Biến đổi một số chỉ số hóa sinh máu ở người tiếp xúc nghề nghiệp với chì vô cơ

Chia sẻ: Ni Ni | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết này nghiên cứu trên 165 công nhân (CN) ở Nhà máy Zx và Công ty Cổ phần Pin ắc quy Vĩnh Phú, chia đối tượng nghiên cứu làm 2 nhóm dựa trên nồng độ chì máu: Nhóm I (nồng độ chì máu ≤ 10 µg/dl) nhóm có nồng độ chì máu bình thường (55 CN); nhóm II (nồng độ chì máu > 10 µg/dl) nhóm có nồng độ chì máu cao (110 BN). Nhóm II chia thành hai phân nhóm: nhóm IIA (nồng độ chì máu từ 10 - 40 µg/dl), nhóm IIB (nồng độ chì máu > 40 µg/dl).

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Biến đổi một số chỉ số hóa sinh máu ở người tiếp xúc nghề nghiệp với chì vô cơ

TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2013 BIẾN ĐỔI MỘT SỐ CHỈ SỐ HÓA SINH MÁU Ở NGƢỜI TIẾP XÚC NGHỀ NGHIỆP VỚI CHÌ VÔ CƠ Nguyễn Hoàng Thanh*; Nguyễn Văn Bằng*; Trịnh Thanh Hùng** TÓM TẮT Nghiên cứu trên 165 công nhân (CN) ở Nhà máy Zx và Công ty Cổ phần Pin ắc quy Vĩnh Phú, chia đối tƣợng nghiên cứu làm 2 nhóm dựa trên nồng độ chì máu: Nhóm I (nồng độ chì máu ≤ 10 µg/dl): nhóm có nồng độ chì máu bình thƣờng (55 CN); nhóm II (nồng độ chì máu > 10 µg/dl): nhóm có nồng độ chì máu cao (110 BN). Nhóm II chia thành hai phân nhóm: nhóm IIA (nồng độ chì máu từ 10 - 40 µg/dl), nhóm IIB (nồng độ chì máu > 40 µg/dl). Kết quả: hoạt độ AST, ALT, GGT; nồng độ ure, creatinin trong máu nhóm II tăng so với nhóm I (p < 0,05); hoạt độ enzym GGT ở nhóm IIB, IIA tăng so với nhóm I (p < 0,05); nồng độ ure và creatinin ở nhóm IIB tăng so với nhóm I, IIA (p < 0,05). * Từ khóa: Chỉ số sinh hóa máu; Chì vô cơ; Tiếp xúc nghề nghiệp. THE CHANGES OF BIOCHEMICAL BLOOD PARAMETERS IN WORKERS EXPOSED TO INORGANIC LEAD SUMMARY Study 165 workers of the Zx Factory and the Vinhphu Battery Jont Stock Company, the workers were divided two groups according to the blood lead levels: Group I (the blood lead level ≤ 10 µg/dl: the group has normal blood lead levels) (55 workers) and group II (the blood lead level > 10 µg/dl: the group has high blood lead levels) (110 workers). Group II were divided into two subgroups: group IIA (the blood lead level from 10 - 40 µg/dl), group IIB (the blood lead level > 40 µg/dl). The results showed that the activity of AST, ALT, GGT; concentration of ure, creatinin in blood were significant increase compared to those in group I (p < 0.05). The activity of GGT of group IIB, IIA were significant increase compared to those in group I (p < 0.05); the concentration of ure, creatinin in blood of group IIB were significant increase compared to those in group I, IIA (p < 0.05). * Key words: Biochemical blood parameters; Inorganic lead; Eccupational exposure. * Bệnh viện 103 ** Bộ Khoa học và Công nghệ Người phản hồi (Corresponding): Nguyễn Hoàng Thanh (thanhhoang.208@gmail.com) Ngày nhận bài: 10/9/2013; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 7/11/2013 Ngày bài báo được đăng: 16/11/2013 90 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2013 ĐẶT VẤN ĐỀ Chì và các hợp chất vô cơ của chì (gọi chung là chì) đƣợc sử dụng từ hàng ngàn năm trƣớc công nguyên. Mặc dù có nhiều tác hại đối với sức khoẻ con ngƣời, song nó là nguyên liệu không thể thay thế trong nhiều ngành công nghiệp [2]. Vì vậy, chì vẫn tiếp tục đƣợc sử dụng rộng rãi trong hiện tại và tƣơng lai. Vì thế, số lƣợng ngƣời tiếp xúc không những không giảm mà còn có xu hƣớng tăng lên. Hiện có khoảng hơn 150 nghề và trên 400 quá trình công nghệ khác nhau có sử dụng chì và các hợp chất của chì [2]. Trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, sản xuất ắc quy và thuốc gợi nổ là hai ngành rất quan trọng, không những phục vụ cho quốc phòng mà còn phục vụ cho sự phát triển của đất nƣớc. Chì gây nhiều tổn thƣơng đa dạng và phức tạp trên hầu hết các cơ quan và tổ chức nhƣ tổn thƣơng hệ thống thần kinh, tiêu hóa, sinh sản, tim mạch, xƣơng khớp, thận tiết niệu và hệ thống tạo máu… Các nhà khoa học đã chứng minh cơ chế gây độc của chì là ức chế và liên kết đặc hiệu đối với các enzym, chất sinh học có chứa nhóm -SH trong cấu trúc phân tử và có thể gây biến đổi một số chỉ số hóa sinh ở ngƣời tiếp xúc với chì [2, 7]. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu nhằm: Đánh giá sự biến đổi một số chỉ số hoá sinh máu ở CN tiếp xúc nghề nghiệp với chì vô cơ. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tƣợng và chất liệu nghiên cứu. * Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu: - Nghiên cứu tiến hành trên 165 CN làm việc tại Nhà máy Zx và Công ty Cổ phần Pin ắc quy Vĩnh Phú, làm việc trực tiếp tiếp xúc với chì vô cơ. - Xét nghiệm nồng độ chì máu tại Viện Y học Lao động & Vệ sinh môi trƣờng, Bộ Y tế. Xét nghiệm các chỉ số hóa sinh tại Khoa Sinh hóa, Bệnh viện 103. - Thời gian nghiên cứu: tháng 9 - 2009. 2. Phƣơng pháp nghiên cứu. * Thiết kế nghiên cứu: mô tả cắt ngang. * Phân chia đối tượng: xét nghiệm nồng độ chì máu, dựa trên nồng độ chì máu, chia đối tƣợng làm 2 nhóm: - Nhóm I (55 CN): nồng độ chì máu ≤ 10 µg/dl là những CN có nồng độ chì máu bình thƣờng. - Nhóm II (110 CN): nồng độ chì máu >10 µg/dl là những CN có nồng độ chì máu cao. Chia nhóm II thành 2 nhóm nhỏ: nhóm IIA và IIB. + Nhóm IIA (86 CN): nồng độ chì máu từ 10 - 40 µg/dl. 93 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2013 + Nhóm IIB (24 CN): nồng độ chì máu > 40 µg/dl. - Xét nghiệm nồng độ chì máu: theo phƣơng pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử. - Lấy mẫu máu: lấy 3 ml máu tĩnh mạch (trƣớc ăn sáng). - Xét nghiệm các chỉ số hóa sinh: trên máy Olympus AU 640. Phƣơng pháp định lƣợng, giá trị tham chiếu một số chỉ số hóa sinh TÊN XÉT NGHIỆM GIÁ TRỊ THAM CHIẾU PHƢƠNG PHÁP AST (U/l) Đo quang động học (IFCC) 0 - 40 ALT (U/l) Đo quang động học (IFCC) 0 - 40 GGT (U/l) Đo quang động học (IFCC) 11 - 50 Bilirubin toàn phần (µmol/l) Đo quang (DPD) 0 - 17.1 Creatinin (µmol/l) Đo quang động học (Jaffe) 50 - 110 Ure (mmol/l) Đo quang độc học (SCE) 2,5 - 7,5 Glucose (mmol/l) Enzym đo quang (hexokinase) 3,9 - 6,4 Cholesterol toàn phần (mmol/l) Enzym đo quang (cholesterol oxidase) 3,9 - 5,2 Triglycerid (mmol/l) Enzym đo quang (glycerol phosphat oxydase) 0,46 - 2,3 Axít uric (µmol/l) Đo quang 140 - 420 * Xử lý số liệu: trên phần mềm Exel, Epi.info 2005. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN 1. Nồng độ chì máu ở các nhóm nghiên cứu. Bảng 1: Nồng độ chì máu ở các nhóm nghiên cứu ( X ± SD). NHÓM CHỈ TIÊU Nồng độ chì máu (µg/dl) NHÓM II NHÓM I NHÓM II (n = 55) (n = 110) Nhóm IIA (n = 86) Nhóm IIB (n = 24) 4,26 ± 2,28 36,54 ± 18,36 23,82 ± 7,54 57,66 ± 9,73 Nồng độ chì máu ở nhóm II có độ dao động lớn; ở nhóm I, IIA và IIB có độ dao động nhỏ hơn. 94 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2013 2. Biến đổi một số chỉ số hóa sinh ở các nhóm nghiên cứu. Bảng 2: Biến đổi hoạt độ AST, ALT, GGT, nồng độ bilirubin toàn phần huyết tƣơng ở nhóm I và nhóm II ( X ± SD). NHÓM NHÓM I (n = 55) NHÓM II (n = 110) p AST (U/l) 29,42 ± 6,85 35,28 ± 18,27 < 0,05 ALT (U/l) 30,08 ± 9,16 37,56 ± 25,40 < 0,05 GGT (U/l) 31,19 ± 10,24 39,88 ± 23,29 < 0,01 Bilirubin toàn phần (µmol/l) 9,87 ± 1,26 10,14 ± 3,65 > 0,05 CHỈ TIÊU Hoạt độ AST, ALT, GGT trung bình huyết tƣơng ở nhóm II cao hơn có ý nghĩa thống kê so với nhóm I (p < 0,05 và p < 0,01). Nồng độ bilirubin toàn phần trung bình huyết tƣơng ở nhóm II không có sự khác biệt rõ rệt so với ở nhóm I (p > 0,05). Bảng 3: Biến đổi hoạt độ AST, ALT, GGT, nồng độ bilirubin toàn phần huyết tƣơng ở nhóm I và nhóm IIA, IIB ( X ± SD). NHÓM CHỈ TIÊU AST (U/l) NHÓM I (n = 55) (1) NHÓM IIA (n = 86) (2) NHÓM IIB (n = 24) (3) 29,42 ± 6,85 33,11 ± 16,60 36,84 ± 20,58 ALT (U/l) 30,08 ± 9,16 34,73 ± 23,51 39,25 ± 28,17 GGT (U/l) 31,19 ± 10,24 40,42 ± 11,75 39,10 ± 24,56 Bilirubin toàn phần (µmol/l) 9,87 ± 1,26 10,16 ± 3,76 9,91 ± 2,85 p p21 > 0,05 p32 > 0,05 p31 < 0,05 p21 > 0,05 p32 > 0,05 p31 < 0,05 p21 < 0,01 p32 > 0,05 p31 < 0,05 p21 > 0,05 p32 > 0,05 p31 > 0,05 Hoạt độ ALT, AST huyết tƣơng ở nhóm IIB cao hơn so với ở nhóm I (p < 0,05); hoạt độ GGT ở nhóm IIA, IIB cao hơn ở nhóm I (p < 0,05), bilirubin toàn phần không có sự khác biệt giữa các nhóm nghiên cứu. 94 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 9-2013 Theo Vũ Thị Thu Thuỷ và CS (2003) [1], hoạt độ AST, ALT trung bình huyết tƣơng ở dân cƣ trong vùng khai thác mỏ thiếc cao hơn so với nhóm chứng (p < 0,01; p < 0,05); AST tăng từ 30,6 ± 7,7 U/l lên 39,7 ± 15,8 U/l; ALT tăng từ 22,5 ± 7,3 U/l lên 29,4 ± 17,6 U/l; đồng thời hoạt độ AST, ALT có mối tƣơng quan thuận với nồng độ chì máu (r = 0,31; r = 0,23 và p < 0,05). Dioka C. E và CS (2004) [5] nghiên cứu nhóm CN tiếp xúc với chì (Nnewi, Nigeria), so sánh với nhóm chứng thấy hoạt độ ALT, AST tăng có ý nghĩa thống kê ở nhóm tiếp xúc so với nhóm chứng (11,4 ± 4,0 U/l; 15,8 ± 4,4 U/l so với 6,8 ± 2,7 U/l; 9,6 ± 3,5 U/l; p < 0,01). Theo Al-Neamy F. R. M và CS (2010) [3], khi so sánh hoạt độ enzym gan của CN tiếp xúc với chì ở UAE (100 CN) và nhóm chứng (100 CN không tiếp xúc với chì) thấy nồng độ chì máu ở nhóm tiếp xúc cao hơn so với nhóm chứng (77,5 ± 42,8 µg/dl so với 19,8 ± 12,3 µg/dl), hoạt độ enzym gan ở nhóm tiếp xúc cũng cao hơn so với nhóm chứng (p < 0,01). Theo Mudipalli A (2007) [9], chì có ảnh hƣởng đến chức năng gan, làm tăng hoạt độ enzym gan khi nồng độ chì máu tăng. Điều này đƣợc lý giải là do chì bị cố định tại và chuyển hóa gan dẫn đến có thể chì gây độc đối với gan và làm tăng hoạt độ các enzym gan. Bảng 4: Biến đổi một số chỉ số hóa sinh máu ở nhóm I và nhóm II ( X ± SD). NHÓM NHÓM I (n = 55) NHÓM II (n = 110) p Glucose (mmol/l) 4,71 ± 0,59 4,83 ± 0,70 >,05 Axít uric (µmol/l) 325,65 ± 90,24 321,58 ± 91,68 > 0,05 5,12 ± 0,87 5,61 ± 0,92 < 0,01 79,89 ± 15,22 87,34 ± 12,75 < 0,01 Cholesterol (mmol/l) 4,70 ± 0,72 4,69 ± 0,69 > 0,05 Triglycerid (mmol/l) 1,68 ± 0,64 1,72 ± 0,71 > 0,05 CHỈ TIÊU Ure (mmol/l) Creatinin (µmol/l) - Nồng độ ure, creatinin trung bình huyết tƣơng ở nhóm II cao hơn có ý nghĩa so với ở nhóm I (p < 0,01). - Glucose, axít uric, cholesterol, triglycerid trung bình huyết tƣơng ở nhóm II không có sự khác biệt rõ rệt so với ở nhóm I (p > 0,05). 95