zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Luật học

Sự tham gia của ngân hàng nhà nước trong hoạt động sáp nhập các tổ chức tín dụng hiện nay

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Báo xấu

33
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sự tham gia của ngân hàng nhà nước trong hoạt động sáp nhập các tổ chức tín dụng hiện nay

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sự tham gia của ngân hàng nhà nước trong hoạt động sáp nhập các tổ chức tín dụng hiện nay

CHÑNH SAÁCH SÛÅ THAM GIA CUÃA NGÊN HAÂNG NHAÂ NÛÚÁC TRONG HOAÅT ÀÖÅNG SAÁP NHÊÅP CAÁC TÖÍ CHÛÁC TÑN DUÅNG HIÏåN NAY VIÊN Thế GIaNG* Sự tham gia của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vào hoạt động sáp nhập tổ chức tín dụng (TCTD) đã giúp cho hoạt động này tiến triển nhanh, đúng hướng và đáp ứng được các mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, hoạt động sáp nhập TCTD thời gian qua có đúng thực chất, mục tiêu, yêu cầu của các bên tham gia hoạt động sáp nhập; những can thiệp của NHNN vào hoạt động sáp nhập TCTD có mang lại hiệu quả như mong muốn cũng như có giải quyết triệt để được những bất ổn trên thị trường ngân hàng hay chỉ là sự giảm bớt số lượng các TCTD?… là những câu hỏi cần được làm rõ. 1. Các quy định về sự tham gia của Ngân quan đến hoạt động sáp nhập TCTD như: tổ hàng Nhà nước vào hoạt động sáp nhập tổ chức, điều hành và phát triển thị trường tiền chức tín dụng tệ4; chấp thuận việc mua, bán, chia, tách, hợp Theo quy định của Luật NHNN Việt Nam nhất, sáp nhập5; quyết định sáp nhập, hợp năm 2010, NHNN là Ngân hàng Trung ương nhất, giải thể TCTD6. Với các quy định này, của Nước Cộng hoà XHCN Việt Nam1, thực NHNN được tham gia vào hoạt động sáp nhập hiện chức năng quản lý nhà nước (QLNN) về TCTD. Nội dung tham gia của NHNN trong tiền tệ, hoạt động ngân hàng và ngoại hối (sau hoạt động sáp nhập TCTD được thể hiện ở các đây gọi là tiền tệ và ngân hàng); thực hiện hoạt động: chức năng của Ngân hàng Trung ương về phát Một là, xây dựng cơ sở pháp lý cho việc hành tiền, ngân hàng của các TCTD và cung sáp nhập TCTD được thể hiện qua hoạt động ứng dịch vụ tiền tệ cho Chính phủ2. Nhiệm vụ, xây dựng văn bản pháp luật (VBPL) quy định quyền hạn của NHNN trong việc thực hiện cụ thể điều kiện, hồ sơ, trình tự, thủ tục chấp chức năng QLNN về tiền tệ, hoạt động ngân thuận việc tổ chức lại TCTD. Có thể khẳng hàng và ngoại hối, chức năng Ngân hàng định, hoạt động xây dựng VBPL quy định cụ Trung ương được quy định cụ thể tại Điều 4, thể điều kiện, hồ sơ, trình tự, thủ tục chấp Luật NHNN và được hướng dẫn chi tiết tại thuận việc tổ chức lại TCTD đã được NHNN Nghị định số 156/2013/NĐ-CP ngày quan tâm ngay từ khi xây dựng và vận hành 11/11/2013 của Chính phủ quy định chức mô hình ngân hàng hai cấp, nhưng có sự khác năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức nhau đáng kể trong quan niệm về sáp nhập của NHNN Việt Nam3. TCTD trong các giai đoạn khác nhau. Một Một trong những nhiệm vụ, quyền hạn trong những điểm đáng chú ý trong quá trình của NHNN là thực hiện một số hoạt động liên xây dựng VBPL về sáp nhập TCTD của * TS. Trường Đại học Luật - Đại học Huế. 1 Khoản 1 Điều 2 Luật NHNN Việt Nam năm 2010. 2 Khoản 3 Điều 2 Luật NHNN Việt Nam năm 2010. 3 Xem Điều 2 Nghị định số 156/2013/NĐ-CP ngày 11/11/2013 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của NHNN Việt Nam. 4 Khoản 6 Điều 4 Luật NHNN Việt Nam 2010. 5 Khoản 9 Điều 4 Luật NHNN Việt Nam 2010. 6 Khoản 12 Điều 4 Luật HNN Việt Nam 2010. NGHIÏN CÛÁU Söë 21(325) T11/2016 LÊÅP PHAÁP 45
CHÑNH SAÁCH NHNN chủ yếu là để thực hiện nhiệm vụ củng số 241/1998/QĐ-NHNN5 ngày 15/7/1998 ban cố, sắp xếp, “tái cơ cấu” TCTD trong những hành Quy chế sáp nhập, hợp nhất, mua lại thời điểm nhất định. Điều đó cũng có nghĩa là, TCTD cổ phần Việt Nam của Thống đốc hoạt động ban hành VBPL về sáp nhập TCTD NHNN. của NHNN dường như đặt trọng tâm vào Vấn đề sáp nhập TCTD được quan niệm nhiệm vụ sắp xếp lại trật tự thị trường sau một theo Thông tư số 04/2010/TT-NHNN ngày quá trình phát triển như một “nhiệm vụ” 11/2/2010 của NHNN là một hình thức tổ không thể chối bỏ. Chẳng hạn, Pháp lệnh chức lại TCTD và mở rộng đối tượng được Ngân hàng thương mại, công ty tài chính, hợp thực hiện hoạt động sáp nhập10. Các tiếp cận tác xã tín dụng quan niệm sáp nhập ngân hàng của Thông tư số 04/2010/TT-NHNN liên quan là một trong những nội dung thay đổi phải đến sáp nhập TCTD không chỉ trong trường được NHNN chấp thuận bằng văn bản7. Hay hợp cần phải xử lý “TCTD có vấn đề” mà vấn Luật các TCTD năm 1997 (sửa đổi năm 2004) đề sáp nhập TCTD được xây dựng như là quy định về vấn đề sáp nhập TCTD là một quyền của TCTD nhưng phải tuân thủ pháp trong những trường hợp bị thu hồi giấy phép8. luật khi thực hiện thủ tục sáp nhập, trong đó Trong thực tiễn thực hiện QLNN đối với đáng chú ý là quy định về sáp nhập TCTD TCTD, NHNN đã ban hành Quyết định số nhưng không vi phạm quy định về tập trung 241/1998/QĐ-NHNN5 ngày 15/7/1998 ban kinh tế theo quy định của Luật Cạnh tranh11. hành Quy chế sáp nhập, hợp nhất, mua lại Với quy định này, hoạt động sáp nhập TCTD TCTD cổ phần Việt Nam của Thống đốc đã được nhìn nhận đúng bản chất là hình thức NHNN, nhưng vấn đề sáp nhập chỉ áp dụng tập trung kinh tế, giúp cho TCTD có thể có đối với TCTD cổ phần Việt Nam và hoạt động được lợi thế về quy mô, nhưng cũng có quy sáp nhập TCTD cổ phần được xác định là định để kiểm soát hành vi hạn chế cạnh tranh “nhằm tạo cơ sở pháp lý để các TCTD cổ phần thông qua hoạt động sáp nhập TCTD12. thực hiện trong quá trình củng cố, sắp xếp Luật các TCTD năm 2010 chính thức luật lại”9. Điều này được minh chứng bởi một hóa vấn đề sáp nhập TCTD là một trong trong những căn cứ để xây dựng Quyết định những hình thức tổ chức lại TCTD sau khi số 241/1998/QĐ-NHNN5 là Quyết định số được NHNN chấp thuận bằng văn bản13 và 96/1998/QĐ-TTg ngày 19/5/1998 của Thủ giao cho NHNN quy định cụ thể điều kiện, hồ tướng Chính phủ về việc củng cố sắp xếp lại sơ, trình tự, thủ tục chấp thuận việc tổ chức lại các Ngân hàng thương mại cổ phần tại TP. Hồ TCTD14. Từ quy định của Luật các Tổ chức Chí Minh và tình hình thực tế hiện nay của các tín dụng 2010, Ngân hàng Nhà nước đã ban TCTD cổ phần. hành Thông tư số 36/2015/TT-NHNN ngày Hoạt động xây dựng pháp luật về sáp 31/12/2015 quy định việc tổ chức lại tổ chức nhập TCTD của NHNN thực sự theo hướng tín dụng. Theo Thông tư này, sáp nhập là một thị trường, là quyền của TCTD khi thực hiện hình thức tổ chức lại TCTD, bao gồm hai việc tổ chức lại TCTD chỉ được khẳng định rõ trường hợp: i) Ngân hàng thương mại, công ty tại Thông tư số 04/2010/TT-NHNN ngày tài chính sáp nhập vào một ngân hàng thương 11/2/2010 của NHNN quy định việc sáp nhập, mại; ii) Công ty tài chính sáp nhập vào một hợp nhất, mua lại TCTD, thay thế Quyết định công ty tài chính. 7 Điểm d khoản 1 Điều 9 Pháp lệnh Ngân hàng thương mại, công ty tài chính, hợp tác xã tín dụng ngày 23/5/1990 của Hội đồng Nhà nước. 8 Điểm d khoản 1 Điều 29 Luật Các TCTD năm 1997. 9 Xem: Điều 1 Quyết định số 241/1998/QĐ-NHNN5 ngày 15/7/1998 ban hành Quy chế sáp nhập, hợp nhất, mua lại TCTD cổ phần Việt Nam của Thống đốc NHNN. 10 Xem cụ thể tại: Khoản 1 Điều 1, Khoản 1 Điều 6 Thông tư số 04/2010/TT-NHNN ngày 11/2/2010 của NHNN quy định việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại TCTD. 11 Điều 9 Thông tư số 04/2010/TT-NHNN ngày 11/2/2010 của NHNN quy định việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại TCTD quy định điều kiện để được sáp nhập bao gồm: 1. Không thuộc trường hợp tập trung kinh tế bị cấm theo quy định tại Luật Cạnh tranh; 2. Có Đề án sáp nhập bao gồm tối thiểu các nội dung quy định tại Điều 12 Thông tư này. Đề án sáp nhập có nội dung không được trái với Hợp đồng sáp nhập; 3. TCTD nhận sáp nhập sau khi sáp nhập đảm bảo mức vốn điều lệ tối thiểu bằng mức vốn pháp định theo quy định của pháp luật hiện hành. 12 Xem cụ thể từ Điều 16 đến Điều 24 Luật Cạnh tranh năm 2004. 13 Khoản 1 Điều 153 Luật các TCTD năm 2010 quy định: TCTD được tổ chức lại dưới hình thức chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, chuyển đổi hình thức pháp lý sau khi được NHNN chấp thuận bằng văn bản. 14 Khoản 2 Điều 153 Luật các TCTD năm 2010. NGHIÏN CÛÁU 46 LÊÅP PHAÁP Söë 21(325) T11/2016
CHÑNH SAÁCH Thực tiễn xây dựng pháp luật về sáp nhập nguyên tắc sáp nhập TCTD. Trường hợp TCTD của NHNN cho thấy, quá trình thay đổi không chấp thuận, NHNN có văn bản nêu rõ nhận thức về sáp nhập TCTD xuất phát từ đòi lý do. hỏi của thực tiễn QLNN đối với hoạt động Trong bước chấp thuận sáp nhập16, trong ngân hàng cũng như yêu cầu bảo đảm thống thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp nhất với pháp luật doanh nghiệp, pháp luật lệ, NHNN có văn bản chấp thuận sáp nhập, cạnh tranh liên quan đến hoạt động sáp nhập sửa đổi Giấy phép thành lập và hoạt động của TCTD. Sự thay đổi trong nhận thức của TCTD nhận sáp nhập, xác nhận đăng ký Điều NHNN đối với hoạt động sáp nhập TCTD lệ và chấp thuận các nội dung khác (nếu có). giúp cho những quy định của pháp luật sáp Trường hợp không chấp thuận, NHNN có văn nhập TCTD phản ánh được nhu cầu của thực bản nêu rõ lý do. tiễn cũng như nhu cầu của các bên tham gia Thứ hai, sự tham gia của NHNN trong sáp nhập, của các cổ đông hiện hữu, nhà đầu việc thực hiện thủ tục rút giấy phép thành lập tư và khách hàng sử dụng dịch vụ ngân hàng. và hoạt động. Nội dung thủ tục rút giấy phép Hai là, sự tham gia của NHNN trong giai thành lập và hoạt động được quy định cụ thể đoạn thực hiện thủ tục hoạt động sáp nhập tại Thông tư số 40/2011/TT-NHNN ngày TCTD liên quan đến quyền ra quyết định cho 15/12/2011 của Thống đốc NHNN quy định phép hay không cho phép TCTD được thực về việc cấp Giấy phép và tổ chức, hoạt động hiện hoạt động sáp nhập và thực hiện các thủ của ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân tục pháp lý liên quan đến Giấy phép của các hàng nước ngoài, văn phòng đại diện của TCTD tham gia sáp nhập. Cụ thể: TCTD nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác Thứ nhất, ở giai đoạn chấp thuận cho có hoạt động ngân hàng tại Việt Nam và phép thực hiện hoạt động sáp nhập TCTD. Thông tư số 08/2015/TT-NHNN ngày Pháp luật hiện hành chia việc chấp thuận của 30/06/2015 sửa đổi, bổ sung một số điều của NHNN thành hai bước chấp thuận nguyên tắc Thông tư số 40/2011/TT-NHNN ngày và chấp thuận cho phép thực hiện hoạt động 15/12/2011 của Thống đốc NHNN quy định sáp nhập TCTD. Trong bước chấp thuận về việc cấp Giấy phép và tổ chức, hoạt động nguyên tắc sáp nhập15 TCTD, trong thời hạn của ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân 20 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ nêu trên, hàng nước ngoài, văn phòng đại diện của NHNN có văn bản gửi TCTD xác nhận đã TCTD nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác nhận đủ hồ sơ hợp lệ hoặc yêu cầu bổ sung, có hoạt động ngân hàng tại Việt Nam. hoàn thiện hồ sơ. Trong thời hạn 30 ngày kể Thứ ba, sự tham gia trong hoạt động sáp từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, NHNN có văn nhập TCTD khi thực hiện trách nhiệm của các bản gửi lấy ý kiến: cơ quan trực thuộc NHNN, Thông tư số (i) Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực 36/2015/TT-NHNN ngày 31/12/2015 quy thuộc trung ương nơi các TCTD tham gia sáp định việc tổ chức lại TCTD quy định cụ thể nhập đặt trụ sở chính về ảnh hưởng của việc trách nhiệm của các cơ quan trực thuộc trong sáp nhập TCTD đối với sự ổn định kinh tế - việc giải quyết các thủ tục cho việc hợp nhất xã hội trên địa bàn và quan điểm về việc sáp TCTD. Cụ thể: nhập; - Thống đốc NHNN thực hiện thẩm quyền (ii) NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố trực chấp thuận việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại thuộc trung ương nơi TCTD tham gia sáp TCTD17. nhập đặt trụ sở chính đánh giá về thực trạng - NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố có ý tổ chức và hoạt động của TCTD tham gia sáp kiến bằng văn bản về việc tổ chức lại TCTD nhập và quan điểm về việc sáp nhập. gửi NHNN và tiến hành thanh tra, giám sát và Trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày nhận xử lý vi phạm đối với các TCTD trên địa bàn đủ hồ sơ hợp lệ, NHNN có văn bản chấp thuận trong việc thực hiện tổ chức lại theo quy định 15 Xem: Khoản 3 Điều 10 Thông tư số 04/2010/TT-NHNN ngày 11/2/2010 của NHNN quy định việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại TCTD. 16 Xem: Điểm b Khoản 3 Điều 14 Thông tư số 36/2015/TT-NHNN ngày 31/12/2015 quy định việc tổ chức lại tổ chức tín dụng. 17 Xem: Điều 3 Thông tư số 04/2010/TT-NHNN ngày 11/2/2010 của NHNN quy định việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại tổ chức tín dụng. NGHIÏN CÛÁU Söë 21(325) T11/2016 LÊÅP PHAÁP 47
CHÑNH SAÁCH về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu TCTD như một giải pháp an toàn cho quá tổ chức của NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố trình cơ cấu lại hệ thống các TCTD giai đoạn trực thuộc trung ương18. 2011 - 2015. Thực hiện Đề án cơ cấu lại hệ - Cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng thống các TCTD giai đoạn 2011 - 2015 ban chủ trì, phối hợp với các Vụ, Cục liên quan hành kèm theo Quyết định số 254/QĐ-TTg của NHNN, NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố ngày 01/3/2012 của Thủ tướng Chính phủ, trực thuộc trung ương trình Thống đốc NHNN NHNN đã thực hiện nhiều biện pháp để thúc xem xét hồ sơ đề nghị sáp nhập, hợp nhất, đẩy việc thực hiện hoạt động sáp nhập TCTD chuyển đổi hình thức pháp lý của TCTD; thừa như đánh giá, phân loại TCTD để có lộ trình lệnh Thống đốc NHNN ký văn bản gửi TCTD xử lý theo hướng tập trung giải quyết ngay các xác nhận đã nhận đầy đủ hồ sơ hoặc yêu cầu TCTD yếu kém, đang có nhiều biểu hiện mất bổ sung, hoàn thiện hồ sơ theo quy định của khả năng thanh toán thông qua việc yêu cầu pháp luật; trình Thống đốc NHNN: văn bản phải thực hiện việc sáp nhập với nhau. Sau khi gửi TCTD về việc chấp thuận nguyên tắc hoặc các TCTD phải sáp nhập theo yêu cầu của không chấp thuận nguyên tắc (trong đó nêu rõ NHNN đi vào hoạt động ổn định, NHNN lý do) tổ chức lại TCTD; văn bản chấp thuận giảm dần sự can thiệp bằng các biện pháp tổ chức lại TCTD; sửa đổi, bổ sung Giấy phép hành chính, thay vào đó là việc huy động sự thành lập và hoạt động của TCTD sau sáp tham gia của các TCTD có tiềm lực tài chính nhập; cấp Giấy phép thành lập và hoạt động mạnh để tiến hành các giao dịch sáp nhập của TCTD hợp nhất; cấp Giấy phép thành lập mang tính tự nguyện21. Có thể khẳng định, sự và hoạt động của TCTD chuyển đổi hình thức chủ động, linh hoạt của NHNN đã đánh đúng pháp lý; xác nhận đăng ký Điều lệ, nội dung và trúng điểm yếu lớn nhất của thị trường sửa đổi, bổ sung Điều lệ của TCTD sau tổ ngân hàng Việt Nam là tồn tại nhiều TCTD chức lại; quyết định chấp thuận các nội dung nhỏ (cần có sự liên kết) và đang gặp nhiều khó khăn để cạnh tranh (nhằm tăng tiềm lực về tài thay đổi theo quy định của pháp luật và tiến chính, tăng khả năng cạnh tranh). hành thanh tra, giám sát và xử lý vi phạm của tổ chức tín dụng trong việc chấp hành các quy Thứ hai, trong thực tiễn thực hiện thủ tục sáp nhập TCTD, NHNN đã chỉ đạo quyết liệt định tại của pháp luật về sáp nhập TCTD theo và đúng thời điểm để tháo gỡ những khó khăn, thẩm quyền19. vướng mắc trong quá trình thực hiện hoạt - Thực hiện trách nhiệm của các Vụ, Cục động sáp nhập TCTD, mặc dù có nhiều người khác thuộc NHNN như Vụ Tài chính - Kế cho rằng, những biện pháp can thiệp quyết liệt toán, Vụ Pháp chế…20. của NHNN là không tôn trọng thị trường, Các quy định này cho thấy, NHNN đóng không tôn trọng sự tự nguyện của các bên vai trò quan trọng trong việc ra quyết định trong quá trình thực hiện hoạt động sáp nhập. thực hiện thủ tục sáp nhập cho các TCTD. Khi Chúng tôi cho rằng, các chỉ đạo quyết liệt của các TCTD, nhất là các ngân hàng thương mại, NHNN trong thời gian qua là phù hợp, bởi lẽ, gặp khó khăn, NHNN sẽ chủ động lên kế trong bối cảnh thị trường ngân hàng đang phải hoạch, tổ chức việc sáp nhập giữa các TCTD tập trung giải quyết quá nhiều vấn đề thì các không gây ra những biến động lớn trên thị biện pháp can thiệp quyết liệt đã giúp giải trường. quyết ngay những tồn tại, hạn chế cấp bách, 2. Đánh giá sự tham gia của Ngân hàng làm cơ sở cho việc xử lý những bất ổn còn lại. Nhà nước trong hoạt động sáp nhập tổ Thứ ba, NHNN đã thực hiện tốt vai trò chức tín dụng hiện nay của mình trong việc thực hiện trách nhiệm là 2.1. Những tác động tích cực cơ quan ngôn luận trong định hướng, trấn an Thứ nhất, NHNN đã rất chủ động và linh dư luận trước, trong và sau khi thực hiện hoạt hoạt trong việc thực hiện hoạt động sáp nhập động sáp nhập TCTD. Hoạt động này của 18 Xem: Khoản 4 Điều 22 Thông tư số 36/2015/TT-NHNN ngày 31/12/2015 quy định việc tổ chức lại tổ chức tín dụng. 19 Xem: Khoản 1 Điều 22 Thông tư trên. 20 Xem: Khoản 2, Khoản 3 Điều 22 Thông tư trên. 21 Xem: Nguyễn Minh Phong, Nhìn lại quá trình tái cơ cấu các ngân hàng thương mại và TCTD, http://www.nhandan.com.vn/kinhte/nhan-dinh/item/27015102-nhin-lai-qua-trinh-tai-co-cau-cac-ngan-hang-thuong-mai- va-to-chuc-tin-dung.html, truy cập ngày 29/7/2015. NGHIÏN CÛÁU 48 LÊÅP PHAÁP Söë 21(325) T11/2016
CHÑNH SAÁCH NHNN đã góp phần quan trọng vào việc giữ hiện nhiệm vụ quản lý, điều tiết, dẫn dắt các ổn định tâm lý của người gửi tiền, từ đó giúp giao dịch sáp nhập ngân hàng theo tín hiệu thị giữ ổn định đời sống kinh tế - xã hội và không trường. ảnh hưởng tới quyền lợi của người gửi tiền - Sự tham gia của NHNN trong hoạt động cũng như việc thực hiện các giao dịch kinh sáp nhập TCTD mới chỉ giải quyết được mục doanh của TCTD trong quá trình thực hiện tiêu trong ngắn hạn là lập lại trật tự thị trường hoạt động sáp nhập. Nói cách khác, sự tham ngân hàng sau một thời gian có nhiều bất ổn. gia của NHNN vào hoạt động sáp nhập TCTD Vì theo đuổi mục tiêu trong ngắn hạn, nên thời gian qua đã giúp bảo đảm an toàn hệ chưa bảo đảm khả năng tiên liệu cần thiết cho thống các TCTD và bảo đảm thành công quan thị trường, TCTD tham gia hoạt động sáp điểm cơ cấu lại TCTD là “không để xảy ra đổ nhập cũng như cổ đông22. Thực tế này đã dẫn vỡ và mất an toàn hoạt động ngân hàng ngoài tầm kiểm soát của Nhà nước” tại Quyết định đến việc xuất hiện nhiều tin đồn gây bất lợi số 254/QĐ-TTg ngày 01/3/2012 của Thủ cho TCTD, cổ đông của TCTD cũng như các tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Cơ cấu lại nhà đầu tư tiềm năng. hệ thống các TCTD giai đoạn 2011- 2015”. 3. Kết luận và kiến nghị 2.2. Tồn tại, hạn chế Từ những phân tích trên, chúng tôi rút ra Chúng tôi cho rằng, tồn tại lớn nhất liên một số kết luận và nêu các kiến nghị sau đây: quan đến sự tham gia của NHNN trong hoạt Một là, đã có sự chuyển biến mạnh mẽ động sáp nhập TCTD là mức độ chủ động, độc trong các quy định pháp luật về sáp nhập lập của NHNN trong việc tham gia vào hoạt TCTD ở Việt Nam, từ chỗ xem sáp nhập là động sáp nhập TCTD chưa cao. Sự tham gia một trong những hình thức để giải quyết vào hoạt động sáp nhập TCTD của NHNN những bất ổn của thị trường ngân hàng sang cũng chỉ mới dừng lại ở việc thực hiện “thành nhìn nhận việc sáp nhập TCTD là một hình công” nhiệm vụ cơ cấu lại hệ thống các TCTD thức tổ chức lại TCTD, nghĩa là sáp nhập mà chưa chú trọng tới việc hình thành thị TCTD đã được nhìn nhận là quyền của các trường sáp nhập TCTD. Nói cách khác, hoạt TCTD và được tiến hành liên tục theo yêu cầu động sáp nhập TCTD được sử dụng như một của các bên dựa trên các tín hiệu của thị biện pháp để cơ cấu lại hệ thống các TCTD - trường ngân hàng. Đây là tiền đề rất quan một trong những nội dung tái cơ cấu nền kinh trọng cho việc hình thành thị trường mua bán, tế theo định hướng của Chính phủ. Sự tham sáp nhập TCTD ở Việt Nam. Bởi lẽ, nếu gia của NHNN trong hoạt động sáp nhập không hình thành được thị trường mua bán, TCTD phụ thuộc rất lớn vào các định hướng sáp nhập ngân hàng thì những bất ổn trên thị của Chính phủ. Thực trạng này đã dẫn đến các trường ngân hàng sẽ tiếp tục đi vào lối mòn là hệ quả: xử lý các TCTD gặp khó khăn bằng các biện - Sự tham gia của NHNN vào hoạt động pháp can thiệp hành chính của NHNN và như sáp nhập TCTD chỉ thuần túy là sự tham gia thế, thị trường ngân hàng Việt Nam tiếp tục của cơ quan QLNN về tiền tệ và hoạt động mất đi cơ hội để phát triển bền vững, nâng cao ngân hàng, ngoại hối thông qua việc thực hiện sức cạnh tranh trong điều kiện thị trường dịch các thủ tục hành chính liên quan đến sáp nhập vụ ngân hàng đã hội nhập sâu rộng vào nền dựa trên quan hệ giữa chủ thể quản lý và đối kinh tế thế giới. Dưới góc độ pháp lý, nếu tượng quản lý. Với cách làm như hiện tại, những quy định pháp luật đã có sự chuyển NHNN chưa quan tâm nhiều tới nhân tố thị biến về nội dung mà không đi vào đời sống thì trường, nhất là yêu cầu về sự tự nguyện của những văn bản luật này không thể trở thành các TCTD. Thực tế cho thấy, tham gia vào thủ lực đẩy cho thị trường tự điều chỉnh khi xảy tục sáp nhập TCTD, NHNN dường như đặt ra biến động, các chủ thể đầu tư, kinh doanh trọng tâm vào việc thực hiện nhiệm vụ của trong lĩnh vực ngân hàng bị mất đi cơ hội đầu mình trong Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các tư thông qua hoạt động mua bán, sáp nhập TCTD giai đoạn 2011- 2015” hơn là việc thực TCTD. Và như thế, đâu đó người ta vẫn nhận 22 Việt Hoàng, Sáp nhập ngân hàng: Thêm những tình huống bất ngờ, http://vietstock.vn/2015/01/sap-nhap-ngan-hang- them-nhung-tinh-huong-bat-ngo-757-399601.htm, truy cập ngày 14/1/2015. NGHIÏN CÛÁU Söë 21(325) T11/2016 LÊÅP PHAÁP 49
CHÑNH SAÁCH thấy “sự độc quyền” của NHNN trong can chỉ quy định về “hành vi hạn chế cạnh tranh, thiệp vào các giao dịch sáp nhập ngân hàng và hành vi cạnh tranh không lành mạnh, trình tự, không ít trường hợp, NHNN đã “mua lại” thủ tục giải quyết vụ việc cạnh tranh, biện TCTD với giá 0 đồng, gây nên nhiều tranh cãi pháp xử lý vi phạm pháp luật về cạnh tranh”25 cũng như không giải quyết được triệt để của tổ chức, cá nhân kinh doanh (sau đây gọi những bất ổn trên thị trường ngân hàng. Vì chung là doanh nghiệp) bao gồm cả doanh vậy, về lâu dài, sự phát triển của thị trường nghiệp sản xuất, cung ứng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng nước ta sẽ phải tuân theo quy luật công ích, doanh nghiệp hoạt động trong các vốn có của nó. Điều này đòi hỏi NHNN cần ngành, lĩnh vực thuộc độc quyền nhà nước và xây dựng một chiến lược dài hạn để hình doanh nghiệp nước ngoài hoạt động ở Việt thành thị trường mua bán, sáp nhập TCTD ở Nam và hiệp hội ngành nghề hoạt động tại Việt Nam. Để bảo đảm cho yêu cầu hình thành Việt Nam26. Nếu các quy định pháp luật về sáp thị trường mua bán, sáp nhập TCTD, NHNN nhập TCTD làm được điều này sẽ tạo lập cơ cần phải giảm thiểu sự tham gia cũng như can sở pháp lý cho sự giới hạn can thiệp trái quy thiệp trực tiếp vào các giao dịch sáp nhập, mua luật của thị trường vào hoạt động sáp nhập lại TCTD như hiện tại, mà chuyển sang vai trò TCTD của NHNN. là “bà đỡ” cho sự ra đời của thị trường sáp Ba là, nghiên cứu cụ thể hơn nữa quy nhập, mua lại TCTD thông qua việc nâng cao định về tư vấn thực hiện sáp nhập TCTD. chất lượng các văn bản quy phạm pháp luật Thông tư số 36/2015/TT-NHNN ngày điều chỉnh hoạt động sáp nhập, mua lại TCTD 31/12/2015 đã có quy định về tư vấn tổ chức và xây dựng các biện pháp hỗ trợ giúp cho các lại TCTD. Theo đó, các TCTD tham gia sáp TCTD khi tham gia giao dịch sáp nhập, mua nhập, hợp nhất, TCTD được chuyển đổi hình lại TCTD được thực hiện một cách thuận tiện. thức pháp lý được sử dụng dịch vụ tư vấn thực Hai là, khuôn khổ pháp lý cho hoạt động hiện tổ chức lại, song những quy định này sáp nhập TCTD có liên quan đến nhiều lĩnh chung chung về điều kiện và khó đi vào thực vực pháp luật khác nhau như pháp luật doanh tiễn27. Để cho các quy định pháp luật về tư vấn nghiệp, pháp luật cạnh tranh, pháp luật chứng về sáp nhập TCTD đi vào thực tiễn cũng như khoán. Vấn đề quan trọng nhất trong việc thiết bảo đảm cho hoạt động tư vấn này thúc đẩy lập khuôn khổ pháp luật về sáp nhập TCTD sự phát triển của hoạt động sáp nhập TCTD theo định hướng thị trường là phải xác định rõ theo quy luật của thị trường, chúng tôi kiến những trường hợp không được thực hiện giao nghị NHNN cần có hướng dẫn cụ thể về loại dịch sáp nhập do vi phạm quy định về kiểm hình, hình thức tổ chức của doanh nghiệp kinh soát tập trung kinh tế23 và các trường hợp được doanh dịch vụ tư vấn tổ chức lại TCTD; cơ miễn trừ24. Vì vậy, để điều chỉnh tốt hơn hoạt chế kiểm soát để bảo đảm sự khách quan, động sáp nhập TCTD, chúng tôi cho rằng, trung thực trong hoạt động tư vấn cũng như NHNN cần nghiên cứu bổ sung thêm quy định bảo vệ quyền lợi của TCTD sau khi tiến hành về ngưỡng giới hạn tập trung kinh tế trong sáp nhập; xem xét khả năng coi hoạt động tư hoạt động sáp nhập ngân hàng theo quy định vấn tổ chức lại TCTD là ngành nghề kinh của Luật Cạnh tranh, bởi lẽ, Luật Cạnh tranh doanh có điều kiện và phải được đào tạo…n 23 Điều 18 Luật Cạnh tranh quy định: Cấm tập trung kinh tế nếu thị phần kết hợp của các doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế chiếm trên 50% trên thị trường liên quan, trừ trường hợp quy định tại Điều 19 của Luật này hoặc trường hợp doanh nghiệp sau khi thực hiện tập trung kinh tế vẫn thuộc loại doanh nghiệp nhỏ và vừa theo quy định của pháp luật. 24 Điều 18 Luật Cạnh tranh quy định miễn trừ đối với tập trung kinh tế bị cấm bao gồm: 1. Một hoặc nhiều bên tham gia tập trung kinh tế đang trong nguy cơ bị giải thể hoặc lâm vào tình trạng phá sản; 2. Việc tập trung kinh tế có tác dụng mở rộng xuất khẩu hoặc góp phần phát triển kinh tế - xã hội, tiến bộ kỹ thuật, công nghệ. 25 Điều 1 Luật Cạnh tranh 2004. 26 Điều 2 Luật Cạnh tranh 2004. 27 Điều 7 Thông tư số 36/2015/TT-NHNN ngày 31/12/2015 quy định tổ chức tư vấn tổ chức lại phải đáp ứng đủ các điều kiện sau đây: - Là tổ chức được phép cung cấp dịch vụ tư vấn trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng; - Tổ chức tư vấn, người quản lý, người điều hành, cổ đông lớn, chủ sở hữu, thành viên góp vốn của tổ chức tư vấn không phải là người có liên quan, khách hàng đang được cấp tín dụng không có bảo đảm, cấp tín dụng với điều kiện ưu đãi của các TCTD tham gia sáp nhập, hợp nhất, TCTD được chuyển đổi hình thức pháp lý; - Không thực hiện tư vấn tài chính, ngân hàng cho các TCTD tham gia sáp nhập, hợp nhất, TCTD được chuyển đổi hình thức pháp lý trong thời gian 03 năm liền kề trước năm nộp hồ sơ đề nghị chấp thuận tổ chức lại. NGHIÏN CÛÁU 50 LÊÅP PHAÁP Söë 21(325) T11/2016

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.