SKKN: Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường Tiểu học Năm học 2016-2017

Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> <br /> I. Phần mở đầu <br /> <br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> <br /> Đừng nghĩ chỉ  có nghề  thám tử  như  Sherlock Holmes hay Shinichi/Conan <br /> mới cần có tài nhìn thấu sự vật, việc sở hữu óc quan sát nhạy bén cũng sẽ giúp  <br /> ích cho bạn trong bất kỳ nghề nghiệp gì. Vậy, quan sát là gì và làm thế  nào để <br /> phát triển kỹ năng quan sát? Như chúng ta đã biết "Quan sát" là phương pháp thu <br /> thập thông tin của nghiên cứu xã hội học thực nghiệm thông qua các tri giác như <br /> nghe, nhìn, ... để  thu nhận các thông tin về  thực tế  xã hội nhằm đáp  ứng mục  <br /> tiêu nghiên cứu của đề tài. Do đó hoạt động này vô cùng quan trọng nếu quan sát  <br /> không khoa học, thiếu trách nhiệm thì mục tiêu của đề  tài nghiên cứu sẽ  đi  <br /> chệch hướng không có hiệu quả. Trong giáo dục phổ thông hiện nay hoạt động <br /> quan sát lại càng cần thiết hơn bao giờ  hết. Nó cần thiết hơn khi Thông tư <br /> 30/2014/TT­ BGD&ĐT ngày 28 tháng 8 năm 2014 về việc đánh giá học sinh tiểu  <br /> học ra đời và Thông tư 22/2016/TT­BGD&ĐT ngày 22 tháng 9 năm 2016 sửa đổi <br /> bổ sung một số điều của Quy định đánh giá học sinh tiểu học ban hành kèm theo <br /> Thông tư  30/2014/TT­BGD&ĐT. Nội dung, mục tiêu của Thông tư  đã kéo theo <br /> các việc thay đổi phương pháp dạy học, hình thức tổ  chức dạy học mới với  <br /> nhiều kỹ năng dạy học, trong đó kỹ năng quan sát lớp học khi giảng dạy là một <br /> kỹ năng hết sức quan trọng, nó đóng vai trò chủ thể cho việc đánh giá học sinh  <br /> thường xuyên chính xác đạt hiệu quả cao. Đánh giá học sinh tiểu học nêu trong <br /> Quy định này là những hoạt động quan sát, theo dõi, trao đổi, kiểm tra, nhận xét  <br /> quá trình học tập, rèn luyện của học sinh; tư  vấn, hướng dẫn, động viên học <br /> sinh; nhận xét  về kết quả học tập, rèn luyện, sự hình thành và phát triển một số <br /> năng lực, phẩm chất của học sinh tiểu học với   mục đích giúp giáo viên điều <br /> <br /> 1<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> chỉnh, đổi mới phương pháp, hình thức tổ  chức hoạt động dạy học, hoạt động  <br /> trải nghiệm ngay trong quá trình và kết thúc mỗi giai đoạn dạy học, giáo dục;  <br /> kịp thời phát hiện những cố gắng, tiến bộ của học sinh để  động viên, khích lệ <br /> và phát hiện những khó khăn chưa thể tự vượt qua của học sinh để hướng dẫn, <br /> giúp đỡ; đưa ra nhận định đúng về ưu điểm nổi bật và những hạn chế của mỗi  <br /> học sinh để  có giải pháp kịp thời nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả  hoạt  <br /> động học tập, rèn luyện của học sinh; góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục <br /> tiểu học. Giúp học sinh có khả  năng tự  đánh giá, tham gia đánh giá; tự  học, tự <br /> điều chỉnh cách học; giao tiếp, hợp tác; có hứng thú học tập và rèn luyện để <br /> tiến bộ. Giúp cha mẹ học sinh hoặc người giám hộ (sau đây gọi chung là cha mẹ <br /> học sinh) tham gia đánh giá quá trình và kết quả  học tập, rèn luyện, quá trình  <br /> hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất của con em mình; tích cực hợp tác <br /> với nhà trường trong các hoạt động giáo dục học sinh. Giúp cán bộ quản lí giáo <br /> dục các cấp kịp thời chỉ đạo các hoạt động giáo dục, đổi mới phương pháp dạy  <br /> học, phương pháp đánh giá nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục.<br /> <br /> Để  đạt được mục tiêu của Thông tư này đòi hỏi người giáo viên, nhà lãnh <br /> đạo phải tìm mọi biện pháp tổ  chức thực hiện đạt hiệu quả  như  mong muốn.  <br /> Đây là một việc làm không dễ, đòi hỏi mọi người phải chung tay góp sức vào <br /> cuộc nhưng người chủ đạo then chốt nhất vẫn là giáo viên trực tiếp giảng dạy  <br /> trên lớp. Làm thế  nào để  quan sát tất cả học sinh trong một tiết học với nhiều  <br /> hoạt động diễn ra liên tục, đan xen trong tiết dạy đạt hiệu quả; đây là một kỹ <br /> năng cần có trong mỗi giáo viên khi lên lớp, thực hiện đúng tinh thần của Thông <br /> tư  30/2014 và Thông tư  22/2016 của Bộ  Giáo dục và Đào tạo về  đánh giá học <br /> sinh Tiểu học, do đó bản thân tôi chọn nội dung: Chỉ  đạo thực hiện một số <br /> <br /> <br /> 2<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> kỹ  năng quan sát hoạt động học tập của học sinh  làm đề  tài cho bản sáng <br /> kiến kinh nghiệm năm học 2016 ­ 2017.  <br /> <br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài<br /> <br /> a) Mục tiêu của đề tài<br /> <br /> Thực hiện chỉ đạo áp dụng một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của  <br /> học sinh trong khi lên lớp.<br /> <br /> Thông qua việc chỉ  đạo bằng nhiều hình thức, giáo viên trong toàn trường  <br /> có hướng thay đổi cách thức, kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh  <br /> một cách tích cực, chủ động, linh hoạt và sáng tạo đạt hiệu quả cao.<br /> <br /> Mỗi giáo viên có ý thức quan sát hoạt động học của học sinh một cách tinh  <br /> tế, nghệ  thuật, khách quan giúp cho phần đánh giá, nhận xét theo Thông tư <br /> 30/2014 và Thông tư 22/2016 của Bộ Giáo dục và Đào tạo chính xác, công tâm,  <br /> đúng mục đích, góp phần nâng cao chất lượng dạy học, chất lượng giáo dục <br /> trong nhà trường.<br /> <br /> b) Nhiệm vụ của đề tài<br /> <br /> Chỉ  ra cái mới trong chỉ đạo giáo viên quan sát hoạt động học tập của học <br /> sinh, phát huy cách thức truyền thống của hoạt động quan sát tích cực;  co thông<br /> ́  <br /> ̉ ́ ơ hoc sinh/ nhom hoc sinh t<br /> tin đê giup đ ̃ ̣ ́ ̣ ương tac, ...<br /> ́  <br /> góp phần cải thiện hiệu <br /> quả   chất   lượng   đánh   giá   học   sinh   Tiểu   học   theo   Thông   tư   30/2014/TT­<br /> BGD&ĐT; Thông tư 22/2016/TT­BGD&ĐT.  <br /> <br /> 3. Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> Một số biện pháp, cách thức, kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học  <br /> sinh ở trường Tiểu học.<br /> 3<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> Hoạt động quan sát của giáo viên, học sinh trong trường.<br /> <br /> Tâm lí của giáo viên, học sinh<br /> <br /> 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu <br /> <br /> Công tác chỉ đạo thực hiện các kỹ năng quan sát việc học tập của học sinh <br /> ở trường TH Phan Bội Châu huyện KrôngAna.<br /> <br /> Năm học 2016­2017.<br /> <br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> Nghiên cứu lý luận: <br /> <br /> Phương pháp phân tích ­ tổng hợp các Thông tư về hướng dẫn đánh giá học <br /> sinh Tiểu học, văn bản hướng dẫn nhiệm vụ năm học 2016­2017 của các cấp.<br /> <br />  Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.<br /> <br /> Nghiên cứu thực tiễn: Nghiên cứu chất lượng giáo dục năm học 2015­2016 <br /> và học kỳ 1 năm học 2016 ­ 2017;<br /> <br />  Dự giờ thực tế trên lớp; <br /> <br /> Trao đổi với bạn bè trong và ngoài đơn vị;<br /> <br />  Điều tra thực tế tình hình hoạt động quan sát bằng bài trắc nghiệm khách <br /> quan; <br /> <br /> Đàm thoại, hỏi đáp.<br /> <br /> II. Phần nội dung<br /> <br /> 1. Cơ sở lý luận<br /> <br /> <br /> 4<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> Năm học 2016­2017 là năm học tiếp tục thực hiện các cuộc vận động và  <br /> phong trào thi đua: "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ  Chí Minh";  <br /> "Mỗi thầy cô giáo là tấm gương tự  học và sáng tạo", "Xây dựng trường học <br /> thân thiện, học sinh tích cực". Tiếp tục thực hiện Nghị  quyết   29/NQ/TW của <br /> Trung  ương 8 khóa XI về  đổi mới căn bản toàn diện Giáo dục và Đào tạo. Do  <br /> vậy đòi hỏi mỗi giáo viên phải thường xuyên rèn luyện và học tập tự nâng cao <br /> năng lực, trình độ  chuyên môn của mình; dạy tốt, học tốt, đánh giá thực chất  <br /> năng lực phẩm chất, chất lượng học của học sinh thông qua hoạt động quan sát  <br /> với nhiều hình thức và kỹ  thuật khác nhau một cách thường xuyên nhằm giúp  <br /> các em có tri thức, kỹ  năng sống  ứng phó, thích nghi với môi trường đáp  ứng  <br /> mục tiêu giáo dục của nước nhà trong giai đoạn hiện nay. <br /> <br /> Mặt khác nghề  nào cũng cần có kỹ  năng quan sát.  Trong đời sống hàng <br /> ngày, việc quan sát có mục đích giúp bạn thu thập thông tin và đưa ra nhận định,  <br /> đánh giá thông tin đó một cách chính xác. Chẳng hạn như  việc lần đầu bạn  <br /> bước vào một trường Tiểu học, bạn sẽ  nhìn thấy gì? Có phải đó là cơ  sở  vật <br /> chất, phòng học như  thế  nào, bầu không khí ra sao? Cách ăn mặc, tinh thần, <br /> phong cách của cán bộ giáo viên trong trường? chỉ cần để ý một chút, ta sẽ biết  <br /> được nhịp độ làm việc, thái độ và cả kỷ luật của mọi người  ở đây. Trong công <br /> việc cũng thế, không chỉ  những người làm nghề  đặc thù như: nhà khoa học, <br /> thiên văn học, nhiếp  ảnh gia, thám tử, ... mới cần có kỹ  năng này, mà từ  giám  <br /> đốc, nhân viên văn phòng, giáo viên, … đều sẽ thực hiện công việc của mình tốt <br /> hơn nếu có óc quan sát nhạy bén. Từ  việc quan sát, ghi nhớ  và xâu chuỗi tốt  <br /> những điều liên quan sẽ  nhận ra bản chất vấn đề  tốt hơn và từ  đó hướng tới <br /> việc giải quyết công việc nhanh chóng, tối ưu hơn.<br /> <br /> <br /> 5<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br />   Để  nâng cao hiệu quả  chất lượng giáo dục trong nhà trường, cần thiết <br /> phải định hướng, chỉ đạo đổi mới kỹ năng quan sát việc học của học sinh trong  <br /> mỗi giờ lên lớp; cách thức, nội dung quan sát cần phải có kế hoạch cụ thể, khoa <br /> học, chặt chẽ; tạo môi trường học tập thân thiện, mọi người đều có kỹ  năng <br /> quan sát hoạt động học của học sinh trong ngôi trường Tiểu học Phan Bội Châu <br /> thân yêu. <br /> <br /> Qua hai năm thực hiện Thông tư  30 về  đánh giá học sinh tiểu học, bản  <br /> thân nhận định rằng: GV phải có các kỹ  năng làm việc trên lớp như: Kỹ  năng <br /> quan sát hoạt động học tập của HS để ghi nhớ trong đầu; kỹ năng xâu chuỗi sự <br /> việc thành câu nhận xét bằng lời hoặc bằng câu văn viết; kỹ năng lập kế hoạch  <br /> dạy học tinh giản nhưng không cắt phần kiến thức cơ bản; kỹ năng tổ chức cho  <br /> HS tự chiếm lĩnh tri thức (tự đặt câu hỏi tự nghiên cứu trả lời), tự đánh giá nhận <br /> xét bài bạn theo suy nghĩ riêng của cá nhân, giáo viên không làm thay;  nếu làm  <br /> được các công việc trên có kế hoạch khoa học chắc chắn sẽ có chất lượng giáo <br /> dục cao.<br /> <br /> 2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu<br /> <br /> Trường tiểu học Phan Bội Châu được sự quan tâm chỉ đạo sát sao, tận tình <br /> của các ban ngành huyện Krông Ana, thị  trấn Buôn Trấp đặc biệt hơn nữa là  <br /> Phòng GD&ĐT huyện; trường đã đạt chuẩn mức độ một năm 2014 và đạt mức  <br /> độ 3 về khảo thí kiểm định chất lượng giáo dục vào tháng 8 năm 2015.  Với tổng <br /> số giáo viên 16 đồng chí trong đó có 12 đồng chí là giáo viên tiểu học, 4 đồng chí <br /> là giáo viên chuyên. Hầu hết các đồng chí giáo viên có kinh nghiệm trong công <br /> tác, người có tuổi nghề  cao nhất là 32 năm, tuổi nghề  thấp nhất là 3 năm, các  <br /> đồng chí đều nhiệt tình và có trách nhiệm cao trong công việc; trình độ  chuyên  <br /> môn 100% đều đạt chuẩn; 83.3% trên chuẩn, tiếp cận cái mới khá linh hoạt và <br /> 6<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> sáng tạo; luôn giữ  gìn phẩm chất đạo đức nhà giáo, có uy tín với học sinh và <br /> nhân dân địa phương. Đang trong độ tuổi lao động các đồng chí đều có sức khỏe <br /> tốt để phục vụ cho công tác giảng dạy, tỷ lệ giáo viên không phải sử dụng kính  <br /> sáng để nhìn 11/17 chiếm tỷ lệ  64.7%, việc quan sát hàng ngày trong cuộc sống  <br /> tốt, ... Trong công tác dạy học người giáo viên đã chủ  động quan sát bao quát <br /> hoạt động học của trò trong một tập thể với bình quân 24 học sinh/lớp.<br /> <br /> Giáo viên trong đơn vị có kỹ năng quan sát tự nhiên hoạt động học của học <br /> sinh trong suốt quá trình học tập trên lớp. Một số  giáo viên đã có kỹ  năng quan <br /> sát tốt, cung cấp tin tức đánh giá chính xác phù hợp với mỗi hoạt động của trò <br /> trên 3 mặt kiến thức, năng lực và phẩm chất đáp  ứng tiêu chí của Thông tư <br /> 30/2014 và Thông tư  22/2016 của bộ  GD&ĐT về  đánh giá học sinh Tiểu học. <br /> Giáo viên đều có ý thức tự học tự rèn để nâng cao các kỹ năng giảng dạy trong  <br /> đó có kỹ năng quan sát lớp học đạt hiệu quả thông qua nhiều hình thức.<br /> <br /> Một số  giáo viên chưa có kỹ  năng quan sát lớp học một cách bao quát,  <br /> tổng thể, linh hoạt do đó hiệu quả giúp đỡ  nhắc nhở học sinh bị hạn chế.  Giáo <br /> viên chưa thật sự  coi trọng kỹ năng quan sát lớp học dẫn đến sự  đánh giá học <br /> sinh về  mọi mặt chưa chính xác, hình thức không hiệu quả. Giáo viên có hành <br /> động quan sát nhưng chưa có kỹ năng quan sát, đánh giá chưa đến nơi đến chốn,  <br /> sai lệch làm ảnh hưởng chất lượng giáo dục. Tuổi đời của một số giáo viên cao, <br /> làm giảm khả  năng quan sát nhanh nhạy khi dạy học trên lớp với số  đông học  <br /> sinh nhất là đối với học sinh lớp Một. Bên cạnh đấy, việc bao quát lớp thường <br /> được giáo viên thực hiện 1 cách lơ là và gượng gạo, trong khi đó bao quát lớp có <br /> hiệu quả là 1 kỹ năng cần được phát triển ở các hoạt động mang lại lợi ích cho <br /> học sinh, đặc biệt là các loại hình hoạt động cung cấp thông tin và tương tác  <br /> trong nhóm.<br /> 7<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> Công tác quản lý, chỉ  đạo đôi khi chưa quan tâm đến hoạt động quan sát  <br /> lớp học của giáo viên, chưa  giúp đỡ  tư  vấn kịp thời khi giáo viên chưa có kỹ <br /> năng quan sát tốt. Công tác bồi dưỡng tay nghề cho giáo viên ít nói đến nội dung  <br /> quan sát lớp học, chưa tổ chức được chuyên đề chuyên sâu về kỹ năng quan sát  <br /> cho giáo viên.<br /> <br /> Giáo viên lớn tuổi nhiều, các giác quan giảm chất lượng hoạt động do <br /> yếu tố  tâm lý tạo nên dẫn đến việc quan sát hoạt động học của học sinh trên <br /> lớp hạn chế.<br /> <br /> * Kết quả quan sát của giáo viên ngẫu nhiên khi chưa có định hướng <br /> <br /> Quan sát tốt Biết quan sát và  Chỉ quan sát được bề <br /> đánh giá  nổi của vấn đề<br /> <br /> SL TL SL TL SL TL<br /> <br /> 9 56.3 5 31.3 2 12.5<br /> <br /> 3. Nội dung và hình thức của giải pháp<br /> <br /> a) Mục tiêu của giải pháp<br /> <br /> Với một số giải pháp, biện pháp được trình bày trong đề tài giúp mỗi giáo  <br /> viên đang trực tiếp giảng dạy có thêm một số  kỹ  năng quan sát hoạt động học  <br /> tập của học sinh một cách tinh tế, linh hoạt, bao quát, có mục đích.   Thu thâp̣  <br /> được thông tin môt cach hê thông nhăm giup giao viên va hoc sinh cai thiên k<br /> ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̣ ết <br /> ̉ ̣ ̣<br /> qua day hoc.<br /> <br /> Giúp tất cả giáo viên có kỹ năng quan sát, co thông tin đanh gia v<br /> ́ ́ ́ ề hoc sinh<br /> ̣  <br /> ̃ ưc s<br /> đa th ̣ ư hoan thanh nhiêm v<br /> ̣ ̀ ̀ ̣ ụ đung ti<br /> ́ ến đô hay ch<br /> ̣ ưa va bi<br /> ̀ ết nhưng <br /> ̃ ưu khuyết <br /> ̉ ̉ ́ ục;  giúp việc đánh giá học sinh thường xuyên khách <br /> điêm đê phat huy/khăc ph<br /> ́<br /> 8<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> quan công bằng có căn cứ  góp phần nâng cao chất lượng thật và hiệu quả  đào <br /> tạo tốt.<br /> <br /> b) Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp<br /> <br /> Bước 1: Nghiên cứu thực tế, nắm bắt tình hình<br /> <br /> Đầu năm bản thân tôi lên kế hoạch thực hiện công tác kiểm tra chuyên đề <br /> về hoạt động dạy ­ học của mỗi giáo viên trong đơn vị. Chỉ đạo các đồng chí tổ <br /> khối trưởng cùng tham gia. Định hướng cho các thành viên trong Ban kiểm tra <br /> nội bộ  những nội dung khi vào thăm lớp dự giờ. Người dự giờ cần quan sát các  <br /> hoạt động dạy của giáo viên như: Tác phong sư phạm, cách đặt câu hỏi, cách tổ <br /> chức lớp học, hoạt động quan sát bao quát lớp, hướng dẫn học sinh nhận xét,  <br /> cách sử dụng đồ dùng dạy học, ... Sau đó hướng dẫn các đồng chí dự giờ nhận <br /> xét, góp ý cho mỗi hoạt động đặc biệt là việc quan sát hoạt động học tập của <br /> học sinh. Báo cáo cụ thể mức độ  quan sát hoạt động học tập của học sinh trên  <br /> lớp về đồng chí phụ trách chuyên môn (tôi). Cùng với việc tự tìm hiểu của bản  <br /> thân đúc rút những  ưu điểm và tồn tại của giáo viên về  hoạt động quan sát lớp <br /> học.<br /> <br /> Khảo sát giáo viên qua phiếu trắc nghiệm, mỗi phiếu ghi rõ các câu hỏi <br /> về cách quan sát gồm 15 câu để nắm bắt thông tin thật chính xác có căn cứ.<br /> <br /> Bước 2: Chỉ đạo hướng dẫn giáo viên thực hiện một số kỹ năng quan sát<br /> <br /> Nói quan sát là một kỹ năng bởi nó không chỉ phụ  thuộc vào thị  giác, tính <br /> cách con người mà còn có thể  rèn luyện để  phát triển. Và việc rèn luyện kỹ <br /> năng này sẽ rất có ích cho công việc dạy học cũng như trong cuộc sống cho mỗi <br /> người. Do đó, khi quan sát trực tiếp giáo viên, giáo viên sử dụng hai hành động: <br /> nghe, nhìn để  cảm nhận và   định lượng mức độ  hoạt động học của mỗi học  <br /> 9<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> sinh trong tiết dạy theo tiến trình bài học. Thu thập dữ liệu từ đơn giản dễ thực  <br /> hiện đến khó thực hiện. Quan sát, nhận thức và ghi lại thái độ  của đối tượng <br /> học sinh khi tham gia học tập như: những động tác, sự  vận động, cách nghĩ,  <br /> cách nhìn..., nội dung trình bày phát biểu hoặc nội dung, cách thức và số  lượng  <br /> thông tin được truyền tải trong một tình huống nào đó; cường độ  của  học sinh  <br /> khi được tham gia phát biểu, hợp tác, chia sẻ, ... trong lớp thật vất vả nếu không <br /> linh hoạt có kỹ năng về quan sát từ mọi phía mọi góc cạnh và nhờ sự hỗ trợ của  <br /> một số học sinh trong lớp thì khó mà thành công.<br /> <br /> Thứ  nhất, giáo viên xác định mục tiêu tiếp thu kiến thức cho từng đối <br /> tượng học sinh, từng nhóm học sinh và cả  lớp học khi tham gia hoạt động học  <br /> môn, tiết nào đấy. Dựa vào mục tiêu bài dạy để  xác định cụ  thể  cho từng đối <br /> tượng. Ví dụ như bài "Bảng nhân 7; Toán lớp Ba " đối với nhóm học sinh năng <br /> khiếu thuộc bảng nhân 7 ngay tại lớp thể  hiện nói rõ, trả  lời đúng nhanh khi  <br /> kiểm tra trắc nghiệm; nhóm học sinh tiếp thu chậm nói được 3 đến 5 phép tính <br /> trong bảng nhân 7 thể  hiện qua giọng nói, tư  thế  trả  lời;  ...Và quan sát,  lắng <br /> nghe từng học sinh trong khi các em thực hiện các bài tập thực hành viết, mục  <br /> đích là chỉ ra cho các em các lỗi sai và khuyến khích các em tự sửa lỗi , giúp bạn <br /> sửa lỗi.<br /> <br /> Thứ hai, xây dựng mục tiêu quan sát lớp học, hoạt động học của học sinh  <br /> trên lớp. Chẳng hạn quan sát khi học sinh thực hiện các hoạt động nói, là lúc mà <br /> giáo viên quan tâm đến việc đánh giá tổng quát việc thực hiện hoạt động của <br /> học sinh trong mối tương quan đến sự tiến bộ chung hoặc là sự tiến bộ về ngôn <br /> ngữ và các kỹ năng của các em gần đây. Biết rõ học sinh cả lớp; lắng nghe các <br /> lỗi sai thuộc điểm  từ  ngữ  nào  của bài học, đặc biệt là  ở  các hoạt động thực  <br /> hành theo hướng dẫn,  đảm bảo là học sinh đang thực hiện đúng nhiệm vụ; tận <br /> 10<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> dụng cơ  hội để  dạy cá nhân học sinh hoặc các cặp học sinh nào chưa hiểu rõ <br /> kiến thức của bài học; đánh giá từng học sinh và cả lớp. Bao quát lớp giúp giải <br /> quyết các khó khăn cũng như  thúc đẩy sự  tiến bộ  của cá nhân học sinh và của <br /> các nhóm; học sinh  ấp úng, chưa lưu loát khi phát biểu giáo viên cần cung cấp  <br /> thêm ngữ liệu và ý tưởng nào thích hợp để duy trì hoạt động... Bao quát lớp tạo  <br /> cơ hội cho giáo viên đánh giá sự thành công của 1 hoạt động và nhận được phản  <br /> hồi từ học sinh.<br /> <br /> Thứ ba, xác định đối tượng hỗ trợ giáo viên trong quan sát hoạt động học  <br /> của học sinh. Chẳng hạn xác định 5 ­ 7 học sinh có năng khiếu về  môn học để <br /> giúp đỡ giáo viên quan sát đánh giá bạn trong nhóm, trong lớp. Việc này thật sự <br /> người giáo viên phải khéo léo tận dụng thời gian và sự góp sức của học sinh để <br /> trong cùng một thời điểm học sinh ấy vừa tiếp thu kiến thức vừa giúp giáo viên <br /> quan sát; tránh để  đối tượng học sinh làm được việc này mà không làm được  <br /> việc kia.<br /> <br /> Thứ  tư, xác định nội dung quan sát, tôi chỉ  đạo cho giáo viên phải luôn <br /> định hình trước các nội dung này bởi lẽ không một thành công nào mà không nhờ <br /> vào sự  chuẩn bị  kỹ  lưỡng công phu về  nội dung của nó. Chẳng hạn như  biêủ  <br /> ̣ ́ ̣ ơi noi...; qua trinh hoat đông (tích c<br /> hiên hanh vi: net măt, l<br /> ̀ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ưc/ không tích c<br /> ̣ ưc,...).<br /> ̣  <br /> ̉ ̉ ̉ ̣ ̣<br /> Kết qua (san phâm) hoat đông: (K ết qua thi nghiêm; Phi<br /> ̉ ́ ̣ ếu hoc tâp đa hoan thanh;<br /> ̣ ̣ ̃ ̀ ̀  <br /> ̉ ơi; Cach chi ban đô, biêu, tranh anh,...Cach giai quy<br /> Câu tra l ̀ ́ ̉ ̉ ̀ ̉ ̉ ́ ̉ ết tình huông (đong<br /> ́ ́  <br /> ̉<br /> vai, giai quy ết vân đ<br /> ́ ề,...); Thu thâp t<br /> ̣ ư liêu, thông tin, tranh anh, vât thât,... Th<br /> ̣ ̉ ̣ ̣ ơì <br /> ̉ ́ ả  qua trinh hoc tâp cua hoc sinh trong ti<br /> điêm quan sat: Suôt c<br /> ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̉ ̣ ết dạy nói riêng, <br /> trong học kỳ hay cả năm học nói chung.<br /> <br /> Thứ  năm, rèn luyện kỹ  năng tư  duy quan sát tinh tế, nhạy bén, chính xác <br /> và khoa học thông qua việc chơi game online phù hợp tìm các đối tượng, điểm  <br /> 11<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> giống nhau, hay các lối đi có hướng phát triển,...quan sát một phòng, căn hộ, biệt <br /> thự, ...yêu thích. Thư giãn các giác quan để  các bộ phận này làm việc năng suất  <br /> và hiệu quả; đảm bảo sức khỏe để sử dụng các giác quan nhanh nhẹn, linh hoạt  <br /> trong quan sát thu thập thông tin đánh giá chính xác, trung thực, khách quan.<br /> <br /> Muốn quan sát tốt, cần có sự  tập trung và gắn óc phân tích, so sánh các  <br /> hoạt động của trò trên lớp. Chẳng hạn khi nhìn một học sinh trong khi thảo luận  <br /> nhóm. Trong lúc này cần phải linh hoạt sử dụng nhiều giác quan để quan sát hãy <br /> thử thầm đưa ra những nhận xét: Học sinh hợp tác chia sẻ kiến thức, phát biểu <br /> sôi nổi có tính thuyết phục cao; học sinh ngồi chơi, lơ đãng, quay trước quay sau  <br /> không tham gia thảo luận nhóm, học sinh ngồi im không tham gia ý kiến, ...<br /> <br /> Giáo viên phải sử  dụng thị  giác của mình để  bao quát lớp: Tư  thế  ngồi  <br /> học, cách chia sẻ, hợp tác với bạn cùng nhóm, cách giơ tay phát biểu, ... Mức độ <br /> thành công của phương pháp này tùy thuộc vào sự  nhạy bén của các giác quan <br /> của giáo viên quan sát và sự  chính xác, đầy đủ qua cách ghi nhận của họ. Quan <br /> sát hoạt động học tập của học sinh không có các thiết bị để hỗ  trợ mà chỉ  dùng <br /> các giác quan của giáo viên để thực hiện nhiệm vụ do vậy nếu người giáo viên <br /> bị  khiếm khuyết một trong các giác quan thì việc quan sát sẽ  bị  hạn chế  dẫn  <br /> đến đánh giá học sinh bị sai lệch. <br /> <br /> Lập kế  hoạch bao quát lớp giúp giáo viên quyết định xem cái gì cần làm <br /> kế tiếp, có cần sửa đổi giáo án ban đầu hay không, thiết kế  bài giảng sắp đến  <br /> và phản hồi cho học sinh về những gì các em đã thực hiện; duy trì kỷ luật. Các <br /> nhóm đông học sinh có thể sẽ không ngồi yên và cảm thấy chán nếu có học sinh  <br /> làm xong phần việc của mình trước những người khác. Giáo viên cần chuẩn bị <br /> một số  hoạt động dự  phòng ngắn dành cho các học sinh này, hoặc có thể  sử <br /> dụng các học sinh nhanh nhẹn để hỗ trợ các nhóm chậm hơn.<br /> 12<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> Bước 3: Quan sát, kiểm tra, tư vấn khắc phục sau kiểm tra<br /> <br /> Sau khi triển khai nội dung trên bản thân tôi  thường xuyên kiểm tra, tư <br /> vấn về các kỹ năng quan sát, bao quát lớp học cho giáo viên trong các cuộc họp  <br /> chuyên môn Tổ, toàn trường.<br /> <br /> Phối kết hợp với những giáo viên có kỹ năng quan sát tốt nhắc nhở đồng  <br /> chí, đồng nghiệp thêm để vấn đề  được lan tỏa tới tất cả mọi người trong toàn <br /> đơn vị. Thảo luận, trao đổi ý kiến  ở  mọi lúc mọi nơi cùng nhau học tập cùng  <br /> nhau phát triển các kỹ năng quan sát hoạt động học của học sinh đạt hiệu quả.<br /> <br /> Động viên cán bộ giáo viên trong đơn vị tự rèn luyện các kỹ  năng, tự  bồi  <br /> bổ các giác quan để phát huy tối đa sự nhạy bén của các bộ phận dùng để quan <br /> sát, bao quát lớp học.<br /> <br /> c) Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp <br /> <br /> Với một số biện pháp đã nêu ở trên, cần tuân thủ một các logic xuyên suốt <br /> cả  quá trình dạy học trong năm học. Làm bất cứ  việc gì muốn thành công việc <br /> đầu tiên phải biết mình biết ta tức là phải làm tốt khâu nắm bắt tình hình của <br /> giáo viên, học sinh trong đơn vị  về  hoạt động đánh giá học sinh thông qua việc  <br /> quan sát hoạt động học tập của các em. Chỉ đạo đến tất cả giáo viên thực hiện <br /> đồng loạt trong toàn trường với 5 hoạt động theo trình tự từ việc xác định mục  <br /> tiêu kiến thức cho đến xác định đối tượng hỗ  trợ  được trình bày  ở  bước hai.  <br /> Năm hoạt động này có mối quan hệ  chặt chẽ  với nhau hỗ  trợ  cho nhau để  có <br /> kết quả  và chất lượng cao. Sau công tác chỉ  đạo giáo viên thực hiện kỹ  năng  <br /> quan sát hoạt động học tập của học sinh bước tiếp theo không thể  thiếu đó là  <br /> quan sát, kiểm tra, tư vấn khắc phục sau kiểm tra ; việc làm này đã thúc đẩy tiến <br /> trình thực hiện của giáo viên nhanh hơn và hiệu quả  hơn. Các biện pháp trên  <br /> 13<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> đều giữ  vai trò chủ  đạo, nhưng then chốt và quyết định cho sự  thành công của <br /> đề tài là bước hai cùng với ý thức tự giác cao trong học tập và rèn luyện kỹ năng <br /> quan sát của giáo viên đã thúc đẩy chất lượng đánh giá học sinh theo Thông tư <br /> 22/2016 của Bộ GD&ĐT đúng mục đích.<br /> <br /> d)  Kết quả  khảo nghiệm, giá trị  khoa học của vấn đề  nghiên cứu, <br /> phạm vi và hiệu quả ứng dụng.<br /> <br /> Một số  kỹ năng quan sát mang tính chất tham khảo, định hướng cho giáo <br /> viên thực hiện quan sát trực tiếp trên lớp với hình thức quan sát liên tục trong <br /> thời  gian khoảng 40 phút để  có được  thông tin chính xác đánh giá học sinh  <br /> thường xuyên theo Thông tư 22/2016 đạt hiệu quả cao.<br /> <br /> Vấn đề  này đã thực hiện trong trường Tiểu học Phan Bội Châu, huyện <br /> Krông Ana được các thầy cô giáo xem là một cẩm nang để  nâng cao năng lực <br /> quan sát của họ.<br /> <br /> Sau khi được tư  vấn và trải nghiệm thực tế  từ  tháng 9/2015 đến 2/2017  <br /> kết quả khảo nghiệm có khả quan hơn.<br /> <br /> Quan sát tốt Biết quan sát và  Chỉ quan sát được bề <br /> đánh giá  nổi của vấn đề<br /> <br /> SL TL SL TL SL TL<br /> <br /> 12 75.0 4 25.0 0<br /> <br /> III. Phần kết luận, kiến nghị<br /> <br /> 1. Kết luận <br /> <br /> Quan sát hoạt động học tập của học sinh diễn ra trong suốt quá trình 1 tiết  <br /> <br /> 14<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> dạy là quan trọng là cần thiết bởi lẽ: Thực hiện việc đánh giá theo Thông tư <br /> 22/2016 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đánh giá thường xuyên là chỉnh ngay sửa  <br /> ngay trên lớp trong mỗi bài tập, mỗi câu trả  lời của học sinh để  giúp các em <br /> hiểu vấn đề  giải quyết ngay vấn đề  mà không mất nhiều thời gian. Chỉ  đạo <br /> giáo viên với 5 việc làm cụ  thể  là xác định mục tiêu kiến thức, xây dựng mục <br /> tiêu quan sát, xây dựng kế hoạch quan sát, xác định đối tượng hỗ trợ và cách rèn  <br /> luyện các giác quan một cách tường minh; thực hiện theo trình tự , liên tục góp <br /> phần nâng cao chất lượng giáo dục.<br /> <br /> Mặt khác mỗi giờ dạy, giáo viên đều đã thực hiện hoạt động quan sát để <br /> đánh giá học sinh Tiểu học là cơ bản nhất do đó người quản lý chỉ đạo chuyên <br /> môn trong đơn vị phải định hướng cho giáo viên biết và rèn các kỹ năng quan sát  <br /> hoạt động học tập của học sinh thông qua nhiều hình thức như: trao đổi góp ý, <br /> mở chuyên đề chuyên sâu về cách thức quan sát đạt hiệu quả đáp ứng mục tiêu  <br /> đánh giá theo Thông tư 22/2016 của Bộ Giáo dục & Đào tạo.<br /> <br /> Người giáo viên đã có các kỹ năng qua sát đánh giá học sinh đúng đắn. Biết <br /> xây dựng kế  hoạch, hình thức, mục đích quan sát; biết sắp xếp các thông tin <br /> quan sát được một cách hài hòa, toàn diện cả  3 mặt: kiến thức, năng lực và <br /> phẩm chất. Biết rèn luyện các giác quan và sức khỏe để  hoàn thành kế  hoạch  <br /> dạy học một cách xuất sắc.<br /> <br /> Để  thực hiện tốt việc định hướng rèn luyện các kỹ  năng quan sát cho giáo <br /> viên bản thân tôi phải thật sự  khéo léo, tế  nhị  trong việc góp ý xây dựng; gắn <br /> kết chất lượng với hoạt động quan sát để giáo viên ai cũng có tinh thần tự giác,  <br /> tự trau dồi ý thức rèn luyện kỹ năng quan sát lớp học đạt hiệu quả.<br /> <br /> Với một số  biện pháp, giải pháp nói trên tuy chưa nhiều song phần nào <br /> <br /> 15<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> cũng đã trang bị cho các đồng chí giáo viên trong đơn vị có thêm kinh nghiệm về <br /> lĩnh vực quan sát hoạt động học tập của học sinh trên lớp. Trong thời gian tới  <br /> bản thân sẽ  tiếp tục nghiên cứu sâu hơn nữa về  tâm lý của học sinh khi được  <br /> giáo viên và học sinh khác quan sát, đánh giá tại chỗ ngay trong lớp học.<br /> <br /> 2. Kiến nghị<br /> <br /> Đối với nhà trường<br /> <br /> Tạo điều kiện thuận lợi trong việc tổ  chức cho giáo viên tham gia  sinh <br /> hoạt chuyên môn với nội dung quan sát đánh giá học sinh tiểu học theo Thông tư <br /> 22/2016 của Bộ GD&ĐT.<br /> <br /> Thành lập tổ tư vấn kiếm tra, giám sát động viên tất cả giáo viên tự giác  <br /> tích cực trong việc tự học, tự rèn kỹ  năng quan sát hoạt động học tập của học  <br /> sinh.<br /> <br /> Đối với Phòng giáo dục và đào tạo<br /> <br /> Tổ chức cho các cụm trường học tập, trao đổi về các kỹ năng quan sát lớp  <br /> học, quan sát hoạt động học tập của học sinh góp phần quan trọng trong việc <br /> đánh giá học sinh tiểu học theo Thông tư 22/2016 của Bộ GD&ĐT.<br /> <br /> Trên đây là một số biện pháp chỉ đạo thực hiện và rèn luyện các kỹ năng  <br /> quan sát hoạt động học tập của học sinh  mà bản thân tôi đúc rút kinh nghiệm  <br /> qua các năm chỉ  đạo chuyên môn tại đơn vị, kính mong Hội đồng chấm Sáng  <br /> kiến kinh nghiệm góp ý để bản thân bổ sung, điều chỉnh đầy đủ hơn./.<br /> <br />                                                      Buôn Trấp, ngày 06 tháng 03 năm 2017<br /> <br /> Người viết<br /> <br /> <br /> 16<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Lê Thị Minh Tâm<br /> <br /> NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ CỦA HĐ CHẤM SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG<br /> <br /> <br /> <br /> <br />                                                                             CH Ủ T ỊCH<br /> <br /> NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ CỦA HĐ CHẤM SÁNG KIẾN CẤP HUYỆN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> CHỦ TỊCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 17<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> 1 Điều lệ trường Tiểu học<br /> <br /> Thông tư  30/2014 và Thông tư  22/2016 của Bộ <br /> 2<br /> GD&ĐT về đánh giá học sinh tiểu học<br /> <br />  Bài trắc nghiệm về óc quan sát (Trích từ bài tập <br /> 3<br /> huấn của Thạc sĩ kinh tế Giang Ngọc Phương)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 18<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> MỤC LỤC<br /> <br /> <br /> <br /> I  Phần mở đầu  1<br /> <br /> 1 Lý do chọn chuyên đề tài 1<br /> <br /> 2 Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 2<br /> <br /> 3 Đối tượng nghiên cứu 3<br /> <br /> 4 Giới hạn phạm vi nghiên cứu 3<br /> <br /> 5 Phương pháp nghiên cứu 3<br /> 19<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />  Chỉ đạo thực hiện một số kỹ năng quan sát hoạt động học tập của học sinh ở trường  <br /> Tiểu học<br /> <br />  Năm học 2016­2017<br /> <br /> <br /> II Phần nội dung 4<br /> <br /> 1 Cơ sở lý luận 4<br /> <br /> 2 Thực trạng của vấn đề nghiên cứu 5<br /> <br /> 3 Nội dung và hình thức của giải pháp 7<br /> <br /> III Phần kết luận và kiến nghị 12<br /> <br /> 1 Kết luận 12<br /> <br /> 2 Kiến nghị 13<br /> <br /> Tài liệu tham khảo 17<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 20<br />                                           Lê Thị Minh Tâm           ­               Trường TH Phan Bội Châu<br />