng các từ tâm diện bám đến các<br /> hằng định cũng là 3 thành phần có kích thước mốc giải phẫu vùng cổ bàn chân là rất cần thiết<br /> lớn nhất của phức hợp, sắp xếp theo thứ tự từ và đó là điểm mạnh của nghiên cứu chúng tôi.<br /> lớn đến nhỏ là sPTTL, TSL và TCL, kết quả này KẾT LUẬN<br /> tương đồng với kết quả của Won (2016)(17). Ở lớp Phức hợp DC delta cổ chân có 6 thành phần<br /> nông TSL là thành phần có kích thước lớn nhất, chia làm 2 lớp nông và sâu. Trong đó 3 thành<br /> các nghiên cứu sinh cơ học trước đây chỉ ra rằng phần hằng định và có kích thước lớn nhất là<br /> TCL mới là thành phần quan trọng nhất của lớp dPTTL, TSL và TCL. Ba thành phần còn lại<br /> nông, chịu trách nhiệm chính chống lại di lệch không hằng định là TNL, sPTTL và dATTL. Kết<br /> vẹo ngoài cổ chân, tuy nhiên vì sự chưa thông quả về mô tả giải phẫu đại thể và định vị tâm<br /> nhất về mặt giải phẫu học nên các nghiên cứu diện bám DC giúp ích trong các nghiên cứu tiếp<br /> này đều gộp cả TSL như một thành phần của theo cũng như chẩn đoán và điều trị thương tổn<br /> TCL và hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu sinh cơ cấu trúc này trên lâm sàng.<br /> học nào xét riêng vai trò của TSL. Từ kết quả<br /> nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy rằng nếu gộp<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Attarian DE, McCrackin HJ, DeVito DP, McElhaney JH, et al<br /> chung cả TSL và TCL làm thì thành phần này sẽ (1985). Biomechanical characteristics of human ankle<br /> trở thành cấu trúc có độ rộng trung bình lớn ligaments. Foot Ankle, 6: 54-58.<br /> nhất (12,92 mm) và độ dày trung bình (1,82 đến 2. Baumhauer JF, Alosa DM, Renström AF, Trevino S, et al (1995).<br /> A Prospective Study of Ankle Injury Risk Factors. Am J Sports<br /> 2,11 mm) chỉ nhỏ hơn dPTTL, điều này phù hợp Med, 23: 564-570.<br /> với quan điểm cho rằng nó là một trong hai cấu 3. Boss AP, Hintermann B (2002). Anatomical Study of the<br /> trúc quan trọng nhất của DC Delta. dPTTL thành Medial Ankle Ligament Complex. Foot Ankle Int, 23: 547-553.<br /> 4. Campbell KJ, Michalski MP, Wilson KJ, Goldsmith MT, et al<br /> phần rộng và dày nhất của DC Delta, điều này (2014). The ligament anatomy of the deltoid complex of the<br /> phù hợp sinh cơ học cho thấy dPTTL là thành ankle: a qualitative and quantitative anatomical study. J Bone<br /> Joint Surg Am, 96: 1-10.<br /> thành phần có khả năng chịu lực lớn nhất và là 5. Earll M, Wayne J, Brodrick C, Vokshoor A (1996). Contribution<br /> thành phần chính chống di lệch xoay ngoài cổ of the deltoid ligament to ankle joint contact characteristics: a<br /> chân(1,5,13,15). cadaver study. Foot Ankle Int, 17: 317-324.<br /> 6. Fallat L, Grimm DJ, Saracco JA (1998). Sprained ankle<br /> Hiện nay vẫn chưa có sự thống nhất về lựa syndrome: prevalence and analysis of 639 acute injuries. J Foot<br /> chọn thành phần nào của DC delta trong phẫu Ankle Surg, 37: 280-285.<br /> 7. Garrick JG (1977). The frequency of injury, mechanism of<br /> thuật tái tạo. Haddad (2010)(8) đề xuất tái tạo injury, and epidemiology of ankle sprains. Am J Sports Med, 5:<br /> TCL và dPTTL và tiến hành nghiên cứu đo độ 241-242.<br /> vững cổ chân trên xác trước khi cắt DC và sau tái 8. Haddad SL, Dedhia S, Ren Y, Rotstein J, et al (2010). Deltoid<br /> Ligament Reconstruction: A Novel Technique with<br /> tạo DC cho kết quả độ vững tương tự nhau. Kết Biomechanical Analysis. Foot Ankle Int, 31: 639-651.<br /> quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy 3 thành 9. Hintermann B, Boss A, Schäfer D (2002). Arthroscopic findings<br /> in patients with chronic ankle instability, Am J Sports Med. 30:<br /> phần hằng định cũng là 3 thành phần có kích<br /> 402-9.<br /> thước lớn nhất lớn nhất cung cấp dữ kiện cho 10. Kofotolis ND, Kellis E, Vlachopoulos SP (2007). Ankle sprain<br /> quyết định lựa chọn thành phần tái tạo cũng injuries and risk factors in amateur soccer players during a 2-<br /> year period. Am J Sports Med, 35: 458-466.<br /> như kích thước mãnh ghép. 11. Milner CE, Soames RW (1998). The medial collateral ligaments<br /> Trước đây đã có nhiều nghiên cứu mô tả về of the human ankle joint: anatomical variations. Foot Ankle Int,<br /> 19: 289-292.<br /> diện bám của các DC delta, hạn chế chính của 12. Panchani PN, Chappell TM, Moore GD, Tubbs RS, et al (2014).<br /> các nghiên cứu này là chỉ mô tả mối liên hệ giữa Anatomic study of the deltoid ligament of the ankle. Foot Ankle<br /> vị trí diện bám DC với các mốc giải phẫu khác Int, 35: 916-921.<br /> <br /> một cách định tính(3,4,11,12,17,5). Với xu hướng tái<br /> <br /> <br /> <br /> 214 Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> 13. Rasmussen O (1985). Stability of the ankle joint Analysis of the 17. Won HJ, Koh IJ, Won HS (2016). Morphological variations of<br /> function and traumatology of the ankle ligaments. Acta Orthop the deltoid ligament of the medial ankle. Clin Anat, 29: 1059-1065.<br /> Scand Suppl, 211: 1-75. 18. Yammine K (2017). The Morphology and Prevalence of the<br /> 14. Stormont DM, Morrey BF, An KN, Cass JR (1985). Stability of Deltoid Complex Ligament of the Ankle. Foot Ankle Spec, 10:<br /> the loaded ankle. Relation between articular restraint and 55-62.<br /> primary and secondary static restraints. Am J Sports Med, 13:<br /> 295-300. Ngày nhận bài báo: 08/11/2018<br /> 15. Watanabe K, Kitaoka HB, Berglund LJ, Zhao KD (2012). The<br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 07/12/2018<br /> role of ankle ligaments and articular geometry in stabilizing<br /> the ankle. Clin Biomech, 27: 189-195. Ngày bài báo được đăng: 10/03/2019<br /> 16. Waterman BR, Belmont PJ Jr, Cameron KL, Svoboda SJ (2011).<br /> Risk Factors for Syndesmotic and Medial Ankle Sprain: : role of<br /> sex, sport, and level of competition, Am J Sports Med, 39: 992-998.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa 215<br />