Vấn đề đảm bảo an ninh nước sạch của thủ đô Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày quan điểm về khả năng dâng nước của các tầng chứa nước ngầm ở Hà Nội và khả năng triển khai của các dự án dâng nước từ sông Đà và sông Đuống. Bài báo chỉ ra rằng cho đến nay chỉ có 17% tài nguyên nước dưới lòng đất của Hà Nội được khai thác và cách hiệu quả nhất để bổ sung nước chảy cho Hà Nội là từ sông Đà. Mời các bạn tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Vấn đề đảm bảo an ninh nước sạch của thủ đô Hà Nội

VẤN ĐỀ ĐẢM BẢO AN NINH NƯỚC SẠCH CỦA THỦ ĐÔ HÀ NỘI NGUYỄN VĂN TÚC* On the security problem of Hanoi clean underground water Abstract: The paper presents a viewpoint about water surply possibility of Hanoi’s underground aquifers and the efectiveness of water surply projects from Da and Duong rivers. The paper points out that up to now only 17% of Hanoi’s water undeground resource were exploited and the way the most effective for supplementary surplying Hanoi water is from Da river. Để sống con ngƣời phải ăn, uống và thở an 5.849.000 m3/ngày và chỉ riêng trữ lƣợng khai toàn. Vậy vấn đề an ninh nƣớc sạch cho thủ đô thác cuốn theo nhận bổ cấp trực tiếp từ sông Hà Nội - Trung tâm chính trị - văn hóa - kinh tế Hồng đã đạt 4.711.000m3/ngày. của cả nƣớc cần phải đƣợc các cấp, các ngành Ở Việt Nam, không có thành phố hoặc tỉnh và mọi ngƣời đặc biệt quan tâm. * nào có trữ lƣợng nƣớc ngầm phong phú nhƣ Hà 1. NƢỚC NGẦM LÀ NGUỒN NƢỚC Nội và là nguồn nƣớc tốt nhất đảm bảo an ninh TỐT N ẤT ẢM ẢO AN N N NƢỚC nƣớc sạch đủ cấp cho các nhu cầu dùng nƣớc SẠC CỦA T Ủ Ô của Thủ đô đến giữa thế kỷ 21. 1.1. à Nội có trữ lƣợng nƣớc ngầm rất 2.2. Hà Nội mới khai thác tập trung lớn - đạt trên 8 2 triệu m3/ngày khoảng 17% số trữ lƣợng nƣớc ngầm của Theo số liệu điều tra và thống kê của Dự án tầng chứa nƣớc cuội sỏi (qp) đã đƣợc khai xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên nước trên địa thác từ hơn 1 thế kỷ nay phận TP.Hà Nội” do Sở Tài nguyên và Môi Trên lãnh thổ Việt Nam, không ở đâu có trƣờng Hà Nội thực hiện và hoàn thành vào năm nguồn nƣớc ngầm có trữ lƣợng phong phú và 2011 đã cho thấy, tổng trữ lƣợng (tiềm năng) khai thác dễ dàng, thuận tiện và kinh tế nhƣ ở nƣớc ngầm trên địa bàn TP. Hà Nội đạt trên 8,2 Hà Nội, đã đƣợc ngƣời Pháp đƣa vào khai triệu m3/ngày (bảng 1) thác sử dụng từ cuối thế kỉ thứ 19 (năm 1895) Nhƣ vậy, tổng trữ lƣợng (tiềm năng) nƣớc để xây dựng Nhà máy nƣớc Yên Phụ nằm bên ngầm của Hà Nội là 8.243.000 m3/ngày, trong bờ sông Hồng đáp ứng các nhu cầu cấp nƣớc đó riêng của tầng chứa nƣớc cát cuội sỏi (tầng của đô thị Hà Nội từ lúc bấy giờ. Cho đến nay, chứa nƣớc qp theo cách gọi của các nhà ĐCTV) theo số liệu điều tra của Dự án xây dựng cơ sở nằm ở độ sâu trung bình từ 30 - 40m đến 60 - dữ liệu tài nguyên nước trên địa phận TP. Hà 80m là tầng chứa nƣớc chính đang đƣợc khai Nội do Sở Tài nguyên và Môi trƣờng Hà Nội thác từ hơn 1 thế kỉ nay đáp ứng mọi nhu cầu thực hiện và hoàn thành vào năm 2011 cho cấp nƣớc của toàn Thành phố có trữ lƣợng là thấy, tổng lƣợng khai thác nƣớc ngầm trên địa * bàn TP. Hà Nội đã đạt khoảng 1,8 triệu PCT Hội Địa chất Thủy văn Việt Nam Số 10 ngõ 42 Đường Trần Cung - Cầu Giấy - Hà Nội m3 /ngày (xem bảng 2). 4 ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 1 - 2021
ảng 1. Trữ lƣợng (tiềm năng) nƣớc ngầm của TP. à Nội Trữ lƣợng Trữ lƣợng Trữ lƣợng Trữ lƣợng Tổng trữ lƣợng Vùng tính TT động tự nhiên tĩnh tự nhiên tĩnh đàn hồi cuốn theo (tiềm năng) toán 3 3 3 3 3 3 3 3 (10 m /ngày) (10 m /ngày) (10 m /ngày) (10 m /ngày) (103m3/ngày) I Tầng chứa nƣớc cát hệ tầng Thái ình (qh) Bắc 467 8 475 1 sông Hồng - Sông Đuống 234 2 Gia Lâm 231 4 1.685 3 Nam 1.625 60 sông Hồng Tổng 2.323 72 2.394 II Tầng chứa nƣớc cát cuội sỏi hệ tầng à Nội (qp) Bắc 1 sông Hồng- 410 120 1.323 1.654 Sông Đuống 2 Gia Lâm 128 12.3 660 800 3 Nam 623 43.3 2.728 3.395 sông Hồng Tổng 1.161 676 4.711 5.849 III Nƣớc ngầm trong các tầng đá gốc 1 Ba Vì 50 50 2 Sóc Sơn 68 68 Tổng trữ lƣợng vùng 3.486 72 67.6 4.711 8.243 Hà Nội ảng 2. Tổng lƣợng khai thác nƣớc ngầm TP. à Nội Loại hình khai thác và đơn vị Loại công trình Số lƣợng Lƣợng khai thác TT quản lý khai thác công trình (m3/ngày) Khai thác công nghiệp tập trung Các NMN do các công ty nƣớc 1 sạch Hà Nội quản lí: Hà Nội 1, Giếng khoan 279 669.000 Hà Nội 2, Hà Đông và Sơn Tây. đƣờng kính lớn 4 ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 1 - 2021
Loại hình khai thác và đơn vị Loại công trình Số lƣợng Lƣợng khai thác TT quản lý khai thác công trình (m3/ngày) Khai thác công nghiệp đơn lẻ Giếng khoan Các trạm cấp nƣớc do các cơ đƣờng kính lớn 2 quan, xí nghiệp, trƣờng học, bệnh đến trung bình 1.102 312.728 viện quản lý Giếng khoan mini 3 Cấp nước sạch nông thôn đƣờng kính nhỏ, 793.637 797.682 giếng đào Tổng cộng 1.779.410 Nhƣ vậy, tổng lƣợng khai thác nƣớc ngầm Hồng thuộc địa phận TP. Hà Nội tƣơng tự toàn Thành phố đến năm 2011 mới chỉ có nhau và trên toàn lãnh thổ Việt Nam không ở 1.779.410m3/ngày, chiếm khoảng 21,8% tổng đâu có nguồn nƣớc ngầm có trữ lƣợng phong trữ lƣợng nƣớc ngầm của toàn Thành phố là phú và dễ dàng khai thác thuận tiện và kinh tế 8.243.000m3/ngày. nhƣ ở vùng Hà Nội, trong đó trữ lƣợng (tiềm Trong tổng số lƣợng nƣớc ngầm đƣợc khai năng) nƣớc ngầm của chỉ riêng tầng chứa thác là 1.779.410m3/ngày, thì lượng nước khai nƣớc cát cuội sỏi (tầng qp) của phần bờ Bắc thác công nghiệp (khai thác tập trung do các sông Hồng - sông Đuống là 1.654.000 Công ty nƣớc sạch, cơ quan, xí nghiệp quản lí) m3 /ngày. Trong khi đó, ở vùng Đông Anh từ tầng chứa nƣớc cát cuội sỏi (qp) chỉ có hiện nay mới chỉ xây dựng có 2 NMN khai 981.728m3/ngày và tập trung ở các quận nội thác nƣớc ngầm gồm: Đông Anh đƣợc xây thành vùng bờ Nam Sông Hồng, nghĩa là cũng dựng ở khu vực thị trấn Đông Anh công suất chỉ khai thác có 16,8% trong tổng số trữ lƣợng 22.000 m3 /ngày và Bắc Thăng Long đƣợc xây của tầng chứa nƣớc cuội sỏi (qp) là dựng ở Khu công nghiệp Bắc Thăng Long 5.849.000m3/ngày. công suất 50.000 m3 /ngày, nhƣng chỉ mới Tất cả những điều đó nói lên rằng, nguồn khai thác có 37.000 m3 /ngày. Nghĩa là, toàn nước ngầm của Hà Nội đang bị khai thác cạn vùng Đông Anh chỉ mới khai thác có 59.000 kiệt là võ đoán và không có cơ sở khoa học. Trữ m3 /ngày trong tổng số trữ lƣợng nƣớc ngầm lượng nước ngầm của Hà Nội đủ đáp ứng mọi của vùng này là 1.654.000 m 3 /ngày, mới nhu cầu cấp nước của Thành phố đến những chiếm có 0,03% trữ lƣợng nƣớc ngầm đƣợc năm 2030 - 2050. phép khai thác. 3.3. Trữ lƣợng nƣớc ngầm ở phần bờ ắc Khi vùng Đông Anh đƣợc công nghiệp hóa sông ồng hoàn toàn đáp ứng các nhu cầu và đô thị hóa, đầu tiên sẽ là Khu đô thị dọc 2 cấp nƣớc của vùng này khi đƣợc đô thị hóa bên đại lộ Võ Nguyên Giáp từ cầu Nhật Tân đi Kết quả điều tra thăm dò và khai thác sử sân bay Nội Bài, thì chỉ cần khai thác nƣớc dụng nguồn nƣớc ngầm trên địa phận TP. Hà ngầm ở dải đất ngoài đê bờ Bắc sông Hồng Nội suốt hơn 1 thế kỉ qua đã cho thấy, điều thuộc địa phận 2 xã Vĩnh Ngọc và Tầm Xá nằm kiện ĐCTV ở 2 phần bờ Bắc và Nam sông ngay dƣới chân cầu đầu bắc cầu Nhật Tân cũng ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 1 - 2021 5
đủ cấp nƣớc cho mọi nhu cầu của Khu đô thị dài 150.000 - 300.000 m3/ngày mới đạt hiệu quả và hơn 10km này. kinh tế, giá thành nƣớc sạch mới không cao, Thực tế khai thác nƣớc ngầm ở phần đất đầu nhƣng lại không có nơi tiêu thụ cùng một lúc Nam cầu Nhật Tân trong hơn 30 năm qua đã một số lƣợng lớn nƣớc sạch nhƣ vậy sản xuất ra. cho thấy tính ƣu việt của giải pháp khai thác Nhưng quan trọng hơn cả là không đảm bảo nƣớc ngầm ở những dải đất ven bên bờ sông an ninh nước sạch do nguồn nước cấp không Hồng. Cụ thể: NMN Yên Phụ với 33 giếng đảm bảo. khoan của bãi giếng Nhật Tân đã khai thác 2. N À M Y NƢỚC SÔNG À CÓ được 90.000m3/ngày, nhwng NMN Mai Dịch NGUỒN NƢỚC CẤP (NƢỚC T Ô) ẢM với 31 giếng khoan chỉ khai thác được có ẢO AN N N NƢỚC SẠC CẤP C O 60.000m3/ngày hoặc cùng với công suất khai T Ủ Ô À NỘ thác nước ngầm là 60.000 m3/ngày, nhưng ở Ngay sau những ngày miền Nam đƣợc giải NMN Mai Dịch thì mực nước ngầm hạ tới độ phóng, vào cuối những năm 70 của thế kỷ trƣớc sâu - 28,1m, còn ở NMN Cáo Đỉnh chỉ có - tác giả bài viết này đã đƣợc giao nhiệm vụ tìm 6,12m, chênh nhau tới 22,0m. kiếm nguồn nƣớc ngầm ở những khu vực từ Tất cả những điều đó nói lên tính khả thi và Xuân Mai qua Hòa Lạc lên Sơn Tây để phát độ an toàn, ổn định của việc khai thác sử dụng triển thủ đô Hà Nội về phía Tây dựa vào dãy núi nguồn nƣớc ngầm tại chỗ, đáp ứng đủ nhu cầu Ba Vì sau khi quốc lộ 21 do Cu Ba giúp xây cấp nƣớc của vùng đất Đông Anh khi đƣợc công dựng xong. Kết quả nghiên cứu cho thấy, những nghiệp hóa và đô thị hóa. Không có giải pháp vùng này rất nghèo nƣớc ngầm. nào kinh tế hơn, kịp thời hơn và an toàn hơn và Bƣớc vào những năm 90 của thế kỷ trƣớc, có thể tránh đƣợc mọi sự cố lún nứt có thể xảy đất nƣớc bƣớc vào thời kỳ đổi mới mở cửa ra trong quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa mạnh mẽ và thủ đô Hà Nội có xu hƣớng mở vùng đất này. Bởi lẽ, quá trình đô thị hóa không rộng về phía Tây. Bởi vậy, tác giả đã đề xuất thể tiến triển ồ ạt để cùng một lúc cần 1 lƣợng giải pháp “Nguồn nước cấp cho Hà Nội và các nƣớc lớn 100.000 - 200.000 m3/ngày để cấp cho vùng phụ cận vào thế kỷ 21” là nƣớc sông Đà, các Khu đô thị mới đƣợc xây dựng, mà nhu cầu chứ không phải là nƣớc sông Hồng chảy qua cấp (dùng) nƣớc sẽ tăng lên từ từ theo quá trình giữa lòng Thành phố (Báo Hà Nội mới chủ nhật, phát triển đô thị. Vậy chỉ có khai thác sử dụng ngày 31/3/1996). nƣớc ngầm mới kinh tế và hợp lý. Nghĩa là, cứ Bảy năm sau, Quyết định số 1285/CP-CT xây dựng dần từng đơn nguyên 30.000m3/ngày cho phép đầu tƣ xây dựng “Dự án cấp nước từ nguồn nƣớc ngầm trong suốt quá trình phát chuỗi đô thị Sơn Tây - Hòa Lạc - Xuân Mai - triển đô thị nhƣ đã làm ở phần bờ Nam. Nghĩa Miếu Môn - Hà Đông - Hà Nội” do Tổng công là, bắt đầu là 30.000m3/ngày, rồi 60.000m3/ngày ty VINACONEX Bộ Xây dựng làm chủ đầu tƣ và 90.000m3/ngày cho tới 150.000 - với công suất cấp nƣớc giai đoạn I là 180.000m3/ngày. Tính ƣu việt này nếu sử dụng 600.000m3/ngày, sau đó đƣợc nâng lên nguồn nƣớc mặt (sông Hồng - sông Đuống), thì 1.200.000m3/ngày. không làm sao có thể thực hiện đƣợc. Bởi lẽ, Năm 2009, giai đoạn I công suất nếu sử dụng nguồn nƣớc mặt thì phải xây dựng 300.000m3/ngày của NMN sông Đà đã đƣợc những nhà máy nƣớc có công suất lớn, ít nhất hoàn thành và ngƣời dân ở những khu vực phía 6 ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 1 - 2021
Tây thành phố đã đƣợc cấp nƣớc sạch. Tuy vậy, nghiên cứu tiền khả thi Dự án xây dựng nhà trong quá trình khai thác sử dụng, thậm chí ngay máy nước mặt” công suất đợt đầu 150.000 từ những năm đầu tiên đã xảy ra sự cố ở 3 hạng m3 /ngày và sau này nâng lên 300.000 m3/ngày mục công trình, gồm: Trạm bơm nƣớc thô lấy từ nguồn nƣớc sông Hồng đặt tại xã Thƣợng nƣớc từ sông Đà, Hồ sơ lắng nƣớc thô và Tuyến Cát, huyện Từ Liêm, Tp. Hà Nội do Công ty đƣờng ống chính dẫn nƣớc sạch để phân phối đi kinh doanh nƣớc sạch Hà Nội làm chủ đầu tƣ các nơi tiêu thụ. Tất cả các sự cố xảy ra đều do và Công ty Nƣớc và Môi trƣờng Việt Nam các khâu thiết kế và thi công xây dựng gây nên. thuộc Bộ Xây dựng lập Báo cáo nghiên cứu Trong đó, sự cố vỡ đƣờng ống dẫn nƣớc sạch là tiền khả thi. rất nghiêm trọng và hiện tại đã xảy ra đến hơn Về Dự án xây dựng Nhà máy nƣớc mặt này, 30 lần và chắc chắn sẽ vẫn còn xảy ra tiếp nữa ngày 24/8/2003 Tờ trình gửi tới Lãnh đạo các nếu không đƣợc khắc phục triệt để từ gốc. cấp của TP. Hà Nội, đã phân tích và kiến nghị Khi xảy ra sự cố vỡ đƣờng ống dẫn nƣớc không nên xây dựng Nhà máy nƣớc mặt từ nguồn sạch sông Đà, UBND TP. Hà Nội đã có chủ nƣớc sông Hồng đạt tại xã Thƣợng Cát, huyện Từ trƣơng đầu tƣ xây dựng 1 hệ thống cấp nƣớc Liêm, mà tại đó nên xây dựng một NMN sử dụng sạch số 2 từ NMN sông Đà công suất nguồn nƣớc ngầm công suất 60.000 m3/ngày nhƣ 600.000m3/ngày để đảm bảo cấp nƣớc sạch cho NMN Cáo Đỉnh vừa xây dựng xong. Đến nay, TP. Hà Nội và khi cần thiết có thể chuyển tải tại xã Thƣợng Cát, quận Bắc Từ Liêm 1 bãi nƣớc sạch sang bờ Bắc sông Hồng. giếng khai thác nƣớc ngầm công suất 60.000 Tóm lại, xét về nguồn nƣớc thô để sản xuất m3/ngày đã đƣợc xây dựng, mà không xây dựng nƣớc sạch, thì ở vùng Hà Nội sau nguồn nước NMN mặt sông Hồng. ngầm chỉ có nguồn nước sông Đà là có độ an Nhƣng đến năm 2011, Dự án xây dựng NMN toàn đảm bảo an ninh nước sạch cấp cho thủ đô sông Đuống công suất 300.000m3/ngày (đợt I, Hà Nội. 150.000m3/ngày) đặt ở bờ Bắc sông Đuống, trên 3. N À M Y NƢỚC SÔNG UỐNG địa phận đất xã cuối cùng của huyện Gia Lâm, K ÔNG ẢM ẢO AN N N NƢỚC TP. Hà Nội do Tổng công ty đầu tƣ Nƣớc và SẠC CẤP C O T Ủ Ô À NỘ Môi trƣờng Việt Nam, Bộ Xây dựng làm Chủ Vấn đề xây dựng NMN sử dụng nguồn nƣớc đầu tƣ và Công ty tƣ vấn xây dựng mặt không phải đến những năm gần đây mới VINACONEX lập Dự án lại đƣợc đệ trình lên đƣợc đề cập đến, mà ngay từ giữa những năm UBND thành phố Hà Nội. 90 của thế kỷ trƣớc tác giả bài viết này đã đề Cùng thời gian này, ngày 18/11/2011 UBND xuất giải pháp sử dụng nguồn nƣớc sông Đà để thành phố Hà Nội và Bộ Xây dựng đã tổ chức sản xuất nƣớc sạch cấp cho TP. Hà Nội, trƣớc Hội nghị chung thống nhất việc thực hiện Qui mắt là những khu vực nằm về phía Tây Thành hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm phố do rất nghèo nguồn nƣớc ngầm, mà không 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 đã đƣợc Thủ dùng nƣớc sông Hồng chảy qua giữa lòng tƣớng Chính phủ phê duyệt sau khi Hà Nội Thành phố, nhƣ đã trình bày ở phần trên. đƣợc mở rộng và lập các qui hoạch chuyên Tuy vậy, ngày 10/6/2003 tại Tờ trình số ngành, trong đó có qui hoạch tổng thể cấp nƣớc 33/TTr-UB, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Thủ đô Hà Nội. Nội vẫn trình Thủ tƣớng Chính phủ “Báo cáo Ngày 02/12/2011 Tờ trình về “Vấn đề trữ ĐỊA KỸ THUẬT SỐ 1 - 2021 7