| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Thực hànhwrinkledvề<br />
skin an toàn<br />
signs (14.4 % inthực<br />
urban andphẩm của<br />
2.1% in rural người<br />
region, chế11 %biến<br />
mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers<br />
recognized respectively); of<br />
mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’<br />
chính tại<br />
knowledge các<br />
about bếpof diarrhea<br />
prevention ăn tập thể<br />
and ARI của<br />
in urban doanh<br />
was better than thatnghiệp có and<br />
of mothers in rural vốn<br />
mountain regions.<br />
đầu tư nước ngoài trên địa bàn tỉnh Hưng Yên năm 2018<br />
Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.<br />
<br />
Nguyễn Thanh Long1, Trần Thị Tuyết Hạnh2<br />
<br />
TómTaùtắt:<br />
c giaû:Nghiên cứu cắt ngang được tiến hành để đánh giá kiến thức, thực hành của người chế<br />
biến1.chínhVieä(NCBC)<br />
n ñaøo taïo tại<br />
Y hoïtoàn bộn86<br />
c döï phoø g vaøbếp<br />
Y teá ăn<br />
coângtập<br />
coänthể doanh<br />
g, tröôø ng Ñaïinghiệp<br />
hoïc Y Haøcó<br />
Noävốn<br />
i đầu tư nước ngoài trên địa<br />
Email: thangtcyt@gmail.com<br />
bàn tỉnh Hưng Yên năm 2018. Kết quả cho thấy NCBC có kiến thức, thực hành chưa đầy đủ về an<br />
toàn2.thựcCuï c phoøn(ATTP).<br />
phẩm g choáng HIV/AIDS<br />
Tỷ lệ NCBC – Boä Ycóteá kiến thức đúng về ATTP là 79,1% đạt. Trong đó kiến thức<br />
Email: longmoh@yahoo.com<br />
về thời gian quy định lưu mẫu thức ăn có tỷ lệ NCBC đạt cao nhất với 95,3% và nhóm kiến thức<br />
3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi<br />
về xử lý khi mắcvietanhmsg1@gmail.com,<br />
Email: các bệnh không được trực tiếp chế biến thực phẩm đạt thấp nhất với 41,9%. Tỷ lệ<br />
dinhminhnb01@gmail.com<br />
NCBC4. thực Boä hành<br />
Y teá đúng về ATTP đạt (77,9%). Trong đó lưu mẫu thức ăn và khám sức khỏe định kỳ<br />
đạt 100%,Email:còn cắt móng tay ngắn đạt<br />
dducthien@yahoo.com, tỷ lệ thấp nhất 59,3%. Công tác giám sát thực hành ATTP, vệ<br />
trantuananh2000@yahoo.com<br />
<br />
sinh cá nhân của người chế biến cần được tăng cường, trang bị thêm cho người chế biến các kiến<br />
thức về xử lý khi mắc các bệnh không được trực tiếp chế biến thực phẩm.<br />
Từ khóa: Bếp ăn tập thể, kiến thức, thực hành, an toàn thực phẩm, doanh nghiệp vốn đầu tư nước<br />
ngoài, Hưng Yên.<br />
1. Ñaët vaán ñeà naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò<br />
phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng<br />
Food safety practices of food handlers at canteens of<br />
Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn<br />
laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng hieän nay.<br />
foreign invested enterprises in Hung Yen Province 2018<br />
nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu<br />
chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 2. Phöông phaùp nghieân cöùu<br />
5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc<br />
Nguyen<br />
tính haøng Thanh<br />
naêm coù Long<br />
1<br />
1100 tröôø , Tran<br />
ng hôïThi<br />
p töûTuyet<br />
vong [6], Hanh[5].<br />
2<br />
2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu<br />
Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9<br />
Abstract:<br />
laà n, tyû leä töûAvong<br />
crossdosectional<br />
NKHH chieá studym 1/3was conducted<br />
(30-35%) so in 2018, Nghieâ with<br />
n cöùthe participation<br />
u ñöôï c thöïc hieän vaøofo food handlers<br />
naêm 2014 taïi 3<br />
vôù i töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maé c vaø töû vong cuû a tænh: Hoø a Bình,<br />
in chief at all 86 foreign invested enterprises in Hung Yen Province to assess their food safety Haø Tónh vaø Kieâ n Giang, ñaï i dieä n cho<br />
hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.<br />
practices.<br />
baè ng caùch chuû Theñoäresults<br />
ng phoønshowed<br />
g traùnh taùthat<br />
c nhaânot<br />
n gaâall food<br />
y beä nh handers had adequade food safety practices as<br />
vaø xöû lí kòpThe<br />
required. thôøi proportions<br />
khi bò beänh. Ñeå ofphoø ng choáng beäwith<br />
participants nh, adequate 2.2. Ñoá i töôïng nghieâ<br />
practices weren cöù u<br />
77.9% with adequate<br />
ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng<br />
overal food safety practices, 59.3% had clean hands and fingernails kept short and clean, 31.4%<br />
phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.<br />
did not weared jewelries when handling<br />
lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong. foods, 83.7% covered cooked foods properly and 72.1%<br />
Chính<br />
had rubbishvì lyù dobinsñoù, properly<br />
chuùng toâi taken<br />
thöïc hieä n nghieâ<br />
away n cöùHowever,<br />
daily. u: Tieâ u chuaå<br />
there weren löïsome : Laø safety<br />
a choïnfood caùc baø practices<br />
meï coù con with döôùi<br />
“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû<br />
highngappropriate<br />
phoø choáng tieâu chaûproportions,<br />
y vaø nhieãmsuch khuaåas 100%<br />
n hoâ food<br />
haáp caá p handlers<br />
lôøi phoûnghadvaánroutine<br />
. health checks and kept food<br />
samples<br />
tính ôû treû for<br />
em testing. 98.8%<br />
taïi moät soá weren certified<br />
vuøng/mieà Vieät Nam”, with vôùadequate<br />
i food safety knowledge and 94.2% applied<br />
muï c tieâ u moâ taû kieá n thöù c cuû a caù c baø meï coù<br />
one-way rule in food preparing to prevent cross contamination. con döôù i Tieâ u chuaån Food : Tinhmanagement<br />
loaïi tröøsafety thaàn khoâng minh maãn<br />
agency<br />
5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian<br />
in Hung<br />
hoâ haáp ôû Yen Province<br />
treû em taïi moäshould<br />
t soá vuønapply<br />
g/mieàninnovative<br />
Vieät Nam andnghieâ diversified communication<br />
n cöùu hoaë c khoâng töï nguyeäactivities<br />
n, hôïp taùctargeting<br />
trong quaù<br />
<br />
14<br />
62 Taïp chí Y teá<br />
Tạp Coâng coä<br />
tế Công ng, 3.2017,<br />
cộng, Soá 4312/2018<br />
Số 46 tháng<br />
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
<br />
<br />
trình phoû 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng<br />
ng vaán.at these premises to improve their practices. The monitoring and supervision of food<br />
food handlers sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø<br />
safety practices and personal hygiene of<br />
2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngangfood handlers<br />
nhaäp should ben strengthened.<br />
baèng phaà meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ<br />
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä<br />
Key words: food safety practices, canteens at foreign invested<br />
%, thoá interprises,<br />
ng keâ suy Hung<br />
luaän vôùi kieå Yen2Province.<br />
m ñònh .<br />
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu<br />
<br />
2.4.1. Côõ maãu 2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc<br />
Tác giả: tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa<br />
Söû duï n g coâ n g thöù c tính côõ maã u cho<br />
1. Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm, tỉnh Hưng Yên moä t tyû leä ñeå phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân<br />
xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi: cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn<br />
2. Trường Đại học Y tế công cộng toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc<br />
p 1 P ñích nghieân cöùu.<br />
N Z §2 D · x <br />
pxH <br />
2<br />
¨1 ¸<br />
© 2¹<br />
3. Keát quaû<br />
Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14<br />
tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø<br />
choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/<br />
döôùi 5 tuoåi. buù ñuùng khi bò tieâu chaûy<br />
1. Đặt vấn đề tại các bếp ăn tập thể vốn đầu tư nước ngoài<br />
2.4.2. Caùch choïn maãu:<br />
An ntoàn còn nhiều hạn chế: rác thải chưa được thu gom<br />
Choï maãuthực<br />
nhieàuphẩm đang<br />
giai ñoaï n là vấn đề nóng được<br />
cả xã hội quan tâm. Theo báo cáo của Cục An thường xuyên, bảo quản thức ăn sau khi nấu<br />
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh: chín chưa đảm bảo, người chế biến không cắt<br />
toàn thực phẩm (Bộ Y tế) từ năm 2011 đến<br />
Hoøa Bình-mieàn Baéc, Haø Tónh – Mieàn Trung vaø Kieân<br />
năm 2015,<br />
Giang- Mieàm cảNam;nước xảy ra 856 vụ ngộ độc thực móng tay ngắn và tình trạng đeo trang sức khi<br />
phẩm (NĐTP) làm 26.554 người mắc, trong chế biến thực phẩm còn phổ biến [8]. Vậy kiến<br />
Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/<br />
Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao<br />
đó 155 người thức của buùngười<br />
ñuùng khi chếbòbiến thực<br />
tieâu chaû phẩm<br />
y phaâ như<br />
n theo ñòathếdö nào<br />
goàm xaõ noâ ng thoântử, thaø<br />
vongnh thò[10]. Riêng<br />
(thò traá n/phöôøtrongng) vaønăm<br />
khoù<br />
(n=409)<br />
để dẫn đến việc thực hành chưa đảm bảo ATTP.<br />
khaê<br />
2018, n (mieà<br />
trênn địa<br />
nuùi/haû<br />
bàni ñaû<br />
cảonước<br />
): toångxảy<br />
9 xaõra; 84 vụ ngộ độc<br />
BàiNhaä xeùt: Gaà<br />
báon này môn tả 80% kếtbaøquảmeïđánh<br />
coù kieágiá<br />
n thöù c ñuùtrạng<br />
thực ng veà<br />
thực phẩm, làm 3.174 người bị ngộ độc, trong<br />
Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû<br />
con döôùngười<br />
đó 11 i 5 tuoåtử vong<br />
i, choï n ngaã[17]. Tạintỉnh<br />
u nhieâ Hưng<br />
hoä gia ñìnhYên,ñaàu<br />
kiến thức, thực hành ATTP của người chế biến<br />
mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi<br />
tieâ u , sau ñoù löï a choï n caù c hoä<br />
theo thống kê của Chi cục An toàn vệ sinh thựcgia ñình tieá p theo, theo chính<br />
bò tieâu tại<br />
chaûybếpchieáăn<br />
m tập<br />
tyû leäthể<br />
caodoanh<br />
nhaát vôùnghiệp<br />
i 83,9%,có sauvốn<br />
ñoù<br />
phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeá n mieà n nuù i vaø thaá p nhaá t laø ôû<br />
đầu tư nước ngoài trên địa bàn tỉnh Hưng Yên noâ n g thoâ n vôù i 74,3%.<br />
phẩm, từ năm 2010 đến năm 2017 đã xảy ra 10<br />
Baû<br />
năm ng 2018.<br />
1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò<br />
vụ NĐTP,<br />
2.5. Phöông với tổng phaùpsố , kyõ529<br />
thuaängười<br />
t thu thaämắc,<br />
p soátrong<br />
lieäu đó<br />
tieâu chaûy (n=409)<br />
05 vụ xảy ra tại các BATT doanh nghiệp, 04/05<br />
Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø 2. Phương pháp<br />
Thaønghiên<br />
nh Noâncứu<br />
g Mieàn nuùi Toång<br />
vụ xảy<br />
chænh söûarasautại<br />
khiBATT các m<br />
coù thöû nghieä doanh<br />
taïi Thaïnghiệp<br />
ch Thaát,có Haø vốn<br />
Noäi. Noäi dung thò thoân<br />
p<br />
đầu tư nước ngoài [5-7]. Điều này ảnh hưởng 2.1. Đối tượng nnghiên<br />
% ncứu<br />
% n % n %<br />
Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân<br />
nghiêm trọng tới sức khỏe của người lao động Đối<br />
Ngöôøi tượng<br />
khaùc khuyeânghiên<br />
n 1 0,7cứu 6 (ĐTNC)<br />
4,3 0 0 là 6người1,7 chế<br />
phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.<br />
Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006<br />
và tình hình sản xuất, kinh doanh của các doanh biến<br />
theâm chính tại các bếp ăn tập thể có vốn đầu tư<br />
nghiệp.Sai soáMặc vaø khoá<br />
dùnghầu cheá hết<br />
sai soá : Sai<br />
các soá do nghiệp<br />
doanh ngöôøi cungcó nước ngoài. Định nghĩa người chế biến chính:<br />
caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình<br />
vốn sai<br />
cheá đầusoátư, ñieà<br />
nước u trangoài<br />
vieân có ñöôïđiều<br />
c taäpkiện<br />
huaánvềkyõ tài chính,<br />
, coù kinh là bếp<br />
thöôø ng khitrưởngbò tieâuquản<br />
chaûylý , gaàtoàn<br />
n 10%bộngöôø côngi ñöôïviệc<br />
c phoûcủang<br />
nghieä m trong giao tieá p . Sau<br />
được đầu tư cơ sở vật chất tốt, tập trung đôngkhi keá t thuù c phoû n g vaán, BATT, trực tiếp tham gia chế biến thực phẩm<br />
vaá n cho raè n g treû bò naë n g theâ m neá u tieá p tuï c cho aê n /buù<br />
ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám<br />
công nhân nhưng kết quả kiểm tra của Chi cục và chịu trách nhiệm đảm bảo ATTP đối với hoạt<br />
soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh<br />
Anctoàn<br />
thuù ñeå kòpvệthôø<br />
sinh thực<br />
i phaù t hieäphẩm<br />
n sai soáHưng<br />
vaø boåYênsungchokòp thấy<br />
thôøi. động<br />
thò. Coùchế1,7% biến thực<br />
ngöôø i khoâphẩm<br />
ng cho tạitreû<br />
BATT.<br />
aên/buù Tiêu chuẩn<br />
bình thöôø ng<br />
thực hành của người người chế biến thực phẩm do ngöôø i khaù c khuyeâ n . Söï<br />
lựa chọn NCBC là bếp trưởng, trực tiếp tham khaù c bieä t naø y coù yù nghóa<br />
<br />
Tạp chíTaï<br />
Y ptếchí Y teácộng,<br />
Công CoângSố<br />
coä46<br />
ng,tháng<br />
3.2017, Soá 43<br />
12/2018 15<br />
63<br />
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
<br />
<br />
gia mothers<br />
chế biếnbeing<br />
thựcable to detect<br />
phẩm, có thờisome severe<br />
gian làmsigns<br />
việcof diarrhea<br />
2.6. Xửand ARIphân<br />
lý và was low.<br />
tích Only 6.6% of mothers<br />
số liệu<br />
recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of<br />
từ 6mothers<br />
tháng recognized<br />
trở lên và signs<br />
đồngofý dyspnea<br />
tham gia nghiên<br />
(25.9 Tácand<br />
% in urban giả 1.5%<br />
sử dụng phần mềm Epidata<br />
in mountainous 3.1 để nhập<br />
region). Mothers’<br />
cứu.knowledge<br />
Tiêu chuẩn loại<br />
about trừ là những<br />
prevention NCBC<br />
of diarrhea andđang<br />
ARI in urban<br />
liệu, was<br />
SPSS better than<br />
18 để xửthat<br />
lý of<br />
vàmothers in rural<br />
phân tích and<br />
số liệu.<br />
mountain regions.<br />
mắc các bệnh cấp tính cần được điều trị và/<br />
hoặcKeywords:<br />
không đồng ý thamacute<br />
Diarrhea, gia nghiên 2.7. Các biến<br />
cứu.infections, knowledge,<br />
respiratory undersố5-year-old<br />
nghiên cứuchild.<br />
Các biến số về kiến thức: Các bệnh khi mắc<br />
2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu<br />
không được trực tiếp làm việc chế biến thực<br />
Nghiên cứu<br />
Taùc giaû : đã được tiến hành từ tháng 01 đến phẩm; xử lý khi bị mắc bệnh; thời gian quy<br />
tháng<br />
1. 6 nămVieän2018<br />
ñaøo taïotại<br />
Y tỉnh<br />
hoïc döïHưng<br />
phoøng Yên.<br />
vaø Y teá coâng coäng, tröôøđịnh<br />
ng Ñaïlưu<br />
i hoïc mẫu; nơi<br />
Y Haø Noä i báo NĐTP.<br />
Email: thangtcyt@gmail.com<br />
2.3.2.ThiếtCuï<br />
kếc phoø<br />
nghiên<br />
ng choáncứu<br />
g HIV/AIDS – Boä Y teá<br />
Các biến số về thực hành: Cách bảo quản thức<br />
Email: longmoh@yahoo.com ăn sau khi nấu chín; thực hiện chia thức ăn; thực<br />
Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang.<br />
3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc hiện döï phoøchế<br />
ng vaøđộ vệcoâsinh<br />
Y teá ng coäbếp sau<br />
ng, tröôø ng mỗi ngày<br />
Ñaïi hoï làm<br />
c Y Haø Noäiviệc;<br />
Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com<br />
2.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu tần suất đổ rác; trang phục chuyên dụng trong<br />
4. Boä Y teá<br />
chế biến và phục vụ ăn uống; khám sức khỏe;<br />
Cỡ mẫu: Email: Theo dducthien@yahoo.com,<br />
thống kê của Chi trantuananh2000@yahoo.com<br />
cục An toàn<br />
xác nhận kiến thức ATTP; tình trạng để móng<br />
vệ sinh thực phẩm, năm 2017 trên địa bàn tỉnh<br />
tay; tình trạng đeo trang sức trong khi chế biến<br />
Hưng Yên có 90 doanh nghiệp có vốn đầu tư<br />
thức ăn; lưu mẫu thức ăn sau khi chế biến.<br />
nước ngoài đang hoạt động BATT. Tuy nhiên,<br />
khi điều tra thực tế một số BATT đã dừng hoạt 2.8. Các tiêu chí đánh giá<br />
động do doanh nghiệp phá sản hoặc chuyển<br />
1. Ñaët vaán ñeà naê<br />
Đánhm 2014.<br />
giá Töø<br />
kiếnñoùthức,<br />
coù theåthực<br />
ñöa ra moät của<br />
hành soá khuyeá<br />
người n nghò<br />
chế<br />
sang hình thức mua cơm hộp, chỉ còn 86 bếp phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng<br />
biến theo Quyết định số 37/QĐ-ATTP ngày<br />
ăn tậpTieâthể.<br />
u chaûTạiy vaømỗinhieãBATT<br />
m khuaådoanh<br />
n hoâ haánghiệp<br />
p caáp ôûcó<br />
treûvốn<br />
em caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn<br />
laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng 02/02/2015<br />
hieä n nay. của Cục An toàn thực phẩm [9],<br />
đầu tư nước ngoài thường có 01 bếp trưởng<br />
nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu Thông tư số 15/2012/TT-BYT [3] và tham khảo<br />
đồng<br />
chaû thời<br />
y xaû y ralà NCBC<br />
ôû treû em döôù (86i 2người).<br />
tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 2. Phöông phaùp nghieân cöùu<br />
5 tuoåi moãi naêm maéc töø 0,8-2,2 ñôït tieâu chaûy, öôùc một số nghiên cứu đã được thực hiện trong cùng<br />
tính<br />
2.5. haø ng naêm pháp<br />
Phương coù 1100 thutröôø<br />
thu ngthập<br />
hôïp töû liệu [6], [5]. lĩnh2.1.<br />
sốvong vựcÑòa tại ñieå<br />
Việt Nam<br />
m vaø thôøi[1],<br />
gian [11],<br />
nghieâ [15].<br />
n cöùĐánh<br />
u giá<br />
Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9 kiến thức với điểm tối đa là 20 điểm. ĐTNC trả<br />
Điều<br />
laà n, tyûtra<br />
leä viên<br />
töû vongđếndotừngNKHH cơ sở vàmtiến<br />
chieá 1/3 hành phỏng<br />
(30-35%) so Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3<br />
vôù i töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maé c vaø töû vong cuû a lời đúng<br />
tænh: và đạtHaøtừTónh<br />
Hoøa Bình, 80%vaøtổngKieânsố điểmñaï<br />
Giang, trở lên<br />
i dieä (từ<br />
n cho<br />
vấn NCBC dựa theo bộ câu hỏi phỏng vấn có<br />
hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3<br />
16mieà n Baé<br />
điểm trởc, lên)<br />
Trung, thìNam<br />
người cuûchế<br />
a Vieä t Nam.<br />
biến được đánh giá<br />
cấu trúc. Cán bộ nghiên cứu nhấn mạnh<br />
baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh với các<br />
vaø xöû lí kòp thôøi thông<br />
khi bò beä<br />
là có2.2.<br />
kiến thức đạt về ATTP. Khi tổng số điểm <<br />
Ñoái töôïng nghieân cöùu<br />
ĐTNC là các tinnh.chỉ<br />
Ñeåphục<br />
phoøngvụchoá<br />
chong beä nh,<br />
công<br />
ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng 16 thì được đánh giá là “Kiến thức không đạt”<br />
tác nghiên cứu. Cán bộ nghiên cứu phỏng vấn<br />
phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû và khiCaùctổng<br />
baø meïsố coù<br />
điểmcon≥döôù 16i được<br />
5 tuoåi.đánh giá là “Kiến<br />
ĐTNC dựa theo bộ câu hỏi phỏng vấn<br />
lyù khi treû bò maéc beänh ñeå giaûm tyû leä maéc vaø töû vong. có cấu<br />
Chính vì lyù do thứcTieâđạt”. Đánh<br />
n löïagiá thực hành<br />
caùc với điểm tối đa lài<br />
trúc, quan sátñoùđặc<br />
, chuù ng toâicủa<br />
điểm thöïcĐTNC<br />
hieän nghieâ<br />
dựan theo<br />
cöùu: u chuaå choï n: Laø baø meï coù con döôù<br />
“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5<br />
18tuoå i, coù tinh<br />
điểm. ĐTNC thaàntrả<br />
minhlờimaã<br />
đúngn, töïvànguyeä n, hôï<br />
đạt từ 80% p taùtổng<br />
c traû<br />
bảng<br />
phoø ngkiểm,<br />
choángquan sát yĐTNC<br />
tieâu chaû vaø nhieãtrong<br />
m khuaåquá trình<br />
n hoâ haápthực<br />
caáp lôøi phoûng vaán.<br />
số điểm trở lên (từ 15 điểm trở lên) thì người<br />
tính<br />
hiệnôûchế treû biến<br />
em taïthực<br />
i moätphẩm<br />
soá vuønvềg/mieà<br />
thựcn hành<br />
Vieät Nam”,<br />
cũng như vôùi<br />
muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi chế Tieâ<br />
biến được<br />
u chuaå đánh<br />
n loaï i tröøgiá là có<br />
: Tinh thaànthực<br />
khoânhành<br />
g minh đạtmaãvền<br />
đặc điểm cá nhân của ĐTNC như móng tay, sử<br />
5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoaë<br />
ATTP.c khoâ ng tổng<br />
Khi coù maësốt taï i hoä <<br />
điểm gia15ñình trong đánh<br />
thì được thôøi gian<br />
giá<br />
dụng<br />
hoâ haápgăng<br />
ôû treûtay,<br />
emkhẩu trang...<br />
taïi moä t soá vuøng/mieàn Vieät Nam nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù<br />
là “Thực hành không đạt” và khi tổng số điểm ≥<br />
14<br />
64 Taïp chí Y teá<br />
Tạp Coâng coä<br />
tế Công ng, 3.2017,<br />
cộng, Soá 4312/2018<br />
Số 46 tháng<br />
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
<br />
<br />
trình phoûnđánh<br />
g vaángiá<br />
. là “Thực hành đạt”. 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng<br />
15 được sau<br />
Cáckhibệnhthu thaä<br />
khip mắc<br />
ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø<br />
2.3. Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ<br />
2.9. Đạo đức nghiên cứu không<br />
baè ng phaàđược<br />
n meàm trực tiếp11, thoáng keâ<br />
Stata 71 moâ taû vôù<br />
82,6<br />
i tyû leä<br />
2.4. Côõ maãđã<br />
u vaøđược<br />
caùch choï chế<br />
%, thoábiến<br />
ng keâthực<br />
suy phẩm<br />
luaän vôùi kieåm ñònh . 2<br />
Nghiên cứu Hộin đồng<br />
maãu Đạo đức của<br />
<br />
Trường Mẫu thức ăn, bệnh<br />
2.4.1.Đại họcu Y tế công cộng thông qua cho<br />
Côõ maã 2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc<br />
phép tiến hành nghiên cứu theo Quyết định số tieán haøncần<br />
phẩm h döôù giữ lạichaá<br />
i söï k hip thuaän cuûa80chính quyeà 93,0<br />
n ñòa<br />
Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå phöông, laõ<br />
xảy ra NĐTP n h ñaï o cô quan y teá treâ n ñòa baø n nghieâ n<br />
018/2018/YTCC-HD3 ngày 29/01/2018. Đối<br />
xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi: cöùu vaø ñoái töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn<br />
tượng tự nguyện tham gia nghiên cứu và ký vào Thời<br />
toaø n baûgian<br />
o maäquy định<br />
t vaø keá lưuchæ ñöôïc söû duïng cho muïc<br />
t quaû<br />
82 95,3<br />
bản cam kết đồng N Zý§2tham<br />
1 nghiên<br />
pgia P<br />
cứu trước<br />
ñích<br />
mẫunghieâ<br />
thứcn ăn<br />
cöùu.<br />
D ·x<br />
<br />
2<br />
khi trả lời bộ câu hỏi. ¨1 ¸ px H<br />
© 2¹<br />
3. Keát quaû<br />
Kết quả nghiên cứu tại Bảng 1 cho thấy tỷ lệ<br />
Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi = 0,05), p = 0,37 [3], = 0,14<br />
3. Kết quảc Nnghiên<br />
tính ñöôï cứu<br />
= 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø đạt cao về kiến thức là các biến: thời gian quy<br />
Thông<br />
choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con định3.1.<br />
lưuKieá<br />
mẫun thöù c cuûaăn,<br />
thức baøbệnh<br />
meï veàphẩm<br />
caùch cho<br />
cầntreû<br />
giữaênlại<br />
/<br />
döôùi tin<br />
5 tuoåchung<br />
i. của đối tượng nghiên cứu buù ñuùng khi bò tieâu chaûy<br />
khi xảy ra NĐTP, các bệnh khi mắc không được<br />
Tổng số đối tượng tham gia nghiên cứu là 86.<br />
2.4.2. Caùch choïn maãu: trực tiếp chế biến thực phẩm lần lượt là 95,3%,<br />
Phân<br />
Choï bốugiới<br />
n maã nhieàtính<br />
u giainam<br />
ñoaïnvà nữ lần lượt là 52,3%<br />
93,0%, 82,6%. Chỉ có 41,9% NCBC biết xử lý<br />
và 47,7%; 55,8% NCBC dưới 40 tuổi và 44,2%<br />
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh: khi mắc các bệnh không được trực tiếp chế biến<br />
trên 40 tuổi.n Đối<br />
Hoøa Bình-mieà Baéc, tượng<br />
Haø Tónhcó trình<br />
– Mieà độ văn<br />
n Trung hóan<br />
vaø Kieâ thực phẩm và 70,9% biết nơi báo đầu tiên khi<br />
trung học<br />
Giang- Mieàcơ sở và trung học phổ thông lần lượt<br />
m Nam;<br />
xảy ra NĐTP.<br />
là 33,7% và 66,3%. Nghiên cứu yếu tố trình độ Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/<br />
Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao<br />
chuyên môn vền, nấu buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö<br />
goàm xaõ noâ ng thoâ thaønhăn<br />
thòcho thấy<br />
(thò traá tỷ lệ<br />
n/phöôø ng)NCBC<br />
vaø khoù<br />
(n=409)<br />
khaê<br />
được n (mieà<br />
quanđàonuùi/haû<br />
tạoi ñaû<br />
là o47,7%<br />
): toång 9vàxaõkhông<br />
; được đào<br />
Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà<br />
tạo Giai<br />
là 52,3%. Tỷ lệ người chế biến chính có<br />
ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû<br />
thời döôù<br />
con gian<br />
i 5 làm<br />
tuoåi, nghề<br />
choïn tại<br />
ngaãuBATT<br />
nhieân dướihoä gia5 ñình<br />
nămñaàvàu mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi<br />
tieâ<br />
trên u, 5<br />
sau ñoù löï<br />
năm lầna choï<br />
lượtn caù<br />
làc29,1%<br />
hoä gia và<br />
ñình70,9%.<br />
tieáp theo, theo bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù<br />
phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.<br />
Hình 3.1. Đánh giá chung về kiến thức an<br />
Bảng 3.1. Kiến thức Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò<br />
2.5. Phöông phaùphiểu biếttquy<br />
, kyõ thuaä thu định củalieäpháp<br />
thaäp soá u toàn thựctieâu phẩm (n=86)<br />
chaûy (n=409)<br />
luật về an toàn thực phẩm(n=86)<br />
Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø Biểu đồ 1 cho thấy, Thaønhsau Noâ<br />
khing tổng<br />
Mieànhợp<br />
nuùi các<br />
Toångcâu trả<br />
chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi. Noäi dung thò thoân<br />
Số đạt lời thỉ tỷ lệ NCBC có nkiến% thức đạt yêu cầup là<br />
Biến số Tỷ lệ % n % n % n %<br />
Phöông phaùp thu thaäp soá lieä n=86<br />
u: Ñieàu tra vieân 79,1%, kiến thức không<br />
Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7<br />
đạt yêu cầu<br />
6 4,3 0 0 6<br />
là 20,9%.<br />
1,7<br />
phoû<br />
Xửnlý g vaá<br />
khin tröï<br />
mắc c tieá<br />
cácp bệnh<br />
caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.<br />
Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006<br />
theâm<br />
không được<br />
Sai soá trựcntiếp<br />
vaø khoá g cheáchế<br />
sai soá: Sai36 41,9<br />
soá do ngöôø i cung<br />
caá p thoâ<br />
biến ng tin<br />
thực boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn<br />
phẩm Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình<br />
cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng<br />
Nơi m<br />
nghieä báo đầugiao<br />
trong tiêntieá<br />
khi xảykhi keát thuùc phoûng vaán,<br />
p. Sau vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù<br />
61 70,9<br />
ñieà<br />
rauNĐTP<br />
tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám<br />
soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh<br />
thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi. thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng<br />
do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa<br />
<br />
Tạp chíTaï<br />
Y ptếchí Y teácộng,<br />
Công CoângSố<br />
coä46<br />
ng,tháng<br />
3.2017, Soá 43<br />
12/2018 15<br />
65<br />
| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br />
<br />
<br />
<br />
Bảngmothers beinghành<br />
3.2. Thực able vệ<br />
to sinh<br />
detectcásome severe<br />
nhân, khámsigns<br />
sứcof diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers<br />
recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1%Tần suất region,<br />