SKKN: Một số giải pháp để nâng cao chất lượng dạy học lập trình Pascal đối với môn Tin học 8

Một số giải giáp nhằm nâng cao chất lượng dạy học lập trình Pascal đối với môn Tin <br /> học 8<br /> <br /> I. Phần mở đầu:<br /> 1. Lý do chọn đề tài.<br /> Tin học  ở  cấp THCS là môn học tự  chọn với thời lượng 2 tiết/tuần từ <br /> lớp 6 đến lớp 9. Là môn học mới đưa vào trường phổ  thông và có những đặc <br /> thù riêng như liên quan chặt chẽ với sử dụng máy tính. Đặc trưng của môn Tin  <br /> học là kiến thức đi đôi với thực hành, đặc biệt phần thực hành còn chiếm thời <br /> lượng nhiều hơn phần lí thuyết. Môn học này giúp học sinh bước đầu làm  <br /> quen với phương pháp giải quyết vấn đề theo quy trình công nghệ và kỹ năng <br /> sử dụng máy tính phục vụ học tập và cuộc sống. Tin học có ý nghĩa to lớn đối <br /> với sự  phát triển trí tuệ, tư  duy thuật toán, góp phần hình thành học vấn phổ <br /> thông cho học sinh.<br /> Qua thực tế  trong ba năm giảng dạy môn Tin hoc 8  ̣ ở  trường THCS <br /> Lương Thế  Vinh – Krông Ana – ĐắkLắk, bản thân tôi nhận thấy rằng nhiều <br /> học sinh còn yếu về  khả  năng tiếp nhận kiến thức về  mặt thuật toán. Thậm <br /> chí còn có một số  học sinh không thích lập trình mà chỉ  thực hiện gõ các bài <br /> tập chứ không tìm hiểu thuật toán. Do vậy kiên th<br /> ́ ưc, ky năng l<br /> ́ ̉ ập trình cơ bản <br /> ̉ ̣<br /> cua hoc sinh còn yếu.<br /> Trong quá trình giảng dạy bản thân luôn suy nghĩ làm thế nào để các em  <br /> tiếp cận một cách tốt nhất, dễ  hiểu nhất các thuật toán, áp dụng những cấu  <br /> trúc lệnh có sẵn để  vận dụng giải quyết các bài toán cơ  bản. Chính vì thế  tôi <br /> luôn chú trọng đến việc phân tích các dạng bài toán theo các cấu trúc câu lệnh  <br /> để học sinh đều có thể tự mình tìm ra các thuật toán viết thành những chương  <br /> trình thực hành trên máy.<br /> Vơi nh<br /> ́ ưng suy nghi, băn khoăn trăn tr<br /> ̃ ̃ ở đo, ban thân tôi đa manh dan l<br /> ́ ̉ ̃ ̣ ̣ ựa <br /> ̣ ̀ ̀  “Môt sô giai phap đê nâng cao ch<br /> chon đê tai: ̣ ́ ̉ ́ ̉ ất lượng dạy học lập trình  <br /> Pascal đối với môn Tin học 8” để có thể giup cac em bi<br /> ́ ́ ến những bài toán đơn <br /> giản thành những chương trình chạy được trong máy tính. Hình thành trong các  <br /> em ước mơ trở thành những lập trình viên giỏi để phục vụ cho xã hội sau này. <br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.<br /> Dạy   học   lập   trình   Pascal   trong   môn   tin   học   8   là   phải   tìm   ra   những  <br /> phương pháp, các bước giải bài toán bằng cách lập trình trên máy vi tính.<br /> Để giúp các em có những phương pháp tốt nhất nhằm giải quyết những  <br /> bài toán cơ  bản là một nhiệm vụ  quan trọng, yêu cầu giáo viên phải tìm tòi <br /> <br /> <br /> GV: Trần Thị Tứ ­ Trường THCS Lương Thế Vinh – Krông Ana – ĐắkLắk 1<br /> Một số giải giáp nhằm nâng cao chất lượng dạy học lập trình Pascal đối với môn Tin <br /> học 8<br /> những giải pháp phù hợp để nâng cao chất lượng giờ dạy Tin học nói chung và <br /> Tin học lớp 8 nói riêng đó là: <br /> ­ Hình thành được cách hướng dẫn cho học sinh tiếp thu các kiến thức  <br /> cơ bản về ngôn ngữ lập trình một cách thuận lợi nhất và dễ hiểu nhất.<br /> ­ Hướng dẫn cho học sinh cách giải quyết các bài toán khi áp dụng các <br /> cấu trúc lệnh trong ngôn ngữ lập trình Pascal.<br /> 3. Đối tượng nghiên cứu.<br /> ­ Nghiên cứu  một số  giải pháp để  nâng cao chất lượng dạy­học trong  <br /> ngôn ngữ lập trình Pascal.<br /> 4. Giới hạn của đề tài.<br /> ­ Phạm vi áp dụng trong cac tiêt h<br /> ́ ́ ọc về  lập trình Pascal môn Tin hoc 8<br /> ̣  <br /> Trường THCS đơn vị tôi đang công tác năm học 2016 ­ 2017. <br /> ­ Thời gian thực hiện dự án: Trong 6 tháng.<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu.<br /> a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận<br /> ­ Phương pháp phân tích ­ tổng hợp tài liệu.<br /> + Tham khảo sách giáo khoa Tin học lớp 6.<br /> + Tham khảo hướng dẫn Tin học lớp 6 dành cho giáo viên.<br /> + Tham khảo các tài liệu trên mạng internet.<br /> ­ Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.<br /> b) Nhom ph<br /> ́ ương pháp nghiên cứu thực tiễn<br /> ­ Phương pháp điều tra.<br /> ­ Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục. <br /> + Tham khảo những kinh nghiệm của đồng nghiệp đi trước.<br /> + Tham khảo kinh nghiệm của các trường bạn.<br /> ­ Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động.<br /> ­ Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia.<br /> ­ Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm.<br /> + Thử áp dụng các giải pháp vào quá trình giảng dạy Tin học ở lớp 8a4,  <br /> 8a5 trường THCS Lương Thế Vinh.<br /> II. Phần nội dung<br /> <br /> <br /> <br /> GV: Trần Thị Tứ ­ Trường THCS Lương Thế Vinh – Krông Ana – ĐắkLắk 2<br /> Một số giải giáp nhằm nâng cao chất lượng dạy học lập trình Pascal đối với môn Tin <br /> học 8<br /> 1. Cơ sở lý luận:<br /> Theo Nghị  quyết số  29­NQ/TW Hội nghị Trung  ương 8 khóa XI về  đổi <br /> mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo và Nghị  quyết số  44/NQ­CP ban  <br /> hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 29/NQ­<br /> TƯ  ngày 04 tháng 11 năm 2013 Hội nghị  lần thứ  tám Ban Chấp hành Trung <br /> ương khóa XI:<br /> ­ Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và  <br /> học.<br /> ­ Phát huy vai trò của công nghệ  thông tin và các thành tựu khoa học ­  <br /> công nghệ hiện đại trong quản lý nhà nước về giáo dục, đào tạo.<br /> ­ Từng bước hiện đại hóa cơ  sở  vật chất kỹ thuật, đặc biệt là hạ  tầng <br /> công nghệ thông tin.<br /> Ngôn ngữ  lập trình Pascal chính là sử  dụng ngôn ngữ  lập trình để  giải  <br /> quyết các bài toán. Chính vì vậy kiến thức về toán học là hết sức quan trọng,  <br /> muốn lập trình được thì yêu cầu học sinh phải nắm kiến thức về Toán học khi <br /> đó mới có thể tiến hành tìm ra hướng đi cho từng bài toán cụ  thể. Đây là một <br /> vấn đề   vô cùng khó khăn đối với các học sinh yếu và kém về  môn Toán khi  <br /> tiếp cận với lập trình Pascal.<br /> 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.<br /> Qua quá trình giảng dạy tôi nhận thấy rằng đa số học sinh gặp khó khăn  <br /> nhiều khi học các tiết học về  chương trình và viết chương trình bằng ngôn  <br /> ngữ lập trình Pascal. Nhiều em không hiểu ý nghĩa của các câu lệnh, quá trình <br /> giải một bài toán và không tìm ra được thuật toán nên các em học theo kiểu <br /> máy móc, học thuộc không hiểu về  quy trình lập trình.  Vẫn còn những học <br /> sinh học tập một cách thụ  động, chỉ  chờ  thầy, cô đọc cho chép, hoặc trả  bài  <br /> một cách đối phó hay lười suy nghĩ… Một phần cũng do giáo viên hay sử dụng <br /> các phương pháp dạy học cũ là đọc chép, lý thuyết nhiều mà ít thực hành. Đa <br /> số  các em rất khó giải quyết các bài toán, đặc biệt là không biết áp dụng các <br /> câu lệnh vào từng bài toán cụ thể. Nhiều em kỷ năng phân tích bài toán còn rất <br /> yếu.<br /> Là môn học sử  dụng ngôn ngữ  lập trình Pascal (ngôn ngữ  viết bằng  <br /> Tiếng Anh) nên các em có nhiều bỡ ngỡ vì đây là lần đầu tiên các em biết đến <br /> khái niệm lập trình và hiểu nghĩa các từ  khóa bằng Tiếng Anh. Mặt khác là  <br /> <br /> <br /> <br /> GV: Trần Thị Tứ ­ Trường THCS Lương Thế Vinh – Krông Ana – ĐắkLắk 3<br /> Một số giải giáp nhằm nâng cao chất lượng dạy học lập trình Pascal đối với môn Tin <br /> học 8<br /> môn học vận dụng kiến thức về Toán học rất khó cho các em trong quá trình  <br /> lập trình.<br />   Theo tôi, kiến thức không bao giờ là cô lập, không đứng độc lập mà nó <br /> có mối liên hệ  chặt chẽ  với nhau. Nếu chúng ta không học hỏi, trau dồi kiến  <br /> thức ở những môn học khác thì cũng giống như “con chuột chui vào sừng trâu; <br /> càng chui sâu càng hẹp” mà thôi. Những hạn chế  mà đề  tài đưa ra cũng sẽ <br /> được khắc phục nếu như cả giáo viên và học sinh đều không ngừng học hỏi, <br /> trau dồi kiến thức  ở  những môn học khác có liên quan thì sẽ  thu lại kết quả <br /> khả quan.<br /> 3. Nội dung và hình thức của giải pháp:<br /> a. Mục tiêu của giải pháp<br /> Thực hiện đề  tài này, tôi mong muốn có thể  nâng cao được chất lượng  <br /> học tập ở môn Tin học của học sinh. Đồng thời tôi cũng muốn đưa ra một vài <br /> kinh nghiệm của mình để có thể giúp đồng nghiệp trong quá trình giảng dạy.<br /> b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp.<br /> Từ thực trang trên tôi xin đ<br /> ̣ ưa ra một số  giai pháp nhăm nâng cao chât<br /> ̉ ̀ ́ <br /> lượng dạy học lập trình Pascal đối với môn Tin hoc 8:<br />   Đối với giáo viên: <br /> ­ Cần phải nắm vững các phương pháp dạy học Tin học nhằm phát huy <br /> tính tích cực, chủ  động của học sinh trong học tập. Để  nâng cao chất lượng <br /> dạy học môn Tin học, giáo viên phải tiếp cận nội dung bài và lựa chọn các <br /> phương pháp, xây dựng hệ  thống câu hỏi logic, phù hợp với ba đối tượng: <br /> giỏi, trung bình, yếu. Từ  đó dẫn dắt học sinh tự  khám phá kiến thức, không <br /> thụ động ghi nhận kiến thức mà giáo viên cung cấp, phải có sự phối hợp giữa  <br /> hoạt động dạy và hoạt động học trên cơ sở lấy học sinh làm trung tâm.<br /> ­ Để tạo hứng thú học tập và hoạt động tích cực chủ động của học sinh,  <br /> giáo viên phải phối hợp nhuần nhuyễn các phương pháp dạy học. Giáo viên  <br /> phải tích hợp các môn học khác nhau trong mỗi tiết dạy.<br /> ­ Tùy theo từng dạng bài mà giáo viên sử dụng phương pháp dạy học và <br /> lập kế hoạch, chuẩn bị nội dung dạy học cho phù hợp. Sau đây là một số giải  <br /> pháp:<br />  Tìm hiểu các từ khóa.<br /> <br /> <br /> <br /> GV: Trần Thị Tứ ­ Trường THCS Lương Thế Vinh – Krông Ana – ĐắkLắk 4<br /> Một số giải giáp nhằm nâng cao chất lượng dạy học lập trình Pascal đối với môn Tin <br /> học 8<br /> Trong mỗi bài học việc tìm hiểu nghĩa các từ  khóa rất quan trọng, phải  <br /> làm cho các em hiểu được ý nghĩa của các từ  khóa trước khi yêu cầu các em <br /> vận dụng nó vào công việc viết chương trình hay cấu trúc lệnh. Vì mỗi cấu <br /> trúc lệnh của Pascal đều có nghĩa của nó. Nếu công việc này nếu chúng ta cho  <br /> học sinh hiểu được thì xem như chúng ta đã đạt được 30% mục tiêu bài học.<br /> Ví dụ:<br /> ­ Write nghĩa là viết, ở đây chúng ta có thể nói rõ cho học sinh biết viết  <br /> ra màn hình.<br /> ­ Read nghĩa là đọc,  ở  đây ta có thể  hiểu là đọc (nạp) dữ  liệu vào cho <br /> máy tính.<br /> ­ If ... then ... else...: có nghĩa là Nếu ... thì .... ngược lại ...<br /> ­ While ... do...: Trong khi ... thì làm việc ...<br /> ­ Begin....end.: Bắt đầu.....kết thúc.<br />  Cho học sinh thực hiện và luyện tập những hoạt động tương tự <br /> với nội dung và mục tiêu dạy học:<br /> + Dạy lý thuyết.<br /> Phát hiện những hoạt động tương tự với nội dung.<br /> Ví dụ: <br /> ­ Cách đặt tên chương trình, biến trong Pascal với đặt tên tệp.<br /> ­ Cấu trúc lệnh rẽ nhánh với các hoạt động có điều kiện trong thực tế.<br /> ­ Cấu trúc lệnh lặp với những hoạt động lặp lại hàng ngày.<br /> ­ Các thao tác tìm phần tử, max, min trên dãy số  với các hoạt động tìm <br /> người nặng nhất, cao nhất trong lớp.<br /> ­ Thao tác hoán đổi hai giá trị với hoạt động hoán đổi hai ly nước đường,  <br /> muối.<br /> ­ ...<br /> Phân tách hoạt động thành những thành phần.<br /> * Bài 2 . Làm quen với chương trình và ngôn ngữ lập trình <br /> Để  dạy bài này và giúp học sinh hiểu được chương trình và ngôn ngữ <br /> lập trình thì giáo viên phải giúp học sinh tìm hiểu các hoạt động sau:<br /> Hoạt động 1: Các thành phần của ngôn ngữ lập trình.<br /> Đối với phần này giáo viên cần nêu rõ các thành phần cơ  bản tạo nên <br /> ngôn ngữ lập trình đó là: <br /> <br /> <br /> <br /> GV: Trần Thị Tứ ­ Trường THCS Lương Thế Vinh – Krông Ana – ĐắkLắk 5<br /> Một số giải giáp nhằm nâng cao chất lượng dạy học lập trình Pascal đối với môn Tin <br /> học 8<br /> + Các từ để viết thành lệnh trong chương trình;<br /> VD: Program, var, Begin.. end, Writeln…<br /> + Các ký hiệu được viết theo quy tắc: Quy định về viết các từ và thứ tự <br /> của nó. <br /> VD: Từ nào viết trước, từ nào viết sau, các từ được ngăn cách nhau bởi  <br /> dấu cách hoặc nhiều dấu cách, cuối một số lệnh phải có dấu “;”…..<br /> VD:   Khai báo tên chương trình phải dùng từ  khóa: Program; bắt đầu <br /> chương trình dùng từ  khóa Begin và kết thúc chương trình phải là từ  khóa <br /> end…. Nếu viết sai quy tắc máy sẽ báo lỗi.<br /> Trong phần này giáo viên cần nhấn mạnh các quy tắc khi viết lệnh cho  <br /> chương trình.<br /> Hoạt động 2: Cấu trúc chung của chương trình.<br /> Để  viết được chương trình thì bắt buộc học sinh phải nắm được cấu <br /> trúc chung của một chương trình. Giáo viên phải nêu rõ 2 phần của chương  <br /> trình:<br /> + Phần khai báo thường gồm các câu lệnh dùng để khai báo tên chương <br /> trình (Program); khai báo hàm thư viện (uses crt); khai báo biến (var); khai báo <br /> hằng (Const)…Phần khai báo có thể có hoặc không. Giáo viên nhấn mạnh cho  <br /> học sinh hiểu hơn: Nếu có phần khai báo thì nó phải được đặt trước phần thân <br /> chương trình.<br /> + Phân thân của chương trình gồm các câu lệnh mà máy tính cần thực  <br /> hiện (Đây là phần bắt buộc phải có): Bằng từ  khóa Begin…End. Từ  khóa  <br /> Begin để cho biết điểm bắt đầu và từ khóa  end để cho biết điểm kết thúc của <br /> một chương trình. <br /> Giáo viên đưa ra một ví dụ  và cho học sinh tự  nhận biết các phần của  <br /> cấu trúc chung của chương trình.<br /> Ví dụ: <br /> Program toilapascal;                                          <br /> Phần khai báo<br /> Uses crt;                            <br /> Begin<br /> Writeln(‘Rat vui vi ban den vơi pascal’);             Phần thân<br /> End.                                                                     <br /> * Bài 3. Chương trình máy tính và dữ liệu<br /> <br /> <br /> <br /> GV: Trần Thị Tứ ­ Trường THCS Lương Thế Vinh – Krông Ana – ĐắkLắk 6<br /> Một số giải giáp nhằm nâng cao chất lượng dạy học lập trình Pascal đối với môn Tin <br /> học 8<br /> Để giúp học sinh hiểu về một chương trình máy tính và các kiểu dữ liệu  <br /> sử  dụng trong chương trình thì giáo viên phải yêu cầu học sinh tìm hiểu các  <br /> hoạt động sau:<br /> Hoạt động 1: Các kiểu dữ liệu thường dùng.<br /> Hoạt động này cần giúp học sinh biết  được để  máy tính hiểu được <br /> thông tin đưa vào, xử lý thông tin, thông tin đưa ra trong ngôn ngữ lập trình thì <br /> phải cần đến các kiểu dữ liệu được định nghĩa sẵn:<br /> + Kiểu số nguyên: Integer<br /> + Kiểu số thực: Real<br /> + Kiểu ký tự: Char<br /> + Kiểu xâu ký tự: String<br /> +………..<br /> Trong hoạt động này giáo viên cần làm rõ: Tùy thuộc vào yêu cầu của <br /> từng bài toán để chúng ta khai báo dữ liệu của bài toán đó thuộc kiểu dữ liệu  <br /> nào?<br />  Ví dụ : <br /> + Đối với bài toán nhập xuất họ và tên học sinh thì biến hoten phải khai  <br /> báo kiểu dữ liệu string.<br /> + Đối với bài toán “Kiểm tra N là số chẵn hay lẻ ” thì biến N phải khai  <br /> báo kiểu Integer;<br /> Khi khai báo kiểu dữ  liệu thì giáo viên cần nhắc học sinh chú ý đến <br /> phạm vi sử dụng của các kiểu dữ liệu. Khai báo đúng kiểu dữ liệu có nghĩa là <br /> phần nào các em đã biết nắm bắt được yêu cầu của bài lập trình.<br /> Hoạt động 2: Lệnh nhập xuất của chương trình.<br /> Đối với hoạt động này giáo viên cần làm rõ cho học sinh hiểu được quá <br /> trình trao đổi dữ  liệu giữa con người và máy tính thì phải cần đến lệnh nhập <br /> xuất dữ liệu.<br /> + Lệnh nhập: Là lệnh đưa dữ liệu vào cho chương trình được thực hiện:  <br /> Readln(giá trị dữ liệu cần nhập);<br /> VD: Nhập vào một số nguyên N từ bàn phím. Viết chương trình kiểm tra  <br /> xem N là số chẵn hay số lẽ?<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> GV: Trần Thị Tứ ­ Trường THCS Lương Thế Vinh – Krông Ana – ĐắkLắk 7<br /> Một số giải giáp nhằm nâng cao chất lượng dạy học lập trình Pascal đối với môn Tin <br /> học 8<br /> Đối với bài toán này thì yêu cầu phải nhập số  nguyên N bằng lệnh:  <br /> Readln(N);<br /> +   Lệnh   xuất:   Là   lệnh   đưa   kết   quả   ra   màn   hình   được   thực   hiện: <br /> Writeln(giá trị cần xuất);<br /> VD: Muốn đưa kết quả S ra màn hình: Writeln(S);<br /> Trong hoạt động này giáo viên cần nhấn mạnh vai trò của việc nhập <br /> xuất dữ liệu khi viết chương trình.<br /> * Bài 4. Sử dụng biến trong chương trình<br /> Để dạy bài này và giúp học sinh hiểu được công cụ  biến trong chương  <br /> trình, biết cách sử  dụng áp dụng biến vào từng bài toán cụ  thể  thì giáo viên  <br /> phải giúp học sinh tìm hiểu qua các hoạt động sau:<br /> Hoạt động 1: Tìm hiểu về công cụ biến trong chương trình.<br /> Ở hoạt động này giáo viên phải nói rõ cho học sinh hiểu để  lưu trữ  dữ <br /> liệu và xử lý dữ liệu trong chương trình thì cần đến một công cụ lập trình đó  <br /> là biến. Biến dùng để lưu trữ dữ liệu và khi nào cần xử lý dữ liệu thì chỉ cần  <br /> tìm đến vị trí của biến cần lưu.<br /> Ví dụ: Để tính tổng của a+b  với giá trị a, b được nhập từ bàn phím .<br /> Do không biết giá trị  a,b được nhập vào là bao nhiêu nên phải sử  dụng  <br /> hai biến a, b để lưu giá trị cần nhập vào trong vùng nhớ. Muốn thực hiện tính  <br /> tổng ta sử dụng lệnh: Writeln(a+b) khi đó chương trình sẽ tự tìm đến vị trí các <br /> biến để thực hiện phép toán a+b.<br /> Giáo viên cần nhấn mạnh cho học sinh hiểu giá trị của biến có thể thay <br /> đổi trong quá trình thực hiện chương trình.<br /> Hoạt động 2: Cách sử dụng biến trong chương trình. <br /> Đối với hoạt động này giáo viên phải giúp học sinh biết được cách sử <br /> dụng các biến trong chương trình. <br /> + Thực hiện tính toán giá trị cho biến;<br /> + Gán giá trị cho biến bằng lệnh: Tên biến:= Biểu thức cần gán giá trị cho  <br /> biến.<br /> Giáo viên đưa ra ví dụ để học sinh nắm bắt cách gán giá trị cho biến:<br /> <br /> <br /> GV: Trần Thị Tứ ­ Trường THCS Lương Thế Vinh – Krông Ana – ĐắkLắk 8<br /> Một số giải giáp nhằm nâng cao chất lượng dạy học lập trình Pascal đối với môn Tin <br /> học 8<br /> Ví dụ: i:=1 ­> Gán giá trị 1 cho biến nhớ i;<br /> Giáo viên phải đưa ra chú ý cho học sinh hiểu tránh trường hợp học sinh  <br /> gán giá trị  tùy tiện đó là: Kiểu dữ  liệu của biểu thức cần gán giá trị  cho biến <br /> phải trùng với kiểu dữ liệu của biến, khi gán giá trị mới thì giá trị cũ bị mất đi.<br /> Ví dụ: x là biến được khai báo kiểu dữ liệu số nguyên<br />  Vậy x= a/b là sai bởi vì biểu thức a/b có kiểu dữ liệu phải là số thực.<br /> * Bài 5. Từ bài toán đến chương trình<br /> Đây là bài học rất quan trọng trong chương trình lập trình Pascal bởi vì <br /> bài học này sẽ giúp các em tìm ra đựơc con đường lập trình từ một bài toán cụ <br /> thể  đến với chưong trình máy tính. Để  học sinh hiểu được nội dung bài học <br /> này có nghĩa là giáo viên đã thành công một nửa trong quá trình giúp các em <br /> giải toán bằng ngôn ngữ lập trình. Để giải quyết một bài toán thì việc học sinh <br /> xác định được bài toán là bước vô cùng quan trọng, đó chính là bước đầu học <br /> sinh biết được bài toán cho gì và cần làm công việc gì?<br /> Hoạt động 1: Quá trình giải bài toán trên máy tính.<br /> Đối với hoạt động này thì giáo viên phải hình thành cho học sinh biết <br /> quá trình từ một bài toán cụ  thể để  viết thành chương trình gồm những bước <br /> đó là:<br /> + Xác định bài toán<br /> + Mô tả thuật toán<br /> + Viết chương trình<br /> Ví dụ: Tìm số lớn nhất trong 4 số a,b,c,d. In ra màn hình số lớn nhất?<br /> Ta cần xác định cho bài toán:<br /> + Thông tin vào: Bốn số a,b,c,d<br /> + Thông tin ra: Số lớn nhất Max.<br />   + Mô tả thuật toán: <br />                       * Giả sử số lớn nhất là a: Max:=a; <br />                       * So sánh Max với số b. Nếu Max a)<br /> Ba số  a,b,c là độ  dài 3 cạnh tam  (a*a  + b*b = c*c) or (a*a + c*c = <br /> giác vuông b*b) or  (b*b + c*c = a*a)<br /> + Viết được thuật toán theo ngôn ngữ tự nhiên (Tiếng Việt).<br /> <br /> <br /> GV: Trần Thị Tứ ­ Trường THCS Lương Thế Vinh – Krông Ana – ĐắkLắk 18<br /> Một số giải giáp nhằm nâng cao chất lượng dạy học lập trình Pascal đối với môn Tin <br /> học 8<br /> + Từ thuật toán ngôn ngữ tự nhiên dịch sang ngôn ngữ Pascal, ở thao tác  <br /> này giáo viên hướng dẫn cho học sinh chuyển theo nghĩa các từ khóa và các ký <br /> hiệu Pascal.<br /> Ví dụ  1: Nhập vào một số  nguyên N từ  bàn phím. Viết chương trình <br /> kiểm tra xem N là số chẵn hay số lẽ?<br /> + GV hướng dẫn và yêu cầu học sinh nêu thuật toán.<br /> <br /> Thuật toán (theo ngữ tự nhiên) Mã hóa giải thuật<br /> <br /> 1. Nhập số nguyên n. Realln(n);<br /> 2. Kiểm tra nếu n chia hết cho 2 thì n  If n mod 2 = 0 then Write(n,'so chan')<br /> số chẵn, ngược lại n số lẻ.                 else Write(n,'so le');<br /> + Yêu cầu HS dựa vào cấu trúc của một chương trình Pascal hoàn thành  <br /> chương trình.<br /> Program vidu1;<br /> Uses  crt;<br /> Var n: longint;<br /> Begin<br /> clrscr;<br /> Write('n =  '); Readln(n);<br />  If n mod 2 = 0 then Write(n,'so chan')<br />                                           else  Write(n,'so le');<br /> Readln<br /> End.<br /> + Giáo viên đưa chương trình vào Turbo Pascal hướng dẫn học sinh dịch  <br /> và sữa lỗi.<br /> + Chạy chương trình và kiểm chứng kết quả.<br /> Ví dụ 2: <br /> Viết chương trình giải phương trình bậc nhất ax + b = 0, với a, b là các <br /> số thực nhập vào từ bàn phím.<br /> <br /> <br /> <br /> GV: Trần Thị Tứ ­ Trường THCS Lương Thế Vinh – Krông Ana – ĐắkLắk 19<br /> Một số giải giáp nhằm nâng cao chất lượng dạy học lập trình Pascal đối với môn Tin <br /> học 8<br /> <br /> <br /> <br /> Giải thuật(theo ngữ tự nhiên) Mã hóa giải thuật<br /> <br /> Nhập a,b Readln(a); Readln(b);<br /> Kiểm tra a với 2 trường hợp<br /> + Nếu a khác 0 thì x = ­b/a If a 0 then Write('x  = ', ­b/a:8:2)<br /> + Nếu a bằng 0 thì kiểm tra b. Nếu b  else  If b = 0 then Write ('PT VSN')<br /> bằng   0   thì   phương   trình   có   vô   số  else Write('PT VN');<br /> nghiệm, ngược  lại phương  trình vô <br /> nghiệm<br /> + Yêu cầu HS dựa vào cấu trúc của một chương trình Pascal hoàn thành  <br /> chương trình.<br /> Program Phuong_trinh;<br /> Uses          crt;<br /> var            a,b:real;<br /> Begin<br />      Clrscr;<br />           Write('Nhap he so a = '); readln(a);<br />           Write('Nhap he so b = '); readln(b);<br /> If a 0 then Write('x  = ', ­b/a:8:2)<br />          else  If  b = 0 then Write ('PT VSN')<br />                          else Write('PT VN');<br />      Readln<br />                      End.<br /> * Bài tập về câu lệnh lặp với số lần biết trước.<br /> + Đối với dạng này việc đầu tiên giáo viên phải yêu cầu học sinh tìm <br /> được hoạt động lặp của bài toán.<br /> + Giáo viên yêu cầu học sinh xác định được điều kiện để  dừng vòng  <br /> lặp.(Giá trị Max).<br /> + Viết được thuật toán theo ngôn ngữ tự nhiên (Tiếng Việt)<br /> + Từ thuật toán ngôn ngữ tự nhiên dịch sang ngôn ngữ Pascal.<br /> <br /> <br /> <br /> GV: Trần Thị Tứ ­ Trường THCS Lương Thế Vinh – Krông Ana – ĐắkLắk 20<br /> Một số giải giáp nhằm nâng cao chất lượng dạy học lập trình Pascal đối với môn Tin <br /> học 8<br /> Ví dụ: Để tính tổng n số tự nhiên s=1+2+…+n.<br /> + GV hướng dẫn và yêu cầu học sinh nêu thuật toán.<br /> + GV yêu cầu học sinh dịch sang ngôn ngữ Pascal từ thuật toán.<br /> Thuật toán (theo ngữ tự nhiên) Mã hóa giải thuật<br /> <br /> 1. Nhập số nguyên n;  Realln(n);<br /> 2. S:=S+i; i:=i+1;<br /> For i:=1 to n do S:=S+I;<br /> 3. Nếu i