Phẫu thuật tuyến tiền liệt tận gốc qua nội soi ngoài phúc mạc: Biến chứng phẫu thuật

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 3 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> PHẪU THUẬT TUYẾN TIỀN LIỆT TẬN GỐC QUA NỘI SOI<br /> NGOÀI PHÚC MẠC: BIẾN CHỨNG PHẪU THUẬT<br /> Nguyễn Tiến Đệ*, Vũ Lê Chuyên*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề và Mục tiêu: Mục đích của nghiên cứu là ghi nhận các biến chứng xảy ra sau phẫu thuật<br /> tuyến tiền liệt tận gốc qua nội soi ngoài phúc mạc. Tìm ra các biện pháp hạn chế biến chứng.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Từ 2005-2012 nghiên cứu đã tiến hành điều trị 98 bệnh nhân bằng phương<br /> pháp phẫu thuật tận gốc tuyến tiền liệt qua nội soi ngoài phúc mạc. Ghi nhận các biến chứng và xử trí các biến<br /> chứng.<br /> Kết quả nghiên cứu: Biến chứng thường gặp là chảy máu trong khi mổ. Có 45% bệnh nhân mất máu<br /> >500ml và cần truyền máu trong mổ 98% bệnh nhân hết tiểu không kiểm soát sau mổ 12 tháng. Tỉ lệ bệnh nhân<br /> không bị rối loạn cương là 25%. Tỉ lệ dò nước tiểu sau mổ là 12,2%, hẹp cổ bàng quang 7,1%, thuyên tắc tĩnh<br /> mạch sâu là 1,1%. Không bệnh nhân bị thủng trực tràng.<br /> Kết luận: Biến chứng của phẫu thuật tuyến tiền liệt tận gốc qua nội soi ngoài phúc mạc thường gặp,<br /> nhưng có thể xử trí nội khoa. Có thể hạn chế biến chứng nhờ nắm rõ giải phẫu học.<br /> Từ khóa: Phẫu thuật nội soi tuyến tiền liệt; biến chứng của phẫu thuật.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> COMPLICATIONS OF LAPAROSCOPIC RADICAL PROSTATECTOMY<br /> Nguyen Tien De,Vu Le Chuyen * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 3 - 2012: 93 97<br /> Introduction and Objectives: The goal of the report was to determine the incidence of surgical<br /> complications resulting from laparoscopic radical prostatectomy at Bình Dân hospital. Finding ways can reduce<br /> complications based on the knowledge in anatomy of the prostate.<br /> Patients and methods: This study was used to evaluate 98 patients who were treated with laparoscopic<br /> radical prostatectomy from 2005 to 2012. Complications were confirmed and treated.<br /> Results: The complications were recognized. They included 45% patients which blood loss during LRP over<br /> than 500ml and needed transfusion, 98% patients had urinary continence and 25% patients had not erectile<br /> dysfunction after surgery 12 months. The others were anastomotic leak (12.2%), postoperative anastomotic<br /> strictures (7.1%), deep venous thrombosis (1.1%) and no patientrectal injury.<br /> Conclusions: Complications after laparoscopic radical prostatectomy are commonly minor, and treated by<br /> medical management only. The complication rate improved significantly during the study period.<br /> Key words: laparoscopic radical prostatectomy; complications of the procedure.<br /> khả quan, nhưng ngược lại những biến chứng<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> trong và sau mổ (như chảy máu trong khi mổ,<br /> Ung thư tuyến tiền liệt là ung thư thường gặp<br /> tiểu không kiểm soát và rối loạn cương sau mổ)<br /> trong niệu khoa(1,5,6,7). Phẫu thuật vẫn được nhiều<br /> còn gặp khá nhiều.Từ những vấn đề trên, nhiều<br /> bác sĩ niệu khoa chọn lựa. Mặc dù cho kết quả rất<br /> nghiên cứu nhằm cải tiến phẫu thuật được tiến<br /> * Bệnh viện Bình Dân Tp.HCM<br /> Tác giả liên hệ: ThS.BS. Nguyễn Tiến Đệ, ĐT: 0903622073, Email: nguyende116@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Thận Niệu<br /> <br /> 93<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 3 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> hành, nhưng phải đến năm 1982, nhờ những<br /> nghiên cứu của Walsh và Donker người ta mới<br /> hiểu biết rõ hơn về đường đi của mạch máu nhất<br /> là thần kinh chi phối hoạt động tuyến tiền liệt<br /> cũng của dương vật. Từ đó, Walsh áp dụng vào<br /> phẫu thuật tuyến tiền liệt tận gốc sau xương mu.<br /> Theo ông, để tránh những di chứng sau mổ,<br /> trong khi phẫu thuật, phẫu thuật viên cần tránh<br /> làm thương tổn cơ thắt vân niệu đạo cũng như<br /> thần kinh chi phối hoạt động của dương vật. Bắt<br /> đầu từ đây, phương pháp phẫu thuật bảo tồn bó<br /> mạch – thần kinh được áp dụng rộng rãi. Sau 20<br /> năm từ nghiên cứu của ông, những hiểu biết này<br /> cho đến ngày nay vẫn còn nguyên giá trị, và<br /> được mọi phẫu thuật viên tuân theo, kể cả trong<br /> phẫu thuật nội soi ngoài phúc mạc<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Tiền cứu: Thời gian nghiên cứu: 2005-2012.<br /> <br /> Cách thức thực hiện<br /> Những bệnh nhân được chẩn đoán ung thư<br /> tuyến tiền liệt khu trú sẽ được tiến hành phẫu<br /> thuật nội soi ngoài phúc. Kết qủa nghiên cứu sẽ<br /> được ghi nhận lại, và xử lý bằng phần mềm SPSS16 for Window để thống kê các biến chứng do<br /> phẫu thuật nội soi gây ra.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Phương pháp phẫu thuật<br /> Trong 95 bệnh nhân thực hiện cắt tuyến tiền<br /> liệt tận gốc qua nội soi trong nghiên cứu, có 42%<br /> bệnh nhân cắt tuyến tiền liệt tận gốc. 58% bệnh<br /> nhân có kết hợp nạo hạch chậu.<br /> <br /> Lượng máu mất trong mổ<br /> Máu mất trung bình trong mổ là 525ml.<br /> Bảng 1: Lượng máu mất trong mổ<br /> <br /> 100<br /> 150<br /> 200<br /> 250<br /> 300<br /> 400<br /> <br /> 94<br /> <br /> Số bệnh<br /> nhân<br /> 10<br /> 3<br /> 14<br /> 5<br /> 10<br /> 13<br /> <br /> Tỉ lệ(%)<br /> 10,5<br /> 3,2<br /> 14,7<br /> 2,1<br /> 10,5<br /> 13,7<br /> <br /> Tổng số<br /> <br /> Số bệnh<br /> nhân<br /> 7<br /> 3<br /> 8<br /> 7<br /> 1<br /> 2<br /> 9<br /> 1<br /> 2<br /> 2<br /> 1<br /> 98<br /> <br /> 500<br /> 600<br /> 700<br /> 800<br /> 850<br /> 900<br /> 1000<br /> 1200<br /> 1300<br /> 1500<br /> 2000<br /> Total<br /> <br /> Tỉ lệ(%)<br /> 7,4<br /> 3,2<br /> 8,4<br /> 7,4<br /> 1,1<br /> 2,1<br /> 9,5<br /> 1,1<br /> 2,1<br /> 2,1<br /> 1,1<br /> 100,0<br /> <br /> Can thiệp hậu phẫu<br /> Bảng 2: Can thiệp hậu phẫu<br /> Mổ đặt lại thông tiểu<br /> Mổ đặt lại dẫn lưu<br /> Xúc rửa bàng quang<br /> Tắc ruột<br /> Hút ODL liên tục<br /> Thuyên tắc mạch<br /> Hẹp cổ bàng quang<br /> Hẹp niệu đạo trước<br /> Mở 2 NQ ra da<br /> Cắt bướu tái phát<br /> Liệt ruột<br /> Thoát vị bẹn<br /> <br /> Số bn<br /> 3<br /> 1<br /> 7<br /> 1<br /> 12<br /> 1<br /> 7<br /> 1<br /> 2<br /> 1<br /> 1<br /> 2<br /> <br /> Tỉ lệ(%)<br /> 3,06<br /> 1,1<br /> 7,1<br /> 1,1<br /> 12,2<br /> 1,1<br /> 7,1<br /> 1,1<br /> 2,04<br /> 1,1<br /> 1,1<br /> 2,04<br /> <br /> Rối loạn cương sau mổ<br /> Trong nghiên cứu, sau 1 tháng ghi nhận<br /> không có trường hợp nào cương, nhưng sau 3<br /> tháng tỉ lệ này tăng lên là 21,4%. Sau 6 tháng tỉ lệ<br /> này thay đổi không nhiều 25%.Sau một năm vẫn<br /> chỉ có 25%.<br /> <br /> Tiểu không kiểm soát sau mổ<br /> Sau 1 tháng tỉ lệ bệnh nhân rối loạn tiểu là<br /> 88,9%. Những bệnh nhân này phải mang tã từ 24 tã/ngày.Càng về sau tỉ lệ bệnh nhân tiểu không<br /> kiểm soát càng giảm. Sau 3 tháng tỉ lệ bệnh nhân<br /> mang tã giảm đáng kể còn 21,9%. Sau 12 tháng<br /> 98% bệnh nhân không mang tã. Tiểu không kiểm<br /> soát gặp nhiều ở những bệnh nhân >70 tuổi.<br /> Không còn bệnh nhân nào cần can thiệp sau mổ<br /> để điều trị tiểu không kiểm soát. Không ghi nhận<br /> <br /> Chuyên Đề Thận Niệu<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 3 * 2012<br /> bệnh nhân bị tiểu không kiểm soát do bàng<br /> quang tăng co bóp.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Biến chứng chảy máu<br /> Chảy máu trong khi mổ là biến chứng<br /> thường gặp nhất, và cũng là biến chứng gây<br /> nhiều rắc rối cho phẫu thuật viên trong khi<br /> mổ(2,3,8).Vị trí thường gây chảy máu nhiều nhất<br /> là từ đám rối tĩnh mạch lưng dương vật, từ<br /> động mạch vỏ tuyến tiền liệt, và từ động mạch<br /> túi tinh.Một vài vị trí khác cũng có thể gây<br /> chảy máu phải kể đến là từ cổ bàng quang, từ<br /> nhánh động mạch thẹn chi phối vùng đỉnh<br /> tuyến tiền liệt.Trong khi phẫu thuật, để hạn<br /> chế chảy máu từ đám rối tĩnh mạch lưng<br /> dương vật cần khống chế tại tĩnh mạch lưng<br /> dương vật trước khi tĩnh mạch lan tỏa ra nhiều<br /> hướng. Trước tiên xê cân nội chậu, bóc tách hai<br /> bên tuyến tiền liệt đến sát niệu đạo, đám rối<br /> tĩnh mạch khi đó đã dễ dàng gom vào giữa.<br /> Lấy bớt mô mỡ nằm mặt trước niệu đạo, sẽ<br /> thấy dây chằng mu-tuyến tiền liệt. Tĩnh mạch<br /> lưng dương vật sẽ chạy giữa 2 dây chằng.Khi<br /> đó, cắt dây chằng, để thấy rõ tĩnh mạch, sẽ<br /> khống chế tĩnh mạch tại đây, sẽ hạn chế chảy<br /> máu. Trong trường hợp bướu to do ung thư kết<br /> hợp tăng sinh lành tính, có thể xẻ cân nội chậu<br /> rộng, sát thành chậu. Ban đầu, trong nghiên<br /> cứu dùng hai mũi chỉ khâu, một mũi khâu tĩnh<br /> mạch lưng dương vật, một mũi khâu tĩnh mạch<br /> nằm trên tuyến tiền liệt. Sau này, nhờ các dụng<br /> cụ cầm máu tốt như dao cắt bằng siêu âm,<br /> nghiên cứu không cần khâu, có thể cắt tĩnh<br /> mạch.<br /> Bảng 3: So sánh lượng máu mất trong phẫu thuật<br /> Tác giả<br /> Weldon et al, 1997<br /> Guillonneau et al, 2002<br /> <br /> Lượng máu mất trong mổ<br /> 200 - 800 mL<br /> 220-350ml<br /> <br /> Nghiên cứu<br /> <br /> 550ml<br /> <br /> Tiểu không kiểm soát<br /> Khâu nối niệu đạo-cổ bàng quang sau khi đã<br /> cắt tuyến tiền liệt cũng đóng vai trò quan trọng<br /> hạn chế tiểu không kiểm soát sau mổ(2,3,8). Theo<br /> nghiên cứu tốt nhất nên khâu nối niệu đạo- cổ<br /> <br /> Chuyên Đề Thận Niệu<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> bàng quang 2 lớp, lớp thứ nhất gồm mô xung<br /> quanh cổ bàng quang vào mô xung quanh niệu<br /> đạo. Lớp thứ 2 gồm niêm mạc bàng quang với<br /> niêm mạc niệu đạo. Lớp thứ 1 khâu 4 mũi rời<br /> bằng vicryl 4-0.Lớp thứ 2 bằng chỉ monosilk 4-0<br /> mũi liên tục. Nếu thực hiện được chỗ nối sẽ kín,<br /> không dò nước tiểu sau mổ và bảo tồn tối đa cơ<br /> thắt niệu đạo. tỉ lệ bệnh nhân tiểu không kiểm<br /> soát sau mổ 12 tháng của nghiên cứu là 97%.<br /> Không có bệnh nhân nào phải đặt cơ thắt nhân<br /> tạo sau mổ. Trong nghiên cứu cũng không thấy<br /> bệnh nhân tiểu không kiểm soát do bàng quang<br /> tăng co bóp.<br /> Bảng 4: So sánh tiểu không kiểm soát sau mổ<br /> Sau 1 tháng Sau 3 tháng Sau 12 tháng<br /> Catolina<br /> <br /> -<br /> <br /> -<br /> <br /> Ahlering<br /> <br /> -<br /> <br /> 76%<br /> <br /> -<br /> <br /> Guillonneau<br /> <br /> -<br /> <br /> -<br /> <br /> 82.3%<br /> <br /> Patel<br /> <br /> -<br /> <br /> -<br /> <br /> 98%<br /> <br /> Joseph<br /> <br /> -<br /> <br /> 96%<br /> <br /> -<br /> <br /> Stolzenburg<br /> <br /> -<br /> <br /> -<br /> <br /> 92%<br /> <br /> Nghiên cứu<br /> <br /> 88,9%<br /> <br /> 21,9%<br /> <br /> 97%<br /> <br /> 96%<br /> <br /> Nếu như tình trạng tiểu không kiểm soát<br /> kéo dài hơn 12 tháng, mới có chỉ định can<br /> thiệp ngoại khoa.<br /> <br /> Rối loạn cương sau mổ<br /> Trong nghiên cứu, sau 1 tháng ghi nhận<br /> không có trường hợp nào cương, nhưng sau 3<br /> tháng tỉ lệ này tăng lên là 21,4%. Sau 6 tháng tỉ<br /> lệ này thay đổi không nhiều 25%. Sau một năm<br /> vẫn chỉ có 25%. Để đạt được kết quả trên, trong<br /> mổ nghiên cứu cố gắng tránh đụng chạm dây<br /> thần kinh, tránh dùng dao đốt điện nhiều, vì<br /> có thể trong khi mổ không làm đứt dây thần<br /> kinh, nhưng điện năng có thể làm thương tổn<br /> thần kinh. Nói chung, thương tổn thần kinh do<br /> dao điện hoặc do đụng chạm sẽ có thể hồi phục<br /> nhưng chậm.<br /> Vị trí có thể gây tổn thương thần kinh dương<br /> vật là khi bóc tách chỗ nối giữa đỉnh tuyến tiền<br /> liệt và niệu đạo. Tại đây, điều quan trọng đầu<br /> tiên là phải cầm máu cho kỹ, nhờ đó quan sát rõ<br /> các vùng giải phẫu. Sau khi cắt tĩnh mạch lưng<br /> dương vật, sẽ thấy chỗ nối niệu đạo-đỉnh tuyến<br /> <br /> 95<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 3 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> tiền liệt. Dùng kelly, đẩy mô xung quanh ra khỏi<br /> niệu đạo. Tiếp tục bóc tách mặt sau niệu đạo<br /> tránh làm tổn thương dây thần kinh chạy sát mặt<br /> sau bên niệu đạo. Sau đó, cắt mặt trước niệu đạo,<br /> kéo nhẹ nhàng thông Foley lên cắt trọn mặt sau<br /> niệu đạo.<br /> Bảng 5: So sánh tỉ lệ cương sau mổ với các tác giả<br /> khác<br /> Số bệnh nhân Thời gian sau mổ<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> cương%<br /> <br /> Hoznek<br /> <br /> 200<br /> <br /> 1 tháng<br /> <br /> 46%<br /> <br /> Turk<br /> <br /> 125<br /> <br /> 12 tháng<br /> <br /> 59%<br /> <br /> Guillonneau<br /> <br /> 550<br /> <br /> 1,5tháng<br /> <br /> 66%<br /> <br /> Roumeguere<br /> <br /> 88<br /> <br /> 12 tháng<br /> <br /> 65,3%<br /> <br /> Stolzenburg<br /> <br /> 700<br /> <br /> 6 tháng<br /> <br /> 47%<br /> <br /> Rassweiler<br /> <br /> 5842<br /> <br /> Nghiên cứu<br /> <br /> 95<br /> <br /> 12 tháng<br /> 12 tháng<br /> <br /> 52%<br /> 25%<br /> <br /> gường, thông niệu đạo không vào bàng quang,<br /> làm nước tiểu thấm ra ngoài, gây tụ dịch nhiều<br /> vùng chậu, một phần nước tiểu thấm vào khoang<br /> ổ bụng gây kích thích phúc mạc, bụng trướng<br /> căng, phải mổ lại. Trong khi mổ lại, đặt lại thông<br /> niệu đạo vào bàng quang, hút sạch dịch vùng<br /> chậu và trong phúc mạc, dẫn lưu vùng chậu và<br /> túi cùng Douglas.<br /> Nếu tuột thông từ ngày thứ 5-7 hậu phẫu,<br /> đây có thể xem là ngày chỗ nối đã lành, có thể<br /> rút thông niệu đạo, không cần đặt lại.Nhưng<br /> phải chắc chắn rằng chỗ nối đã lành tốt, bằng<br /> cách cho chụp phim niệu đạo bàng quang ngược<br /> dòng.Nếu thấy chỗ nối chưa lành có thể đặt<br /> thông tại phòng soi, không cần gây mê, nếu<br /> dùng ống soi mềm thì tốt nhất.Tuyệt đối không<br /> đặt mù tại gường bệnh nhân.<br /> <br /> Dò nước tiểu sau mổ<br /> <br /> Thuyên tắc tĩnh mạch<br /> <br /> Nếu dò nước tiểu xảy ra, cần phải để dẫn lưu<br /> sau xương mu thêm một thời gian. Nếu còn ra<br /> nhiều dịch có thể cho hút liên tục qua ống dẫn<br /> lưu, trong một số trường hợp sẽ cho kết quả tốt.<br /> Nếu thông niệu đạo ra máu, cần bơm rửa ống<br /> thông niệu đạo, phải chắc chắn rằng máu cục<br /> không làm nghẹt thông niệu đạo, sau đó cho<br /> ròng nước liên tục. Nếu vẫn còn dò, có thể nới<br /> ống dẫn lưu ra khoảng 3-4cm để đảm bảo rằng<br /> thông dẫn lưu không đâm vào chỗ nối niệu đạo<br /> bàng quang. Nếu dò nước tiểu hơn 7-10 ngày, có<br /> thể cho thay thông niệu đạo, nhưng nên thay<br /> thông trong phòng mổ, có gây mê, để tránh đặt<br /> thông ra ngoài bàng quang, đồng thời có thể nội<br /> soi quan sát miệng nối niệu đạo bàng quang. Có<br /> trường hợp bệnh nhân dò nước tiểu do miệng<br /> niệu quản nằm ngay chỗ nối nên gây dò nước<br /> tiểu ra ngoài. Trong trường hợp này có thể đặt<br /> thông niệu quản lưu, có thể giải quyết hết dò.Vài<br /> trường hợp phải mổ lại, tuy nhiên mổ lại là quyết<br /> định khó khăn cho phẫu thuật viên và bệnh<br /> nhân, chỉ mổ lại trong trường hợp tất cả các biện<br /> pháp trên đều không hiệu quả.<br /> <br /> Trong nghiên cứu có một trường hợp bệnh<br /> nhân bị đau nhức vùng cánh tay phải, phù nề<br /> nhiều ở bàn tay. Trước phẫu thuật không ghi<br /> nhận bất thường về xét nghiệm máu, cũng như<br /> các nguy cơ thuyên tắc như rối loạn nhịp tim,<br /> hay qúa mập. Bệnh nhân làm siêu âm doppler<br /> phát hiện thuyên tắc tĩnh mạch. Bệnh xảy ra vào<br /> ngày thứ 5 sau mổ. Bệnh nhân được điều trị bằng<br /> cách kê tay cao, dùng băng ép quanh cánh tay<br /> và dùng heparin trong 7 ngày, sau đó tình trạng<br /> phù nề cải thiện, bệnh nhân không còn cảm thấy<br /> đau nhức.<br /> <br /> Tuột thông niệu đạo<br /> Trong nghiên cứu có một trường hợp bệnh bị<br /> tuột thông, bệnh nhân đặt lại thông tiểu tại<br /> <br /> 96<br /> <br /> Hẹp cổ bàng quang<br /> Có nhiều yếu tố có thể kể ra có ảnh hưởng<br /> đến nguyên nhân bí tiểu như dò nước tiểu tại chỗ<br /> nối, lấy quá ít niêm mạc niệu đạo khi khâu nối<br /> niệu đạo cổ bàng quang, may bít lỗ niệu đạo,<br /> phản ứng chỉ khâu hoặc do thiếu máu nuôi.(2,3)<br /> Có nhiều cách hạn chế biến chứng hẹp cổ<br /> bàng quang sau phẫu thuật. Trước khi khâu nối,<br /> nên may lộn niêm mạc bàng quang ra bằng vài<br /> mũi khâu rời (hình vẽ). Khi khâu nối, mũi khâu<br /> sẽ cố gắng lấy càng nhiều niêm mạc càng tốt.Ví<br /> trí khó khâu nhất là mặ sau niệu đạo. Sau khi cắt<br /> rời niệu đạo, niêm mạc niệu đạo có khuynh<br /> hướng co rút lại, thành niệu đạo mỏng hơn nên<br /> <br /> Chuyên Đề Thận Niệu<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 3 * 2012<br /> khó khâu. Chính vì lý do này, nhiều tác giả may<br /> mũi cố định niệu đạo trước khi cắt rời mặt sau<br /> niệu đạo.Nếu không làm được, khi khâu nối cố<br /> gắng móc sâu vào lòng niệu đạo, để lấy nhiều<br /> niêm mạc niệu đạo.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> <br /> 4.<br /> <br /> Phẫu thuật nội soi ngày nay đã được công<br /> nhận là phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền<br /> liệt khu trú. Các biến chứng trong phẫu thuật có<br /> thể hạn chế nhờ hiểu biết về giải phẫu học.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> Catolina WJ (2007). Definitive therapy for localized prostate<br /> cancer –An overview. In: Wein AJ. Campbell-Walsh Urology,<br /> 9th ed. Saunders Philadelphia: pp. 2932-2945.<br /> <br /> Chuyên Đề Thận Niệu<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 5.<br /> 6.<br /> 7.<br /> 8.<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Guillonneau B (2002). Perioperative complications of<br /> laparoscopic radical prostatectomy. The Montsouris 3-years<br /> experience. J urol,vol167: pp. 51-56.<br /> Li Ming Su (2007). Laparoscopic and Robotic –Assisted<br /> Laproscopic<br /> Radical<br /> Prostatectomy<br /> and<br /> Pelvic<br /> Lymphadenectomy. In: Wein AJ. Campbell-Walsh Urology, 9th<br /> ed. Saunders Philadelphia: pp. 2985-3004.<br /> Partin AW (1997). Combination of PSA, clinical stage, and<br /> Gleason score to predict pathological stage of localizied prostate<br /> cancer. JAMA,vol 277: pp. 1445-1451.<br /> Trần Ngọc Sinh (2004). Ung thư tiến liệt tuyến. Sổ tay Niệu Học<br /> Lâm Sàng: tr. 64-67.<br /> Trần văn Sáng (1998). Bướu ác tiền liệt tuyến. Bài giảng bệnh học<br /> Niệu Khoa: tr. 251-264.<br /> Vũ lê Chuyên (2002). Tăng sinh ác tính đường niệu sinh dục.<br /> Niệu học lâm sàng: tr. 210-220.<br /> Vũ lê Chuyên và cs (2005). Những kinh nghiệm bước đầu về<br /> phẫu thuật tận gốc ung thư tiền liệt tuyến tại bệnh viện Bình Dân.<br /> Y học Việt nam, tập 313: tr. 629-637.<br /> <br /> 97<br /> <br />