VÕ VĂN LỘC1<br />
<br />
<br />
TÓM TẮT<br />
<br />
Quá trình tiếp nhận Nghị Quyết số 29-NQ/TW ngày 4 tháng 11 n m 2013 của Hội<br />
nghị Trung ương 8 khóa XI, tác giả bài viết tâm đắc với những vấn đề mới được nêu<br />
trong quan điểm và mục tiêu đào tạo của Nghị quyết. Nhân Hội nghị về ổi mới chương<br />
trình Giáo dục chính trị và Giáo dục công dân, tác giả trình bày một góc tiếp nhận của<br />
mình về Nghị quyết và th đề xuất một cách có thể vận dụng vào việc nghiên cứu đổi mới<br />
chương trình giáo dục chính trị và giáo dục công dân theo chủ đề của Hội nghị.<br />
<br />
Từ khóa: uan điểm, mục tiêu, yêu gia đ n , yêu Tổ quốc, sống tốt và làm việc<br />
hiệu quả<br />
<br />
1. Hiện nay to n Đảng, toàn dân ta đang t c cực thực hiện công cuộc “đổi mới căn<br />
bản và toàn diện giáo dục v đ o tạo”. Công cuộc đổi mới đó nằm trong chiến lược đổi<br />
mới toàn diện đất nước, vì thế, đôi mới trong giáo dục đ o tạo được xem là yếu tố quan<br />
trọng có tính quyết định chất lượng đổi mới toàn diện đất nước. Muốn thực hiện đổi mới<br />
giáo dục v đ o tạo, về p ư ng diện vĩ mô, cần có sự quan tâm chỉ đạo quyết liệt của<br />
Đảng, sự t am gia, v đầu tư t c đáng của N nước, trong đó có các Bộ, các ngành có<br />
liên quan. Lần này, trong Nghị quyết 29 của Đảng đã xác địn rõ n về sự đầu tư của<br />
N nước: “… đầu tư c o giáo dục l đầu tư p át triển, được ưu tiên đi trước trong các<br />
c ư ng tr n , ế hoạch phát triển kinh tế xã hội” . C ưa biết trong thực tiễn sắp tới, sự ưu<br />
tiên đi trước của đầu tư c o giáo dục sẽ n ư t ế n o, n ưng đọc trong Nghị quyết lần<br />
này, chúng ta thấy sáng lên niềm hy vọng vào quan điểm chỉ đạo đổi mới c n bản, toàn<br />
diện giáo dục và đào tạo của Đảng. Muốn ưu tiên đi trước, sự đầu tư đó p ải trở thành<br />
một nhiệm vụ quan trọng v ng đầu của các ngành, nhất là ngành tài chính – ngân<br />
<br />
1<br />
PGS.TS, Trường Đại ọc S i Gòn.<br />
ng. N ưng c ỉ tài chính – ngân ng t c ưa đủ, cái chính là bản thân bộ máy của<br />
ngành giáo dục – đ o tạo phải thực sự có đầy đủ năng lực để đảm đư ng công việc, ít<br />
nhất là khắc phục tình trạng yếu kém của bộ máy điều hành.<br />
<br />
2. Xét trong phạm vi của ngành giáo dục, đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và<br />
đ o tạo cần xem xét v đặt trong một hệ thống nhất quán các thành tố liên quan biện<br />
chứng nhau trong ngành giáo dục mà lý luận giáo dục học lâu nay đã c ỉ ra. Đổi mới một<br />
môn học, một c ư ng tr n n o đó cũng p ải được bắt đầu từ âu căn bản đầu tiên là<br />
xác định mục tiêu, kế đó l nội dung, p ư ng p áp, c ư ng tr n , t i liệu, hàng loạt các<br />
thành tố ác, trong đó có n ững điều kiện về tài chánh, kỹ thuật để thực hiện thành công<br />
đổi mới. Hôm nay chúng ta bàn về “Đổi mới chư ng t ình đ tạo ngành Giao D c<br />
chính tr và Giáo d c c ng n” là tích cực bàn bạc để góp phần hiện thực hóa Nghị<br />
quyết mới của Đảng, ở một âu n o đó của giáo dục, là một việc rất đáng oan ng ên .<br />
Trong nhiều môn, nhiều ngành học cần đổi mới, vì sao ngành giáo dục chính trị và giáo<br />
dục công dân lại mở hội nghị b n trước? Tôi cho rằng đây l điểm nhạy bén của Khoa<br />
Giáo dục chính trị - Trường Đại học Sài Gòn. Nhạy bén ở chỗ xác định vị tr v vai trò đi<br />
đầu của một ng n đ o tạo có sứ mệnh giáo dục hình thành và phát triển đạo l m người,<br />
làm công dân tốt c o đất nước trong bối cảnh kinh tế - xã hội khá phức tạp hiện nay. Nếu<br />
sản phẩm được đ o tạo mà không hội đủ phẩm chất của đạo l m người, làm công dân tốt<br />
c o đất nước thì dù có tài giỏi đến mấy (mà mất gốc, m t am n ũng) t c ẳng những<br />
ông giúp c g c o gia đ n , m còn có tội lớn đối với Tổ quốc.<br />
<br />
2.1. Đạo l m người, làm công dân tốt c o đất nước được nêu rõ trong Nghị quyết<br />
26, có thể nói là một cách nhìn sát thực với thời cuộc và thời đại. Đầu tiên là từ ba bước<br />
chuyển quan trọng trong quan điểm chỉ đạo của Đảng. Bước chuyển thứ nhất là chuyển<br />
mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu chú trọng trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện<br />
năng lực và phẩm chất người học. Bước chuyển thứ hai là chuyển phát triển giáo dục chủ<br />
yếu theo mục tiêu số lượng sang phát triển theo mục tiêu vừa đáp ưng yêu cầu số lượng<br />
vừa chú trọng nâng cao chất lượng và hiệu quả của giáo dục. Bước chuyển thứ ba là<br />
chuyển hệ thống giáo dục cứng nhắc, thiếu tính liên thông hiện nay sang hệ thống giáo<br />
dục mở, linh hoạt, bảo đảm liên thông giữa các tr n độ và giữa các p ư ng t ức đ o tạo;<br />
tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập (3, 2-6).<br />
<br />
2.2. Từ quan điểm chỉ đạo n ư vậy, Nghị quyết thiết lập các mục tiêu cần đạt được<br />
về p a người học, tức sản phẩm của giáo dục v đ o tạo: “Giáo dục con người Việt Nam<br />
phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi cá n ân; yêu gia đ n , yêu Tổ<br />
quốc, hết lòng phục vụ n ân dân v đất nước; có hiểu biết và kỹ năng c bản, khả năng<br />
sáng tạo để làm chủ bản thân, sống tốt và làm việc hiệu quả. Xây dựng nền giáo dục mở,<br />
thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt…” (2, 146-147)<br />
<br />
Có thể sắp xếp các mục tiêu trên đây t eo các n óm:<br />
<br />
- Nhóm mục tiêu thuộc về kỹ năng (có iểu biết và kỹ năng c bản, khả năng sáng<br />
tạo …);<br />
<br />
- Nhóm mục tiêu thuộc về tổ chức quản lý, p ư ng t ức, p ư ng p áp (nền giáo<br />
dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt);<br />
<br />
- Nhóm mục tiêu thuộc về phẩm chất người học (yêu gia đ n , yêu Tổ quốc, hết<br />
lòng phục vụ n ân dân v đất nước; sống tốt và làm việc hiệu quả.<br />
<br />
Trong nhóm mục tiêu thuộc về phẩm chất người học, phẩm chất yêu gia đình, yêu<br />
Tổ quốc là phẩm chất quyết định, làm tiền đề v động lực cho các phẩm chất còn lại của<br />
n óm. Tôi tâm đắc với nhóm mục tiêu về phẩm chất và cho rằng Nghị quyết n y đã cân<br />
nhắc để đưa ra n óm mục tiêu ướng người học đi đến sự hoàn thiện nhân cách cao cả là<br />
đạo l m người và làm công dân hữu c c o đất nước.<br />
<br />
3. Đạo l m người xưa nay lấy yêu gia đình và yêu Tổ quốc làm trọng, trong đó, yêu<br />
gia đ n l căn bản, là nguồn cội để yêu Tổ quốc và cả hai hòa quyện, xuyên thấm vào<br />
n au. “C ủ ng ĩa yêu nước truyền thống l tư tưởng tình cảm cao quý, thiêng liêng nhất,<br />
là cội nguồn của trí tuệ sáng tạo v lòng dũng cảm của người Việt Nam, cũng l c uẩn<br />
mực đạo đức c bản của dân tộc” (1, 28). Người chiến sĩ c ân c n ng y đêm lo bảo vệ<br />
biên cư ng Tổ quốc, là người luôn dấu kín trong lòng mình lòng yêu nhớ gia đ n sâu<br />
sắc. Càng yêu nhớ gia đ n , c ng c ăm lo bảo vệ Tổ quốc, vì trong Tổ quốc, có cha mẹ,<br />
ông b m n . Có yêu gia đ n , yêu Tổ quốc thì mới Trung với nước, hiếu với dân (Bác<br />
Hồ còn nói tận trung với nước, tận hiếu với dân).<br />
<br />
Yêu gia đ n , yêu Tổ quốc trong bối cảnh hiện nay không chỉ là tiếng gọi của từng<br />
trái tim riêng lẻ mà chính là tiếng gọi sâu thẳm của hồn t iêng sông núi đang t úc giục<br />
mọi người luôn có ý thức bảo vệ Tổ quốc.<br />
<br />
Vì vậy, cần xác định đúng mục tiêu của giáo dục chính trị, giáo dục công dân là<br />
giáo dục lòng yêu gia đ n , yêu Tổ quốc; lấy đó l m trung tâm, l m động lực để giáo dục,<br />
hình thành và phát triển các nhóm giá trị khác. Giáo dục lòng yêu gia đ n , yêu Tổ quốc<br />
là làm sao truyền đến từng học sinh nguồn cảm hứng và sức lay động tận cùng của Nam<br />
quốc sơn hà, của Hịch tướng sĩ, của Bình Ngô đại cáo, của Tuyên ngôn ộc lập 1945,<br />
của Di chúc thiêng liêng 1969 …V sao? C úng ta ông c động chiến tran , cũng<br />
không tuyên truyền lòng yêu nước vị kỷ, cực đoan, n ưng đứng trước tình hình hiện nay,<br />
tăng cường giáo dục lòng yêu gia đ n , yêu Tổ quốc là một mệnh lệnh mà mỗi cán bộ,<br />
giảng viên cần nhận thức cho rõ. Giữ c o được lòng yêu gia đ n , yêu Tổ quốc và bồi đắp<br />
cho nó phát triển thêm lên, phát triển vững bền, là một trong những sứ mạng cao cả của<br />
những ai có trách nhiệm xây dựng và mong muốn “Đổi mới chư ng t ình đ tạo<br />
ngành Giáo d c chính tr và Giáo d c c ng n” hiện nay.<br />
<br />
Ngày 12/10/2014<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
À LỆ ÍCH DẪN<br />
<br />
<br />
1. Bộ Giáo dục v Đ o tạo (2013), Giáo trình Tư tưởng Hồ Chí Minh, NXB Chính<br />
trị quốc gia<br />
<br />
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2013), Quan điểm của ảng về giáo dục và đào tạo<br />
trong thời kỳ đổi mới và hội nhập, NXB C n trị quốc gia<br />
<br />
3. Hội đồng Lý luận Trung ư ng v Trường Đại ọc S i Gòn (2014), Kỷ yếu Hội<br />
thảo khoa học: ổi mới c n bản, toàn diện giáo dục đại học ở Việt Nam theo<br />
tinh thần Nghị quyết Trung ương 8 khóa I, Lưu n nội bộ, t áng 01-2014<br />