Bài giảng Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất: Chương 2 - Phương pháp đánh giá tài nguyên đất

Chia sẻ: Nguyễn Ngọc Uyên Minh | Ngày: | Loại File: PPTX | Số trang:107

Thêm vào BST

Báo xấu

213
lượt xem 22
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời các bạn tham khảo bài giảng Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất: Chương 2 - Phương pháp đánh giá tài nguyên đất sau đây để nắm bắt những nội dung về khái niệm đánh giá đất của FAO, vai trò của đánh giá đất đai, các dạng đánh giá đất đai, khái niệm về đất (Soil). Bài giảng hữu ích với các bạn chuyên ngành Môi trường và những bạn quan tâm tới lĩnh vực này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất: Chương 2 - Phương pháp đánh giá tài nguyên đất

Chương 2: Phương pháp đánh giá tài nguyên đất
Tröôùc khi phöông phaùp đaùnh giaù ñaát (LE) cuûa FAO ra ñôøi (1976), haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi ñaõ tieán haønh LE phuïc vuï cho coâng taùc quaûn lyù vaø söû duïng ñaát. Tuy vaäy, phöông phaùp LE raát khaùc nhau giöõa caùc nöôùc. Ñieàu ñoù gaây trôû ngaïi cho vieäc thoáng keâ taøi nguyeân ñaát ñai, nhaèm cho vieäc tieân ñoaùn khaû naêng saûn xuaát noâng nghieäp
1 Khaùi nieäm ñaùnh giaù ñaát cuûa FAO • FAO ñaõ ñeà xuaát ñònh nghóa veà ñaùnh giaù ñaát (Land Evalution – LE), 1976 nhö sau: • LE laø quùa trình so saùnh, ñoái chieáu nhöõng tính chaát voán coù cuûa moät vaït/ khoanh ñaát caàn ñaùnh giaù vôùi nhöõng tính chaát ñaát ñai vaø loaïi yeâu caàu söû duïng ñaát caàn phaûi coù. LE laø quaù trình xem xeùt khaû naêng thích öùng cuûa ñaát ñai vôùi nhöõng loaïi hình söû duïng ñaát khaùc
1 Khaùi nieäm ñaùnh giaù ñaát cuûa FAO • Theo Stewart (1968): “LE laø ñaùnh giaù khaû naêng thích nghi cuûa ñaát ñai cho vieäc söû duïng ñaát ñai cuûa con ngöôøi vaøo noâng, laâm nghieäp, thieát keá thuûy lôïi, quy hoaïch saûn xuaát.” • Hay coù theå noùi khaùc ñi laø: LE nhaèm muïc tieâu cung caáp nhöõng thoâng tin veà söï thuaän lôïi vaø khoù khaên cho vieäc söû duïng ñaát
Ñaùnh giaù ñaát ñai laø quaù trình xem xeùt khaû naêng thích öùng cuûa ñaát ñai vôùi nhöõng loaïi hình söû duïng ñaát khaùc nhau (Traû lôøi 8 caâu hoûi sau). • 1. Chaát löôïng ñaát ñai cuûa vaït ñaát ñoù nhö theá naøo? (LQ) • 2. Caùc loaïi hình söû duïng ñaát (LUTs) naøo ñöôïc choïn cho LE? • 3. Yeâu caàu söû duïng ñaát cuûa LUTs duøng cho ñaùnh giaù ñaát? (LR) • 4. Vaït ñaát ñoù thích hôïp vôùi nhöõng LUTs naøo?
• 6. Cho bieát yeáu toá haïn cheá cuûa vaït ñaát ñoù ñoái vôùi LUT, neáu coù? • 7. Sau khi ñaùnh giaù ñaát thì nhöõng heä thoáng söû duïng ñaát naøo ñöôïc choïn? • 8. Ñeà xuaát söû duïng vaït ñaát ñoù moät caùch hôïp lyù?
2. Ñaùnh giaù ñaát ñai ñeå laøm gi? • (1) LE cho pheùp phaùt hieän caùc tieàm naêng ñaát ñai. • (2) Trong quaù trình LE seõ phaùt hieän ra caùc loaïi ñaát môùi, ñuû phaåm chaát seõ ñöa vaøo söû duïng. Cuõng trong quaù trình LE seõ choïn cho vuøng moät LUS hôïp lyù baûo ñaûm cho vieäc söû duïng ñaát vöõng beàn. • (3) LE cung caáp thoâng tin laøm cô
3. Caùc daïng ñaùnh giaù ñaát ñai: • 3.1. Theo möùc ñoä chi tieát: - Ñaùnh giaù ñaát ñai ñònh tính; - Ñaùnh giaù ñaát ñai baùn ñònh löôïng vaø - Ñaùnh giaù ñaát ñai ñònh löôïng; • 3.2. Theo thôøi gian: • - Ñaùnh giaù ñaát ñai hieän taïi vaø • - Ñaùnh giaù ñaát ñai töông lai
4. Khái niệm về đất (Soil) • Là phần trên cùng của vỏ phong hoá trái đất được hình thành từ 6 yếu tố: (1) sinh vật; (2) khí hậu; (3) đá mẹ; (4) địa hình; (5) thời gian (tuổi tương đối); (6) yếu tố nhân tác (đối với đất đã sử dụng) • Các hoạt động vật lý, hoá học, sinh học  đất cũng có các quá trình: phát sinh, phát triển và thoái hoá
Hình 1.3 Caùc böôùc ñaùnh giaù ñaát ñai vaø quy hoaïch söû duïng ñaát cuûa FAO 3 Xaùc ñònh loaïi hình söû duïng 5 6 7 8 9 1 2 ñaát Ñaùnh Xaùc ñònh Xaùc ñònh Quy AÙp Xaùc Thu giaù hoaïch duïng 4 hieän LUTs thích ñònh thaäp khaû söû keát traïng, KH- hôïp nhaát muïc taøi Xaùc ñònh naêng duïng quaû XH & Moâi tieâu lieäu ñôn vò thích ñaát ñaùnh tröôøng ñaát ñai hôïp giaù ñaát a caùc ñeà xuaát coù lieân quan ñeán caùc phöông aùn söû duïng ñaát ñ ra caùc loaïi hình söû duïng ñaát hôïp lyù cho caùc ñôn vò ñaát khaùc n nh vaø ñaùnh giaù hieäu quaû KTâ, hieäu quaû xaõ hoäi, moâi tröôøng cu LUT treân caùc ñôn vò ñaát khaùc nhau.
Hình 1.4: Khaùi nieäm veà ñaát (Soil: 1. Khí haäu 2. Sinh vaät, 3. Ñòa hình, ÑAÁT 4. Thôøi gian 5. HÑ cuûa con ngöôøi ÑAÙ MEÏ VAØ MAÃU CHAÁT Lôùp voû thoå nhöôõn (Laø taàng maët tôi xoáp cuûa voû traùi ñaát coù khaû naêng taïo ra saûn phaåm cuûa caây” Thaønh phaàn taïo ra saûn phaåm cuûa caây chính laø ñoä phì
5. Khái niệm về đất đai (land) * (1) Ñònh nghóa của Brinkman vaø Smyth (1976): “veà m a ë t ñ ò a ly ù ñ a á t ñ a i la ø m o ä t v u ø n g ñ a á t c h u y e â n b ie ä t t re â n b e à m a ë t c u û a t ra ù i ñ a á t c o ù n h ö õ n g ñ a ë c t ín h m a n g t ín h o å n ñ ò n h , h a y c o ù c h u k y ø d ö ï ñ o a ù n ñ ö ô ïc t ro n g k h u v ö ïc s in h k h í q u y e å n t h e o c h ie à u t h a ú n g t ö ø t re â n x u o á n g d ö ô ù i, t ro n g ñ o ù b a o g o à m : Kh o â n g k h í, ñ a á t v a ø lô ù p ñ ò a c h a á t , n ö ô ù c , q u a à n t h e å t h ö ïc v a ä t v a ø ñ o ä n g v a ä t v a ø ke á t q u a û c u û a n h ö õ n g h o a ït ñ o ä n g b ô û i c o n n g ö ô ø i
5. Khái niệm về đất đai (land) Th e o q u a n ñ ie å m k in h t e á h o ïc : • Ñ a á t la ø t a ø i s a û n q u o á c g ia , la ø t ö lie ä u s a û n s u a á t c h u û y e á u , la ø ñ o á i t ö ô ïn g la o ñ o ä n g ñ o à n g t h ô ø i c u õ n g la ø s a û n p h a å m la o ñ o ä n g . Ñ a á t la ø m a ë t b a è n g ñ e å p h a ù t t rie å n n e à n k in h t e á q u o á c d a â n .
Hình 1.5: Khaùi nieäm veà ñaát ñai (Land): Khí haäu: Möa, nhieät, aùnh Treân maët ñaát: Ñòa hình, saùng…. Sinh vaät, Nöôùc maët, hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi… ÑAÁT ÑAI Ñaát (Soil) (LAND) Ñaù (Thaïch hoïc) Nöôùc ngaàm Khoaùng saûn…
6. Chöùc naêng vaø vai troø cuûa ñaát ñai Theo FAO (1995), caùc chöùc naêng cuûa ñaát ñai ñoái vôùi hoaït ñoäng vaø sinh toàn cuûa xaõ hoäi loaøi bao goàm: 1) Saûn xuaát, 2) Moâi tröôøng söï soáng, 3) Ñieàu chænh khí haäu, 4) Caân baèng sinh thaùi, 5) Toàn tröõ vaø cung caáp nguoàn nöôùc, 6) Döï tröõ (nguyeân lieäu khoaùng saûn); 7) Khoâng gian söï soáng; 8) Baûo toàn, lòch söû; 9) Vaät mang söï soáng; 10) Phaân dò laõnh thoå.
Khaùi nieäm veà söû duïng ñaát (land use): • Khaùi nieäm veà loaïi hình (Land use type – LUT). • LUTs hieän taïi laø böùc tranh moâ taû thöïc traïng söû duïng ñaát cuûa moät vaït/khoanh ñaát vôùi nhöõng phöông thöùc quaûn lyù, saûn xuaát trong ñieàu kieän KT – XH vaø kyõ thuaät ñöôïc xaùc ñònh. Bao goàm: 1) Söû duïng treân cô sôû SX tröïc tieáp (caây troàng, goã, troàng coû…); 2) Söû duïng treân cô sôû SX giaùn tieáp (chaên nuoâi); 3) Söû duïng vaøo muïc ñích baûo veä (Khu baûo
Khaùi nieäm veà söû duïng ñaát (land use): • Thoâng thöôøng ngöôøi ta chia söû duïng ñaát ra caùc caáp sau: (1) Loaïi söû duïng ñaát chính (Major type of land use) hoaëc coù theå moâ taû chi tieát hôn (2) Loaïi söû duïng ñaát (Land use type) hoaëc kieåu söû duïng (Land use utilization).
Phaân loaïi theo Luaät ñaát ñai (2003) STT Loaïi hình söû duïng ñaát (LUTs) 1.1 ÑAÁT SX NOÂNG NGHIEÄP 1 NHOÙM ÑAÁT NOÂNG NGHIEÄP 1.1 ÑAÁT SAÛN XUAÁT NN 1.1.1 ÑAÁT CAÂY HAØNG NAÊM 1.1.1 Ñaát troàng caây haøng naêm 1.1.1.1 Ñaát troàng luùa 1.1.2 Ñaát troàng caây laâu naêm 1.2 ÑAÁT LAÂM NGHIEÄP 1.1.1.1.1 Ñaát chuyeân troàng luùa nöôùc 1.2.1 Ñaát coù röøng saûn xuaát 1.1.1.1.2 Ñaát troàng luùa nöôùc coøn laïi 1.2.2 Ñaát coù röøng phoøng hoä 1.2.3 Ñaát coù röøng ñaëc duïng 1.1.1.1.3 Ñaát troàng luùa nöông 1.3 ÑAÁT NUOÂI .T.THUÛY SAÛN 1.1.1.2 Ñaát coû duøng vaøo chaên nuoâi 1.4 ÑAÁT RUOÄNG MUOÁI 1.5 ÑAÁT NOÂNG NGHIEÄP KHAÙC 1.1.1.2.1 Ñaát troàng coû NHOÙM ÑAÁT PHI NOÂNG 1.1.1.2.2 Ñaát coû töï nhieân coù caûi taïo 2 NGHIEÄP 2.1 ÑAÁT ÔÛ 1.1.1.3 Ñaát caây haøng naêm khaùc 2.2 ÑAÁT CHUYEÂN DUØNG 1.1.1.3.1 Ñaát baèng troàng caây HN 2.2.1 Ñaát truï sôû cô quan,CT söï nghieäp 2.2.2 Ñaát quoác phoøng an ninh 1.1.1.3.2 Ñaát nöông raãy troàng caây HN 2.2.3 Ñaát SXKD phi noâng nghieäp 1.1.2 ÑAÁT CAÂY LAÂU NAÊM 2.2.4 Ñaát coù muïc ñích coâng coäng 2.3 Ñaát toân giaùo tín ngöôõng 1.1.2.1 Ñaát caây coâng nghieäp LN 2.4 Ñaát nghóa trang nghóa ñòa 1.1.2.2 Ñaát caây aên quaû LN 2.5 Ñaát soâng suoái vaø MN CD 2.6 Ñaát phi noâng nghieäp khaùc 1.1.2.3 Ñaát troàng caây LN khaùc 3 NHOÙM ÑAÁT CHÖA SÖÛ DUÏNG
7. Phaân loaïi söû duïng ñaát trong saûn xuaát noâng nghieäp. 1. Phaân theo thôøi gian sinh tröôûng (chu kyø kinh teá): Caây haøng naêm (Luùa, ngoâ, rau, ñaäu ñoã…) Caây laâu naêm (Cao su, ñieàu, tieâu…) 2. Phaân theo loaïi saûn phaåm Caây löông thöïc (Luùa, ngoâ, khoa…); Caây coâng nghieäp (cao su, caø pheâ, tieâu…); Caây aên quaû (cam, quyùt, saàu rieâng, choâm choâm…); Caây thöïc phaåm (Caùc loaïi rau, ñaäu…)
7. Phaân loaïi söû duïng ñaát trong saûn xuaát noâng nghieäp. 3. Phaân theo soá vuï trong naêm vôùi caây haøng naêm: 01 vuï (Luùa 02 vuï); 02 vuï, 03 vuï… 4. Phaân theo caây troàng vaø thôøi vuï gieo troàng Luùa ÑX + Luùa HT (Luùa Ñoâng xuaân + Luùa Heø thu) Luùa ÑX + Luùa muøa; Luùa ÑX + Luùa HT + Luùa M; Rau ÑX + Luùa HT…