Nội dung và các nhân tố ảnh hưởng tới phân tích tài chính

NỘI DUNG VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI <br /> PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH<br /> <br /> Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp<br /> <br /> Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp có thể được trình bày theo hai cách sau:<br /> ­ Phân tích khái quát và phân tích chi tiết tình hình tài chính<br /> ­ Phân tích các hoạt động tài chính và phân tích các tỷ lệ tài chính.<br /> <br /> Phân tích khái quát và phân tích chi tiết tình hình tài chính<br /> <br /> Phân tích khái quát và phân tích chi tiết tình hình tài chính là nội dung phân tích mà đồ án sử <br /> dụng. Vì vậy, nội dung phân tích khái quát và phân tích chi tiết tình hình tài chính, không <br /> được nêu chi tiết ở phần này mà đựơc trình bày chi tiết ở phần sau (Chương 2).<br /> <br /> Phân tích khái quát tình hình tài chính<br /> <br /> Để  đánh giá khái quát tình hình tài chính của doanh nghiệp, trước tiên phải so sánh tổng tài  <br /> sản và tổng nguồn vốn giữa kì và đầu năm. Qua so sánh, có thể  thấy được sự  thay đổi quy  <br /> mô vốn mà doanh nghiệp sử  dụng trong kỳ  cũng như  khả  năng huy động vốn của doanh  <br /> nghiệp. Tuy nhiên, số tổng cộng của tài sản và nguồn vốn tăng giảm là do nhiều nguyên nhân <br /> khác nhau, do đó cần đi sâu phân tích các mối quan hệ giữa các chỉ tiêu trong bảng cân đối kế <br /> toán.<br /> Tài sản của doanh nghiệp bao gồm tài sản lưu động và tài sản cố định. Hai loại tài sản này  <br /> được hình thành chủ  yếu từ  nguồn vốn chủ  sở  hữu, nhưng cân đối này chỉ  mang tính lí  <br /> thuyết tức là nguồn vốn chủ sở hữu chủ doanh nghiệp đủ  trang trải các loại tài sản cho các  <br /> hoạt động chủ yếu mà không phải đi vay hoặc chiếm dụng. Thực tế thường xảy ra 1 trong 2  <br /> trường hợp sau:<br /> ­ Trường hợp doanh nghiệp thừa nguồn vốn, không sử dụng hết nên sẽ bị chiếm dụng.<br /> ­ Trường hợp doanh nghiệp thiếu vốn để  trang trải tài sản nên doanh nghiệp phải đi vay  <br /> hoặc chiếm dụng vốn từ bên ngoài.<br /> Qua phân tích các mối quan hệ cân đối, cho thấy số vốn doanh nghiệp bị chiếm dụng (hoặc  <br /> đi chiếm dụng) đúng bằng số chênh lệch giữa số tài sản phải thu và nợ phải trả.<br /> Bên cạnh đó, trong phân tích tổng quát ta còn tính toán và so sánh các chỉ tiêu tỉ suất tài trợ đẻ <br /> thấy được khả năng đảm bảo về mặt tài chính và tính chủ động trong kinh doanh của công ty  <br /> (phần này được trình bày trong phân tích kết cấu nguồn vốn của doanh nghiệp). Bên cạnh đó, <br /> về  khả  năng thanh toán cũng cần được quan tâm chú ý (được trình bày  ở  phần nhu cầu và  <br /> khả năng thanh toán)<br /> <br /> Phân tích chi tiết tình hình tài chính<br /> <br /> Trong phân tích chi tiết tình hình tài chính ta đi phân tích tình hình phân bổ vốn, xem xét doanh  <br /> nghiệp đã phân bổ vốn hợp lí và phát huy hiệu quả chưa? Để phân tích, ta tiến hành xác định  <br /> tỉ trọng từng khoản vốn ở thời điểm đầu kì và cuối kì và so sánh sự thay đổi về tỉ trọng giữa  <br /> đầu kì và cuối kì nhằm tìm ra nguyên nhân của sự chênh lệch này. Qua so sánh ta thấy được <br /> sự  thay đổi về  số  lượng, quy mô và tỉ  trọng của từng loại vốn. Để  có thể  thấy được tình  <br /> hình thay đổi của tài sản là hợp lí hay không cần đi sâu nghiên cứu sự biến động của tài sản. <br /> Việc đầu tư chiều sâu, mua sắm trang thiết bị, đổi mới công nghệ để  tạo tiền đề  tăng năng <br /> suất lao động và sử dụng vốn đầu tư  có hiệu quả  hoặc đầu tư  tài chính dài hạn được xem  <br /> xét thông qua các chỉ tiêu: Tỉ suất đầu tư chung, tỉ suất đầu tư tài sản cố định, tỉ suất đầu tư <br /> tài chính dài hạn. Bên cạnh đó việc phân tích kết cấu nguồn vốn; phân tích tình hình công nợ <br /> và khả năng thanh toán; phân tích hiệu quả và khả năng sinh lợi của vốn; phân tích tình hình <br /> đảm bảo vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh sẽ được phân tích một cách cụ thể và được <br /> trình bày cụ thể trong Chương 2 của đồ án này.<br /> Phân tích các hoạt động tài chính và phân tích các tỷ lệ tài chính.<br /> Phân tích các tỷ lệ tài chính<br /> <br /> Trong phân tích tài chính, các tỷ lệ tài chính chủ yếu thường được phân thành 4 nhóm chính. <br /> Đó là: nhóm tỷ lệ về khả năng thanh toán, nhóm tỷ lệ về khả năng cân đối vốn, nhóm tỷ  lệ <br /> về  khả  năng hoạt động, nhóm tỷ  lệ  về  khả  năng sinh lãi. Nhìn chung, mối quan tâm trước <br /> hết của các nhà phân tích tài chính là tình hình tài chính của doanh nghiệp có lành mạnh <br /> không? Liệu doanh nghiệp có khả  năng đáp  ứng được những khoản nợ  đến hạn không? <br /> Nhưng tuỳ theo mục đích phân tích tài chính mà nhà phân tích tài chính chú trọng nhiều hơn  <br /> đến nhóm tỷ  lệ  này hay nhóm tỷ  lệ  khác. Chẳng hạn, các chủ  nợ  ngắn hạn đặc biệt quan  <br /> tâm đến tình hình khả  năng thanh toán của người vay. Trong khi đó, các nhà đầu tư  dài hạn  <br /> quan tâm nhiều hơn đến khả  năng hoạt động có lãi và hiệu quả  sản xuất kinh doanh. Họ <br /> cũng cần nghiên cứu tình hình về  khả  năng thanh toán để  đánh giá khả  năng của doanh <br /> nghiệp đáp  ứng nhu cầu chi trả  hiện tại và xem xét lợi nhuận để  dự  tính khả  năng trả  nợ <br /> cuối cùng của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, họ cũng chú trọng tới tỷ lệ cân đối vốn vì sự thay <br /> đổi tỷ lệ này sẽ ảnh hưởng đáng kể tới lợi ích của họ.<br /> Các tỷ lệ tài chính cung cấp cho người phân tích khá đầy đủ các thông tin về từng vấn đề cụ <br /> thể liên quan tới tài chính doanh nghiệp. Nhiệm vụ của người phân tích là phải tìm hiểu mối <br /> liên hệ giữa các nhóm tỷ lệ để từ đó đưa ra kết luận khái quát về toàn bộ tình hình tài chính  <br /> doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong quá trình phân tích nên lưu ý rằng một tỷ lệ tài chính riêng rẽ <br /> thì tự nó không nói lên điều gì. Nó cần phải được so sánh với tỷ lệ ở các năm khác nhau của  <br /> chính doanh nghiệp đó và so sánh với tỷ lệ tương ứng của các doanh nghiệp hoạt động trong <br /> cùng ngành.<br /> Mỗi nhóm tỷ lệ trên bao gồm nhiều tỷ lệ và trong từng trường hợp các tỷ lệ được lựa chọn <br /> sẽ phụ thuộc vào bản chất, quy mô của hoạt động phân tích.<br /> Dưới đây, chúng ta sẽ lần lượt xem xét cả bốn nhóm tỷ lệ thường dùng để phân tích và đánh  <br /> giá hoạt động tài chính doanh nghiệp.<br /> Các tỷ lệ về khả năng thanh toán:<br /> Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, để tài trợ cho các tài sản của mình các doanh  <br /> nghiệp không chỉ dựa vào nguồn vốn chủ  sở hữu mà còn cần đến nguồn tài trợ  khác là vay  <br /> nợ. Việc vay nợ này được thực hiện với nhiều đối tượng và dưới nhiều hình thức khác nhau.  <br /> Cho dù là đối tượng nào đi chăng nữa thì để  đi đến quyết định có cho doanh nghiệp vay nợ <br /> hay không thì họ đều quan tâm đền khả năng thanh toán của doanh nghiệp.<br /> Khả năng thanh toán của doanh nghiệp phản ánh mối quan hệ tài chính giữa các khoản phải <br /> có khả năng thanh toán trong kỳ với các khoản phải thanh toán trong kỳ. Việc phân tích các tỷ <br /> lệ về khả năng thanh toán không những giúp cho các chủ nợ giảm được rủi ro trong quan hệ <br /> tín dụng và bảo toàn được vốn của mình mà còn giúp cho bản thân doanh nghiệp thấy được <br /> khả năng chi trả thực tế để từ đó có biện pháp kịp thời trong việc điều chỉnh các khoản mục <br /> tài sản cho hợp lý nhằm nâng cao khả năng thanh toán.<br /> Các tỷ lệ về thanh toán bao gồm:<br /> Hệ số thanh toán hiện hành<br /> Là tỷ  lệ  được tính bằng cách chia tài sản lưu động cho nợ  ngắn hạn. Tài sản lưu động <br /> thường bao gồm tiền, các chứng khoán dễ chuyển nhượng, các khoản phải thu và dự trữ (tồn  <br /> kho); còn nợ ngắn hạn thường bao gồm các khoản vay ngắn hạn ngân hàng và các tổ chức tín <br /> dụng, các khoản phải trả nhà cung cấp, các khoản phải trả khác...Cả tài sản lưu động và nợ <br /> ngắn hạn đều có thời hạn nhất định ­ tới một năm. Tỷ lệ khả năng thanh toán chung là thước <br /> đo khả  năng thanh toán ngắn hạn của doanh nghiệp, nó cho biết mức độ  các khoản nợ  của  <br /> các chủ nợ ngắn hạn được trang trải bằng các tài sản có thể chuyển thành tiền trong một giai <br /> đoạn tương ứng với thời hạn của các khoản nợ đó.<br /> Công thức của khả năng thanh toán chung như sau:<br /> <br /> Hệ số thanh toán hiện hành(ngắn hạn) =<br /> <br /> Tài sản lưu động<br /> Nợ ngắn hạn<br /> Tỷ lệ này có giá trị càng cao thì khả năng thanh toán nợ ngắn hạn của doanh nghiệp càng tốt  <br /> và ngược lại. Nêú khả năng thanh toán chung nhỏ hơn 1 thì doanh nghiệp không đủ khả năng <br /> thanh toán nợ  ngắn hạn. Tuy nhiên, nếu con số này quá cao thì có nghĩa là doanh nghiệp đã <br /> đầu tư quá nhiều vào tài sản lưu động so với nhu cầu. Thông thường thì phần vượt trội đó sẽ <br /> không sinh thêm lợi nhuận. Vì thế mà việc đầu tư đó sẽ kém hiệu quả. Vấn đề  này đòi hỏi  <br /> nhà doanh nghiệp phải phân bổ vốn như thế nào cho hợp lý.<br /> Hệ số thanh toán nhanh:<br /> Một tỷ lệ thanh toán chung cao chưa phản ánh chính xác việc doanh nghiệp có thể  đáp ứng  <br /> nhanh chóng được các khoản nợ ngắn hạn trong thời gian ngắn với chi phí thấp hay không vì <br /> nó còn phụ thuộc vào tính thanh khoản của các khoản mục trong tài sản lưu động và kết cấu  <br /> của các khoản mục này. Vì vậy, chúng ta cần phải xét đến hệ số thanh toán nhanh của doanh  <br /> nghiệp.<br /> Hệ số thanh toán nhanh được tính bằng cách chia tài sản quay vòng nhanh cho nợ ngắn hạn. <br /> Tài sản quay vòng nhanh là những tài sản có thể  nhanh chóng chuyển đổi thành tiền, bao <br /> gồm: tiền, chứng khoán ngắn hạn và các khoản phải thu. Hàng tồn kho là tài sản khó chuyển <br /> thành tiền hơn trong tổng tài sản lưu động và dễ  bị lỗ  khi đem bán. Do vậy, tỷ  lệ  khả  năng <br /> thanh toán nhanh cho biết khả  năng hoàn trả  các khoản nợ  ngắn hạn không phụ  thuộc vào <br /> việc bán dự trữ (tồn kho).<br /> <br /> Hệ số thanh toán nhanh (thanh toán tức thời) =<br /> <br /> Tiền + Đầu tư ngắn hạn + Khoản phải thu<br /> Nợ ngắn hạn<br /> <br /> Nói chung tỷ lệ này thường biến động từ 0,5 đến 1. Tuy nhiên, cũng giống như trương hợp  <br /> của hệ  số  thanh toán ngắn hạn để  kết luận giá trị  của hệ  số  thanh toán tức thời là tốt hay  <br /> xấu cần xét đến đặc điểm và điều kiện kinh doanh của doanh nghiệp. Nếu hệ số này nhỏ <br /> hơn 0,5 thì doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc thanh toán nợ.<br /> Các tỷ lệ về khả năng cân đối vốn<br /> Tỷ  lệ  này được dùng để  đo lường phần vốn góp của các chủ  sở  hữu doanh nghiệp so với  <br /> phần tài trợ của chủ nợ cho doanh nghiệp. Nó còn được coi là tỷ lệ đòn bẩy tài chính và có ý  <br /> nghĩa quan trọng trong phân tích tài chính. Bởi lẽ, các chủ nợ nhìn vào số vốn chủ sở hữu của  <br /> doanh nghiệp để  thể  hiện mức độ  tin tưởng vào sự  bảo đảm an toàn cho các món nợ. Nếu <br /> chủ sở hữu chỉ đóng góp một tỷ lệ nhỏ trong tổng nguồn vốn thì rủi ro trong hoạt động sản  <br /> xuất kinh doanh là do các chủ nợ gánh chịu. Mặt khác, bằng cách tăng vốn thông qua vay nợ, <br /> các chủ doanh nghiệp vẫn nắm được quyền kiểm soát và điều hành doanh nghiệp. Ngoài ra,  <br /> các khoản vay cũng tạo ra những khoản tiết kiệm nhờ thuế do chi phí cho vốn vay là chi phí  <br /> trước thuế.<br /> Những doanh nghiệp có tỷ  lệ  này thấp phải chịu rủi ro lỗ  ít hơn khi nền kinh tế  suy thoái  <br /> đồng thời có lợi nhuận kỳ  vọng thấp hơn so với doanh nghiệp có tỷ  lệ  này cao trong nền  <br /> kinh tế  bùng nổ. Hay nói cách khác, những doanh nghiệp có tỷ  lệ  nợ  cao có nguy cơ  lỗ  lớn  <br /> nhưng lại có cơ  hội nhận được lợi nhuận cao. Tuy lợi nhuận kỳ vọng cao nhưng phần lớn  <br /> các nhà đầu tư đều rõ´t so? rủi ro. Vì thế quyết định về sử dụng nợ phải được cân bằng giữa  <br /> lợi nhuận và rủi ro.<br /> Trên cơ sở phân tích kết cấu nguồn vốn, doanh nghiệp sẽ nắm được khả  năng tự  tài trợ  về <br /> mặt tài chính, mức độ  chủ  động trong sản xuất kinh doanh hay những khó khăn mà doanh  <br /> nghiệp gặp phải trong việc khai thác nguồn vốn.<br /> Tỷ lệ nợ trên tổng tài sản<br /> <br /> Hệ số nợ =<br /> Nợ<br /> <br /> Tổng tài sản<br /> <br /> Tỷ  lệ này được sử dụng để xác định nghĩa vụ  của chủ doanh nghiệp đối với các chủ  nợ  đã  <br /> góp vốn cho doanh nghiệp. Thông thường các chủ nợ thích tỷ lệ vay nợ vừa phải vì tỷ lệ này  <br /> càng thấp thì các khoản nợ  càng được đảm bảo trong trường hợp doanh nghiệp bị phá sản.  <br /> Trong khi đó, các chủ sở hữu  ưa thích tỷ lệ  nợ cao vì họ  muốn lợi nhuận gia tăng nhanh và  <br /> muốn toàn quyền kiểm soát doanh nghiệp. Song nếu tỷ lệ nợ quá cao, doanh nghiệp dễ bị rơi <br /> vào trạng thái mất khả năng thanh toán. Để đánh giá được việc sử dụng nợ cũng như mức độ <br /> sử  dụng nợ  của doanh nghiệp người ta tính mức độ  đòn bẩy tài chính (Degree of Financial <br /> Leverage ­ DFL) của doanh nghiệp.<br /> Mức độ   ảnh hưởng của DFL được xác định như  là tỷ  lệ  thay đổi về  doanh lợi vốn chủ  sở <br /> hữu phát sinh do sự thay đổi về lợi nhuận trước thuế và lãi vay phải trả.<br /> <br /> DLF =<br /> <br /> Q (P ­ V) ­ F<br /> Q (P ­ V) – F ­ 1<br /> <br /> Trong đó: Q là sản lượng<br /> P là giá bán đơn vị sản phẩm<br /> V là chi phí biến đổi mỗi đơn vị sản phẩm<br /> F là chi phí cố định<br /> I là chi phí lãi vay phải trả<br /> Từ công thức trên ta thấy khi lợi nhuận trước thuế và lãi vay không đủ  lớn để  trang trải lãi  <br /> vay thì doanh lợi vốn chủ sở hữu sẽ bị giảm sút. Nhưng khi lợi nhuận trước thuế và lãi vay  <br /> đã đủ  lớn để  trang trải lãi vay phải trả  thì chỉ  cần một sự  gia tăng nhỏ  về  sản lượng cũng  <br /> mang lại một biến động lớn về doanh lợi vốn chủ sở hữu.<br /> Khả năng thanh toán lãi vay hay số lần có thể trả lãi<br /> Tỷ lệ này được xác định bằng cách chia lợi nhuận trước thuế và lãi vay cho<br /> lãi tiền vay.<br /> <br /> Khả năng thanh toán lãi vay =<br /> <br /> Lợi nhuận trước thuế và lãi<br /> Lãi tiền vay<br /> Khả  năng thanh toán lãi vay cho biết mức độ  lợi nhuận đảm bảo cho khả  năng trả  lãi hàng <br /> năm. Việc không trả  được các khoản nợ này có thể  làm cho doanh nghiệp bị phá sản. Cùng <br /> với tỷ lệ nợ trên tổng tài sản, tỷ lệ này giúp ta thấy được tình trạng thanh toán công nợ  của <br /> doanh nghiệp tốt hay xấu. Một tỷ lệ nợ trên tổng tài sản cao cộng với khả năng thanh toán lãi <br /> thấp so với mức trung bình của ngành sẽ  khiến cho doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc <br /> muốn gia tăng nợ.<br /> Khả năng độc lập về tài chính<br /> <br /> Khả năng độc lập về tài chính =<br /> Vốn chủ sở hữu<br /> <br /> Vốn trung và dài hạn<br /> <br /> Tỷ lệ này phản ánh khả năng tự bảo đảm về mặt tài chính và tính chủ động trong kinh doanh <br /> của doanh nghiệp. Tỷ lệ này càng lớn thì tài sản của doanh nghiệp càng ít chịu rủi ro. Tuy  <br /> nhiên, chi phí của vốn cổ phần lớn hơn chi phí vay nợ và việc tăng vốn cổ phần cổ phần có  <br /> thể dẫn đến bị san sẻ quyền lãnh đạo doanh nghiệp.<br /> Tỷ lệ về cơ cấu tài sản<br /> Đồng thời với việc xác định cho mình một cơ  cấu vốn hợp lý, doanh nghiệp cần phải xem  <br /> xét việc sử dụng vốn đó như  thế  nào để  đáp ứng yêu cầu kinh doanh và nâng cao hiệu qủa <br /> kinh tế  của đồng vốn. Việc phân tích tình hình phân bổ  vốn hay kết cấu tài sản của doanh <br /> nghiệp sẽ cho ta thấy việc sử dụng vốn của doanh nghiệp có hợp lý hay không, có phù hợp  <br /> với đặc điểm loại hình kinh doanh không và sự thay đổi kết cấu tài sản qua từng thời kỳ có  <br /> ảnh hưởng gì đến kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.<br /> <br /> Tỷ lệ về cơ cấu tài sản =<br /> <br /> Tài   sản   cố   định   hoặc   tài   sản   lưu <br /> động<br /> <br /> Tổng tài sản<br /> Chỉ tiêu này phản ánh tình hình trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật nói chung và máy móc thiết bị <br /> nói riêng của doanh nghiệp. Nó cho biết năng lực sản xuất và xu hướng phát triển lâu dài của <br /> doanh nghiệp. Giá trị của chỉ tiêu này tuỳ thuộc vào từng ngành kinh doanh cụ thể.<br /> Các tỷ lệ về khả năng hoạt động<br /> Các tỷ  lệ  về  khả  năng hoạt động được sử  dụng để  đánh giá hiệu quả  sử  dụng nguồn vốn  <br /> của doanh nghiệp. Nguồn vốn của doanh nghiệp được đầu tư cho các loại tài sản khác nhau <br /> như tài sản cố định, tài sản lưu động. Do đó, các nhà phân tích không chỉ quan tâm đến việc  <br /> đo lường hiệu quả sử dụng của tổng nguồn vốn mà còn chú trọng tới hiệu quả sử dụng của <br /> từng bộ phận cấu thành nguồn vốn của doanh nghiệp.<br /> Chỉ  tiêu doanh thu thuần được sử dụng chủ  yếu trong các tỷ  lệ  này nhằm tính tốc độ  quay  <br /> vòng của một số  đại lượng rất cần cho quản lý tài chính ngắn hạn. Các tỷ  lệ  này cho ta  <br /> những thông tin hữu ích để đánh giá mức độ cân bằng tài chính và khả năng thanh khoản của <br /> doanh nghiệp.<br /> Vòng quay tiền<br /> Tiền là khoản mục có tính lỏng cao nhất trong tổng tài sản của doanh nghiệp. Việc giữ tiền  <br /> và các tài sản tương đương tiền đem lại cho doanh nghiệp nhiều lợi thế như chủ động trong <br /> kinh doanh, mua hàng trả tiền ngay được hưởng chiết khấu, ngoài ra khi vật tư hàng hoá rẻ <br /> doanh nghiệp có thể  dữ  trữ  với lượng lớn tạo điều kiện giảm chi phí sản xuất. Tuy nhiên, <br /> tiền được lưu giữ ở mức không hợp lý có thể gây ra nhiều bất lợi. Thứ nhất, điều kiện thiếu  <br /> vốn đang phổ  biến  ở  các doanh nghiệp thì việc giữ  quá nhiều tiền sẽ  gây ứ  đọng vốn, hạn <br /> chế khả năng đầu tư vào các tài sản khác, do đó lợi nhuận của doanh nghiệp có thể bị giảm. <br /> Thứ hai, do có giá trị theo thời gian và do chịu tác động của lạm phát, tiền sẽ  bị mất giá. Vì <br /> vậy, cần quan tâm đến tốc độ vòng quay tiền sao cho đem lại khả năng sinh lợi cao nhất cho  <br /> doanh nghiệp.<br /> <br /> Vòng quay tiền =<br /> <br /> Doanh thu thuần<br /> Tiền và chứng khoán ngắn hạn dễ bán<br /> <br /> Vòng quay hàng tồn kho<br /> Dự  trữ  và tồn kho thường chiếm tỷ trọng lớn trong tài sản lưu động của doanh nghiệp. Vì <br /> vậy, một mặt ta phải giới hạn mức dự trữ này ở  mức tối ưu, mặt khác tăng vòng quay của <br /> chúng. Dự trữ là một khoản đầu tư cần thiết để đảm bảo tính liên tục của sản xuất và không  <br /> bỏ  lỡ  cơ  hội trong kinh doanh. Khoản đầu tư  này được giải phóng sau khi sản phẩm được <br /> tiêu thụ.<br /> Vòng quay hàng tồn kho là một chỉ tiêu khá quan trọng để đánh giá hoạt động sản xuất kinh  <br /> doanh của doanh nghiệp, nó được xác định bằng công thức dưới đây.<br /> <br /> Vòng quay hàng tồn kho =<br /> <br /> Doanh thu thuần<br /> Hàng tồn kho<br /> <br /> Chỉ tiêu vòng quay hàng tồn kho phản ánh số lần hàng tồn kho được bán ra trong kỳ kế toán  <br /> và có ảnh hưởng trực tiếp đến nhu cầu vốn luân chuyển. Con số này càng cao chứng tỏ khả <br /> năng bán ra càng lớn. Trên góc độ chu chuyển vốn thì hệ số quay vòng tồn kho lớn sẽ giảm  <br /> bớt được số vốn đầu tư vào công việc này, hiệu quả sử dụng vốn sẽ cao hơn. Tuy nhiên, khi <br /> phân tích cũng cần phải chú ý đến những nhân tố khác ảnh hưởng đến hệ số quay vòng tồn  <br /> kho như  việc áp dụng phương thức bán hàng, kết cấu hàng tồn kho, thị  hiếu tiêu dùng, tình <br /> trạng nền kinh tế, đặc điểm theo mùa vụ của doanh nghiệp, thời gian giao hàng của nhà cung  <br /> cấp...<br /> Biến động của chỉ tiêu vòng quay hàng tồn kho cung cấp cho ta nhiều thông tin. Việc giảm <br /> vòng quay vốn hàng tồn kho có thể  do chậm bán hàng, quản lý dự  trữ  kém, trong dự  trữ  có <br /> nhiều sản phẩm lạc hậu. Nhưng việc giảm vòng quay hàng tồn kho cũng có thể  là kết quả <br /> của quyết định của doanh nghiệp tăng mức dự trữ nguyên vật liệu khi biết trước giá cả  của <br /> chúng sẽ tăng hoặc có thể có sự gián đoạn trong việc cung cấp các nguyên vật liệu này (có  <br /> đình công, suy giảm sản xuất). Ngược lại, việc tăng vòng quay hàng tồn kho có thể do những  <br /> cải tiến được áp dụng trong khâu bán hàng hay hàng hoá của doanh nghiệp đạt chất lượng  <br /> cao, kết cấu hợp lý. Đây là điều đáng khích lệ. Còn nếu doanh nghiệp duy trì mức tồn kho  <br /> thấp thì cũng làm cho hệ số quay vòng hàng tồn kho tăng cao nhưng điều này đôi khi gây ra  <br /> tình trạng thiếu hàng để bán và ảnh hưởng đến việc tăng doanh thu.<br /> Kỳ thu tiền bình quân<br /> Trong hoạt động sản xuất kinh doanh, việc tồn tại các khoản phải thu là điều khó tránh khỏi. <br /> Nhờ bán chịu, doanh nghiệp có thể thu hút thêm khách hàng, mở rộng thị trường và duy trì thị <br /> trường truyền thống, do đó có thể  giảm hàng tồn kho, duy trì được mức sản xuất, nâng cao <br /> hiệu quả  sử dụng máy móc, thiết bị. Hơn nữa, nó còn có thể  mang lại lợi nhuận tiềm năng <br /> cao hơn nhờ việc tăng giá do khách hàng mua chịu. Song việc bán hàng chịu cũng đẩy doanh <br /> nghiệp vào tình trạng phải đối mặt không ít với các rủi ro. Đó là giá trị  hàng hoá lâu được  <br /> thực hiện dẫn đến giảm tốc độ  chu chuyển của vốn, đặc biệt trong tình trạng thiếu vốn  <br /> doanh nghiệp phải huy động nguồn tài trợ  cho việc bán chịu; một điều đáng lo ngại hơn là  <br /> rủi ro về khả năng thu nợ, chi phí đòi nợ. Vì vậy, nhiệm vụ của người quản lý doanh nghiệp  <br /> là phải quan tâm đến kỳ thu tiền bình quân và có biện pháp rút ngắn thời gian này.<br /> Kỳ thu tiền bình quân được tính theo công thức sau (đơn vị của công thức này là ngày):<br /> <br /> Kỳ thu tiền bình quân =<br /> <br /> Các khoản phải thu<br /> Doanh thu thuần<br /> <br /> x 360<br /> <br /> Trong phân tích tài chính, chỉ tiêu này được sử dụng để đánh giá khả năng thu hồi vốn trong  <br /> thanh toán của doanh nghiệp. Các khoản phải thu lớn hay nhỏ phụ thuộc vào nhiều yếu tố:<br /> ­ Tính chất của việc doanh nghiệp chấp nhận bán hàng chịu: Một số doanh nghiệp có chính <br /> sách mở rộng bán chịu và chấp nhận kéo dài thời hạn thanh toán hơn các đối thủ  cạnh tranh <br /> để phát triển thị trường.<br /> ­ Tình trạng của nền kinh tế: Khi tình hình thuận lợi các doanh nghiệp có khuynh hướng dễ <br /> dàng chấp nhận bán chịu và ngược lại. Nếu chấp nhận tăng thời gian bán chịu cho khách  <br /> hàng mà không tăng được mức tiêu thụ thì đó là dấu hiệu xấu về tình hình kinh doanh. Doanh  <br /> nghiệp cần phải thay đổi chính sách tiêu thụ để giữ khách hàng hoặc nâng cao khả năng cạnh  <br /> tranh của sản phẩm. Nhưng tình trạng đó cũng có thể  là do khách hàng gặp khó khăn trong <br /> chi trả  nhất là ở  vào thời kỳ  kinh tế suy thoái. Tình huống đó gây khó khăn dây chuyền cho <br /> các doanh nghiệp bán chịu.<br /> ­ Chính sách tín dụng và chi phí bán hàng chịu: khi lãi suất tín dụng cấp cho các doanh nghiệp  <br /> để tài trợ cho kinh doanh tăng, các doanh nghiệp có xu hướng giảm thời gian bán chịu vì nếu  <br /> tiếp tục kéo dài thời hạn sẽ rất tốn kém về chi phí tài chính.<br /> ­ Ngoài ra độ  lớn của các khoản phải thu còn phụ thuộc vào các khoản trả trước của doanh <br /> nghiệp.<br /> Vòng quay vốn lưu động<br /> <br /> Vòng quay vốn lưu động =<br /> Doanh thu thuần<br /> <br /> Vốn lưu động<br /> <br /> Chỉ  tiêu này cho biết vốn lưu động quay được mấy vòng trong kỳ. Nếu số  vòng quay tăng  <br /> chứng tỏ  hiệu quả sử dụng vốn tăng và ngược lại. Chỉ  tiêu này còn được gọi là hệ  số  luân  <br /> chuyển. Đẩy nhanh tốc độ  luân chuyển vốn sẽ  góp phần giải quyết nhu cầu về  vốn cho  <br /> doanh nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn.<br /> Hiệu suất sử dụng tài sản cố định<br /> Chỉ  tiêu này cho biết một đồng tài sản cố  định tạo ra được bao nhiêu đồng doanh thu trong  <br /> kỳ. Tài sản cố  định  ở  đây được xác định là giá trị  còn lại tới thời điểm lập báo cáo tức là  <br /> bằng nguyên giá tài sản cố định trừ đi hao mòn luỹ kế.<br /> <br /> Hiệu   suất   sử   dụng   tài   sản   cố <br /> =<br /> định<br /> Doanh thu thuần<br /> <br /> Giá trị còn lại của tài sản cố định<br /> <br /> Hiệu suất sử dụng tổng tài sản<br /> Tỷ lệ này cho biết một đồng tài sản đem lại bao nhiêu đồng doanh thu. Nó cũng thể hiện số <br /> vòng quay trung bình của toàn bộ vốn của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo. Hệ số này làm rõ <br /> khả năng tận dụng vốn triệt để  vào sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Việc tăng vòng <br /> quay vốn kinh doanh này là yếu tố quan trọng làm tăng lợi nhận cho doanh nghiệp đồng thời  <br /> làm tăng khả năng cạnh tranh, tăng uy tín của doanh nghiệp trên thị trường.<br /> <br /> Hiệu   suất   sử   dụng   tổng   tài <br /> =<br /> sản<br /> <br /> Doanh thu thuần<br /> Tổng tài sản<br /> <br /> <br /> Các tỷ lệ về khả năng sinh lời<br /> <br /> Khả năng sinh lời là kết quả tổng hợp chịu tác động của nhiều nhân tố vì thế khác với các tỷ <br /> lệ  tài chính phân tích  ở  trên chỉ  phán ánh hiệu quả  từng hoạt động riêng biệt của doanh  <br /> nghiệp, tỷ lệ về khả năng sinh lời phản ánh tổng hợp nhất hiệu quả sản xuất kinh doanh và <br /> hiệu năng quản lý của doanh nghiệp. Mục đích chung của các doanh nghiệp là làm sao để <br /> một đồng vốn bỏ  ra mang lại hiệu quả cao nhất và khả  năng sinh lời nhiều nhất. Để  đánh <br /> giá khả năng sinh lời người ta dùng các chỉ tiêu sau:<br /> Doanh lợi tiêu thụ sản phẩm<br /> <br /> Doanh lợi tiêu thụ sản phẩm =<br /> <br /> Lợi nhuận sau thuế<br /> Doanh thu thuần<br /> <br /> Chỉ tiêu trên phản ánh số lợi nhuận sau thuế có trong một đồng doanh thu. Chỉ tiêu này có thể <br /> tăng giảm giữa các kỳ  tuỳ  theo sự  thay đổi của doanh thu thuần và chi phí. Nếu doanh thu  <br /> thuần giảm hoặc tăng không đáng kể trong khi đó chi phí tăng lên với tốc độ lớn hơn sẽ dẫn  <br /> đến lợi nhuận sau thuế giảm và kết quả là doanh lợi tiêu thụ sản phẩm thấp. Khi đó, doanh <br /> nghiệp vẫn cần xác định rõ nguyên nhân của tình hình để có giải pháp khắc phục.<br /> Doanh lợi vốn chủ sở hữu<br /> Được xác định bằng cách chia lợi nhuận sau thuế  cho vốn chủ  sở  hữu. Nó phản ánh khả <br /> năng sinh lời của vốn chủ  sở hữu và được các nhà đầu tư  đặc biệt quan tâm khi họ  quyết  <br /> định bỏ vốn đầu tư vào doanh nghiệp. Tăng mức doanh lợi vốn chủ sở hữu cũng là mục tiêu <br /> của hoạt động quản lý tài chính doanh nghiệp. Ta xét các nhân tố  ảnh hưởng đến doanh lợi  <br /> vốn chủ sở hữu như sau:<br /> <br /> <br /> Lợi nhuận sau thuế<br /> Vốn chủ sở hữu<br /> <br /> =<br /> Lợi nhuận sau thuế<br /> <br /> Doanh thu thuần<br /> X<br /> <br /> Doanh thu thuần<br /> Tổng tài sản<br /> <br /> x<br /> Tổng tài sản<br /> <br /> Vốn chủ sở hữu<br /> <br /> Như vậy, doanh lợi vốn chủ sở hữu chịu ảnh hưởng của ba nhân tố:<br /> ­Doanh lợi tiêu thụ sản phẩm.<br /> ­Hiệu suất sử dụng tổng tài sản.<br /> ­Tỷ trọng vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản.<br /> Vì vậy, khi xem xét sự biến động của doanh lợi vốn chủ sở hữu ta cần phân tích sự thay đổi <br /> của cả ba yếu tố trên để đưa ra những kết luận đúng đắn.<br /> Doanh lợi vốn<br /> Đây là chỉ  tiêu tổng hợp nhất được dùng để  đánh giá khả  năng sinh lời của một đồng vốn  <br /> đầu tư (ROA). Tùy thuộc vào tình hình cụ thể của doanh nghiệp được phân tích và phạm vi <br /> so sánh mà người ta lựa chọn lợi nhuận trước thuế và lãi hay lợi nhuận sau thuế để  so sánh  <br /> với tổng tài sản. Đối với doanh nghiệp có sử dụng nợ trong kinh doanh, người ta thường sử <br /> dụng chỉ tiêu doanh lợi vốn xác định bằng cách chia lợi nhuận trước thuế và lãi cho tổng tài <br /> sản.<br /> <br /> Doanh lợi vốn =<br /> Lợi nhuận trước thuế và lãi vay<br /> <br /> Tổng tài sản<br /> <br /> <br /> Phân tích các hoạt động tài chính<br /> <br /> Phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn<br /> Một trong những công cụ hữu hiệu của nhà quản lý tài chính là bảng nguồn vốn và sử dụng  <br /> vốn (bảng tài trợ). Nó giúp các nhà quản lý xác định rõ các nguồn cung ứng vốn và mục đích  <br /> sử dụng các nguồn vốn.<br /> Trong phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn, người ta thường xem xét sự  thay đổi <br /> của các nguồn vốn và cách thức sử dụng vốn của một doanh nghiệp trong một thời kỳ theo  <br /> số liệu giữa hai thời điểm lập bảng cân đối kế toán.<br /> Để lập được bảng này, trước hết phải liệt kê sự thay đổi của các khoản mục trên bảng cân <br /> đối kế toán từ đầu kỳ đến cuối kỳ. Mỗi sự thay đổi được phân biệt ở hai cột sử dụng vốn và  <br /> nguồn vốn theo nguyên tắc:<br /> Sử dụng vốn: tăng tài sản hoặc giảm vốn.<br /> Nguồn vốn: giảm tài sản hoặc tăng vốn.<br /> Việc thiết lập bảng kê nguồn vốn và sử dụng vốn là cơ  sở  để  tiến hành phân tích tình hình <br /> tăng giảm nguồn vốn, sử  dụng vốn, chỉ  ra những trọng điểm đầu tư  vốn và những nguồn <br /> vốn chủ  yếu được hình thành để  tài trợ  cho những đầu tư  đó. Từ  đó có giải pháp khai thác <br /> các nguồn vốn và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn trong doanh nghiệp.<br /> Phân tích tình hình đảm bảo nguồn vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh<br /> Vốn lưu động thường xuyên<br /> Để tiến hành sản xuất kinh doanh các doanh nghiệp cần phải có tài sản bao gồm tài sản lưu  <br /> động và tài sản cố định. Để hình thành hai nguồn tài sản này phải có các nguồn tài trợ tương <br /> ứng bao gồm nguồn vốn ngắn hạn và nguồn vốn dài hạn.<br /> Nguồn vốn ngắn hạn là nguồn vốn mà doanh nghiệp sử  dụng trong khoảng thời gian dưới  <br /> một năm cho hoạt động sản xuất kinh doanh bao gồm nợ ngắn hạn, nợ quá hạn, nợ nhà cung <br /> cấp và nợ ngắn hạn phải trả khác.<br /> Nguồn vốn dài hạn là nguồn vốn doanh nghiệp sử dụng lâu dài cho hoạt động kinh doanh, nó  <br /> có thời hạn trên một năm và bao gồm nguồn vốn chủ sở hữu, nguồn vốn vay nợ trung hạn và  <br /> dài hạn.<br /> Nguồn vốn dài hạn trước hết được đầu tư  để  hình thành tài sản cố  định (TSCĐ), phần dư <br /> của nguồn vốn dài hạn được đầu tư để hình thành tài sản lưu động (TSLĐ). Chênh lệch giữa  <br /> nguồn vốn dài hạn và tài sản cố định hay giữa tài sản lưu động và nợ ngắn hạn được gọi là  <br /> vốn lưu động thường xuyên. Mức độ an toàn của tài sản ngắn hạn phụ thuộc vào độ lớn của <br /> vốn lưu động thường xuyên.<br /> VLĐ thường xuyên = Nguồn vốn dài hạn ­ TSCĐ = TSLĐ ­ Nợ ngắn hạn<br /> Có 3 trường hợp có khả năng xảy ra như sau:<br /> ­ Vốn lưu động thường xuyên > 0, nghĩa là nguồn vốn dài hạn lớn hơn tài sản cố định, phần  <br /> dư  thừa đó đầu tư  vào tài sản lưu động. Đồng thời, tài sản lưu động lớn hơn nợ  ngắn hạn  <br /> nên khả năng thanh toán của doanh nghiệp tốt.<br /> ­ Vốn lưu động thường xuyên = 0, có nghĩa nguồn vốn dài hạn vừa đủ tài trợ  cho tài sản cố <br /> định và tài sản lưu động đủ để doanh nghiệp trả các khoản nợ ngắn hạn, tình hình tài chính  <br /> như vậy là lành mạnh.<br /> ­ Vốn lưu động thường xuyên  0, tức là tồn kho và các khoản phải thu lớn hơn nợ <br /> ngắn hạn. Tại đây các sử dụng nợ ngắn hạn của doanh nghiệp lớn hơn các nguồn vốn ngắn <br /> hạn mà doanh nghiệp có được từ bên ngoài, doanh nghiệp phải dùng nguồn vốn dài hạn để <br /> tài trợ  vào phần chênh lệch. Trong trường hợp này doanh nghiệp cần có biện pháp để  giải <br /> phóng tồn kho và giảm các khoản phải thu từ khách hàng.<br /> ­ Nhu cầu vốn lưu động thường xuyên = 0, tức là các nguồn vốn từ bên ngoài vừa đủ để  tài  <br /> trợ cho các sử dụng ngắn hạn của doanh nghiệp.<br /> ­ Nhu cầu vốn lưu động thường xuyên