Đánh giá chức năng thị giác và sự không phụ thuộc kính ở bệnh nhân được đặt thủy tinh thể nhân tạo với thị giác một mắt

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ CHỨC NĂNG THỊ GIÁC VÀ SỰ KHÔNG PHỤ THUỘC KÍNH<br /> Ở BỆNH NHÂN ĐƯỢC ĐẶT THỦY TINH THỂ NHÂN TẠO<br /> VỚI THỊ GIÁC MỘT MẮT<br /> Nguyễn Anh Trí Cường*, Lê Minh Tuấn**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Xác định hiệu quả của phương pháp thị giác một mắt qua kết quả thị lực nhìn xa, nhìn gần, nhìn<br /> trung gian. Phân tích chất lượng thị giác một mắt qua độ nhạy cảm tương phản, mức độ phù thị, hợp thị.Đánh<br /> giá mức độ hài lòng của bệnh nhân.<br /> Phương pháp: Nghiên cứu mô tả tiền cứu cắt dọc hàng loạt ca, với mắt nhìn gần được điều chỉnh công suất<br /> sao cho thành mắt cận thị 1,5 D.<br /> Kết quả: 45 bệnh nhân được phẫu thuật, tuổi trung bình X = 67,42 ± 5,94. Độ chênh lệch khúc xạ hai mắt1,56 ± 0,43 D. UCNVA ≥ 20/32 (J2) chiếm 95.5%. Thị lực trung gian hai mắt ≥ 20/40 (J3) chiếm tỷ lệ 95,6%.<br /> UCDVA ≥ 20/25 chiếm 82,2%. Thị lực hình nổi trung bình khi chưa chỉnh kính X = 66 ± 7, thấp hơn trị sau khi<br /> đã chỉnh kính X = 52 ± 6. Bệnh nhân hài lòng chiếm tỷ lệ 75,6%, có 9 bệnh nhân có thể chấp nhận được chiếm<br /> 20,0%. Chỉ có 2 bệnh nhân (4,4%) không chấp nhận. Không bao giờ phải mang kính chiếm tỷ lệ 68,9%, thỉnh<br /> thoảng phải đeo kính chiếm 13,3%, luôn luôn mang kính chiếm 17,8%.<br /> Từ khoá: Chức năng thị giác, phương pháp thị giác một mắt.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> EVALUATION OF VISUAL FUNCTION AND INDEPENDENT OF GLASSES IN PHACO PATIENTS<br /> WITH MONOVISION METHOD<br /> Nguyen Anh Tri Cuong, Le Minh Tuan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 - Supplement of No 1 - 2013: 229 - 236<br /> Purpose: Assess efficacy of monovision method by the outcome of distance, near and intermediate vision.<br /> Analysis the quality of monovision by evaluation of contract sensitivity, fusion. Patient satisfaction<br /> Methods: This study evaluated consecutive cataract patients who were surgeried by phaco to treat<br /> presbiopia, dominant eye corected for distance with VA ≥ 7/10, second eye become myopia with -1,5D. - Three<br /> months postoperatively, evaluation of visual funtion and patient satisfaction.<br /> Results: There were 45 patients with a mean age X = 67.42 ± 5.94 years. Refractive disparity between two<br /> eyes was -1.56 ± 0.43 D. Binocular uncorrected near VA was at least 20/32 (Jaeger 2) in 95.5% of patients,<br /> intermediate vision was at least 20/40 (Jaeger 3) in 95.6% of patients and binocular uncorrected distance VA was<br /> at least 20/25 in 82.2% of patients. Mean uncorrected stereo acuity was X = 66 ± 7 and corrected stereo acuity<br /> was X = 52 ± 6. Patient satisfaction was good in 75.6% of patients, morderate satisfaction in 20.0% and the<br /> remaining in 4.4% of patients reported not satisfaction. There were in 68.9% of patients not use glasses, 13.3% of<br /> patient sometime use glasses and 12.8% of patient need glasses for living.<br /> Conclusions: Patient with monovision method for treating presbyopia had improved in distance, near and<br /> intermediate visual acuity. The visual function was not impaired.<br /> <br /> <br /> <br /> Bv Mắt Cao Thắng<br /> Bộ Môn Mắt ĐHYD TP.HCM<br /> Tác giả liên lạc: BS. Nguyễn Anh Trí Cường<br /> ĐT: 0918451926<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Email: tricuong_70@yahoo.com<br /> <br /> 229<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Key words: Visual function, pseudophakic monovision.<br /> lựa chọn cho việc không phải phụ thuộc vào<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> kính gọng với chất lượng thị giác tốt hơn đồng<br /> Ngày nay phẫu thuật thủy tinh thể còn được<br /> thời nâng cao được chất lượng cuộc sống sau<br /> gọi là phẫu thuật thủy tinh thể khúc xạ. Sau mổ<br /> phẫu thuật. Chúng tôi quyết định tiến hành thực<br /> bệnh nhân không còn chức năng điều tiết. Bệnh<br /> hiện đề tài: “Đánh giá chức năng thị giác và sự<br /> nhân có nhu cầu nhìn rõ ở nhiều khoảng cách<br /> không phụ thuộc kính ở bệnh nhân được đặt<br /> khác nhau và phải sử dụng kính gọng, điều đó<br /> thủy tinh thể nhân tạo với thị giác một mắt”<br /> làm giảm chất lượng cuộc sống và giảm đi ý<br /> ĐỐI TƯỢNG-PHƯƠNGPHÁP NGHIÊNCỨU<br /> nghĩa của phẫu thuật này.<br /> Để bệnh nhân không phụ thuộc vào việc đeo<br /> kính gọng sau khi phẫu thuật thủy tinh thể thật<br /> sự là một thách thức đối với ngành nhãn khoa.<br /> Có nhiều lựa chọn cho vấn đề này như sử dụng<br /> kính nội nhãn điều tiết, nhược điểm là khi bệnh<br /> nhân bị đục bao sau và phải mở bao sau bằng<br /> laser sẽ làm mất đi sự tòan vẹn của bao sau do<br /> đó ảnh hưởng lực điều tiết của kính. Hoặc kính<br /> nội nhãn đa tiêu cự. Nhưng không phải bệnh<br /> nhân nào cũng thích nghi được với kính nội<br /> nhãn đa tiêu cự.<br /> Năm 1984 Boerner và Thrasher lần đầu tiên<br /> mô tả phương pháp thị giác một mắt<br /> (monovision) ở bệnh nhân đặt thủy tinh thể<br /> nhân tạo. Theo Handa tỷ lệ hài lòng của bệnh<br /> nhân sau khi phẫu thuật thủy tinh thể theo<br /> phương pháp thị giác một mắt có đặt kính nội<br /> nhãn là 80%(12).<br /> Trong phương pháp này người ta chọn công<br /> suất kính nội nhãn sao cho một mắt gần chính<br /> thị hoặc chính thị để nhìn xa, mắt thứ hai được<br /> chỉnh sao cho trở nên cận thị sử dụng cho thị lực<br /> gần. Những bệnh nhân này có thể cần chỉnh<br /> kính gọng để đạt được chức năng thị giác tối ưu<br /> với những công việc chắc chắn như lái xe ban<br /> đêm, việc này khó có thể thực hiện được với<br /> những rắc rối của kính đa tiêu cự.<br /> Ở Việt Nam phẫu thuật thủy tinh thể đặt<br /> kính nội nhãn đa tiêu cự hay kính điều tiết có chi<br /> phí còn quá cao. và chưa có đề tài nào nghiên<br /> cứu về vấn đề này.<br /> Phương pháp phẫu thuật phaco đặt kính nội<br /> nhãn đơn tiêu cự với thị giác một mắt<br /> (monovision) giúp cho bệnh nhân có thêm một<br /> <br /> 230<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Dân số mục tiêu<br /> Bệnh nhân nam ≥ 60 tuổi, nữ ≥ 55 tuổi, đục<br /> thủy tinh thể có chỉ định phẫu thuật phaco.<br /> Tiêu chuẩn chọn mẫu<br /> Bệnh nhân nam ≥ 60 tuổi, bệnh nhân nữ ≥ 55<br /> tuổi. đục thủy tinh thể 2 mắt có chỉ định phẫu<br /> thuật phaco hoặc bệnh đã mổ đục thủy tinh thể<br /> một mắt có thị lực ≥ 7/10 (20/30) và có mắt kia<br /> đục thủy tinh thể có chỉ định phẫu thuật.<br /> Độ loạn thị giác mạc nhỏ hơn hoặc bằng<br /> 0,75D.<br /> Bệnh nhân có ý muốn giảm sự phụ thuộc<br /> vào kính gọng điều chỉnh và không có khả năng<br /> kinh tế để đặt kính đa tiêu.<br /> <br /> Tiêu chuẩn lọai trừ<br /> Bệnh nhân đục thủy tinh thể kèm với bệnh<br /> Glôcôm, đã phẫu thuật bong võng mạc.<br /> Bệnh nhân có độ lác > 10.0 ∆.<br /> Độ loạn thị giác mạc mắt có chỉ định phẫu<br /> thuật lớn hơn 0,75D.<br /> Bệnh nhân có tiền căn viêm nội nhãn.<br /> Bệnh nhân có biến chứng trong khi phẫu<br /> thuật và hậu phẫu.<br /> Có bệnh đáy mắt.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Nghiên cứu mô tả tiến cứu cắt dọc hàng loạt<br /> ca, với mắt nhìn gần được điều chỉnh công suất<br /> sao cho thành mắt cận thị 1,5 D.<br /> <br /> Chuyên Đề Tai Mũi Họng – Mắt<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> Quy trình nghiên cứu<br /> Đo thị lực trước phẫu thuật. Đo thị lực 2 mắt<br /> nhìn gần, trung gian và xa.<br /> Đối với trường hợp bệnh nhân phải phẫu<br /> thuật hai mắt. Bênh nhân trước tiên sẽ được<br /> phẫu thuật để đạt thị lực nhìn xa tốt, mắt thứ hai<br /> chọn công suất kính nội nhãn sao cho cận thị 1,50 D.<br /> <br /> Hậu phẫu<br /> Đánh giá về chất lượng thị giác và hiệu quả<br /> của phương pháp sau 3 tháng phẫu thuật.<br /> Đo thị lực nhìn gần, trung gian và xa tại các<br /> khoảng cách 0,4m, 1m, 6m. Thị lực gần và trung<br /> gian được đổi sang Jaeger.<br /> Đo độ nhạy cảm tương phản<br /> Đánh giá thị lực hình nổi: dùng bảng Titmus<br /> Đánh giá độ hợp thị<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Số bệnh nhân phẫu thuật<br /> Có 28 bệnh nhân (62,2%) đã phẫu thuật một<br /> mắt trước đó có thị lực nhìn xa tốt, Bệnh nhân<br /> phẫu thuật 2 mắt chiếm 37,8%.<br /> <br /> Tình trạng trước phẫu thuật<br /> Thị lực 2 mắt trước phẫu thuật<br /> Trước khi phẫu thuật bệnh nhân UCNVA<br /> hai mắt rất thấp khoảng 20/63 (0,509 logMAG),<br /> UCVA trung gian hai mắt khoảng 20/40 và<br /> UCDVA hai mắt < 20/50 (0,416 logMAR).<br /> Công suất thủy tinh thể nhân tạo của hai mắt<br /> Mắt chính thị có công suất trung bình +<br /> 20,6D ± 2,2. Mắt không chính thị có công suất<br /> trung bình + 21,8D ± 2,1.<br /> <br /> Kết quả thị lực sau phẫu thuật<br /> Mắt chính thị<br /> <br /> Thị lực, ĐNTP, thị lực hình nổi, hợp thị do<br /> cùng một người đo và ghi số liệu.<br /> <br /> UCNVA ̴20/80 (0,575 logMAR), UCDVA<br /> <br /> Đánh giá sự phụ thuộc kính của bệnh nhân<br /> sau phẫu thuật như sau: Dựa vào bảng câu hỏi<br /> (VF 7), mức độ hài lòng của bệnh nhân được<br /> phân ra ba mức độ: Hài lòng, có thể chấp nhận,<br /> không hài lòng<br /> <br /> >20/25(0,088 LogMAR). Thị lực trung gian 20/50<br /> (0,406 log MAR).<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> <br /> UCNVA ≤ 20/80 chiếm tỷ lệ 68,9%. Thị lực<br /> nhìn gần đạt tối đa hàng 20/40 chiếm 6,7%.<br /> <br /> Trong thời gian nghiên cứu, chúng tôi theo<br /> <br /> UCDVA ≥ 20/25 chiếm 75,5%, thị lực 20/30 có<br /> 11 bệnh nhân chiếm 24,5%.<br /> <br /> dõi 45 bệnh nhân đươc điều trị. Các kết quả thu<br /> <br /> Mắt nhìn xa có độ khúc xạ cầu trung bình là<br /> <br /> được như sau.<br /> <br /> Đặc điểm dịch tễ<br /> Tuổi<br /> Nhóm tuổi 60 - 70 chiếm tỷ lệ cao nhất 48,9%,<br /> trên 70 tuổi chiếm 37,8%, nhóm dưới 60 tuổi<br /> chiếm 13,3%. Nhóm dưới 60 tuổi chủ yếu là nữ<br /> giới.<br /> Tuổi trung bình là X = 67,42 ± 5,94.<br /> <br /> Phân bố bệnh nhân theo giới<br /> Nữ có 28 bệnh nhân chiếm tỷ lệ 62,2%, cao<br /> gấp 1,6 lần so với nam giới.<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> X = - 0,21 ± 0,27 D, độ cầu còn lại của mắt chính<br /> thị thay đổi từ - 0,75 đến + 0,75 D.<br /> Mắt không chính thị<br /> UCNVA trung bình (0,082 LogMAR) >20/25.<br /> Thị lực trung gian > 20/40. UCDVA 20/80.<br /> UCNVA ≥ 20/25 (62,2%), UCNVA = 20/50<br /> (4,4%).<br /> UCDVA ≤ 20/70 (80%%), UCDVA = 20/50<br /> (6,7%).<br /> Độ khúc xạ trung bình của mắt không chính<br /> thị là X = -1,39 ± 0,25 D.<br /> <br /> Thị lực 2 mắt<br /> <br /> 231<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> UCNVA trung bình (0,076 LogMAR) >20/25<br /> (> J1). Thị lực trung gian khoảng 20/32, UCDVA<br /> > 20/25 (0,066 LogMAR).<br /> UCNVA ≥ 20/32 (J2) chiếm 95.5%, trong đó<br /> UCNVA ≥ 20/25 (J1) chiếm 80%. Có 2 bệnh<br /> nhân vẫn chỉ đọc được hàng 20/50 (J5) chiếm<br /> tỷ lệ 4,5%.<br /> Thị lực trung gian hai mắt ≥ 20/40 (J3) chiếm<br /> tỷ lệ 95,6%, có hai bệnh nhân chỉ đọc được J5, hai<br /> bệnh nhân này cũng chính là hai bệnh nhân có<br /> thị lực nhìn gần J5.<br /> <br /> UCDVA ≥ 20/25 chiếm 82,2%, 17,8% bệnh<br /> nhân chỉ đọc được hàng 20/30.<br /> UCNVA hai mắt sau phẫu thuật tăng đáng<br /> kể từ 0,509 lên 0,076 (t – test, p < 0,01). Thị lực<br /> trung gian của hai mắt trước phẫu thuật là 0,366,<br /> sau phẫu thuật là 0,229 (t – test, p < 0,01).<br /> UCDVA hai mắt sau phẫu thuật cũng tăng từ<br /> 20/50 (0,416 LogMAG) lên >20/25 (0,066<br /> LogMAG) (t – test, p < 0,01).<br /> Chênh lệch khúc xạ giữa mắt nhìn gần và<br /> nhìn xa là 1,56 ± 0,43 D. Thấp nhất là 1.0 D, cao<br /> nhất là 3,0.<br /> <br /> 00.076<br /> 0.1<br /> 0.082<br /> 0.2<br /> <br /> 0.066<br /> 0.088<br /> <br /> 0.229<br /> <br /> 0.3<br /> <br /> TL 2 m<br /> 0.2950.406<br /> <br /> 0.4<br /> <br /> TL m<br /> chính th<br /> TL m<br /> <br /> 0.5<br /> 0.6<br /> <br /> 0.575<br /> <br /> 0.7<br /> <br /> 0.636<br /> <br /> 0.8<br /> Thị lực sau phẫu thuật của mắt nhìn gần, nhìn xa và hai mắt<br /> <br /> Kết quả chất lượng thị giác<br /> Kết quả về độ nhạy tương phản<br /> Mắt nhìn gần có độ nhạy tương phản thấp<br /> nhất 56 ± 6,08, cao nhất là độ nhạy tương phản<br /> trung bình của hai mắt 69,51 ± 4,74. Tuy nhiên sự<br /> khác biệt này không có ý nghĩa thống kê (p ><br /> 0,05).<br /> Ở từng tần số không gian, độ nhạy tương<br /> phản hai mắt bao giờ cũng cao hơn độ nhạy<br /> tương phản mắt nhìn xa và mắt nhìn gần. Mắt<br /> nhìn gần có độ nhạy tương phản luôn thấp hơn<br /> độ nhạy tương phản của mắt nhìn xa và hai mắt.<br /> Ở tần số không gian 18 c/deg, độ nhạy tương<br /> phản cả 3 nhóm gần tương đương nhau.<br /> <br /> Kết quả thị lực hình nổi<br /> Thị lực hình nổi trung bình khi chưa chỉnh<br /> kính X = 66 ± 7, thấp hơn trị sau khi đã chỉnh<br /> <br /> 232<br /> <br /> kính X = 52 ± 6. Sự khác biệt có ý nghĩa thống<br /> kê (t - test, p < 0,01). Tuy nhiên thị lực hình nổi<br /> này vẫn nằm trong giới hạn bình thường.<br /> Liên quan giữa thị lực hình nổi và tuổi<br /> Bệnh nhân trên 70 tuổi có thị lực hình nổi<br /> trung bình thấp nhất 94 giây /cung, nhóm