Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Phương pháp huấn luyện học sinh giỏi môn Thể dục phần chạy nhanh

Chia sẻ: Hoangnhanduc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến "Phương pháp huấn luyện học sinh giỏi môn Thể dục phần chạy nhanh" nhằm tìm ra phương án tối ưu để mang lại hiệu quả tập luyện cho học sinh là một vấn đề cần làm, một việc làm thiết thực. Tìm ra được những nguyên nhân tồn tại và yếu kém.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Phương pháp huấn luyện học sinh giỏi môn Thể dục phần chạy nhanh

1 MỤC LỤC A. PHẦN MỞ ĐẦU.................................... 2 Lý do chọn đề tài : ...................................... 2 B. PHẦN NỘI DUNG .................................... 3 I. Những khó khăn, thuận lợi khi giảng dạy môn chạy nhanh: .......... 3 II. Số liệu điều tra trước khi thực hiện: ......................... 4 III. Các giải pháp đã thực hiện .............................. 4 1. Thành lập đội tuyền chạy nhanh ............................ 4 2.1. Phương pháp kéo dài: ................................. 6 2.2. Phương pháp dãn cách: ................................ 7 2.3. Phương pháp lặp lại: .................................. 7 3. Quá trình huấn luyện ................................... 8 3.1. Những tuần đầu của thời kỳ huấn luyện. ..................... 8 3.2. Huấn luyện phát triển tố chất sức bền bằng một số bài tập ......... 9 3.3. Huấn luyện chiến thuật và tâm lí thi đấu .................... 11 3.4. Những tuần cuối của chu kì huấn luyện ..................... 11 II. Kết quả thực hiện có so sánh đối chứng ..................... 12 1. Bảng kết quả trước khi huấn luyện ......................... 12 2. Bảng kết quả sau khi huấn luyện .......................... 12 C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................... 13 I. Kết luận ........................................... 13 II. Khuyến nghị ....................................... 14
2 A. PHẦN MỞ ĐẦU Lý do chọn đề tài : Điền kinh là môn thể thao có lịch sử lâu đời, được ưa chuộng và phổ biến rộng rãi trên thế giới. với nội dung rất phong phú và đa dạng, các bài tập điền kinh luôn có vị trí chủ yếu trong những bài tập phát triển toàn diện. Đối với thể thao thành tích cao, điền kinh chiếm một vị trí quan trọng trong chương trình thi đấu của các đại hội Olympic quốc tế và đời sống văn hóa thể thao của nhân loại. Trong những năm gần đây phong trào thể dục thể thao nói chung và điền kinh nói riêng phát triển mạnh mẽ không chỉ ở thành phố mà còn phát triển ở các vùng nông thôn. Đặc biệt phát triển mạnh vào những năm ngành GD - ĐT đưa môn điền kinh thành môn thi thường xuyên trong các năm học. Trong điền kinh, chạy bền là nội dung cơ bản và xuyên suốt trong chương trình học thể dục ở trường THCS. Ngoài vai trò là một môn thi đấu, trong giáo dục thể chất chạy bền còn là một phương tiện rèn luyện nâng cao sức khỏe, nâng cao thể lực hiệu quả, có tác dụng giáo dục phẩm chất ý chí cho người tập. Để đáp ứng với sự phát triển của xã hội - xã hội công nghệ đòi hỏi người thầy phải thật sự chuẩn mực về tư cách, nhà giáo, vừa phải chuẩn mực về kiến thức, kỹ năng. Đạt được vấn đề này người giáo viên thể dục phải không ngừng trau dồi kiến thức, thường xuyên rèn luyện thể lực, chiến thuật để đáp ứng với những tiến bộ kĩ thuật của người học và đạt được chuẩn mực như chỉ thị 36CT/TW của ban bí thư Trung ương Đảng khoá VIII về: “Công tác TDTT trong tình hình mới, ghi rõ: “phải phấn đấu đạt được các mục tiêu về giáo dục thể chất trong trường học, đồng thời cần kiện toàn hệ thống đào tạo cán bộ giáo viên, huấn luyện viên, vận động viên trẻ…” Phong trào chạy nhanh ở Quận Thanh Xuân cũng như toàn quốc đang phát triển rộng khắp từ nông thôn đến thành thị, từ miền ngược đến miền xuôi. Quan sát ở một số Hội khoẻ Phù Đổng cấp Quận, cấp Huyện, Thành phố. Qua tiếp xúc với các HLV, các nhà chuyên môn thì tất cả đều thừa nhận rằng: “Các VĐV, Học sinh, của chúng ta thi đấu chưa đạt hiệu quả cao là do thể lực còn yếu, kỹ chiến thuật chưa hợp lý, tâm lí căng thẳng”. Là một giáo viên thể dục với 10 năm trong nghề rất có tâm huyết với nghề nghiệp, tôi mạnh dạn khẳng định phương án tối ưu để mang lại hiệu quả tập luyện cho học sinh là một vấn đề cần làm, một việc làm thiết thực. Tìm ra được những nguyên nhân tồn tại và yếu kém. Vì những lí do trên để góp mình vào sự nghiệp đào tạo thế hệ vận động viên trẻ cho huyện nhà tôi mạnh dạn nêu lên một vài kinh nghiệm nhỏ về: “ Phương pháp huấn luyện học sinh giỏi môn chạy nhanh ”
3 Phạm vi và thời gian thực hiện đề tài Phạm vi : Học sinh trường THCS Nguyễn Lân – Quận Thanh Xuân - Hà Nội Thời gian: Thực hiện đề tài từ năm 2020 - 2021 B. PHẦN NỘI DUNG I. Những khó khăn, thuận lợi khi giảng dạy môn chạy nhanh: Khảo sát thực tế tại trường THCS Nguyễn Lân - Quận Thanh Xuân - Hà Nội. Tình trạng thực tế khi chưa thực hiện 1. Khó khăn: Chạy nhanh là một môn thể thao đòi hỏi người tập phải có khả năng chống lại mệt mỏi trong quá trình tập luyện nên học sinh rất ngại khi tập luyện, các em đa số là con em gia đình công nhân viên chức nhà nước, gia đình chủ yếu tập trung cho các em học văn hóa là chính. Chính vậy không có thời gian tập luyện, tài liệu không có, đặc biệt là môi trường xã hội, các em tiếp xúc còn hạn hẹp nên quá trình tập luyện và tâm lí thi đấu không ổn định, trình độ học sinh không đồng đều. Thời lượng học trên lớp ít nên thời gian học sinh tập luyện cùng ít, vì đa số là con em công nhân viên chức nên ngoài việc học trên lớp về nhà dành phần lớn thời gian cho việc học và phụ giúp gia đình nên phần lớn không có thời gian tập luyện. Chạy nhanh là môn thể thao cần phải thường xuyên tập luyện, nội dung lặp đi lặp lại dễ gây nhàm chán. Ngoài ra phần lớn các em lười, không hứng thú, không chịu khó tập luyện, tập luyện trên lớp thì chưa có sự ham mê, chưa kiên trì khắc phục khó khăn nên gây không ít khó khăn trong công tác giảng dạy và huấn luyện. Cơ sở vật chất, sân bãi dụng cụ phục vụ cho tập luyện còn thiếu, chưa đạt kĩ thuật, việc tổ chức giảng dạy môn thể dục chủ yếu được tiến hành trên sân trường, đầu tư cho tập luyện chi phí thấp. Trong phân phối chương trình thường 1 tiết Thể dục ghép từ 02 nội dung trở lên. 2. Thuận lợi: Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm chỉ đạo và tạo mọi điều kiện thuận lợi để phong trào thể dục thể thao trong nhà trường đạt kết quả cao. Chạy bền là môn thể thao có ưu thế của trường THCS Nguyễn Lân, nhiều em có năng khiếu của nên chính quyền địa phương quan tâm chỉ đạo tới việc tập luyện chạy bền của con em mình. Họ coi trọng môn thể dục cũng như những môn văn hoá khác. Hàng năm Ban giám hiệu thành lập ban chỉ đạo hội thi thể dục thể thao. Và tổ chức hoạt động thể dục thể thao trong những ngày lễ lớn để giao lưu với các đơn vị bạn thuận lợi cho việc phát hiện năng khiếu của các em học sinh. Trường có đội ngũ giáo viên được đào tạo chính quy, về chuyên môn đủ có phẩm chất đạo đức tốt, trình độ chuyên môn giỏi và có năng lực để huấn
4 luyện các em tập luyện những môn thể thao tham gia thi đấu tại hội khoẻ phù đổng các cấp Quận – Thành phố. Khi chưa thực hiện đề tài phát hiện các em học sinh có năng khiếu tập luyện chạy bền qua các buổi học, thi đấu do Quận tổ chức. Được gia đình quan tâm ủng hộ tạo mọi điều kiện thuận lợi để các em có thời gian tập luyện tốt. Nhìn chung với tình trạng thực tế đó đã giúp cho bộ môn thể dục và phương pháp huấn luyện học sinh giỏi chạy nhanh trong những năm qua đạt kết quả cao. II. Số liệu điều tra trước khi thực hiện: Giáo viên kiểm tra sơ bộ thành tích của 6 lớp mỗi lớp 10 em học sinh Bảng 1: Kết quả thu được Giỏi Khá Trung bình Yếu Lớp Sĩ số SL % SL % SL % SL % 6A1 10 1 10 3 30 6 60 0 0 6A2 10 1 10 2 20 7 70 0 0 6A3 10 1 10 2 20 7 70 0 0 7A1 10 1 10 3 30 6 60 0 0 7A2 10 1 10 2 20 7 70 0 0 7A3 10 1 10 2 20 7 70 0 0 III. Các giải pháp đã thực hiện 1. Thành lập đội tuyền chạy nhanh Muốn có học sinh đạt thành tích cao trước hết người thầy phải có chuyên môn giỏi, có con mắt nghề nghiệp để tuyển chọn được các em có phẩm chất đạo đức, thể lực, trình độ kĩ thuật tốt để dưa vào tập luyện. Tuyển chọn các em học sinh có tố chất năng khiếu đặc biệt, sức mạnh, sức bền, khéo léo, thể hình của học sinh, chiều cao, cân nặng, điều kiện sinh hoạt và hoàn cảnh gia đình của từng em học sinh hình thành đội tuyển: Thời gian thành lập năm 2019 Địa điểm: Trường THCS Nguyễn Lân. Thời gian tập luyện 2 buổi / tuần trong suốt năm học.
5 Bảng 2: Kết quả số liệu tuyển chọn đội tuyển môn chạy nhanh Năm 2020 - 2021 Nam Kỹ STT Họ và tên Lớp Cự ly Thành tích(s) (Nữ) thuật Nguyễn Trọng Tùng 12”9 1 8A1 Nam 100m Tốt Anh 2 Dương Văn Tuấn 8A1 Nam 100m Tốt 13”00 3 Nguyễn Tuấn Hùng 8A1 Nam 100m Tốt 12”9 4 Trần Minh Đức 8A1 Nam 100m Tốt 13”5 5 Nguyễn Minh Nghĩa 7A4 Nam 100m Khá 13”9 6 Nguyễn Văn Toàn 7A4 Nam 100m Tốt 13”8 Nguyễn Phương 15”5 7 8A1 Nữ 100m Khá Nguyên Nguyễn Thị Hồng 15”6 8 8A3 Nữ 100m Khá Hạnh 9 Thiều Hà Uyên 8A1 Nữ 100m Khá 15”7 10 Hoàng Anh Thư 8A1 Nữ 100m Khá 15”9 11 Triệu Hà Linh 7A1 Nữ 100m Khá 15”9 12 Triệu Đan Lê 7A2 Nữ 100m Khá 15”8 Dựa vào kết quả trên tôi tham mưu cùng ban giám hiệu nhà trường mua sắm dụng cụ, trang phục, chuẩn bị sân bãi để “ Huấn luyện học sinh giỏi môn chạy nhanh ”. 2. Phương pháp huấn luyện Huấn luyện là một phương pháp giảng dạy, hướng dẫn thực hành do Giáo viên chỉ đạo mà trong đó việc luyện tập của học sinh được thực hiện. Tóm lại huấn luyện thể thao là một quá trình sư phạm nhằm hoàn thiện năng lực thể thao cho học sinh. Các nhiệm vụ chính của huấn luyệm thể thao được xác định trên cơ sở của các yêu cầu được đặt ra từ quá trình huấn luyện. Đó là các nhiệm vụ: - Giáo dục các phẩm chất tâm lý - Chuẩn bị thể lực - Chuẩn bị kỹ thuật và năng lực phối hợp vận động - Phát triển trí tuệ Muốn giải quyết tốt các nhiệm vụ nêu trên, phải sử dụng tốt các phương tiện huấn luyện thể thao là: - Các bài tập thể chất - Các phương tiện tâm lý - Các biện pháp vệ sinh - Các yếu tố lành mạnh của thiên nhiên. Trong huấn luyện thể thao, đặc biệt là sức bền, phải chú trọng đến lượng vận động, nó bao gồm ba bộ phận cơ bản, gắn bó với nhau một cách chặt chẽ:
6 các yêu cầu của lượng vận động, quá trình thực hiện lượng vận động, độ lớn của lượng vận động. Phải tuân thủ nguyên tắc huấn luyện, đó là: - Nguyên tắc nâng cao lượng vận động - Nguyên tắc đảm bảo tính liên tục của lượng vận động - Nguyên tắc sắp xếp lượng vận động theo chu kỳ. Phát triển tốt sức nhanh là tiền đề cần thiết cho khả năng phục hồi nhanh chóng sau các lượng vận động lớn. Căn cứ vào yêu cầu thi đấu, sức nhanh được phân thành: sức nhanh cơ sở và sức nhanh chuyên môn. * Huấn luyện sức nhanh cơ sở: Nhằm mục đích mở rộng và nâng cao năng lực hoạt động của hệ thống tim mạch, các chức năng trao đổi chất trong điều kiện đủ ôxy và phát triển sức nhanh chung cho các nhóm cơ lớn. Phương tiện huấn luyện là các bài tập phát triển chung , đó là các bài tập với khối lượng lớn đến rất lớn, có cường độ từ 40% - 85% sức, quãng nghỉ không có hoặc rất ngắn ( nghỉ tích cực bằng đi bộ hoặc chạy nhẹ nhàng), các dạng bài tập: - Chạy cự ly trung bình từ 40% - 60% sức - Chạy cự ly trung bình biến tốc từ 65% - 85% sức - Chạy biến tốc từ 60% - 85% sức, cự ly 100m + 100m hoặc 200m + 200m. - Chạy lặp lại từ 65% - 85% sức cự ly chạy từ 100m – 2000m. * Huấn luyện sức nhanh chuyên môn: Nhằm phát triển trực tiếp năng lực sức nhanh thi đấu chuyên môn, phương tiện chính là các bài tập, các bài tập thi đấu và điều kiện gần giống thi đấu, các cuộc thi đấu và kiểm tra. Và các dạng bài tập có cường độ hoạt động từ 85% - 100% sức, cường độ tối đa, khối lượng trung bình – thấp… Căn cứ vào mục đích phát triển các dạng năng lực sức nhanh , tôi sử dụng một số phương pháp sau: 2.1. Phương pháp kéo dài: Phương pháp này có đặc điểm là LVĐ kéo dài không có thời gian nghỉ giữa. Việc nâng cao khả năng hấp thụ ôxy có thể thực hiện theo hai cách khác nhau: Hoặc là thông qua một LVĐ liên tục trong điều kiện đủ ôxy, hoặc là thông qua một LVĐ kéo dài, nhưng thay đổi cường độ vận động để tạo nên quá trình trao đổi năng lượng thiếu ôxy trong một khoảng thời gian nhất định. Do vậy phương pháp kéo dài có thể thực hiện dưới các dạng sau: * Phương pháp liên tục: Duy trì tốc độ vận động trong một thời gian dài, cường độ vận động có thể xác định rõ ràng thông qua mạch đập. Cường độ vận động tuỳ theo yêu cầu của từng môn thể thao, có thể dao động trong khoảng 140lần/ph – 150lần/ph * Phương pháp thay đổi: Thay đổi tốc độ vận động có kế hoạch trong quá trình thực hiện lượng vận động, khi tăng tốc độ vận động làm cho các hoạt động của các cơ quan cung cấp
7 năng lượng bị căng thẳng, tạo nên quá trình trao đổi thiếu ôxy trong khoảng thời gian nhất định. * Phương pháp ngẫu hứng: Tốc độ vận động thay đổi theo hứng thú riêng của học sinh. Phương pháp này được sử dụng trong môi trường tự nhiên. 2.2. Phương pháp dãn cách: Là phương pháp tập luyện mà trong đó có sự luân phiên một cách hệ thống giữa các giai đoạn vận động ngắn, trung bình và dài với các quãng nghỉ ngắn, không dẫn đến sự hồi phục đầy đủ. Tốc độ vận động và thời gian nghỉ được xác định trên cơ sở nhiệm vụ tập luyện. 2.3. Phương pháp lặp lại: Được vận dụng trong huấn luyện phát triển sức nhanh là lặp lại từng phần của các yêu cầu thi đấu chuyên môn. Yếu tố chính của lượng vận động và thời gian vận động. Trong quá trình giảng dạy và huấn luyện phát triển sức nhanh, Giáo viên cần phải căn cứ vào điều kiện thực tế để chọn các đường chạy có các yêu cầu khác nhau về kỹ thuật để học sinh tập luyện. Trước khi cho học sinh luyện tập, Giáo viên cần nói rõ đặc điểm đường chạy, cự ly chạy, kỹ thuật cần sử dụng, thời gian, số lần. Giảng dạy và huấn luyện phát triển sức nhanh còn phải giáo dục phẩm chất đạo đức, tâm lý, sinh lý, chế độ vệ sinh, tự xoa bóp, tự kiểm tra để phòng và sử lý chấn thương, giáo dục phẩm chất ý chí, đạo đức chính là kỷ luật, ý chí khắc phục khó khăn, tin tưởng ở chính mình. Từ đó các em kiên trì, dũng cảm trong tập luyện, bồi dưỡng phẩm chất ý chí là khâu chủ yếu trong việc chuẩn bị về tâm lý cho các em vào kiểm tra và thi đấu. Trong đó điều kiện quan trọng nhất là cho học sinh quen với hình thức thi đấu, rèn luyện khả năng không lùi bước trước khó khăn, vững về tâm lý trong lúc căng thẳng nhất. Mặt khác, ta cần phải đặt ra mục đích cho từng giờ học, buổi tập. Những buổi tập ấy, sự tương quan giữa lượng vận động với khả năng từng học sinh, Giáo viên cần ghi rõ nội dung kế hoạch của từng ngày, ghi rõ thành tích của từng nhóm ( sức khoẻ) học sinh, để nắm được thể lực của từng nhóm mà áp dụng bài tập cho phù hợp. Hình thức tổ chức trong giờ tập, buổi tập luyện với môn chạy nhanh là các giờ tập theo lớp hoặc các buổi tập huấn luyện đội tuyển. Bắt đầu bằng tập nhẹ nhàng rồi tăng dần, sau đó thực hiện với nội dung chính, phần cuối buổi tập giảm nhẹ với các bài tập thả lỏng, hồi tĩnh. Phân tích các chỉ tiêu và lượng vận động nên tiến hành trong các buổi tập đầu tiên. Giáo viên phải xác định lượng vận động đó có phù hợp với học sinh hay không, phản ứng của cơ thể và sự phục hồi thể lực của học sinh như thế nào? việc nắm kỹ thuật, phẩm chất ý chí của học sinh ra sao? Trong mọi trường hợp cần xác định mọi chỉ tiêu ở mức độ bình thường, không chịu ảnh hưởng của lượng vận động lớn. Sau thời gian dài luyện tập chỉ tiêu ở mức trung bình có thể thay đổi. Đối với học sinh THCS muốn có sức khoẻ tốt và nâng cao thành tích
8 thì phải giữ đúng chế độ sinh hoạt, vệ sinh, đặc biệt là phải tuân theo thời gian biểu hàng ngày. 3. Quá trình huấn luyện Chạy nhanh được coi là môn thể thao mũi nhọn của nền thể thao nước nhà, mục đích huấn luyện chủ yếu của môn chạy bền là giúp các em đạt tới một thành tích thi đấu cao nhất và một sự phát triển toàn diện về mọi mặt nên phương pháp huấn luyện và lựa chọn bài tập phải phù hợp với đặc thù của môn. Trong huấn luyện học sinh chạy bền, sức bền chung và sức bền chuyên môn đóng vai trò quan trọng. Trình độ phát triển sức bền chung ở mức cao là cơ sở để hoàn thiện sức nhanh chuyên môn và cho phép người chạy thi đấu có kết quả trên những cự ly dài hơn. Kế hoạch huấn luyện, chu kì huấn luyện 1 năm 35 tuần, mỗi tuần 2 buổi, mỗi buổi 3 tiếng. Nội dung huấn luyện cần đảm bảo toàn diện về thể lực, kĩ thuật, chiến thuật, tâm lí thi đấu, đặc biệt cần đề ra chỉ tiêu phấn đấu cụ thể có căn cứ khoa học thực tiễn. Cụ thể buổi giờ cho các nội dung sau: - Huấn luyện kĩ thuật cơ bản (9 tuần) - Huấn luyện tố chất sức bền (18 tuần) - Huấn luyện chiến thuật và tâm lý thi đấu (2 tuần) - Kiểm tra đánh giá, thi đấu và nâng cao (6 tuần) 3.1. Những tuần đầu của thời kỳ huấn luyện. Huấn luyện kỹ thuật cơ bản thông qua các nhiệm vụ sau: Nhiệm vụ 1: Xây dựng khái niệm môn học thông qua các biện pháp chủ yếu sau : - Giáo viên phân tích làm mẫu kỹ thuật chạy. - Cho xem phim, ảnh kỹ thuật. - Cho người học chạy trên các đoạn từ 50 – 100m. Trong quá trình chạy của học sinh, giáo viên sẽ nêu bật những đặc điểm cá nhân của các em, đồng thời hướng dẫn và sửa những sai lầm chủ yếu nhất. Nhiệm vụ 2: Dạy kỹ thuật chạy trên đường thẳng với tốc độ đều và thay đổi, thông qua các biện pháp sau : - Phân tích làm mẫu kĩ thuật chạy trên đường thẳng. - Tập đánh tay tại chỗ(đứng tại chỗ tăng dần tần số và biên độ động tác). - Tập chạy bước nhỏ, chạy nâng cao đùi, chạy đạp sau. - Chạy lặp lại các đoạn 30-40m với tốc độ tăng đều. - Chạy tăng tốc độ sau đó duy trì tốc độ đạt được khoảng 20-30m. - Chạy và thực hiện tăng tốc theo hiệu lệnh của giáo viên. Trong quá trình giảng dạy cần yêu cầu học sinh chạy theo đường thẳng, đạp sau hết, đánh tay tích cực, tư thế thân trên và đầu thẳng, bàn chân tiếp xúc đất từ phân trước và đặt trên đất nhẹ nhàng. Nhiệm vụ 3: Dạy kỹ thuật chạy đường vòng thông qua các biện pháp sau: - Giáo viên phân tích và làm mẫu kỹ thuật chạy đường vòng .
9 - Tập chạy trên đường vòng có bán kính lớn nhỏ. - Chạy tăng tốc độ từ đường thẳng vào đường vòng và từ đường vòng ra đường thẳng. - Chạy 200m, 400m với tốc độ trung bình. Trong quá trình tập luyện giáo viên hướng dẫn học sinh khi chạy trên đường vòng phải nghiêng thân về phía đường vòng. Khi chạy từ đường vòng ra đường thẳng cần lưu ý học sinh chayj thoải mái với biên độ rộng đồng thời vẫn duy trì được tốc độ đã có. Sau khi học sinh đã biết cách chạy đúng và thoải mái cả trên đường thẳng lẫn đường vòng thì cần chuyển sang dạy kỹ thuật xuất phát. Nhiệm vụ 4: Dạy xuất phát cao và tăng tốc độ thông qua các biện pháp sau: - Phân tích, làm mẫu kỹ thuật xuất phát cao. - Tập xuất phát cao và chạy sau xuất phát 50m. - Tập xuất phát cao ở đầu đường vòng và chạy sau xuất phát 50m. Khi dạy xuất phát cao cần tiến hành theo nhóm và cần chú ý đến tư thế “vào chỗ” của vận động viên. Ở những lần xuất phát đầu tiên không nên yêu cầu học sinh thực hiện với tốc độ nhanh nhất để giúp các em xây dựng được định hình đúng. Sau khi học sinh nắm vững kỹ thuật xuất phát cần áp dụng hình thức chạy tiếp sức có xuất phát cao vào cuối buổi tập để nâng cao tính hưng phấn trong tập luyện. Nhiệm vụ 5: Hoàn thiện kỹ thuật chạy nhanh thông qua các biện pháp sau: - Chạy biến tốc, chạy lặp lại ở các cự ly từ 200m đến 2000m với yêu cầu thời gian và tốc độ. - Chạy 200m, 400m xuất phát cao có yêu cầu tốc độ. - Chạy trên cư ly chính với yêu cầu tốc độ. - Tập như thi đấu và đánh giá kết quả. Trong quá trình tập luyện giáo viên quan sát để sớm phát hiện ra những sai lầm thường mắc về kỹ thuật như: Chân đạp sau không hết, chống trước bằng cả bàn chân, không phối hợp được đánh tay, thân trên ngửa ra sau nhiều, trọng tâm cơ thể thấp, chạy chuyển từ đường thẳng vào đường vòng và từ đường vòng ra đường thẳng đột ngột, giật cục… để sớm đưa ra nhưng biện pháp và cách thức sửa sai phù hợp. Việc tiếp thu kỹ thuật chạy ở một mức độ nào đó còn phụ thuộc vào trình độ thể lực chuyên môn. Vì vậy tập luyện để phát triển các tố chất thể lực sẽ góp phần hoàn thiện kỹ thuật và nâng cao năng lực phối hợp giữa dùng sức và thả lỏng các cơ tham gia trong quá trình chạy. 3.2. Huấn luyện phát triển tố chất sức bền bằng một số bài tập Trong huấn luyện học sinh chạy nhanh, sức nhanh chung và sức nhanh chuyên môn đóng vai trò quan trọng. Trình độ phát triển sức nhanh chung ở mức cao là cơ sở để hoàn thiện sức nhanh chuyên môn và cho phép người chạy thi đấu có kết quả trên những cự ly dài hơn.
10 Sức nhanh chuyên môn không chỉ giúp vận động viên duy trì được tốc độ trung bình cao trong cả cự ly mà còn giúp họ thực hiện được việc tăng tốc độ phù hợp với kế hoạch chiến thuật. Mục đích cơ bản của quá trình huấn luyện này là nhằm phát triển toàn diện các tố chất, tăng cường khả năng vận động của các hệ cơ quan để nâng cao khả năng chịu đựng và đảm bảo quá trình biến đổi thích nghi diễn ra liên tục nhằm duy trì và kéo dài trạng thái sung sức thể thao để giúp các em không ngừng nâng cao thành tích. Vì vậy huấn luyện phát triển sức nhanh ngày càng trở nên đặc biệt quan trọng và là một khâu thiết yếu không thể thiếu trong quy trình đào tạo vận động viên. Trong môn chạy nhanh có những đặc trưng riêng. Hoạt động tập luyện và thi đấu chạy bền đòi hỏi người tập phải thường xuyên thực hiện các bài tập với thời gian dài. Vì vậy, sức nhanh trong chạy nhanh được thể hiện ở sức nhanh chung và sức nhanh chuyên môn. Để phát triển 2 loại sức nhanh này chúng ta cần tập cho học sinh tập những bài tập sau: Bài tập 1: Tập sức bền bằng trò chơi vận động hoặc một số bài tập như: - Nhảy dây bền - Tâng cầu tối đa - Chạy dích dắc tiếp sức - Chạy vượt chướng ngại vật tiếp sức - Chạy lên dốc - Chạy xuống dốc … Bài tập 2: Tập chạy trên địa hình tự nhiên với các cự ly nâng dần từ 300m đến 500m, 600m, 800m, 1000m, 1500m, 2000m, 3000m. Thời kỳ đầu thì tập với cường độ nhỏ và trung bình, tốc độ đều sau đó nâng dần lên. Gần thi đấu thì nâng cường độ chạy và duy trì khối lượng. Bài tập 3: Các bài tập phát triển tốc độ chạy: chạy tăng tốc độ, chạy xuất phát và chạy tốc độ cao, chạy lặp lại ở cự ly 50-200m với tốc độ cao. Bài tập 4: Phát triển sức bền chuyên môn bằng các bài tập: chạy lặp lại, biến tốc ở cự ly: 500m, 600m, 800m, 1000m, 1500m, 2000m với tốc độ thấp hơn thi đấu. Gần thi đấu thì chạy lặp lại với cự ly thi, tốc độ cao hơn. Bài tập 5: các bài tập với bóng đá, bóng rổ, bóng chuyền, cầu lông… để tăng tính linh hoạt và điều chỉnh khối lượng vận động. Để nâng cao sức nhanh cần áp dụng các phương pháp huấn luyện khác nhau như: phương pháp đồng đều, phương pháp thay đổi, phương pháp lặp lại và phương pháp tổng hợp. ngoài ra phương pháp kiểm tra và thi đấu cũng rất quan trọng. Và sử dụng bài tập gì với phương pháp nào cần chú ý không nâng lượng vận động lên đột ngột với thời gian ngắn từ buổi tập này đến buổi tập sau, từ tuần này đến tuần sau, mà cần luân phiên các lượng vận động lớn nhỏ theo chu kỳ tuần.
11 3.3. Huấn luyện chiến thuật và tâm lí thi đấu Huấn luyện là trang bị kiến thức cho các em về tâm lí, kĩ thuật, chiến thuật trong tập luyện cũng như thi đấu. Trong đó việc huấn luyện chiến thuật cho vận động viên cũng có ý nghĩa quan trọng. Về lý thuyết, chạy vượt qua cự ly với tốc độ đều là phương án hợp lý nhất song trong thi đấu lại hiếm khi gặp. Hai phương án phổ biến nhất thường thấy là: - Chạy nhằm mục đích đạt thành tích cao nhất của bản thân. Trong trường hợp này vận động viên chạy với tốc độ tương đối đều bất kể đối thủ di chuyển nhanh hay chậm. - Chạy với mục đích giành vị trí cao nhất trong đợt chạy. Trong trường hợp này cần đặc biệt chú ý đến việc rút đích. Để huấn luyện hoàn thiện kỹ xảo chiến thuật cần áp dụng những biện pháp sau: - Tham gia thi đấu để giải quyết các nhiệm vụ được đặt ra trong huấn luyện hoặc tự lựa chọn các tình huống khác nhau. - Tập luyện cùng với những vận động viên chạy có kinh nghiệm hơn. - Chạy các đoạn cự ly có tăng tốc độ rút về đích. - Chạy nhanh sau xuất phát, lựa chọn vị trí trong nhóm và xác định tốc độ chạy giữa quãng cần thiết. - Chạy dẫn đầu - Vượt lên đối thủ trong các tình huống khác nhau. Ngoài ra, để thắng cuộc thi cần phải biết rõ khả năng, chiến thuật và thể lực của đối phương. Giáo dục ý trí và tâm lí thi đấu ổn định, gây hứng thú tạo niềm tin, giáo dục các trạng thái tâm lý trước, trong và sau khi thi đấu. Nội dung giáo dục chủ yếu ở mặt này bao gồm rèn luyện để nâng cao tính kỉ luật trong sinh hoạt, tập luyện và thi đấu, nâng cao phẩm chất ý chí, sự ham mê tập luyện, phát huy tinh thần khắc phục khó khăn, tận tuỵ trong công việc, từng bước củng cố tính tự tin, sự kiên trì và không ngừng nâng cao ý thức phấn đấu. Đây là một trong những nội dung chủ yếu và đặc biệt quan trọng của thời kì chuẩn bị nhằm giúp các em phát triển toàn diện về mọi mặt để đạt thành tích thi đấu tốt nhất. Tôi tự nhận thấy bản thân tôi có sự kiên trì và tỉ mỉ để nghiên cứu các đối tượng học sinh. Bên cạnh đó, tôi luôn có biện pháp cụ thể kịp thời tạo cho các em có trạng thái tâm lí thi đấu vững vàng, tự tin, đoàn kết để đạt thành tích cao nhất. 3.4. Những tuần cuối của chu kì huấn luyện (Tổ chức kiểm tra đánh giá, thi đấu và nâng cao) Là hình thức kiểm tra thường xuyên và đặc biệt quan trọng đối với công tác đào tạo và huấn luyện chạy nhanh. Mục đích của hình thức thi đấu này là nhằm kiểm tra, đánh giá trình độ tập luyện về các mặt như kĩ thuật, chiến thuật, thể lực, và cả tâm lí… của các em sau một giai đoạn tập luyện nhất định.
12 Phương pháp kiểm tra và thi đấu cũng có tầm quan trọng đáng kể khi trình độ kỹ xảo của vận động viên được nâng cao II. Kết quả thực hiện có so sánh đối chứng Với những kinh nghiệm và phương pháp huấn luyện học sinh giỏi môn chạy nhanh tôi đã tiến hành trong thời gian thực hiện đề tài, đặc biệt là năm học 2020 – 2021 đội tuyển học sinh giỏi môn điền kinh của trường mà tôi đã huấn luyện đã đạt được những kết quả đáng mừng, cụ thể như sau: 1. Bảng kết quả trước khi huấn luyện Nam Kỹ STT Họ và tên Lớp Cự ly Thành tích(s) (Nữ) thuật Nguyễn Trọng Tùng 12”9 1 8A1 Nam 100m Tốt Anh 2 Dương Văn Tuấn 8A1 Nam 100m Tốt 13”00 3 Nguyễn Tuấn Hùng 8A1 Nam 100m Tốt 12”9 4 Trần Minh Đức 8A1 Nam 100m Tốt 13”5 5 Nguyễn Minh Nghĩa 7A4 Nam 100m Khá 13”9 6 Nguyễn Văn Toàn 7A4 Nam 100m Tốt 13”8 Nguyễn Phương 15”5 7 8A1 Nữ 100m Khá Nguyên Nguyễn Thị Hồng 15”6 8 8A3 Nữ 100m Khá Hạnh 9 Thiều Hà Uyên 8A1 Nữ 100m Khá 15”7 10 Hoàng Anh Thư 8A1 Nữ 100m Khá 15”9 11 Triệu Hà Linh 7A1 Nữ 100m Khá 15”9 12 Triệu Đan Lê 7A2 Nữ 100m Khá 15”8 2. Bảng kết quả sau khi huấn luyện Nam Kỹ STT Họ và tên Lớp Cự ly Thành tích(s) (Nữ) thuật Nguyễn Trọng Tùng 12”7 1 8A1 Nam 100m Tốt Anh 2 Dương Văn Tuấn 8A1 Nam 100m Tốt 12”9 3 Nguyễn Tuấn Hùng 8A1 Nam 100m Tốt 12”8 4 Trần Minh Đức 8A1 Nam 100m Tốt 13”3 5 Nguyễn Minh Nghĩa 7A4 Nam 100m Khá 13”5 6 Nguyễn Văn Toàn 7A4 Nam 100m Tốt 13”6 Nguyễn Phương 15”1 7 8A1 Nữ 100m Khá Nguyên Nguyễn Thị Hồng 15”2 8 8A3 Nữ 100m Khá Hạnh
13 9 Thiều Hà Uyên 8A1 Nữ 100m Khá 15”3 10 Hoàng Anh Thư 8A1 Nữ 100m Khá 15”5 11 Triệu Hà Linh 7A1 Nữ 100m Khá 15”6 12 Triệu Đan Lê 7A2 Nữ 100m Khá 15”5 Kết luận: Qua một năm huấn luyện học sinh giỏi môn chạy nhanh nhìn chung các em học sinh có ý thức tập luyện tốt, các tố chất sưc bền phát triển rõ rệt, tâm lí thi đấu ổn định đạt được nhiều thành tích cao. So sánh bảng 2 và bảng 3, kết quả tập luyện kĩ thuật và thành tích thi đấu của các em được nâng lên rõ rệt. Các em được áp dụng các bài tập bổ trợ kỹ thuật đúng phương pháp, phong phú nên kích thích được sự ham mê, ý chí vươn lên, không sợ gian khổ, kiên trì khắc phục khó khăn. Kết quả kiểm tra đánh giá về kỹ thuật cũng như thành tích của nhóm được thực nghiệm tăng lên rõ rệt. Từ cơ sở các bài tập đó ở trường, ở lớp, các em đã tích cực hơn trong việc luyện tập ở nhà và ở địa phương. Từ đó các em phát triển tốt hơn về mặt thể chất cũng như trình độ, thể lực và kỹ thuật của môn chạy nhanh. Sức khỏe các em phát triển cũng là một điều kiện thuận lợi cho việc tiếp thu nhanh các môn học khác. C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ I. Kết luận Áp dụng sáng kiến này tôi thấy mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc phát triển sức bền cho học sinh, giáo dục cho các em tinh thần đoàn kết gắn bó, giúp đỡ lẫn nhau cùng học tập – tập luyện . Giúp cho học sinh nâng cao ý thức tập luyện, lòng ham mê, khả năng chịu đựng được lượng vận động lớn, khắc phục
14 khó khăn, chống lại mệt mỏi hồi phục nhanh chóng sau một giờ tập , buổi tập. Làm cho các em luôn tích cực hăng say và hiểu rõ được kỹ năng vận động, phương pháp tập luyện của một giờ học, một buổi học chạy bền. Nâng cao hiệu quả phát triển toàn diện về đức , trí , thể , mĩ trong nhà trường. Theo đúng chủ trương đường lối của Đảng và Nhà nước trong việc giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ hôm nay. II. Khuyến nghị Điền kinh nói chung và chạy cự ly ngắn nói riêng đã và đang là môn thể thao trọng điểm trong chiến lược phát triển của nghành thể dục thể thao Việt Nam. Là môn thi đấu tại hội khoẻ phù đổng các cấp huyện, tỉnh, quốc gia, quốc tế, và điều này đã được khẳng định bằng các tấm huy chương mà các em đã mang về cho nhà trường và cho huyện nhà. Vì vậy, tôi đề nghị Phòng giáo dục Quận Thanh Xuân, Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện về cơ sở vật chất, dụng cụ tập luyện để thầy và trò chúng tôi tập luyện đạt kết quả cao hơn nữa. Giáo dục thể chất trong trường học là một mặt giáo dục toàn diện cần được quan tâm. Đề nghị sở giáo dục Hà Nội có kế hoạch đầu tư về cơ sở vật chất. Sở giáo dục Hà Nội hàng năm hay trong mỗi năm học tổ chức thi đấu cho các môn thể thao đặc biệt là môn điền kinh để chuyên môn của tôi ngày một nâng cao hơn nữa và phương pháp huấn luyện học sinh giỏi đạt nhiều kết quả tốt hơn. Thông qua đề tài này tôi càng được củng cố những kiến thức chuyên môn, nắm vững tâm lí học sinh với những kinh nghiệm và sự cố gắng nỗ lực của bản thân tôi đã hoàn thành đề tài “ Phương pháp huấn luyện học sinh giỏi chạy nhanh” của mình. 3. Bài học kinh nghiệm Với lòng nhiệt tình và niềm say mê nghề nghiệp, từng năm bồi dưỡng, rèn luyện nâng cao chuyên môn nghiệp vụ tôi đã xây dựng được niềm tin đối với học sinh, với tập thể Hội đồng giáo dục và đã dược Ban giám hiệu nhà trường, cha mẹ học sinh ủng hộ, tạo điều kiện thuận lợi cho bản thân tôi thực hiện tốt kế hoạch huấn luyện đề ra. Coi trọng và nghiêm túc thực hiện chính xác quá trình tuyển chọn ban đầu đã hình thành đội tuyển chạy bền gồm các em học sinh có phẩm chất tốt và có khả năng tốt về năng khiếu chạy nhanh đã dành được thành tích cao trong tập luyện cũng như trong thi đấu thể dục thể thao cấp huyện và cấp tỉnh. Kế hoạch đề ra sát với đối tượng học sinh và theo dõi chặt chẽ quá trình thực hiện để điều chỉnh cường độ lượng vận động phù hợp với khả năng học sinh. Đây mới chỉ là quan điểm của cá nhân tôi qua quá trình giảng dạy và huấn luyện, vì vậy chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Rất mong được sự đóng góp ý kiến chân thành từ các đồng nghiệp, các cấp lãnh đạo và các bộ môn khác về sáng kiến kinh nghiệm của tôi.
15 Tôi xin chân thành cảm ơn./. Thanh Xuân, ngày … tháng … năm 2022 Tác giả Lê Hồng Sơn Tài liệu tham khảo TT Tên sách Tác giả Nhà xuất bản 1 Sách giáo viên thể dục 6 Trần Đồng Lâm Giáo Dục 2 Sách giáo viên thể dục 7 Trần Đồng Lâm Giáo Dục
16 3 Sách giáo viên thể dục 8 Trần Đồng Lâm Giáo Dục 4 Sách giáo viên thể dục 9 Trần Đồng Lâm Giáo Dục 5 Một số vấn đề đổi mới Phạm Vĩnh Thông Giáo Dục phương pháp dạy học môn thể dục THCS 6 Giáo trình điền kinh Phạm Khắc Học Thể dục thể thao 7 Giáo trình thể dục Trương Anh Tuấn Đại học sư phạm 8 Lí luận và phương pháp Nhiều tác giả Thể dục thể thể dục thể thao thao