Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Những giải pháp thực hiện có hiệu quả trong việc giáo dục đạo đức học sinh ở trường THCS Nguyễn Trường Tộ

Chia sẻ: Caphesua | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:19

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là trên cơ sở đánh giá chất lượng hai mặt của học sinh trường THCS Nguyễn Trường Tộ, Phường Thống Nhất, thị xã Buôn Hồ, rút ra những kết luận làm căn cứ khoa học, tìm những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh trong những năm tiếp theo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Những giải pháp thực hiện có hiệu quả trong việc giáo dục đạo đức học sinh ở trường THCS Nguyễn Trường Tộ

I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài: Trong những năm học phổ thông, học sinh không chỉ được học những kiến thức cơ bản mà còn được rèn dạy về đạo đức. Những giá trị đạo đức căn bản ( tính trung thực, tinh thần trách nhiệm, lòng yêu thương...) sẽ giúp chon con người sống tốt đẹp hơn. Nhưng dường như những giá trị này đang bị xuống cấp, thể hiện qua những hành vi bạo lực trong nhà trường, những vụ án nghiêm trọng, những hành vi gian lận ở nhiều cấp độ... Vấn đề này đang là sự quan tâm của toàn xã hội hiện nay. Bác Hồ đã từng nói “ Có tài mà không có đức sẽ trở thành người vô dụng”. Câu nói ấy vẫn còn nguyên giá trị và sẽ có giá trị mãi mãi ở bất kì trong giai đoạn nào. Trường THCS Nguyễn Trường Tộ đóng chân trên địa bàn Phường Thống Nhất cách xa trung tâm Thị xã Buôn Hồ 7 km. Đây là một trong những địa phương có truyền thống hiếu học. Để xây dựng được thương hiệu đối với nhà trường, được phụ huynh học sinh tin tưởng là nhiệm vụ hết sức nặng nề đối với tập thể CBVC đặc biệt là đối với BGH nhà trường. Điều này đòi hỏi không chỉ sự nỗ lực phải hết mình của cả thầy và trò, phụ huynh học sinh mà cần thiết không kém phần quan trong đó là có sự quan tâm của toàn xã hội. Là một Hiệu trưởng hiện đang công tác tại trường THCS Nguyễn Trường Tộ, sau mỗi một năm học kết thúc tôi vẫn băn khoăn trăn trở làm thế nào để xây dựng một ngôi trường thật sự có nề nếp, trường ra trường lớp ra lớp đem lại niềm vui, niềm tin yêu của phụ huynh học sinh mong đợi, xứng tầm với ngôi trường đã đạt chuẩn quốc gia. Việc tìm kiếm “ Những giải pháp thực hiện có hiệu quả trong việc giáo dục đạo đức học sinh ở trường THCS Nguyễn Trường Tộ” làm nền tảng cho việc nâng cao chất lượng dạy và học của nhà trường là một trong những nhiệm vụ luôn được nhà trường quan tâm trong giai đoạn hiện nay. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài: a. Mục tiêu: Trên cơ sở đánh giá chất lượng hai mặt của học sinh trường THCS Nguyễn Trường Tộ, Phường Thống Nhất, thị xã Buôn Hồ, rút ra những kết luận làm căn cứ khoa học, tìm những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh trong những năm tiêp theo. ́ b. Nhiệm vụ: Tiến hành khảo sát và phân tích thực trạng về chất lượng đạo đức năm học 2012 – 2013 đến năm học 2014 2015 tìm ra những ưu điểm cần phát huy và những tồn tại cần khắc phục, từ đó tìm những biện pháp phù hợp nhăm ̀ không ngưng nâng cao ch ̀ ất lượng dạy và học, đặc biệt là chất lượng đạo đức một cách có hiệu quả. 3. Đối tượng nghiên cứu:
Học sinh tại trường THCS Nguyễn Trường Tộ. 4. Giới hạn của đề tài: Nghiên cứu chất lượng đạo đức học sinh 3 năm học liền kề từ năm học 2012 – 2013 đến năm học 2014– 2015. 5. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp luận: Vận dụng lý luận của chủ nghĩa Mác – Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm của Đảng, nhà nước và của ngành về vấn đề giáo dục và đào tạo, các tài liệu nghiên cứu về giáo dục đạo đức cho học sinh. Phương pháp cụ thể: Khảo sát, thống kê, phân tích tổng hợp những vấn đề có liên quan đến đề tài. Tiến hành phân tích, tổng hợp, so sánh về các số liệu liên quan đến chất lượng giáo dục đạo đức của nhà trường. Đề xuất những vấn đề cụ thể, khả thi. 2
II. PHẦN NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận về Giáo dục đạo đức: Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội bao gồm những nguyên tắc và chuẩn mực xã hội, nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành vi cho phù hợp với lợi ích, hạnh phúc của mình và sự tiến bộ của xã hội trong mối quan hệ người và người và con người với tự nhiên. Giáo dục đạo đức là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch đến học sinh nhằm giúp cho nhân cách mỗi học sinh được phát triển đúng đắn, giúp học sinh có những hành vi ứng xử đúng mực trong các mối quan hệ: của cá nhân với xã hội, của cá nhân với lao động, của cá nhân với mọi người xung quanh và với chính mình. Trong tất cả các mặt giáo dục thì giáo dục đạo đức giữ một vị trí hết sức quan trọng. Do vậy việc giáo dục đạo đức là mặt trận hàng đầu, của trường phổ thông. Giáo dục đạo đức còn có ý nghĩa lâu dài, được thực hiện thường xuyên và trong mọi tình huống chứ không phải chỉ được thực hiện khi có tình hình phức tạp hoặc có những đòi hỏi cấp bách. Trong nhà trường THCS, giáo dục đạo đức là mặt giáo dục phải được đặc biệt coi trọng, nếu công tác này được coi trọng thì chất lượng giáo dục toàn diện sẽ được nâng lên vì đạo đức có mối quan hệ mật thiết với các mặt giáo dục khác. Đặc điểm Giáo dục đạo đức đòi hỏi không chỉ dừng lại ở việc truyền thụ khái niệm tri thức đạo đức, mà quan trọng hơn là kết quả giáo dục phải được thể hiện thành tình cảm, niềm tin, hành động thực tế của học sinh. Quá trình dạy học chủ yếu được tiến hành bằng các giờ học trên lớp; còn quá trình giáo dục đạo đức không chỉ bó hẹp trong giờ lên lớp mà nó được thể hiện thông qua tất cả các hoạt động có thể có trong nhà trường. Đối với học sinh THCS, kết quả của công tác giáo dục đạo đức vẫn còn phụ thuộc rất lớn vào nhân cách người thầy, gương đạo đức của người thầy sẽ tác động quan trọng vào việc học tập, rèn luyện của các em. Để giáo dục đạo đức cho học sinh có hiệu quả, yếu tố tập thể giữ vai trò hết sức quan trọng. Công tác giáo dục đạo đức cho học sinh chỉ đạt kết quả tốt khi nó có sự tác động đồng thời của các lực lượng giáo dục: nhà trường, gia đình và xã hội. Việc giáo dục đạo đức cho học sinh đòi hỏi người thầy phải nắm vững các đặc điểm TâmSinhLý lứa tuổi của học sinh, nắm vững cá tính, hoàn cảnh sống cụ thể của từng em để định ra sự tác động thích hợp. Giáo dục đạo đức là một quá trình lâu dài, phức tạp, đòi hỏi phải có công phu, kiên trì, liên tục và lặp đi lặp lại nhiều lần. 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu: 3
Trường THCS Nguyễn Trường Tộ được thành lập ngày 19 tháng 01 năm 2005 theo quyết định số 57/QĐUBND quyết định của Chủ tịch ủy ban nhân dân huyện Krông Buk kí (nay là thị xã Buôn Hồ). Đây là một trong những trường có quy mô lớn, sau khi thành lập trường có 38 lớp với 1583 học sinh, trong đó HS dân tộc thiểu số là 189 em. Đến năm học 2017 – 2018 trường còn 29 lớp với tổng số học sinh 839 em, trong đó học sinh dân tộc 79 em. Qua quá trình phấn đấu không ngừng trường THCS Nguyễn Trường Tộ đã được công nhận đạt chuẩn quốc gia vào năm 2012, được công nhận lại sau 5 năm vào năm 2018, đây là một vinh dự rất lớn đối với nhà trường. Có thể tóm tắt những thuận lợi và khó khăn về chất lượng đạo đức của học sinh tại trườngTHCS Nguyễn Trường Tộ trong những năm qua, cụ thể như sau: * Thuân ḷ ợi: Nhà trường luôn nhận được sự quan tâm và chỉ đạo sâu sát của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, lãnh đạo phòng giáo dục, sự phối hợp chặt chẽ của hội cha mẹ học sinh cũng như các tổ chức đoàn thể trong nhà trường. Nhận thức của nhân dân, học sinh trên địa bàn phường Thống Nhất về công tác giáo dục có nhiều chuyển biến tích cực giúp cho nhà trường ngày càng phát triển không ngừng. Tập thể nhà trường luôn đoàn kết, làm việc với tinh thần trách nhiệm cao. Đây là một thuận lợi rất lớn đối với nhà trường. * Khó khăn: Đời sống kinh tế của nhân dân đang gặp nhiều khó khăn do giá cả các mặt hàng nông sản xuống thấp, phần nào ảnh hưởng đến công tác chăm lo cho con em học tập có phần hạn chế. Một số gia đình vẫn còn thiếu sự kiên trì đối với việc giáo dục con cái dẫn đến công tác duy trì sĩ số học sinh gặp nhiều khó khăn. Tỉ lệ học sinh hô ngheo va cân ngheo v ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ ẫn còn nhiều, nhất là học sinh thuộc vùng đồng bào dân tộ Buôn ĐLung do đó việc quan tâm đến việc học tập của con em từ phía phụ huynh còn nhiều hạn chế. Các dịch vụ Internet trên địa bàn phường Thống Nhất mở ra ngày càng đông đã thu hút nhiều học sinh đến chơi game đến mức sa đà mà quên đi việc học tập. Lượng kiến thức mỗi bài học theo chương trình hiện hành vẫn còn nặng, quá tải đối với học sinh. * Phân tích đánh giá vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra: Thống kê chất lượng đạo đức học sinh qua các năm học khi chưa thực hiện đề tài tại trường THCS Nguyễn Trường Tộ, cụ thể như sau: Bảng so sánh hạnh kiểm qua các năm (Từ năm học 20122013 đến năm học 2016 – 2017) Tốt Khá Trung bình Yếu, Kém Năm học TSHS TS Tỉ lệ TS Tỉ lệ TS Tỉ lệ TS Tỉ lệ % % % % 4
20122013 1216 917 77.2 242 20.4 29 2.4 0 0.00 20132014 1063 926 79,70 214 18,40 22 1,81 01 0.09 20142015 1051 892 84.87 146 13.89 13 1.24 0 0.00 Từ số liêu trên cho thấy: số học sinh bị xếp loại hạnh kiểm trung bình hàng năm vẫn còn nhiều. * Nguyên nhân và các yếu tố tác động: Có thể nói hiện nay trong trường học giáo dục đạo đức chưa được coi trọng. Do lượng kiến thức quá nhiều nên người giáo viên chỉ chú ý việc dạy chữ, lo hoàn thành những chỉ tiêu chất lượng trên giao. Chương trình học quá tải, học nhiều nghỉ ngơi ít nên học sinh cảm thấy mệt mỏi, chán trường, chán lớp. Tinh thần căng thẳng, không được vui chơi giải trí, áp lực học tập quá lớn, nên dẫn đến xung đột trong các mối quan hệ. Ngoài thời gian học ở trường, thời gian còn lại các em lao vào trò chơi vô bổ, bạo lực, số còn lại thì không quan tâm đến mọi việc xảy ra xung quanh, lạnh lùng vô cảm chỉ biết sống cho riêng mình. Một bộ phận học sinh xưng hô với người lớn trống không, thiếu lễ phép, thái độ ngỗ ngược, nói tục, phát ngôn thiếu văn hóa. Thật đáng buồn là một bộ phận học sinh gặp thầy cô trong sân trường cũng không chào hoặc chào miễn cưỡng với thầy cô dạy môn mình mà thôi. Tệ hại hơn có học sinh còn vô lễ với thầy cô, xúc phạm danh dự người khác. Một bộ phận học sinh khi nhìn nhận sự việc là lãng tránh, thờ ơ, chưa nhận ra sự sai trái của mình. Tinh thần thái độ học tập chưa tốt, một số học sinh thiếu chuyên cần trong học tập. Một số học sinh có biểu hiện gian lận trong thi cử, thiếu trung thực với bạn bè. Thật đáng buồn khi ý thức cộng đồng của một số em rất kém, chưa có ý thức bảo vệ của công và giữ gìn vệ sinh nơi công cộng nên bàn ghế, tường còn bị viết bậy, bôi bẩn, ghi chép câu từ thiếu văn hóa. Một bộ phận ăn mặc lố lăng, đầu tóc không phù hợp với tuổi học trò. Sự phát triển của công nghệ thông tin nhất là nền văn hóa ngoại lai đã ảnh hưởng rất lớn đến hành vi của các em. Có thể nói ở lứa tuổi này các em bắt chước làm người lớn nhưng chưa có kinh nghiệm sống, kỹ năng sống, suy nghĩ và hành động chưa đúng đắn, chưa phân biệt được tốt xấu đúng sai rõ ràng, chưa tự chủ nên dễ bị lôi kéo. Có gia đình xung đột bạo hành, cha mẹ ly hôn, buông lỏng việc quản lý con cái, phó mặc cho xã hội, cho nhà trường“ trăm sự nhờ thầy” …Một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc giáo dục đạo đức nhân cách cho các em. Có gia đình quá nuông chiều con cái, nhiều gia đình sử dụng quyền uy một cách cực đoan, sử dụng vũ lực trong việc dạy dỗ con cái. Một số hoàn cảnh quá éo le, cha mẹ bươn chải trong cuộc sống mưu sinh dẫn đến bỏ quên con cái. Trên thực tế sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội thiếu chặt chẽ, thiếu thường xuyên. Cha mẹ gặp gỡ thầy cô chỉ vào những dịp họp phụ huynh còn giáo viên gặp gỡ phụ huynh cũng ít dần và hình như thiếu sự thân thiện. Sự liên hệ phụ huynh và giáo viên chủ yếu trao đổi qua điện thoại. Điều này ảnh hưởng rất lớn tới việc giáo dục đạo đức học sinh. 5
Một số giáo viên có những định kiến, thiếu thiện cảm khi hành xử với học sinh cá biệt. Có lúc, có nơi thầy cô thiếu gương mẫu trong mô phạm giáo dục. Uy tín người thầy bị sa sút, các giá trị truyền thống “Tôn sư trọng đạo” bị nhìn nhận một cách méo mó, vật chất hóa. Tình trạng lạm dụng việc dạy thêm, học thêm đã tác động không tốt đến uy tín của người thầy trong suy nghĩ học sinh và con mắt của không ít phụ huynh. Một số giáo viên chủ nhiệm còn non về nghiệp vụ và chuyên môn. Do bộn bề công việc lo toan cho cuộc sống nên sự quan tâm đến trò còn hạn chế, khoảng cách thầy trò ngày càng cách xa. Thầy cô chưa hiểu được tâm tư tình cảm của học sinh vì vậy uốn nắn học sinh chưa kịp thời, các em gặp vướng mắc trong cuộc sống chưa được chia sẻ. Chúng ta thấy sự phối hợp giữa các lực lượng giáo dục chưa đồng bộ. Những hạn chế, tác động của mặt trái cơ chế thị trường của thời kỳ “ mở cửa, hội nhập”, những “tư tưởng văn hoá xấu, ngoại lai…có cơ hội xâm nhập. Đây đó, còn có những hiện tượng suy thoái về đạo đức, mờ nhạt về lý tưởng, thích chạy theo lối sống thực dụng “ sống nhanh, sống gấp”, thậm chí những hành động phạm pháp của người lớn đã tác động xấu trực tiếp đến học sinh. Các tệ nạn xã hội có nơi, có lúc, đã xâm nhập vào trong học đường mặc dầu là con số ít nhưng cũng chứng tỏ nó đã làm băng hoại đạo đức, tha hoá nhân cách, gây nỗi đau, đáng lo ngại cho các bậc làm cha, làm mẹ. Nó đã tác động xấu tới các gíá trị đạo đức truyền thống, ảnh hưởng không nhỏ trực tiếp đến công tác giáo dục đạo đức học sinh, đến an ninh trật tự xã hội. Bài giảng của một số giáo viên chưa hấp dẫn để nhiều học sinh nói chuyện riêng trong giờ học. Một số học sinh vi phạm những điều cấm như nói tục, chửi thề, hỗn láo với thầy cô, ý thức giữ gìn vệ sinh chưa tốt. 3. Nội dung và các hình thức của giải pháp: a/ Mục tiêu của giải pháp. Tập trung xây dựng được môi trường học tập có nề nếp, kỷ cương, chất lượng giáo dục đạt kết quả cao, chú trọng nâng cao chất lượng đạo đức học sinh.. b/Nôi dung va cach th ̣ ̀ ́ ưc th ́ ực hiên giai phap ̣ ̉ ́ b.1 Nhận thức về giáo dục đạo đức đối với học sinh: Bác Hồ từng nói: “Hiền dữ phải đâu là tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà nên”. Makarenko đã đúc kết: “Không sợ học sinh hỏng mà chỉ sợ phương pháp giáo dục hỏng”. Dạy trẻ mà không hiểu biết trẻ đầy đủ thì nhà giáo không thể thành công trong nghề nghiệp. Việc tìm hiểu các đặc điểm và tính chất của trẻ trỏ thành một nhiệm vụ vô cùng quan trọng của người giáo viên. Học sinh luôn là đối tượng không đồng nhất, muôn màu, muôn vẻ. Các em khác nhau về sức khoẻ, hoàn cảnh gia đình, riêng tư về thể chất. Với việc học tập các em cũng khác nhau: em thì chăm học, em thì lười học. Một nhà tâm lý học đã nhận định: Ở trên đời này ta không thể tìm thấy hai con người giống nhau hoàn toàn về mặt tâm lý. Vì vậy các biện pháp giáo dục cũng phải linh hoạt như chính bản thân con người. Giáo dục theo phương pháp rập khuôn thì dễ dàng nhưng chúng ta sẽ không thành công vì như vậy là trái với nguyên tắc 6
của lao động sư phạm. Học sinh ở độ tuổi này rất hiếu động. Tính hiếu động thường đi kèm tính vô tâm, thích tự do, thoải mái. Học sinh có thể ném giấy trước mặt cô, đánh lộn trong lớp, đi từ bàn nọ đến bàn kia, càn quấy giáo viên. Nếu giáo viên không có nghệ thuật thuyết phục học sinh cùng với bản lĩnh điều khiển lớp thì không thể dạy nổi. Nhiều khi ta không hiểu rõ đặc điểm và tính hiếu động của trẻ, đùng đùng nổi giận sẽ gây ra căng thẳng trong quan hệ thầy trò. Nếu chúng ta khéo léo sẽ thuyết phục và hướng sức lực dư thừa của chúng vào việc có ích. Thực tiễn cho thấy trẻ dễ dàng hấp thụ các ảnh hưởng của môi trường xã hội. Nếu trẻ thay đổi theo môi trường chúng ta không nên ngạc nhiên, không nên thành kiến, căm ghét trẻ mà nên có tình thương và lòng kiên nhẫn giáo dục, thuyết phục. Để làm tốt công tác giáo dục đạo đức cho học sinh chúng ta cần có phương pháp, kỹ năng và tấm lòng vì học sinh thân yêu. Mục tiêu của giáo dục là giúp học sinh phát triển về đạo đức, trí tuệ, thể chất thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách tốt ở các em. Đối với học sinh ở độ tuổi này tâm lý có nhiều thay đổi, không ổn định, tập làm người lớn, hay bắt chước kể cả điều không tốt, nhu cầu cá nhân nhiều khi lệch lạc. chúng ta phải tìm hiểu và nắm vững đối tượng này. Về bản chất con người dù là trẻ em hư đến đâu bao giờ cũng có những mặt tốt, mặt nhân tính, những ước mơ, nguyện vọng thầm kín, chính đáng đầy nhân bản và hồn nhiên. Các em thích được khen ngợi và yêu thương. Nếu nhà trường và gia đình nắm được những nguyên nhân sâu xa, có sự đồng cảm và hiểu được các em, có sự thống nhất về phương pháp giáo dục thì chắc chắn cảm hóa được các em. Mục tiêu giáó dục đạo đức là chuyển hóa những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức xã hội thành những phẩm chất nhân cách cho học sinh, hình thành ở học sinh thái độ đúng đắn trong giao tiếp, ý thức tự giác thực hiện các chuẩn mực của xã hội, thói quen chấp hành các quy định của pháp luật. Chức năng giáo dục đạo đức là làm cho học sinh thấm nhuần thế giới quan Mác Lê nin, tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, chủ trương chính sách của Đảng, sống có kỷ cương, có nền nếp, có văn hóa trong các mối quan hệ giữa con người với con người, giữa con người với tự nhiên. Đặc điểm của học sinh Trung học cơ sở là giai đoạn các em đang phát triển mạnh về thể chất và tinh thần, là giai đoạn các em dể bị kích động, lôi kéo. Các em thường xuyên tìm tòi cái mới nếu không có sự kiểm soát định hướng thì dể mắc sai lầm. Làm cho giáo viên thấy được tầm quan trọng về công tác giáo dục đạo đức là để các em phát triển toàn diện và hoàn thiện về nhân cách. Phụ huynh nhận thức được vấn đề giáo dục đạo đức cho học sinh để học sinh trở thành con ngoan trò giỏi, tạo nên những đức tính và phẩm chất tốt đẹp. Phụ huynh đã nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức. Đây là yếu tố thuận lợi trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh. 7
Học sinh cũng được giáo dục để các em biết rằng phẩm chất tốt đẹp của học sinh là khiêm tốn, thật thà, dũng cảm, cần cù trong lao động, đoàn kết thương yêu giúp đỡ lẫn nhau. Đặc biệt cần giáo dục cho các em ý thức cộng đồng, kỹ năng sống, ý thức chấp hành pháp luật. Nhà trường không phải là một ốc đảo tách khỏi xã hội, tách xa thực tiễn. Thực tiễn cuộc sống đang có các nhân tố của kinh tế thị trường tác động đến nhà trường. Xã hội ô nhiễm, luồng văn hóa ngoại lai, bạo lực len lỏi vào mọi tầng lớp nhân dân rất dễ gây ấn tượng và ảnh hưởng sâu đậm đối với trẻ. Đẩy mạnh sự phối hợp giữa gia đình nhà trườngxã hội và các tổ chức đoàn thể trong việc giáo dục đạo đức, pháp luật và kỹ năng sống cho học sinh là việc làm vô cùng quan trọng. b.2. Những giải pháp thực hiện: Tăng cường quán triệt đầy đủ quan điểm, đường lối giáo dục đạo đức của Đảng, Nhà nước. Hiểu rõ quan điểm của Đảng, nhà nước, ngành về giáo dục về đạo đức cho học sinh để đào tạo con người mới Xã hội chủ nghĩa. Việc đã làm là tuyên truyền, quán triệt các loại văn kiện của đảng, nhà nước, nghành giáo dục về giáo dục đạo đức cho học sinh. Nâng cao nhận thức, vai trò trách nhiệm của các thành viên, tổ chức trong nhà trường trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh. Mục đích làm cho các thành viên trong nhà trường nhận thức rõ vai trò trách nhiệm của mình trong công tác này. Để giúp cho việc giáo dục đạo đức cho học sinh được tiến hành một cách đồng bộ, chặt chẽ và có hiệu quả, nhà trường đã xây dựng kế hoạch tuyên truyền chi tiết, phân công giao nhiệm tới chi bộ Đảng, cán bộ quản lý, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, Đoàn thanh niên, phụ huynh, chính quyền địa phương và học sinh để thực hiện. Công tác giáo dục đạo đức ngay từ đầu năm học đã được Ban Giám Hiệu lên kế hoạch cụ thể có tính khả thi. Tính đồng bộ là phối hợp giữa các tổ chức, đoàn thể trong nhà trường như: Ban Giám Hiệu, Công Đoàn, Đoàn thanh niên, Ban Đại diện cha mẹ học sinh và các tổ chuyên môn. Các biện pháp đưa ra đã được sự đồng thuận cao nhờ vậy đã có hiệu quả thiết thực. Một nhà giáo dục đã từng nói “Muốn giáo dục con người về mọi mặt thì phải hiểu con người về mọi mặt”. Nắm đối tượng cặn kẽ thì ta mới có những tác động thích hợp. Hơn ai hết chúng ta phải nắm vững sinh lý, nhu cầu nguyện vọng ước mong, khả năng trình độ của học sinh, hoàn cảnh sống, quan hệ bạn bè. Tìm hiểu kỹ càng như vậy chúng ta mới thấy mặt mạnh, mặt yếu của học sinh. Nâng cao chất lượng xây dựng kế hoạch giáo dục đạo đức. Nhà trường chủ động dành nhân lực, tài lực, vật lực cho từng hoạt động để đạt hiệu quả cao. Nâng cao hiệu quả tổ chức và chỉ đạo thực hiện giáo dục đạo đức. Hiệu trưởng chỉ đạo các phó hiệu trưởng ngoài việc quản lý chất lượng văn hóa còn quản lý chất lượng giáo dục đạo đức thông qua bộ môn đặc biệt là môn giáo dục công dân và các môn học khác. Hoạt động chào cờ đầu tuần, các hoạt động ngoài giờ lên lớp, phát động thi đua của Đoàn, Đội, đưa ra 8
các tiêu chí của lớp, Đội… được tiến hành đều đặn thường xuyên. Thông qua chào cờ đầu tuần Ban giám hiệu nhận xét tuyên dương khen thưởng hoặc phê bình các tập thể cá nhân đã thực hiện tốt hoặc chưa tốt trong tuần. Rút kinh nghiệm những mặt đã làm được, những tồn tại, đề ra biện pháp giải quyết và phổ biến kế hoạch, nhiệm vụ của tuần tiếp theo. Đa dạng hóa các hình thức hoạt động giáo dục hoạt động giáo dục đạo đức cho học sinh là việc làm vô cùng cần thiết. Mục đích là giáo dục cho học sinh truyền thống yêu nước, yêu quê hương, tôn sư trọng đạo, có phẩm chất, có năng lực, tư duy sáng tạo, biết vận dụng kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống. Qua đây các em điều chỉnh được hành vi của mình. Tổ chức tốt hoạt động ngoài giờ lên lớp để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là điều quan trọng. Nhà trường luôn khuyến khích các em tham gia hoạt động cộng đồng nhất là những hoạt động của phong trào thi đua “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Nhà trường đã tăng cường các hoạt động giáo dục truyền thống, hướng về cội nguồn, tổ chức các hoạt động vui chơi văn hóa, văn nghệ thể dục thể thao để giáo dục toàn diện cho học sinh. Nhiều hoạt động nhất là các trò chơi dân gian nhà trường đã thiết kế đều có sự tham gia của cả thầy và trò nhằm tạo nên sự thân thiện, giảm bớt khoảng cách giữa thầy và trò giúp thầy cô có nhiều cơ hội hiểu học sinh hơn. Phát huy vai trò tự quản của tập thể và tự rèn luyện của học sinh là vấn đề vô cùng quan trọng. Đây là việc biến quá trình giáo dục thành tự giáo dục để các em tự thể hiện, tự đánh giá và điều chỉnh trong rèn luyện đạo đức. Trong việc này yêu cầu giáo viên chủ nhiệm phải chọn ra được cán sự lớp có uy tín, có sức thuyết phục, có năng lực tổ chức, điều khiển được hoạt động tập thể. Nhà trường thường xuyên theo dõi, hướng dẫn chỉ đạo cán bộ lớp, giúp đỡ khi các em khó khăn, kiểm tra nhắc nhở các em kịp thời. Giáo viên chủ nhiệm xây dựng kế hoạch, tiêu chí thi đua, giao cho các tổ theo dõi kiểm tra nhắc nhở để sinh hoạt cuối tuần biểu dương, phê bình trước lớp, trước trường. Giáo viên chủ nhiệm bám lớp trong các hoạt động chào cờ, lao động, ngoại khóa, không buông lỏng để các em phát huy tính tự do vô kỷ luật. Nhà trường thường xuyên hướng dẫn các em phương pháp tự học, phân bố thời gian học tập có khoa học. Xây dựng môi trường sư phạm mẫu mực trong nhà trường là việc làm vô cùng quan trọng. Nhà trường đã xây dựng một môi trường học tập, an toàn, thân thiện. Luôn đưa những tấm gương sáng của thầy cô, bạn bè để các em học tập, noi theo và rèn luyện. Thầy giáo dạy người chủ yếu bằng bản thân con người của mình. Thấm nhuần điều đó nhà trường luôn học tập các chuẩn mực của giáo viên trong trường. Cán bộ giáo viên nhà trường luôn đề cao nhân cách toàn diện của mình bằng cách: nắm vững kiến thức, có phẩm chất đạo đức và có phương pháp giảng dạy tốt. Mục đích là xây dựng một môi trường tốt trong khuôn viên trường học để giáo dục đạo đức học sinh, hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh. Môi trường và cảnh quan nhà trường ngày càng xanh hơn, sạch hơn, đẹp hơn, thân thiện hơn. Xây dựng và củng cố khối đoàn kết, nhất trí trong tập 9
thể sư phạm, bồi dưỡng lý tưởng nghề nghiệp, lòng nhân ái, tình thương yêu con người, thương yêu học sinh, tinh thần trách nhiệm, tôn trọng và sẵn sàng giúp đỡ học sinh. Khơi dậy tình cảm trong học sinh: Dùng biện pháp tác động tư tưởng tình cảm cũng như khơi dậy ý thức rèn luyện đạo đức trong học sinh như nói chuyện, sinh hoạt…theo quan điểm giáo dục kỷ luật tích cực, việc mắc lỗi của của học sinh được coi như lỗi tự nhiên của quá trình học tập và phát triển. nhiệm vụ quan trọng của nhà giáo là làm thế nào để học sinh nhận thức được bản thân, tự kiểm soát hành vi thái độ của mình. Khi học sinh mắc lỗi, thì thầy cô là người bạn, người anh, người chị chỉ ra cho các em nhận ra lỗi của mình để tự điều chỉnh. Trừng phạt làm mất tính tự tin của bản thân học sinh, suy giảm ý thức kỷ luật và khiến cho học sinh không thích, thậm chí căm ghét thầy cô giáo, trường học. Trước đây học trò lười làm, học trò hỗn thầy cô xúc phạm, học sinh đã tỏ thái độ lầm lỳ, hậm hực. Sau này thầy cô đã thay đổi thái độ, phương pháp như đã tìm cách gặp riêng học sinh và trao đổi với giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm. Tìm ra những điểm tốt để khuyến khích động viên, tạo ra niềm tin và sự tự trọng cho các em là một yếu tố giúp cho việc giáo dục các em tốt hơn. Để khơi dậy tình cảm trong học sinh theo hình thức “ Mưa dầm thấm lâu” nhà trưởng đã chỉ đạo cho Liên đội tổ chức cho học sinh kể chuyện dưới cờ mỗi tuần một câu chuyện. Qua những câu chuyện hay giúp học sinh từng bước điều chỉnh về ý thức đạo đức của mình, có niềm tin và chấp hành tốt nội quy của nhà trường. Chủ động tìm hiểu gia cảnh học sinh chưa ngoan là công việc vô cùng quan trọng. Gia đình, nhà trường và xã hội luôn được coi là “tam giác” giáo dục đối với mỗi đứa trẻ. Về phía nhà trường, việc giáo dục đạo đức cho học sinh được thực hiện thông qua các môn học chính khóa và thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Đề cao vai trò và trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm trong công tác giáo dục đạo đức học sinh thông qua việc tìm hiểu hoàn cảnh của học sinh để hiểu và có cách giúp đỡ các em, nhất là các học sinh chưa ngoan. Đây cũng là một trong những biện pháp có tác dụng rất lớn làm giảm thiểu học sinh bỏ học. Phối hợp chặt chẽ với Chính quyền địa phương và Công An Phường đóng chân trên địa bàn. Có thể nói công tác giáo dục của nhà trường muốn thực hiện tốt, một trong những nhiệm vụ hết sức quan trọng đó là tham mưu kịp thời với chính quyền địa phương cũng như các cấp có liên quan trong việc quan tâm đến giáo dục đạo đức cho học sinh. Chính vì thế khi phát hiện hiện tượng học sinh đi chơi game quá khuya hoặc các điểm chứa chấp học sinh tụ tập chơi các trò chơi không lành mạnh như đánh bài, uống rượu, hút thuốc lá… Ban giám hiệu sẽ báo cáo về chính quyền địa phương để nắm bắt tình hình nhằm tìm ra những giải pháp giúp đỡ nhà trường trong việc giáo dục học sinh. 10
Hàng năm nhà trường và Công An Phường đều có xây dựng quy chế phối hợp nhằm phối hợp tuyên truyền tuyên truyền về an toàn giao thông, phòng chống các tệ nạn xã hội… giữ vững an ninh trật tự trên địa bàn. Bên cạnh thức hiện những biện pháp trên nhà trường đã phối hợp, tranh thủ sự ủng hộ của các tổ chức đoàn thể. Nhà trường đã tích cực phối hợp với Công Đoàn, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Ban đại diện Cha mẹ học sinh, tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân thiên, học sinh tích cực”. Luôn phát hiện kịp thời sai phạm của học sinh để nhắc nhở và có biện pháp giúp các em sữa chữa. Tổ chức có hiệu quả phong trào thi đua khen thưởng và các hoạt động giáo dục học sinh. Tôn vinh khen thưởng học sinh có thành tích xuất sắc trong học tập, công tác và rèn luyện để giáo dục niềm tự hào, hoài bão ước mơ, ý chí vươn lên cho các thế hệ học sinh. Nhà trường đã quan tâm sâu sát, thân thiện, thương yêu học sinh như con cháu của mình. Trong việc giáo dục học sinh thì vấn đề giáo dục học sinh cá biệt là vô cùng khó khăn. Nhiệm vụ của nhà trường là “Dạy” và “Dỗ” để giáo dục các em nên người. Giáo dục học sinh cá biệt là một công việc cần đến bản lĩnh, lòng vị tha của thầy cô, những người giàu tình thương, hết lòng vì học sinh thân yêu. Giáo dục đối tượng học sinh này là cả một vấn đề nan giải trong thực tế ở các trường học hiện nay. Hiện nay một số phụ huynh cũng “bó tay” phó mặc cho nhà trường. Việc giáo dục học sinh chậm tiến đòi hỏi ở người thầy phải có lòng yêu thương con người sâu sắc. Nhưng bằng tất cả sự nỗ lực của Ban giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn chúng tôi đã làm được điều đó. Giáo dục học sinh cá biệt phải biết áp dụng nhiều giải pháp khác nhau. Nhờ sâu sát nên những học sinh cá biệt chúng tôi đã bắt trúng bệnh để có giải pháp phù hợp. Đây là những học sinh thích chơi hơn học, kết quả học tập yếu kém, thích phá phách, làm loạn. Với học sinh các biệt phải cứng hay mềm đúng lúc, phải “mềm nắn, rắn buông”, phải “giỏ cao ném nhẹ.” Với đối tượng học sinh này tôi hiểu rõ rằng với các em khi nhẹ nhàng cũng phải dứt khoát rõ ràng. Học sinh cá biệt thường thích sự mềm mỏng, khoan dung, có em thích được nịnh nọt, khen ngợi. Rất nhiều em cần đến sự cảm hóa của bạn bè cùng trang lứa. Nói tóm lại khi gặp những trường hợp học sinh cá biệt, chúng tôi đã “lao tâm khổ tứ” để lo tìm các biện pháp dạy cho học sinh nên người. Nhiều giáo viên có trách nhiệm đã làm việc, đã giáo dục học sinh, một ngày quá tám giờ vàng ngọc. Lương tâm và trách nhiệm đôi khi đã khiến các thầy cô làm việc không kể thời gian. Với một số em nếu thiếu sự khoan dung thì không thể giáo dục được các em. Khi các em mắc lỗi nếu chúng ta biết gặp riêng các em để trao đổi tâm tư tình cảm nhẹ nhàng thì vô cùng hiệu quả. Nếu phê bình các em cứng nhắc thì chẳng có thể nào thay đổi được mà còn làm cho các em tự ty chán ghét mình mà thôi. Tóm lại giáo dục học sinh chưa ngoan cần dày công, cần tỷ mỷ, cần kiên nhẫn để có biện pháp thích hợp. Con người muôn hình, muôn vẻ nên dạy người cũng 11
muôn hình, muôn vẻ. Chúng tôi đã giúp đỡ chăm sóc để mỗi em có tiến bộ về nhận thức, về tình cảm, về hành vi. Để động viên kịp thời giáo viên, nhất là giáo viên chủ nhiệm lớp, hàng năm nhà trường đều tuyên dương khen thưởng theo từng học kỳ cho những giáo viên hoàn thành xuất sắc công tác chủ nhiệm. c/Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp: Trong mỗi giải pháp và biện pháp nêu trên đều có quan hệ biện chứng với nhau phù hợp với tình hình thực tế và có tính thống nhất cao trong Hội đồng sư phạm. Giải pháp này thực hiện thành công sẽ là cơ sở cho các giải pháp khác tiếp tục quyết tâm để thực hiện. d/ Kết quả khảo nghiệm, giá trị của khoa học của vấn đề nghiên cứu: *Kết quả khảo nghiệm: Kết quả thông kê chất lượng đạo đức cuối năm qua các năm học 2015 – 2016, 2016 – 2017 và 2017 2018 cụ thể như sau: Tốt Khá Trung bình Yếu, Kém Năm học TSHS TS Tỉ lệ TS Tỉ lệ TS Tỉ lệ TS Tỉ lệ % % % % 2015 2016 975 818 83.89 155 15,89 2 0.20 0 0.00 2016 2017 885 758 85.65 124 14.01 3 0.34 0 0.00 2017 2018 821 727 88.55 92 11.21 2 0.21 0 0.00 Vơi kêt qua trên ́ ́ ̉ đã cho thấy chất lượng đạo đức của học sinh những năm học sau khi thức hiện những giải pháp có hiệu quả. Số học chăm học, ý thức đạo đức ngày càng tốt hơn do đó số học sinh xếp loại trung bình giảm hẳn. Những thành công trong công tác chăm lo giáo dục đạo đức cho học sinh được thể hiện ra bên ngoài mà nhà trường gặt hái được đó là: Trường lớp luôn luôn sạch sẽ, hiện tượng học sinh viết vẽ bậy trên bàn trên tường rất ít. Thành công nhất là hiện tượng học sinh đánh nhau giảm hẳn, chất lượng học tập của học sinh cũng được nâng lên về chất lượng đại trà kể cả chất lượng mũi nhọn. * Giá trị của khoa học của vấn đề nghiên cứu: Tất cả mọi sự thành công đều bắt đầu việc chủ động trong xây dựng kế hoạch hợp lý và triển khai thực hiện một cách nghiêm túc. Việc nghiên cứu đề tài những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đạo đức ở trường THCS Nguyễn Trường Tộ đã tác động rất lớn đến tinh thần trách nhiệm của gia đình, nhà trường và xã hội trong việc đầu tư cho công tác giáo dục . Hầu hết các giải pháp trên đều có thể áp dụng rộng rãi ở các nhà trường. 12
III. KẾT LUẬN VA KIÊN NGHI ̀ ́ ̣ 1/ Kêt luân ́ ̣ Đạo đức là nguồn gốc, là nền tảng của sự phát triển nhân cách con người. Bất cứ thời đại nào, quốc gia nào thì vấn đề giáo dục đạo đức là công việc quan trọng luôn được quan tâm và tạo mọi điều kiện. Ở nước ta mục tiêu của trường 13
Trung học cơ sở là đào tạo ra những con người phát triển toàn diện. Do đó công tác quản lý giáo dục đạo đức học sinh là một trong những nhiệm vụ quan trọng. Qua thực tế cho thấy đại đa số học sinh ngày nay có ý thức tu dưỡng đạo đức, thông minh, sáng tạo, ham hiểu biết. Tuy nhiên vẫn còn một bộ phận còn xem thường kỷ cương nền nếp của nhà trường dẫn tới vi phạm nội quy, quy chế như nghỉ học, trốn giờ, đánh nhau, quay cóp. Công tác quản lý, giáo dục đạo đức học sinh còn bộc lộ nhiều hạn chế và bất cập chưa đáp ứng yêu cầu giáo dục trong điều kiện hiện nay. Giáo dục học sinh là một nghệ thuật, đòi hỏi mỗi người gánh trên vai nhiệm vụ này phải có tâm huyết, kiên trì, chịu khó tìm tòi và vận dụng một cách sáng tạo vào từng đối tượng giáo dục. Chúng ta hướng tới mục tiêu là giáo dục các em nên người. Mỗi chúng ta đã chọn cho mình nghề dạy học “Nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý” vì vậy chúng ta hãy cố gắng hết mình để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Trường THCS Nguyễn Trường Tộ đã đạt chuẩn quốc gia là một vinh dự nhưng cũng là thách thức lớn đối với nhà trường. Mục tiêu phương hướng phấn đấu trong kế hoạch chiến lược phát triển của nhà trường đến năm 2020 là môṭ trong những trường có chất lượng cao của thị xã Buôn Hồ. Để đạt được điều đó đòi hỏi cả thầy và trò phải ra sức thi đua dạy tốt, học tốt. Thầy phải làm gương cho trò, không ngừng học tập, rèn luyện và tu dưỡng đạo đức, nâng cao trình độ chuyên môn. Bởi vì sự thành bại của giáo dục phụ thuộc rất lớn vào đội ngũ các thầy cô giáo, những người quyết định chất lượng giáo dục. Vì thế dạy học là một công việc có tính khoa học chuẩn mực, đồng thời có tính nghệ thuật và tính sáng tạo. Mặt khác từng bước xây dựng được phong trào học tập tích cực từ học sinh là một trong những nhiệm vụ nhà trường cần phải quyết tâm thực hiện. Như vậy vấn đề tìm kiếm những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học, trong đó chú trọng nâng cao chất lượng đạo đức của trường THCS Nguyễn Trường Tộ trong giai đoạn hiện nay là vấn đề hết sức quan trọng. Chất lượng đạo đức HS của nhà trường ngày một nâng lên là ước nguyện của nhà trường, gia đình và xã hội, đặc biệt là những người làm công tác quản lý tại các đơn vị trường học. Sự thành công của bất cứ hoạt động nào trong nhà trường đều là niềm vui, niềm vinh dự của những người làm công tác giáo dục. Với khát vọng của tập thể nhà trường là không ngừng phát triển, hơn bao giờ hết tập thể sư phạm trường THCS Nguyễn Trường Tộ phải thật sự đổi mới và không ngừng cố gắng, mà điểm xuất phát luôn phải bắt đầu là từ đội ngũ các thầy cô giáo, những người được xã hội giao phó một trách nhiệm cao cả đó là “Trồng người”. Với những hiểu biết và kinh nghiệm nhất định, tất cả những ý tưởng được rút ra qua bài viết này cũng là những trăn trở của bản thân tôi. Chắc chắn bài viết không tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót. Rất mong được sự góp ý của quý thầy cô giáo trong hội đồng khoa học và các cấp lãnh đạo để bản thân ngày một tiến bộ hơn. 2/ Kiên nghi: ́ ̣ 14
Hàng năm Phòng GD cần tổ chức cho BGH và tổng phụ trách Đội tham quan học tập các đơn vị trường điển hình trong việc thực hiện có hiệu quả những giải pháp giáo dục đạo đức học sinh. Thống Nhất , ngày 15 tháng 12 năm 2018 Xác nhận của nhà trường Người viết Huỳnh Thị Đây 15
TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Giáo trình bồi dưỡng Hiệu trưởng trường THCS, NXB Hà Nội 2005. 2. Văn kiện đại hội Đảng Toàn Quốc lần thứ XII . 3. Luật giáo dục. 4. Báo cáo tổng kết và phương hướng nhiệm vụ năm học của trường THCS Nguyễn Trường Tộ qua các năm học.  16
MỤC LỤC T Nội dung Tran T g I PHẦN MỞ ĐẦU 01 1 ́ ̣ Li do chon đê tai ̀ ̀ 01 2 Mục tiêu, nhiệm vụ 01 3 Đối tượng nghiên cứu 01 4 Giới hạn đề tài 01 5 Phương pháp nghiên cứu 02 II PHẦN NỘI DUNG 03 1 Cơ sở lý luận 03 2 Thực trang v ̣ ấn đề nghiên cứu 03- 05 3 Nội dung và cách thức thực hiện của giải pháp 06- 11 III KÊT LUÂN VA KIÊN NGHI ́ ̣ ̀ ́ ̣ 13 1 ́ ̣ Kêt luân 13 2 Kiên ́ nghị 14 17
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐT THỊ XÃ BUÔN HỒ TRƯỜNG THCS NGUYỄN TRƯỜNG TỘ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: “NHỮNG GIẢI PHÁP THỰC HIỆN CÓ HIỆU QUẢ TRONG VIỆC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH Ở TRƯỜNG THCS NGUYỄN TRƯỜNG TỘ” Người viết: HUỲNH THỊ ĐÂY Chức vu: Hiệu trưởng. Đơn vị: Trường THCS Nguyễn Trường Tộ 18
Thống Nhất, ngày 15 tháng 2 năm 2019 19