Khóa luận tốt nghiệp Dược sĩ Đại học: Khảo sát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật imidacloprid và azoxystrobin trong lá và rễ cây đinh lăng – polyscias fruticosa (l.) harms ở Cần Thơ, An Giang và Đồng Tháp

TRƢỜNG ĐẠI HỌC TÂY ĐÔ<br /> KHOA DƢỢC – ĐIỀU DƢỠNG<br /> <br /> KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC<br /> CHUYÊN NGÀNH: DƢỢC SĨ ĐẠI HỌC<br /> MÃ SỐ: 52720401<br /> <br /> KHẢO SÁT DƢ LƢỢNG THUỐC BẢO VỆ<br /> THỰC VẬT IMIDACLOPRID VÀ<br /> AZOXYSTROBIN TRONG LÁ VÀ RỄ CÂY<br /> ĐINH LĂNG – Polyscias fruticosa (L.) Harms<br /> Ở CẦN THƠ, AN GIANG VÀ ĐỒNG THÁP<br /> Cán bộ hƣớng dẫn<br /> <br /> Sinh viên thực hiện<br /> <br /> Ths. NGUYỄN PHƢỚC ĐỊNH<br /> <br /> VÕ THỊ TUYẾT TRÂM<br /> MSSV: 12D720401171<br /> LỚP: ĐẠI HỌC DƢỢC 7B<br /> <br /> Cần Thơ, năm 2017<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Trên thực tế không có sự thành công nào mà không gắn liền với những sự hỗ trợ và<br /> giúp đỡ dù ít hay nhiều, dù trực tiếp hay gián tiếp của ngƣời khác. Để hoàn thành khóa<br /> luận này, lời đầu tiên em xin chân thành cám ơn và tri ân sâu sắc đối với Ban Giám<br /> hiệu nhà trƣờng, lãnh đạo Khoa Dƣợc – Điều dƣỡng và Thầy Cô bộ môn Phân tích –<br /> Kiểm nghiệm trƣờng Đại học Tây Đô đã giúp đỡ và cho em những lời khuyên hữu ích<br /> trong suốt thời gian làm khóa luận. Và đặc biệt em xin chân thành cám ơn Thầy Ths.<br /> Nguyễn Phƣớc Định đã quan tâm giúp đỡ, nhiệt tình hƣớng dẫn em hoàn thành tốt<br /> khóa luận này.<br /> Trong quá trình làm khóa luận cũng nhƣ quá trình làm báo cáo khó tránh khỏi những<br /> sai sót, rất mong các Thầy Cô bỏ qua. Do trình độ lý luận, kinh nghiệm thực tiễn và<br /> thời gian còn hạn chế nên bài báo cáo không tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong<br /> nhận đƣợc ý kiến đóng góp của Thầy Cô để em học thêm đƣợc nhiều kinh nghiệm<br /> hoàn thành tốt báo cáo và đạt đƣợc những kết quả tốt nhất.<br /> Ngoài ra, không thể không kể đến những ngƣời bạn của em, cám ơn các bạn đã ở bên<br /> cạnh em, cùng em vƣợt qua các khó khăn và làm cho khoảng thời gian làm khóa luận<br /> của em trở nên ý nghĩa và khó quên.<br /> Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn và kính chúc Quý Thầy/Cô đƣợc nhiều sức<br /> khỏe và đạt nhiều thành công trong sự nghiệp cao quý. Kính chúc Quý nhà trƣờng đạt<br /> đƣợc nhiều thành công trong công tác giáo dục.<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp dƣợc sĩ đại học – Khóa học: 2012 – 2017<br /> KHẢO SÁT DƢ LƢỢNG THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT IMIDACLOPRID VÀ<br /> AZOXYSTROBIN TRONG LÁ VÀ RỄ CÂY ĐINH LĂNG – Polyscias fruticosa<br /> (L.) Harms Ở CẦN THƠ, AN GIANG VÀ ĐỒNG THÁP<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: khảo sát dƣ lƣợng thuốc BVTV với hai hoạt chất imidacloprid và<br /> azoxystrobin trong dƣợc liệu lá và rễ của cây Đinh lăng lá nhỏ - Polyscias fruticosa<br /> (L.) Harms, Họ Nhân Sâm. Nhằm đảm bảo an toàn về sức khỏe cho ngƣời tiêu dùng<br /> đồng thời kiểm soát chất lƣợng nguồn dƣợc liệu trong nƣớc và xuất khẩu.<br /> Đối tƣợng nghiên cứu: dƣợc liệu tƣơi, khô của lá và rễ Đinh lăng lá nhỏ - Polyscias<br /> fruticosa (L.) Harms, Họ Nhân Sâm ở Cần Thơ, An Giang và Đồng Tháp.<br /> Phƣơng pháp nghiên cứu: khảo sát dung môi chiết có khả năng chiết tối đa dƣ lƣợng<br /> hai thuốc BVTV, đồng thời tối thiểu tạp chất và sử dụng phƣơng pháp loại tạp sơ bộ.<br /> Sau đó tiến hành phân tích bằng phƣơng pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao với đầu dò<br /> UV/Vis để xác định đồng thời hai hoạt chất trong dƣợc liệu tƣơi, khô của lá và rễ Đinh<br /> lăng lá nhỏ - Polyscias fruticosa (L.) Harms, Họ Nhân Sâm.<br /> Kết quả: qua quá trình phân tích sơ bộ có một số mẫu ở ba tỉnh Cần Thơ, An Giang và<br /> Đồng Tháp có phát hiện hai thuốc BVTV với hàm lƣợng khác nhau nhƣng đều nằm<br /> dƣới mức dƣ lƣợng tối đa cho phép của rau ăn hằng ngày.<br /> Kết luận: qua kết quả có thể thấy hiện nay dƣợc liệu sạch rất hiếm. Đa phần các nơi<br /> trồng đều sử dụng thuốc BVTV để hạn chế sâu bệnh giúp tăng năng suất cho cây<br /> trồng. Nhƣng lại ảnh hƣởng nghiêm trọng đến sức khỏe ngƣời tiêu dùng, cần phải có<br /> biện pháp thích hợp để hạn chế dƣ lƣợng thuốc BVTV còn tồn tại trên cây nhƣ là kéo<br /> dài thời gian thu hoạch, sử dụng thuốc đúng nồng độ, đúng cách, áp dụng các phƣơng<br /> pháp truyền thống để phòng trừ sâu bệnh nhƣ các loài thiên địch…Tất cả sản phẩm<br /> đến tay ngƣời tiêu dùng cần phải đƣợc kiểm soát chặt chẽ về dƣ lƣợng thuốc BVTV<br /> đối với cây trồng nói chung và dƣợc liệu nói riêng.<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> DANH MỤC HÌNH……………………………………………………………...i<br /> DANH MỤC BẢNG…………………………………………………………….ii<br /> DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, TỪ VIẾT TẮT.…………………………...…….iii<br /> CHƢƠNG 1. MỞ ĐẦU ................................................................................................ 1<br /> CHƢƠNG 2. TỔNG QUAN NỘI DUNG ĐỀ TÀI ..................................................... 3<br /> 2.1.<br /> <br /> GIỚI THIỆU VỀ ĐINH LĂNG .........................................................................3<br /> <br /> 2.1.1.<br /> <br /> Tổng quan thực vật ...................................................................................... 3<br /> <br /> 2.1.2.<br /> <br /> Thành phần hóa học ....................................................................................7<br /> <br /> 2.1.3.<br /> <br /> Tác dụng dƣợc lý ......................................................................................... 9<br /> <br /> 2.2.<br /> <br /> GIỚI THIỆU VỀ THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT ..........................................11<br /> <br /> 2.2.1.<br /> <br /> Khái niệm thuốc BVTV ............................................................................11<br /> <br /> 2.2.2.<br /> <br /> Phân loại thuốc BVTV ..............................................................................12<br /> <br /> 2.2.3.<br /> <br /> Mức dƣ lƣợng tối đa trong dƣợc liệu ........................................................ 12<br /> <br /> 2.2.4.<br /> <br /> Imidacloprid .............................................................................................. 13<br /> <br /> 2.2.5.<br /> <br /> Azoxystrobin ............................................................................................. 14<br /> <br /> 2.2.6.<br /> <br /> Ƣu, nhƣợc điểm và vị trí của ngành thuốc BVTV hiện nay ..................... 16<br /> <br /> 2.3.<br /> <br /> TÌNH HÌNH SỬ DỤNG thuốc BVTV ............................................................ 17<br /> <br /> 2.3.1.<br /> <br /> Tình hình sử dụng thuốc BVTV trên thế giới ...........................................17<br /> <br /> 2.3.2.<br /> <br /> Tình hình sử dụng thuốc BVTV ở Việt Nam ............................................17<br /> <br /> 2.4.<br /> <br /> CÁC PHƢƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH THUỐC BVTV .....................................18<br /> <br /> 2.4.1.<br /> <br /> Phƣơng pháp truyền thống ........................................................................18<br /> <br /> 2.4.2.<br /> <br /> Phƣơng pháp QuEChERS .........................................................................19<br /> <br /> 2.5.<br /> <br /> KỸ THUẬT SẮC KÝ HPLC/UV-VIS ............................................................ 21<br /> <br /> 2.5.1.<br /> <br /> Nguyên tắc.................................................................................................21<br /> <br /> 2.5.2.<br /> <br /> Cơ sở lý thuyết .......................................................................................... 22<br /> <br /> 2.5.3.<br /> <br /> Cấu tạo của hệ thống HPLC ......................................................................22<br /> <br /> 2.5.4.<br /> <br /> Ứng dụng của HPLC trong dƣợc liệu ....................................................... 23<br /> <br /> CHƢƠNG 3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................... 24<br /> 3.1.<br /> <br /> NGUYÊN VẬT LIỆU - ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU..................................24<br /> <br /> 3.1.1.<br /> <br /> Đối tƣợng nghiên cứu................................................................................24<br /> <br /> 3.1.2.<br /> <br /> Chất chuẩn – Hóa chất – Dung môi .......................................................... 24<br /> <br /> 3.1.3.<br /> 3.2.<br /> <br /> Trang thiết bị ............................................................................................. 24<br /> <br /> PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................................25<br /> <br /> 3.2.1.<br /> <br /> Lựa chọn phƣơng pháp..............................................................................25<br /> <br /> 3.2.2.<br /> <br /> Phƣơng pháp xử lý mẫu ............................................................................25<br /> <br /> 3.2.3.<br /> <br /> Khảo sát dung môi chiết:...........................................................................27<br /> <br /> 3.2.4.<br /> <br /> Khảo sát phƣơng pháp làm sạch mẫu thử .................................................28<br /> <br /> 3.2.4.1.<br /> <br /> Loại tạp bằng SPE (chiết pha rắn) ...................................................... 29<br /> <br /> 3.2.4.2.<br /> <br /> Loại tạp bằng sắc ký cột cổ điển ........................................................ 29<br /> <br /> 3.2.4.3.<br /> <br /> Loại tạp bằng than hoạt tính ............................................................... 30<br /> <br /> 3.2.5.<br /> 3.3.<br /> <br /> Đánh giá phƣơng pháp chiết và làm sạch .................................................30<br /> <br /> THẨM ĐỊNH PHƢƠNG PHÁP ......................................................................30<br /> <br /> 3.3.1.<br /> <br /> Tính phù hợp hệ thống ..............................................................................30<br /> <br /> 3.3.2.<br /> <br /> Giới hạn phát hiện và giới hạn định lƣợng................................................32<br /> <br /> 3.3.3.<br /> <br /> Tính đặc hiệu ............................................................................................. 31<br /> <br /> 3.3.4.<br /> <br /> Tính tuyến tính .......................................................................................... 31<br /> <br /> 3.3.5.<br /> <br /> Độ chính xác ............................................................................................. 32<br /> <br /> 3.3.6.<br /> <br /> Độ đúng (tỷ lệ hồi phục %) .......................................................................32<br /> <br /> CHƢƠNG 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN.............................................................. 34<br /> 4.1. KHẢO SÁT ĐIỀU KIỆN CHIẾT MẪU HCBVTV TRONG DƢỢC LIỆU<br /> RỄ, LÁ ĐINH LĂNG TƢƠI VÀ KHÔ .....................................................................34<br /> 4.1.1.<br /> <br /> Khảo sát dung môi chiết mẫu ....................................................................34<br /> <br /> 4.1.2.<br /> <br /> Khảo sát phƣơng pháp loại tạp ..................................................................35<br /> <br /> 4.1.2.1.<br /> <br /> Chiết lỏng – lỏng ................................................................................35<br /> <br /> 4.1.2.2.<br /> <br /> Chiết lỏng – lỏng và than hoạt............................................................ 36<br /> <br /> 4.1.2.3.<br /> <br /> Chiết lỏng – lỏng và silicagel ............................................................. 37<br /> <br /> 4.1.3.<br /> <br /> Đánh giá phƣơng pháp chiết và làm sạch .................................................38<br /> <br /> 4.2. QUI TRÌNH ĐỊNH TÍNH VÀ ĐỊNH LƢỢNG ĐỒNG THỜI HAI THUỐC<br /> BVTV BẰNG HPLC/UV-VIS...................................................................................39<br /> 4.3.<br /> <br /> THẨM ĐỊNH PHƢƠNG PHÁP ......................................................................40<br /> <br /> 4.3.1.<br /> <br /> Tính phù hợp hệ thống ..............................................................................40<br /> <br /> 4.3.2.<br /> <br /> Giới hạn phát hiện và giới hạn định lƣợng................................................42<br /> <br /> 4.4. KẾT QUẢ KHẢO SÁT DƢ LƢỢNG HAI THUỐC BVTV TRÊN CÂY<br /> ĐINH LĂNG LÁ NHỎ Ở CẦN THƠ, AN GIANG VÀ ĐỒNG THÁP. .................42<br /> <br />