Giáo trình tư duy địa chính trị và thế giới phẳng p3

Chia sẻ: Gsgsdd Gegweg | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

72
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các nhà quảng cáo thường mua bản quyền của một bài hát có khả năng trở thành tác phẩm lưu hành rộng rãi trong đại chúng và khai thác tiềm năng thương mại của nó về sau. Ford đã làm việc này khi mua tác quyền của "The Ole House" ngày nó mới ra lò và đạt được hiệu quả thương mại rất lớn về sau.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình tư duy địa chính trị và thế giới phẳng p3

211 S S P X P VĨ I Tr l i: “Như m t doanh nghi p toàn c u, Lenovo m i s phân tán v m t a lí, v i con ngư i và các tài s n t trên kh p th gi i.” Hãy s p x p l i i u ó. S th t l nh lùng, kh c nghi t là ban qu n lí, các c ông, và các nhà u tư v cơ b n th ơ v i vi c l i nhu n c a h n t âu hay th m chí công ăn vi c làm ư c t o ra âu. Nhưng h mu n các công ti b n v ng. Các chính tr gia, tuy v y, bu c ph i thúc y vi c t o ra công ăn vi c làm m t nơi nh t nh. Và nh ng ngư i thư ng trú- b t lu n h là nh ng ngư i Mĩ, Châu Âu, hay n - mu n bi t r ng công vi c làm t t s g n nhà. CEO c a m t công ti a qu c gia Âu Châu nói v i tôi, “Chúng tôi là m t công ti nghiên c u toàn c u bây gi .” ó là tin t c tuy t v i cho các c ông và các nhà u tư c a ông ta. Ông ánh giá các b óc gi i nh t trên hành tinh, b t lu n chúng âu, và h u như ch c ch n ti t ki m ti n b ng không làm m i nghiên c u vư n sau c a mình. “Nhưng cu i cùng,” ông nói riêng v i tôi, “ i u này s có các h lu m t th i i m tương lai n công ăn vi c làm chính nư c chúng tôi- có l không ph i năm nay mà trong năm hay mư i lăm năm.” V i tư cách m t CEO và công dân Liên Hi p Âu Châu, “b n có th có i tho i v i chính ph mình v làm th nào chúng tôi có th gi l i các năng l c [trong chính nư c mình]- nhưng hàng ngày b n ph i ra các quy t nh nh n các c ông.” D ch ra là: N u tôi có th mua năm nhà nghiên c u xu t s c Trung Qu c và/ho c n v i giá c a m t nhà nghiên c u Châu Âu hay Mĩ, tôi s mua năm ngư i y; và n u, v dài h n, i u ó có nghĩa là xã h i c a chính tôi m t m t ph n cơ s kĩ năng c a nó, thì ành v y. Cách duy nh t h i t các l i ích c a c hai – công ti và nư c xu t x c a nó- là có m t dân cư th t s nhanh trí có th không ch òi mi ng c a mình trong cái bánh toàn c u l n hơn mà cũng sáng ch ra các mi ng riêng c a mình n a. “Chúng tôi ã l n lên b nghi n các kho n lương cao c a mình, và bây gi chúng tôi s th c s ph i ki m chúng,” CEO ó nói. Nhưng ngay c nh n di n nư c xu t x c a m t công ti hi n nay ngày càng khó hơn. Sir John Rose, CEO c a Rolls-Royce, m t l n nói v i tôi, “Chúng tôi kinh doanh l n c. Chúng tôi là nhà s d ng lao ng công ngh cao l n nh t trong bang Brandenburg. M i ây tôi ăn t i v i Th tư ng [Gerhard] Schroder. Và ông b o 211
212 TH GI I LÀ PH NG tôi, ‘Các anh là m t công ti c, vì sao l i không i cùng tôi trong chuy n vi ng thăm ti p c a tôi n Nga’- th lôi kéo vi c kinh doanh ó cho các công ti c.” Th tư ng c, Rose nói, “ ã nh n ra r ng tuy tr s c a chúng tôi London, vi c kinh doanh c a tôi liên quan n t o giá tr c, và i u ó có th có tính xây d ng trong quan h c a ông v i nư c Nga.” ây b n có công ti Anh tinh hoa, Rolls-Royce, tuy v n có tr s Anh, bây gi ho t ng qua m t chu i cung ngang toàn c u, và CEO c a nó, m t công dân Anh ư c n hoàng phong tư c hi p sĩ, ư c Th tư ng c ve vãn giúp ông lôi kéo vi c kinh doanh Nga, b i vì m t m t xích trong chu i cung c a Rolls-Royce tình c ch y qua Brandenburg. Hãy s p x p l i i u ó. T M NH L NH VÀ CH HUY N C NG TÁC VÀ K T N I T rư c khi Collin Powell t ch c b trư ng ngo i giao, tôi i vào m t cu c ph ng v n, mà hai c v n báo chí c a ông cũng tham gia, t ng b y c a B Ngo i giao c a ông. Tôi ã không th cư ng li ưc h i ông ã âu khi ông nh n ra r ng th gi i ã tr nên ph ng. Ông tr l i v i m t t : “Google.” Powell nói r ng khi ông ti p qu n v i tư cách b trư ng b ngo i giao năm 2001, và ông c n m t m u thông tin nào ó – thí d văn b n c a m t ngh quy t c a Liên Hi p Qu c – ông g i m t tr lí và ph i i hàng phút hay th m chí hàng gi ai ó b i lên cho ông. “Bây gi tôi ch gõ vào Google ‘UNSC Resolution 242’ [ngh quy t 242 c a H i ng B o An LHQ] và văn b n hi n lên,” ông nói. Powell gi i thích r ng v i m i năm trôi qua, ông th y mình làm ngày càng nhi u vi c tìm ki m c a riêng mình, t i i m ó m t tr lí báo chí c a ông nh n xét, “Ph i, bây gi ông không còn i h i thông tin n a. Ông ã có thông tin r i. Ông i h i v hành ng.” Powell, m t c u thành viên H QT c a AOL, cũng thư ng xuyên dùng e-mail ti p xúc v i các b trư ng ngo i giao khác, và theo m t trong các tr lí c a ông, gi quan h nh n tin ngay l p t c liên t c v i b trư ng b ngo i giao Anh, Jack Straw, các cu c g p thư ng nh, c như h là m t c p sinh viên i h c. Nh i n
213 S S P X P VĨ I tho i di ng và công ngh không dây, Powell nói, không b trư ng ngo i giao nào có th ch y và n n p kh i ông. Ông nói ông ã tìm b trư ng b ngo i giao Nga tu n trư c. u tiên ông ã theo dõi và g i ư c ông ta trên i n tho i di ng c a ông ta Moscow, r i sau ó trên i n tho i di ng c a ông ta Iceland, và sau ó trên i n tho i di ng c a ông ta Viên Chăn, Lào. “Chúng tôi có s i n tho i di ng c a m i ngư i,” Powell nói v các b trư ng ngo i giao ng nghi p c a mình. i m mà tôi l y ra t t t c i u này là khi th gi i tr nên ph ng, các cơ c u th b c không ch ư c làm ph ng b i nh ng k nh có kh năng hành ng l n. Chúng cũng ư c san ph ng b ng nh ng ngư i quan tr ng có th hành c th c s nh - theo nghĩa r ng h có kh năng t mình làm nhi u th hơn nhi u. Nó th c s trúng tôi khi c v n báo chí tr c a Powell, m t thi u n tr , d n tôi xu ng t văn phòng c a ông và nh n xét d c ư ng r ng do có e- mail, Powell có th n m ch t cô và th trư ng cô b t c lúc nào thông qua BlackBerrys c a h - và ông ã làm th . “Tôi không th thoát kh i gã này,” cô nói ùa v các ch d n e- mail liên t c c a ông. Nhưng trong l i thì th m ti p cô nói thêm r ng cu i tu n trư c, cô ang mua hàng ph v i vài ngư i b n khi cô nh n m t tin nh n t c thì t Powell yêu c u cô làm công v nào ó. “Các b n tôi u b n tư ng,” cô nói. “Bé ây, và tôi ang nói chuy n v i b trư ng b ngo i giao!” y là cái x y ra khi b n di chuy n t m t th gi i d c (m nh l nh và ch huy) sang m t th gi i ph ng, ngang hơn nhi u (k t n i và c ng tác). Th trư ng c a b n có th làm vi c c a ông và vi c c a b n. Ông ta có th là thư kí qu c gia [secretary of state: b trư ng ngo i giao] và là thư kí riêng c a mình. Ông ta có th cho b n các ch d n ban ngày hay êm. Như th b n ch ng bao gi ngoài c . B n luôn luôn trong. Vì th b n luôn luôn m . Các s p, n u h thích, có th c ng tác tr c ti p hơn v i nhi u nhân viên c a h hơn t ng có trư c ây - b t lu n h là ai hay h âu trong b máy th b c. Nhưng các nhân viên s cũng ph i làm vi c c t l c hơn nhi u am hi u hơn các s p c a h . Ngày nay có nhi u cu c nói chuy n gi a các s p và nhân viên b t u như th này: “Tôi bi t r i! Tôi ã t Google l y. Bây gi tôi làm gì v i nó?” Hãy s p x p l i i u ó. 213
214 TH GI I LÀ PH NG NHI U R I LO N B N S C K hông ch có các c ng ng và các công ti là có nhi u b n s c c n ph i s p x p l i trong m t th gi i ph ng. Các cá nhân cũng v y. Trong m t th gi i ph ng, nh ng s căng th ng gi a các b n s c c a chúng ta v i tư cách nh ng ngư i tiêu dùng, ngư i làm công, công dân, ngư i óng thu , và c ông s tr nên xung t ngày càng gay g t hơn. “ th k mư i chín,” nhà tư v n kinh doanh Michael Hammer nói, “xung t l n ã là gi a lao ng và v n [tư b n]. Bây gi nó là gi a khách hàng và ngư i lao ng, và công ti là gã gi a. Ngư i tiêu dùng quay sang công ti và nói, ‘Bán cho tôi nhi u v i ít [ti n] hơn.’ Và sau ó các công ti quay sang nh ng ngư i làm công và nói, ‘N u chúng ta không bán cho h nhi u hơn v i ít [ti n] hơn, chúng ta g p r c r i. Tôi không th b o m cho b n m t vi c làm và m t u viên công oàn không th m b o cho b n m t vi c làm, ch có khách hàng m i có th ’.” The New York Times tư ng thu t (1-11-2004) r ng Wal-Mart chi kho ng 1,3 t trong s 256 t $ doanh thu c a nó năm 2003 cho chăm sóc s c kho nhân viên, b o hi m cho kho ng 537.000 ngư i, hay kho ng 45 ph n trăm l c lư ng lao ng c a nó. i th c nh tranh l n nh t c a Wal-Mart, Costco Wholesale, tuy v y, b o hi m 96 ph n trăm nhân viên làm vi c toàn th i hay bán th i tư cách c a nó. Nhân viên Costco có tư cách v i b o hi m y t sau ba tháng làm vi c toàn th i hay sáu tháng làm vi c n a th i gian. T i Wal-Mart, h u h t ngư i làm vi c toàn th i ph i i sáu tháng tr thành tư cách, còn nh ng ngư i làm vi c bán th i là không tư cách trong ít nh t hai năm. Theo Times, nhân viên toàn th i Wal-Mart ki m ư c kho ng 1.200 $ m t tháng, hay 8$ m t gi . Wal-Mart yêu c u ngư i lao ng góp 33 ph n trăm chi phí c a các phúc l i c a h , và nó d tính gi m óng góp ó c a nhân viên xu ng 30 ph n trăm. Các sơ chăm sóc s c kho do Wal-Mart tài tr có phí b o hi m hàng tháng cho b o hi m gia ình tr i m c cao n 264$ và các chi phí t ti n túi cao n 13.000$ trong m t s trư ng h p, và các chi phí y t như v y làm cho m b o s c kho là không th có s c ngay c v i nhi u nhân viên Wal-Mart nh ng ngư i ư c b o hi m, t Times nói. Nhưng cùng bài báo ti p t c nói th này: “N u có b t c nơi nào
215 S S P X P VĨ I mà chi phí lao ng c a Wal-Mart ư c ng h , ó là Wall Street, nơi Cosco b các nhà phân tích cho òn au khi nói r ng chi phí lao ng c a nó là quá cao.” Wal-Mart ã b i nhi u m và ma sát hơn Cosco, công ti v n l i nhi u hơn, b i vì nó c m th y m t nghĩa v khác v i nh ng ngư i lao ng c a mình. Lãi g p trư c thu c a Cosco ch là 2,7 ph n trăm doanh thu, ít hơn m t n a c a lãi g p 5,5 ph n trăm c a Wal-Mart. Ngư i mua hàng Wal-Mart trong t t c chúng ta mu n giá càng th p càng t t, v i t t c nh ng ngư i trung gian, m , và ma sát b lo i b . Và c ông Wal-Mart trong chúng ta mu n Wal-Mart lo i b không thương ti c m và ma sát trong chu i cung c a nó và trong các gói phúc l i nhân viên c a nó, v béo l i nhu n c a công ti. Nhưng ngư i lao ng Wal-Mart trong chúng ta căm ghét lương và gói phúc l i nó chào cho các nhân viên m i làm vi c. Và công dân Wal-Mart trong chúng ta bi t r ng vì Wal-Mart, công ti l n nh t nư c Mĩ, không b o hi m y t cho t t c nhân viên c a nó, m t s trong s h s ch n khu c p c u c a b nh vi n a phương và cu i cùng nh ng ngư i óng thu s ph i tr hoá ơn. T Times tư ng thu t r ng m t kh o sát c a các quan ch c Georgia th y r ng “hơn 10.000 tr em c a các nhân viên Wal-Mart trong chương trình s c kho c a bang cho tr em t n g n 10 tri u $ ti n c a nh ng ngư i óng thu hàng năm.” Tương t , nó nói, m t “b nh vi n B c Carolina th y r ng 31 ph n trăm c a 1.900 b nh nhân nói h là nhân viên Wal-Mart nh c y n Medicaid, còn thêm 16 ph n trăm n a không có b o hi m gì c .” Trong cu n sách, Bán non Ph n : Cu c Chi n u Bư c Ngo t vì các Quy n c a Ngư i Lao ng t i Wal-Mart, nhà báo Liza Featherstone theo u i v ki n phân bi t i x ph n kh ng l ch ng l i Wal-Mart. Trong m t ph ng v n v i Salon.com v cu n sách (22-11-2004), bà ưa ra i m quan tr ng sau: “Nh ng ngư i óng thu Mĩ góp thêm vào tr cho nhi u nhân viên Wal-Mart toàn th i b i vì h thư ng yêu c u thêm b o hi m s c kho , nhà công, phi u th c ph m – có r t nhi u cách theo ó các nhân viên Wal-Mart không có kh năng t túc. ây th t r t m a mai, b i vì Sam Walton ư c ón nh n như bi u tư ng Mĩ v tính t túc. Th c s gây lo l ng và b t lương r ng Wal-Mart ng h các ng c viên C ng hoà theo cách h làm: 80 ph n trăm c a các kho n óng góp c a công ti h cho cu c v n ng là cho nh ng ngư i C ng hoà. 215
216 TH GI I LÀ PH NG Nhưng nh ng ngư i C ng hoà có xu hư ng không ng h các lo i chương trình h tr công mà Wal-Mart ph thu c vào. Ph i chăng, Wal-Mart ph i v n ng cho b o hi m s c kho qu c gia. H chí ít ph i th a nh n r ng b i vì h không có kh năng cung c p nh ng th này cho nhân viên c a h , chúng ta ph i có m t nhà nư c phúc l i chung hơn.” Khi b n s p x p và cân nh c nhi u b n s c c a b n- ngư i tiêu dùng, ngư i làm công, công dân, ngư i óng thu , c ông - b n ph i quy t nh: B n thích cách ti p c n Wal-Mart hay Costco? ây s là m t v n chính tr quan tr ng trong m t th gi i ph ng: B n mu n các công ti tr nên ph ng ch n th nào khi b n tính h t các b n s c khác nhau c a b n? B i vì khi b n b ngư i trung gian ra kh i công vi c kinh doanh c a b n, khi b n làm ph ng hoàn toàn chu i cung c a mình, b n cũng v t b luôn m t y u t nhân o nh t nh kh i i s ng. Cùng câu h i áp d ng cho chính ph . B n mu n chính ph ph ng n âu? Bao nhiêu ma sát b n mu n chính ph d b , qua phi i u ti t, cho các công ti c nh tranh d hơn trên Hành tinh Ph ng? Ngh sĩ Rahm Emanuel, m t ng viên Dân ch Illinois c u c v n c p cao cho T ng th ng Clinton, nói, “Khi tôi ph c v Nhà Tr ng, chúng tôi ã h p lí hoá quá trình ch p thu n thu c c a FDA áp l i các m i quan tâm v b n tính ph c t p c a nó. Chúng tôi ã i các bư c ó v i m t m c tiêu trong u: ưa thu c ra thương trư ng nhanh hơn. K t qu , tuy v y, ã là m i quan h cánh h u gi a cơ quan th c ph m và dư c, FDA, và công nghi p dư c, gây r i ro cho s c kho c ng ng. S th t b i c a thu c Vioxx [thu c ch ng kích ng b phát hi n d n n tăng r i ro tru tim và au tim] cho th y m c mà s an toàn dư c ph m ã có m t bư c lùi i v i ch p nh n nhanh. M t i u tr n Thư ng Vi n m i ây v Vioxx ã nh c n các thi u sót l n ư c ti t l v kh năng c a FDA lo i b các dư c ph m nguy hi m kh i thương trư ng.”* V i tư cách ngư i tiêu dùng chúng ta mu n các dư c ph m r nh t mà chu i cung toàn c u có th chào, nhưng v i tư cách công dân chúng ta mu n và c n chính ph giám sát và i u ti t chu i cung, cho dù nó có nghĩa là duy trì hay ưa thêm ma sát. Hãy s p x p l i i u ó. * Ngày 19-8-2005 toà án ã tuyên ph t hãng ph i n bù 253,4 tri u $ cho bà Carol Ernst, ch ng bà b ch t do dùng Vioxx.
217 S S P X P VĨ I AI S H U GÌ? C ái gì ó khác ch c ch n s ph i ư c s p x p l i trong m t th gi i ph ng: Ai s h u cái gì? Chúng ta xây d ng các rào c n pháp lí th nào b o v quy n s h u trí tu c a nhà i m i anh ta hay cô ta có th thu v các l i ích tài chính và tái u tư l i nhu n ó vào m t i m i m i? Và t phía bên kia, chúng ta gi các b c tư ng th nào cho th p khuy n khích chia s quy n s h u trí tu , i u ngày càng c n ph i có ti n hành i m i s c s o nh t? “Th gi i d t khoát không ph ng khi i n x lí ng u v quy n s h u trí tu ,” Craig Mundie, t ng giám c kĩ thu t c a Microsoft, nói. Th t tuy t v i, ông lưu ý, có m t th gi i nơi m t nhà i m i duy nh t t b n thân mình có th d n r t nhi u ngu n l c, l p m t nhóm các i tác t kh p th gi i ph ng, và làm m t t phá th c s v i s n ph m hay d ch v nào ó. Nhưng kĩ sư i m i sáng t o tuy t v i ó làm gì, Mundie h i, “khi ai ó khác dùng cùng n n và các công c th gi i ph ng ó sao chép và phân ph i s n ph m tuy t v i c a anh ta?” i u này x y ra trong gi i ph n m m, âm nh c, và dư c ph m hàng ngày. Và công ngh bây gi ang t t i m t i m nơi “b n ph i cho r ng ch ng có th gì không th ư c làm gi m t cách nhanh chóng” - t Microsoft Word n các c u ki n máy bay, ông nói thêm. Th gi i càng tr nên ph ng, chúng ta càng c n m t h th ng qu n tr toàn c u theo k p v i m i hình th c c ng tác h p pháp và phi pháp. Chúng ta cũng có th th y i u này trong trư ng h p lu t patent khi nó ti n hoá bên trong Hoa Kì. Các công ti có th làm m t trong ba th v i m t i m i. H có th patent d ng c mà h sáng ch ra và t mình bán nó; h có th patent nó và c p license nó cho ai ó khác s n xu t; và h có th patent nó và c p license-chéo v i nhi u công ti khác sao cho t t c h có quy n t do hành ng t o ra m t s n ph m- như m t PC- ư c sinh ra t s hoà tr n nhi u patent khác nhau. Lu t patent Mĩ v m t kĩ thu t là trung l p v i u này. Nhưng cách mà lu t d a trên án l ư c xác l p ã ti n hoá, các chuyên gia b o tôi, nó d t khoát thiên v ch ng l i c p license chéo và các dàn x p khác khuy n khích c ng tác hay quy n t do hành ng cho càng nhi u ngư i chơi càng t t; nó t p trung 217
218 TH GI I LÀ PH NG hơn vào b o v các quy n c a các hãng riêng l ch tác [theo] các patent riêng c a h . Trong m t th gi i ph ng, các công ti c n m t h th ng khuy n khích c hai. Cơ c u pháp lí c a b n càng c vũ c p license chéo và các tiêu chu n, b n càng nh n ư c nhi u i m i c ng tác. PC là s n ph m c a nhi u license chéo gi a công ti có patent v con tr và công ti có patent v chu t và màn hình. Con ngư i ph n m m mi n phí trong t t c chúng ta không mu n có lu t patent nào. Nhưng nhà i m i trong t t c chúng ta mu n m t ch b o v ch ng l i s ăn c p quy n s h u trí tu . Nhà i m i trong chúng ta cũng mu n các lu t patent khuy n khích c p license chéo v i các công ti s n sàng tr ti n theo quy nh. “Ai s h u gì?” ch c ch n n i lên như m t trong nh ng v n chính tr và a chính tr lôi thôi nh t trong m t th gi i ph ng- c bi t n u ngày càng nhi u công ti Mĩ b t u c m th y b ngày càng nhi u công ti Trung Qu c l a g t. N u b n trong ngh bán t ng , âm nh c, hay dư c ph m và b n không lo b o v quy n s h u trí tu c a mình, thì b n là ngư i vô tâm. Và trong khi b n ang s p x p l i i u ó, hãy s p x p l i c i u này n a. Ngày 13-11-2004, Lance Cpl. Justin M. Ellsworth, hai mươi tu i, b bom ch t bên ư ng trong m t cu c tu n tra Iraq. Ngày 21-12-2004, hãng AP tư ng thu t r ng gia ình anh òi Yahoo! cho h m t kh u i v i tài kho n e-mail c a a con ã ch t c a h h có th truy c p n t t c e-mail c a anh, k c các b c thư n và t nh ng ngư i khác. “Tôi mu n có th tư ng nh n nó b ng l i c a nó. Tôi bi t nó ã nghĩ nó làm cái nó ph i làm. Tôi mu n có cái ó cho tương lai,” John Ellsworth, b c a Justin, nói v i AP. “ ó là th cu i cùng tôi có t con tôi.” Chúng ta chuy n vào m t th gi i nơi ngày càng nhi u truy n thông là d ng các bit di chuy n trên không gian i u khi n và ư c lưu tr trên các máy ch n m trên kh p th gi i. Không chính ph nào ki m soát vương qu c i u khi n này. Như th câu h i là: Ai s h u các bit c a b n khi b n ch t? AP tư ng thu t r ng Yahoo! ã t ch i m t kh u c a con h i v i gia ình Ellsworth, trích d n s th c r ng chính sách c a Yahoo! bu c ph i xoá t t c các tài kho n không ho t ng trong chín mươi ngày và s th c r ng t t c ngư i dùng Yahoo! u ng ý khi ăng nh p r ng các quy n v i ID hay n i dung tài kho n c a m t h i viên ch p d t khi ch t. “Trong khi chúng tôi ng c m v i b t c gia ình au bu n nào,
219 S S P X P VĨ I các tài kho n Yahoo! và b t c n i dung nào trong ó là không th chuy n giao ư c” ngay c sau khi ch t, Karen Mahon, m t phát ngôn viên c a Yahoo! nói v i AP. Khi chúng ta thoát kh i ngày càng nhi u gi y t và truy n thông qua ngày càng nhi u d ng th c ư c s hoá, t t hơn b n hãy s p x p trư c khi b n ch t, k c ý nguy n c a b n, b n mu n các bit c a mình cho ai, n u có. Tôi lưu tr nhi u chương c a cu n sách này trong tài kho n AOL c a tôi, c m th y nó là an toàn nh t trong không gian i u khi n. N u gi như có gì x y ra v i tôi trong khi vi t, gia ình tôi và nhà xu t b n ch c ã ph i ki n AOL c l y văn b n này. Ai ó, hãy s p x p l i t t c vi c này. CÁI CH T C A NH NG NGƯ I BÁN HÀNG M ùa thu năm 2004, tôi i Minneapolis thăm m tôi và ch m trán v i ba cái th gi i-là-ph ng liên ti p. Th nh t, trư c khi tôi d i kh i nhà Washington, tôi quay s 411- s tr giúp ch d n- và th ki m s i n tho i c a m t ngư i b n Mineapolis. M t máy tính tr l i và m t gi ng nói máy tính h i tôi c tên c a ngư i mà tôi h i s i n tho i. Vì b t lu n lí do gì, tôi ã không th khi n máy tính nghe tôi m t cách chính xác, và nó c nói l i v i tôi b ng gi ng máy tính r ng, “Có ph i ông b o là …?” Tôi ph i tuân theo nói h tên v i m t gi ng che gi u s b c t c c a mình (khác i thì máy tính ch ng bao gi hi u ư c tôi). “Không, tôi ã không nói i u ó … Tôi ã nói …” Cu i cùng, tôi ư c k t n i v i m t nhân viên, nhưng tôi ã không thích thú s ch m trán phi ma sát này v i thông tin ch d n. Tôi khao khát ma sát c a m t con ngư i khác. Có th r hơn và hi u qu hơn có m t máy tính phân phát s i n tho i, nhưng v i tôi nó ch gây th t v ng. Khi tôi n Mineapolis, tôi ăn t i v i các b n c a gia ình, m t trong nh ng ngư i ó ã s ng c i v i tư cách m t nhà bán buôn mi n Trung Tây, bán hàng hoá cho các nhà bán l l n nh t trong vùng. Ông là m t ngư i bán hàng b m sinh. Khi tôi h i ông có gì m i không, ông th dài và b o r ng vi c kinh doanh úng ã không còn như trư c kia. Bây gi m i th ư c bán v i lãi g p 1 ph n trăm, ông gi i thích. Không có v n gì. Ông bán ch y u các m t hàng thông d ng cho nên, căn c vào kh i lư ng, ông có th gi i 219
220 TH GI I LÀ PH NG quy t lãi g p m ng tanh này. Nhưng cái làm ông b c b i, ông k , là s th c r ng ông không còn có ti p xúc con ngư i v i vài khách hàng l n nh t c a ông n a. Ngay c hàng hoá thông d ng và hàng giá h cũng có các y u t phân bi t nào ó c n ph i ư c bán và làm n i b t. “Bây gi m i th u b ng e-mail,” ông nói. “Tôi làm ăn v i m t c u bé [m t trong nh ng nhà bán l l n nh t qu c gia], và nó b o, ‘C e-mail cho tôi chào hàng c a anh.’ Tôi ch ng bao gi g p nó. Phân n a th i gian nó ch ng tr l i tôi. Tôi không ch c ph i gi i quy t v i nó ra sao …Ngày xưa, tôi thư ng ghé qua văn phòng, bi u nh ng ngư i mua vài cái vé Vikings. Chúng tôi ã là b n h u… Tommy, ngày nay t t c cái ngư i ta lo là giá.” May thay, b n tôi là m t doanh nhân thành công và có m t lo t doanh nghi p. Nhưng như tôi suy ng m mu n hơn v cái anh ta nói, tôi b kéo lùi v m t c nh trong tác ph m Death of a Salesman [Cái Ch t c a m t Ngư i Bán hàng] trong ó Willy Loman nói r ng, không gi ng ng nghi p Charley c a anh, anh mu n ư c “ưa thích.” Anh b o các con mình r ng trong kinh doanh và trong cu c s ng, tính n t, nhân cách, và các m i quan h con ngư i là quan tr ng hơn s khéo léo. Willy nói, “Ngư i xu t hi n trong gi i kinh doanh, ngư i t o ra m i quan tâm cá nhân, là ngư i vư t lên. ư c quý m n và b n ch ng bao gi thi u.” Không khi th gi i tr nên ph ng. Khó t o m t m i quan h con ngư i b ng e-mail và Internet tuôn ch y. Ngày hôm sau, tôi ăn t i v i b n tôi Ken Greer, anh v n hành m t công ti media mà tôi s th o lu n chi ti t mu n hơn. Ken có l i than vãn tương t : Nh ng ngày này r t nhi u h p ng n v i các hãng qu ng cáo ch bán s lư ng, không ph i b n năng sáng t o. R i Ken nói cái gì ó th c s trúng ích v i tôi: “C như h c t s ch m kh i vi c kinh doanh” và bi n m i th thành m t trò chơi s [lư ng]. “Nhưng m là cái cho mi ng th t v c a nó,” Ken nói thêm. “Các mi ng th t n c nh t không có v r t ngon. B n mu n nó có vân v i chí ít m t chút m .” Quá trình làm ph ng lóc m t cách không thương ti c m ra kh i vi c kinh doanh và cu c s ng, nhưng như Ken lưu ý, m là cái cho cu c s ng hương v và texture [k t c u]. M cũng gi cho chúng ta m. Ph i, ngư i tiêu dùng trong chúng ta mu n giá Wal-Mart, v i t t c m b lóc i. Nhưng ngư i làm công trong chúng ta mu n m t chút m trên xương, theo cách Costco làm, sao cho nó có th m