Bước đầu nghiên cứu tạo hình tai nhỏ bằng sụn tự thân

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> BƯỚC ĐẦU NGHIÊN CỨU TẠO HÌNH TAI NHỎ BẰNG SỤN TỰ THÂN<br /> Lý Xuân Quang *, Trần Thị Bích Liên *<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Tạo hình tai nhỏ bằng sụn tự thân (sụn sườn).<br /> Đối tượng - Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tiền cứu mô tả phẫu thuật tạo hình tai nhỏ độ III, IV<br /> (Maxr) bằng sụn tự thân tại bệnh viện ĐHYD Tp.HCM từ 3/2008 – 5/2010.<br /> Kết quả: Ghi nhận 8 bệnh nhân trong đó 6 trường hợp tai nhỏ độ III và 2 trường hợp tai nhỏ độ IV. 3 bệnh<br /> nhân phẫu thuật hoàn chỉnh và 5 bệnh nhân chưa hoàn chỉnh. Không trường hợp nào tràn khí màng phổi hay<br /> nhiễm trùng đào thải sụn. 3 trường hợp phẫu thuật hoàn chỉnh cả 3 chỉ số: Về hình dạng đạt 70% tai đối diện,<br /> về kích thước và vị trí như tai đối diện.<br /> Kết luận: Bước đầu nghiên cứu tạo hình tai nhỏ bằng sụn sườn tự thân chúng tôi có một số nhận xét sau:<br /> Đánh giá chất lượng sụn sườn là quan trọng trong việc quyết định thời điểm phẫu thuật. Sụn tăng cường làm<br /> cho các rãnh ở vành sâu hơn và tự nhiên hơn. Sẹo xấu là một tai họa đối với tạo hình vành tai.<br /> Từ khóa: Tai nhỏ, vành tai, sụn sườn tự than.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> INITIAL STUDY OF RECONSTRUCTING MICROTIA WITH AUTOGENOUS RIB CARTILAGE<br /> GRAFTS<br /> Ly Xuan Quang, Tran Thi Bich Lien<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 169 - 172<br /> Objectives: Plastic surgery of microtia with autogenous rib cartilage grafts.<br /> Methods: Prospective study, plastic surgery of microtia of grade III, IV (Maxr) with autogenous rib<br /> cartilage at DHYD hospital from 3 / 2008 - 5 / 2010.<br /> Results: There were eight ears in the study group in which six ears were grade III and two ears were grade<br /> IV. No cases of pneumothorax were from harvest of rib cartilage as well as the cartilage rejection was from<br /> infectious causes of the skin pocket. Three completely surgical ears have three indexes as following: The Shape<br /> reaches about 70 percent of opposite ear; the size and the position are the same as opposite ear.<br /> Conclusion: Initial study of reconstructing microtia with autogenous rib cartilage we discovered as<br /> following: Assessing the quality of rib cartilage is important in deciding the time of surgery. Enhanced cartilage<br /> makes the grooves of the auricle deeper and more natural. Bad scar(keloid) is a disaster for reconstructing the<br /> auricle.<br /> Keywords: Microtia, anotia, auricle, autogenous rib cartilage.<br /> tai nhỏ thì tỉ lệ sinh con có dị tật này tăng hơn<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> những gia đình bình thường 15%. Thông<br /> “Tai nhỏ” là dị tật bẩm sinh của tai ngoài với<br /> thường dị tật tai nhỏ xuất hiện một bên tai (hiếm<br /> tỉ lệ trung bình khoảng 1/7000-8000 trẻ mới sinh<br /> khi cả 2 tai), tai phải thường gặp hơn tai trái và ở<br /> và tỉ lệ này có thể còn cao hơn ở người châu Á,<br /> bé trai gặp nhiều hơn bé gái(1,3).<br /> châu Mỹ Latin. Trong gia đình có người bị dị tật<br /> Dị tật tai nhỏ ngoài ảnh hưởng đến sức nghe<br /> *Đại học y dược TPHCM<br /> Tác giả liên lạc: ThS Lý Xuân Quang.<br /> <br /> Tai Mũi Họng<br /> <br /> ĐT: 0908084001.<br /> <br /> Email: lyxuanquang@yahoo.com<br /> <br /> 169<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> còn tác động đến phát triển tâm lý của trẻ (mặc<br /> cảm), và đôi khi có thể khó khăn trong khi mang<br /> kính(khi có bệnh lý về mắt)…Từ 1959,<br /> Dr.Tanzer nghiên cứu về tạo hình tai nhỏ bằng<br /> sụn tự thân(6). Sau đó Dr. Brent hoàn thiện kĩ<br /> thuật tạo hình tai nhỏ qua 4 thì phẫu thuật (từ<br /> 1970). Đến 1980, Dr. Nagata đưa ra kỹ thuật tạo<br /> hình tai nhỏ qua 2 thì phẫu thuật và cho đến nay<br /> có 2 kỹ thuật chính trong tạo hình tai nhỏ bằng<br /> sụn tự thân(4,5).<br /> <br /> Thì II (tạo rãnh sau tai): nâng vành tai – tạo<br /> vạt da + cơ thái dương che mặt sau vành tai.<br /> Phẫu thuật thì II sau thì I 4-6 tháng.<br /> <br /> Ở nước ta trong những năm gần đây có một<br /> số nơi bước đầu thực hiện phẫu thuật tạo hình<br /> tai nhỏ bằng sụn tự thân nhưng vẫn chưa phổ<br /> biến rộng rãi cũng như chưa có nghiên cứu, báo<br /> cáo về kết quả của phẫu thuật này.<br /> <br /> Vị trí vành tai<br /> Giới hạn trên và dưới vành tai so với cung<br /> mày và cánh mũi (và so tai đối diện), độ rộng<br /> rãnh sau tai (góc giữa ta và mặt xương chủm)<br /> (so tai đối diện).<br /> <br /> Để góp phần làm rõ hơn về kỹ thuật tạo<br /> hình tai nhỏ bằng sụn tự thân và kết quả mà kỹ<br /> thuật này mang lại chúng tôi tiến hành nghiên<br /> cứu “ Tạo hình tai nhỏ bằng sụn sườn tự thân:<br /> kỹ thuật và kết quả”.<br /> <br /> Hình dạng vành tai<br /> Các gờ và rảnh vành tai (so tai đối diện).<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng nghiên cứu: bệnh nhân có dị dạng<br /> tai ngoài đến khám và phẫu thuật tại bệnh viện<br /> ĐHYD từ 4/2007 đến nay.<br /> <br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> Tuổi phẫu thuật từ 6 – 30 tuổi.<br /> Lồng ngực > 60 cm.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Sẹo lồi, sẹo xấu vùng tai dị dạng (kém đàn<br /> hồi). Dị dạng lồng ngực. Bệnh lý nhuyễn sụn.<br /> Bệnh lý nội ngoại khoa chống chỉ định<br /> phẫu thuật.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Nghiên cứu tiền cứu mô tả hàng loạt ca.<br /> <br /> Tiến hành nghiên cứu<br /> Phẫu thuật tạo hình vành tai theo kĩ thuật<br /> Dr. Nagata có cải tiến:<br /> Thì I (tạo khung sụn vành tai – nắp tai - dái<br /> tai): lấy sụn sườn 6-9 tạo hình khung sụn vành<br /> tai hoàn chỉnh – tạo túi da – đặt khung sụn vào<br /> túi da và chuyển dái tai.<br /> <br /> 170<br /> <br /> Tái khám theo dõi 1, 3, 6, 12, 24 tháng sau<br /> mổ: chụp hình, đo kích thước vành tai, rãnh sau<br /> tai, các gờ vành tai.<br /> <br /> Đánh giá kết quả<br /> Kích thước vành tai<br /> Các chỉ số đo trên vành tai (so tai đối diện).<br /> <br /> Biến chứng – di chứng phẫu thuật<br /> Lấy sụn sườn: Tràn khí màng phôi, sẹo<br /> thành ngực.<br /> Vành tai: Nhiễm trùng – đào thải sụn, sẹo lồi<br /> co rút vành tai, teo –biến dạng sụn, hoại tử - loét<br /> túi da, vạt da che khung sụn.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Bước đầu nghiên cứu phẫu thuật tạo hình “<br /> Tai nhỏ” từ 3/2008 đến 5/2010 tiếp nhận được 8<br /> trường hợp với kết quả như sau:<br /> Bảng 1: Phân bố theo giới.<br /> Giới<br /> Số bệnh nhân<br /> <br /> Nam<br /> 5<br /> <br /> Nữ<br /> 3<br /> <br /> Bảng 2: Phân bố theo tuổi.<br /> Tuổi<br /> Số trường hợp<br /> <br /> 7 - 14<br /> 5<br /> <br /> 15 - 25<br /> 1<br /> <br /> 25 -30<br /> 2<br /> <br /> Bảng 3: Tai bệnh.<br /> Tai bệnh<br /> Số trường hợp<br /> <br /> Phải<br /> 4<br /> <br /> trái<br /> 4<br /> <br /> Bảng 4: Phân độ tai nhỏ.<br /> Phân độ<br /> Số trường hợp<br /> <br /> Độ III(peanut ear)<br /> 6<br /> <br /> Độ IV (anotia)<br /> 2<br /> <br /> Bảng 5: Số lần phẫu thuật.<br /> Số lần phẫu thuật<br /> Hoàn chỉnh<br /> Chưa hoàn chỉnh<br /> <br /> Lần 1<br /> 0<br /> 3<br /> <br /> Lần 2<br /> 3<br /> 2<br /> <br /> Lần 3<br /> 0<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> Thời gian phẫu thuật<br /> Tổng thời gian hoàn thành phẫu thuật kéo<br /> dài trung bình là 12-14 tháng với tai nhỏ độ III<br /> (peanut ear) và 18-22 tháng đối với tai nhò độ IV<br /> (anotia).<br /> Cho đến nay 3 trường hợp được phẫu thuật<br /> hoàn chỉnh và 5 trường hợp còn chưa hoàn<br /> chỉnh các bước phẫu thuật. Tạm thời chúng tôi<br /> chỉ đánh giá kết quả về hình dạng –kích thướcvị trí vành tai trên 3 trường hợp đã phẫu thuật<br /> hoàn chỉnh và đánh giá tai biến – di chứng bước<br /> đầu phẫu thuật trên cả 8 trường hợp:<br /> Bảng 6:Kích thước vành tai (so tai đối diện).<br /> Kích thước vành<br /> tai<br /> Chiều cao<br /> Chiều ngang<br /> <br /> Tai sau chỉnh<br /> hình(mm)<br /> 57<br /> 34<br /> <br /> Tai đối diện(mm)<br /> 53<br /> 32<br /> <br /> Bảng 7: Vị trí vành tai(so tai đối diện).<br /> Vị trí vành tai<br /> Tai sau chỉnh hình<br /> Tai đối diện<br /> Cực trên/cung mày Cách cung mày 4-6 Tầm cung mày<br /> mm<br /> Cực dưới/cánh mũi<br /> Tầm cánh mũi<br /> Tầm cánh mũi<br /> Độ nghiên trước Trục ngã sau<br /> Trục ngã sau<br /> sau<br /> Độ nghiên trong 10mm<br /> 20mm<br /> ngoài<br /> <br /> Bảng 8: Hình dạng vành tai(so tai đối diện).<br /> Hình dạng vành tai<br /> Rãnh gian gờ luân<br /> Hố tam giác<br /> Hố cửa tai<br /> <br /> Tai sau chỉnh hình Tai đối diện<br /> Tương đương<br /> Chuẩn<br /> Nông hơn<br /> Chuẩn<br /> Tương đương<br /> Chuẩn<br /> <br /> Bảng 9:Biến chứng.<br /> Biến chứng<br /> Tràn khí màng phổi<br /> Sẹo thành xấu ngực<br /> Sẹo xấu vành tai<br /> Nhiễm trùng - đào thải sụn<br /> <br /> Số trường hợp<br /> 0<br /> 1<br /> 1<br /> 0<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Tuổi phẫu thuật – thu hoạch sụn sườn<br /> Dị tật bẩm sinh tai nhỏ ảnh hưởng đến phát<br /> triển tâm lý của trẻ, đặc biệt là tuổi đi học trong<br /> khi phát triển vành tai của trẻ phải đến sau 6<br /> tuổi thì kích thước mới gần như người trưởng<br /> thành và một yếu tố khác đó là chất lượng sụn<br /> sườn thích hợp cho tạo hình vành tai cũng liên<br /> quan đến tuổi.<br /> <br /> Tai Mũi Họng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Theo kỹ thuật Dr.Brent (sụn sườn 6, 7, 8 đối<br /> bên) số lượng sụn lấy ít nên ảnh hưởng đến phát<br /> triển lồng ngực là không đáng kể. Vì thế, từ 6<br /> tuổi là có thể tiến hành phẫu thuật(2).<br /> Theo kỹ thuật Dr. Nagata (toàn bộ sụn sườn<br /> 5, 6, 7, 8, 9 đối bên) số lượng sụn sườn lấy nhiều<br /> nên ảnh hưởng đến phát triển của vòng ngực<br /> đặc biệt là các sụn sườn 5, 6, 7 khi lấy toàn bộ dể<br /> gây ra sẹp ngực phần thấp(dưới mũi kiếm<br /> xương ức) nên tuổi phẫu thuật muộn hơn (sau<br /> 10 tuổi) và đòi hỏi vòng ngực > 60cm(4,5).<br /> Trong kỹ thuật của chúng tôi thu hoạch sụn<br /> sườn (một phần 6, 7, 8, 9 đối bên) tuổi bắt đầu<br /> phẫu thuật trong nghiên cứu chúng tôi là 7.<br /> Ngoài ra chất lượng sụn sườn quyết định trực<br /> tiếp đến sự thành công của tạo hình khung sụn<br /> (sụn sườn mỏng thì không tạo được các gờ và<br /> rãnh của vành tai cũng như khả năng teo sụn<br /> dẫn đến biến dạng vành có thể xảy ra).<br /> <br /> Cách tạo khung sụn<br /> Theo Dr.Brent dùng sụn sườn 6, 7 làm<br /> khung chính và sụn 8 làm gờ luân trong thì đầu<br /> và tạo nắp tai, hõm cửa tai bằng sùn hõm tai bên<br /> đối diện(4,5).<br /> Theo Dr.Nagata dùng sụn sườn 6,7 làm<br /> khung chính và sụn 8 làm gờ luân, sụn 9 làm gờ<br /> đối luân, sụn thừa làm nắp tai trong thì đầu và<br /> dùng sụn 5 (rạch da ngực lần 2 để lấy sụn) làm<br /> hõm cửa tai trong thì 2 (thì cuối)(4,5).<br /> Trong nghiên cứu chúng tôi dùng sụn sườn<br /> 6,7 làm khung chính và sụn 8 làm gờ luân, sụn 9<br /> làm gờ đối luân, sụn thừa từ sụn 6, 7 làm sụn<br /> nắp tai và sụn hõm cửa ngay trong thì đầu. Vì<br /> dùng sụn 9 tăng cường cho gờ đối luân nên gờ<br /> và rãnh của vành tai sâu hơn và tự nhiên hơn<br /> trong kĩ thuật của Dr.Brent. Sử dụng sụn thừa<br /> (từ sụn 6, 7) làm sụn hõm cửa tai nhằm tránh mở<br /> lại ngực lấy thêm sụn 5 trong kĩ thuật của Dr.<br /> Nagata.<br /> <br /> Nâng vành tai<br /> Theo Dr.Brent nâng vành tai: dùng sụn hõm<br /> nắp tai bên đối diện và sử dụng ghép da mỏng<br /> che mặt sau tai – xương chủm(4,5).<br /> <br /> 171<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> Theo Dr.Nagata nâng vành tai: dùng sụn<br /> sườn 5 làm hõm nắp tai và sử dụng vạt cân cơ<br /> thái dương có cuống che mặt sau tai – xương<br /> chủm và sau đó ghép da mỏng phủ lên vạt cân<br /> cơ thái dương(4,5).<br /> Trong nghiên cứu chúng tôi nâng vành tai:<br /> vì đã tạo sụn hõm cửa tai ngay trong thì đầu nên<br /> trong thì 2 dùng vạt da + cơ thái dương có cuống<br /> để che mặt sau tai và xương chủm mà không sử<br /> dụng ghép da. Nhằm mục đích làm rãnh sau tai<br /> rộng, ngoài chống đỡ bằng sụn hõm cửa tai<br /> chúng tôi tăng cường thêm da + cơ thái dương.<br /> Ngoài ra vạt da cơ này làm tăng cường thêm<br /> giường mạch máu nuôi sụn lâu dài tránh thiểu<br /> dưỡng làm teo sụn ghép.<br /> <br /> Đánh giá chất lượng sụn sườn là quan trọng<br /> trong việc quyết định thời điểm phẫu thuật.<br /> Sụn tăng cường làm cho các rãnh ở vành tai<br /> sâu hơn và tự nhiên hơn.<br /> Sẹo xấu là một tai họa đối với tạo hình<br /> vành tai.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Bước đầu nghiên cứu phẫu thuật tạo hình tai<br /> nhỏ bằng sụn tự thân (sụn sườn) còn gặp nhiều<br /> khó khăn từ kĩ thuật lấy sụn, tạo hình khung<br /> sụn, cách đặt – cố định khung sụn cho đến các<br /> bước nâng vành tai, tạo hình dái tai…tuy số<br /> trường hợp phẫu thuật còn ít (8 trường hợp)<br /> chúng tôi rút ra một số nhận xét như sau:<br /> <br /> 172<br /> <br /> Bailey BJ, Johnson, JT, Newlands SD. Head and Neck Surgery<br /> – Otolaryngology, Fourth Edition. Philadelphia: Lippincott;<br /> 2006:2685-700.<br /> Brent B. Microtia repair with rib cartilage grafts: a review of<br /> personal experience with 1000 cases. Clin Plast Surg 2002,<br /> 29:257–271.<br /> Cummings CW, Flint PW, Harker LA, et al, editors.<br /> Otolaryngology head and neck surgery, Fourth Edition.<br /> Philadelphia: Mosby; 2004:4422–8, 4439-44.<br /> Pine HJ. Microtia Reconstruction. UTMB Department of<br /> Otolaryngology<br /> Grand<br /> Rounds,<br /> 2010.<br /> <br /> http://www.utmb.edu/otoref/grnds/grndsindex.ht<br /> ml.<br /> 5<br /> <br /> Shen J. (2004): Microtia Reconstruction. UTMB Department of<br /> Otolaryngology<br /> Grand<br /> Rounds,<br /> <br /> http://www.utmb.edu/otoref/grnds/grndsindex.ht<br /> ml<br /> 6<br /> <br /> Tanzer R, Edgerton M, et al. Symposium on Reconstruction of<br /> the Auricle, Volume 10. St. Louis: CV Mosby; 1974:3-11, 46-57.<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br />