zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

Đặc điểm chỉ số lipid máu trên bệnh nhân xơ vữa động mạch não

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Báo xấu

11
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Đặc điểm chỉ số lipid máu trên bệnh nhân xơ vữa động mạch não mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng bệnh nhân xơ vữa mạch máu não; Mối liên quan giữa các chỉ số lipid máu trên bệnh nhân có xơ vữa động mạch não và độ dày lớp nội trung mạc động mạch cảnh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đặc điểm chỉ số lipid máu trên bệnh nhân xơ vữa động mạch não

HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC CHUYÊN NGÀNH ĐỘT QUỴ VÀ CÁC BỆNH THẦN KINH LIÊN QUAN LẦN THỨ IX - 2022 ĐẶC ĐIỂM CHỈ SỐ LIPID MÁU TRÊN BỆNH NHÂN XƠ VỮA ĐỘNG MẠCH NÃO Nguyễn Đình Quang1, Ngô Thái Nhật Nguyên1 TÓM TẮT 40 chứng chóng mặt và độ dày lớp nội trung mạc Mở đầu: Đột quỵ não (ĐQ) là nguyên hàng động mạch cảnh. đầu gây khuyết tật. Nhiều nghiên cứu cho thấy Từ khóa: độ dày lớp nội trung mạch động rối loạn lipid máu là yếu tố nguy cơ độc lập nhồi mạch cảnh, nhồi máu não, rối loạn lipid máu, xơ máu não. Mục tiêu: (1) Mô tả đặc điểm lâm vữa động mạch sàng, cận lâm sàng bệnh nhân xơ vữa mạch máu não, (2) Mối liên quan giữa các chỉ số lipid máu SUMMARY trên bệnh nhân có xơ vữa động mạch não và độ CHARACTERISTICS OF BLOOD LIPID dày lớp nội trung mạc động mạch cảnh. Đối IN PATIENTS WITH tượng: bệnh nhân xác định có xơ vữa động mạch CEREBROVASCULAR não trên hình ảnh học. Phương pháp nghiên ATHEROSCLEROSIS cứu: Mô tả cắt ngang. Kết quả: Khảo sát 200 Background: Stroke is a major cause of bệnh nhân xơ vữa động mạch, trong đó 182 bệnh disability worldwide. Many studies have shown nhân nhồi máu não, nam giới chiếm 64%, độ tuổi that dyslipidemia is an independent risk factor for trung bình 63.13 ± 12.47, nồng độ LDL - C trung ischemic stroke. Objects: (1) Described vị 3.65 mmol/l, siêu âm Doppler động mạch cảnh characteristics clinical and subclinical of patients phát hiện 81,5% trường hợp có mảng xơ vữa, độ haved cerebrovascular atherosclerosis. (2) Relationship between blood lipid in patients with dày lớp nội trung mạc động mạch cảnh 1.3 mm. cerebral atherosclerosis and carotid intima-media Nồng độ Cholesterol máu và LDL – C máu có thickness Methods: cross-sectional study. tương quan thuận với độ dày lớp nội trung mạc Results: We examined 200 patients with động mạch cảnh lần lượt là r = 0.18, p < 0.05 và r cerebrovascular atherosclerosis, 182 patient = 0.22, p < 0.05. Hút thuốc lá (OR = 1.13, p < haved ischemic stroke; 64% male; mean age 0.05), triệu chứng chóng mặt và độ dày lớp nội 63.13 ± 12.47, median LDL-C is 3.65 mmol/l, trung mạc đông mạch cảnh (OR = 2.96, p < 0.05) Carotid duplex ultrasound detected 81.5% of là yếu tố nguy cơ nhồi máu não. Kết luận: Có cases with atherosclerotic plaque, the thickness mối tương quan giữa chí số lipid máu và độ dày of the carotid intima-media layer was 1.3 mm. lớp nội trung mạch động mạch cảnh. Các yếu tố Total cholesterol concentration and LDL-C nguy cơ nhồi máu não có hút thuốc lá, triệu concentration were positively correlated with carotid intima-media thickness r = 0.18, p < 0.05 and r = 0.22, p < 0.05, respectively. ¹Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai Conclusions: There is a correlation between Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Đình Quang blood lipid concentration and carotid artery Email: ngonguyen93@gmail.com intima-media thickness. Ngày nhận bài: 17.8.2022 Keyword: carotid artery intima-media Ngày phản biện khoa học: 20.8.2022 thickness, ischemic stroke, Ngày duyệt bài: 6.9.2022 314
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 519 - THÁNG 10 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2022 I. ĐẶT VẤN ĐỀ Tiêu chẩn loại trừ: BN có dùng các thuốc Đột quỵ não (ĐQ) là nguyên hàng đầu gây làm giảm lipid máu như statin, fibrat. khuyết tật, và đứng hàng thứ hai gây tử vong - Thời gian và địa điểm nghiên cứu: từ trên toàn thế giới [1]. Trong đó, nhồi máu não tháng 01/2021- 09/2021 tại Khoa nội thần (NMN) chiếm khoảng 80% trường hợp [2]. kinh, bệnh viện đa khoa Đồng Nai Xơ vữa động mạch (XVĐM) là nguyên nhân - Biến số: Biến kết cục: có hoặc không có thường gặp gây NMN có tỉ lệ 33% - 56% [3]. NMN. Biến định lượng: BMI, huyết áp tâm Rối loạn lipid máu là yếu tố nguy cơ thu, huyết áp tâm trương, độ lọc cầu thận (YTNC) quan trọng nhất gây XVĐM, làm được tính theo công thức Cockcroft - Gault, tăng độ dày lớp nội trung mạc động mạch Glucose máu, Cholesterol máu, HDL-C máu; cảnh [4],[5]. Nhiều nghiên cứu cho thấy rối Triglycerid máu, LDL-C máu, độ dày lớp nội loạn lipid máu là YTNC độc lập NMN [2] và trung mạc động mạch cảnh. Biến định tính: giảm nồng độ LDL máu, sẽ giảm nguy cơ đột hút thuốc lá, giới tính, triệu chứng chóng quỵ [6]. mặt. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Đặc - Phương pháp phân tích: điểm chỉ số lipid máu trên bệnh nhân xơ vữa Thống kê mô tả: Biến số định tính được động mạch não”, nhằm xác định được mối mô tả bằng tần số tuyệt đối và tỉ lệ (%). Biến liên hệ giữa XVĐM não và chỉ số lipid máu. số định lượng phân phối chuẩn mô tả bằng Từ đó, có các biện pháp dự phòng sớm các giá trị trung bình ± độ lệch chuẩn. Biến số biến cố mạch máu như: thay đổi lối sống, định lượng không phân phối chuẩn mô tả dùng thuốc hạ lipid máu, giảm nguy cơ tử bằng giá trị trung vị và khoảng tứ phân vị. vong và khuyết tật cho BN. Mục tiêu nghiên Thống kê phân tích: cứu: Kiểm định phân phối chuẩn biến số định - Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng bệnh lượng bằng phép kiểm Shapiro. Kiểm định nhân (BN) xơ vữa mạch não biến số định lượng phân phối chẩn bằng phép - Mối liên quan lâm sàng, cận lâm sàng kiểm t.test. Kiểm định biến số định lượng BN xơ vữa mạch máu não có nhồi máu não không theo phân phối chuẩn bằng phép kiểm - Mối liên quan giữa các chỉ số lipid máu Wilcoxon. trên BN có xơ vữa mạch máu và độ dày lớp Kiểm định biến định tính bằng phép kiểm nội trung mạc động mạch cảnh. Fisher. Phân tích hồi quy tuyến tính giữa các biến II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU định lượng với độ dày lớp nội trung mạc 2.1. Phương pháp nghiên cứu: Mô tả cắt động mạch cảnh bằng hệ số tương quan ngang trên 200 BN đột quỵ nhồi máu não. Pearson - Đối tượng nghiên cứu: BN có XVĐM Phân tích hồi quy logistic đơn biến và đa trong và ngoài sọ phát hiện bằng siêu âm biến giữa biến định lượng và kết cục NMN. Doppler động mạch cảnh hoặc MRA hay Giá trị p < 0.05 được coi có ý nghĩa thống CTA, tại bệnh viện đa khoa Đồng Nai. kê. Khoảng tin cậy 95%. Tiêu chẩn chọn bệnh: BN ≥ 18 tuổi, Nhập dữ liệu: Epi Data 3.1. Xử lý dữ liệu được xác định có XVĐM trên siêu âm và vẽ biểu đồ: R 4.1 Doppler động mạch cảnh hoặc MRA/CTA. 315
HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC CHUYÊN NGÀNH ĐỘT QUỴ VÀ CÁC BỆNH THẦN KINH LIÊN QUAN LẦN THỨ IX - 2022 III. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Bảng 1: Đặc điểm lâm sàng bệnh nhân xơ vữa mạch máu não (N = 200) n (%)/ trung bình ± độ lệch p Biến chuẩn/ Trung vị [khoảng tứ phân (kiểm định vị] Shapiro) Giới: Nam (%) 128 (64) Hút thuốc lá (%) 66 (33) Chóng mặt (%) 89 (44.5) Nhồi máu não (%) 182 (91) Mảng xơ vữa (%) Siêu âm (%) 163 (81.5) MRI/CTA (%) 124 (62) Tuổi 63.13 ± 12.47 0.187 Huyết áp tâm thu (mmHg) 140 [130 – 160] < 0.05 Huyết áp tâm trương (mmHg) 80 [80 – 90] < 0.05 Đường huyết đói (mmol/l) 6.42 [5.70 – 7.46] < 0.05 eGFR (ml/phút/1.73m )2 64.6 [51.15 – 79.14] < 0.05 Cholesterol (mmol/l) 5.73 [4.95 – 6.60] < 0.05 Triglycerid (mmol/l) 1.87 [1.32 – 2.71] < 0.05 HDL – C (mmol/l) 1.19 [1.04 – 1.4] < 0.05 LDL – C (mmol/l) 3.65 [3.00 – 4.28] < 0.05 IMT (mm) 1.3 [0.7 – 2.0] < 0.05 Bệnh nhân XVĐM não có các biến số mmol/l, 3.65 mmol/l. định lượng phần lớn không phân phối chuẩn. Độ dày lớp nội trung mạc động mạch Trong đó nam giới chiếm đa số 64%; triệu cảnh khoảng 1.3 [0.7-2.0] mm. Khoảng chứng chóng mặt 44.5%, BMI trung vị 22.4 81.5% trường hợp phát hiện mảng xơ vữa kg/m2 và độ tuổi trung bình 63.13 ± 12.47. trên siêu âm, và 62% trường hợp thấy trên Giá trị trung vị Cholesterol máu, MRA/CTA, Trong đó, 98 BN có tình trạng Triglycerid máu, HDL-C máu, LDL-C máu XVĐM phát hiện trên siêu âm Doppler động lần lượt là 5.73 mmol/l, 1.87 mmol/l, 1.19 mạch cảnh và MRA/CTA. Bảng 2: Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng bệnh nhân có và không nhồi máu não Nhồi máu não Biến p Có (n =182) Không (n =18) Giới: Nam (%) 115 (63) 13 (72.2) 0.61b Hút thuốc lá (%) 62 (34.1) 4 (22.2) 0.43b Chóng mặt (%) 75 (41.2) 14 (77.8) < 0.05b 316
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 519 - THÁNG 10 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2022 BMI (kg/m2) 22.22 [20.81 – 24.17] 23.01 [21.61 – 26.60] 0.14c HATT (mmHg) 140 [130 – 160] 135 [120 – 157.5] 0.55c HATTr (mmHg) 80 [80 – 90] 80 [72.5 – 90] 0.24c Glucose máu (mmol/l) 6.42 [5.71 – 7.49] 6.30 [5.51 – 7.26] 0.76c eGFR (ml/phút/1.73 m2) 63.17 [50.91 – 78.44] 71.12 [61.03 – 101.09] 0.05c Cholesterol (mmol/l) 5.77 [4.94 – 6.61] 5.57 [5.02– 6.28] 0.98c Triglycerid (mmol/l) 1.86 [1.32 – 2.65] 1.91 [1.32 – 3.02] 0.86c HDL-C (mmol/l) 1.85 [1.04 – 1.39] 1.31 [1.03 – 1.46] 0.28c LDL-C (mmol/l) 3.67 [2.96 – 4.30] 3.45 [3.17 – 4.23] 0.88c IMT (mm) 1.3 [0.7 – 2.0] 1.1 [0.6 – 1.25] 0.02c b: kiểm định Fisher; c: kiểm định Wilcox; Các chỉ số lâm sàng, cận lâm sàng khác HATT: huyết áp tâm thu; HATTr: huyết áp không có sự khác biệt có ý nghĩa giữa nhóm tâm trương NMN và không NMN. Độ dày lớp nội trung mạc động mạch Triệu chứng chóng mặt ở nhóm không cảnh ở nhóm NMN dày hơn nhóm không NMN có tỉ lệ cao hơn nhóm NMN, có thể NMN 0.2 mm (KTC 95%: 0.15 - 0.72 mm, p giải thích khi BN có triệu chứng chóng mặt < 0.05), sự khác biệt có ý nghĩa thống kê. sớm đi khám và được làm xét nghiệm kiểm Nghiên cứu Joseph F. Polak [8], cũng có sự tra. Còn nhóm NMN bị ảnh hưởng đến chức khác biệt độ dày lớp nội trung mạc động năng ghi nhớ, khiến BN không thể nhớ lại mạch cảnh giữa nhóm NMN và nhóm không đúng triệu chứng trước đó. NMN. Bảng 3: Hồi quy tuyến tính giữa các biến định lượng với độ dày lớp nội trung mạc động mạch cảnh Biến số α β r p 2 BMI (kg/m ) 1.39 0.003 0.01 0.871 Cholesterol (mmol/l) 0.71 0.129 0.18 0.008 Triglycerid (mmol/l) 1.40 0.248 0.05 0.492 HDL – C (mmol/l) 1.65 - 0.155 - 0.05 0.483 LDL – C (mmol/l) 0.80 0.179 0.22 0.002 Glucose máu (mmol/l) 1.44 0.002 0.01 0.912 2 eGFR (ml/phút/1.73 m ) 1.74 - 0.004 - 0.10 0.147 Độ dày lớp nội trung mạch động mạch cảnh. Cụ thể Cholesterol máu tăng 1 mmol/l thì lớp nội trung mạc động mạch cảnh sẽ dày thêm 0.129 mm (r = 0.18, p < 0.05). Còn LDL-C máu tăng 1 mmol/l thì lớp nội trung mạch động mạch cảnh dày thêm 0.179 mm (r = 0.22, p < 0.05). Nghiên cứu Caie Yang [9], cũng cho thấy có sự tương quan giữa nồng độ LDL-C máu và IMT (r = 0.137, p = 0.009), Cholesterol máu và IMT (r = 0.126, p = 0.017). 317
HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC CHUYÊN NGÀNH ĐỘT QUỴ VÀ CÁC BỆNH THẦN KINH LIÊN QUAN LẦN THỨ IX - 2022 Hình 1: Ma trận tương quan giữa các biến định lượng Cholesterol, LDL-C, HDL-C, độ lọc cầu thận và độ dày lớp nội trung mạc động mạch cảnh, giữa nhóm có hoặc không có NMN. Bảng 4: Hồi quy logistic các biến định lượng với kết cục NMN Đơn biến Đa biến Biến số OR OR KTC 95% p KTC 95% p hiệu chỉnh Giới 0.66 0.23 – 1.93 0.449 0.93 0.85 – 1.02 0.186 Hút thuốc 1.81 0.57 – 5.73 0.314 1.13 1.03 – 1.26 0.034 Chóng mặt 0.20 0.06 – 0.63 0.006 0.87 0.80 – 0.94 0.002 BMI (kg/m2) 0.89 0.77 – 1.03 0.106 0.99 0.98 – 1.00 0.119 HA tâm thu (mmHg) 1.00 0.98 – 1.02 0.835 0.99 0.99 – 1.00 0.278 HA tâm trương 1.03 0.98 – 1.07 0.236 1.00 0.99 – 1.00 0.105 (mmHg) Cholesterol (mmol/l) 1.01 0.69 – 1.49 0.95 0.98 0.88 – 1.10 0.961 Triglycerid (mmol/l) 1.09 0.78 – 1.52 0.633 1.00 0.97 – 1.04 0.818 HDL – C (mmol/l) 0.55 0.11 – 2.74 0.463 0.94 0.78 – 1.13 0.419 LDL – C (mmol/l) 1.04 0.65 – 1.66 0.862 1.02 0.90 – 1.15 0.955 eGFR (ml/phút/1.73 m2) 0.97 0.95 – 1.00 0.018 0.99 0.99 – 1.00 0.213 Glucose (mmol/l) 1.04 0.85 – 1.28 0.677 1.00 0.99 – 1.02 0.384 IMT (mm) 2.34 1.03 – 5.34 0.043 2.96 1.01 – 8.96 0.048 318
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 519 - THÁNG 10 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2022 Khi phân tích đơn biến thì chỉ có triệu Stroke”, Semin. Neurol, vol. 38, no. 02, pp. chứng chóng mặt (OR = 0.2, KTC 95% 0.06 208–211, Apr. 2018. - 0.63) và độ dày lớp nội trung mạc động 2. K.-N. Chen, L. He, L.-M. Zhong, Y.-Q. Ran, mạch cảnh (OR = 2.34, KTC 95% 1.03 - and Y. Liu, “Meta-Analysis of Dyslipidemia 5.34) liên quan có ý nghĩa thống kê đến kết Management for the Prevention of Ischemic Stroke Recurrence in China” Front. Neurol., cục NMN. Nhưng khi phân tích đa biến các vol. 11, p. 483570, Nov. 2020. biến tiên lượng với nhau, ngoài triệu chứng 3. P. B. Gorelick, K. S. Wong, H.-J. Bae, and D. chóng mặt (OR = 0.87, KTC 95% 0.80 - K. Pandey, “Large Artery Intracranial 0.94) và độ dày lớp nội trung mạc động mạch Occlusive Disease: A Large Worldwide Burden cảnh (OR = 2.96, KTC 95% 1.01- 8.96), thì but a Relatively Neglected Frontier,” Stroke, tiền căn hút thuốc lá cũng liên quan có ý vol. 39, no. 8, pp. 2396–2399, Aug. 2008. nghĩa thống kê đến kết cục NMN (OR = 4. P. Zhou et al., “Association between carotid 1.13, KTC 95% 1.03 - 1.26). intima media thickness and small dense low- Trong nghiên cứu Pengfei Sun [7], độ dày density lipoprotein cholesterol in acute lớp nội trung mạch động mạch cảnh cũng có ischaemic stroke,” Lipids Health Dis., vol. 19, liên quan tình trạng đột quỵ (OR 1.31, KTC no. 1, p. 177, Dec. 2020. 95% 1.06 – 1.61) 5. M. Juonala et al., “Associations of Dyslipidemias From Childhood to Adulthood IV. KẾT LUẬN With Carotid Intima-Media Thickness, Elasticity, and Brachial Flow-Mediated Nghiên cứu cắt ngang 200 BN xơ vữa Dilatation in Adulthood: The Cardiovascular động mạch não tại khoa Nội thần kinh, bệnh Risk in Young Finns Study,” Arterioscler. viện đa khoa Đồng Nai, trong đó 182 BN Thromb. Vasc. Biol., vol. 28, no. 5, pp. 1012– nhồi máu não, đã rút ra các kết luận sau: 1017, May 2008. Nam giới chiếm 64%, độ tuổi trung bình 6. H. Nakamura et al., “Primary prevention of 63.13 ± 12.47, nồng độ LDL-C ở mức 3.65 cardiovascular disease with pravastatin in mmol/l, Cholesterol máu 5.73 mmol/l. Japan (MEGA Study): a prospective Khoảng 81.5% trường hợp phát hiện mảng randomised controlled trial,” The Lancet, vol. xơ vữa trên siêu âm Doppler động mạch 368, no. 9542, pp. 1155–1163, Sep. 2006. cảnh. Độ dày lớp nội trung mạc động mạch 7. Pengfei Sun et al., “Carotid Intima-Media cảnh trong khoảng 0.7 – 2 mm, trung vị 1.3 Thickness and the Risk of First Stroke in mm và sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa Patients With Hypertension,” Stroke, vol. 51, nhóm nhồi máu não và không nhồi máu não no. 2, pp. 379–386, Feb. 2020. là 0.2 mm. Độ dày lớp nội trung mạc động 8. Polak J.F., Pencina M.J., O’Leary D.H et al. (2011). Common Carotid Artery Intima- mạch cảnh có sự tương quan thuận với nồng Media Thickness Progression as a Predictor of độ Cholesterol máu và LDL-C máu. Các yếu Stroke in Multi-Ethnic Study of tố có nguy cơ nhồi máu trong đó tiền căn hút Atherosclerosis. Stroke, 42(11), 3017–3021. thuốc lá, triệu chứng chóng mặt và độ dày 9. Caie Yang et al. The correlation between lớp nội trung mạc động mạch cảnh. serum lipid profile with carotid intima-media thickness and plaque. BMC Cardiovascular TÀI LIỆU THAM KHẢO Disorders 2014, 14:181. 1. M. Katan and A. Luft, “Global Burden of 319

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.