Đặc điểm về triệu chứng, mức độ than phiền và độ hài lòng của nam giới có triệu chứng đường tiết niệu dưới (LUTS) tại BVĐHYD TPHCM

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM VỀ TRIỆU CHỨNG, MỨC ĐỘ THAN PHIỀN<br /> VÀ ĐỘ HÀI LÒNG CỦA NAM GIỚI CÓ TRIỆU CHỨNG<br /> ĐƯỜNG TIẾT NIỆU DƯỚI (LUTS) TẠI BVĐHYD TPHCM<br /> Huỳnh Đắc Nhất*, Trần Lê Linh Phương*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Lấy bệnh nhân (BN) làm trung tâm đã trở thành một khía cạnh quan trọng trong việc điều trị các<br /> triệu chứng đường tiết niệu dưới (LUTS). Trong thực hành lâm sàng hàng ngày, điều quan trọng là phải xác<br /> định các triệu chứng phổ biến và khó chịu cho BN, để đánh giá sự hiểu biết bệnh, hành vi tìm kiếm chăm sóc sức<br /> khỏe và mức độ hài lòng với điều trị hiện nay.<br /> Mục tiêu: Khảo sát tỉ lệ, mức độ than phiền và hài lòng trong điều trị các triệu chứng đường tiết niệu dưới<br /> bao gồm: tiểu chậm, tiểu đêm, tiểu gấp và tiểu rỉ.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả trên các BN nam trên 18 tuổi, đến<br /> khám lần đầu vì các triệu chứng đường tiết niệu dưới tồn tại ít nhất 1 tháng. Sau khi đã được sàng lọc, các BN<br /> đồng ý tham gia nghiên cứu tự đọc và điền vào bảng câu hỏi được soạn sẵn từ 01/03/2015 đến 31/08/2015 tại<br /> phòng khám Tiết niệu Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM.<br /> Kết quả: Có 99 BN từ 18 – 86 tuổi. Chủ yếu là độ tuổi từ 76- 85 tuổi, chiếm khoảng 20%, chủ yếu chưa có<br /> cắt tuyến tiền liệt ngã niệu đạo (TURP). BN đang làm việc chiếm 55%, người về hưu chiếm 25%. Tỉ lệ các triệu<br /> chứng lần lượt là tiểu đêm 75%, tiểu gấp 47%, tiểu chậm 44%, tiểu rỉ 30%. Các triệu chứng thường đi kèm<br /> nhau, tiểu đêm là triệu chứng đi kèm hằng định. Triệu chứng khó chịu nhất là tiểu đêm với 47% gây phiền<br /> phức, tiếp theo lần lượt là tiểu gấp 37%, tiểu chậm 27%, tiểu rỉ 24%. Trước khi đến khám, 38% BN đã được<br /> khám và điều trị trước đây nhưng chưa hài lòng và mong muốn được điều trị tiếp theo. 48% BN nghĩ rằng tiểu<br /> đêm là do tuyến tiền liệt. 18 % BN dùng các loại thảo dược và thực phẩm chức năng để điều trị tiểu đêm. Các<br /> BN đã cắt tuyến tiền liệt ngã niệu đạo chỉ cải thiện triệu chứng tiểu chậm, các triệu chứng khác vẫn còn nổi bật.<br /> Kết luận: BN đến khám vì LUTS thường có các triệu chứng kết hợp, không chỉ ở những BN lớn tuổi. Tiểu<br /> đêm là triệu chứng phổ biến nhất, và là triệu chứng than phiền nhất. Các BN đã được điều trị thường chưa hài<br /> lòng và mong muốn được điều trị tiếp tục. Kết quả của nghiên cứu cũng cho thấy cần giáo dục BN hiểu được<br /> nguyên nhân của các triệu chứng đường Tiết niệu dưới.<br /> Từ khóa: LUTS, TURP, tiểu đêm, tiểu gấp, tiểu chậm, tiểu rỉ.<br /> ABSTRACT<br /> SYMPTOM PREVALENCE, BOTHER AND TREATMENT SATISFACTION IN MEN WITH LOWER<br /> URINARY TRACT SYMPTOMS IN UNIVERSITY MEDICAL CENTER AT HCM CITY: A CROSS-<br /> SECTIONAL SURVEY<br /> Tran Le Linh Phuong, Huynh Dac Nhat<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 2 - 2016: 101 - 104<br /> <br /> Introduction: Patient-centered care has become an important aspect of the management of lower urinary<br /> tract symptoms (LUTS). In implementing this approach in daily clinical practice, it is important to identify<br /> symptoms common and bothersome to patients, to assess their disease understanding, healthcare-seeking<br /> <br /> * Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM<br /> Tác giả liên lạc: ThS BS. Huỳnh Đắc Nhất ĐT: 0972533678. Email: huynhdacnhat01@gmail.com<br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí Minh 2016 101<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br /> <br /> behaviors and level of satisfaction with current treatment.<br /> Objective: The overall objective of the survey is to systematically examine patient’s perspectives on LUTS:<br /> urgency, nocturia, slow stream and post-micturition dribble and their treatments.<br /> Method: A cross-sectional survey involving adult men seeking consultation at urology clinics because of<br /> LUTS in University Medical Center 1 will be conducted using convenience sampling from 01/03/2015 to<br /> 31/08/2015.<br /> Result: There are 99 patients from 18-86 years old. Mostly aged 76- 85 years old, accounting for about<br /> 20%, mainly without TURP. Patients have jobs accounted for 55%, 25% retirees. The percentage of symptoms:<br /> nocturia, urgency, slow stream and post-micturition dribble are 75%, 47%, 44%, 30%, respectively.<br /> Oftentimes, symptoms coexisted and were accompanied with nocturia. The degree of bother from their<br /> symptoms: 47% for nocturia, which is the most discomfortable, 37% for urgency, 27% for slow stream, and<br /> 24% for post-micturition dribble. Prior to our examination, 38% of patients were examined and treated before<br /> but not satisfied and looking forward to the next treatment. There are 60% of patients thought that nocturia is<br /> due to prostate. There are 18% of patients using herbal remedies and dietary supplements for the treatment of<br /> nocturia. The patients who received TURP improve only slow stream profile, other symptoms are still<br /> outstanding.<br /> Conclusion: Patients who sought urologist care for LUTS often presented with multiple symptoms, not<br /> only in the older patients. Nocturia emerged as the most common and bothersome symptom amongst the four<br /> core symptoms studied. Most patients were pre-treated but were not entirely satisfied with previous treatment.<br /> The survey results also highlighted the need for more patient education on the causes of their LUTS.<br /> Key words: LUTS, TURP, nocturia, urgency, slow stream and post-micturition dribble.<br /> MỞ ĐẦU Công cụ tiêu chuẩn như thang điểm quốc tế về<br /> triệu chứng tuyến tiền liệt (IPSS) đánh giá mức<br /> Lấy bệnh nhân làm trung tâm đã trở thành<br /> độ nghiêm trọng của LUTS, mà không phản<br /> một khía cạnh quan trọng của việc quản lý các ánh bận tâm chủ quan của bệnh nhân.<br /> triệu chứng đường tiết niệu dưới (LUTS)(11).<br /> Sự hài lòng điều trị và các kết quả tự đánh<br /> Trong thực hành lâm sàng hàng ngày, điều<br /> giá khác của bệnh nhân đang ngày càng được<br /> quan trọng là phải xác định các triệu chứng phổ<br /> công nhận là biện pháp quan trọng để đánh giá<br /> biến và khó chịu cho bệnh nhân, để đánh giá sự<br /> hiệu quả của chăm sóc y tế ngoài các công cụ đo<br /> hiểu biết bệnh, hành vi tìm kiếm chăm sóc sức<br /> lường lâm sàng(10). Các biện pháp này cho phép<br /> khỏe và mức độ hài lòng với điều trị hiện nay.<br /> các nhà cung cấp chăm sóc y tế đánh giá chất<br /> LUTS là một tình trạng phổ biến của nam lượng chăm sóc của họ khi đặt mình vào các<br /> giới lớn tuổi. Theo Asian Survey of Aging Males ước muốn và yêu cầu của bệnh nhân.<br /> báo cáo LUTS có ở 36-60% ở nam giới độ tuổi từ<br /> 50 năm trở lên mức độ trung bình và nặng(8). Mục tiêu<br /> Các nghiên cứu dịch tễ học trước khác phần lớn Mục tiêu chính<br /> tập trung vào các quốc gia cụ thể hoặc các nhóm Xác định tỉ lệ của 4 triệu chứng đường tiết<br /> nhỏ bệnh nhân(4,5,6,7,9,12). Các nghiên cứu quy mô niệu dưới bao gồm tiểu gấp, tiểu đêm, tiểu<br /> lớn trên toàn khu vực Đông Nam Á điều tra tần chậm, tiểu rỉ trong các bệnh nhân đến khám vì<br /> số của triệu chứng cá nhân ở các bệnh nhân đi LUTS.<br /> khám rất ít.<br /> Mục tiêu phụ<br /> LUTS đã vươn xa ảnh hưởng đến cuộc sống Đánh giá mức độ phiền phức, các hình thức<br /> hàng ngày của bệnh nhân và mối quan hệ(2,3). điều trị trước khi đến khám và mức độ hài lòng.<br /> <br /> <br /> 102 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí Minh 2016<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Sự phân bố tuổi của 4 triệu chứng. phiền phức nhiều, tiếp theo lần lượt là tiểu gấp<br /> Xác định triệu chứng nào là khó chịu nhất. 37%, tiểu chậm 27%, tiểu rỉ 24%.<br /> Xác định mức độ cải thiện của 4 triệu chứng Bảng 1. Các nguyên nhân của tiểu đêm theo sự hiểu<br /> sau khi cắt tuyến tiền liệt. biết của BN<br /> N=99 %<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU Tuyến tiền liệt 48 48<br /> Cắt ngang mô tả các bệnh nhân mới liên Tâm lý 14 14<br /> Bàng quang 30 30<br /> tiếp hoàn thành các tiêu chí dưới đây. Tiêu<br /> Khác(Suy thận, ĐTĐ,…) 10 10<br /> chuẩn chọn mẫu: (1) nam giới, tuổi trên 18, đến Không biết 28 28<br /> khám lần đầu tiên, và (2) có triệu chứng đường<br /> Trước khi đến khám, 38% BN đã được<br /> tiểu dưới (LUTS) ít nhất một tháng.<br /> khám và điều trị trước đây nhưng chưa hài lòng<br /> LUTS, theo báo cáo tiêu chuẩn hóa của hội và mong muốn được điều trị tiếp theo. 48% BN<br /> tiểu tiện tự chủ(1) được định nghĩa bao gồm nghĩ rằng tiểu đêm là do tuyến tiền liệt. 18 %<br /> tăng tần suất đi tiểu ban ngày, tiểu đêm, tiểu BN dùng các loại thảo dược và thực phẩm chức<br /> gấp, tiểu không tự chủ, tiểu chậm hay yếu, năng để điều trị tiểu đêm. Các BN đã cắt tuyến<br /> tiểu ngập ngừng, tiểu gián đoạn, tiểu rặn, tiểu tiền liệt ngã niệu đạo chỉ cải thiện triệu chứng<br /> rỉ cuối dòng, tiểu không hết và rỉ nước tiểu tiểu chậm, các triệu chứng khác vẫn còn nổi bật.<br /> sau khi tiểu xong.<br /> Bảng 2. Tỉ lệ cải thiện LUTS sau TURP<br /> Tiêu chuẩn loại trừ là: (1) đặt ống thông niệu Tiểu Tiểu<br /> N=8 (%) Tiểu gấp Tiểu rỉ<br /> đạo ngắt quãng hay liên tục, (2) ung thư tuyến đêm chậm<br /> tiền liệt hay tiêu hóa, (3) chấn thương tủy sống, Cải thiện 2 (24%) 2 (24%) 7 (88%) 4 (52%)<br /> (4) niệu đạo hẹp, (5) LUTS do các nguyên nhân Như cũ 1 (12%) 5 (64%) 1 (12%) 1 (12%)<br /> Tệ hơn 2 (24%) 1 (12%) 0 (0%) 2 (24%)<br /> khác, chẳng hạn như nghi ngờ nhiễm trùng<br /> Không có triệu<br /> hoặc viêm bàng quang hoặc viêm tuyến tiền 3 (40%) 0 (0%) 0 (0%) 1 (12%)<br /> chứng trước đây<br /> liệt, (6) Khó khăn trong việc đọc hiểu thông tin BÀN LUẬN<br /> bằng văn bản.<br /> Qua kết quả nghiên cứu cho thấy LUTS<br /> Sau khi đã được sàng lọc, các BN đồng ý<br /> không chỉ là vấn đề của người lớn tuổi. Mặc dù<br /> tham gia nghiên cứu tự đọc và điền vào bảng<br /> đã điều trị trước đây nhưng bệnh nhân vẫn<br /> câu hỏi được soạn sẵn. Có tất cả 99 BN đủ tiêu<br /> muốn triệu chứng được cải thiện hơn nữa. Tiểu<br /> chí tham gia từ 01/03/2015 đến 31/08/2015.<br /> đêm vẫn nổi lên như là một triệu chứng phổ<br /> Dùng phầm mềm thống kê SPSS 16.0 để xử biến nhất và một số bệnh nhân lựa chọn các<br /> lý kết quả. phương pháp tự đều trị như thực phẩm chức<br /> KẾT QUẢ năng, thảo dược… và vấn đề nhận thức của<br /> bệnh nhân về nguyên nhân của tiểu đêm cho<br /> Có 99 BN từ 18 – 86 tuổi. Chủ yếu là độ tuổi<br /> thấy phải giáo dục cho bệnh nhân hiểu thêm về<br /> từ 76- 85 tuổi, chiếm khoảng 20%, chủ yếu chưa<br /> triệu chứng của cơ thể mình. TURP chỉ cải thiện<br /> có cắt tuyến tiền liệt ngã niệu đạo (TURP) 92%.<br /> được các triệu chứng tắc nghẽn chứ không cải<br /> BN đang làm việc chiếm 55%, người về hưu<br /> thiện tất cả các triệu chứng.<br /> chiếm 25%. Tỉ lệ các triệu chứng lần lượt là tiểu<br /> đêm 75%, tiểu gấp 47%, tiểu chậm 44%, tiểu rỉ Mặc hạn chế của nghiên cứu là không khảo<br /> 30%. Các triệu chứng thường đi kèm nhau, tiểu sát các điều trị cụ thể trước đó, chỉ khảo sát bốn<br /> đêm là triệu chứng đi kèm hằng định. Số bệnh triệu chứng nổi bật nhất của LUTS, trong khi đó<br /> nhân có cùng lúc 4 triệu chứng là 40%. Triệu có những bệnh nhân đến khám vì những triệu<br /> chứng khó chịu nhất là tiểu đêm với 47% gây chứng LUTS khác kèm theo, vì vậy hạn chế sự<br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí Minh 2016 103<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br /> <br /> hiểu biết của chúng ta hơn về LUTS. Hơn nữa Hospital Universiti Sains Malaysia (HUSM). Malays J<br /> Med Sci, 14: 67-71.<br /> chỉ dựa trên bảng câu hỏi tự đánh giá sẽ thiếu 5. Homma Y, Yamaguchi O, Hayashi K (2006).<br /> chính xác do vấn đề chủ quan như: tiểu chậm, Neurogenic Bladder Society Committee, Epidemiologic<br /> survey of lower urinary tract symptoms in Japan. Urology,<br /> tiểu đêm nhiều lần… Tuy nhiên với mục tiêu<br /> 68: 560-564.<br /> lấy bệnh nhân làm trung tâm thì việc tìm hiểu 6. Hsieh CI, Lung AL, Chang LI, et al (2013). Prevalence,<br /> tâm tư, nguyện vọng điều trị cũng như độ than associated factors, and relationship to quality of life of<br /> lower urinary tract symptoms: a cross-sectional,<br /> phiền về từng triệu chứng riêng lẽ sẽ giúp questionnaire survey of cancer patients. Int J Clin Pract,<br /> chúng ta có kế hoạch điều trị lâu dài cho bệnh 67: 566-575.<br /> nhân dựa trên triệu chứng. 7. Lee SH, Chung BH, Kim CS, et al (2012). Survey on<br /> benign prostatic hyperplasia distribution and treatment<br /> KẾT LUẬN patterns for men with lower urinary tract symptoms<br /> visiting urologists at general hospitals in Korea: a<br /> BN đến khám vì LUTS thường có các triệu prospective, noncontrolled, observational cohort study.<br /> Urology, 79: 1379-1384.<br /> chứng kết hợp, không chỉ ở những BN lớn tuổi.<br /> 8. Li MK, Garcia LA, Rosen R (2005). Lower urinary tract<br /> Tiểu đêm là triệu chứng phổ biến nhất, và là symptoms and male sexual dysfunction in Asia: a survey<br /> triệu chứng than phiền nhất. Các BN đã được of ageing men from five Asian countries. BJU Int, 96: 1339-<br /> 1354.<br /> điều trị thường chưa hài lòng và mong muốn 9. Liew LC, Tiong HY, Wong ML, et al (2006). A population<br /> được điều trị tiếp tục. Kết quả của nghiên cứu study of nocturia in Singapore. BJU Int, 97: 109-112.<br /> cũng cho thấy cần giáo dục BN hiểu được 10. Members of Committees (2010). Fourth International<br /> Consultation on Incontinence. Fourth International<br /> nguyên nhân của các triệu chứng đường Tiết Consultation on Incontinence Recommendations of the<br /> Niệu dưới. International Scientific Committee: Evaluation and<br /> Treatment of Urinary Incontinence, Pelvic Organ Prolapse,<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO and Fecal Incontinence. Neurourol Urodyn, 29: 213-240.<br /> 1. Abrams P, Cardozo L, Fall M, et al (2003). The 11. National Institute for Health and Clinical Excellence<br /> standardisation of terminology in lower urinary tract (NICE) (2010). National Clinical Guideline Centre for<br /> function: Report from the Standardisation Sub-committee Acute and Chronic Conditions, Lower urinary tract<br /> of the International Continence Society. Urology 61: 37-49. symptoms, the management of lower urinary tract<br /> 2. Gannon K, Glover L, O'Neill M, et al (2005). Lower urinary symptoms in men in London (UK), 97: 5.<br /> tract symptoms in men: self-perceptions and the concept of 12. Ngai KH, Kwong AS, Wong AS, Tsui WW (2013).<br /> bother. BJU Int, 96: 823-827. Erectile dysfunction and lower urinary tract symptoms:<br /> 3. Glover L, Gannon K, McLoughlin J, et al (2004). Men's prevalence and risk factors in a Hong Kong primary care<br /> experiences of having lower urinary tract symptoms: setting. Hong Kong Med J. 19: 311-316.<br /> factors relating to bother, BJU Int, 94: 563-567.<br /> 4. Hamzah AA, Rahman MN, Daud MA, et al (2007). A Ngày nhận bài báo: 10/03/2016<br /> survey on lower urinary tract symptoms (LUTS) among<br /> patients with benign prostatic hyperplasia (BPH) in<br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 15/03/2016<br /> Ngày bài báo được đăng: 25/03/2016<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 104 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí Minh 2016<br />