Bài giảng Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất: Chương 1 - Giới thiệu Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất trình bày về sự khan hiếm của tài nguyên đất, áp lực dân số lên tài nguyên đất, tài nguyên đất và thay đổi sử dụng đất. Mời các bạn tham khảo bài giảng để củng cố thêm kiến thức về lĩnh vực này.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất: Chương 1 - Giới thiệu Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất
- Chương 1: Giới thiệu Sử
dụng và Bảo vệ Tài nguyên
đất
(Utilization and
conservation of Soil
resouces)
- 1.1. Sự khan hiếm của tài
nguyên đất
•
Việt Nam có diện tích tự nhiên ở quy mô
trung bình, xếp thứ 59 trong tổng số 200
quốc gia và vùng lãnh thổ nhưng dân số
đông (đứng thứ 13) nên bình quân diện
tích đất tự nhiên trên đầu người rất thấp
(0,38ha), chỉ bằng 1/5 mức bình quân của
thế giới (1,96ha).
•
Công tác quản lý tài nguyên nói chung và
tài nguyên đất nói riêng cũng còn tồn tại
một số hạn chế. Đó là,
- 1.1. Sự khan hiếm của tài
•
nguyên đất
- Công tác quản lý tài nguyên chưa được quan tâm
đúng mức;
•
- Nhận thức về khai thác, sử dụng tài nguyên có chỗ
còn chưa đúng, nhất là về mối quan hệ giữa lợi ích
trước mắt và lâu dài.
•
- Chính sách, pháp luật về quản lý tài nguyên còn
bất cập, thiếu đồng bộ, thiếu chặt chẽ và chưa sát
với thực tế.
•
- Tài nguyên chưa được điều tra, đánh giá đầy đủ
tiềm năng, các giá trị; chưa được khai thác, sử dụng
hợp lý, hiệu quả và bền vững, một số loại bị khai
thác quá mức nên suy thoái, cạn kiệt.
- 1.1. Sự khan hiếm của tài
nguyên đất
•
Mục tiêu tổng quát đến năm 2020, Việt
Nam có bước chuyển biến cơ bản trong
khai thác, sử dụng tài nguyên theo hướng
hợp lý, hiệu quả và bền vững.
•
Đến năm 2050, Việt Nam trở thành quốc
gia khai thác, sử dụng tài nguyên hợp lý,
hiệu quả và bền vững.
- 1.1. Sự khan hiếm của tài
nguyên đất
•
Các mục tiêu cụ thể, đến năm 2020,
•
- Thực hiện đánh giá được tiềm năng, giá trị của
các nguồn tài nguyên quan trọng trên đất liền;
•
- Đạt được bước tiến quan trọng trong điều tra
cơ bản tài nguyên biển. Sử dụng tiết kiệm, hiệu
quả và bền vững các nguồn tài nguyên quốc gia;
•
- Bảo đảm cân đối quỹ đất cho phát triển kinh tế-
xã hội và bảo vệ 3,8 triệu ha đất chuyên trồng
lúa;
- 1.1. Sự khan hiếm của tài
nguyên đất
•
- Nâng cao hiệu quả sử dụng nước tính
trên 1 đơn vị GDP; khai thác hiệu quả và
bền vững sinh thái, cảnh quan, tài nguyên
sinh vật.
•
- Chuyển đổi cơ cấu sử dụng năng lượng
theo hướng tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo,
năng lượng mới lên trên 5,6% tổng năng
lượng thương mại sơ cấp; giảm tiêu hao
năng lượng tính trên 1 đơn vị GDP.
- 1.1. Sự khan hiếm của tài
nguyên đất
•
Xác định các nhiệm vụ cụ thể cho công
tác quản lý tài nguyên
Đó là, điều tra, đánh giá tiềm năng, trữ
lượng, giá trị kinh tế của các nguồn tài
nguyên quốc gia.
Cụ thể, tập trung thực hiện các chương
trình, dự án
•
- Điều tra cơ bản tài nguyên, đặc biệt là
- 1.1. Sự khan hiếm của tài
nguyên đất
•
Nâng cao chất lượng quy hoạch các loại
tài nguyên, tính đến các tác động của biến
đổi khí hậu.
•
Xây dựng và thực hiện các cơ chế quản lý
giám sát minh bạch việc sử dụng các loại
tài nguyên quốc gia, bảo đảm sử dụng
hợp lý, hiệu quả và bền vững.
•
Tham gia sáng kiến minh bạch trong khai
thác khoáng sản (EITI).
- 1.1. Sự khan hiếm của tài
nguyên đất
•
Từng bước thực hiện tính giá trị tài
nguyên trong giá thành sản phẩm.
•
Khai thác hợp lý, sử dụng hiệu quả và bền
vững các nguồn tài nguyên quốc gia.
•
Phân loại, hoạch định chiến lược, lập quy
hoạch bảo vệ, khai thác hợp lý, sử dụng
hiệu quả và bền vững các loại hình tài
nguyên chiến lược quan trọng.
•
Xây dựng và thực hiện các chiến lược bảo
- 1.2. Áp lực dân số lên tài
nguyên đất
•
Hàng năm trên thế giới diện tích đất canh
tác bị thu hẹp, kinh tế nông nghiệp trở nên
khó khăn hơn.
•
Hoang mạc hoá hiện đang đe doạ 1/3 diện
tích trái đất, ảnh hưởng đời sống ít nhất
850 triệu người.
•
Một diện tích lớn đất canh tác bị nhiễm
mặn không canh tác được một phần cũng
do tác động gián tiếp của sự gia tăng dân
số.
- 1.2. Áp lực dân số lên tài
nguyên đất
- Theo số liệu của viện tài nguyên thế giới
năm 1993 quỹ đất của tòan thế giới khỏang
13 tỉ ha
- Mật độ dân số 43 người/km2
- Một số nước có quỹ đất hạn hẹp như Hà
Lan, Mỹ, Nhật, Hàn Quốc, Ấn Độ, Singapore
(chỉ 0,3ha/người)
- Diện tích nước ta là trên 33 triệu ha đứng
- 1.2. Áp lực dân số lên tài
nguyên đất
- Dân số đô thị thế giới tăng 3%/năm, Châu
Á tăng 3-6,5%/năm
- Dân số đô thị trên thế giới chiếm khỏang
30%
- Dân số đô thị Việt Nam năm 1980 là 19%,
hiện nay khỏang 30%
- Hình thành các siêu đô thị, hiện nay trên
thế giới đã có khỏang 20 siêu đô thị với dân
- 1.3. Tài nguyên đất và thay đổi sử
dụng đất
•
Khoảng 2/3 diện tích đất nông nghiệp trên
thế giới đã bị suy thoái nghiêm trọng trong
50 năm qua do xói mòn rửa trôi, sa mạc
hoá, chua hoá, mặn hoá, ô nhiễm môi
trường, khủng hoảng hệ sinh thái đất.
Khoảng 40% đất nông nghiệp đã bị suy
thoái mạnh hoặc rất mạnh, 10% bị sa mạc
hoá do biến động khí hậu bất lợi và khai
thác sử dụng không hợp lý.
- 1.3. Tài nguyên đất và thay đổi sử
dụng đất
•
Tỷ trọng đóng góp gây thoái đất trên thế
giới như sau: mất rừng 30%, khai thác
rừng quá mức (chặt cây cối làm củi,...)
7%, chăn thả gia súc quá mức 35%, canh
tác nông nghiệp không hợp lý 28%, công
nghiệp hoá gây ô nhiễm 1%.
•
Vai trò của các nguyên nhân gây thoái hoá
đất ở các châu lục không giống nhau: ở
Châu Âu, châu Á, Nam Mỹ mất rừng là
nguyên nhân hàng đầu, châu Đại Dương
- 1.3. Tài nguyên đất và thay đổi sử
dụng đất
•
Xói mòn rửa trôi : Mỗi năm rửa trôi xói
mòn chiếm 15% nguyên nhân thoái hoá
đất, trong đó nước đóng góp 55,7% vai
trò, gió đóng góp 28% vai trò, mất dinh
dưỡng đóng góp 12% vai trò. Trung bình
đất đai trên thế giới bị xói mòn 1,8 - 3,4
tấn/ha/năm. Tổng lượng dinh dưỡng bị
rửa trôi xói mòn hàng năm là 5,4 - 8,4
triệu tấn, tương đương với khả năng sản
- 1.3. Tài nguyên đất và thay đổi sử
dụng đất
•
Hoang mạc hoá là quá trình tự nhiên và
xã hội. Khoảng 30% diện tích trái đất nằm
trong vùng khô hạn và bán khô hạn đang
bị hoang mạc hoá đe doạ và hàng năm có
khoảng 6 triệu ha đất bị hoang mạc hoá,
mất khả năng canh tác do những hoạt
động của con người.
- 1.3. Tài nguyên đất và thay đổi sử
dụng đất
•
Diện tích Việt Nam là 33.168.855 ha, đứng
thứ 59 trong hơn 200 nước trên thế giới.
•
Theo Lê Văn Khoa, đất bằng ở Việt Nam
có khoảng >7 triệu ha, đất dốc >25 triệu
ha. >50% diện tích đất đồng bằng và gần
70% diện tích đất đồi núi là đất có vấn đề,
đất xấu và có độ phì nhiêu thấp, trong đó
đất bạc màu gần 3 triệu ha, đất trơ sỏi đá
- 1.3. Tài nguyên đất và thay đổi sử
dụng đất
•
Bình quân đất tự nhiên theo đầu người là
0,4 ha. Theo mục đích sử dụng năm 2000,
đất nông nghiệp 9,35 triệu ha, lâm nghiệp
11,58 triệu ha, đất chưa sử dụng 10 triệu
ha (30,45%), chuyên dùng 1,5 triệu ha.
•
Đất tiềm năng nông nghiệp hiện còn
khoảng 4 triệu ha. Bình quân đất tự nhiên
ở Việt Nam là 0,6 ha/người. Bình quân đất
nông nghiệp theo đầu người thấp và giảm
rất nhanh theo thời gian, năm 1940 có 0,2
- 1.3. Tài nguyên đất và thay đổi sử
dụng đất
Suy thoái tài nguyên đất Việt Nam bao
gồm nhiều vấn đề và do nhiều quá trình tự
nhiên xã hội khác nhau đồng thời tác động.
Những quá trình thoái hoá đất nghiêm trọng
ở Việt Nam là:
1- Xói mòn rửa trôi bạc màu do mất rừng,
mưa lớn, canh tác không hợp lý, chăn thả
quá mức. Theo Trần Văn ý – Nguyễn Quang
- 1.3. Tài nguyên đất và thay đổi sử
dụng đất
•
2- Chua hoá, mặn hoá, phèn hoá, hoang
mạc hoá, cát bay, đá lộ đầu, mất cân bằng
dinh dưỡng,... Tỷ lệ bón phân N : P2O5 :
K2O trung bình trên thế giới là 100 : 33 :
17, còn ở Việt Nam là 100 : 29 : 7, thiếu
lân và kali nghiêm trọng.
•
Việt Nam phấn đấu đến 2010 đất nông
nghiệp sẽ đạt 10 triệu ha, trong đó có 4,2 -
4,3 triệu ha lúa, 2,8 - 3 triệu ha cây lâu
năm, 0,7 triệu ha mặt nước nuôi trồng
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
