Qua tháp dân số ở Mộ Trạch, bước đầu nhận diện một số vấn đề kinh tế, xã hội tại một làng nông thôn Bắc Bộ - Trương Xuân Trường

X· héi häc sè 1 (57), 1997 41<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Qua thaïp dán säú åí Mäü Traûch - bæåïc âáöu nháûn diãûn<br /> mäüt säú váún âãö kinh tãú - xaî häüi<br /> taûi mäüt laìng âäöng bàòng Bàõc Bäü<br /> <br /> <br /> TRÆÅNG XUÁN TRÆÅÌNG<br /> <br /> <br /> <br /> I. Âàût váún âãö:<br /> <br /> Tæì xa xæa, kyî thuáût canh taïc luïa næåïc cuía ngæåìi näng dán Viãût Nam åí læu væûc Säng<br /> Häöng âaî âaût âãún mäüt trçnh âäü khaï cao vaì thuáön thuûc. Tuy váûy âæïng tæì goïc âäü âåìi säúng kinh<br /> tãú vaì tiãún bäü xaî häüi cuîng ngay tæì âáöu thãú kyí XX, mäüt hoüc giaí ngæåìi Phaïp, äng Pierre Gourou<br /> âaî læu yï: "chåï nãn quãn ràòng, kyî thuáût näng nghiãûp Bàõc kyì âæåüc hoaìn chènh âãún nhæ thãú chè<br /> nhàòm mäüt muûc âêch duy nháút laì saín xuáút âæåüc täúi âa trãn diãûn têch âæåüc träöng troüt; chàóng<br /> bao giåì hoü tênh âãún muûc âêch tiãút kiãûm sæïc lao âäüng cuía con ngæåìi" 1 vaì: "Tuy váûy dæåìng nhæ<br /> cuîng khäng caíi thiãûn âæåüc bao nhiãu vãö màût váût cháút säú pháûn cuía ngæåìi näng dán Bàõc kyì:<br /> máût âäü dán säú quaï cao laì càn bãûnh khäng coï thuäúc chæîa. Khoï coï thãø âem laûi mäüt nguäön låüi bäø<br /> sung cho mäüt dán säú näng thän væåüt quaï 400 ngæåìi/km2. Nhæîng ngæåìi näng dán âoï âaî ruït ra<br /> tæì maính âáút cuía hoü háöu nhæ toaìn bäü caïi gç noï coï thãø cung cáúp" 2. ÁÚy váûy maì nãön saín xuáút luïa<br /> næåïc våïi mä hçnh laìng tiãøu näng Viãût Nam cuîng âaî täön taûi haìng thãú kyí. Coï thãø noïi mä hçnh<br /> laìng xaî Viãût nam laì mäüt âãö taìi nghiãn cæïu nhiãöu lyï thuï, væìa coï yï nghéa khoa hoüc væìa coï yï<br /> nghéa thæûc tiãùn âäúi våïi sæû phaït triãøn cuía näng thän Viãût nam hiãûn âaûi. Coï khäng êt nhaì<br /> nghiãn cæïu Viãût Nam cho ràòng: chênh caïc yãúu täú dán cæ vaì cáúu truïc gia âçnh cuía ngæåìi näng<br /> dán Bàõc Bäü goïp pháön cå baín taûo nãn mä hçnh laìng xaî âoï, noï laì nhæîng thaình täú taûo nãn sæû kãút<br /> dênh âãø tæû täön taûi vaì phaït triãøn. Giaïo sæû Phan Âaûi Doaîn trong cuäún: "Laìng Viãût Nam - mäüt säú<br /> váún âãö kinh tãú xaî häüi" coï nháûn xeït: "Liãn quan âãún saín xuáút nhoí tiãøu näng coï caïc váún âãö vãö<br /> dán säú - di dán vaì khai hoang. Taïi saín xuáút dán cæ trong lëch sæí næåïc ta laì taïi saín xuáút ra gia<br /> âçnh tiãøu näng vaì laìng xaî" 3.<br /> <br /> Hån næía thãú kyí qua, näng thän Viãût Nam, nháút laì näng thän âäöng bàòng Bàõc Bäü, coï<br /> nhiãöu biãún âäüng vãö chênh trë, kinh tãú, vàn hoïa vaì xaî häüi. Hiãûn nay laìng quã âoï âang chuyãøn<br /> <br /> <br /> 1<br /> Ngæåìi näng dán åí vuìng âäöng bàòng Bàõc Bäü - Pierre Gourou - Les pay sans du Delta Torkinois Paris - Mou Ton La<br /> haye. 1936. Tæ liãûu Viãûn Xaî häüi hoüc. TL 1693. Caïc trang 71, 352.<br /> 2<br /> Nhæ trãn<br /> 3<br /> Laìng Viãût Nam - Mäüt säú váún âãö kinh tãú xaî häüüi - Phan Âaûi Doaîn. NXB. Khoa hoüc Xaî häüi & NXB. Muîi Caì Mau. 1992.<br /> Trang 13.<br /> 42 Qua th¸p d©n sè ë Mé Tr¹ch ...<br /> <br /> mçnh theo hæåïng cuía nãön kinh tãú thë træåìng coï sæû quaín lyï cuía Nhaì næåïc. Nhæ váûy våïi nhæîng<br /> biãún thiãn cuía lëch sæí, hiãûn nay näng thän Viãût Nam âaî biãún âäøi ra sao? Liãûu coï coìn læu giæî êt<br /> nhiãöu boïng daïng cuía nhæîng miãön quã neïp mçnh sau luîy tre xanh våïi tiãúng moî chiãöu häm khi<br /> cäøng laìng kheïp laûi? Coï nghéa laì coï ráút nhiãöu váún âãö cáön tçm hiãøu vãö bæåïc chuyãøn cuía laìng xaî<br /> Viãût Nam tæì häm qua âãún häm nay. Mäüt trong nhæîng hæåïng tiãúp cáûn quan troüng trong<br /> nghiãn cæïu mä hçnh laìng xaî Viãût Nam hiãûn nay laì tæì goïc âäü xaî häüi hoüc dán säú - gia âçnh.<br /> Nghiãn cæïu xaî häüi hoüc vãö laìng xaî laì sæû nháûn diãûn vãö cå cáúu xaî häüi cuía cäüng âäöng dán cæ âoï;<br /> vaì qua âoï cho pheïp coï âæåüc nhæîng phán têch vaì dæûû baïo caïc âäüng thaïi cuía sæû phaït triãøn. Tuy<br /> nhiãn trong phaûm vi baìi viãút naìy chuïng täi chæa thãø giaíi quyãút toaìn bäü nhæîng váún âãö cå baín åí<br /> lénh væûc âæåüc nghiãn cæïu. Baìi viãút naìy chè måïi dæìng laûi tçm hiãøu mäüt säú váún âãö vãö thaïp dán<br /> säú taûi mäüt laìng quã vuìng âäöng bàòng Bàõc Bäü hiãûn nay - âoï laì thän Mäü Traûch, thuäüc xaî Tán<br /> Häöng, huyãûn Cáøm Bçnh, tènh Haíi Hæng. Såí dé Mäü Traûch âæåüc choün nhæ mäüt âëa baìn khaío saït<br /> chuí yãúu trong nghiãn cæïu cuía chuïng täi båíi nhæîng nguyãn do sau âáy: 1. Âáy laì mäüt laìng quã<br /> âæåüc hçnh thaình khaï såïm, âaî coï lëch sæí trãn 1000 nàm (840 - 1996), coï truyãön thäúng láu âåìi<br /> vãö hoüc haình, khoa cæí vaì laìm quan dæåïi thåìi phong kiãún. 2. Vãö âëa lyï, Mä Traûch caïch Haì Näüi<br /> trãn 40 km vãö phêa Âäng Nam, laì mäüt laìng quã nàòm åí vë trê trung tám cuía cäüng âäöng cæ dán<br /> læu væûc Säng Häöng. 3. Hiãûn nay vãö màût âåìi säúng kinh tãú - vàn hoïa Mäü Traûch chè åí daûng ráút<br /> trung bçnh khäng coï gç quïa âäüc âaïo hoàûc quaï xuáút sàõc. Nhæ váûy Mäü Traûch coï tênh âaûi diãûn vãö<br /> máùu nghiãn cæïu khaï cao.<br /> <br /> II. Thaïp dán säú laìng Mäü Traûch.<br /> <br /> Mäü Traûch (hay coìn goüi laì laìng Mäü Traûch) laì 1 trong 4 thän cuía xaî Tán Häöng coï diãûn<br /> têch tæû nhiãn laì 1,9 km2, âáút canh taïc coï khoaíng 700 máùu Bàõc Bäü, bçnh quán 2,6 saìo/ngæåìi.<br /> Dán säú cuía laìng theo baïo caïo laì 2569 ngæåìi vaì 630 häü, chiãúm gáön 1/2 säú dán vaì säú häü toaìn xaî<br /> 4<br /> . Trãn cå såí säø häü kháøu cuía xaî vãö dán säú laìng Mäü Traûch âæåüc chènh lyï laûi caïc træåìng håüp sai<br /> soït5, säú liãûu chênh xaïc vãö dán cæ tênh åí thåìi âiãøm thaïng 5/1996 laì 617 häü vaì 2566 kháøu. Mäü<br /> Traûch coï 5 cuûm dán cæ (tæång âæång våïi 5 âäüi saín xuáút træåïc âáy); cuû thãø laì:<br /> <br /> Caïc cuûm dán cæ Säú häü Säú kháøu<br /> <br /> 1 130 543<br /> 2 119 521<br /> 3 129 521<br /> 4 121 482<br /> 5 118 499<br /> <br /> <br /> <br /> Diãûn maûo cå cáúu dán säú laìng Mäü Traûch coï thãø tháúy âæåüc qua thaïp dán säú cuía cäüng<br /> âäöng cæ dán naìy (xem hçnh veî). Âiãöu nháûn tháúy træåïc hãút laì noï coï âáöy âuí tênh cháút cuía mäüt<br /> mä hçnh dán cæ åí mäüt næåïc âang phaït triãøn. Cå cáúu dán cæ âoï âæåüc thãø hiãûn åí chäù âaïy thaïp<br /> räüng, âènh thaïp heûp, hçnh dung nhæ mäüt hçnh tam giaïc. Nghéa laì thaïp dán säú cho tháúy cäüng<br /> âäöng dán cæ âoï coï säú læåüng treí em quaï nhiãöu vaì säú læåüng ngæåìi giaì cao tuäøi tæång âäúi êt. Toïm<br /> <br /> <br /> 4<br /> Baïo caïo cuía træåíng thän Mäü Traûch: Vuî Âàng Quy<br /> 5<br /> Nhæîng træåìng håüp sai soït trong säø häü kháøu cuía xaî laì nhæîng ngæåìi måïi chãút chæa xoïa tãn, nhæîng ngæåìi måïi sinh âeí,<br /> vãö hæu chæa këp ghi vaìo hoàûc nhæîng træåìng håüp nháûp häü, taïch häü hoàûc caí häü gia âçnh chuyãøn âi nåi khaïc sinh säúng.<br />  Tr−¬ng Xu©n Tr−êng 43<br /> <br /> laûi âoï laì diãûn maûo cuía mäüt âån vë dán cæ treí. Cuû thãø laì säú treí em dæåïi 15 tuäøi chiãúm tåïi 29,2%<br /> vaì dán cæ treí dæåïi 30 tuäøi chiãúm tåïi 59,2%.<br /> <br /> Th¸p d©n sè lµng Mé Tr¹ch<br /> (Th¸ng 5-1996)<br /> <br /> <br /> Tuæi Nam N÷ %N÷<br /> ≥ 90 0.1 0.1 50.0<br /> 85-89 0.0 0.2 100.0<br /> 80-84 0.5 1.2 72.7<br /> 75-79 0.7 1.6 70.9<br /> 70-74 1.6 2.9 67.8<br /> 65-69 2.5 4.1 64.7<br /> 60-64 4.4 4.2 52.2<br /> 55-59 2.7 3.6 59.3<br /> 50-54 2.3 2.7 56.2<br /> 45-49 3.5 4.1 56.7<br /> 40-44 3.5 4.6 59.4<br /> 35-39 6.8 7.2 53.9<br /> 30-34 7.5 8.6 55.8<br /> 25-29 12.0 8.7 44.6<br /> 20-24 10.4 10.9 54.0<br /> 15-19 10.3 7.9 46.3<br /> 10-14 11.0 10.6 51.6<br /> 5- 9 12.0 8.9 45.5<br /> 0- 4 8.2 7.9 51.7<br /> % % %<br /> -150 -100 -50 0 50 100<br /> <br /> <br /> <br /> nam % n÷ 1213 1353 2566<br /> Chó thÝch:<br /> Sè trÎ em −íc l−îng sÏ sinh tõ 6-1996 ®Õn hÕt n¨m 1996<br /> Nam Tû lÖ trong nhãm Nam<br /> N÷ Tû lÖ trong nhãm N÷<br /> % N÷ Tû lÖ N÷ trong nhãm tuæi<br /> <br /> <br /> Phán têch vãö thaïp dán säú naìy coï thãø nháûn tháúy mäüt säú âiãøm cå baín sau:<br /> <br /> 1. Vãö caïc âäüng thaïi dán säú:<br /> <br /> Sæû phaït triãøn dán säú coï tênh cháút buìng näø âaî thæûc sæû xaíy ra nhiãöu nàm vãö træåïc âæåüc<br /> thãø hiãûn qua sæû gia tàng maûch dán cæ âäü tuäøi 35-39 tråí xuäúng, tæïc laì vaìo khoaíng nhæîng nàm<br /> cuäúi cuía tháûp niãn 50 tråí âi, tæång tæû nhæ tçnh hçnh chung vãö sæû váûn âäüng cuía dán säú åí caïc<br /> 44 Qua th¸p d©n sè ë Mé Tr¹ch ...<br /> <br /> næåïc âang phaït triãøn trãn thãú giåïi. Âènh âiãøm cuía sæû gia tàng dán säú laì åí khoaíng tuäøi tæì 20-<br /> 24 (chiãúm 10,68% trong toaìn bäü caïc khoaíng tuäøi), tæång æïng våïi nhæîng nàm 1972 - 1976. Sau<br /> âoï nhëp âäü phaït triãøn dán säú giaím xuäúng âäüt ngäüt åí khoaíng tuäøi 15-19 vaì räöi tiãúp tuûc gia tàng<br /> åí khoaíng tuäøi 10-14 vaì giaím dáön åí khaíng 5-9 vaì 0-4. Khoaíng tuäøi bë thu heûp nháút laì nhæîng<br /> ngæåìi åí âäü tuäøi 50-54, tæång æïng våïi nhæîng nàm tæì 1942 - 1946. Lyï giaíi vãö nhæîng biãún âäüng<br /> dán säú nhæ váûy cáön xaïc âënh caïc váún âãö theo caïc thåìi âiãøm:<br /> <br /> Thæï nháút, naûn âoïi nàm 1945 âãø laûi dáúu áún ráút nàûng nãö trong lëch sæí näng thän Bàõc<br /> Bäü maì Haíi Hæng laì mäüt trong nhæîng nåi bë aính hæåíng ráút tráöm troüng. Theo "Lëch sæí Âaíng bäü<br /> xaî Tán Häöng" thç træåïc nàm 1945, toaìn xaî coï 527 ngæåìi boí laìng âãø âi tha phæång cáöu thæûc,<br /> pháön låïn khäng tråí vãö, 1/4 ngæåìi âi phu âäön âiãön, moí than vaì tán thãú giåïi. Riãng naûn âoïi<br /> thaïng 3/1945 âaî laìm cho 325 ngæåìi dán trong xaî chãút âoïi"6. Váûy nhæng åí thaïp dán säú cuía laìng<br /> thç cæ dán âæåüc gia tàng maûnh tæì khoaíng tuäøi 35-39 tråí xuäúng vaì åí khoaíng tuäøi 30-34 thç cao<br /> hån 35-39. Roî raìng nhæîng ngæåìi åí âäü tuäøi 30-34 laì con cuía nhæîng ngæåìi åí âäü tuäøi 50-59. Váûy<br /> taûi sao coï sæû gia tàng âoï khi säú læåüng nhæîng ngæåìi åí âäü tuäøi bäú meû (50-59) ráút êt. ÅÍ âáy âaî<br /> xuáút hiãûn tênh baín cháút trong qui luáût taïi saín xuáút dán cæ cuía laìng xaî tiãøu näng truyãön<br /> thäúng Viãût Nam. Cæï sau mäùi tai hoüa xaî häüi tæû nhiãn nhæ chiãún tranh, dëch bãûnh, luî luût laìm<br /> hao täøn nhán læûc, váût læûc thç våïi baín cháút tæû sinh täön cuía mäüt quáön cæ tiãøu näng luïa næåïc maì<br /> váún âãö taïi saín xuáút con ngæåìi laûi âæåüc coi troüng vaì æu tiãn træåïc hãút. Coï leî naûn taío hän, naûn<br /> âa thã trong lëch sæí laì coï nguäön gäúc nhæ váûy.<br /> <br /> Thæï hai, sæû gia tàng dán säú cao nháút âæåüc xaïc âënh laì åí khoaíng tuäøi 20-24, tæång æïng<br /> våïi nhæîng nàm 1972 - 1976. Âoï laì khoaíng thåìi gian bàõt âáöu tæì khi åí Miãön Bàõc Viãût Nam, Myî<br /> cháúm dæït neïm bom phaï hoaûi nhæng caí næåïc coìn chiãún tranh âãún khi giaíi phoïng Miãön Nam,<br /> caí næåïc thäúng nháút. Âoï laì khi nhæîng con em näng dán âi chiãún âáúu åí Miãön Nam, nhiãöu ngæåìi<br /> âaî hi sinh vaì âæåüc baïo tæí, sau âoï nhæîng ngæåìi coìn säúng soït coï cå häüi âoaìn tuû våïi gia âçnh. Vaì<br /> nhæ váûy, chiãún tranh laì mäüt dëp laìm träùi dáûy tám lyï dæû phoìng vaì baío toaìn nhán læûc cuía ngæåìi<br /> näng dán. Tæång tæû nhæ váûy ta coï thãø hiãøu vç sao nhëp âäü dán säú giaím xuäúng âäüt ngäüt åí<br /> khoaíng tuäøi 15-19 tæång æïng nhæîng nàm tæì 1977 - 1981. Båíi leî âoï laì khi aïp læûc vãö chiãún<br /> tranh âaî máút âi, tám lyï dæû phoìng bë giaím tiãøu. Hån næîa, tám lyï âoï vãö cå baín cuîng âaî âæåüc<br /> âaïp æïng qua sæû gia tàng dán säú khoaíng tuäøi 20-24. Theo caïch nhçn nháûn nhæ váûy thç sæû gia<br /> tàng dán säú åí khoaíng tuäøi 10-14 (chiãúm 10,6% dán cæ), tæång æïng thåìi âiãøm 1982 - 1986 cuîng<br /> coï nguäön gäúc lëch sæí cuû thãø cuía noï. Âoï laì khi åí Viãût Nam coï khuíng hoaíng kinh tãú - xaî häüi sáu<br /> sàõc. Cå chãú kinh tãú táûp trung bao cáúp âaî phaït huy taïc duûng trong chiãún tranh thç âãún luïc naìy<br /> khäng coìn thêch håüp, hån næîa coìn bäüc läü nhiãöu haûn chãú kçm haîm saín xuáút. ÅÍ näng thän, træåïc<br /> khoaïn 100 vaì khoaïn 10, âåìi säúng ngæåìi näng dán ráút khoï khàn. Coï leî âáy laì yãúu täú chênh thuïc<br /> âáøy sæû gia tàng dán säú thåìi kyì naìy. Âiãöu âoï cuîng cho tháúy tæì nhæîng nàm 1985, 1986 tråí vãö<br /> træåïc aính hæåíng cuía caïc chênh saïch dán säú cuîng nhæ cuäüc váûn âäüng sinh âeí coï kãú hoaûch åí<br /> näng thän Viãût Nam coìn ráút tháúp. Roî raìng laì tæì thåìi âiãøm naìy tråí vãö træåïc, taïi saín xuáút dán<br /> cæ åí näng thän Bàõc Bäü váùn theo mä hçnh truyãön thäúng. Âiãöu âoï cho pheïp nháûn xeït: chæa coï<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 6<br /> Lëch sæí Âaíng bäü xaî Tán Häöng - Do Ban nghiãn cæïu lëch sæí Âaíng bäü xaî Tán Häöng biãn soaûn, nàm 1992. Táûp I, trang<br /> 4<br />  Tr−¬ng Xu©n Tr−êng 45<br /> <br /> nhæîng thay âäøi cå baín vãö mä hçnh vàn hoïa laìng xaî tiãøu näng màûc duì cäüng âäöng dán cæ áúy âaî<br /> traíi qua nhiãöu thàng tráöm cuìng våïi lëch sæí âáút næåïc.<br /> <br /> Thæï ba, thaïp dán säú cho tháúy coï sæû giaím kêch thæåïc dán säú åí caïc khoaíng tuäøi tháúp<br /> nháút: 5-9 vaì 0-4 (chiãúm 8,9% vaì 7,9% täøng säú dán cæ) tæång æïng caïc giai âoaûn 1987 - 1991 vaì<br /> 1992 - 1996. Váûy nhæng chênh åí giai âoaûn naìy (1987 - 1996) säú ngæåìi coï khaí nàng tham gia<br /> vaìo sinh âeí tàng ráút cao (khoaíng tuäøi 20-24 vaì 25-29), låïn hån hàón nhæîng giai âoaûn træåïc âoï.<br /> Qua säú læåüng phuû næî åí caïc khoaíng tuäøi 20-24, 25-29, 30-4, cho tháúy khäng coï nhæîng cuäüc<br /> chuyãøn cæ låïn âæa âi mäüt säú âäng ngæåìi âang trong âäü tuäøi sinh âeí, màût khaïc tyí lãû chãút cuía<br /> treí em ráút tháúp. Váûy nguyãn nhán naìo âaî laìm giaím mæïc sinh åí hai khoaíng tuäøi âaî nãu? Viãûc<br /> giaím mæïc sinh trãn thæûc tãú coï thãø diãùn ra theo 2 hæåïng: 1) Sæû thay âäøi mä hçnh vàn hoïa trãn<br /> cå såí sæû phaït triãøn vãö kinh tãú - vàn hoïa - xaî häüi. Âäöng thåìi laì quaï trçnh biãún âäøi tæû giaïc, coï yï<br /> thæïc cuía tæìng caï nhán, tæìng càûp våü chäöng vãö qui mä gia âçnh, vãö säú con mong muäún; 2) Nhaì<br /> næåïc âæïng ra kiãøm soaït mæïc sinh bàòng caí hãû thäúng nhæîng chênh saïch, nhæîng biãûn phaïp chàût<br /> cheî vaì cæïng ràõn vãö sinh âeí. Qua thæûc tãú åí laìng Mäü Traûch cho tháúy ráút roî viãûc giaím mæïc sinh<br /> âaî coï sæû can thiãûp maûnh meî cuía hæåïng thæï hai. Chênh quyãön caïc cáúp åí âëa phæång âaî thi<br /> haình chàût cheî caïc biãûn phaïp sinh âeí coï kãú hoaûch. Cuû thãø laì hiãûn nay, xaî váùn duy trç chãú âäü<br /> phaût 100 kg thoïc âäúi våïi nhæîng ngæåìi âeí con thæï ba, nãúu laì âaíng viãn coï thãø bë caính caïo hoàûc<br /> khai træì, coìn laì caïn bäü nãúu âeí con ngoaìi kãú hoaûch thç âæång nhiãn bë baîi chæïc. Bãn caûnh âoï laì<br /> hãû thäúng caïc biãûn phaïp khuyãún khêch nhæ chãú âäü thuì lao bäöi dæåîng bàòng tiãön hoàûc hiãûn váût<br /> cho nhæîng ngæåìi thæûc hiãûn sinh âeí coï kãú hoaûch, nhæîng caïn bäü têch cæûc cuía phong traìo kãú<br /> hoaûch hoïa gia âçnh. Màût khaïc cuìng våïi hãû thäúng truyãön thäng cuía Nhaì næåïc vaì chênh quyãön<br /> caïc cáúp thç åí xaî vaì thän cuîng hçnh thaình mäüt maûng læåïi âa daûng vãö truyãön thäng dán säú - kãú<br /> hoaûch hoïa gia âçnh 7. Âiãöu âoï xaïc nháûn ràòng våïi caïc näù læûc cuía mçnh, chênh quyãön caïc cáúp åí<br /> Viãût Nam coï thãø triãøn khai thaình cäng cuäüc váûn âäüng sinh âeí coï kãú hoaûch trong phaûm vi âëa<br /> phæång mçnh. Tuy nhiãn, qua khaío saït åí Mäü Traûch vaì mäüt säú vuìng näng thän khaïc chuïng täi<br /> cho ràòng sæû thaình cäng cuía viãûc haû tháúp tè lãû phaït triãøn dán säú trong nhæîng nàm gáön âáy coìn<br /> dæûa trãn nhæîng thaình quaí âaïng kãø cuía cäng cuäüc âäøi måïi åí Viãût Nam. Mä hçnh vàn hoïa laìng<br /> xaî truyãön thäúng âaî bàõt âáöu chuyãøn âäüng vaì biãún âäøi. Vãö âiãöu naìy cáön thiãút phaíi âæåüc nghiãn<br /> cæïu kyî hån vaì chuïng täi mong muäún seî thæûc hiãûn âæåüc trong thåìi gian tåïi.<br /> <br /> 2. Cå cáúu giåïi tênh, lao âäüng vaì phán bäú læïa tuäøi.<br /> <br /> - Âàûc âiãøm chung trãn thãú giåïi vãö cå cáúu giåïi tênh laì kãø tæì âäü tuäøi 30 tråí lãn säú nam<br /> giåïi chãút âi ngaìy caìng nhiãöu hån säú næî. Âiãöu âoï âæåüc lyï giaíi laì do âàûc tênh tæû nhiãn vãö giåïi vaì<br /> nhæîng yãúu täú nghãö nghiãûp lao âäüng trong hoaût âäüng säúng cuía con ngæåìi. Nam giåïi thæåìng laìm<br /> nhæîng viãûc, nhæîng nghãö nàûng nhoüc, coï âäü nguy hiãøm cao hån. Tuy nhiãn sæû máút cán âäúi giåïi<br /> tênh âæåüc bäüc läü roî rãût hån våïi caïc næåïc thuäüc thãú giåïi thæï ba. Cå cáúu giåïi tênh åí Mäü Traûch<br /> cuîng bäüc läü tçnh traûng chung áúy. Trong caïc khoaíng tuäøi tæì 0-4 âãún 25-29 coï sæû träöi truût caïc tyí<br /> lãû giåïi tênh. Nãúu åí caïc khoaíng tuäøi 0-4, 10-14 vaì 20-24 säú næî cao hån (51,7%, 51,6% vaì 54,0%)<br /> thç åí caïc khoaíng tuäøi 5-9, 15-19 vaì 25-29 säú læåüng nam giåïi laûi cao hån (næî chè chiãúm 45,5%,<br /> 46,3% vaì 44,6%). Trong mäüt cäüng âäöng våïi säú læåüng dán cæ khäng låïn sæû tàng giaím vãö cå cáúu<br /> giåïi tênh trong caïc khaíng tuäøi tæì 0-4 âãún 15-19 laì viãûc váùn thæåìng xaíy ra. ÅÍ Mäü Traûch trong<br /> <br /> 7<br /> Baïo caïo cuía Bê thæ Âaíng uíy xaî: Vuî Xuán Âoaìn<br /> 46 Qua th¸p d©n sè ë Mé Tr¹ch ...<br /> <br /> caïc khoaíng tuäøi 20-24 vaì 25-29 cuîng chè laì sæû phaín aïnh tçnh traûng chung áúy, khi coï caïc<br /> nguyãn do thæûc tãú laì: hiãûn nay säú læåüng nam thanh niãn nháûp nguî hay âi hoüc, vaìo caïc cå quan<br /> xê nghiãûp khäng nhiãöu 8. Màût khaïc haìng nàm âãöu coï mäüt säú êt næî thanh niãn âi láúy chäöng åí<br /> nåi khaïc thç ngæåüc laûi cuîng coï mäüt säú næî thanh niãn åí nåi khaïc vãö laìm dáu åí laìng naìy 9. Nhçn<br /> chung toaìn thaïp dán säú thç åí Mäü Traûch váùn coï mäüt sæû máút cán âäúi vãö giåïi tênh qua tyí suáút giåïi<br /> tênh laì:<br /> <br /> Säú læåüng nàm (Pm) 1213<br /> Tyí suáút giåïi tênh = ---------------------------- x 100 = ------- x 100 = 89,6.<br /> Säú læåüng næî (Ps) 1353<br /> <br /> <br /> Våïi tyí suáút giåïi tênh laì 89,6 coï nghéa laì åí Mäü Traûch cæï 100 næî thç coï 89,6 nam. Âáy laì<br /> mäüt tè suáút coìn tháúp âäúi våïi dán säú toaìn xaî häüi vaì åí khoaíng tuäøi træåíng thaình tæì 20 tråí lãn<br /> coìn tháúp hån. Cuû thãø laì cæï 100 phuû næî trong âäü tuäøi 20-60 chè coï 87,04 nam åí âäü tuäøi âoï.<br /> <br /> - Máút cán âäúi giåïi tênh (nháút laì trong khoaíng tuäøi 20-60) dáùn âãún máút cán âäúi vãö nhán<br /> læûc lao âäüng. Lao âäüng näng nghiãûp, âàûc biãût laì vaìo thåìi vuû ráút váút vaí. Våïi nhæîng cäng viãûc<br /> chênh cuía nghãö âäöng aïng laì caìy, bæìa, gieo, cáúy, chàm boïn vaì thu hoaûch thç trong thæûc tãú nam<br /> giåïi chè tham gia chuí yãúu nháút laì caìy, bæìa coìn laûi næî giåïi âaím nháûn laì chênh. Màût khaïc, mäüt<br /> tám lyï truyãön thäúng hiãûn nay coìn aính hæåíng trong näng thän âäöng bàòng Bàõc Bäü laì nam giåïi<br /> chuyãn âaím âæång nhæîng viãûc låïn trong gia âçnh vaì ngoaìi xaî häüi. Viãûc låïn trong gia âçnh<br /> âæåüc hiãøu nhæ laì: nhæîng chi tiãu låïn, nhæîng váún âãö nhaì cæía, ruäüng væåìn, nhæîng quyãút âënh<br /> cå baín trong saín xuáút kinh doanh, kãø caí nhæîng váún âãö cuía hoü täüc, laìng xoïm, viãûc nghãö<br /> nghiãûp, hän nhán cuía con caïi.... Nhæ váûy màûc nhiãn gaïnh nàûng cäng viãûc näüi tråü nhæ chåü<br /> buïa, bãúp nuïc vaì chàm soïc con caïi däön lãn âäi vai ngæåìi phuû næî. Sæû máút cán âäúi giåïi tênh åí âáy<br /> cuîng âäöng haình våïi sæû báút bçnh âàóng vãö giåïi. Säú liãûu vãö lao âäüng trong âäü tuäøi 15-60 åí Mäü<br /> Traûch hiãûn nay laì 1503 chiãúm 58,5% dán säú thç trong âoï lao âäüng nam laì l47,7% vaì næî 52,3%.<br /> Trong cäng cuäüc âäøi måïi hiãûn nay cuía âáút næåïc theo hæåïng cäng nghiãûp hoïa vaì hiãûn âaûi hoïa<br /> thç khaí nàng dëch chuyãøn lao âäüng ngaìy caìng låïn hån våïi nhëp âäü caìng maûnh meî hån vaì doìng<br /> chu chuyãøn chênh laì tæì näng thän ra thaình thë hoàûc caïc khu cäng nghiãûp. Theo quy luáût åí caïc<br /> næåïc âang phaït triãøn hiãûn nay, lao âäüng råìi khoíi näng thän chuí yãúu laì nam giåïi chæï khäng<br /> phaíi phuû næî. ÅÍ Mäü Traûch cuîng âaî coï hiãûn tæåüng âoï, tuy chæa råìi khoíi laìng quã nhæng mäùi<br /> nàm coï ngoït 100 lao âäüng nam giåïi âãún vuìng moí Quaíng Ninh laìm thuã khai thaïc than10. Nhæ<br /> váûy våïi læûc huït cuía thaình thë vaì lao âäüng cäng nghiãûp khaí nàng máút cán âäúi vãö giåïi trong lao<br /> âäüng näng thän seî ngaìy mäüt låïn hån. Våïi mäüt cäüng âäöng dán cæ coï mæïc säúng tháúp, cháút læåüng<br /> lao âäüng laì yãúu keïm thç âiãöu âoï seî gia tàng khoï khàn cho con âæåìng tçm kiãúm sæû phaït triãøn.<br /> Chàóng haûn nhæ sæû chuyãøn âäøi cå cáúu ngaình nghãö lao âäüng. Khaí nàng giaíi phoïng ngæåìi phuû<br /> <br /> <br /> <br /> 8<br /> Säú liãûu vãö säú thanh niãn nháûp nguî cuía caí xaî Tán Häöng (4 thän) trong caïc nàm tæì 1987 âãún 1990 laì: 1987: 32 ngæåìi;<br /> 1988: 25 ngæåìi; 1989: 24 ngæåìi vaì 1990: 22 ngæåìi. Theo lëch sæí Âaíng bäü xaî Tán Häöng. Táûp III<br /> 9<br /> ÅÍ Mäü Traûch, caïc càûp hän nhán cuìng laìng: 84,8%; cuìng xaî: 2,1%, cuìng huyãûn: 9,5%; cuìng tènh: 2,3% vaì khaïc tènh:<br /> 1,3%. Tæ liãûu nghiãn cæïu cuía taïc giaí taûi laìng Mäü Traûch<br /> 10<br /> Theo baïo caïo cuía træåíng thän: Vuî Âàng Quy.<br />  Tr−¬ng Xu©n Tr−êng 47<br /> <br /> næî hay noïi caïch khaïc laì náng cao âëa vë cuía hoü trong xaî häüi åí Mäü Traûch noïi riãng vaì näng<br /> thän noïi chung vç váûy âang laì mäüt váún âãö nan giaíi.<br /> <br /> - Thaïp dán säú laìng Mäü Traûch cuîng cho tháúy mäüt säú chè baïo âaïng læu yï vãö phán bäú læïa<br /> tuäøi. Qua ba nhoïm tuäøi cå baín cuía dán cæ laì nhoím treí em coìn phuû thuäüc (0-14), nhoïm dán cæ<br /> têch cæûc (15-60) vaì nhoïm tuäøi giaì phuû thuäüc (trãn 60 tuäøi) cho tháúy täøng tyí säú phuû thuäüc åí Mäü<br /> Traûch khaï cao. Cuû thãø:<br /> <br /> Treí em dæåïi 15 tuäøi + ngæåìi giaì > 60<br /> Täøng tyí säú phuû thuäüc = ----------------------------------------------------- x 100<br /> Säú ngæåìi 15 - 60 tuäøi<br /> <br /> 750 + 313<br /> = -------------------------------- x 100 = 70,7.<br /> 1503<br /> <br /> Nhæ váûy åí Mäü Traûch cæï trong 100 ngæåìi thuäüc daûng têch cæûc vãö kinh tãú thç coï tåïi 70,7<br /> ngæåìi thuäüc daûng khäng têch cæûc vãö màût kinh tãú cáön phaíi âæåüc nuäi theo. Cáön læu yï laì nhæ âaî<br /> noïi åí pháön trãn, hiãûn taûi lao âäüng åí Mäü Traûch âa säú laì næî giåïi thç våïi mäüt säú læåüng àn theo låïn<br /> nhæ váûy âàût ra nhæîng khoï khàn âaïng kãø vãö phaït triãøn cäüng âäöng. Màût khaïc ngay trong nhoïm<br /> dán cæ têch cæûc thç váùn coìn mäüt tyí lãû khäng nhoí laì lao âäüng giaïn tiãúp. Âoï laì âäüi nguî lao âäüng åí<br /> âëa phæång nhæ nhaì treí, máùu giaïo, caïn bäü quaín lyï håüp taïc xaî, caïn bäü chênh quyãön, ban ngaình<br /> vaì caïc täø chæïc quáön chuïng. Nhæ váûy phán bäø nhoïm tuäøi åí Mäü Traûch âàût ra caïc váún âãö: cháút<br /> læåüng cuía dán cæ trong tæång lai vaì váún âãö an sinh ngæåìi giaì åí näng thän. Tyí lãû treí em dæåïi<br /> 14 tuäøi åí Mäü Traûch chiãúm 29,2% täøng säú dán cæ vaì ngæåìi giaì tæì 60 tuäøi tråí lãn chiãúm 12,2%<br /> cäüng âäöng cæ dán áúy.<br /> <br /> Mäü Traûch laì mäüt laìng quã näøi tiãúng coï truyãön thäúng hiãúu hoüc vaì âäù âaût trong lëch sæí11.<br /> Hiãûn taûi treí em åí âáy váùn ráút chàm hoüc vaì hoüc khaï, êt nháút cuîng hoüc gioíi hån treí em caïc thän<br /> khaïc. Tuy váûy mäùi nàm trung bçnh chè coï 1-2 em âáûu vaìo âaûi hoüc, cao âàóng, säú âáûu vaìo caïc<br /> træåìng trung cáúp hoàûc daûy nghãö cuîng chàóng nhiãöu hån bao nhiãu 12. Màût khaïc, theo xu hæåïng<br /> hiãûn nay khoaíng caïch vãö âåìi säúng sinh hoaût vaì khaí nàng tiãu duìng vàn hoïa giæîa thaình thë vaì<br /> näng thän âang coï chiãöu hæåïng gia tàng. Vç váûy maì âiãöu kiãûn vaì cháút læåüng hoüc táûp åí caïc<br /> træåìng hoüc näng thän cuîng suït giaím. Thãm vaìo âoï laì våïi âåìi säúng gia âçnh coìn váút vaí nhæ Mäü<br /> Traûch, mäüt bäü pháûn khaï låïn caïc em nhoí phaíi tham gia lao âäüng giuïp gia âçnh nhæ näüi tråü,<br /> träng em, chàn tráu, càõt coí vaì kãø caí cäng viãûc âäöng aïng. Thæûc tãú áúy cho tháúy khaí nàng thàng<br /> tiãún cuía âa säú treí em näng thän laì ráút haûn chãú. Tyí lãû ngæåìi giaì åí Mäü Traûch laì 12,2% laì mäüt<br /> chè säú khäng låïn nhæng laì mäüt bäü pháûn âaïng kãø trong dán cæ. Qua thaïp dán säú cho tháúy trong<br /> nhæîng nàm sàõp tåïi tyí lãû naìy seî låïn dáön lãn. Chè säú tàng tuäøi åí âáy laì khaï cao:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 11<br /> Nãúu chæa kãø nhæîng ngæåìi âáûu tuï taìi, cæí nhán thç trong lëch sæí åí riãng Mäü Traûch âaî coï 36 ngæåìi âáûu tiãún sé. Cuîng<br /> dæåïi thåìi phong kiãún åí Mäü Traûch coï khoaíng 370 ngæåìi ra laìm quan tæì chæïc tri huyãûn âãún chæïc tãø tæåïng - Theo taìi liãûu<br /> cuía Cuû Vuî Âàng Phaïo - træåíng ban di têch lëch sæí laìng Mäü Traûch.<br /> 12<br /> Theo baïo caïo cuía äng Hiãûu phoï Træåìng Phäø thäng cáúp II xaî Tán Häöng: Vuî Ngoüc Chu<br /> 48 Qua th¸p d©n sè ë Mé Tr¹ch ...<br /> <br /> Nhæîng ngæåìi trãn 60 tuäøi 313<br /> Chè säú tàng tuäøi = ------------------------------------ x 100 = --------- x 100 = 41,7.<br /> Treí em dæåïi 15 tuäøi 750<br /> <br /> Hiãûn taûi trong täøng säú ngæåìi giaì åí Mäü Traûch thç nhæîng ngæåìi vãö hæu (gäöm bäü âäüi, caïn bäü<br /> cäng nhán viãn nhaì næåïc vaì caïn bäü xaî) coï 60 ngæåìi chiãúm 19,1% 13 cäüng âäöng nhæîng ngæåìi trãn<br /> 60 tuäøi. Coï thãø xem âáy laì bäü pháûn æu tuï trong cæ dán näng thän vãö màût kinh nghiãûm cuäüc säúng<br /> vaì tri thæïc vàn hoïa - xaî häüi. Cuìng våïi tiãúng noïi coï uy tên cuía hoü thç âáy laì bäü pháûn coï yï nghéa thuïc<br /> âáøy tiãún bäü xaî häüi åí laìng quã mäüt khi chæa coï nhæîng thay âäøi cå baín vãö cháút læåüng säúng cuía ngæåìi<br /> näng dán. Tuy nhiãn âaûi âa säú nhæîng ngæåìi giaì khaïc (80,9%) hiãûn âang säúng våïi con chaïu hoàûc<br /> säúng cä âån âang laì mäüt gaïnh nàûng âäúi våïi cäüng âäöng dán cæ áúy. Theo truyãön thäúng åí Viãût Nam<br /> (cuîng nhæ åí mäüt säú næåïc khaïc) thç gia âçnh váùn laì mäüt thiãút chãú phuïc låüi. Vç váûy hiãûn taûi âåìi säúng<br /> vaì sinh hoaût cuía ngæåìi giaì åí näng thän vãö cå baín váùn âæåüc baío âaím. Màût khaïc åí Mäü Traûch hiãûn<br /> taûi coï 21 træåìng håüp ngæåìi giaì säúng cä âån mäüt mçnh, chiãúm 6,7% trong täøng säú ngæåìi giaì 14. Âáy<br /> laì nhæîng ngæåìi khäng láûp gia âçnh, hoàûc goïa våü goïa chäöng, hoàûc bë chäöng con ruäöng boí. Pháön låïn<br /> trong säú hoü âaî máút sæïc lao âäüng vaì säúng ráút ngheìo khäø, åí mæïc táûn cuìng trong cäüng âäöng dán cæ<br /> näng thän. Màûc duì chênh quyãön âëa phæång vaì baì con laìng xoïm coï tråü cáúp vaì gêup âåî nhæng nhçn<br /> chung khäng caíi thiãûn âæåüc bao nhiãu. Våïi chè säú tàng tuäøi khaï cao 41,7 åí Mäü Traûch trong nhæîng<br /> nàm sàõp tåïi säú læåüng ngæåìi giaì seî coìn âäng lãn næîa. Vaì nhæ váûy váún âãö an sinh cho ngæåìi giaì<br /> näng thän åí âëa phæång naìy âaî laì mäüt váún âãö cáön âæåüc âàût ra cáûp nháût hån.<br /> <br /> III. Kãút luáûn. Mäüt säú nháûn xeït qua tçm hiãøu thaïp dán säú laìng Mäü Traûch.<br /> <br /> 1, Viãûc nháûn diãûn nhæîng biãún âäøi dán cæ qua thaïp dán säú laìng Mäü Traûch cho tháúy kãø tæì<br /> khoaíng nàm 1985 tråí vãö træåïc taïi saín xuáút dán cæ åí âëa baìn naìy vãö cå baín váùn theo mä hçnh<br /> truyãön thäúng. Nãúu thæìa nháûn ràòng âàòng sau caïc mä hçnh sinh âeí laì caïc âàûc âiãøm vãö cå cáúu xaî häüi<br /> thç coï nghéa laì quaï trçnh taïi saín xuáút dán cæ âoï cuîng laì quaï trçnh taïi saín xuáút ra gia âçnh vaì laìng<br /> xaî tiãøu näng. Âiãöu âoï cuîng coï nghéa laì mä hçnh laìng xaî truyãön thäúng váùn hiãûu hæîu, chê êt cuîng<br /> cho âãún thåìi âiãøm âoï. Coï leî coï sæû biãún âäøi chàng laì trong khoaíng 10 nàm tråí laûi âáy, gàõn våïi thåìi<br /> âiãøm cuía cäng cuäüc âäøi måïi åí Viãût Nam âæåüc thãø hiãûn qua thaïp dán säú åí laìng Mäü Traûch, âoï laì sæû<br /> haû tháúp mæïc sinh trong caïc khoaíng tuäøi 0-4 vaì 5-9. Nhæ âaî noïi, sæû thay âäøi vãö màût dán säú âoï laì<br /> kãút quaí cuía sæû kãút håüp caí hai khuynh hæåïng: Baìn tay kiãøm soaït cuía nhaì næåïc vaì nhæîng thay âäøi<br /> têch cæûc nháút âënh vãö caïc âiãöu kiãûn kinh tãú - xaî häüi vaì vàn hoïa. Trong âoï näøi báût nháút laì vai troì<br /> kiãøm soaït cuía nhaì næåïc thäng qua caïc chênh saïch vaì hãû thäúng thæûc hiãûn räüng khàõp vaì chàût cheî.<br /> Giaí thiãút laì nhæîng biãún âäøi täút hån vãö caïc âiãöu kiãûn kinh tãú - xaî häüi vaì vàn hoïa trong nhæîng nàm<br /> âäøi måïi chæa âuí laìm xuáút hiãûn mäüt mä hçnh vàn hoïa måïi. Trong cå cáúu xaî häüi näng thän chæa coï<br /> nhæîng biãún âäøi quan troüng nhæ nhæîng chuyãøn dëch vãö dán cæ, cå cáúu lao âäüng - ngaình nghãö v.v...<br /> Cuäüc chiãún giæîa caïi måïi vaì cuî váùn åí thãú giao tranh. Sæû taïi láûp cuía mäüt säú váún âãö xaî häüi åí näng<br /> thän nhæ hoü täüc, caïc phong tuûc lãù häüi, thåì cuïng... âang laì nhæîng âãö taìi nghiãn cæïu âáöy lyï thuï vaì<br /> cáön thiãút. Vaì coï leî âoï cuîng laì âiãøm cáön traí låìi vãö mä hçnh laìng xaî hiãûn nay.<br /> <br /> 2. Tæì thaïp dán säú åí laìng Mäü Traûch âaî tháúy xuáút hiãûn nhiãöu máu thuáùn trong quaï trçnh<br /> chuyãøn dëch cå cáúu xaî häüi åí mäüt âëa baìn näng thän cuû thãø. Maì näøi báût nháút laì máu thuáùn giæîa säú<br /> <br /> 13<br /> Säú liãûu thäúng kã tæì säø häü kháøu cuía xaî coï kiãøm tra laûi<br /> 14<br /> Säú liãûu thäúng kã tæì säø häü kháøu cuía xaî coï kiãøm tra laûi<br />  Tr−¬ng Xu©n Tr−êng 49<br /> <br /> ngæåìi trong âäü tuäøi lao âäüng vaì nhæîng ngæåìi phaíi nuäi theo. Hiãûn taûi máût âäü dán säú åí âäöng bàòng<br /> Bàõc Bäü laì cao nháút åí Viãût Nam. Nãúu khäng tênh hai thaình phäú låïn laì Haì näüi vaì thaình phäú Häö<br /> Chê Minh thç máût âäü dán säú åí tènh Haíi Hæng xãúp cao nháút næåïc (1747 ngæåìi/km2 15 gáúp hån 4<br /> láön so våïi máût âäü dán säú vaìo nhæîng nàm 30 cuía thãú kyí åí âäöng bàòng Bàõc Bäü. Hiãûn taûi åí âäöng bàòng<br /> Bàõc Bäü, nàng suáút lao âäüng vaì khaí nàng thu hoaûch tæì canh taïc âáút âai âaî âaût mæïc cao nháút coï<br /> thãø. Màût khaïc sæû buìng näø dán säú vaìo khoaíng thåìi gian træåïc âáy seî laìm gia tàng læûc læåüng lao<br /> âäüng trong nhæîng nàm sàõp tåïi. Nãúu säú lao âäüng gia tàng âoï cæï tiãúp tuûc âáöu tæ vaìo näng nghiãûp<br /> thç tæång lai âem laûi chè laì sæû giaím suït vãö nàng suáút lao âäüng. Âiãöu âoï coï nghéa laì tiãúp tuûc chia<br /> âãöu sæû ngheìo khäø åí mæïc âäü gay gàõt hån. Cuîng tæì máu thuáùn cå baín âoï âaî laìm xuáút hiãûn mäüt loaût<br /> nhæîng váún âãö kinh tãú - xaî häüi nan giaíi khaïc åí näng thän âäöng bàòng Bàõc Bäü hiãûn nay nhæ cháút<br /> læåüng y tãú, giaïo duûc, viãûc laìm cuía thanh niãn, an sinh cuía ngæåìi giaì... Nhæîng váún âãö âoï coï leî<br /> khäng dãù daìng giaíi quyãút trong mäüt tæång lai gáön.<br /> <br /> 3. Phaït triãøn âáút næåïc theo hæåïng cäng nghiãûp hoïa vaì hiãûn âaûi hoïa laì mäüt muûc tiãu cao<br /> caí vaì täút âeûp. Tuy nhiãn, laìm chuyãøn âäüng mäüt cå cáúu xaî häüi theo hæåïng têch cæûc vaì tiãún bäü xaî<br /> häüi åí mäüt næåïc coï hån 80% dán säú laì cæ dán näng thän seî laì váún âãö ráút låïn âæåüc âàût ra cho caïc<br /> nhaì hoaûch âënh chênh saïch åí Viãût Nam 16. Tæì goïc âäü tçm hiãøu vãö thaïp dán säú åí mäüt laìng quã âäöng<br /> bàòng Bàõc Bäü chuïng täi cuîng nháút trê våïi nhæîng ngæåìi âæa ra mäüt säú giaíi phaïp træåïc màõt nhàòm<br /> goïp pháön âæa näng thän Viãût Nam âi lãn, hoìa nháûp vaìo thãú giåïi hiãûn âaûi. Âoï laì:<br /> <br /> a/ Nhaì næåïc tiãúp tuûc duy trç chiãún læåüc vãö dán säú - kãú hoaûch hoïa gia âçnh nhæ mäüt<br /> quäúc saïch âãø phaït triãøn kinh tãú - xaî häüi. Nhanh choïng hoaìn thiãûn hãû thäúng chênh saïch vãö dán<br /> säú, tiãúp tuûc âáöu tæ thêch âaïng vãö lénh væûc naìy dãø laìm sao bæåïc vaìo thãú kyí XXI Viãût Nam âaût<br /> âæåüc mæïc sinh thay thãú.<br /> <br /> b/ Tuy nhiãn cho duì váún âãö dán säú âæåüc giaíi quyãút, tæïc laì mæïc sinh âæåüc kiãøm soaït thç<br /> våïi mäüt cäüng âäöng dán cæ nhæ åí Mäü traûch váùn chæa coï thãø noïi âãún sæû phaït triãøn. Váún âãö dán<br /> säú chè laì mäüt trong caïc yãúu täú tiãön âãö. Hæåïng giaíi quyãút cå baín laì cáön coï nhæîng biãûn phaïp khaí<br /> thi trong chiãún læåüc phaït triãøn näng thän nhàòm taïc âäüng têch cæûc vaìo cå cáúu ngaình nghãö, cå<br /> cáúu lao âäüng vaì xem âoï nhæ mäüt yãúu täú âoìn báøy laìm thay âäøi bäü màût näng thän.<br /> <br /> c/ Nhæîng khêa caûnh quan troüng näøi lãn hiãûn nay cáön âæåüc giaíi quyãút trong váún âãö<br /> cháút læåüng säúng cuía cæ dán näng thän laì caïc yãúu täú vãö giaïo duûc, y tãú, âåìi säúng vàn hoïa, lao<br /> âäüng næî, ngæåìi giaì... Vç váûy nhaì næåïc cáön coï hãû thäúng chênh saïch kinh tãú - xaî häüi âuïng âàõn vaì<br /> âäöng bäü vãö nhæîng váún âãö âang näøi cäüm âoï.<br /> <br /> Toïm laûi phaït triãøn näng thän cuîng coï nghéa laì thay âäøi mä hçnh vàn hoïa cuî åí âoï. Vç<br /> váûy nghiãn cæïu vãö laìng xaî Viãût Nam tæì quaï khæï âãún hiãûn taûi tæì nhiãöu hæåïng tiãúp cáûn laì ráút<br /> cáön thiãút vaì phaíi laì bæåïc âi âáöu tiãn.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 15<br /> Theo Niãn giaïm Thäúng kã 1994. NXB. Thäúng kã. Haì Näüi. 1995<br /> 16<br /> Xem: Khaío saït Xaî häüi hoüc vãö phán táöng xaî häüi - Tæång Lai - NXB. Khoa hoüc Xaî häüi. Haì Näüi. 1995<br />