CH NG TRÌNH KH&CN TR NG I M C P NHÀ N C KX.01/16-20<br />
“NGHIÊN C U NH NG V N TR NG Y U V KHOA H C XÃ H I VÀ NHÂN<br />
V N PH C V PHÁT TRI N KINH T -XÃ H I”<br />
TÀI MÃ S : KX.01.18/16-20<br />
-----------------------------<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
K Y U<br />
H I TH O KHOA H C QU C GIA<br />
<br />
<br />
<br />
KH N NG VÀ CHI PHÍ TI P C N TÀI CHÍNH<br />
C A CÁC DOANH NGHI P VI T NAM:<br />
TH C TR NG VÀ GI I PHÁP<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
NHÀ XU T B N LAO NG – XÃ H I<br />
2019<br />
M CL C<br />
TT Bài vi t<br />
RÀO C N VÀ CHI PHÍ TI P C N TÍN D NG C A<br />
DOANH NGHI P NH VÀ V A VI T NAM<br />
1 3<br />
TS. Nguy n Th Luy n<br />
Vi n Nghiên c u qu n lý kinh t Trung ng<br />
TH C TR NG KH N NG TI P C N TÀI CHÍNH C A<br />
CÁC DOANH NGHI P VI T NAM<br />
2 13<br />
ThS. Tr n Th Thùy Dung<br />
Tr ng i h c Ngân hàng Thành ph H Chí Minh<br />
CÁC Y U T TÁC NG N KH N NG TI P C N<br />
NGU N TÍN D NG PHI CHÍNH TH C C A DOANH<br />
3 NGHI P NH VÀ V A VI T NAM 23<br />
NCS. Nguy n Th H ng Nhâm<br />
H c vi n Chính sách và phát tri n<br />
TÁC NG C A RÀO C N TÀI CHÍNH TI N T N<br />
S PHÁT TRI N C A DOANH NGHI P<br />
4 35<br />
ThS. L u Th Ph ng<br />
i h c Kinh t qu c dân<br />
TÍN D NG CÓ LÀM T NG KH N NG I M I CÔNG<br />
NGH C A DOANH NGHI P HAY KHÔNG? B NG<br />
CH NG T DOANH NGHI P NH VÀ V A VI T NAM<br />
5 Th.S NCS. Nguy n Th Mai 47<br />
Tr ng i h c Ngo i th ng – C s II<br />
TS. Tr n Th Thanh H i<br />
Tr ng i h c Kinh t Thành ph H Chí Minh<br />
NH NG THÁCH TH C TRONG PHÁT TRI N C A CÁC<br />
DOANH NGHI P KHI CÁC FTA CÓ HI U L C:<br />
NGHIÊN C U CHO NGÀNH BÔNG VÀ S I D T<br />
6 PGS. TS. Nguy n Vi t Hùng 67<br />
Khoa kinh t h c, tr ng i h c Kinh t Qu c dân<br />
NCS. Lê Th Kim Chung<br />
NCS_K36, tr ng i h c Kinh t Qu c dân<br />
TH C TR NG TI P C N CÁC KÊNH HUY NG V N<br />
C A DOANH NGHI P VI T NAM – NGUYÊN NHÂN VÀ<br />
7 HÀM Ý CHÍNH SÁCH 79<br />
ThS. D ng T n Khoa<br />
Tr ng i h c Kinh t Thành ph H Chí Minh<br />
<br />
1<br />
TT Bài vi t<br />
CÁC Y U T NH H NG NS PHÁT TRI N TH<br />
TR NG TÀI CHÍNH VÀ KH N NG TI P C N TÀI<br />
8 CHÍNH TRÊN TH GI I 89<br />
Th.S. Nguy n Trung Thông<br />
Tr ng i h c Kinh t Thành ph H Chí Minh<br />
TH C TR NG KI M SOÁT TÀI KHO N V N T I VI T<br />
NAM VÀ KH N NG N NH TÀI CHÍNH TRONG B I<br />
C NH H I NH P<br />
9 101<br />
PGS. TS Tô Trung Thành<br />
ThS. Lê Th Nh Qu nh<br />
Tr ng i h c Kinh t Qu c dân<br />
C I M C A CHÍNH SÁCH TI N T T I VI T NAM<br />
VÀ KINH NGHI M QU C T TRONG I U HÀNH<br />
CHÍNH SÁCH TI N T VÀ BÀI H C CHO VI T NAM<br />
10 125<br />
TS. Nguy n Phúc H i<br />
ThS. Tr ng Nh Hi u<br />
i h c Kinh t qu c dân<br />
T NG C NG KH N NG TI P C N TÀI CHÍNH C A<br />
CÁC DOANH NGHI P VI T NAM - M T I U KI N<br />
QUAN TR NG NH M XÂY D NG N N KINH T TH<br />
11 TR NG NH H NG XÃ H I CH NGH A N C 145<br />
TA<br />
ThS. Bùi Thanh Tu n<br />
C c Khoa h c, Chi n l c và L ch s Công an, B Công an<br />
TÍN D NG XANH – GI I PHÁP TÀI CHÍNH B N V NG<br />
TRONG PHÁT TRI N KINH T<br />
12 153<br />
Ths. Tr n Hoàng Hà<br />
i h c Kinh t qu c dân<br />
PHÂN TÍCH CÁC Y U T NH H NG N C U<br />
TRÊN TH TR NG MUA BÁN N X U T I VI T NAM<br />
13 Ph m Th Trúc Qu nh 161<br />
Tr n Th Lan Anh<br />
Tr ng i h c Công nghi p Hà N i<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
2<br />
NH NG THÁCH TH C TRONG PHÁT TRI N<br />
C A CÁC DOANH NGHI P KHI CÁC FTA CÓ HI U L C:<br />
NGHIÊN C U CHO NGÀNH BÔNG VÀ S I D T<br />
<br />
PGS. TS. Nguy n Vi t Hùng<br />
Khoa kinh t h c, i h c Kinh t Qu c dân<br />
NCS. Lê Th Kim Chung<br />
NCS_K36, i h c Kinh t Qu c dân<br />
Tóm t t<br />
Nghiên c u này s d ng mô hình cân b ng riêng ánh giá, d báo v<br />
nh ng tác ng c a vi c c t gi m thu quan theo cam k t c a các hi p nh t do<br />
th ng m i nh CPTPP, RCEP và so sánh v i tr ng h p gi nh v i Hi p nh<br />
TPP, trên các khía c nh nh th ng d c a ng i tiêu dùng; th ng d c a ng i s n<br />
xu t; th t thu thu c a chính ph ; s vi c làm trong ngành b m t i và hi u qu<br />
ròng c a xã h i. K t qu nghiên c u cho th y tác ng c a các FTA là có nh<br />
h ng tính c c i v i Vi t Nam. Tuy nhiên, m c nh h ng c a các FTA n<br />
5 khía c nh phân tích c a mô hình cân b ng riêng là khá khác nhau.<br />
T khóa: mô hình cân b ng riêng, CPTPP, TPP, RCEP, ngành Bông và S i<br />
d t<br />
1. Gi i thi u<br />
H i nh p kinh t qu c t c a Vi t Nam ã c y nhanh b ng nhi u hình<br />
th c n ng ng v i l trình h ng t i vi c tuân th các quy t c và tiêu chu n c a<br />
n n kinh t và th tr ng toàn c u. Vi t Nam ã t ng b c m c a n n kinh t và<br />
th tr ng b ng cách thi t l p quan h song ph ng trong th ng m i, u t và<br />
tài chính và tham gia vào các c ch a ph ng trong các l nh v c này. Các chính<br />
sách m c a và h i nh p c a Vi t Nam ã góp ph n thu hút các nhà u t n c<br />
ngoài u t vào Vi t Nam, t ó c ng ã thúc y s n xu t trong n c, gia t ng<br />
v th c a Vi t Nam trên tr ng qu c t . Tuy nhiên, bên c nh ó quá trình h i nh p<br />
kinh t qu c t c ng có nh ng tác ng tiêu c c n ho t ng kinh t c a các<br />
ngành kinh t nói riêng và c a n n kinh t nói chung do ph i th c hi n các cam k t<br />
c t gi m hàng rào thu quan và phi thu quan. Trong nghiên c u này ánh giá<br />
nh ng tác ng này, c bi t là các cam k t c a Vi t Nam trong vi c c t gi m hàng<br />
rào thu quan theo cam k t trong hi p nh th ng m i th h m i thông qua s<br />
d ng mô hình cân b ng riêng ánh giá nh ng tác ng c a vi c c t gi m thu<br />
<br />
67<br />
quan theo cam k t c a hi p nh CPTPP hay còn g i là TPP-11 n Bông và S i<br />
d t. ây là 2 ngành c ánh giá s ch u nh h ng t ng i l n khi CPTPP có<br />
hi u l c n m 2019<br />
t c m c tiêu t ra, các b c nghiên c u nh sau: (i) D báo l ng<br />
nh p kh u c a 2 ngành hàng c l a ch n trong nghiên c u vào Vi t Nam trong<br />
n m 2018 v i i u ki n thu su t nh p kh u ch a thay i. (ii) D a trên c s<br />
l ng nh p kh u c a 2 hàng ngành c d báo vào n m 2018, chúng tôi ti n hành<br />
tính toán nh ng nh h ng c a quá trình gi m thu quan i v i nh ng m t ngành<br />
hàng này trên các khía c nh nh tác ng n ngu n thu c a chính ph , thi t h i<br />
c a ng i s n xu t, th ng d c a ng i tiêu dùng và ph n bù p cho xã h i. ng<br />
th i, c ng so sánh nh ng tác ng t vi c c t gi m th u qua theo cam k t trong<br />
CPTPP v i RCEP và TPP qua ó ch ra cm c nh h ng c a các hi p<br />
nh này n ngành Bông và S i d t.<br />
2. Tình hình ho t ng c a ngành hàng Bông và S i d t<br />
Trong th i gian qua quá trình h i nh p sâu r ng vào n n kinh t th gi i<br />
thông qua vi c Vi t Nam tham gia các hi p nh song ph ng, a ph ng và h p<br />
tác trong khu v c ã t o ra nh ng ng l c cho quá trình t ng tr ng cho ngành<br />
s n xu t trong n c. S n l ng s n xu t trong n c c a m t s ngành nhìn chung<br />
u có xu h ng t ng nhanh nh ngành s t thép, khí t hóa l ng… c bi t, ngành<br />
s i d t, v i nh ng l i th c a ngành nh s l ng doanh nghi p l n, l c l ng lao<br />
ng l n, thu hút v n u t tr c ti p n c ngoài l n th 2 Vi t Nam ã có s t ng<br />
tr ng r t cao, t c t ng tr ng thì ngành s i d t trung bình hàng n m t ng v i<br />
t c khá cao 19,34%.<br />
2 40<br />
Thousands<br />
Millions<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
35<br />
1.5 30<br />
25<br />
1 20<br />
T<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
15<br />
0.5 10<br />
5<br />
0 0<br />
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016<br />
<br />
<br />
S Bông<br />
<br />
Hình 1. L ng s n xu t trong n c c a ngành Bông và S i d t<br />
giai o n 2004 – 2016<br />
Ngu n: T ng c c th ng kê<br />
<br />
68<br />
Tuy nhiên, ngành Bông có s phát tri n không b n v ng. S n l ng ngành<br />
Bông các lo i c ng có s bi n ng không t t, các n m 2006, 2007, 2008, 2011,<br />
2013 và 2015 s n l ng s n xu t u gi m so v i n m tr c trong ó n m 2008<br />
gi m t i 50,32% so v i n m tr c, các n m khác tuy có t ng tr ng nh ng t c<br />
t ng tr ng r t th p, làm cho trung bình hàng n m s n l ng s n xu t v n<br />
gi m 2,54%.<br />
T n m 2004 Vi t Nam xúc ti n th ng m i nhanh chóng, cho n nay quá<br />
trình t do hóa th ng m i c ti n hành m nh h n, áp ng các cam k t trong<br />
các hi p nh th ng m i t do mà Vi t Nam ã ký k t, hàng rào thu quan i<br />
v i hàng hóa nh p kh u t các n c khác ã gi m xu ng áng k . T ó ã thúc<br />
y l ng nh p kh u hàng hóa t các n c khác vào Vi t Nam. Bên c nh ó, do<br />
s n xu t trong n c không áp ng nhu c u nên l ng nh p kh u v n gia t ng.<br />
Hình 2 cho th y Bông và s i d t là m t trong nh ng ngành hàng có l ng nh p<br />
kh u c ng gia t ng nhanh chóng trong th i gian qua. N m 2017 l ng Bông nh p<br />
kh u t ng g p 6,5 l n so v i n m 2004, trung bình giai o n 2004-2017 l ng nh p<br />
kh u bông t ng 17,16%/n m.<br />
<br />
1.40<br />
Millions<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
1.20<br />
1.00<br />
0.80<br />
T<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
0.60<br />
0.40<br />
0.20<br />
0.00<br />
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017<br />
Bông S id t<br />
<br />
<br />
Hình 2. L ng nh p kh u Bông và S i d t giai o n 2004-2017<br />
Ngu n: T ng c c th ng kê<br />
Khác v i l ng nh p kh u nhìn chung luôn có s gia t ng thì giá nh p kh u<br />
c a các m t hàng l i bi n ng r t th t th ng (Hình 3). Nguyên nhân chính là<br />
do ch u nh h ng c a giá th gi i và t giá. Hình 3 cho th y n m 2009 do ch u<br />
tác ng c a kh ng ho ng kinh t toàn c u, giá th gi i gi m m nh nên ã làm<br />
cho giá nh p kh u c a hai m t hàng trong n m này c ng gi m trong th i k này.<br />
Giai o n 2010-2011 giá Bông và S i d t t ng m nh sau ó l i gi m trong th i<br />
k 2012-2016.<br />
<br />
69<br />
80<br />
<br />
60<br />
<br />
40<br />
<br />
20<br />
%<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
0<br />
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017<br />
-20<br />
<br />
-40<br />
<br />
-60<br />
Bông S id t<br />
<br />
<br />
Hình 4.3. Bi n ng giá nh p kh u m t s m t hàng giai o n 2004 – 2016<br />
Ngu n: T ng c c th ng kê<br />
Trong các n m g n ây do Vi t Nam h i nh p sâu r ng, các hi p nh th ng<br />
m i t do trong khu v c ã g n hoàn thành, thu nh p kh u b c sang giai o n c t<br />
gi m sâu nên giá nh p kh u các m t hàng n m 2015 và 2016 gi m m nh.<br />
B ng 1. T tr ng nh p kh u các sáu1 m t hàng ch l c c a Vi t Nam theo<br />
i tác giai o n 2010 – 2016<br />
n v : (%)<br />
N m 2010 2011 2012 2013 2014 2015 S b 2016<br />
ASEAN 19,34 19,59 18,30 16,12 15,50 14,35 13,77<br />
APEC 82,42 81,05 82,84 82,24 82,83 83,23 64,72<br />
EU 7,50 7,26 7,73 7,14 5,98 6,30 6,27<br />
TPP 22,56 22,73 22,42 18,83 18,70 17,01 16,61<br />
Trung Qu c 23,81 23,29 25,52 27,94 29,52 29,83 28,61<br />
Nh t B n 10,63 9,74 10,20 8,75 8,70 8,58 8,62<br />
Xin-ga-po 4,83 5,99 5,88 4,31 4,62 3,64 2,72<br />
Thái Lan 6,60 5,98 5,09 4,76 4,77 4,99 5,06<br />
ài Loan 8,22 8,02 7,50 7,12 7,48 6,61 6,43<br />
Hàn Qu c 11,50 12,34 13,65 15,66 14,70 16,64 18,40<br />
Hoa K 4,44 4,24 4,24 3,96 4,25 4,70 5,55<br />
<br />
Ngu n: T ng c c th ng kê và tính toán c a tác gi .<br />
Xét v th tr ng nh p kh u thì các m t hàng nh p kh u c a Vi t Nam h u<br />
h t nh p kh u t APEC, th hai là t khu v c ASEAN. Tuy nhiên, B ng 1 cho<br />
th y trong các n m g n ây th ng m i c a Vi t Nam ang d n d ch chuy n sang<br />
<br />
1<br />
B K t hóa l ng, Cao su, S t thép, Gi y và S i d t<br />
<br />
70<br />
các i tác m i nh M , Hàn Qu c, Trung Qu c thay vì nh ng i tác trong khu<br />
v c. Trong ó, c bi t nh p kh u t Trung Qu c ti p t c t ng cao chi m t tr ng<br />
l n trong c c u nh p kh u c a Vi t Nam. Vi t Nam nh p kh u l n t Trung Qu c<br />
ph n l n là do ngoài các y u t là giá c hàng hóa r ; hai n c có chung biên gi i<br />
dài, t i các vùng này xu t nh p kh u m u biên khá nh n nh p, ho t ng mua bán<br />
c th c hi n b ng ti n c a c hai n c; m t hàng phong phú, a d ng, phù h p<br />
v i th hi u, còn có nh ng nguyên nhân quan tr ng khác c n c bi t quan tâm, ó<br />
là các doanh nghi p Vi t Nam ham giá r , giá b th u các công trình xây d ng<br />
th p... Do ó, vi c nh p kh u nhi u hàng hóa t Trung Qu c làm cho các s n ph m<br />
n i a có u th ang b m t d n v trí.<br />
V xu t kh u, vi c tham gia vào các FTA c ng góp ph n thúc y xu t kh u<br />
giai o n 2004 – 2017 (Hình 4). Trong ó, kim ng ch xu t kh u c a ngành s i d t<br />
luôn có xu h ng gia t ng u qua các n m, trung bình hàng n m t ng 14,74%.<br />
<br />
4000<br />
<br />
3000<br />
Tri u USD<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
2000<br />
<br />
1000<br />
<br />
0<br />
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017<br />
S<br />
<br />
Hình 4. Kim ng ch xu t kh u ngành S i d t giai o n 2010-2017<br />
Ngu n: T ng c c th ng kê<br />
V th tr ng xu t kh u, c ng gi ng nh nh p kh u, xu t kh u vào các th<br />
tr ng EU và M ti p t c t ng nhanh h n vào các th tr ng khu v c ASEAN.<br />
Ngoài ra, trong giai o n này nh các hi p nh th ng m i t do xu t kh u hàng<br />
hóa c a Vi t Nam vào các th tr ng Trung Qu c, Hàn Qu c, Nh t B n l i liên<br />
t c t ng. Và c bi t là xu t kh u hàng hóa c a Vi t Nam vào kh i các n c TPP<br />
chi m t tr ng cao nh t, ch y u là nh ng n c có n n kinh t phát tri n nh : Nh t<br />
B n, Singapore, Hàn Qu c…, ng th i c ng là nh ng i tác th ng m i l n c a<br />
Vi t Nam. Riêng ba n c này trung bình giai o n này ã chi m t i 21% t ng kim<br />
ng ch xu t kh u hàng hóa c a Vi t Nam. M c dù hi p nh th ng m i song<br />
<br />
<br />
71<br />
ph ng Vi t Nam – Chile có hi u l c t 2014 nh ng Chile v n là m t i tác<br />
th ng m i m i c a Vi t Nam nên xu t kh u vào th tr ng này còn khá th p.<br />
3. Phân tích tác ng c a vi c c t gi m thu qua theo cam k t trong các FTA<br />
3.1. Mô hình cân b ng riêng<br />
a. Ch nh mô hình<br />
Trong ph n này các phân tích nh h ng phúc l i c a vi c c t gi m thu<br />
quan theo cam k t c a hi p nh TPP/CPTPP cho m t s ngành s n ph m c<br />
l a ch n. Nh ng tính toán này c d a trên mô hình gi thi t c u và cung c a<br />
Morke và Tarr. Hàm c u và cung n i a d i d ng t ng quát c bi u di n<br />
nh sau:<br />
Qd = aPdEddPmEdm (1)<br />
QS = bPdEs (2)<br />
Trong ó: Qd và QS là c u và cung c a hàng s n xu t trong n c; Pd và Pm<br />
là giá hàng s n xu t trong n c và giá c a hàng nh p kh u; Edd là co giãn<br />
riêng c a c u hàng s n xu t trong n c theo giá (Edd 0);<br />
ES là co giãn c a cung hàng s n xu t trong n c theo giá (ES>0); a và b là<br />
các h s i u ch nh.<br />
V i gi thuy t cung nh p kh u co giãn hoàn toàn thì hàm cung và c u trên<br />
th tr ng nh p kh u d i d ng t ng quát c bi u di n nh sau:<br />
Qm = cPdEmdPmEmm (3)<br />
Pm = Pm’(1 + t) (4)<br />
Trong ó: Qm là c u c a hàng nh p kh u; Emd là co giãn chéo c a c u<br />
hàng nh p kh u theo giá c a hàng s n xu t trong n c(Emd>0); Emm là co giãn<br />
riêng c a c u hàng nh p kh u theo giá (Emm
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
