Phân tích biến chứng và tỉ lệ tái phát tràn khí màng phổi sau làm dính màng phổi bằng TALC

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 13 * Phụ bản của Số 1 * 2009<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> PHÂN TÍCH BIẾN CHỨNG VÀ TỈ LỆ TÁI PHÁT TRÀN KHÍ<br /> MÀNG PHỔI SAU LÀM DÍNH MÀNG PHỔI BẰNG TALC<br /> Ngô Thanh Bình*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Phân tích các biến chứng sau làm dính màng phổi bằng bơm talc qua ống dẫn lưu ngực trong<br /> điều trị tràn khí màng phổi tự phát (TKMPTP) biến chứng.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Thực nghiệm can thiệp điều trị lâm sàng<br /> Kết quả: Từ 01/2002 đến 12/2006, có 197 trường hợp TKMPTP biến chứng (gồm 74 TKMPTP nguyên<br /> phát và 123 TKMPTP thứ phát). Có 174 trường hợp nam và 23 trường hợp nữ. Tuổi trung bình là 51,83 (từ 17<br /> – 85 tuổi). Phần lớn TKMPTP nguyên phát xảy ra ở lứa tuổi dưới 40 tuổi và ngược lại, TKMPTP thứ phát xảy<br /> ra ở lứa tuổi trên 40 tuổi. TKMPTP tái phát gặp nhiều hơn TKMPTP lần đầu tiên nhưng không đáp ứng với đặt<br /> ODLMP (thời gian đặt ODLMP kéo dài quá 7 – 10 ngày) (81,73% so với 18,27%). Tỉ lệ thành công của LDMP<br /> bằng talc qua ODLMP (tính đến thời điểm xuất viện) là 95,94% với thời gian trung bình lưu ODLMP là 3,34<br /> ngày (giới hạn từ 1 – 21 ngày). Ba biến chứng sớm là đau ngực (53,81%), sốt (26,9%) (xảy ra ngay trong vòng 4<br /> giờ đầu tiên) và ho khan (29,95%) (xảy ra trong khoảng 4 – 12 giờ) sau bơm talc màng phổi. Ngoài ra, có 3<br /> trường hợp mủ màng phổi nhưng đáp ứng tốt với điều trị kháng sinh. Sau thời gian theo dõi từ 1 – 4 năm, tỉ lệ<br /> TKMP tái phát là 9,09% và biến chứng muộn là đau ngực nhẹ (42,61%) và khó thở nhẹ (chỉ xảy ra khi gắng sức<br /> nhưng không ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động hàng ngày). Không trường hợp tử vong nào có liên quan đến<br /> nguyên nhân gây ra do talc. Đồng thời, không có xảy ra những biến chứng trầm trọng (suy hô hấp cấp, tụt huyết<br /> áp,…) trong thời gian theo dõi sau LDMP bằng talc.<br /> Kết luận: Làm dày dính màng phổi bằng talc qua ODLMP có hiệu quả, an toàn và ít biến chứng trong điều<br /> trị TKMPTP biến chứng.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> ANALYSIS OF COMPLICATIONS AFTER PLEURODESIS BY TALC THROUGH CHEST TUBE<br /> IN THE TREATMENT OF COMPLICATED SPONTANEOUS PNEUMOTHORAX<br /> Ngo Thanh Binh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 12 - Supplement of No 4 - 2008: 146 - 151<br /> Objective: to analyse complications after pleurodesis by talc through chest tube in the treatment of<br /> complicated spontaneous pneumothorax (CSP).<br /> Method: Clinical experimental study.<br /> Result: From 01/2002 to 12/2006, there were 179 cases of CSP (included 74 primary SP and 123 secondary<br /> SP). There were 174 male and 23 female patients. The average age was 51.83 (range, 21 to 85). Primary SP often<br /> occurred in age group under 40, and on the contrary, secondary SP occurred in age group over 40. Recurrent SP<br /> occurred more than first SP (which didn’t response with chest drainage; time for chest drainage lasted over 7 – 10<br /> days) (81.73% % versus 18.27%). Rate of success of talc pleurodesis at discharged time was 95.94%, with an<br /> average duration of drainage chest tube was 3.34 days (range, 1 to 21). Three early complicated signs were chest<br /> pain (53.81%), fever (26.9%) (occurred in the first four- hour time) and cough (29.95%) (occurred in a 4 – 12<br /> hour time) after talc pleurodesis. Besides, there were 3 cases of empyema but they had good responses to antibiotic<br /> therapies. After monitoring in 1-4 year period, rate of recurrent pneumothorax was 9.09% and lately<br /> complication was light chest pain (42.61%) and light dyspnea (only occurred after excessive actions but they<br /> * Bộ Môn Lao và Bệnh phổi – Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa<br /> <br /> 1<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 13 * Phụ bản của Số 1 * 2009<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> didn’t influence patient’s activities significantly). The causes of death were unrelated to the pleurodesis.<br /> Simultaneously, we haven’t detected orther severe complications (acute respiratory failure, hypotension,…) in the<br /> follow-up after talc pleurodesis.<br /> Conclusion: Pleurodesis by talc through chest drainage tube was high effective, safe and low complicative in<br /> the treatment of CSP.<br /> <br /> ĐẶT VẤNĐỀ:<br /> Tràn khí màng phổi tự phát biến chứng bao gồm<br /> những trường hợp TKMPTP tái phát và những<br /> trường hợp TKMPTP lần đầu tiên nhưng không<br /> đáp ứng với điều trị đặt ống dẫn lưu màng phổi<br /> (ODLMP) (thời gian đặt ống dẫn lưu kéo dài quá<br /> 7 – 10 ngày(5,10). Trong y văn, làm dính màng<br /> phổi (LDMP) bằng talc là một trong số các<br /> phương pháp LDMP bằng hóa chất, đã được<br /> ứng dụng ở nhiều nước như Mỹ, Anh và các nơi<br /> khác trên thế giới(1-3,5,8,10). Tại Việt nam, chưa có<br /> nhiều nghiên cứu LDMP bằng bơm talc qua<br /> ODLMP trong điều trị TKMPTP. Chính vì vậy,<br /> chúng tôi tiến hành nghiên cứu phân tích các<br /> biến chứng xảy ra sau khi LDMP bằng bơm<br /> dung dịch talc qua ODLMP trong điều trị<br /> TKMPTP biến chứng.<br /> <br /> Loại hình nghiên cứu<br /> Thực nghiệm điều trị can thiệp lâm sàng<br /> <br /> Phương pháp tiến hành nghiên cứu<br /> Chuẩn bị bệnh nhân và dung dịch talc trước<br /> khi tiến hành bơm vào khoang màng phổi<br /> Tất cả bệnh nhân đều đã được đặt ODLMP<br /> để giải thoát hết khí trong khoang màng phổi<br /> (KMP) và có đủ điều kiện trước khi được điều trị<br /> LDMP bằng talc như cải thiện triệu chứng lâm<br /> sàng (hết đau ngực, hết khó thở) và hết TKMP<br /> trên X-quang phổi thẳng.<br /> Giải thích cho bệnh nhân rõ ràng về tình<br /> trạng bệnh và phương pháp điều trị. Đo dấu<br /> hiệu sinh tồn. Chụp X-quang phổi thẳng kiểm<br /> tra và lấy khí máu động mạch. Tiền mê (tiêm<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG- PHƯƠNG PHÁP NGHIÊNCỨU<br /> <br /> dưới da 0,25 – 0,5 mg Atropin; và uống 5 – 10<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> mg Diazepam) 30 phút trước khi thực hiện<br /> <br /> Tất cả các bệnh nhân TKMPTP tái phát và<br /> <br /> thủ thuật.<br /> <br /> những trường hợp TKMPTP lần đầu tiên nhưng<br /> <br /> Bột talc được sử dụng có nguồn gốc sản<br /> <br /> không đáp ứng với điều trị đặt ODLMP (thời<br /> <br /> xuất từ Pháp có độ tinh khiết cao, không chứa<br /> <br /> gian đặt ống dẫn lưu kéo dài quá 7 – 10 ngày) sẽ<br /> <br /> amiăng, được dùng trong ngành y tế. Liều bột<br /> <br /> được bơm dung dịch talc qua ODLMP để LDMP<br /> <br /> talc dùng để LDMP là 2g, được tiệt trùng ở<br /> <br /> từ 01/2002 đến 12/2006 tại bệnh viện Phạm Ngọc<br /> <br /> nhiệt độ cao 1360C trong 6 – 8 giờ. Sau đó, pha<br /> <br /> Thạch và được theo dõi tiếp về hiệu quả điều trị,<br /> <br /> loãng bột talc với 50 ml nước muối sinh lý<br /> <br /> biến chứng và tỉ lệ tái phát trong vòng từ 1 đến 4<br /> <br /> thành dung dịch talc, được đựng trong ống<br /> <br /> năm theo kiểu cuốn chiếu.<br /> <br /> tiêm loại 50 ml, và được lắc cho thật đều trước<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> <br /> khi bơm vào KMP.<br /> <br /> Bệnh nhân có tiền sử hoặc đang mắc các<br /> bệnh lý nặng sau: nhồi máu cơ tim, rối loạn<br /> nhịp tim; suy thận, suy gan cấp và mạn; rối<br /> loạn thăng bằng kiềm toan; rối loạn đông máu;<br /> nhiễm HIV/AIDS; tiền sử dị ứng với thuốc tê,<br /> hóa chất….<br /> <br /> 2Chuyên Đề Nội Khoa<br /> <br /> Các bước tiến hành bơm dung dịch talc vào<br /> khoang màng phổi<br /> Sau khi nhu mô phổi nở hoàn toàn, bệnh<br /> nhân được bơm 100 mg lidocaine2% qua<br /> ODLMP.<br /> 15 phút sau, bơm từ từ 50 ml dung dịch talc<br /> qua ODL vào KMP. Kẹp ODL khoảng 1 – 2 giờ,<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 13 * Phụ bản của Số 1 * 2009<br /> chỉ dẫn bệnh nhân xoay đổi tư thế mỗi 15 phút<br /> để dung dịch talc tráng đều khắp bề mặt màng<br /> phổi. Sau đó mở ODLMP trong 24 giờ.<br /> <br /> Các bước theo dõi sau bơm dung dịch talc<br /> LDMP<br /> Ghi nhận các dấu hiệu của biến chứng sớm<br /> (sốt, đau ngực, ho, khó thở…). Theo dõi dấu<br /> hiệu sinh tồn ngay sau khi thực hiện thủ thuật<br /> và tại các thời điểm 4 giờ, 12 giờ, 24 giờ, 48 giờ,<br /> 72 giờ và trên 72 giờ (nếu thấy cần). Đồng thời<br /> xử trí kịp thời các biến chứng sớm xảy ra (nếu<br /> có).<br /> Theo dõi tình trạng hoạt động của<br /> ODLMP, chụp X-quang phổi và đo khí máu<br /> kiểm tra 24 giờ sau. Nếu nhu mô phổi nở<br /> hoàn toàn, ODLMP ngưng hoạt động thì rút<br /> ODLMP. Tiếp tục theo dõi thêm 24 giờ sau<br /> đó, kiểm tra lâm sàng, X-quang phổi, nếu tiến<br /> triển thuận lợi thì cho bệnh nhân xuất viện.<br /> Nếu sau 48-72 giờ sau LDMP bằng talc lần<br /> thứ nhất, mà ODLMP vẫn còn hoạt động, thì<br /> tiến hành LDMP lần thứ hai, nếu vẫn thất bại<br /> thì chuyển sang phương pháp khác.<br /> Nếu 7 – 14 ngày sau khi LDMP bằng talc,<br /> ODLMP vẫn còn thoát khí thì xem như phương<br /> pháp này thất bại cần chuyển sang dùng<br /> phương pháp điều trị khác. Tuy nhiên, kéo dài<br /> thời gian lưu ODLMP sau bơm talc còn tùy<br /> thuộc vào tổng trạng bệnh nhân.<br /> Sau khi xuất viện, tất cả bệnh nhân đều được<br /> theo dõi định kỳ sau mỗi 1 tháng, 3 tháng, 6<br /> tháng, 1 năm, 2 năm, 3 năm, và 4 năm qua tái<br /> khám sức khỏe định kỳ, hoặc qua liên lạc thư từ,<br /> điện thoại (trong trường hợp bệnh nhân không<br /> tái khám định kỳ) được nhằm đánh giá hiệu quả<br /> điều trị, biến chứng và tỉ lệ tái phát trong vòng<br /> từ 1 cho đến 4 năm theo kiểu cuốn chiếu.<br /> Thống kê và xử lý số liệu<br /> Dùng phần mềm EXCEL 2006, STATA phiên<br /> bản 6.0 để nhập, quản lý và xử lý số liệu. Các<br /> biến số được phân tích bằng các test thống kê<br /> thích hợp, giá trị P < 0,05 được đánh giá là có ý<br /> nghĩa thống kê.<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Trong thời gian nghiên cứu từ tháng 01/2002<br /> đến 12/2006, chúng tôi thu nhận 197 trường hợp<br /> TKMPTP biến chứng nhập viện tại bệnh viện<br /> Phạm Ngọc Thạch và được điều trị bơm dung<br /> dịch talc qua ống dẫn lưu màng phổi để làm<br /> dính màng phổi. Trong đó, có 74 trường hợp<br /> TKMPTP nguyên phát (37,56%) và 123 trường<br /> hợp TKMPTP thứ phát (62,44%).<br /> <br /> Một số đặc điểm của mẫu nghiên cứu<br /> Trong 197 trường hợp TKMPTP biến chứng,<br /> có 174 trường hợp (88,3%) là nam giới và 23<br /> trường hợp (11,7%) là nữ giới. Tỉ lệ mắc bệnh<br /> nam:nữ là 7,6:1. Tuổi trung bình là 51,83 (từ 17 –<br /> 85 tuổi). Mặt khác, có 62/68 trường hợp dưới 40<br /> tuổi là TKMPTP nguyên phát và ngược lại, có<br /> 117/129 trường hợp trên 40 tuổi là TKMPTP thứ<br /> phát. Ngoài ra, các trường hợp TKMPTP biến<br /> chứng có đặc tính như sau:<br /> Bảng 1: Tính chất của TKMPTP biến chứng<br /> Tính chất của TKMPTP biến chứng<br /> n (%)<br /> TKMPTP tái phát<br /> 161 (81,73%)<br /> TKMPTP lần đầu tiên nhưng không đáp ứng 36 (18,27%)<br /> với điều trị đặt ODLMP<br /> <br /> Kết quả điều trị và biến chứng sớm ngay<br /> sau LDMP bằng talc<br /> Kết quả điều trị sau LDMP bằng talc: Tính<br /> đến thời điểm xuất viện, tỉ lệ thành công của<br /> phương pháp LDMP bằng talc qua ODLMP là<br /> 189 trường hợp (95,94%) và có 8 trường hợp<br /> (4,06%) thất bại phải chuyển sang điều trị<br /> khác. Thời gian trung bình lưu ODLMP sau<br /> LDMP bằng talc là 3,34 ngày (giới hạn từ 1 –<br /> 21 ngày), trong đó 147 trường hợp (77,78%) có<br /> thời gian lưu ODLMP ≤ 3 ngày và 42 trường<br /> hợp (22,22%) trên 3 ngày.<br /> <br /> Biến chứng sớm xảy ra ngay sau LDMP<br /> bằng talc<br /> 53 trường hợp (26,9%) biểu hiện sốt xảy ra<br /> ngay trong vòng 4 giờ sau LDMP và đáp ứng tốt<br /> với thuốc hạ sốt thông thường dưới 3 – 5 ngày.<br /> 106 trường hợp (53,81%) đau ngực xảy ra<br /> ngay trong vòng 4 giờ sau LDMP. Đa số trường<br /> <br /> 3<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 13 * Phụ bản của Số 1 * 2009<br /> hợp đáp ứng tốt với thuốc giảm đau dưới 3 – 5<br /> ngày. Tuy nhiên, cũng có 13/106 trường hợp<br /> (12,26%) là đau ngực nhiều phải dùng kết hợp<br /> thuốc giảm đau tiêm tĩnh mạch và thuốc an<br /> thần (5 – 10 mg diazepam) tiêm dưới da hoặc<br /> tiêm bắp.<br /> 59 trường hợp (29,95%) xuất hiện ho khan,<br /> xảy ra trong khoảng thời gian 4 – 12 giờ sau bơm<br /> talc màng phổi và đều đáp ứng tốt với thuốc<br /> giảm ho trong 3 – 5 ngày.<br /> 3 trường hợp (1,52%) mủ màng phổi xảy ra ở<br /> những bệnh nhân đặt ODLMP trên 14 ngày sau<br /> LDMP nhưng các trường hợp này đáp ứng tốt<br /> với kháng sinh.<br /> Không ghi nhận trường hợp nào suy hô hấp<br /> cấp, hạ huyết áp, hạ oxy máu,… xảy ra ngay sau<br /> LDMP bằng talc.<br /> <br /> Tỉ lệ tái phát và biến chứng muộn sau thời<br /> gian theo dõi từ 1 – 4 năm<br /> Về tỉ lệ tái phát, chỉ có 176/189 trường hợp<br /> (93,12%) LDMP bằng talc được theo dõi tiếp<br /> trong vòng 1 – 4 năm (theo kiểu cuốn chiếu).<br /> Trong đó, có 16 trường hợp (9,09%) biểu hiện<br /> TKMP tái phát và 160 trường hợp (90,91%)<br /> không tái phát.<br /> Về biến chứng muộn, trong 176 trường hợp<br /> được theo dõi từ 1 – 4 năm, các trường hợp<br /> BPTNMT và/hoặc có kết hợp với lao phổi cũ xơ<br /> hang, thường có biểu hiện khó thở khi gắng sức<br /> nên rất khó đánh giá dấu hiệu khó thở như là<br /> một biến chứng sau LDMP bằng talc. Chúng tôi<br /> chỉ ghi nhận được15 trường hợp TKMPTP<br /> nguyên phát có cảm giác khó thở khi gắng sức<br /> nhiều và hết cảm giác khó thở khi nghĩ ngơi.<br /> Ngoài ra, 75 trường hợp (42,61%) có biểu hiện<br /> đau ngực nhẹ xảy ra khi gắng sức, khi làm việc<br /> nặng nhưng không ảnh hưởng đáng kể đến sinh<br /> hoạt và lao động hàng ngày của bệnh nhân.<br /> Triệu chứng này cải thiện nhanh chóng khi dùng<br /> thuốc giảm đau thông thường. Ngoài ra, có 16<br /> trường hợp (15,7%) tử vong được tính cộng dồn<br /> trong thời gian theo dõi từ 1 – 4 năm như sau:<br /> (bn: bệnh nhân; tr.hợp: trường hợp).<br /> <br /> 4Chuyên Đề Nội Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Bảng 5: Tỉ lệ tử vong sau thời gian theo dõi từ 1 – 4<br /> năm<br /> Thời gian<br /> theo dõi<br /> 1 năm<br /> <br /> 2 năm<br /> <br /> 3 năm<br /> <br /> 4 năm<br /> <br /> Số trường hợp tử vong<br /> Có 3 tr.hợp tử vong: trong đó 2 bn<br /> ung thư giai đoạn cuối và 1 tr.hợp<br /> 86 tuổi mắc bệnh BPTNMT/lao<br /> phổi cũ xơ hang<br /> Có thêm 4 tr.hợp tử vong (gồm 2<br /> bn 85 tuổi, 1 bn 81 tuổi, và 1 bn 80<br /> tuổi) đều mắc BPTNMT/lao phổi cũ<br /> Có thêm 5 tr.hợp tử vong (gồm 1<br /> bn 81 tuổi, 2 bn 80 tuổi, và 2 bn 79<br /> tuổi) đều mắc BPTNMT/lao phổi cũ<br /> Có thêm 4 tr.hợp tử vong (gồm 1<br /> bn 80 tuổi, 2 bn 79 tuổi, và 1 bn 78<br /> tuổi) đều mắc BPTNMT/lao phổi cũ<br /> <br /> Số tử vong<br /> cộng dồn<br /> 3<br /> <br /> 7<br /> <br /> 12<br /> <br /> 16<br /> <br /> Tất cả các trường hợp này tử vong do bệnh<br /> lý phổi cơ bản (ung thư phổi, BPTNMT và lao<br /> phổi cũ xơ hang) và có tuổi thọ cao (trên 78 tuổi).<br /> Các trường hợp tử vong này không liên quan<br /> đến LDMP bằng talc. Ngoài ra, chúng tôi không<br /> ghi nhận có biến chứng muộn khác xảy ra trong<br /> suốt thời gian theo dõi 1 – 4 năm sau LDMP<br /> bằng talc.<br /> <br /> BÀNLUẬN<br /> Về một đặc điểm của mẫu nghiên cứu,<br /> trong 197 trường hợp TKMPTP biến chứng<br /> nhập viện, nhóm TKMPTP thứ phát gặp nhiều<br /> hơn nhóm TKMPTP nguyên phát (62,44% so<br /> với 37,56%). Các trường hợp TKMPTP biến<br /> chứng xảy ra chủ yếu ở nam giới nhiều hơn nữ<br /> giới (88,3% so với 11,7%) và tỉ lệ mắc bệnh<br /> nam:nữ là 7,6:1. Tuổi trung bình là 51,83 (từ 17<br /> – 85 tuổi). TKMPTP nguyên phát gặp chủ yếu<br /> ở lứa tuổi dưới 40 tuổi và ngược lại, các trường<br /> hợp TKMPTP thứ phát xảy ra ở lứa tuổi trên<br /> 40 tuổi (117/123 trường hợp). Điều này cũng<br /> phù hợp với trong y văn(1,2,5). Ngoài ra, tính<br /> chất TKMPTP tái phát xảy ra nhiều hơn<br /> TKMPTP lần đầu tiên nhưng không đáp ứng<br /> với điều trị đặt ODLMP (thời gian đặt ODLMP<br /> kéo dài quá 7 – 10 ngày) (81,73% so với<br /> 18,27%).<br /> Về kết quả điều trị ngay sau LDMP bằng<br /> talc: tỉ lệ thành công của phương pháp LDMP<br /> bằng talc qua ODLMP là 95,94% (tính đến thời<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 13 * Phụ bản của Số 1 * 2009<br /> điểm xuất viện) và 8 trường hợp (4,06%) thất bại<br /> phải chuyển sang điều trị khác. Thời gian trung<br /> bình lưu ODLMP sau LDMP bằng talc là 3,34<br /> ngày (giới hạn từ 1 – 21 ngày). Theo tác giả<br /> Tschopp J. M. et al(10), tỉ lệ thành công khoảng<br /> 97% trường hợp TKMPTP biến chứng được bơm<br /> bột talc màng phổi qua NSLN với thời gian<br /> trung bình lưu ODLMP sau LDMP là 5 ngày<br /> (giới hạn từ 2 – 40 ngày). Theo Sahn S. A.(8), tỉ lệ<br /> bơm bột talc màng phổi thành công 91%. Theo<br /> Henry T. et al(5), tỉ lệ thành công là 85% – 92%.<br /> Như vậy, kết quả điều trị của chúng tôi cũng<br /> tương tự như các nghiên cứu khác.<br /> Về biến chứng sớm xảy ra ngay sau LDMP<br /> bằng talc, đa số trường hợp các biến chứng<br /> sớm xảy ra như đau ngực (53,81%), sốt (26,9%)<br /> (đều xảy ra trong vòng 4 giờ sau LDMP, và<br /> đáp ứng tốt với thuốc giảm đau, hạ sốt thông<br /> thường trong vòng dưới 3 – 5 ngày) và ho<br /> khan (29,95%) (xảy ra trong khoảng thời gian 4<br /> – 12 giờ sau bơm talc màng phổi và đều đáp<br /> ứng tốt với thuốc giảm ho trong 3 – 5 ngày).<br /> Cũng tương tự như một số nghiên cứu khác<br /> như theo Sahn S. A.(8), 16 – 69% trường hợp sốt<br /> xảy ra trong vòng 4 – 12 giờ sau bơm talc và<br /> kéo dài trong 3 ngày. Ngoài ra, chúng tôi cũng<br /> ghi nhận có 12,26% trường hợp là đau ngực<br /> nhiều phải dùng kết hợp thuốc giảm đau tiêm<br /> tĩnh mạch và thuốc an thần (5 – 10 mg<br /> diazepam) tiêm dưới da hoặc tiêm bắp. Theo<br /> các tác giả khác(2,5,8), cho thấy tỉ lệ đau ngực (từ<br /> ít đến nhiều) gây ra sau bơm bột talc màng<br /> phổi khoảng 7% thấp hơn rất nhiều khi so<br /> sánh với tỉ lệ đau ngực gây ra do Bleomycin là<br /> 28% và Doxycycline là 40%, chủ yếu là đau<br /> ngực nhiều. Mặt khác, chúng tôi ghi nhận có 3<br /> trường hợp (2,44%) mủ màng phổi xảy ra ở<br /> những bệnh nhân đặt ODLMP trên 14 ngày<br /> sau LDMP nhưng các trường hợp này đáp ứng<br /> tốt với kháng sinh. Theo Berk J.L.(2), ghi nhận<br /> có dưới 3% trường hợp mủ màng phổi. Ngoài<br /> ra, các biến chứng khác cũng được ghi nhận<br /> trong y văn như Light R.W.(6) ghi nhận 7/29<br /> trường hợp hạ oxy máu và tụt huyết áp xảy ra<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> sau bơm bột talc màng phổi; Rehse D. H. et<br /> al(7), có 33% suy hô hấp hoặc tử vong trong<br /> tổng số 78 bệnh nhân được bơm talc màng<br /> phổi. Tuy nhiên, cơ chế suy hô hấp cấp xảy ra<br /> sau LDMP bằng talc thì chưa được biết rõ(1,5,8).<br /> Trong khi, chúng tôi không ghi nhận trường<br /> hợp nào có suy hô hấp cấp, hạ huyết áp, hạ<br /> oxy máu,… xảy ra sau LDMP bằng talc.<br /> Về tỉ lệ tái phát sau thời gian theo dõi 1 – 4<br /> năm, chúng tôi ghi nhận có 9,09% trường hợp<br /> biểu hiện TKMP tái phát. Theo y văn(2,3,5,10),<br /> chúng tôi chỉ ghi nhận được tỉ lệ tái phát của<br /> TKMPTP nói chung còn khá cao 38 – 43%. Theo<br /> Gyưrik S. et al(4), có 3 trường hợp (5%) TKMP tái<br /> phát trong số 56 trường hợp TKMPTP nguyên<br /> phát được LDMP bằng talc qua NSLN được theo<br /> dõi tiếp trung bình 118 tháng. Ngoài ra, khi so<br /> sánh với một số phương pháp LDMP khác cho<br /> kết quả TKMP tái phát khác nhau, như Bauman<br /> M.H. et al(1) và Berk(2), tỉ lệ TKMP tái phát sau<br /> LDMP bằng tetracycline là 25 – 28 %. Theo<br /> Henry T. et al(5), ghi nhận tỉ lệ TKMP tái phát<br /> ngay sau cắt màng phổi là 0,4% (n=752); sau làm<br /> trầy xước màng phổi chủ động (n=301)là 2,3% và<br /> tỉ lệ TKMP tái phát ngay sau sau phẫu thuật<br /> NSLN (VATS) là 5 – 10%. Như vậy, tỉ lệ TKMP<br /> tái phát xảy ra trong nghiên cứu của chúng tôi có<br /> thể chấp nhận được.<br /> Về biến chứng muộn xảy ra trong thời gian<br /> theo dõi từ 1 – 4 năm, trong 176 trường hợp<br /> được theo dõi từ 1 – 4 năm, các trường hợp<br /> BPTNMT và/hoặc có kết hợp với lao phổi cũ xơ<br /> hang, thường có biểu hiện khó thở khi gắng sức<br /> nên rất khó đánh giá dấu hiệu khó thở như là<br /> một biến chứng sau LDMP bằng talc. Chúng tôi<br /> chỉ ghi nhận được 15 trường hợp TKMPTP<br /> nguyên phát có cảm giác khó thở khi gắng sức<br /> nhiều và hết cảm giác khó thở khi nghĩ ngơi.<br /> Ngoài ra, 75 trường hợp (42,61%) có biểu hiện<br /> đau ngực nhẹ xảy ra khi gắng sức, khi làm việc<br /> nặng nhưng không ảnh hưởng đáng kể đến sinh<br /> hoạt và lao động hàng ngày của bệnh nhân.<br /> Triệu chứng này cải thiện nhanh chóng khi dùng<br /> thuốc giảm đau thông thường. Ngoài ra, có 16<br /> <br /> 5<br /> <br />