intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Quan trắc môi trường không khí - Chương 3

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST
Báo xấu
436
lượt xem 164
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

GIỚI THIỆU VỀ PHƯƠNG PHÁP QUAN TRẮC Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ Những thông tin về môi trường không khí chính xác, đáng tin cậy, có hệ thống và được cập nhật liên tục là những luận cứ khoa học rất quan trọng của quá trình xây dựng một cách đúng đắn và có hiệu quả các chiến lược, chính sách cũng như kế hoạch hành động phát triển bền vững và bảo vệ môi trường không khí. Các thông tin môi trường không khí của mỗi quốc gia được cung cấp chủ yếu bởi hệ thống quan trắc ô...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quan trắc môi trường không khí - Chương 3

  1. Baøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khí CHÖÔNG III : GIÔÙI THIEÄU VEÀ PHÖÔNG PHAÙP QUAN TRAÉC OÂ NHIEÃM KHOÂNG KHÍ Nhöõng thoâng tin veà moâi tröôøng khoâng khí chính xaùc, ñaùng tin caäy, coù heä thoáng vaø ñöôïc caäp nhaät lieân tuïc laø nhöõng luaän cöù khoa hoïc raát quan troïng cuûa quaù trình xaây döïng moät caùch ñuùng ñaén vaø coù hieäu quaû caùc chieán löôïc, chính saùch cuõng nhö keá hoaïch haønh ñoäng phaùt trieån beàn vöõng vaø baûo veä moâi tröôøng khoâng khí. Caùc thoâng tin moâi tröôøng khoâng khí cuûa moãi quoác gia ñöôïc cung caáp chuû yeáu bôûi heä thoáng quan traéc oâ nhieãm khoâng khí. Thoâng tin moâi tröôøng töï noù khoâng ñaûm baûo ñöôïc moâi tröôøng trong saïch hôn, nhöng vieäc thieáu huït caùc thoâng tin thích hôïp seõ laø moät trôû ngaïi lôùn cho vieäc quaûn lyù moâi tröôøng khoâng khí höôùng tôùi moät töông lai beàn vöõng. 3.1 TOÅNG QUAN : 3.1.1/ Khaùi nieäm : Quan traéc oâ nhieãm khoâng khí laø quaù trình ño ñaïc thöôøng xuyeân caùc muïc tieâu ñaõ ñöôïc ñònh saün vôùi moät hoaëc nhieàu chæ tieâu veà tính chaát vaät lyù, hoùa hoïc vaø sinh hoïc cuûa caùc thaønh phaàn moâi tröôøng khoâng khí. Caùc quaù trình naøy ñöôïc tieán haønh theo phöông phaùp tieâu chuaån, theo keá hoaïch laäp saün veà thôøi gian, khoâng gian, phöông phaùp vaø quy trình ño löôøng; ñeå cung caáp caùc thoâng tin cô baûn, coù ñoä tin caäy, ñoä chính xaùc cao laøm caên cöù xaùc ñònh hieän traïng, ñaùnh giaù vaø baùo caùo veà xu höôùng dieãn bieán chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí theo thôøi gian, khoâng gian, taàn soá quy ñònh trong moät thôøi gian daøi, cuõng nhö ñeå so saùnh traïng thaùi chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí ôû caùc nôi vôùi nhau. Quan traéc oâ nhieãm khoâng khí laø cô sôû cuûa vieäc quy hoaïch, quaûn lyù, khai thaùc vaø söû duïng hôïp lyù nguoàn taøi nguyeân khoâng khí, noù raát caàn thieát ñeå vieäc kieåm soaùt quaûn lyù chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí ñöôïc hieäu quaû. Hieän nay treân theá giôùi, ôû haàu heát caùc nöôùc ñeàu ñaõ hình thaønh vaø phaùt trieån caùc loaïi hình “monitoring” chaát löôïng moâi tröôøng. Tuøy ñieàu kieän cuï theå cuûa töøng nöôùc maø coù caùc heä thoáng “monitoring” khaùc nhau. ÔÛ nöôùc ta heä thoáng caùc traïm quan traéc moâi tröôøng ñöôïc hình thaønh töø cuoái naêm 1994, sau khi luaät baûo veä moâi tröôøng ñöôïc ban haønh. Caùc traïm naøy ñöôïc quaûn lyù chung bôûi Boä Khoa Hoïc vaø Coâng Ngheä Moâi Tröôøng. Cô caáu toå chöùc cuûa maïng löôùi quan traéc ôû nöôùc ta laø : 1. Boä khoa hoïc coâng ngheä vaø moâi tröôøng 2. Cuïc moâi tröôøng http://www.ebook.edu.vn Trang 22 Biện Văn Tranh
  2. Baøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khí 3. Caùc traïm vuøng ñaát lieàn, caùc traïm vuøng bieån, caùc traïm chuyeân ñeà, moät soá traïm ñòa phöông, phoøng thöû nghieäm moâi tröôøng (coù nhieäm vuï chuaån hoùa thöôùc ño vaø phöông phaùp ño löôøng cho caû quoác gia ñeå ñaûm baûo ñoä chính xaùc vaø thoáng nhaát trong caû nöôùc). 3.1.2/ Caùc loaïi traïm trong heä thoáng quan traéc oâ nhieãm khoâng khí hieän coù treân theá giôùi : 3.1.2.1) Traïm neàn : Traïm neàn ñöôïc xaây döïng nhaèm thu thaäp thoâng tin moät caùch laâu daøi, coù heä thoáng ñeå nghieân cöùu söï thay ñoåi cuûa caùc yeáu toá nhieãm baån vaø söï lan truyeàn caùc chaát ñoù trong caùc vuøng khoâng coù hoaït ñoäng tröïc tieáp cuûa saûn xuaát coâng nghieäp, xa caùc khu ñoâ thò. Xung quanh nôi ñaët traïm neàn vôùi baùn kính 100km trong thôøi gian 50 naêm tôùi khoâng ñöôïc thai thaùc maïnh ñeå canh taùc vaø xaây döïng lôùn. Ngöôøi ta phaân bieät coù 3 loaïi traïm neàn nhieãm baån khí quyeån sau ñaây : + Traïm neàn nhieãm baån khí quyeån cô sôû : ñaët ôû caùc vuøng cöïc + Traïm neàn nhieãm baån khí quyeån luïc ñòa : ñaïi dieän cho caû chaâu luïc + Traïm neàn nhieãm baån khí quyeån vuøng : ñaïi dieän cho moät khu vöïc (Traïm neàn Cuùc Phöông thuoäc loaïi naøy). Caùc traïm neàn chuû yeáu ño ñaïc caùc yeáu toá laø : buïi lô löûng, hoùa nöôùc möa, ñoä ñuïc khí quyeån, ño SO2 vaø NOx . Neáu coù ñieàu kieän hôn thì coù theå ño theâm : O3 , CH4, CFCs vaø nhieãm xaï. Trung bình vôùi dieän tích khoaûng 500.000 Km2 laõnh thoå caàn coù moät traïm neàn. Neáu boá trí ñöôïc nhö vaäy thì traùi ñaát cuûa chuùng ta coù khoaûng 1000 traïm. ÔÛ nöôùc ta caùc traïm neàn ñöôïc ñaët ôû vuøng noâng thoân, xa caùc nguoàn oâ nhieãm coâng nghieäp töø 40 – 60 km vaø xa caùc nguoàn oâ nhieãm sinh hoaït (beáp ñun, loø ñoát…), giao thoâng chính töø 1 km trôû leân. Do ñaëc ñieåm ñòa hình, nöôùc ta seõ xaây döïng 3 traïm neàn khoâng khí sau : + Mieàn Baéc : traïm vöôøn quoác gia Cuùc Phöông + Taây nguyeân : traïm ôû ngoaïi oâ thaønh phoá Ñaø Laït + Mieàn Nam : traïm ôû noâng thoân Ñoàng Thaùp Möôøi. Hieän nay chæ môùi coù traïm neàn Vöôøn quoác gia Cuùc Phöông hoaït ñoäng. 3.1.2.2) Traïm coá ñònh quan traéc nhieãm baån khí quyeån : Laø nôi ñaët caùc leàu ñöôïc trang bò ñaëc bieät coù laép ñaët caùc thieát bò caàn thieát ñeå ghi lieân tuïc, laâu daøi noàng ñoä taùc nhaân gaây nhieãm baån khí quyeån, caùc thieát bò ñeå laáy maãu khí vaø ño caùc tham soá khí töôïng theo chöông trình quan traéc ñaõ ñöôïc aán ñònh saün. Trong soá caùc traïm coá ñònh ngöôøi ta choïn ra caùc traïm chuaån. Caùc soá lieäu quan traéc töø traïm chuaån ñöôïc söû duïng ñeå ñaùnh giaù söï thay ñoåi laâu daøi cuûa haøm http://www.ebook.edu.vn Trang 23 Biện Văn Tranh
  3. Baøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khí löôïng caùc taùc nhaân gaây nhieãm baån khí quyeån cô baûn vaø phoå bieán nhaát. Caùc traïm chuaån khoâng ñöôïc pheùp di chuyeån neáu khoâng ñöôïc pheùp cuûa cô quan quaûn lyù. 3.1.2.3) Tuyeán quan traéc nhieãm baån khí quyeån : Tuyeán quan traéc nhieãm baån khí quyeån laø taäp hôïp ñieåm treân moät tuyeán xaùc ñònh ñöôïc löïa choïn ñeå laáy maãu khoâng khí theo bieåu ñoà thôøi gian keá tieáp nhau nhôø thieát bò töï ñoäng hoaëc phoøng thí nghieäm löu ñoäng. 3.1.2.4) Traïm di ñoäng (döôùi veät khoùi) : Traïm di ñoäng (döôùi veät khoùi) bao goàm taäp hôïp ñieåm laáy maãu theo chöông trình xaùc ñònh döôùi veät khoùi (khí) nhaèm vaïch ra nhöõng vuøng bò aûnh höôûng cuûa nguoàn thaûi. 3.1.2.5) Heä thoáng traïm khí töôïng thuûy vaên quan traéc caùc yeáu toá moâi tröôøng : Heä thoáng traïm khí töôïng thuûy vaên quan traéc caùc yeáu toá moâi tröôøng laø caùc ñieåm laáy maãu hoùa nöôùc möa vaø buïi laéng. Hieän nay taïi khu vöïc phía Baéc chuùng ta coù 11 traïm (keå caû traïm neàn Cuùc Phöông), taïi khu vöïc mieàn Trung coù 6 traïm vaø taïi khu vöïc mieàn Nam coù 6 traïm. (xem baûng 3.1) 3.1.2.6) Caùc traïm ñaëc thuø : Caùc traïm ñaëc thuø hay caùc traïm chuyeân ñeà laø nhöõng traïm coù nhieäm vuï quan traéc vaø phaân tích moät hay moät soá thaønh phaàn moâi tröôøng coù tính ñaëc thuø naøo ñoù, goàm caùc traïm ño nhieãm xaï, Ozon, CO2 , ño caùc taùc nhaân gaây oâ nhieãm coù nguoàn goác ngoaøi quoác gia … Hieän ôû nöôùc ta coù caùc traïm nhö sau : + 4 traïm quan traéc möa axit : Laøo Cai, Quaûng Ninh, Quaõng Ngaõi vaø Bieân Hoaø + 3 traïm quan traéc phoùng xaï : Trung taâm Coâng ngheä Xöû lyù Moâi tröôøng (Boä Tö Leänh Hoùa Hoïc, Boä Quoác Phoøng), Trung taâm An toaøn Böùc xaï (Vieän Naêng Löôïng Nguyeân Töû Quoác Gia), Vieän Haït Nhaân Ñaø Laït . 3.2 CAÙC MUÏC TIEÂU CUÛA COÂNG TAÙC QUAN TRAÉC : Muïc tieâu cuûa coâng taùc quan traéc laø nhaèm ñaùnh giaù chaát löôïng caùc thaønh phaàn moâi tröôøng, xem xeùt möùc ñoä oâ nhieãm, khaû naêng söû duïng caùc thaønh phaàn moâi tröôøng vaø thu thaäp soá lieäu phuïc vuï quaûn lyù moâi tröôøng. Cuï theå hôn, quan traéc moâi tröôøng caàn cung caáp caùc thoâng tin sau : - Thaønh phaàn, nguoàn goác, noàng ñoä caùc taùc nhaân oâ nhieãm : cung caáp cô sôû döõ lieäu veà chaát löôïng moâi tröôøng, baèng chöùng veà taùc ñoäng cuûa döï aùn ñeán moâi tröôøng töï nhieân vaø kinh teá – xaõ hoäi trong vuøng. http://www.ebook.edu.vn Trang 24 Biện Văn Tranh
  4. Baøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khí - Khaû naêng aûnh höôûng cuûa caùc taùc nhaân naøy trong moâi tröôøng : cung caáp soá lieäu ñuû ñeå döï baùo khaû naêng lan truyeàn, taùc ñoäng, khaû naêng gaây söï coá moâi tröôøng, khaû naêng giaûm thieåu taùc ñoäng cuûa döï aùn. - Döï baùo xu höôùng dieãn bieán veà noàng ñoä vaø aûnh höôûng cuûa caùc taùc nhaân naøy trong moät thôøi gian daøi. Baûng 3.1 Heä thoáng traïm khí töôïng thuûy vaên quan traéc caùc yeáu toá moâi tröôøng ôû Vieät Nam Loaïi traïm, ñieåm ño moâi tröôøng Tænh ( Thaønh phoá) – Teân traïm Neàn khí quyeån (1 traïm) Ninh Bình – Cuùc Phöông Nöôùc möa – Buïi laéng (22 traïm) 1. Thaùi Nguyeân–Thaùi Nguyeân 2. Phuù Thoï – Vieät Trì 3. Baéc Giang – Baéc Giang 4. Quaõng Ninh – Baõi Chaùy 5. Haûi Phoøng – Phuû Lieãn 6. Haø Noäi – Laùng 7. Haûi Döông – Haûi Döông 8. Nình Bình – Nình Bình 9. Thanh Hoaù – Thanh Hoùa 10. Ngheä An – Vinh 11. Ñaø Naüng – Ñaø Naüng 12. Thöøa Thieân Hueá – Hueá 13. Bình Ñònh – Quy Nhôn 14. Khaùnh Hoøa – Nha Trang 15. Bình Thuaän – Phan Thieát 16. Gia Lai – Leiku 17. Ñaéc Laéc – Buoân Meâ Thuoäc 18. Laâm Ñoàng – Ñaø Laït 19. Thaønh Phoá Hoà Chí Minh – Taân Sôn Hoaø 20. Taây Ninh – Taây Ninh 21. Caàn Thô – Caàn Thô 22. Minh Haûi – Caø Mau Muïc tieâu coù theå theo ISO : Nhöõng muïc tieâu naøy thöôøng ñöôïc ñaët tröôùc 2 caâu hoûi : 1/ Vaán ñeà oâ nhieãm khoâng khí (tieàm naêng) coù thöïc söï toàn taïi hay khoâng ? 2/ Coù caàn phaûi ño ñaïc khoâng ? http://www.ebook.edu.vn Trang 25 Biện Văn Tranh
  5. Baøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khí Muïc tieâu coù theå coù laø nhöõng muïc tieâu caàn phaûi nghó ñeán tröôùc khi suy nghó choïn caùc muïc tieâu thöïc cuûa vieäc quan traéc. Ñoái vôùi ISO thì coù 11 muïc tieâu coù theå coù cuûa vieäc ño ñaïc laø : 1. Ñònh löôïng khoâng khí xung quanh vaø söï bieán thieân cuûa noù trong khoâng gian vaø theo thôøi gian. 2. Chuaån bò cô sôû cho chính saùch chaát löôïng khoâng khí. 3. Chuaån bò döõ lieäu ñeå thieát laäp moät heä thoáng ño toång hôïp. 4. Thieát laäp caùc heä thoáng ño hieäu quaû. 5. Chuaån bò döõ lieäu cho caùc heä thoáng giaùm saùt vaø caûnh baùo sôùm. 6. Thieát laäp töông quan giöõa phaùt thaûi vaø chaát löôïng khoâng khí. 7. Phaân tích söï tuaàn hoaøn khoâng khí cuïc boä vaø nhöõng aûnh höôûng leân chaát löôïng khoâng khí. 8. Thieát laäp xu höôùng veà chaát löôïng khoâng khí cho keá hoaïch moâi tröôøng. 9. Chuaån bò ñaàu vaøo cho moâ hình khueách taùn cuïc boä. 10. Chuaån bò döõ lieäu veà oâ nhieãm khoâng khí vöôït möùc. 11. Keát hôïp vôùi caùc chöông trình ño ñaïc khaùc. Ngoaøi ra, giaùm saùt ñoä hieäu quaû cuûa caùc bieän phaùp laøm giaûm phaùt thaûi cuõng coù theå ñöôïc xem nhö laø moät lyù do cuûa vieäc ño ñaïc. Caùc muïc tieâu coù theå theo Stern : Trong saùch Air Pollution - taäp 3, Stern coù ñeà caäp ñeán 5 muïc tieâu coù theå coù ñeå naém ñöôïc toát hôn khi xaùc ñònh caùc yeâu caàu cuûa vieäc ño ñaïc laø : 1. Kieåm tra theo tieâu chuaån chaát löôïng khoâng khí : tieâu chuaån chaát löôïng khoâng khí chæ coù theå coù hieäu löïc khi tieán haønh giaùm saùt. Vì theá vieäc ño ñaïc laø khoâng theå thieáu ñöôïc. Nhöõng giaù trò ño ñöôïc, ñöôïc ñem so saùnh vôùi tieâu chuaån ñeå nhaän bieát vaán ñeà oâ nhieãm khoâng khí. 2. Tìm kieám nguoàn : thöôøng ñöôïc duøng trong tröôøng hôïp maø vaán ñeà laø phaûi tìm ra söï tham gia cuûa moät nguoàn oâ nhieãm naøo ñoù vaøo chaát löôïng khoâng khí cuûa ñòa phöông. Duø sao thì vieäc laäp keá hoaïch ño ñaïc cho moät nguoàn khoâng xaùc ñònh cuõng khoâng phaûi laø chuyeän ñôn giaûn cho neân caàn xaùc ñònh nguoàn. 3. Nghieân cöùu aûnh höôûng : ñeå chöùng minh oâ nhieãm khoâng khí quan troïng ñoái vôùi caùc nhaø laøm luaät, caàn phaûi taäp hôïp caùc hieåu bieát veà taùc duïng phuï tieâu cöïc cuõng nhö tích cöïc hay caùc taùc haïi cuûa chaát oâ nhieãm khoâng khí ñoái vôùi con ngöôøi, ñoäng - thöïc vaät, heä sinh thaùi … Thöïc hieän nghieân cöùu taùc ñoäng ñeå coù theå hieåu saâu saéc veà caùc taùc ñoäng cuûa oâ nhieãm khoâng khí. Keát quaû ñònh löôïng ñuùng cuûa caùc keát quaû nghieân cöùu taùc ñoäng raát quan troïng vì nhöõng nghieân cöùu naøy thöôøng laø cô sôû ñeå xaây döïng tieâu chuaån chaát löôïng moâi tröôøng khoâng khí. Ñoù laø lyù do vì sao caùc pheùp ño ñònh höôùng taùc ñoäng laø khoâng theå thieáu ñöôïc trong vieäc nghieân cöùu taùc ñoäng. http://www.ebook.edu.vn Trang 26 Biện Văn Tranh
  6. Baøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khí 4. Döõ lieäu neàn vaø phaân tích xu höôùng : khaùi nieäm noàng ñoä neàn khaù mô hoà. YÙ nghóa goác cuûa noàng ñoä neàn laø noàng ñoä trong moät khu vöïc khoâng chòu aûnh höôûng cuûa caùc oâ nhieãm khoâng khí do con ngöôøi taïo ra, nghóa laø chaát löôïng khoâng khí töï nhieân cuûa noù. Nhöõng vuøng coù chaát löôïng khoâng khí nhö vaäy töø laâu ñaõ khoâng coøn toàn taïi treân traùi ñaát vì vaäy môùi coù ñònh nghóa noàng ñoä neàn môùi phuï thuoäc vaøo hoaøn caûnh. Noùi chung, noàng ñoä neàn laø noàng ñoä oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí taïi moät vò trí naøo ñoù maø khoâng chòu aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa caùc nguoàn laân caän. Vò trí naøy phuï thuoäc vaøo quy moâ, ví duï : noàng ñoä neàn NO2 trong thaønh phoá laø noàng ñoä NO2 ôû khu ngoaïi oâ, ôû vò trí caùch ñöôøng giao thoâng ít nhaát töø 50 - 100m. 5. Nghieân cöùu caùc quaù trình trong khoâng khí : caùc quaù trình bieán ñoåi, phaùt taùn, pha loaõng, caùc phaûn öùng hoùa hoïc , caùc phaûn öùng sa laéng khoâ, sa laéng öôùt … 3.3 CAÙC BÖÔÙC THÖÏC HIEÄN COÂNG TAÙC QUAN TRAÉC : Trong moãi pheùp ño chaát löôïng khoâng khí, ngöôøi ta phaân bieät 5 böôùc : 1/ Laäp keá hoaïch ño ñaïc : goàm 3 phaàn + Löïa choïn phöông thöùc ño + Thieát laäp maïng löôùi ño + Löïa choïn chieán löôïc ño 2/ Laáy maãu 3/ Taùch maãu 4/ Phaân tích maãu 5/ Xöû lyù soá lieäu, kieåm tra chaát löôïng vaø laäp baùo caùo 3.3.1/ Laäp keá hoaïch ño ñaïc : Khi oâ nhieãm khoâng khí vöøa môùi baét ñaàu ñöôïc ghi nhaän nhö moät vaán ñeà thì nhieàu chính phuû ñaõ ra leänh môû maïng löôùi ño ñaïc. OÂ nhieãm khoâng khí thì khoâng theå thaáy ñöôïc cuõng khoâng theå ngöûi ñöôïc, ñoù laø lyù do taïi sao caàn phaûi naém nhöõng thoâng tin “ ñaùng tin caäy” hôn lieân quan ñeán chaát löôïng khoâng khí. Khoâng laâu sau ñoù, ngöôøi ta phaùt hieän ra raèng noàng ñoä oâ nhieãm khoâng khí coù theå bieán ñoåi raát lôùn theo thôøi gian vaø khoâng gian do ñoù caàn phaûi ño ñaïc lieân tuïc caøng nhieàu nôi caøng toát ñeå veõ neân moät böùc tranh toaøn caûnh veà hieän traïng oâ nhieãm khoâng khí. Tuy nhieân, ñieàu ñoù khoâng theå thöïc hieän ñöôïc trong thöïc teá vì nhieàu lyù do nhö nhaân löïc, vaät löïc, tieàn baïc, thôøi gian … Vì vaäy caàn phaûi löïa choïn xem neân ño khi naøo, ôû ñaâu vaø ño caùi gì. Ñoù chính laø keá hoaïch ño ñaïc. Laäp keá hoaïch ño ñaïc bao goàm vieäc xem xeùt, laäp keá hoaïch vaø chuaån bò tröôùc khi tieán haønh ño thöïc söï. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây kinh nghieäm cho thaáy caàn phaûi toái öu hoùa keá hoaïch ño ñaïc ñeå coù theå tieát kieäm nhaân löïc, tieàn baïc vaø caû thôøi gian cho vieäc quan traéc. http://www.ebook.edu.vn Trang 27 Biện Văn Tranh
  7. Baøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khí Keá hoaïch ño ñaïc phuï thuoäc raát nhieàu vaøo muïc tieâu cuûa vieäc ño ñaïc vaø phaïm vi pheùp ño phuï thuoäc vaøo vaán ñeà ñang quan taâm. Vieäc laäp keá hoaïch ño ñaïc bao goàm 3 phaàn : 3.3.1.1) Löïa choïn phöông thöùc ño : ngaãu nhieân hay phaân taàng Toát nhaát laø neân laáy nhieàu maãu taïi nhieàu nôi vaø vaøo nhöõng thôøi ñieåm khaùc nhau. Sôû dó caàn phaûi laáy moät soá löôïng lôùn maãu nhö vaäy laø do söï bieán thieân khaù lôùn cuûa noàng ñoä chaát oâ nhieãm theo khoâng gian vaø thôøi gian. Tuy nhieân, thöôøng do thieáu thôøi gian vaø phöông tieän neân khoâng theå laáy vaø xöû lyù moät löôïng maãu lôùn nhö vaäy. Vì vaäy caàn löïa choïn moät soá hình thöùc toái öu. a) Laáy maãu ngaãu nhieân : Laáy maãu ngaãu nhieân laø caùch ñôn giaûn nhaát ñeå giaûm soá maãu maø vaãn coá gaéng giöõ ñöôïc nhöõng thoâng tin lieân quan. Moät chöông trình ño ñöôïc thieát laäp, theo ñoù moãi laàn ño ñaïc ñöôïc thöïc hieän trong moät khoaûng thôøi gian xaùc ñònh taïi moãi vò trí. Neáu vieäc ño ñaïc ñöôïc thöïc hieän ñaày ñuû, coù theå öôùc tính ñöôïc noàng ñoä thöïc teá töông ñoái chính xaùc. Caàn caån thaän ñeå traùnh laëp laïi chu kyø trong quaù trình thieát laäp chöông trình ño, ví duï laáy maãu taïi moät vò trí chæ nhöõng ngaøy cuoái tuaàn vaø taïi nhöõng vò trí trong nhöõng giôø cao ñieåm vaø nhöõng ngaøy trong tuaàn. Caùc vò trí laáy maãu vaø thôøi gian ño ñöôïc choïn theo phöông phaùp ngaãu nhieân seõ giaûm thieåu khaû naêng laäp laïi chu kyø nhö vaäy. Nhöng cuõng neân thay ñoåi caùch löïa choïn ngaãu nhieân moät chuùt sao cho loä trình doïc theo vò trí ño laø ngaén nhaát khi thöïc hieän. b) Laáy maãu phaân taàng : Khi choïn ñòa ñieåm vaø thôøi gian laáy maãu hoaøn toaøn ngaãu nhieân, coù theå moät ñieàu kieän khí haäu naøo ñoù bình thöôøng coù theå xaûy ra nhöng laïi khoâng xuaát hieän trong suoát chöông trình ño. Hoaëc, neáu chuùng ta quan taâm ñeán noàng ñoä cöïc ñaïi, thì khaû naêng nhaän bieát chuùng ñoái vôùi phöông phaùp ño ngaãu nhieân laø raát nhoû. Trong nhöõng tröôøng hôïp nhö vaäy, khaûo saùt baèng caùch laáy maãu phaân taàng seõ toát hôn. Nghóa laø tröôùc tieân ta phaân loaïi caùc tình huoáng (goïi laø “taàng” ) sao cho söï khaùc bieät giöõa caùc taàng laø töông ñoái lôùn nhöng söï khaùc bieät trong baûn thaân moãi taàng laø raát nhoû. Döïa treân nhöõng con soá thoáng keâ, coù theå chöùng minh ñöôïc raèng vôùi cuøng toång soá laàn ño thì phöông phaùp naøy cho keát quaû coù ñoä chính xaùc cao hôn phöông phaùp ño ngaãu nhieân. Tieâu chuaån ñeå phaân loaïi taàng laø : - Nhöõng ñieàu kieän khí haäu (ñaëc bieät laø höôùng gioù) - Nhöõng ñieàu kieän taïi nguoàn (trong nhöõng ngaøy phaùt thaûi cöïc ñaïi) - Kieán thöùc veà noàng ñoä oâ nhieãm khoâng khí döïa treân nhöõng phöông phaùp vaø döõ lieäu tröôùc ñoù veà chaát oâ nhieãm khoâng khí hoaëc töø caùc moâ hình khuyeách taùn. http://www.ebook.edu.vn Trang 28 Biện Văn Tranh
  8. Baøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khí Tuy nhieân, neân coù ít nhaát moät vò trí quan traéc quy chieáu maø taïi ñoù vieäc ño ñaïc ñöôïc thöïc hieän lieân tuïc hoaëc ít nhaát laø trong taát caû caùc laàn ño. 3.3.1.2) Thieát laäp maïng löôùi ño ñaïc : Thieát laäp maïng löôùi ño ñaïc bao goàm caùc löïa choïn coù lieân quan ñeán : Caùc chaát oâ nhieãm muoán ño Caùc ñòa ñieåm ño Caùc khía caïnh thôøi gian cuûa pheùp ño Phöông phaùp ño ñaïc Xöû lyù vaø trình baøy keát quaû Tuy nhieân caàn phaûi yù thöùc ñöôïc caùc muïc tieâu cuûa vieäc ño ñaïc trong quaù trình löïa choïn. a) Caùc chaát oâ nhieãm muoán ño : Caùc chaát oâ nhieãm caàn ño hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo muïc tieâu cuûa chöông trình ño ñaïc. Caàn phaûi caân nhaéc kyõ tröôùc khi quyeát ñònh chính xaùc nhöõng chæ tieâu naøo caàn ño bôûi vì neáu ño taát caû caùc chæ tieâu tuy cho ta caâu traû lôøi chính xaùc nhaát nhöng treân thöïc teá ño nhö vaäy seõ raát toán keùm. b) Caùc ñòa ñieåm ño : Ñoái vôùi vieäc löïa choïn ñòa ñieåm ño thì 3 yeáu toá sau ñaây laø quan troïng nhaát : Tính chaát nguoàn : caàn xem xeùt nguoàn tónh vaø/hoaëc nguoàn ñoäng naøo trong moâi tröôøng coù lieân quan ñeán vaán ñeà ño ñaïc vaø nguoàn naøo khoâng hoaëc thaäm chí coù theå laø yeáu toá nhieãu ? Ñaëc tính cuûa ñoái töôïng tieáp nhaän : vaán ñeà lieân quan coù aûnh höôûng ñeán con ngöôøi hay khoâng ? Neáu coù thì maät ñoä daân soá laø moät yeáu toá quan troïng. Yeáu toá khueách taùn : ñaëc bieät laø khí töôïng, ñòa hình, coâng trình vaø nhaø cöûa … Ba yeáu toá naøy ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc xaùc ñònh vò trí töông ñoái cuûa nhöõng nôi caàn ño ñaïc. Coøn ñòa ñieåm chính xaùc thì laïi phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá giöõ vai troø ôû möùc vi moâ nhö : • Nôi caát giöõ caùc thieát bò ño ñaïc : coù nhieàu thieát bò khoâng ñöôïc ñeå ngoaøi trôøi, caùc thieát bò naøy coù theå bò hö haïi do ñieàu kieän thôøi tieát hoaëc bò maát caép ... • Nôi ñeå thieát bò hoaït ñoäng : coù nhieàu thieát bò phaûi ñöôïc vaän haønh, ñieàu khieån vaø baûo quaûn ñuùng phöông caùch vaø phaûi coù ñuû khoaûng khoâng caàn thieát ñeå hoaït ñoäng. • Döï phoøng : coù thieát bò ñoøi hoûi phaûi coù ñieän ñeå vaän haønh, caàn coù doøng nöôùc chaûy hoaëc caàn phaûi ñöôïc kieåm soaùt nhieät ñoä chaët cheõ ... • Nhöõng phieàn phöùc ñoái vôùi moâi tröôøng : moät soá bôm gaây oàn aøo, caùc thieát bò quan traéc khí thaûi ra caùc taïp chaát gaây oâ nhieãm … http://www.ebook.edu.vn Trang 29 Biện Văn Tranh
  9. Baøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khí Ngoaøi ra coøn coù moät yeáu toá khaùc coù lieân quan chaët cheõ ñeán vò trí cuûa caùc ñieåm ño laø maät ñoä cuûa heä thoáng ño. Döïa treân moái töông quan veà khoâng gian ngöôøi ta coù theå toái öu hoùa veà maät ñoä. Ví duï : quy moâ khoâng gian laø 1 km khoâng neân choïn maät ñoä lôùn hôn 1 ñieåm treân 1 km2 , keát quaû laø caùc ñieåm ño gaàn nhau hôn seõ coù moái töông quan maïnh, ñieàu naøy coù nghóa laø veà maët thoáng keâ caùc ñieåm naøy seõ khoâng cung caáp theâm ñöôïc caùc thoâng tin ñoäc laäp. c) Caùc khía caïnh thôøi gian cuûa pheùp ño : Caàn thöïc hieän nhöõng löïa choïn lieân quan ñeán moät soá khía caïnh thôøi gian quan troïng laø : - Thôøi gian trung bình : laø thôøi gian maø taïi ñoù noàng ñoä chaát oâ nhieãm ñaït giaù trò trung bình. - Thôøi gian ñaùnh giaù : laø toång thôøi gian trong ñoù ngöôøi ta coù nhöõng ñaùnh giaù lieân quan ñeán noàng ñoä. Thöôøng khi xöû lyù caùc soá lieäu oâ nhieãm ngöôøi ta söû duïng thôøi gian ñaùnh giaù laø 1 naêm. - Taàn soá ño : phuï thuoäc chuû yeáu vaøo caùc vaán ñeà thoáng keâ. d) Phöông phaùp ño ñaïc : Bao goàm caùc löïa choïn veà phöông phaùp laáy maãu, taùch vaø phaân tích caùc hôïp chaát oâ nhieãm khoâng khí. Vieäc löïa choïn phöông phaùp ño ñaïc raát quan troïng cho chieán löôïc ño. e) Xöû lyù vaø trình baøy keát quaû : Thoâng thöôøng ngöôøi ta chæ quan taâm ñeán vieäc xöû lyù vaø trình baøy keát quaû sau khi ñaõ hoaøn taát giai ñoaïn ño. Ñaây khoâng phaûi laø moät caùch ñuùng ñaén : xöû lyù soá lieäu neân laø moät boä phaän khoâng taùch rôøi cuûa chieán löôïc ño. Trong quaù trình ño ñaïc neân xöû lyù sô boä caùc giaù trò noàng ñoä vöøa thu thaäp ñöôïc xem caùc soá lieäu naøy coù phuø hôïp vôùi mong muoán hay khoâng? Neáu khoâng thì kieåm tra laïi ngay coi sai do tính toaùn hay do quy trình ño? Neáu sai do tính toaùn thì coù theå söûa chöõa ñöôïc nhöng sai do thao taùc thì khoâng. Ñoù chính laø lyù do caàn phaûi xöû lyù sô boä caøng sôùm caøng toát. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán vieäc löïa choïn phöông phaùp ño : Laáy maãu : caàn xem xeùt ñeán vò trí, thôøi gian laáy maãu vaø thaønh phaàn maãu caàn laáy Taùch khí : + Ñoái vôùi caùc thieát bò giaùm saùt töï ñoäng : khoâng caàn taùch khí + Tuøy thuoäc vaøo loaïi chaát oâ nhieãm muoán taùch maø choïn phöông phaùp taùch : haáp thuï hay haáp phuï … Phaân tích : löïa choïn phöông phaùp phaân tích theo caùc yeáu toá sau : - Giôùi haïn phaùt hieän http://www.ebook.edu.vn Trang 30 Biện Văn Tranh
  10. Baøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khí - Ñoä chính xaùc - Ñoä nhaïy - Khaû naêng aùp duïng - Khaû naêng töï ñoäng hoùa - Khía caïnh moâi tröôøng Giôùi haïn phaùt hieän : Caùc phöông phaùp phaân tích cho duø nhaïy ñeán ñaâu (thöôøng phaûi raát nhaïy khi ño oâ nhieãm khoâng khí vì chaát gaây oâ nhieãm thöôøng hieän dieän vôùi haøm löôïng thaáp) cuõng caàn phaûi phaùt hieän moät löôïng nhaát ñònh cuûa moät hôïp chaát ñeå xaùc ñònh chaát löôïng oâ nhieãm. Ñoä chính xaùc : Ñoä chính xaùc lieân quan ñeán sai soá heä thoáng. Pheùp ño coù ñoä chính xaùc cao neáu giaù trò trung bình cuûa caùc giaù trò ño ñöôïc cheânh leäch raát ít so vôùi giaù trò thöïc. Tuøy theo yeâu caàu veà ñoä chính xaùc maø ngöôøi ta löïa choïn phöông phaùp phaân tích phuø hôïp. Caùc phöông phaùp khaùc nhau coù ñoä chính xaùc khaùc nhau haäu quaû laø khoâng coù phöông phaùp naøo hieäu quaû hoaøn toaøn ñeå giaûi quyeát moät vaán ñeà. Ñoä nhaïy : ñoä nhaïy cuûa heä thoáng ño ñöôïc ñònh nghóa laø tyû soá giöõa tín hieäu ñaàu vaøo vaø tín hieäu ñaàu ra cuûa heä thoáng. Neáu maùy ño ñoïc ñöôïc cöôøng ñoä doøng laø 500mV öùng vôùi noàng ñoä SO2 laø 100μg/m3, thì ñoä nhaïy cuûa maùy ño laø 5mV treân moãi μg/m3. Khaû naêng aùp duïng : khaû naêng aùp duïng coù veû nhö khoâng quan troïng, nhöng khoâng phaûi vaäy. Ngöôøi thöïc hieän phaûi luoân töï hoûi taát caû caùc phaàn cuûa phöông phaùp coù öùng duïng ñöôïc trong tröôøng hôïp cuï theå naøy hay khoâng : coù saün caùc hoùa chaát caàn thieát tinh khieát hay khoâng ? Coù ñöôïc tuøy yù söû duïng heát taát caû caùc thieát bò khoâng ? Coù ñuû thôøi gian ñeå thöïc hieän phaân tích hay khoâng ? Ñaëc bieät laø khi laøm trong nhöõng ñieàu kieän thieáu thoán thì laïi caøng phaûi tính ñeán caùc khía caïnh treân. Khaû naêng töï ñoäng hoùa : ñoâi khi moät chöông trình coù moät löôïng lôùn maãu caàn ño. Vieäc phaân tích caùc maãu naøy baèng tay coù theå trôû neân baát tieän vaø phöùc taïp. Trong nhöõng tröôøng hôïp nhö theá, chuùng ta neân choïn phöông phaùp phaân tích töï ñoäng. Khía caïnh moâi tröôøng : moät soá phöông phaùp phaân tích hoùa hoïc döïa treân vieäc söû duïng caùc taùc chaát ñoäc hoaëc nhöõng vaät lieäu coù ñoäc haïi ñeán moâi tröôøng do taïo ra chaát thaûi hoùa hoïc trong suoát quaù trình söû duïng chuùng. Khía caïnh oâ nhieãm moâi tröôøng trong kyõ thuaät ño cuûa chuùng ta caàn phaûi ñöôïc xem xeùt khi choïn löïa phöông phaùp phaân tích, ñaëc bieät laø khi chuùng ta laø ngöôøi laøm vieäc veà chaát löôïng moâi tröôøng. http://www.ebook.edu.vn Trang 31 Biện Văn Tranh
  11. Baøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khí Khoâng phaûi phöông phaùp ño naøo cuõng phaân bieät 3 böôùc cô baûn : laáy maãu, taùch vaø phaân tích maãu. Trong kyõ thuaät laáy maãu thuï ñoäng, hai böôùc ñaàu ñöôïc keát hôïp laïi : moät hôïp chaát trung gian deã haáp thuï hoaëc haáp phuï ñöôïc ñeå ngoaøi trôøi, khoâng caàn chuû ñoäng huùt khí ñeå tieáp xuùc vôùi chaát ñoù. Caùc phöông phaùp ño taïi nguoàn khoâng caàn laáy maãu. 3.3.1.3) Löïa choïn chieán löôïc ño ñaïc : Tuøy muïc tieâu cuûa vieäc ño ñaïc phaân bieät 3 loaïi chieán löôïc ño ñaïc nhö sau : Chieán löôïc ñònh höôùng nguoàn : Khi vieäc ño ñaïc ñöôïc thöïc hieän ñeå ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa nguoàn leân chaát löôïng khoâng khí xung quanh, laép ñaët heä thoáng quan traéc coá ñònh noùi chung khoâng coù hieäu quaû. Chaúng haïn nhö höôùng gioù, do höôùng gioù luoân thay ñoåi neân nhieàu khi vieäc ño ñaïc taïi moät vò trí naøo ñoù khoâng cung caáp ñöôïc moät thoâng tin naøo veà nguoàn oâ nhieãm. Nguyeân taéc cuûa chieán löôïc ñònh höôùng nguoàn laø vieäc ño ñaïc ñöôïc thöïc hieän ngöôïc gioù vaø xuoâi gioù so vôùi nguoàn ñeå ñaùnh giaù taùc ñoäng cuûa nguoàn leân chaát löôïng khoâng khí xung quanh. Chieán löôïc ñònh höôùng vuøng (khu vöïc) : Phöông phaùp ño ñaïc ñònh höôùng vuøng duøng ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng khoâng khí ôû moät khu vöïc naøo ñoù. Nhöõng muïc tieâu thöôøng raát toång quaùt nhö : thu thaäp thoâng tin veà chaát löôïng khoâng khí, nhöng cuõng coù theå bao goàm vieäc kieåm tra söï phuø hôïp vôùi tieâu chuaån chaát löôïng khoâng khí hoaëc xaùc ñònh xu höôùng dieãn bieán theo thôøi gian. Chuù yù raèng vieäc ño ñaïc laø ñaëc tröng cho khu vöïc ñang ño, caû veà maët thôøi gian laãn khoâng gian. Chieán löôïc ñònh höôùng taùc ñoäng : Phöông phaùp ñònh höôùng taùc ñoäng duøng ñeå ñaùnh giaù söï tieáp xuùc giöõa chaát oâ nhieãm khoâng khí vaø heä sinh hoïc caû veà thôøi gian vaø noàng ñoä tieáp xuùc. 3.3.2/ Laáy maãu : Goàm 2 caùch laø : + Laáy maãu thuï ñoäng : laø phöông phaùp ñôn giaûn vaø reû tieàn nhaát, nguyeân taéc laø döïa vaøo söï khueách taùn töï nhieân cuûa khoâng khí tôùi boä phaän thu maãu. + Laáy maãu chuû ñoäng : nguyeân taéc laø bôm huùt khoâng khí qua boä phaän thu maãu. Caùc caùch thu maãu, baûo quaûn maãu caàn ñöôïc thöïc hieän theo caùc phöông phaùp tieâu chuaån. 3.3.3/ Taùch maãu : Nguyeân taéc laø söû duïng caùc chaát haáp thuï, haáp phuï hoaëc caùc thieát bò chuyeân duøng ñeå taùch thaønh phaàn khoâng khí caàn quan traéc ra khoûi doøng khí khaûo saùt. http://www.ebook.edu.vn Trang 32 Biện Văn Tranh
  12. Baøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khí 3.3.4/ Phaân tích maãu : Tuyø thuoäc vaøo thaønh phaàn chaát oâ nhieãm muoán ño vaø phöông phaùp laáy maãu töông öùng maø ta choïn phöông phaùp phaân tích thích hôïp. 3.3.5/ Xöû lyù soá lieäu, kieåm tra chaát löôïng vaø laäp baùo caùo : Ñaây laø coâng vieäc cuoái cuøng cuûa quaù trình quan traéc, noùi leân ñöôïc chaát löôïng cuûa quaù trình quan traéc. 3.4 CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ QUAN TRAÉC : 3.4.1/ Moät soá yeâu caàu chung nhaèm thöïc hieän caùc quy ñònh veà quan traéc : Moät soá yeâu caàu chung nhaát nhaèm giuùp caùc caùn boä trong quaù trình thöïc hieän quy ñònh laø : 3.4.1.1) Quaûn lyù chaát löôïng coâng trình, phöông tieän ño : Ñoái vôùi caùc traïm moâi tröôøng coù coâng trình traïm, vieäc quaûn lyù coâng trình, saân vöôøn, tuyeán ño, caùc trang thieát bò ño khí töôïng, thuûy vaên phaûi theo ñuùng caùc quy phaïm khí töôïng, thuûy vaên hieän haønh. Maùy moùc ñöôïc trang bò ñeå ño caùc yeáu toá moâi tröôøng ôû traïm, ví duï nhö maùy ño pH, EC, ñoä maën, ño caùc yeáu toá cuûa chaát löôïng nöôùc … coù ñaëc ñieåm laø nhöõng maùy moùc tinh vi, coù ñoä chính xaùc cao vaø coù yeâu caàu baûo quaûn, yeâu caàu kieåm chuaån khi ño ñaïc raát chaët cheõ, caàn phaûi ñöôïc tuaân thuû ñuùng. Caùc duïng cuï laáy maãu, baûo quaûn maãu, göûi chuyeån maãu cuõng coù nhöõng yeâu caàu raát nghieâm ngaët veà chaát löôïng, chuûng loaïi. Quaûn lyù kyõ thuaät caùc maùy moùc, duïng cuï ño phaûi : ñaûm baûo ñuû soá löôïng, ñuùng chuûng loaïi, ñuùng chaát löôïng; khi chöa duøng ñeán ñöôïc baûo quaûn ñuùng quy trình, khi söû duïng ñöôïc söû duïng ñuùng muïc ñích, ñuùng yeâu caàu kyõ thuaät quy ñònh. Quan traéc vieân phaûi thöôøng xuyeân theo doõi tình traïng cuûa coâng trình, maùy moùc, trang bò. Khi thaáy sai, hoûng phaûi khaéc phuïc vaø baùo caùo kòp thôøi. 3.4.1.2) Vaán ñeà an toaøn hoùa chaát : Hoùa chaát duøng cho xöû lyù, baûo quaûn vaø phaân tích maãu, tuy soá löôïng khoâng nhieàu nhöng coù yeâu caàu raát nghieâm ngaët veà chaát löôïng. Quan traéc vieân caàn ñaëc bieät löu yù ñaûm baûo caùc yeâu caàu kyõ thuaät ñaõ quy ñònh veà baûo quaûn vaø söû duïng hoùa chaát. Chai loï ñöïng hoùa chaát caàn coù nhaõn maùc ñaày ñuû, traùnh söû duïng nhaàm laãn hoaëc voâ tình söû duïng nhaàm vaøo muïc ñích khaùc. Maët khaùc, caàn heát söùc chuù yù vaán ñeà an toaøn khi söû duïng, vì noùi chung caùc hoùa chaát naøy ñeàu coù noàng ñoä cao vaø thuoäc daïng hoùa chaát ñoäc. 3.4.1.3) Thöïc hieän ñaày ñuû caùc quaù trình kyõ thuaät trong caùc khaâu coâng taùc : http://www.ebook.edu.vn Trang 33 Biện Văn Tranh
  13. Baøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khí Quy trình kyõ thuaät bao goàm caùc böôùc laáy maãu, xöû lyù, baûo quaûn maãu, göûi chuyeån maãu veà phoøng thí nghieäm, phaân tích maãu, tính toaùn, kieåm tra … môùi hình thaønh neân caùc soá lieäu cô baûn ban ñaàu veà quan traéc moâi tröôøng. Quan traéc vieân ôû traïm hoaëc caùn boä phaân tích ôû phoøng thí nghieäm cuõng chæ thöïc hieän moät phaàn trong toaøn boä caùc khaâu lieân hoaøn ñoù. Do ñoù, coù khaâu tuy thöïc hieän taïi traïm nhöng chaát löôïng coù ñaït hay khoâng laïi phuï thuoäc moät phaàn vaøo khaâu khaùc ñöôïc thöïc hieän ôû phoøng thí nghieäm vaø ngöôïc laïi. Chæ moät khaâu naøo ñoù thöïc hieän sai kyõ thuaät seõ daãn ñeán chaát löôïng soá lieäu khoâng ñaït yeâu caàu, laøm laõng phí coâng söùc, tieàn cuûa thöïc hieän caùc coâng ñoaïn khaùc. Nhìn chung, caùc yeáu toá moâi tröôøng haàu heát ñeàu coù yeâu caàu phaûi ñöôïc quan traéc, phaân tích taïi choã theo moät quy trình heát söùc nghieâm ngaët, chính xaùc. Do ñieàu kieän kinh phí coøn haïn heïp vaø nhieàu nhöõng haïn cheá khaùc, khoâng theå trang bò ñöôïc nhieàu maùy ño hoaëc toå chöùc phaân tích taïi choã maø chæ coù theå trang bò moät soá maùy toái thieåu ñeå ño moät soá yeáu toá taïi traïm. Caùc yeáu toá khaùc caàn phaûi laáy maãu, baûo quaûn ñeå göûi veà phoøng thí nghieäm. Caùc quan traéc vieân cuõng caàn luoân löu yù ñaûm baûo thöïc hieän ñuùng quy trình ñaõ ñöôïc quy ñònh hoaëc höôùng daãn. 3.4.1.4) Naém vaø baùo caùo veà hieän töôïng moâi tröôøng baát thöôøng : Cheá ñoä laáy maãu, quan traéc moâi tröôøng khoâng khí khoâng daøy nhö quan traéc khí töôïng thuûy vaên. Tuy vaäy, caùc quan traéc vieân cuõng caàn phaûi thöôøng xuyeân theo doõi naém ñöôïc tình hình dieãn bieán cuûa caùc hieän töôïng moâi tröôøng vaø khí töôïng thuûy vaên coù lieân quan, kòp thôøi phaùt hieän nhöõng hieän töôïng baát thöôøng ñeå kòp thôøi quan traéc, laáy maãu boå sung vaø baùo caùo soá lieäu, hieän töôïng quan traéc ñöôïc veà Ñaøi vaø Toång Cuïc. Nhöõng tö lieäu quan traéc vaø soá lieäu phaân tích ñöôïc töø caùc maãu ñoù laø nhöõng cô sôû voâ cuøng quan troïng ñeå ñaùnh giaù tình hình oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí, ñoàng thôøi giuùp cho vieäc phaân tích, kieåm tra tính hôïp lyù cuûa caùc taøi lieäu quan traéc moâi tröôøng. 3.4.1.5) Thöïc hieän ñaày ñuû cheá ñoä baùo caùo coâng taùc ñònh kyø : Baùo caùo coâng taùc ñònh kyø ñeå Ñaøi, Toång Cuïc naém ñöôïc tình hình hoaït ñoäng cuûa Traïm. Ñaây laø chieác caàu noái thoâng tin giöõa Traïm, Ñaøi vaø Toång Cuïc. Nhöõng vaán ñeà phaûn aùnh, ñeà xuaát trong baùo caùo ñònh kyø vaø ñoät xuaát cuûa Traïm laø nhöõng thoâng tin ñeå Ñaøi, Toång cuïc coù bieän phaùp thaùo gôõ, giaûi quyeát caùc vöôùng maéc cho Traïm. Thoâng qua toång hôïp thoâng tin töø caùc Traïm giuùp cho caáp quaûn lyùù phaùt hieän nhöõng vaán ñeà böùc xuùc caàn phaûi caûi tieán, boå sung, hoaøn thieän hôn trong coâng taùc quaûn lyù, chæ ñaïo haønh ñoäng vaø höôùng daãn kyõ thuaät cho caùc traïm. Ngoaøi ra, thoâng qua baùo caùo, Ñaøi vaø Toång Cuïc coøn ñaùnh giaù ñöôïc phong traøo thi ñua, thöïc hieän caùc chæ tieâu, nhieäm vuï, chaáp haønh quy trình, quy phaïm treân maïng löôùi. Vì vaäy, Traïm caàn thöïc hieän ñuùng, ñaày ñuû noäi dung vaø cheá ñoä baùo caùo theo quy ñònh. http://www.ebook.edu.vn Trang 34 Biện Văn Tranh
  14. Baøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khí Treân ñaây laø moät soá noäi dung nhaán maïnh maø caùc quan traéc vieân caàn quan taâm trong quaù trình thöïc hieän “ Quy ñònh taïm thôøi veà coâng taùc quan traéc moâi tröôøng khoâng khí vaø nöôùc “. 3.4.2/ Quy ñònh taïm thôøi veà quan traéc moâi tröôøng khoâng khí : ÔÛ nöôùc ta chöa coù quy ñònh chính thöùc veà quan traéc moâi tröôøng khoâng khí. Trong khi chöa coù ñuû ñieàu kieän ñeå xaây döïng caùc quy trình, quy phaïm chính thöùc, quy ñònh taïm thôøi veà quan traéc moâi tröôøng khoâng khí ñöôïc ban haønh nhaèm muïc ñích thoáng nhaát coâng taùc quan traéc moâi tröôøng khoâng khí treân toaøn maïng löôùi. Quy ñònh taïm thôøi naøy ñöôïc bieân soaïn treân cô sôû tham khaûo taøi lieäu höôùng daãn kyõ thuaät do Phoøng ñieàu tra nhieãm baån moâi tröôøng khoâng khí, Cuïc kyõ thuaät ñieàu tra cô baûn vaø Trung taâm moâi tröôøng bieân soaïn tröôùc ñaây, caùc tieâu chuaån moâi tröôøng Vieät Nam, taøi lieäu cuûa caùc toå chöùc quoác teá lieân quan vaø ñuùc keát kinh nghieäm thöïc tieãn trong quaù trình quaûn lyù, chæ ñaïo döôùi Traïm. Quy ñònh naøy quy ñònh vòeâc quan traéc moâi tröôøng khoâng khí taïi caùc Traïm, Ñieåm trong heä thoáng kieåm soaùt oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí do Toång cuïc Khí töôïng Thuûy vaên quaûn lyù. Do thöïc teá trang bò hieän nay, quy ñònh naøy chæ quy ñònh moät soá yeáu toá quan traéc, phaân tích coù tính khaû thi. Moät soá yeáu toá chöa ñöôïc ñeà caäp ñeán trong quy ñònh naøy nhöng khi coù ñieàu kieän quan traéc, phaân tích, Toång cuïc seõ coù höôùng daãn rieâng. Quy ñònh naøy ñöôïc ban haønh ñeå thay theá caùc taøi lieäu höôùng daãn kyõ thuaät veà quan traéc moâi tröôøng khoâng khí ñaõ ñöôïc ban haønh tröôùc ñaây. Quan traéc moâi tröôøng khoâng khí ñöôïc ñeà caäp ñeán trong quy ñònh naøy goàm 2 phaàn laø : + Quan traéc buïi laéng toång coäng thaùng : buïi laéng toång coäng laø moät trong nhöõng chæ tieâu ñaùnh giaù möùc ñoä nhieãm baån buïi cuûa khoâng khí trong khí quyeån. Vieäc xaùc ñònh buïi laéng toång coäng cho pheùp chuùng ta ñaùnh giaù sô boä chaát löôïng vaø möùc ñoä nhieãm baån cuûa moâi tröôøng khoâng khí, phuïc vuï cho vieäc phoøng choáng nhieãm baån vaø baûo veä moâi tröôøng. + Quan traéc nöôùc möa : thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa nöôùc möa laø moät trong nhöõng chæ tieâu raát quan troïng ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhieãm cuûa khoâng khí trong khí quyeån. 3.4.3/ Quy ñònh veà thôøi haïn, yeâu caàu phaân tích, cheá ñoä baùo caùo vaø caùc loaïi bieåu maãu : 3.4.3.1) Thôøi haïn vaø yeâu caàu phaân tích : Toaøn boä maãu phaûi ñöôïc phaân tích trong thôøi haïn 15 ngaøy keå töø khi phoøng thí nghieäm nhaän ñöôïc maãu. Trong quaù trình phaân tích, caùc caùn boä, kyõ thuaät vieân cuûa phoøng thí nghieäm phaûi tuaân thuû nghieâm ngaët caùc quy trình, quy ñònh veà phaân tích vaø ñaûm baûo chaát löôïng soá lieäu. http://www.ebook.edu.vn Trang 35 Biện Văn Tranh
  15. Baøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khí Keát quaû phaân tích ñöôïc ghi vaøo caùc bieåu theo maãu. 3.4.3.2) Cheá ñoä baùo caùo : - Ñoái vôùi traïm : haøng thaùng caùc traïm phaûi göûi baùo caùo tình hình coâng taùc trong thaùng veà Ñaøi khu vöïc vaø Toång Cuïc. - Ñoái vôùi phoøng thí nghieäm : trong thôøi haïn 30 ngaøy keå töø khi nhaän maãu, phoøng thí nghieäm phaûi laäp bieåu keát quaû phaân tích. Haøng thaùng coù nhieäm vuï baùo caùo tình hình nhaän vaø phaân tích maãu veà Toång Cuïc. - Ñoái vôùi Ñaøi khu vöïc : Ñaøi khu vöïc coù traùch nhieäm : + Löu bieåu ghi keát quaû ño moâi tröôøng taïi traïm, keát quaû phaân tích cuûa phoøng thí nghieäm. Caùc bieåu naøy cuûa traïm trong moät naêm ñöôïc ñoùng thaønh taäp. + Phuùc thaåm taøi lieäu quan traéc khí töôïng thuûy vaên cuûa caùc traïm moâi tröôøng. + Göûi taäp keát quaû quan traéc moâi tröôøng vaø khí töôïng thuûy vaên (neáu coù) veà trung taâm tö lieäu khí töôïng thuûy vaên muoän nhaát laø cuoái quyù 1 naêm sau. + Baùo caùo 6 thaùng moät laàn tình hình hoaït ñoäng cuûa maïng löôùi moâi tröôøng do mình quaûn lyù veà Toång Cuïc. 3.4.3.3) Caùc loaïi bieåu maãu : - Baùo caùo laáy maãu buïi laéng toång coäng thaùng : haøng thaùng ñöôïc laäp vaø sao thaønh 3 baûn, trong ñoù : + 1 baûn göûi keøm theo maãu veà phoøng thí nghieäm. + 1 baûn göûi veà Ñaøi khí töôïng thuûy vaên khu vöïc. + 1 baûn göûi veà Toång Cuïc. - Bieåu ghi keát quaû ño ñoä daãn ñieän vaø pH nöôùc möa : moãi kyø laäp vaø sao thaønh 3 baûn, trong ñoù : + 1 baûn göûi keøm theo maãu veà phoøng thí nghieäm. + 1 baûn göûi veà Ñaøi khí töôïng thuûy vaên khu vöïc. + 1 baûn göûi veà Toång Cuïc. - Baùo caùo laáy maãu nöôùc möa : moãi kyø laäp vaø sao thaønh 3 baûn, trong ñoù : + 1 baûn göûi keøm theo maãu veà phoøng thí nghieäm. + 1 baûn göûi veà Ñaøi khí töôïng thuûy vaên khu vöïc. + 1 baûn göûi veà Toång Cuïc. - Baùo caùo thaùng : haøng thaùng caùc Traïm phaûi laäp baùo caùo thaùng vaø sao thaønh 2 baûn, trong ñoù : + 1 baûn göûi veà Ñaøi khí töôïng thuûy vaên khu vöïc. + 1 baûn göûi veà Toång Cuïc. http://www.ebook.edu.vn Trang 36 Biện Văn Tranh
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2