Kết quả phẫu thuật tái tạo gân bánh chè bị đứt đến muộn bằng mảnh ghép gân Hamstrings tự thân

Chia sẻ: ViThimphu2711 ViThimphu2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đứt gân bánh chè đến muộn là tổn thương hiếm gặp trong chấn thương vùng gối. Nguyên nhân thường do bệnh nhân chủ quan, không đến khám tại các cơ sở y tế hoặc do không có điều kiện phẫu thuật, chỉ đến khi ảnh hưởng đến chức năng duỗi gối mới đến bệnh viện.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Kết quả phẫu thuật tái tạo gân bánh chè bị đứt đến muộn bằng mảnh ghép gân Hamstrings tự thân

KẾT QUẢ PHẪU THUẬT TÁI TẠO GÂN BÁNH CHÈ BỊ ĐỨT ĐẾN MUỘN BẰNG MẢNH GHÉP GÂN HAMSTRINGS TỰ THÂN Nguyễn Mạnh Khánh*, Nguyễn Tiến Ngọc* TÓM TẮT Ñöùt gaân baùnh cheø ñeán muoän laø moät toån thöông khoù vaø hieám gaëp, vì theá kyõ thuaät vaø keát quaû phaãu thuaät ít ñöôïc ñeà caäp ñeán. Ñieàu trò ñöùt gaân baùnh cheø ñeán muoän phaûi höôùng tôùi ba vaán ñeà khoù caàn xöû trí: giaûi phoùng xô dính vaø co ruùt xöông baùnh cheø leân cao, söï taùi taïo gaân baùnh cheø, baûo ñaûm coá ñònh vöõng taïm thôøi ngay sau taùi taïo. Taïi Beänh vieän Vieät Ñöùc, chuùng toâi phaãu thuaät taùi taïo gaân baùnh cheø baèng gaân cô thon vaø cô baùn gaân coù duy trì ñieåm baùm cho 4 beänh nhaân ñöùt gaân baùnh cheø ñeán muoän. Qua baùo caùo nhöõng ca beänh naøy, chuùng toâi muoán nhaán maïnh nhöõng öu ñieåm cuûa söû duïng maûnh gheùp gaân Hamstrings töï thaân laøm vaät lieäu taùi taïo, khaû naêng taäp phuïc hoài chöùc naêng sôùm sau moå ñeå ñaûm baûo chöùc naêng duoãi goái toát cho beänh nhaân. Töø khoùa: Ñöùt gaân baùnh cheø ñeán muoän, taùi taïo, gaân Hamstrings töï thaân. Nguyen Manh Khanh*, Nguyen Tien Ngoc* Sumary Chronic patellar tendon ruptures are somewhat rare and difficult, thus little work has been done in this area and their true incidence is not known. The management of a chronic patellar tendon rupture must address three difficulties: the proximally retracted patella, the reconstruction of the patellar tendon, finally, the temporary protection of this repair. We operated 4 patients with reconstruction of patellar tendon using Hamstrings autograft in Viet Duc hospital. By reporting, we’d like to express the advantages of using Hamstrings autograft that allow an early rehabilitation perspective and obtain a functional extensor mechanism. Key words: chronic patellar tendon rupture, reconstruction, autograft Hamstrings I. ĐẶT VẤN ĐỀ Đây là một tổn thương khó, hầu như không có khả Đứt gân bánh chè đến muộn là tổn thương hiếm gặp năng khâu nối trực tiếp gân bánh chè do bệnh nhân đến trong chấn thương vùng gối. Nguyên nhân thường do bệnh muộn, gân bánh chè bị tiêu hết, diện đứt gân co rút xa nhân chủ quan, không đến khám tại các cơ sở y tế hoặc do nhau, xương bánh chè di lệch lên cao, ngoài ra còn kèm không có điều kiện phẫu thuật, chỉ đến khi ảnh hưởng đến theo các tổn thương cũ xơ dính. Trên lâm sàng, bệnh nhân chức năng duỗi gối mới đến bệnh viện. Một số điều kiện biểu hiện mất duỗi gối. Hình ảnh XQuang và cộng hưởng thuận lợi là viêm gân bánh chè hoặc tiêm corticosteroid từ cho thấy hình ảnh bánh chè nằm cao, gân bánh chè mất vào trong và quanh gân bánh chè. Đa số các trường hợp liên tục và xơ dính gân. gân bánh chè bị bong rời ở cực dưới bánh chè, đứt ở phần giữa gân ít gặp hơn[1]. Phần 3. Phần chấn thương chung 233
TẠP CHÍ CHẤN THƯƠNG CHỈNH HÌNH VIỆT NAM - SỐ ĐẶC BIỆT - 2012 Hình 1. Hình ảnh XQuang xương bánh chè di lệch lên cao Hình 2. Hình ảnh đứt gân bánh chè trên MRI Yêu cầu đặt ra lúc này là tái tạo gân, phục hồi II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP chức năng duỗi gối cho bệnh nhân. Có nhiều lựa NGHIÊN CỨU chọn cho việc mổ tái tạo gân bánh chè[2],[3],[4],[5]. Chuẩn bị bệnh nhân: 4 trường hợp đều bị đứt gân Một số phẫu thuật viên sử dụng mảnh ghép gân bánh chè đơn thuần đến muộn, thời gian từ khi bị Achilles hoặc gân bánh chè đồng loại làm vật liệu tái tổn thương đến khi phẫu thuật là 1- 2 năm, không tạo[2],[6]. Ecker lấy gân cơ thon và gân cơ bán gân tự có khả năng nối trực tiếp. Gối vẫn còn gấp duỗi gối thân có duy trì điểm bám để tái tạo gân bánh chè tổn thụ động tốt và không kèm theo các tổn thương khớp thương[4]. Từ năm 2005 đến nay, chúng tôi mới chỉ nặng khác. gặp 4 trường hợp tổn thương gân bánh chè đến muộn. Các bước phẫu thuật: Trong báo cáo này chúng tôi muốn trình bày kỹ thuật và đánh giá kết quả phẫu thuật tái tạo gân bánh chè bị - Tư thế bệnh nhân: Nằm ngửa, garo chi bên phẫu đứt đến muộn bằng mảnh ghép gân cơ bán gân và gân thuật. cơ thon tự thân tại Bệnh viện Việt Đức. - Rạch da mặt trước gối, bộc lộ xương bánh chè và vùng tổn thương dưới bánh chè, làm sạch tổ chức xơ dính. 234
Hình 3. Bộc lộ bánh chè và vùng tổn thương dưới bánh chè - Bộc lộ và lấy gân Hamstrings có duy trì điểm bám. Làm sạch tổ chức cơ bám vào gân. Đo đường kính của gân bán gân và cơ thon chập đôi. Hình 4. Lấy gân Hamstrings có duy trì điểm bám - Khoan tạo đường hầm gân trong xương bánh chè tại vị trí 1/3 giữa. Đường kính đường hầm xương phụ thuộc vào kích thước gân Hamstrings đo được. Nếu gân đủ dài thì tạo đường hầm qua đầu trên xương chày. Luồn gân mới qua đường hầm từ trong ra ngoài, từ trên xuống dưới, cố định tại vị trí bám của gân, khâu hai đầu gân bằng chỉ không tiêu. Hình 5. Luồn gân qua đường hầm xương bánh chè và cố định Phần 3. Phần chấn thương chung 235
TẠP CHÍ CHẤN THƯƠNG CHỈNH HÌNH VIỆT NAM - SỐ ĐẶC BIỆT - 2012 - Bất động khớp gối tạm thời bằng chỉ thép xuyên qua bánh chè và lồi củ xương chày. Hình 6. Bất động tăng cường khớp gối bằng chỉ thép - Sau phẫu thuật, bệnh nhân được bột bất động động khi duỗi gối. Vì những lý do đó, chúng tôi vẫn gối ở tư thế duỗi gối 3-4 tuần. ưu tiên sử dụng gân tự thân cho tái tạo gân bánh chè. III. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN Một điểm lưu ý trong khi phẫu thuật là xương bánh chè di lệch lên cao do đến muộn, gân tứ đầu bị Trong đứt gân bánh chè đến muộn, tái tạo gân là co rút. Nếu chỉ tập trung vào tái tạo gân đơn thuần thì chỉ định tuyệt đối. Có nhiều loại vật liệu để dùng tái không giải quyết được triệt để các tổn thương, diện tạo gân và mỗi loại có những ưu nhược điểm riêng. khớp giữa mặt sau xương bánh chè và lồi cầu đùi còn Sử dụng gân đồng loại (gân Achilles, gân bánh chè) lệch cũng như không cải thiện được chức năng gấp có ưu điểm là tái tạo được gân bánh chè mới có kích duỗi gối. Vì vậy, chúng tôi phải lấy bỏ các tổ chức thước đảm bảo lớn theo yêu cầu phẫu thuật viên, xơ dính trong khớp, giải phóng hai cánh bên bánh không bị ảnh hưởng sau mổ của việc lấy gân tự thân. chè, góp phần kéo xương bánh chè xuống và bắt buộc Nhược điểm là chi phí phẫu thuật cao, có nguy cơ phải tăng cường chỉ thép xuyên qua xương bánh chè nhiễm trùng, phải dùng thêm các phương tiện (vít, và đầu trên xương chày. Điều này không chỉ giúp kéo agrafe...) để cố định đầu gân vào xương chày. Một xương bánh chè trở về vị trí bình thường mà còn làm số tác giả sử dụng sử dụng gân bánh chè lấy từ bên giảm áp lực lên gân Hamstrings, tránh nguy cơ đứt lành bao gồm một phần gân tứ đầu, mặt trước xương lại gân mới tái tạo. bánh chè, gân bánh chè cùng với chốt xương ở đầu trên xương chày, sau đó cố định bằng chỉ thép, vít Cần lưu ý khi lấy gân là trong một số trường hợp hoặc agrafe. Phương pháp này đảm bảo được tính cơ lấy gân Hamstrings để tái tạo dây chằng chéo, bệnh sinh học của gân bánh chè nhưng có độ tàn phá lớn nhân bị dị cảm 1/3 trên trong cẳng chân. Điều này và ít nhiều ảnh hưởng đến chân bên lành. Dùng gân có thể giải thích trong quá trình mổ đã phẫu tích trên Hamstrings tự thân có duy trì điểm bám khắc phục bao cơ may gây tổn thương các nhánh thần kinh cảm được những nhược điểm này. Mặt khác ảnh hưởng giác cho vùng này. Chúng tôi rạch qua bao cơ may rồi sau mổ của việc lấy gân là không đáng kể, kích thước mới phẫu tích bộc lộ gân. Vì vậy, không bệnh nhân gân Hamstrings khi chập đôi cũng đủ chịu lực vận nào gặp phải biến tình trạng dị cảm da sau mổ. 236
Hình 7. Gấp duỗi gối của BN sau mổ tái tạo gân 3 tháng Tất cả 4 trường hợp được tái tạo gân bánh chè bằng gân và tự đi lại không cần nạng. Điều này cho thấy tập luyện Hamstrings tự thân đều cho kết quả tốt. Không có trường phục hồi chức năng sớm và đúng phương pháp có ý nghĩa hợp nào nhiễm trùng hoặc bị biến chứng khác sau mổ. Sau rất quan trọng không chỉ để lấy lại chức năng duỗi gối mà 1 tháng, chúng tôi cho bệnh nhân tháo bột và chỉ thép, bắt còn tránh cho người bệnh từ mất duỗi thành hạn chế gấp đầu tập gấp duỗi gối tích cực và tăng cường các động tác gối sau phẫu thuật. cho cơ tứ đầu đùi. Sau 3 tháng, bệnh nhân duỗi gối hết tầm Tài liệu tham khảo 1. Nguyễn Đức Phúc (2010), “Gãy xương bánh chè và 4. Ecker ML, Lotke PA, Glazer RM. (1979), “Late đứt bộ phận duỗi gối”, Kỹ thuật mổ chấn thương chỉnh Reconstruction of the Patellar Tendon”, The Journal of hình, tr 512 – 517. Bone and Joint Surgery, 61 (6): 884-886. 2. Falconiero R, Pallis M. (1996), “Chronic Rupture of 5. Isiklar ZU, Varner KE, Lindsey RW, Bocell JR, a Patellar Tendon: A Technique for Reconstruction Lintner DM. (1996), “Late Reconstruction of Patellar with Achilles Allograft”. Arthroscopy: The Journal of Ligament Ruptures Using Ilizarov External Fixation”, Arthroscopic and Related Surgery, 12 (5): 293-296. Clinical Orthopaedics and Related Research, 322: 174-178. 3. Cadambi A, Engh GA. (1992), “Use of a Semitendinosus Tendon Autogenous Graft for Rupture 6. McNally PD, Marcelli EA. (1998), “Achilles Allograft of the Patellar Ligament After Total Knee Arthroplasty: Reconstruction of a Chronic Patellar Tendon Rupture”, A Report of Seven Cases”, The Journal of Bone and Arthroscopy: The Journal of Arthroscopic and Related Joint Surgery, 74 (7): 974-979. Surgery, 14 (3): 340-344. Phần 3. Phần chấn thương chung 237