intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Luận văn Thạc sĩ Ngữ văn: Vấn đề tính chất hiện thực và chủ nghĩa hiện thực trong văn học Việt Nam nửa cuối thế kỷ XVII - Nửa đầu thế kỷ XIX (Khảo sát qua truyện Kiều)

Chia sẻ: Tri Tâm | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:128

27
lượt xem
4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu Truyện Kiều trong bối cảnh xã hội, văn học Việt Nam cuối thế kỷ XVIII - đầu thế kỷ XIX qua sự thay đổi quan niệm thẩm mỹ trong văn học trung đại Việt Nam và sự sống động, chân thực của văn học thế kỷ XVIII - XIX. Từ đó đưa ra một cách nhìn tổng quát về quá trình tiếp cận văn học trung đại trên cơ sở phương pháp sáng tác hiện thực chủ nghĩa, chỉ ra những đóng góp cũng như những hạn chế của phương pháp tiếp cận xã hội học và đề ra một hướng giải quyết cụ thể áp dụng cho Truyện Kiều.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Ngữ văn: Vấn đề tính chất hiện thực và chủ nghĩa hiện thực trong văn học Việt Nam nửa cuối thế kỷ XVII - Nửa đầu thế kỷ XIX (Khảo sát qua truyện Kiều)

  1. DAI HOC QUOC GI.\ HA NQI TRI/CING DAI HOC KHOA HOC XA HOI & NHAN VAN KHOA VAN HOC CHU THIHONG LOAN VAN DE TINH CHAT HIEN THlTC VA CHU NGHIA HIEN THl/C TRONG VAN HOC VIET NAM NLTA C U O I THE KY XVIII - NLTA DAU THE KY XIX (KHAO SAT QUA TRUYEN KIEV) LUAN VAN THAC SI NGlT VAN Chuyen nganh van hoc Viet Nam Ma so: 5.04.33 Giao vien hirong dan: PGS.TS: Tran Nho Thin DA; HOC Q u O C V'L2/ 65^/ Hii Noi - :0(15
  2. M\ / emu o$t JliiiiH oatt itu'o'e hoaa tliutiii dnd'i m' Irn'o'stq dan Uhoa hoe oii Hi' eiit hao ipufi ito' ttjtk ti$iii eua tiaitf t^iao^ ^^}S,^cS ^rim ^itho "Jliin, /^t$t W / / f//// to'i tliotj ldn(f hiet o'si eliou thanh, sdm sue ttlnYt, /^nt euttij ^ / / / hiiij to lotuj hie) o'a 3att .iae //)'/ eae thaif, ed qiao ena 3Uu)n ^Oati hoe ^ra'o'mi ^iJai lioe JCIioa hoe rica hoi oa iihatt oiiftf ^HJai hoe Qjtde qia ^tut Qtoi (til tan fiah diuf do eta le€)aq saot l^lioa hoe, ^iJe ed itao'e laan otta at/at/ lidat aatf eiiaf/ alio' ed sti d^oaq oiea ed od Ida tao eaa qia dlah oii lufa l)e. "Jdi rjcia elahi thatth eata ^///. (^ha ^lii ^tu)a(f Moita
  3. JUyi eii9$t d'o ^oi rM'iti eata d^oatt d^atj tit eoatf tt'itih titfliiett edit eittt fiea
  4. MUC LLC Lai ma dau. 5 Chirang 1: Nhan dang viec nghien ciiu Truyen Kieii b^ng phirong 9 phap tiep can Xa hoi hoc - Cong trinh Truyen Kieu vd chu nghia hieu (hue ciia Nguyen Du - Le Dinh Ky. 1.1- Nhan dang viec nghien ciiu Truyen Kieu bang phirong phap tiep can 9 Xa hoi hoc. 1.2- Truyen Kieu vd chu nglua hien ihifc cua Ni^uyen Du - Lich sir ciic y 14 kien danh gia. 1.3- Phuxyng hudng giai quyet cho van de liep can mot tac phAm van hgc 22 ,trung dai. Chirang H: Nhung dac trirng nghe thuat quan trong cua Truyen Kieu. 32 n . l - Vay mugn col truyen. 32 11.2- He thong nhan vat trong Truyen Kieu. 37 11.2.1- Ngoai hinh nhan vat. 44 11.2.2- Ngdn ngfr nhan vat. 52 11.2.3- Ngi tarn nhan vat. 60 11.3- Yen id tam linh trong Truyen Kieu. 70 11.4- Kel cau Truyen Kieu. 15 11.5- Nhfrng yeu to edng ihiic, irdc le trong Truyen Kien. S2 11.6- Xa hoi trong Truyen Kieu. 88 Chirang III: Truyen Kieu trong boi canh xa hoi, van hgc Viet Nam 95 cuoi the kv XVIII - dau the kv XIX. *• * • III. 1 - Sir tliay ddi quan niem tham my trong van hoc trung dai Viel Nam. 95 III. 1.1 - Quan niem lliam my trong van hoc the ky X - XVII. 95 Tieukci - - ^^^^ III. 1.2- Quan niem tham my trong van hoc the ky XVIII - XIX 103 Tieuket ^ 109 III.2- Sir song dong. chiln thirc cua van hoc the ky XVIII - XIX. 11 1 Tieu ket ^ ^ ' 117 Kc( liiaii 119 Tai lion tham kluio 122
  5. Van de tinh chat hien thirc va chu nghia hien thirc.. LCJi M 6 DAU Nhieu thap ky qua. cac nha nghien ciiu van hgc trung dai Viet Nam da to'n khong ft giay mirc ban ve phirang phap tiep can van hgc ihdi ky na\. Tu\ vay cung khong phai da hoan loan thong nhat trong each nhin nhan. danh gia bdi day la mot thai ky van hgc ton tai trong khoang thai gian kha dai d nude la (tir the ky X den the ky XIX). Ngay nay, nhieu ngirdi cd thdi quen dem nhung khai niem hien dai de xem xet nen van hgc qua khir vdn cd nhfrng dac trirng loai hinh rieng biet khac vdi thdi dai chung la. Va bat ky mot sir lap luan chira chuan xac, diing d^n nao nao cung se lam cho each nhin nhan. danh giii van de nghien ciiu trd nen phien dien. thieu khach quan va khong chfnh xac. Trong cac van de van hgc can dirge nghien ciiu ciia thdi ky trung dai, van de cd hay khong cd chii nghTa hien thge trong van hgc Viet Nam nira cudi the ky XVIII - nira dau the ky XIX la van de da dirge dem ra ban cai nhieu song van chira thire sir cd mot hirdng giai quyet than dao. Tren thuc le van de nay dirge de cap den chii yeu thong qua Truyen Kieu eiia NguycMi Du, b(Vi day la icie pham Idn ciia thdi dai, cd le la tac phiim duy nhat da phan anh dirge sau sdc va vdi mot nghe thuat cao hoan canh xa hoi nirdc la trong mot giai doan lich sir nhat dinh. Tir lau, cd le tir Hoiii Thanh vdi Qnyen song ciia con ngii'o'i trong Trnyen Kien ciia Nguyen Dn (1949) va nhat la tir Le Dinh Ky vdi Trnyen Kien vd chii nghia hien ihifc ciia Nguyen Du (1970) la bdt gap nhu'ng nhan dinh \'e chu nghia hien thuc trong van hgc Viet Nam trung dai ndi chung cung nhu irong Trnyen Kieu ndi riCMie. Tir 1945 den naw irons gidi nehien cfru a nude ta. phan anh Inan da chi phdi sau siic 6cn phirang phap nghien ciru cung nhu he ihdniz \'an de nghien ei'ru. Tromz linh hinh dd thi dat \'an de xem uia iri phan anh hien llurc la gia iri cao nhat eiia \'an hgc tro' thanh de hieu. Tu\ nhien. \ lec nghien ci'ru I ruyen Kien nhir mgl san pham cua phuxmg phap sang Uic hien thuc chu imhia tren thire le dem lai nhieu nhfrng kien giai hat cap \a gap
  6. Van de tinh chat hien thuc va chu nghia hien thuc... khong It nhirng ban khoan phan doi. Khoang tir thap nien 80, 90 ciia the ky XX, rai rac da xuat hien nhirng y kien mang tfnh chat trao ddi dieu chinh ve each tiep can nay, cac nha nghien ciiu Tran Dinh Hugu, Dang Thanh Le. Tran Dinh Sir, Tran Nggc Vuang, Tran Nho Thin, Dao Xuan Quy, Nguyen Hfru San... khi ndi ve cac van de khac nhau ciia van hgc Viet Nam trung dai da de xuat mot each liep can khac, dd la ''tiep can he thong - van hgc - lich sir ddi tugng nghien ciru'' (42), nghia la xem xet cac hien tirgng van hgc bang thirde do gia tri ciia chfnh thdi dai ma no ra ddi chii khong phai tir each giai ma cua chung ta ngay hdm nay. Trdn Nho Thin cho rang "viec dira nhfrng tieu ehf hien thuc - mot trao lu'u van hgc phuang Tay d giua the ky XIX vdn cd nhfrng dac trirng loai hinh rat khac so vdi van hgc trung dai Vict Nam d cudi nira the ky XVIII - nira dau the ky XIX de md la Truyen Kieu la mot viec kha mao hiem va thire te da bgc Id nhieu bat cap" (55,tr48). Tuy vay, cho tdi nay van thieu mgl cdng trinh nghien ciiu mang tfnh chat long kel va de xuat hirdng giai quyet mot each he thong, loan dien ve van dd nay. Thirc hien luan van Cao hgc chiing tdi mong mudn gdp mot phan nh(') bo xung cho sir thieu hut dd. 6 day, vdi muc dfch dira ra mot each nhin long quat ve qua Irinh tiep can van hgc trung dai tren ca sd phirang phap sang uic hien thirc chii nghia, V chi ra nhfrng ddng gdp cung nhu nhfrng han che ciia phirang phap tiep can xa hoi hgc va de ra mot hirdng giai quyet cii the" ap dung cho Truyen Kieu chiing tdi lien hanh thirc hien de tai: "Van de tfnh chat hien thire va chu nghTa hien thire trong van hgc Vict Nam nira cudi the ky XVIII - nira dau the ky XIX (khao sat qua Truyen Kieuy\ Thirc ra. van de ehii nghia hien thire (cd hay khong ed) ciia Truyen Kieu khong phai la van de cd y nghia lir than ma no cd lien quan 6cn phu'(^ng phap doe, phirang phap liep can mgl tac pham \'an hoc Irung dai ndi chung. Mdi 'each doe deii cd gia iri liep can rieng." song \eu can dai ra la phai phan anh
  7. Van de tinh chat hien thuc va chu nghia hien thuc... trung thanh dac trimg ciia ddi tugng. Hien nay. dang ton lai bdn each dgc Truyen Kieu khac nhau. Cach doc xa hoi hgc. Cach dgc phong each hgc. Cach dgc thi phap hgc. Cach dgc van hoa hgc. Dgc Truyen Kieu bang phuang phap tiep can xa hoi hgc lieu bieu la Le Dinh Ky, vai chuyen luan Truyen Kieu va ehii nghTa hien thii'e ciia Nguyen Du. Vdi each dgc xa hoi hgc dng da nhin thay trong uic pham nhfrng gia tri chong phong kien, phan phong, phai bay mat trai eiia xa hoi dirang thdi... do vay ngay eang bgc Id nhieu ban khoan. thac mac. Thirc ra, van de khong phai la han che ciia ban than each dgc, cung nhu phuang phap nghien ciiu xa hdi hgc ma do sir van dung may mdc ciia ngirdi sir dung nd. Thuc hien dC lai lien chiing tdi mudn gdp phan chi ra nhfrng bat cap cua vice van dung khai niem chii nghia hien thuc cho van hgc nude ta niia cudi the ky XVIII - nira dau the ky XIX, vach ra tinh trang dan gian hoa cac van de cua van hgc giai doan nay. Bdi thuc chat hien nay khong ft ngirdi ddng nhat phan anh hien thire (id khd, mat trai ciia che do phong kien) vdi chu nghia hien thuc. Dong thdi, cung gdp phan chi ra viec hieu biet khong day dii ddi tirgng nghien eiiii trung dai (eu the d day la rngt tac pham van hgc trung dai) se dan den nhfrng lam lac, khien cudng, cd tfnh chat chii quan trong nghien ciiu khoa hoc. Ban luan van dirge lien hanh chii yeu dua tren cac phuang phap phan ifch, so sanh, thdn" ke, de thay dirae dac trims riens biet ciia ddi tuaniz nshien cfai van hgc trung dai. Ddi khi dC^ lam rd them yixn de quan niem ha\ lam rd nhfrng dac irirng mang tfnh quy luat cua sir phai iricMi chiing idi so sanh \di Ciic lac pham eimg thdi, hoac so sanh \di cac tac pham cua chu nghia hicMi ihuc eiia \'an hgc phuang Tay the ky XIX \an hoe Viel Nam giai doan 1930- 1945 de lam rd \im de neu ra. • 7
  8. Van de tinh chat hien thuc va chu nghia hien thuc.. Van ban ma luan van se dua vao la cudn Truyen Kieu - Ngu\en Du do Nguydn Quang Tuan (khao dfnh va chii giai), in Ian thii tu, Nha xuat ban khoa hgc xa hoi 1997. Chung tdi xin chan thanh cam an PGS. TS Tran Nho Tliin da tan tinh giup dd chung tdi hoan thanh luan van nay. Tren ca sd tiep thu y kien cua nhirng ngudi di trudc, lien hanh tim hieu nhfrng dac trung nghe thuat quan trong ciia Truyen Kieu dudi gdc do loai hinh van hoa de tim ra gia iri ma Nguyen Du de lai cho chiing ta qua kiet tac Truyen Kieu. chiing tdi h\' vgng se ddng gdp dugc mot phan nho cho viec nghien ciru tac phalm tam ed nay eiia van hgc trung dai. Luan van, chile chan khd tranh khdi nhirng sai sdt, mong dugc y kien gdp y eiia cac thay cd va sir ddng gdp chan thanh ciia cac ban ddng nghiep. Ban luan van dugc trinh bay theo bd cue sau: Phiin ma dau Chuang I: Nhan dang viec nghien ciiu Truyen Kieu bang phucrng phap tiep can xa hoi hoc - cdng trinh Truyen Kieu vd chii nghia hien ihifc cua Nguyen Du - Le Dinh Ky. Chirang II: Nhfrng dac trung nghe thuat quan trgng ciia Truyen Kieu. Chirang III: Truyen Kieu trong bdi canh xa hdi, van hgc Viet Nam nira cudi the ky XVIII - nira dau the ky XIX. Phan ket luan. 8
  9. Van de tinh chat hien thuc va chu nghia hien thuc. Chuong I NHAN DANG VIEC NGHIEN CLfU TRUYEN KIEU B A N G PHL/ONG PHAP TIEP CAN XA HOI HOC - CONG TRINH TRUYEN KIEU VA CHU NGHIA HIEN THUC CUA NGUYEN DU - LE DINH Ky. LI- Nhan dang viec nghien ciiu Truyen Kieu b^ng phuong phap tiep can xa hoi hoc. Phuang phap tiep can xa hdi hgc bat nguon chii yeu tir my hgc Maexft. mot thii ly luan nghe thuat. "dac biet la ly luan xa hdi hgc nghe ihual" (2(),lr29). PhU(mg phap nay dat ra van de tiep nhan mot tac pham xan hgc dua tren hoan canh lich sir xa hdi tac pham ay ra ddi de tir dd cat nghia cac tang giii tri ciia nd, hay ndi each khac gia tri ciia mot tac pha'm van hgc dugc dinh gia, lap luan tren ca sd moi quan he ciia nd vdi xa hdi ma nd xuat hien. Mac •va Angghen ciing da xem xet cac hien tugng \'an hgc trong quan he cua no \a\ nhfrng dieu kien xa hdi ma lac pham phan anh. xan dung quan dieni dau Iranh giai cap, phan ifch lap trudng quan diem cua ngirdi viel. de tim ra nhfrng uic dung true tiep va gian tiep, nhfrng anh hirdng nhieu rnat eiia dieu kien xa hdi den cac hien tugng van hgc. Do vay. hien tugng \'an hgc thudng dugc Mac - Angghen dan 66 chung minh cho cac quan diem chfnh tri. khi ndi ve vai lid ciia dong lien trong xa hdi tu ban Mac ca nggi nhfrng doan van cua Gcrt \a Sechxpia viel xe xan de nay. khi nhae den tinh trang mat tir do trong sang lac Mac nhac den Beranggie... Xiiai phat tir quan niem xem xan hgc la mot hinh thai y thiie xa hdi. phan anh va gdp phan ciu tao hien thire.' Mac da lirng nhan xet ve eae lac pham eiia Dicken. Thaeetyray, Brdnli ... "Trudng phai hien dai \o\ lac nhfrng nha lieu thuvel Anh ma nhfrng trang tieu hieu \a himg hdn da phai hien cho ihe guVi thav nhieu sir that chfnh iri va xa hdi hon la uii ca nhfrng nha chinh iri chu\en nghiep. nhfrng nha chfnh luan va nhfrng nha Uuin ly hoc gop lai" (5.ir362). Sau
  10. Van de tinh chat hien thuc va chu nghia hien thuc... nay khi nhan xet v6 Bandac va lac phalm Tan trd c////. Angghen cung cho rang vdi hinh ihiirc mieu ta cd tfnh chat bien nien sir lir nhirng nam 1816 den 1848. Bandac da cung cap cho ngudi dgc hien thuc diein hinh ciia xa hdi Phap: "Xung quanh cai bii'c tranh trung tam nay, Bandac tap trung tat ca lich su cua xa hdi Phap, d day tdi da biet dugc, ngay ca theo y nghia kinh te hoc. nhieu chi tict (chang han vd su phan phdi lai ddng san va bat ddng san sau cude each mang) han d cac quyen sach ciia tat c^ cac nha chuyen mdn: cac su gia. cac nha kinh te hgc, cac nha thong ke ciia thdi ky nay gdp lai" (5,tr385). Nhu the, ca Mac va Angghen deu danh gia cao khfa canh phan anh xa hoi, id cao xa hdi va coi nd nhu mot thudc do quan trgng gia tri eiia tac pham van hgc. Ly Traeh Hau trong Bon hdi gidng my hoc. cho rang "Ly luan nghe thuat ciia my hgc Maexft cd mgl dac sac ca ban nhat quan la lay tac dung xa hdi eiia nghe thuat lam hat nhan va chii de. Tac dung xa hdi nay lai ihuimg xuyen lien he vdi sir nghiep each mang ciia giai cap vd san ma chu nghia Mae de xudng vdi tinh than phe phan ma suy xet, do lirdng danh gia \i\ binh luan" (20,tr 30). Rd rang, dng mudn khang dinh chii nghia Mae ludn dat ra yeu can .cho mot uic pham nghe thuat ciia giai .cap \'d san la nd phai mieu la lai hien thuc iheo tinh than phe phan cai tao lai hien thirc, dap ung duac nhfrng d()i hoi ciia eugc dau tranh each mang trong xa hdi. Chfnh vi coi trgng cao do va tap trung chii yeu vao tac dung thuc le cua mzhe thuat ddi \di cude sdn*z hien thuc \'a dau tranh each mans ma viec nhan manh vai trd cua nghe thuat la mieu ta, phan anh. nhan ihi're phe phan eugc song hien ihire da trd thanh ly luan my hgc ca ban. Dieu nay anh huang manh me den nen van hoc. ly luan phe binh van hgc ciia nhdm cac nude xa hdi chu nuhia. Cho nen la dt} dans nhan thav lir Mae, Ansshen den Lenin, Mao Trach Ddng \a nga> ca \a\ Ho Chi Minh nhan thuc luan cua phan anh luan da \xa ihanh ly luan eo" han de danh gia g-ia tri cua \an hoc nghe ihual. .Mae. Angghen da cd mot sir gap gd kha ly ihii khi n(')i \e uic dung nhan llurc cua Ciic tieu lIuiN'et Anh xa Phap, Angghen eon nhan manh tam quan irons cua 10
  11. Van de tinh chat hien thuc va chu nghia hien thuc. nhirng 'Hfnh each dien hinh" trong "nhirng hoan canh dien hinh". Lenin thi cd hang loai bai viet ve Tdnxtdi bgc 16 nhu'ng quan diem ly luan \c tfnh Dang, tinh nhan dan va coi Tdnxtdi nhu la mot tam guang ciia each mang Nga (5,tr204). Mao Trach Ddng thi neu cao "yeu cau" van chirang phai "vi edng ndng binh, viel v6 cdng ndng binh". 0 Trung Qude dau thap ky 50 den cudi thap ky 70 (ciia the ky XX) khau hieu luu hanh trong gidi van nghe la "\'an nghe phiic vii chfnh tri", ''van nghe tdng thudc chfnh tri". Mai cudi thap ky 70, xuat phat tir nhirng bai hgc thdi "van each" (Cach mang van hoa), dudi sir chi dao ciia phuang cham "giai phdng tu tirdng, thuc sir can thi", de xuat viec tir nay ve sau khdng nhac den nhirng khau hieu tren nfra ma ddi ihanh "xan nghe phiic VII nhan dan, van nghe phiic vii XHCN" (45). Tai Viel Nam. Ho Chf Minh trong dai hdi van hoa van nghe 1948 cung dan dd eae nhii sang uic: "Van hoa nghe thuat la mgl mat Iran, anh chi em nghe si hi chicMi si tren mat tran ay". Chiins ta khdns phii nhan vai trd ciia nhan ihiic. eiins nhu nhan ihi'rc luan trong cude song, nhung nghicMi ciiu van hgc coi nhan ihiic luan lii each tiep can duy nhat lai la thieu sdt. Nhan thiic luan ludn dugc coi la c(y sd iriet hgc ciia hgc thuyet Mac, ma rdng ap dung trong nghien ciiu van hgc, trd thanh xuat phat diem eiia ly luan van hgc Macxit. Vii nhieu nam qua nd da trd thanh ca sd iriet hgc duy nhat ciia ly luan van hgc. hinh thanh van nghe hgc nhan Ihiic luan, my hgc nhan thiie luan. Nhu vay, trong sir phat tri&n hudng tdi da dang hoa ciia quan niem van hgc. tat se khien nhan thire luan bi hoai nghi. Tiep nhan phan anh luan nhu la "hdn da uing eiia My hoc Macxfl" (2(),tr^3) irons nshien cfru van hoc xuat hien a nude la \i\o khoans nhfrns nam 60 - 70 cua the ky XX, cac nha nhien eiiu dong nhat chu nghia hien ihue \di \iee phe phan hien thire. nham miie lieu lai dd che do xa hoi ap bi're hoe lot theo chu irirang ciia each mang dan tgc dan chu.Tir da\ gi(')i nghien ciiu \an hgc trung dai Viel Nam dac biet hi gidi "Kieu hoc" da \an clung pluro'ng phap tiep can hien ihire chu nghia de danh gia Truyen Kien. Tham ehi co nhirng uic
  12. Van de tinh chat hien thuc va chu nghia hien thuc... gia con coi "chii nghia hien thuc hay van hgc hien thuc tu nd la mot gia tri" •(42). Cd mot thdi sir phan chia mgi hien tugng trong sudt lien irinh \an hgc nhan loai thanh "hien thuc chii nghia" va "phi hien thuc chii nghia" da ed nguy ca trd thanh quan niem phd bien. Su phan chia nay bat nguon tir quan niem cho rang, chii nghia hien thuc la dinh cao nhat ciia van hgc. vay thi phai chu'ng minh rang van hgc truyen thong nude ta cung da cd chii nghia hien thuc rdi. Do dd mdi cd viec tim tdi ehii'ng minh Truyen Kieu eiing cd chu nghia hien thuc. Mdi loat cac bai viet, cac cdng trinh nghien cii'u nii rac trong nhfrng nam 60 - 70, tham chf sang ca nhung nam 80 ciia the ky XX, da di vao tim hieu, van dung cac thao Uic khac nhau de di den ket luan cd chii nghia hien thuc trong van hgc Viet Nam nira cudi the ky XVIII - nira dau the ky XIX va 'trong 1 ruyen Kieu. Nghien ciru Truyen Kieu theo lieu chf phan anh hien Ihirc dien ra lir sau each mang ihang Tam 1945. Md dau la Hoai Thanh dat van de ve Quyen song ciia con ngu'd'i trong Truyen Kieu (1949). Theo dng "cai chfnh cua nghe ihiuit Nguyen Du la d chd da nhao nan lai, sang lao ra ca mot the gidi cd that va dng ludn ludn nhan manh cho tfnh ed that nay: "Tii Ba, Ma Giam Sinh, Sd Khanh... cai nhin ciia Nguyen Du khdng phai la cai nhin be ngoai. Nguyen Du da nhin than tan trong rugt nhfrng eon ngudi ay. Han nfra Nguyt^n Du da sdng han cude sdng ciia nhfrng con ngudi ay. Dang dieu. eir chi. ngdn ngfr eiia nhfrng con ngirdi ay khdng cd tfnh chat cdp nhat chap va ma dfiu bieu hien mot sir sdns ben irons" (13.tr80). Tir dd dns di den nhan dinh: "irons Truyen KieiL NguycMi Du da \'e ra dugc cai hinh anh ciia moi xa hdi d ue, da dung len dirge mgl nhan xat anh himg nd la giac mong thoal ly ciia nhfrng con ngirdi mudn viran minh ra ngoai cai khudn khd phong kien \a mgl nhan xai than the long dong. nd hi lieng oan hdn. lieng ken ihirang cua nhfrng eon ngirdi hi day doa. bi sia\ \ o irons cai khudn phons kien" (13.lrK)5). Va dns dira ra mdi each liep nhan "hgp ly" Nguyen Du xa Truyen Kieu trong iho'i dai ha\ gi(y lii 2
  13. Van de tinh chat hien thuc va chu nghia hien thuc... "trong mat tran dan tgc thong nhat phai cd con ngirdi ay" xa "chiing la mdi Nguyen Du vao hdi Lien Viet" (13.tr42). Dang Thai Mai trong Dgc sac ciia vdn hoc co dien Viet Nam c/ua noi .dung Truyen Kieu da de cap nhieu den cai ggi la "biit phap ui thuc" xa "linh than ta thuc". Dang Thai Mai cd miic do han. dng liai y bdi Truyen Kieu hi tac pham mugn cot truyen nen di tim chi tiet "chan that ciia xa hdi Viet Nam qua tap tha dd cung la cau chuyen ma mang" hay viec "di tim hinh linh ciia xa hdi Viet Nam" d day thi "tranh sao khdi Idi lap luan khien cudng. ep udng sir thuc" (9,tr526). Tuy nhien khi di vao tim hie^u Truyen Kieu cd phan anh ft nhieu gi xa hdi Viet Nam nira cudi the ky XVIll - nira dau the ky XIX hay khdng, dng lai cho rang Nguyen Du da "trinh bay" dugc "bd mat thuc cua mgl xa hdi", di den khang dinh dgc Truyen Kieu ciia Nguyen Du la xan nhin thay "nhfrng mdi mau thufin eiia xa hdi phong kien tren con dudng phan hoa" •(9,tr527). Ong nhan manh: "Ngdi biifui thuc ciia Nguydn Du cfing hel sue trung thanh khi ui nhfrng canh sdng hang ngay ciia cac hang ngirdi trong xa hdi. Biie canh cd Kieu sdng trong gia dinh em am ngay nwi cap ke la hien thuc. Bao nhieu man canh trong may Ian gap gd gifra Kim Trgng va Kieu van la hien thuc. Hien thuc khi thi si chop canh quan nha bat bd va xet eiia nha dan lirang ihien. Hien thuc, tu the, Idi le, eir chi ciia Ma Giam Sinh cua mii Tii Ba va tat Cii cude ddi cd Kieu trong sudt mirdi lam nam luu lac, "Thanh lau hai lugt thanh y hai Ian", qua mgl iha\ gian liim le ciia Thiic Sinh. lam xa eiia Tir Hai, xan la nhfrng canh hien thuc..." (9.tr529) xa theo dng ngudi dgc khi tiep nhan Truyen Kieu nhan thay ca "tinh than ui thire" va "tinh than phe phan" qua nhung hien thuc ay. Ngirdi nghien ei'rii Truyen Kieu nhir mgl tac pham ihude xe phu'crng phap sang Uic hien thire ehii nghia. ndi each khac ngirdi khang dinh thuc sir cd mot chii nghia hien thuc trong Truyen Kieu. mot each cd he thdng la Le Dinh K>' trong chuxen liuin Truyen Kieu \d chu w^hla hien thia < na \'.^nycn Du. Mac dii dng eimg da dat dieu kien "chu nghia hien thuc cua Trnyen Kieu la 13
  14. Van de tinh chat hien thuc va chii nghia hien thuc... mot chii nghia hien thuc trong hinh thai phat trien dau lien cua nd khi nd vira thoal thai tir chu nghia quy pham, tir tfnh each dieu va udc le ciia my hgc phong kien, tir xu hudng ly tudng hoa va chu nghia giao huan" (I6.tr 388). 1.2- Truyen Kieu vd chu nghia hien thuc ciia Nguyen Du - Le Dinh Ky - Ljch sucac y kien danh gia. Truyen Kieu vd chii nghia hien thu'c ciia Nguyen Du da ra ddi trong bdi canh nghien cii'u van hgc trong quan he vdi hien thuc ddi sdng xa hdi theo quan diem my hgc Maexft. Nghia la tac pham van hgc dugc nhin nhan nhu la su phan anh ddi sdng xa hdi va bgc Id thai do ciia nha van ddi xdi hien ihire dd. 6 chuyen luan nay Le Dinh Ky da quan tam den nhfrng van de tu ludng chii quan eiia ngirdi sang tac: tu tirdng xa hdi, tu tudng nghe thuat ciia Nguyen Du, iriet ly trong Truyen Kieu... ndi bat han ca la van de tim hieu phuang phap sang lac eiia NguyCn Du trong Truyen Kieu. Lan lirgi khao sat co' sd' iw fiffhig tham my ciia Truyen Kieu va van de dien hinh hod irong Truyen Kieu, rd rang 'dng mudn diing nhfrng cdng thiie eiia phuang phap sang Uic hien ihirc chu nghia de nghien ciiii Truyen Kieu. Ong hirdng vao nghien ciiu cac nhan vat trong Truyen Kieic va day la mot thanh edng ciia dng so xdi cac giai doan Irirde Irong linh vire tim hieu nhan vat Truyen Kieu. Le Dinh Ky da phan ifch Vii phat hien trong Truyen Kieu ed nhfrng nhan vat dugc mieu la bang "nhfrng ngdn tir lay thang tir eugc sdng", do vay dng da di den ket luan "cd mgl xa hdi 'Truyen Kieir (16,lr284), xa hdi ay bat dau xdi bo may cai tri. lir ihang ban M den ifMig dde Ho Ton HitMi va dang sau Ho Ton Hien lii ca mgl irieu dinh phong kien thdi nat. Ong ghi nhan the lire cua dong lien irong Truyen Kieu "the lire ciia dong tien da dugc Id cao mgl each true liep xa sau sac irons uic pham ciia Nguxen Du. xa xe mat nay. Truyen Kieu xung dang duoc xap xep x'ao nhfms sia tri \I dai nhat eiia nen xan hoe the sidf" ( I6.ir292j. Tux nhien Le Dinh Kv khdns chii v rans su bdc Idi irons xa hdi xa the lire cua dons lien 14
  15. ^ Van de tinh chat hien thuc va chu nghia hien thuc... khdng phai la dac thii rieng ciia nha nude phong kien. Ngoai ra dng da danh han mot chuang de tim hieu Dien hinh hod theo hitdmg hien thifc chu nglua, trong dd dng da van dung nhirng cdng thuc ciia chii nghia hien thire de xem xet tac phalm nay va khang dinh "cd the ndi Truyen Kieu da dat tdi mgl chu nghia hien thuc tam ly cao nhat trong nen van hgc dan tgc qua khii" (I6,tr387). Khang dinh the song Le Dinh Ky lai khdng khdi lung King khi liep can nhfrng yeu id udc le tugng trung trong tac pham, nhfrng quan niem, nhu'ng each cam nhan xa hdi khdng gidng vdi each hieu, each cam nhan ciia chiing ta .ngay nay va dng liet tat ca nhirng cai -khae dd vao nlulng rdng hiioc ciia my hoc di((fng ttun. Tir day dng di vao phan tfch va coi nd nhu hi nhfrng han che ciia NguyCn Du cung nhu ciia thdi dai dng, coi chii nghia hien thuc ciia Nguyen Du "thieu nhat quan va day mau ihuSn" (16,tr389). Ndi chung each tiep can van hgc theo hudng xa hdi hgc de dan cac nha nghien cuu den be Uic, va dan den nhfrng nhan dinh mang tfnh chii quan. Cac lac gia, dac biet la cac tac gia Idn hg ludn mang trong minh sir nhai qiuin nhfrng thanh liru van hoa, van hgc ciia thdi ddi minh chu khdng gidng nhir each danh gia ciia Le Dinh Ky "cac nha van qua khii thudng la mang nhfrng mau thuiin Idn trong ngirdi va lac pham ciia hg cung phan anh linh irang mau •lhuandd"(16,tr485). Tuy nhien, phai ghi nhan Truyen Kieu vd chii nghia hien thifc cua Nguyen Du la mot tac phalm dai, cdng phu trong dd Le Dinh Ky da dua tren lieu ehf ciia chu nshia hien thuc de' danh sia. nhan dinh xe cac van de trong Truyen Kieu. De khang dinh "Nguyen Du da birde xiio ngudng cua cua chu nghia hien thuc", dng di viio md xe '^nhfrng mat lien bd trong lu liuyng xa hdi". eiins nhu "nhfrns mat han che be tac eiia Nsuven Du". Ben canh viec ly giai CO' SO" tu luons tham mv cua Nguxen Du. dns dims ban 2/3 duns luans ciia cudn sach de ban xe xan de dien hinh hoa trong 'Truyen Kicu theo huVrng hien thuc ehii nshla. Ons cho rans "\' thi're trims thanh xdi cude sdns da khien Nsiivdn Du, xe ca ban da gifr dugc tfnh each khach quan, chan thuc cua su
  16. Van de tinh chat hien thuc va chu nghia hien thuc... mieu ta". va "cd the ndi den mot chii nghia hien thuc cua NguycMi Du. nhirng la mgl each cd dieu kien". Nhung mot mat dng cho Nguyin Du da cd y thuc ve su khach quan trong mieu ta, mot mat dng nhan dinh nhan xai Kim Trgng "tuy van chan thuc. nhung lai thieu mot cai gi nhu la gan cot xa xirang sdng". dng lai tiep "Nguyen Du cung da sdp xep bd trf tat ca cho ddi liia dugc gap gd gan bd nhau: tir can nha gan k6 cd ten la Lam Thuy chi chd dgi Kim Trgng den thue, den chiee kim ihoa Thuy Kidu da may man danh rai - khdng phai rai lam dat ma mac vao canh dao - va tham nshiem kfn cons cao tuirns cfms khdng ngan can Kim Trgng nhat dirge". Tir nhan dinh dd dng di vao mgl ket luan rat nude ddi: "a Truyen Kieu cd tinh hinh la: udc le ma van hon nhicMi chan thuc van chii'a chan tinh tii va cam_ xiic" (16,tr406) 'Truyen Kieu vd chii nghia hien thu'c ciia Nguyen Du la mgl trong nhung chuyen luan hay viet ve Truyen Kieu. Le Dinh Ky da tiep nhan lac pham nay vdi mot sir Iran trgng va kha nang nhay ben ciia cam xiic, sac sao trong sir the hien ngdn tir. Ong binh luan Truyen Kieu bang nhfrng cau chu rat tinh te de di vao Idng ngudi dgc. vf dii nhu nhfrng doan: "Sue mitnh eiia cau tha Kieu khdng phiii la d chd kham pha ra nhfrng hinh tirgng ehira ai hinh dung nhfrng y nghl. ehua ai ngd tdi ma la cai linh din tinh nguiri tham tham ma Nguydn Du dua vao cai nhin, cai nghe. cai nghl eiia minh. vao mgl virng trang. mot ddng sudi. mot ngan dau. mgl licMig chim. mot nson la. Den da irirde nsdi biit Nsuv(!n.Du eiins phai mem di irude nhfrns dau khd ciia con ngirdi: - Le ro'i tham dd to'chia ru tdm - Ddu Id dd Cling ndt gan lo ngu'd'i... Cling theo Idng ngiriii ma rao rue sa>' dam: Tff phcn dd biet tuoi vdng. (16,trl70) "Da I Da I Da .... Nguyen Du nhu keu len \o\ chiing ta: "Cude sdng Irdi qua !". Khdng [^hai hi chuxen quan am iham thoal. chuxen ngira eha\ qua cua sd. ma la cai biroe di nhir sir. nlur m(') diioe cua ihoi gian. eai dau \el cua no da 16
  17. Van de tinh chat hien thuc va chu nghia hien thuc... han len tren nhirng hy vgng, chd mong, dau thuang. khd nhuc cua con ngm>i va bang bae khap nai khap chdn" (16.trl71). Doan viet vi ngdn tir Nguyen Du danh de mieu la mdi tinh Kim - Ki^u 'dng viet: "Truyen Ki6u la lieng reo vui khi hy vgng yeu duang trim la lieng hat khai hoan ciia tinh yeu chien thang, la ban ai ca ciia tinh cam khi bi irac trd, viii dap. Bang khuang riio rue, dat dao, nhd thuang. dgi chd khac khoai. trai tim con ngudi da id rd quyen sdng ciia nd ma bao nhieu cam doan rang huge cudi ciing cung khdng chdn viii bdp nghet dugc" (16,trl65). Nhung cd the ndi diem dac sac nhat eiia Le Dinh Ky la "dng da van dung mgl each nhuan nhuy6n cac khai niem ve tfnh each, ca tfnh. hoan eiinh. chi liet de phan tfch tfnh loan ven sinh ddng eae nhan vat Truyen Kieu'^ (53,trl 8). Cho den nay chua cd ai viet ve dien hinh hoa eiia Truyen Kieu thii vi nhu Le Dinh Ky, sau han 40 nam edng trinh ciia dng xuat hien. Nhfrng nhan vat phan dien Tii Bii, Ma Giam Sinh. Sd Khanh... dugc dng xem xet. phan tfch de cho thay day hi nhfrng nhan vat thuc sir dirge diic ket tir cude sdng llurc phong phii, sdi ddng. Phan viet ve ly tudng thiim my ciia Nguyen Du qua nhan vat Thuy Kieu cung cd nhung kham pha mdi. thii vj. Tuy nhien, viec nha nghien ciru tim hieu phuang phap sang uic cua NguycMi Du d Truyen Kieu trong tirang quan vdi phuang phap sang Uic ciia ehii nghia hien thuc khien nhieu ngirdi chua ddng tinh, nhat la khi dng lay cac nguyen Uic, lieu ehuain ciia ehii nghia hien thuc de xem xet cac phuang dien sang Uic ciia Nguyen Du va Truyen Kieu - mot uic phalm van hgc trung dai phuong Ddng (nhfrng ndi dung xa hdi. ndi dung phan anh, tfnh each xii hoan canh dien hinh. nhfrng ehi lie! hien thue chu nghia. ngdn ngfr da dang phong phii an khdp xdi sir that ddi sdng...). Cung chfnh viec van dung cac khai nieni phirang phap sang lac hien thuc ehii nghia xao Truyen Kieu da lam cho lac gia king uing. khi nhung nhan xai chfnh - nhan xat ehinh dien cua tac pham nhu Thuy Kieu. Tir Hai, Kim Trgng dcu la nhfrng nhan vat numg dam tfnh chai udc le. Ix lirdns hoa. Rdi cude chi cd nhfrns nhan vat phan i.\\cn la nhan xai y-ill C51-
  18. Vifn de tinh chat hien thuc va chu nghia hien thuc... hien thuc chii nghia, nhu Ma Giam Sinh. So Khanh. Tii Ba "mang nhieu net lay thang tir eugc sdng". Thuc te cdng trinh ciia Le Dinh Ky cho thay eae nguyen tac phan tfch hien thue chii nghia chi phii hgp vdi nhan xat phan dien chiir khdng phii hgp vdi cac nhan vat chfnh dien. Day la mot thir thach Idn ddi vdi phuang phap nghien cii'u nay khi dem ap dung cho van hgc trung dai. Do 'vay, mot mat Le Dinh Ky phat hien nhfrng yeu to dien hinh hod theo hu'o'ng hien thifc chu nghTa nhung mat khac van nhan thay sir ton tai nhu'ng rdng huoc ciia my hoc ducmg thcri. Qua nhirng nhan vat, nhfrng yeu to nghe thuat ining khft vdi cdng thiic eiia ehii nghia hien thuc dng ghi nhan Nguyen Du hi mgl tac gia lieu bieu ciia phuang phap sang lac hien thue ehii nghia. cdn nhfrng nhan vat, yeu to nao khdng triing khft thi dng cho dd khdng chi la han che cua NguyCn Du ma la han che chung eiia ea thdi dai Nguyen Du. Nhu vay, vd hinh chung uic giii da diinh giii thap Nguyen Du va Truyen Kieic a day tu luirng cua NguyCn Du cung nhvtTruyen Kieu bi nhin nhan nhu mgl khdi nuiu ihuan. tua khdng dugc xem xet nhu mot ehinh the thdng nhat. Chfnh xi the tir khi i ruvcn Kieu vd chii nghia hien thifc ciia Nguyen Du ra ddi den nay da c() khdng ft nhfrng y kien trao ddi tranh luan xung quanh viin de niiy. Nguy(!n Lgc khi di vao tim hieu lich sir van de nghien cfru 'Trnyen Kieu khiing dinh nhfrng ddng gdp eiia Le Dinh Ky trong quii trinh nghien cfru mdi dd hi nghien ciiu Truyen Kieu trong mdi tuang quan vdi phuang phiip sang tiic ciia nha tha. Ons shi nhan "vdi nsdi biit sac sao eiia mdi nha phe binh" lir sdc dd phuang phiip siing uic Le Dinh Ky da ed nhfrng "phai hien mdi" xe Truyen Kieu ma gidi nghien ciiu ve Truyen Kieu giai doiin trudc "ehua cd". Nguxen L(>c cdn chi ra dugc nhfrng ddng gdp diing ke ciia Le Dinh Ky xe ly iiahig tham my ciia Nguyen Du irong Truyen Kieu, x'e mot so nhan vai Truyen Kieu Cling nlur \e irici /v Truyen Kicu. Tir do dng di den ket luan "iruycn Kicu vd chu nghia hien thifc cua Nguyen Du giiip ngucri dgc hieu sau ho'n nhfrng gui iri doc diio ciia mot nhii tha ihien uii" (28.ir465). Dii khii gan giii \o\ quan diem ciia Le Dinh Kv. nghia hi ciing chgn ciieh tiep can Truyen Kicu tu phuong 18
  19. Van de tinh chat hien thuc va chu nghia hien thuc. phap sang tac, tir nguyen idc dien hinh hoa nhung Nguyen Lgc nhiin dinh "irong cdng trinh nghien eiiu ciia Le Dinh Ky tfnh he thdng khdng duoc chat che. Va mac dii l Tran Dinh Hirou dii \em ,\et I rmen 19
  20. Van de tinh chat hien thuc va chii nghia hien thuc... phap sang tiic, tir nguyen lac didn hinh hoa nhung Nguxen Lgc nhan dinh "trong cdng trinh nghien ciru ciia Le Dinh Ky tfnh he thdng khdng dugc chiii che. Va mac dii tac gia cd dung y giai quyei van de phuang phap siing uic cua Nguyen Du trong Truyen Kieu nhung thanh cdng ciia dng \d\ la nhfrng kham pha dgc dao ve Truyen Kieu tir gdc do phuang phiip sang tiic ehii ehua phai nhCrng ket luan ve ban than phuang phap sang tiic trong Truyen Kieir (28.tr465). Ong cdn cho rang Le Dinh Ky da lay mot tieu chuan cd siin niio dd .v6 chii nghia hien thuc d nude ngoai rdi dem ra "ddi chieu". "so sanh" xdi Truyen Kieu ehii' d day tiic giii chua cd y thiic tim hieu chu nghia hien thuc xuai phat lir quy luat van ddng ngi tai ciia van hgc dan toe de nghien ei'ru. Tuy nhien biin than Nguyfin Lgc trong phiin viei ve dien hinh hod Truyen Kieu Cling chia phuang phap sang uic ciia Nguyen Du ihanh ba Idi dien hinh hoa. "ly tudng hoii". "dien hinh hoii eiia chii nghia hien thuc", "dien hinh hoa truycm thdng theo ly tirdng hoa deii Idi dien hinh hoii ciia chii nghia hien thue" (28,tr396) ciing la chua hgp ly. Triin Dinh Hugu mac dii khdng dua ra nhfrng nhiin dinh eu the xe Truyen Kieu vd chii nghia hien thifc cua Nguyen Du song liii ed nhfrng nhan •dinh ehuns "NsuycMi Du da chon Kim Vdn Kieu truyen de dien Ndm liie la ed tim dugc d trong dd cai ma dng mudn tim". Tran Dinh Hugu cho rang ciii ma Nguyen Du tim dugc nhiii quyet khdng phai lii do hien thue d trong dd gidng X'di hien thue xa hdi Viet Nam. bdi dng nhan thay tiic giii da luge bo di nhfrns ehi tiet cu thd. ma theo nha Nho thi la dam xe ndi dung, nwm ra. kem irang nha xe nghe thuiit. d mot mat niio dd dieu nay Icii "xa Ciii thue eiia van hgc". Theo dns "Nsuven Du ird thiinh hieu diu. ihiiy ra nhfrng dieu dau ddn Idng khdng phiii theo each ciia nhfrng nghe si hien thuc chii nghia xuiii phai lir thuc te. di tim ciic mdi lien he xa hdi de phiit hien ra cai chan thuc. ciii ban chat, eai dieni hinh trong thuc lai ed trudc mat. Ong quan Uim den thuc lai mdi iluie lai "rdns ho'n iriiiVe nhimg hi mot thue lai iriru tuang ma dng goi la edi nguo'i la (50,tr468). 0 phuang dien niiy cho thiiy Tran Dinh Hirou da xem \el Trnyen 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2