Thiết kế thí nghiệm và xử lý kết quả bằng phần mềm thống kê IRRISTAT part 6

Chia sẻ: Afsjkja Sahfhgk | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

436
lượt xem 59
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Điều tra, khảo sát Phỏng vấn, thu thập thông tin Tổng hợp thông tin, báo cáo Kiểm tra, đối chiếu, rà soát thông tin và kết thống kê Xây dựng báo cáo thống kê

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thiết kế thí nghiệm và xử lý kết quả bằng phần mềm thống kê IRRISTAT part 6

LATIN1 - SECTION 1 ENTRY NSUAT B 1504. C 1209. A 1522. D 1358. MEANS 1398. (3). OVERALL: MEANS 1398. STD ERR 62.72 5% LSD 216.9 C.V. 9. RES DF 6. % EFFCY 90. T k t qu ch y ñư c, ta quan tâm phân tích trên ba ph n: (1). Là b ng phân tích phương sai: trong trư ng h p này, xác su t ch p nh n Ho c t cu i c a b ng phân tích phương sai b ng 0,039 nh hơn 0,05 như v y ta bác b Ho và k t lu n r ng các công th c (gi ng) khác nhau ñã d n t i k t qu thí nghi m (năng su t) khác nhau m t cách có ý nghĩa th ng kê v i ñ tin c y 95% (2). Là năng su t trung bình c a các công th c (gi ng) (3). Là K t qu t ng h p g m có trung bình toàn thí nghi m, giá tr sai khác nh nh t có ý nghĩa m c xác su t nh 5% và sai s thí nghi m C.V % Dùng k t qu năng su t trung bình ph n (2) ñ so sánh hi u s c a t ng c p trung bình v i nhau so v i giá tr sai khác nh nh t (5% LSD) ph n (3) ñ k t lu n ñôi trung bình ñư c so sánh có khác nhau th c s hay không. Ví d so trung bình gi ng A v i trung bình gi ng B ta ñư c hi u c a chúng b ng 18 nh hơn 216.9 như v y năng su t c a hai gi ng này không khác nhau hay nói m t cách chính xác hơn là khác nhau chưa có ý nghĩa. Nhưng n u so sánh năng su t c a gi ng A v i gi ng ñ i ch ng C, ta ñư c hi u c a chúng b ng 313 l n hơn 216.9 có nghĩa là năng su t c a hai gi ng này khác nhau m t cách có ý nghĩa th ng kê v i m c tin c y 95%. Còn sai s thí nghi m trong trư ng h p này là C.V % b ng 9 như v y có th ch p nh n ñư c thí nghi m là chính xác (ñ i v i thí nghi m so sánh gi ng m t s tác gi ñ ngh c n ñ t ñ chính xác cao hơn: C.V % nên b ng 5) v y tuỳ t ng trư ng h p c th ngư i nghiên c u s có k t lu n cu i cùng. Cách bi u di n k t qu c th trong báo cáo s ñư c trình bày trong ph n sau 4.1.4. Phân tích phương sai k t qu thí nghi m b trí ki u Lattice cân ñ i Trong phân tích này c n xác ñ nh các thành ph n bi n ñ ng c a phân tích phương sai bao g m: nh c lai, công th c chưa ñi u ch nh, kh i ñư c ñi u ch nh, sai s trong kh i, công th c ñư c ñi u ch nh, và sai s hi u qu . Ta có b ng phân tích phương sai như sau, b ng 4.7 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Thi t k thí nghi m và x lý k t qu b ng IRRISTAT……….56
B ng 4.7. ANOVA cho thi t k thí nghi m ki u Lattice cân ñ i Source of Degree of freedom Sum of Mean F variation square square K = t1/2 Reps. K2 - 1 Trea. (unadj) K2 - 1 Block (adj) ( k-1)(K2 - 1) Intrablock error K2 -1 Trea.(adj) ( k-1)(K2 - 1) Effective error K2( k+1) – 1 Total Ví d : có m t thí nghi m so sánh hi u qu c a 16 công th c bón phân khác nhau trong thi t k Lattice cân ñ i. Như v y thí nghi m ph i có 5 l n nh c l i (r = 5), s kh i không ñ y ñ là k b ng 4. K t qu thí nghi m thu ñư c ñư c trình bày ñúng theo sơ ñ thi t k như b ng 4.8 dư i ñây: B ng 4.8. S d nh trên m2 c a 16 công th c bón phân, thi t k ki u Lattice cân ñ i4x4 Kh i Nlai 1 T.kh Kh i Nlai 2 T.kh i s is 1 (1) (2) (3) (4) 616 5 (1) (5) (9) (13) 639 147 152 167 150 140 165 182 152 2 (5) (6) (7) (8) 616 6 (10) (2) (14) (6) 586 127 155 162 172 97 155 192 142 3 (9) (10) (11) (12) 616 7 (7) (15) (3) (11) 721 147 100 192 177 155 182 192 192 4 (13) (14) (15) (16) 747 8 (16) (8) (12) (4) 783 155 195 192 205 182 207 232 162 T ng Nl i 1 2595 T ng Nl i 2 2729 Kh i Nlai 3 T.kh Kh i Nlai 4 T.kh i s is 9 (1) (6) (11) (16) 646 13 (1) (14) (7) (12) 802 155 162 177 152 220 202 175 205 10 (5) (2) (15) (12) 654 14 (13) (2) (11) (8) 724 182 130 177 165 205 152 180 187 11 (9) (14) (3) (8) 626 15 (5) (10) (3) (16) 675 137 185 152 152 165 150 200 160 12 (13) (10) (7) (4) 681 16 (9) (6) (15) (4) 689 185 122 182 192 155 177 185 172 T ng Nl i 3 2607 T ng Nl i 4 2890 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Thi t k thí nghi m và x lý k t qu b ng IRRISTAT……….57
Kh i Nlai 5 T.kh s i 17 (1) (10) (15) (8) 583 147 112 177 147 18 (9) (2) (7) (16) 742 180 205 190 167 19 (13) (6) (3) (12) 773 172 212 197 192 20 (5) (14) (11) (4) 827 177 220 205 225 T ng Nl i 5 2925 ð ti n hành phân tích phương sai, th c hi n các bư c sau: • Vào s li u trên trong IRRISTAT, k t qu ghi l i trong File có ñuôi sys ñư c th hi n như hình 4.18 dư i ñây Hình 4.18 • Các bư c phân tích trên IRRISTAT Làm tương t trư ng h p thi t k ki u ô vuông latin cho ñ n khi có hình 4.19 sau: Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Thi t k thí nghi m và x lý k t qu b ng IRRISTAT……….58
Hình 4.19 T hình 4.19, ch n SODANH t h p Data File Variable ñưa vào h p Analysis Variate và nó s t ñ ng vào h p Analysis Variate w/ANOVA, ta có hình 4.20 sau Hình 4.20 T hình 4.20, kích chu t vào menu SSA Model, ti p t c ch n Lattice Blocks trong h p Type of Design, ñưa NLAI vào h p Replicate, KHOI vào h p Block, CTHUC vào h p Treatment ñ có hình 4.21 sau ñây Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Thi t k thí nghi m và x lý k t qu b ng IRRISTAT……….59
Hình 4.21 T hình 4.21, ch n option ñ h p Heading m , ñánh dòng ch “Thiet ke Lattice can doi” vào h p Heading, trong h p Sorting Variate và h p Variate for Percentage Checks ñ u ch n SODANH ñ có hình 4.22 sau Hình 4.22 T hình 4.22, kích chu t vào h p OK ñ ch y chương trình cho k t qu dư i ñây: • K t qu ch y mô hình phân tích ANOVA FOR SINGLE VARIATES - LATTICE BLOCK FILE LATTICE 7/ 1/** 9:39 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 Thiet ke Lattice can doi VARIATE V004 SODANH ------------------------------------------------------------------- SOURCE D.F. S.S. M.S. ------------------------------------------------------------------- REPS 4 5946.05 1486.51 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Thi t k thí nghi m và x lý k t qu b ng IRRISTAT……….60
TREATMENTS (UNADJ) 15 26994.4 1799.62 BLOCKS ADJ FOR TRTS 15 11381.8 758.789 INTRA-BLOCK ERROR 45 14533.3 322.962 TOTAL 79 58855.6 VARIANCE COMPONENT FOR BLOCKS 136.2 ------------------------------------------------------------------- TREATMENTS (ADJ) 15 20988.0 1399.20 RANDOMIZED BLOCK ERROR 60 25915.2 431.919 EFFECTIVE PLOT ERROR 45 16620.2 369.337 ------------------------------------------------------------------- F FOR TREATMENTS(ADJ)/INTRA-BLOCK ERROR 4.33 FPROB= 0.000 F FOR TREATMENTS(UNADJ)/RANDOMIZED BLOCK ERROR 4.17 FPROB= 0.000 EFFICIENCY 116.9% (Có ph n mô t t t c dư th a c a t t c các công th c qua các l n nh c l i vào v trí này nhưng ta không quan tâm nên ñã b ñi ) L.S.D. (5%) 24.48 COEFFICIENT OF VARIATION 11.18 MEANS FOR EACH VARIETY - LATTICE BLOCK FILE LATTICE 7/ 1/** 9:39 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 Thiet ke Lattice can doi LATICEKQ - SECTION 1 ENTRY SODANH 14 197.2 12 190.5 11 188.2 15 185.7 3 183.9 8 176.9 4 175.7 6 173.8 13 169.5 7 168.4 16 167.8 1 165.8 9 163.0 5 162.9 2 161.0 10 118.8 MEANS 171.8 OVERALL: MEANS 171.8 STD ERR 8.595 5% LSD 24.48 C.V. 11. RES DF 45. % EFFCY 117. • Phân tích k t qu Trong b ng phân tích phương sai, IRRISTAT tính t t c các ngu n bi n ñ ng c n thi t như b ng ANOVA t ng quát ñã nêu trên, ñ t do, t ng bình phương và phương sai cho các ngu n như sau: Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Thi t k thí nghi m và x lý k t qu b ng IRRISTAT……….61
Dòng s 7 là c a nh c l i - Dòng 8 là c a công th c chưa ñi u ch nh - Dòng 9 là c a các kh i ñư c ñi u ch nh theo công th c - Dòng 10 là c a sai s trong kh i - Dòng 11 là c a t ng toàn b - Dòng 12 là h p ph n phương sai cho các kh i - Dòng 13 là cho công th c ñã ñư c ñi u ch nh - Dòng 14 là cho sai s c a kh i ng u nhiên - Dòng 15 là cho sai s hi u qu c a ô thí nghi m - Dòng 16 là tr s F th c nghi m và xác su t ch p nh n H0 cho công th c ñã - ñư c ñi u ch nh so v i sai s trong kh i - Dòng 17 cũng tương t dòng 16 nhưng cho công th c chưa ñư c ñi u ch nh so v i sai s kh i ng u nhiên - Dòng 18 là hi u qu c a cách dùng Lattice ñã làm tăng ñ chính xác c a thí nghi m lên 17% - Dòng 19 là gí tr LSD0.05 và sai s thí nghi m - Các k t qu phía dư i ti p theo ñư c bi u th gi ng như cho các ví d ñã nêu trên v i các cách thi t k khác nhau. Các quan tâm chính cho phân tích ti p theo c a ví d này là thu c các dòng 16, 17, 18 và 19 cho th y trong c hai trư ng h p khi k t qu ñư c ñi u ch nh hay không ñi u ch nh so v i sai s trong kh i và kh i ng u nhiên ñ u cho k t lu n các công th c khác nhau ñã d n ñ n k t qu khác nhau (vì xác su t ch p nh n H0 cho c hai trư ng h p ñ u r t nh ). Hi u qu c a áp d ng thi t k ki u Lattice cân ñ i ñã làm tăng ñ chính xác c a thí nghi m lên 17%. Giá tr LSD0.05 là 24.48. Sai s thí nghi m ñ t 11,18%. N u so trung bình c a công th c 14 v i 12 s có hi u sai b ng x p x 7 nh hơn giá tr LSD0.05 ch ng t chúng khác nhau không ñáng tin c y, n u so công th c 14 v i 10 s có k t lu n ngư c l i vì hi u c a chúng l n hơn giá tr LSD0.05 nghĩa là chúng khác nhau ñáng tin c y m c ñ tin 95%. Ta cũng có th so sánh t t c các ñôi trung bình v i nhau và bi u di n k t qu dư i d ng các ch s a, b, c,.... Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Thi t k thí nghi m và x lý k t qu b ng IRRISTAT……….62
4.2. Thí nghi m hai nhân t 4.2.1. Phân tích k t qu thí nghi m hai nhân t thi t k ki u hoàn toàn ng u nhiên (CRD) Trong trư ng h p này, các m c c a các nhân t ñư c ph i h p thành các t h p công th c khác nhau và m i t h p ñư c coi như các công th c ñơn l c a thí nghi m m t nhân t cho vi c b trí thí nghi m theo ki u hoàn toàn ng u nhiên. Ví d : Có m t thí nghi m nghiên c u nh hư ng c a vi c bón ph i h p a m c ñ m (ao, a1) và b m c lân (bo, b1, b2) khác nhau t i năng su t lúa (t /ha), thí nghi m ñư c b trí ki u hoàn toàn ng u nhiên v i b n l n nh c l i trong các ô xi măng. Năng su t thí nghi m ñư c ghi l i như b ng 4.9 sau ñây: B ng 4.9. Năng su t lúa c a các t h p công th c trên các l n nh c l i Năng su t (t /ha) ð m (A) Lân (B) Nl i 1 Nl i 2 Nl i 3 Nl i 4 bo 24 26 23 27 ao b1 28 30 30 27 b2 28 31 32 28 bo 31 34 34 31 a1 b1 47 45 47 46 b2 59 51 65 60 Trong phân tích phương sai cho trư ng h p này, ta c n phân tích ñ th y ñư c vai trò nh hư ng c a ñ m, lân và s ph i h p c a ñ m và lân khác nhau ñ n năng su t lúa. B ng phân tích phương sai ñư c hình thành như b ng 4.10 sau: B ng 4.10. B ng phân tích phương sai Source of Degree of Sum of Mean square F variation freedom square Factor A a-1 Factor B b-1 AxB (a-1)(b-1) Error (r-1)ab Total rab-1 Các bư c ti n hành cho phân tích phương sai • Vào s li u trong IRRISTAT Save file v i ñuôi SYS ñ có k t qu như hình 4.23 sau: Hình 4.23 63 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Thi t k thí nghi m và x lý k t qu b ng IRRISTAT……….
• Các bư c phân tích Làm liên t c b n bư c ñ u ñ có các hình tương t như các hình 4.2, 4.3, 4.4, 4.5 trong trư ng h p phân tích ANOVA c a thi t k ki u CRD ñ có hình 4.24 sau ñây. Hình 4.24. T hình 4.24, ch n bi n NSUAT ñưa vào h p Analysis Variates, ba bi n còn l i ñưa vào h p Factor. Ti p t c ñưa bi n DAM$, LAN$ và DAM$ x LAN$ t h p Facor vào h p ANOVA Model Specification ñ ñư c hình 4.25 Hình 4.25. T hình 4.25, vào menu Options ñ h p Heading m và ñánh dòng ch “ANOVA cho thi nghiem hai nhan to thiet ke kieu hoan toan ngau nhien” xong kích chu t vào h p OK ñ ch y ra k t qu như dư i ñây. BALANCED ANOVA FOR VARIATE NSUAT FILE FSAIHNTO 6/ 1/** 23: 9 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 ANOVA cho thi nghiem thiet ke kieu hoan toan ngau nhien VARIATE V004 NSUAT 64 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Thi t k thí nghi m và x lý k t qu b ng IRRISTAT……….
LN SOURCE OF VARIATION DF SUMS OF MEAN F RATIO PROB ER SQUARES SQUARES LN ============================================================================ = 1 DAM$ 1 2016.67 2016.67 226.88 0.000 4 2 LAN$ 2 962.333 481.167 54.13 0.000 4 3 DAM$*LAN$ 2 462.333 231.167 26.01 0.000 4 * RESIDUAL 18 159.999 8.88885 --------------------------------------------------------------------------- -- * TOTAL (CORRECTED) 23 3601.33 156.580 --------------------------------------------------------------------------- TABLE OF MEANS FOR FACTORIAL EFFECTS FILE FSAIHNTO 6/ 1/** 23: 9 ---------------------------------------------------------------- PAGE 2 ANOVA cho thi nghiem thiet ke kieu hoan toan ngau nhien MEANS FOR EFFECT DAM$ --------------------------------------------------------------------------- --- DAM$ NOS NSUAT ao 12 27.5000 a1 12 45.8333 SE(N= 12) 0.860661 5%LSD 18DF 2.55715 --------------------------------------------------------------------------- --- MEANS FOR EFFECT LAN$ --------------------------------------------------------------------------- --- LAN$ NOS NSUAT bo 8 28.7500 b1 8 37.0000 b2 8 44.2500 SE(N= 8) 1.05409 5%LSD 18DF 3.13186 --------------------------------------------------------------------------- --- MEANS FOR EFFECT DAM$*LAN$ --------------------------------------------------------------------------- --- DAM$ LAN$ NOS NSUAT ao bo 4 25.0000 ao b1 4 27.7500 ao b2 4 29.7500 a1 bo 4 32.5000 a1 b1 4 46.2500 a1 b2 4 58.7500 SE(N= 4) 1.49071 5%LSD 18DF 4.42911 --------------------------------------------------------------------------- --- 65 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Thi t k thí nghi m và x lý k t qu b ng IRRISTAT……….
ANALYSIS OF VARIANCE SUMMARY TABLE FILE FSAIHNTO 6/ 1/** 23: 9 ---------------------------------------------------------------- PAGE 3 ANOVA cho thi nghiem thiet ke kieu hoan toan ngau nhien F-PROBABLIITY VALUES FOR EACH EFFECT IN THE MODEL. SECTION - 1 VARIATE GRAND MEAN STANDARD DEVIATION C OF V |DAM$ |LAN$ |DAM$*LAN| (N= 24) -------------------- SD/MEAN | | |$ | NO. BASED ON BASED ON % | | | | OBS. TOTAL SS RESID SS | | | | NSUAT 24 36.667 12.513 2.9814 8.1 0.0000 0.0000 0.0000 • Phân tích k t qu Nhìn vào b ng phân tích phương sai ta th y cũng tương t trư ng h p thí nghi m m t nhân t ñư c b trí ki u hoàn toàn ng u nhiên, trong b ng không có thành ph n bi n ñ ng bình phương c a nh c l i vì trư ng h p này cũng coi các ñơn v thí nghi m là hoàn toàn ñ ng nh t. Vì là thí nghi m hai nhân t nên trong b ng ANOVA có ba ngu n bi n ñ ng cơ b n do nhân t nghiên c u gây nên: bi n ñ ng do ñ m, bi n ñ ng do lân và bi n ñ ng do tương tác c a ñ m và lân. K t qu cho th y ñ m khác nhau, lân bón khác nhau và s ph i h p ñ m v i lân khác nhau ñ u d n t i năng su t khác nhau có ý nghĩa th ng kê cao (xác su t ch p nh n H0 r t bé = 0,000). Ph n ti p theo c a b ng là năng su t trung bình theo các m c c a nhân t A và giá tr LSD0.05 tương ng c a chúng, t ñây d dàng so sánh chênh l ch năng su t gi a hai m c c a A v i LSD0.05 ñ k t lu n. C th cho ví d này, chênh l ch năng su t gi a hai m c c a nhân t A là r t l n so v i LSD0.05 nên có th ñi ñ n k t lu n là các m c c a nhân t A khác nhau ñã d n ñ n năng su t khác nhau m t cách có ý nghĩa. Tương t như v y là m c lân bón khác nhau cũng cho năng su t khác nhau r t có ý nghĩa th ng kê, c th hơn là m c lân b2 cho năng su t cao nh t sau ñó ñ n m c b1 và th p nh t là b0. B ng ti p theo là năng su t dư i s tác ñ ng k t h p các m c c a nhân t A và B, b ng cách so sánh tương t ta th y s k t h p c a m c a1b2 ñã cho năng su t cao nh t, sau ñó ñ n a1b1 và th p nh t là năng su t c a s k t h p hai m c a0b0. Nhìn vào dòng cu i cùng, c t C of V th y CV% b ng 8,1%, v i thí nghi m trong ô xi măng thì ñ chính xác như v y là không cao, theo lý thiuy t chung ph i là 5% m i t t. 4.2.2. Phân tích phương sai k t qu thí nghi m hai nhân t thi t k ki u kh i ng u nhiên ñ y ñ (RCB). Phân tích phương sai cho trư ng h p này ñư c xây d ng ñ xác ñ nh hi u qu c a m i nhân t A, B và tương tác c a chúng t i k t qu thí nghi m ñ ng th i c n xác ñ nh bi n ñ ng c a kh i ñ lo i tr nó ra kh i sai s thí nghi m. Gi 66 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Thi t k thí nghi m và x lý k t qu b ng IRRISTAT……….
thi t trong thí nghi m nhân t A có a m c, nhân t B có b m c v i r l n nh c l i, b ng phân tích phương sai ñư c c u t o như b ng 4.11 sau: B ng 4.11. ANOVA cho thí nghi m hai nhân t thi t k ki u kh i ng u nhiên ñ yñ Source of Degree of Sum of Mean square F variation freedom square Reps. r-1 Factor A a-1 Factor B b-1 AxB (a-1)(b-1) Error (r-1)(ab-1) Total rab-1 Ví d : Dùng file s li u có s n trong IRRISTAT c a ví d trên (thí nghi m hai nhân t thi t k ki u hoàn toàn ng u nhiên) ñ ti n hành phân tích ANOVA cho trư ng h p này. Cách ti n hành c th như sau: • Th c hi n các bư c phân tích tương t như trư ng h p phân tích ANOVA cho ki u thi t k CRD ñ n bư c có hình như hình 4.24 trong ví d trên ñây. Ti p t c ñưa bi n NSUAT vào h p Analysis Variate, ba bi n còn l i ñưa vào h p Factor. Sau ñó ñưa bi n NLAI, DAM$, LAN$ t h p Factor và DAM$ x LAN$ xu ng h p ANOVA Model Specification ñ có hình 4.26 như sau: Hình 4.26 T hình 4.26, kích chu t vào menu Options ñ h p Heading m xong ñánh dòng ch “ANOVA cho thi nghiem hai nhan to thiet ke kieu khoi ngau hien day du” vao h p này sau ñó kích chu t vào h p OK ñ ch y phân tích cho k t qu như dư i ñây. BALANCED ANOVA FOR VARIATE NSUAT FILE FSAIHNTO 6/ 1/** 22:35 ---------------------------------------------------------------- PAGE 1 ANOVA cho thi nghiem hai nhan to thiet ke kieu khoi ngau nhien day du VARIATE V004 NSUAT 67 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình Thi t k thí nghi m và x lý k t qu b ng IRRISTAT……….