intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Sâu hại cây lương thực - lúa, bắp, khoai : Sâu hại cây lúa part 8

Chia sẻ: Safskj Aksjd | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

110
lượt xem
23
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Rầy Nâu thích tấn công cây lúa còn nhỏ, nhưng nếu mật số cao có thể gây hại mọi giai đoạn tăng trưởng của cây lúa: - Lúa đẻ nhánh: rầy chích hút nơi bẹ tạo thành những sọc màu nâu đậm dọc theo thân do nấm và vi khuẩn tấn công tiếp theo. - Lúa từ làm đòng đến trổ: rầy thường tập trung chích hút ở cuống đòng non. - Lúa chín: rầy tập trung lên thân ở phần non mềm. Cả thành trùng và ấu trùng rầy nâu đều chích hút cây lúa bằng cách cho vòi...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Sâu hại cây lương thực - lúa, bắp, khoai : Sâu hại cây lúa part 8

  1. Chæång I.. Sáu haûi cáy læång thæûc - luïa, bàõp, khoai quaïn boì quanh thán cáy luïa hoàûc nhaíy xuäúng næåïc hay nhaíy lãn taïn laï âãø láøn traïnh khi bë khuáúy âäüng. Ráöy Náu thêch táún cäng cáy luïa coìn nhoí, nhæng nãúu máût säú cao coï thãø gáy haûi moüi giai âoaûn tàng træåíng cuía cáy luïa: - Luïa âeí nhaïnh: ráöy chêch huït nåi beû taûo thaình nhæîng soüc maìu náu âáûm doüc theo thán do náúm vaì vi khuáøn táún cäng tiãúp theo. - Luïa tæì laìm âoìng âãún träø: ráöy thæåìng táûp trung chêch huït åí cuäúng âoìng non. - Luïa chên: ráöy táûp trung lãn thán åí pháön non mãöm. Caí thaình truìng vaì áúu truìng ráöy náu âãöu chêch huït cáy luïa bàòng caïch cho voìi chêch huït vaìo boï libe cuía mä huït nhæûa. Trong khi chêch huït ráöy tiãút næåïc boüt phán huíy mä cáy, taûo thaình mäüt bao chung quanh voìi chêch huït, caín tråí sæû di chuyãøn nhæûa nguyãn vaì næåïc lãn pháön trãn cuía cáy luïa laìm cáy luïa bë khä heïo, gáy nãn hiãûn tæåüng "chaïy ráöy". Ngoaìi aính hæåíng gáy haûi træûc tiãúp nhæ trãn, Ráöy Náu coìn gáy haûi giaïn tiãúp cho cáy luïa nhæ: - Mä cáy taûi caïc vãút chêch huït vaì âeí træïng cuía ráöy trãn thán cáy luïa bë hæ do sæû xám nháûp cuía mäüt säú loaìi náúm, vi khuáøn. - Phán ráöy tiãút ra coï cháút âæåìng thu huït náúm âen tåïi âoïng quanh gäúc luïa, caín tråí quang håüp, aính hæåíng âãún sæû phaït triãøn cuía cáy luïa. - Ráöy náu thæåìng truyãön caïc bãûnh luïa coí (grassy stunt), luìn xoàõn laï (ragged stunt) cho cáy luïa, tráöm troüng nháút laì bãûnh luìn xoàõn laï. Triãûu chæïng âãø nháûn diãûn bãûnh naìy laì buûi luïa váùn giæî maìu xanh duì âaî âãún luïc thu hoaûch, choïp laï xoàõn laûi, laï raïch doüc theo bça, cáy âám thãm chäöi åí caïc âäút phêa trãn. Nhçn chung, caí buûi luïa luìn hàón vaì laï coï maìu xanh âáûm. Mæïc âäü luìn cuía cáy luïa coìn tuìy thuäüc vaìo thåìi gian luïa bë nhiãùm bãûnh: * Nãúu cáy luïa bë nhiãùm bãûnh såïm, trong thaïng âáöu sau khi saû, buûi luïa luìn hàón vaì tháút thu hoaìn toaìn. * Nãúu cáy luïa bë nhiãùm bãûnh muäün hån, buûi luïa bë luìn êt vaì coï thãø träø bäng nhæng ráút êt hoàûc âoìng luïa khäng thoaït ra âæåüc, haût bë leïp nhiãöu, nàng suáút tháút thu khoaíng 70%. * Nãúu ruäüng luïa bë nhiãùm bãûnh muäün hån næîa, tæì khi luïa troìn mçnh tråí vãö sau, buûi luïa seî khäng luìn vaì coï thãø träø bäng nhæng bäng luïa bë leïp nhiãöu vaì coï thãø tháút thu âãún 30%. 6. Caïc yãúu täú aính hæåíng âãún máût säú a/Thæïc àn. Âáy laì yãúu täú quan troüng, âoïng vai troì quyãút âënh âäúi våïi viãûc tàng hoàûc giaím máût säú ráöy náu trãn âäöng ruäüng. * Giäúng luïa: Caïc giäúng luïa ngàõn ngaìy, âaïp æïng våïi phán âaûm nhiãöu, laï xanh, thán mãöm, nàng suáút cao nhæng khäng khaïng ráöy cao âæåüc träöng nhiãöu laì nguäön thæïc àn æa thêch cuía ráöy. Hån næîa luïa muìa váùn coìn träöng taûi mäüt säú âëa phæång nãn 36
  2. Chæång I.. Sáu haûi cáy læång thæûc - luïa, bàõp, khoai âáy laì nåi âãø ráöy náu láy lan sang vuû Âäng-Xuán haìng nàm vç luïa muìa cao cáy, ráûm raûp ráút thêch håüp âãø ráöy sinh säúng. * Muìa vuû: Luïa cao saín âæåüc träöng liãn tuûc 2 - 3 vuû trong mäüt nàm nãn trãn âäöng ruäüng luän coï thæïc àn thêch håüp cho ráöy náu. * Caïc âiãöu kiãûn khaïc: - Phán boïn: Viãûc boïn nhiãöu phán, nháút laì âaûm, laìm cho cáy luïa xanh täút, nhiãöu dæåîng cháút, thán mãöm, dãù thu huït ráöy tåïi sinh säúng vaì phaït triãøn máût säú. - Thuíy låüi: Hãû thäúng thuíy låüi caìng phaït triãøn vaì hoaìn chènh giuïp cáy luïa phaït triãøn täút, âáy cuîng laì âiãöu kiãûn thuáûn låüi cho ráöy tåïi sinh säúng vaì phaït triãøn máût säú. b/ Thåìi tiãút: * Nhiãût âäü: Nhiãût âäü thêch håüp âãø Ráöy Náu phaït triãøn laì tæì 25 - 30oC. Theo thê nghiãûm cuía Viãûn Nghiãn Cæïu Luïa Gaûo Quäúc Tãú, Ráöy Náu caïi nuäi åí nhiãût âäü 20oC coï thåìi gian âeí træïng keïo daìi 24 ngaìy, trong khi åí 30 oC thç thåìi kyì naìy chè coìn 3 ngaìy. * ÁØm âäü vaì læåüng mæa: Mæa låïn vaì liãn tuûc trong nhiãöu ngaìy seî laìm ráöy træåíng thaình bë suy yãúu, ráöy caïm bë ræía träi, âäöng thåìi ráöy cuîng dãù bë náúm bãûnh táún cäng; trong khi mæa nhoí hoàûc mæa nàõng xen keí, tråìi ám u ráút thêch håüp âãø ráöy phaït triãøn máût säú. ÁØm âäü thêch håüp âäúi våïi Ráöy Náu laì tæì 80 - 86%. * Gioï: Ráöy Náu coï khaí nàng di chuyãøn xa vaì nãúu coï gioï ráöy bäúc lãn theo gioï vaì bë cuäún âi coï thãø âãún nhæîng nåi ráút xa. Caïc baïo caïo åí Nháût vaì Phillipines cho tháúy Ráöy Náu di chuyãøn ráút xa, coï thãø âãún haìng chuûc ngaìn cáy säú. Yãúu täú thæïc àn vaì thåìi tiãút coï aính hæåíng låïn âãún sæû hçnh thaình säú læåüng ráöy caïi hoàûc âæûc cuîng nhæ daûng caïnh ngàõn hay daìi: -Tè lãû ráöy caïi/âæûc: # ÅÍ thåìi kyì âeí nhaïnh âãún träø, nãúu giäúng luïa thêch håüp, thæïc àn non mãöm, säú læåüng ráöy caïi coï thãø gáön bàòng 4 säú læåüng ráöy âæûc. # ÅÍí thåìi kyì luïa chên, säú læåüng ráöy caïi vaì âæûc tæång âæång nhau. - Tè lãû ráöy caïnh ngàõn/caïnh daìi: # Nhiãût âäü, áøm âäü thêch håüp, thæïc àn phong phuï, loaûi hçnh caïnh ngàõn xuáút hiãûn nhiãöu; trong säú naìy thç ráöy caïi bao giåì cuîng chiãúm tè lãû cao hån. # Nãúu nhiãût âäü cao, khä haûn, thæïc àn khäng âáöy âuí hay khäng thêch håüp thç loaûi hçnh caïnh daìi xuáút hiãûn nhiãöu. # Ráöy Náu säúng trãn luïa tæì cuäúi giai âoaûn âám chäöi âãún ngáûm sæîa nãúu coï thæïc àn âáöy âuí âuïng vaìo thåìi kyì coï âiãöu kiãûn thåìi tiãút thêch håüp, loaûi hçnh caïnh ngàõn xuáút hiãûn nhiãöu, coï thãø lãn âãún 100%. c/ Thiãn âëch. Coï nhiãöu loaìi cän truìng kyï sinh, àn thët vaì náúm bãûnh gáy haûi moüi giai âoaûn tàng træåíng cuía Ráöy Náu. Caïc loaìi thiãn âëch quan troüng cuía Ráöy Náu laì: * Boü Ruìa: Coï nhiãöu loaìi Boü Ruìa táún cäng Ráöy Náu. Mäùi ngaìy mäüt con Boü Ruìa 37
  3. Chæång I.. Sáu haûi cáy læång thæûc - luïa, bàõp, khoai (caí thaình truìng láùn áúu truìng) coï thãø àn tæì 5 - 10 con Ráöy Náu (caí áúu truìng vaì thaình truìng). * Kiãún Ba Khoang: Coï 2 loaìi Kiãún Ba Khoang thæåìng gàûp trãn ruäüng luïa laì: Paederus fuscipes (Curtis) thuäüc hoü Staphylinidae vaì Ophionea indica (Schmidt - Goebel) thuäüc hoü Carabidae. Caí áúu truìng vaì thaình truìng caïc loaìi Kiãún Ba Khoang kãø trãn âãöu àn áúu truìng vaì thaình truìng Ráöy Náu. Mäüt con Kiãún Ba Khoang coï thãø àn tæì 3 - 5 Ráöy Náu mäùi ngaìy. * Boü Xêt Næåïc: Coï 2 loaìi Boü Xêt Næåïc thæåìng xuáút hiãûn trãn ruäüng luïa laì: Microvelia atrolineata Bergroth (hoü Veliidae) vaì Mesovelia sp (hoü Mesoveliidae). Caí hai loaìi trãn thuäüc bäü Caïnh Næía Cæïng (Hemiptera). ÁÚu truìng vaì thaình truìng caïc loaìi Boü Xêt Næåïc âãöu chêch huït cháút dëch bãn trong cå thãø áúu truìng vaì thaình truìng Ráöy Náu. Mäüt boü xêt coï thãø gáy haûi tæì 4 - 7 áúu truìng vaì thaình truìng Ráöy Náu mäùi ngaìy. * Boü Xêt Muì Xanh.Tãn khoa hoüc : Cyrtorhinus lividipennis Reuter. Hoü: Miridae. Bäü: Caïnh Næía Cæïng (Hemiptera). ÁÚu truìng vaì thaình truìng Boü Xêt Muì Xanh chuí yãúu táún cäng træïng cuía Ráöy Náu. Thaình truìng Boü Xêt Muì Xanh coìn sàn bàõt caí áúu truìng vaì thaình truìng Ráöy Náu âãø àn. Mäùi ngaìy mäüt con Boü Xêt Muì Xanh coï thãø kyï sinh tæì 7 - 10 træïng ráöy hoàûc tæì 1 - 5 con ráöy. * Caïc loaìi nhãûn: Phäø biãún laì loaìi Pardosa (Lycosa) pseudoannulata (Boesenberg- Strand), mäüt con nhãûn coï thãø àn tæì 5 - 15 Ráöy Náu mäùi ngaìy. * Caïc loaìi kyï sinh: Coï nhiãöu loaìi ong kyï sinh âeí træïng vaìo træïng, áúu truìng hoàûc thaình truìng ráöy Náu. Khaí nàng kyï sinh cuía tæìng loaìi âãöu khaïc nhau, coï loaìi chè kyï sinh tæì 2 - 8 træïng ráöy trong 1 ngaìy, coï loaìi coï thãø âãún 15 - 30 træïng/ngaìy. * Caïc loaìi vi sinh váût: Trong thiãn nhiãn coï nhiãöu loaìi náúm, vi khuáøn hoàûc vi ruït gáy chãút cho Ráöy Náu våïi tyí lãû ráút âaïng kãø; tuìy muìa vuû, tyí lãû naìy coï thãø lãn âãún 30%. Ba loaìi náúm gáy bãûnh cho Ráöy Náu thæåìng gàûp trãn âäöng ruäüng laì: Metarrhizium sp., Hirsutella sp. vaì Beauveria bassiana. 7. Biãûn phaïp phoìng trë a/ Vãû sinh âäöng ruäüng: - Phaït saûch gäúc raû, vuìi chän luïa coìn soït laûi vaì âäút âäöng ngay sau khi thu hoaûch, khäng âãø luïa cheït phaït triãøn. - Âãø ngæìa bãûnh luìn xoàõn laï, cáön nhäø boí caïc buûi luïa bë bãûnh luìn xoàõn laï âãø khäng coìn nguäön bãûnh trãn âäöng ruäüng. b/ Giäúng khaïng: Nãn träöng nhiãöu giäúng luïa coï tênh khaïng trung bçnh trãn âäöng ruäüng cuìng mäüt luïc âãø traïnh tçnh traûng ráöy quen thæïc àn vaì âãø traïnh aïp læûc cuía ráöy khi ráöy bäüc phaït. 38
  4. Chæång I.. Sáu haûi cáy læång thæûc - luïa, bàõp, khoai c/ Thåìi vuû: - Saû luïa, gieo maû, cáúy luïa âuïng thåìi vuû, goün, traïnh muìa vuû gäúi nhau laìm luïa hiãûn diãûn liãn tuûc trãn âäöng ruäüng. - Nãn coï thåìi gian âãø âáút träúng âãø càõt âæït nguäön thæïc àn cuía Ráöy Náu. d/ Máût âäü saû: Khäng nãn saû, cáúy daìy; máût âäü saû thêch håüp laì 150 kg/ha âáút nãúu coï âiãöu kiãûn sæí duûng thuäúc diãût coí hoàûc täúi âa laì 180 kg/ha. e/ Phán boïn: - Nãn boïn phán våïi liãöu læåüng âuí cho nhu cáöu cuía cáy luïa. - Boïn âuïng luïc vaì cán âäúi giæîa caïc loaûi phán âaûm, lán, kali. Traïnh boïn nhiãöu vaì dæ âaûm, nháút laì åí giai âoaûn cuäúi cuía cáy luïa. f/ Biãûn phaïp sinh hoüc: - Cho vët con tæì 4 - 5 tuáön tuäøi vaìo ruäüng luïa, khoaíng 100 - 150 con/ha. - Thaí caï nhæ rä phi, meì vinh vaìo ruäüng luïa. g/ Caïc biãûn phaïp khaïc: - Duìng dáöu gasoil: cho dáöu lãn màût næåïc ruäüng xong duìng cáy quå lãn laï luïa, ráöy råït xuäúng næåïc seî dênh dáöu bë chãút. Læåüng dáöu sæí duûng laì 5 - 7 lêt/ha. - Báøy âeìn: Khi coï Ráöy Náu caïnh daìi xuáút hiãûn nãn laìm báøy âeìn âãø thu huït ráöy tåïi. Haìng âãm coï thãø âäút âeìn tæì 7 - 10 giåì täúi. Báøy âeìn nãn laìm âäöng loaût. h/ Biãûn phaïp hoïa hoüc. Thàm ruäüng thæåìng xuyãn âãø ghi nháûn máût säú cuía ráöy cuîng nhæ cuía thaình pháön vaì säú læåüng thiãn âëch hiãûn diãûn trãn âäöng ruäüng âãø quyãút âënh viãûc aïp duûng thuäúc træì ráöy. Khi cáön phaíi aïp duûng thuäúc thç nãn theo nguyãn tàõc “bäún âuïng” nhæ sau: * Âuïng loaûi thuäúc:: Duìng caïc loaûi thuäúc âàûc trë ráöy. Nãn sæí duûng luán phiãn caïc loaûi thuäúc trãn âãø traïnh tçnh traûng ráöy quen thuäúc. * Âuïng liãöu læåüng: - Pha thuäúc âuïng theo liãöu læåüng vaì näöng âäü khuyãún caïo. - Nãn sæí duûng êt nháút laì 4 bçnh/cäng ruäüng. * Âuïng luïc: Phun thuäúc khi ráöy nåí räü åí tuäøi 2 - 3 (15 - 20 ngaìy sau khi Ráöy Náu coï caïnh vaìo âeìn). * Âuïng caïch: Phun thuäúc vaìo gäúc luïa laì nåi ráöy sinh säúng. RÁÖY LÆNG TRÀÕNG Tãn khoa hoüc: Sogatella furcifera (Horvath), coìn coï tãn laì Sogata furcifera Hoü Ráöy Thán (Delphacidae), Bäü Caïnh Âãöu (Homoptera) 39
  5. Chæång I.. Sáu haûi cáy læång thæûc - luïa, bàõp, khoai 1. Phán bäú Trãn thãú giåïi, RLT xuáút hiãûn åí caïc vuìng träöng luïa, nhiãût âåïi cuîng nhæ än âåïi, nhæ ÁÚn Âäü, Âaìi Loan, âaío Fiji, Indonesia, Nháût Baín, nam Triãöu Tiãn, Malaysia, Pakistan, Philippines, Sri Lanka, Thaïi Lan, Trung Quäúc vaì Viãût Nam. 2. Khaí nàng gáy haûi ÅÍ Viãût Nam RLT luän hiãûn diãûn trãn âäöng ruäüng vaì âaî gáy haûi nàûng taûi mäüt säú âëa phæång nhæ sau: - Nàm 1966 ráöy gáy thaình dëch nàûng åí tènh Thæìa Thiãn. - Vuû Âäng - Xuán nàm 1974 - 1975 Ráöy Læng Tràõng xuáút hiãûn trãn âäöng ruäüng våïi máût säú cao taûi caïc tènh Goì Cäng vaì Tiãön Giang. - Nàm 1980 RLT bàõt âáöu gia tàng máût säú åí nhiãöu tènh thuäüc vuìng âäöng bàòng säng Cæíu Long nhæ Long An, Tiãön Giang, Háûu Giang, Minh Haíi vaì Kiãn Giang. - Nàm 1983 ráöy gáy haûi trãn giäúng luïa IR42 taûi huyãûn Myî Xuyãn, tènh Háûu Giang, nhiãöu nåi bë máút tràõng. 3. Kyï chuí. Ngoaìi cáy luïa, RLT coï nhoïm kyï chuí phuû tæång âäúi räüng hån Ráöy Náu nhæ luïa hoang, caïc loaûi coí läöng væûc, coí máön tráöu, coí âuäi phuûng, coí chaïc, coí Panicum pennisatum, coí Eleusine, Poa, Echinochloa, Digitaria. 4. Âàûc âiãøm hçnh thaïi vaì sinh hoüc Thaình truìng coï kêch thæåïc cå thãø daìi tæì 3 - 4 mm, thán maìu náu âen. Giæîa ngæûc træåïc coï mäüt vãût maìu vaìng låüt. Caïnh trong suäút vaì coï mäüt âäúm âen åí ngay giæîa caûnh sau cuía caïnh træåïc, khi caïnh xãúp laûi taûo thaình mäüt âäúm âen to trãn læng. Thaình truìng caïi væìa coï daûng caïnh ngàõn vaì daûng caïnh daìi, trong khi ráöy âæûc chè coï mäüt daûng caïnh daìi. Tuäøi thoü cuía thaình truìng tæì 15 - 20 ngaìy. 40
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2