SKKN: Một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn làm quen văn học

Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br /> ĐỀ TÀI:<br /> Một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn làm quen văn học<br /> <br /> I. PHÂN MỞ ĐẦU:<br /> <br /> I.1. Lý do chọn đề tài:<br />  <br /> Sống trong xã hội con người luôn phải giao tiếp phải sử dụng vốn từ để <br /> biểu đạt với những người xung quanh vốn từ  của cá nhân phát triển thì ngôn  <br /> ngữ  phát triển từ  đó phương tiện giao tiếp quan trọng nhất là văn học mà loại  <br /> người tồn tại và phát triển. Trong cuộc sống chúng ta từ  ngàn xưa đến nay <br /> những lời ca, câu thơ, câu chuyện của bà, của mẹ,…luôn in sâu trong mỗi chúng <br /> ta. Những câu chuyện được nghe luôn cho chúng ta trí tưởng tượng và đúc kết  <br /> lại là những bài học kinh nghiêm để đời. Sinh thời Bác Hồ kính yêu của chúng ta  <br /> rất quan tâm đến văn học, Bác sáng tác rất nhiều tác phẩm văn học trong đó có <br /> các tác phẩm dành cho thiếu nhi. Ngoài những văn từ, lời ca hay, thông qua tác  <br /> phẩm văn học Bác còn nhắn nhủ, giáo dục các cháu những điều hay lẽ phải.<br /> Đúng như  vậy, trẻ  ở tuổi mầm non thật đáng yêu, tâm hồn trẻ thơ  ngây, <br /> hồn nhiên như  tờ  giấy trắng. Thông qua hoạt động dạy và học dưới hình thức <br /> như  tạo hình, hoạt động với đồ  vật, môi trường xung quanh… sẽ  giúp trẻ  phát  <br /> triển trí tuệ, óc sáng tạo, nhân cách con người “làm quen văn học” là một hoạt  <br /> động không thể  thiếu được đối với trẻ   ở  lứa tuổi mầm non, vì thông qua các <br /> hoạt động làm quen với các tác phẩm văn học là loại hình nghệ thuật, đặc sắc, <br /> nghệ thuật nghành từ không thể thiếu được trong đời sống con người. Đặc biệt <br /> nó rất gần gũi với trẻ thơ, từ buổi đầu thơ ấu trẻ đã sống tran hòa trong không <br /> khí lời ru “ầu ơ” đầy yêu thương tận tình của mẹ, bà… và đó cũng là cánh cửa  <br /> mở ra chân trời nhận thức cho trẻ.<br /> Chính vì vậy dạy tiếng mẹ đẻ cho trẻ tuổi Mầm non có một ý nghĩa đặc <br /> biệt quan trọng. Ngôn ngữ  của trẻ  phát triển tốt sẽ  giúp trẻ  nhận thức và giao <br /> tiếp tốt góp phần quan trọng vào việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ.  <br /> Việc phát triển ngôn ngữ  mạch lạc cho trẻ trong giao tiếp sẽ giúp trẻ  dễ  dàng <br /> tiếp cận với các môn khoa học khác như: Môi trường xung quanh, làm quen với <br /> toán, âm nhạc, tạo hình…mà điều tôi muốn nói  ở  đây đặc biệt là thông qua bộ <br /> môn làm quen văn học.<br /> Qua việc cho trẻ  làm quen văn học chính là hình thành  ở  trẻ  những tình <br /> cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẫm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như:  <br /> <br />         Hoàng Thị Thu Thuý – Trường MN Cư Pang   1<br />  Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br /> Lòng yêu thiên nhiên  ở  quả, cây hoa lá, lòng kính trọng yêu thương gần gũi và  <br /> giúp đỡ  những người thân xung quanh trẻ  như  ông bà, bố  mẹ, cô giáo, anh chị <br /> em. Thông qua hoạt động này trẻ  làm tái tạo và sáng tạo thêm những tình tiết  <br /> của tác phẩm một cách hồn nhiên phù hợp với nội dung của tác phẩm. Thông  <br /> qua sự hiểu biết, trí tưởng tượng của trẻ. Đồng  thời trẻ  đọc thuộc thơ, kể lại <br /> chuyện được. Chính vì thế  để  đạt được mục đích của môn học: làm quen với  <br /> văn học bản thân tôi đã nghiên cứu suy nghĩ, tìm ra một số biện pháp để  giảng <br /> dạy tốt môn làm quen văn học.<br /> I.2. Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài:<br />     <br />           Mục tiêu:<br /> Góp phần hình thành nhân cách và phát triển trí tuệ cho trẻ Mầm non<br /> Phát triển ngôn ngữ  mạch lạc cho trẻ  là phát triển khả  năng nghe, hiểu <br /> ngôn ngữ, khả năng trình bày có logic, có trình tự, chính xác và có hình ảnh một  <br /> nội dung nhất định.<br /> Thông qua tác phẩm văn học, trẻ  nhận ra được cái đẹp, phẩm chất cao  <br /> quý  của con người, đặc biệt là tình yêu đối với ngôn ngữ nghệ thuật.<br /> Làm quen văn học còn giúp trẻ mở rộng nhận thức, phát triển trí tuệ, giáo <br /> dục đạo đức, thẩm mĩ, phát triển ngôn ngữ, tạo hứng thú đọc sách, kỉ năng đọc <br /> và kể tác phẩm cho trẻ.<br /> Nhiệm vụ của đề tài:<br />             Giáo dục chuẩn mực ngữ âm tiếng việt:<br /> + Luyện cho trẻ âm thanh ngôn ngữ: Trong việc lời nói của trẻ thì cơ quan <br /> phân tích thị giác vô cùng quan trọng. Đó là cửa ngõ âm thanh của ngôn ngữ.<br /> + Dạy trẻ  phát âm đúng các âm vị, trong kết hợp âm tiết­ từ. Câu theo  <br /> chuẩn mực âm thanh tiếng Việt<br /> + Trẻ học điều chỉnh hơi thở ngôn ngữ để tạo nên sự hợp lý của âm thanh <br /> ngôn ngữ về cường độ nhịp độ, tốc độ của lời nói.  Sửa các lỗi phát âm của trẻ.<br />            Diễn đạt trọn vẹn ý:<br /> + Xác định nội dung cần nói giúp cho lời nói của trẻ có nội dung thông báo  <br /> ngắn gọn, rõ ràng.<br /> + Xác định sự  việc chính trong nhiều sự  việc, xác định đặc điểm nổi bật <br /> cơ bản trong  nhiều đặc điểm của con vật, của cây, của bức tranh, nội dung chính <br /> trong phát triển văn học.<br />   VD: Quả cam: Tả  hình dáng bên ngoài, đặc điểm của vỏ, nhiều múi bên  <br /> trong và vị của cam<br /> <br />         Hoàng Thị Thu Thuý – Trường MN Cư Pang   2<br />  Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br /> + Sắp xếp nội dung đã lựa chọn giúp cho lời nói của trẻ  được đầy đủ, <br /> hợp lí và có tính logic.<br />             VD: Từ ngoài vào trong, từ trên xuống dưới, từ trái sang phải…<br /> Trẻ  tuổi mẫu giáo chưa có khả  năng lựa chọn nội dung diễn đạt vì vậy  <br /> cần phải hướng dẫn để giúp trẻ.<br />            Lựa chọn vốn từ:<br /> + Sau khi đã lựa chọn nội dung trẻ cần lựa chọn từ để diễn tả chính xác  <br /> nội dung mình cần thông báo. Chọn từ giúp cho lời nói của trẻ rõ ràng, chính xác <br /> và mang sắc thái biểu cảm.<br /> + Giáo viên cần hướng dẫn và làm mẫu cho trẻ  bắt chước, đặc biệt là <br /> việc chọn từ  mang sắc thái từ  chủ  yếu được dùng thông qua việc cho trẻ  làm <br /> quen với các tác phẩm văn học.<br /> VD: Câu truyện: Cô bé quàng khăn đỏ. Cô bé quàng khăn đỏ  nói với chó <br /> sói về nhà của bà mình thì chó sói vội vàng chạy ngay đến nhà bà ngay. Cô cho <br /> trẻ làm quen từ “vội vàng” bằng cách giải thích từ khó, cho trẻ lặp lại, thể hiện  <br /> bằng hành động, hướng dẫn cháu đặt câu.<br />             Sắp xếp cấu trúc lời nói:<br /> + Sự liên kết các câu nói lại với nhau tạo thành chuỗi lời nói nhằm diễn <br /> tả trọn vẹn một ý, một nội dung nào đó để  giúp người nghe hiểu được. Đây là  <br /> sự sản xuất toàn bộ nội dung thông báo một cách có logic.<br /> + Để diễn tả một ý, một nội dung ngắn gọn nào đó thì việc sắp xếp cấu  <br /> trúc lời nói là đơn giản đối với trẻ.<br />   + Nhưng nếu yêu cầu trẻ  kể  lại truyện hay tự  sáng tác miêu tả  những <br /> hiện tượng sự kiện xảy ra trong đời sống thì trẻ  gặp khó khăn cần phải luyện  <br /> tập dần dần.<br />             Diễn đạt nội dung nói: Khi trẻ diễn đạt phải ngừng nghỉ ngắt giọng đúng, <br /> để giọng nói của trẻ không ê a ậm ừ. Luyện cho trẻ tác phong khi nói thoải mái, <br /> tự nhiên, khi nói nhìn vào mặt người nói.<br />           Phát triển lời nói mạch lạc:<br /> + Đơn vị  ngôn ngữ  để  giao tiếp không phải là một câu mà là một ngôn  <br /> bản. Vì thế  sự  mạch lạc của lời nói rất cần thiết. Nó được phát triển  <br /> ngay từ khi bắt đầu học nói.<br /> Nhiệm vụ  phát triển ngôn ngữ  mạch lạc được thực hiện  ở  mọi lúc mọi  <br /> nơi trong sinh hoạt hằng ngày của trẻ. Tiếp tục dạy trẻ biết nghe ­ hiểu ­ trả lời  <br /> câu hỏi của người lớn. Biết trò chuyện với những người xung quanh. Dạy trẻ <br /> kể  truyện về  đồ  chơi, đồ  vật theo tranh, kể  lại các tác phẩm văn học, kể  có <br /> trình tự, diễn cảm.<br />         Hoàng Thị Thu Thuý – Trường MN Cư Pang   3<br />  Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br /> I.3. Đối tượng nghiên cứu:<br /> Đối tượng: 33 trẻ lớp lá 1 do tôi phụ trách.<br /> Cơ sở nghiên cứu: Trường MN Cư Pang<br /> I.4. Phạm vi nghiên cứu:<br /> Nghiên cứu “Phát triển lời nói mạch lạc cho trẻ  thông qua bộ  môn làm <br /> quen văn học” cho trẻ 5­ 6 tuổi<br /> I.5. Phương pháp nghiên cứu:<br /> Phương pháp đọc và nghiên cứu tài liệu, qua mạng internet, học hỏi bạn <br /> bè có liên quan đến đề tài nghiên cứu để  xây dựng cơ  sở  lý luận của việc phát  <br /> triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ thông qua bộ môn làm quen văn học.<br /> Phương pháp quan sát hoạt động của trẻ <br /> Nhóm phương pháp trực quan: <br /> Làm, mua sắm, sưu tầm đủ đồ dùng, đồ  chơi phong phú hấp dẫn với trẻ <br /> và đảm bảo tính khoa học như: Tranh, con rối, vật thật ….<br />  Nhóm phương pháp dùng lời: Kể và đọc truyện là phương pháp chủ yếu <br /> giúp trẻ làm quen với văn học.<br /> + Đàm thoại là sự  giao tiếp bằng ngôn ngữ  giữa cô giáo và các em. Mục  <br /> đích của đàm thoại là cũng cố  và hệ  thống hóa bằng công cụ  ngôn ngữ  tất cả <br /> những gì trẻ thu lượm được.<br /> + Cô sử dụng lời nói mẫu, giảng giải, chỉ dẫn, nhắc nhỡ, đánh giá nhận <br /> xét lời nói của trẻ, sử  dụng câu hỏi nhằm phát huy tính tích cực của trẻ  trong <br /> việc phát triển ngôn ngữ.<br /> Nhóm phương pháp thực hành: Dạy lời nói cho trẻ là dạy hoạt động ngôn <br /> ngữ. Có nghĩa là trẻ phải trực tiếp tham gia vào hoạt động giao tiếp, sử dụng lời <br /> nói của mình. Cô đưa ra những bài luyện tập cho trẻ  kể  chuyện, đọc thơ  và <br /> khảo sát đầu năm đạt kết quả như sau:<br /> Stt Nội dung Số trẻ  Tỉ lệ% Số trẻ  Tỉ lệ %<br /> đạt chưa đạt<br /> 1 Nhớ tên tác phẩm  22/33 60% 11/33 40%<br /> 2 Hiểu nội dung tác phẩm 17/33 51% 16/33 49%<br /> 3 Trả lời câu hỏi của cô 20/33 60% 13/33 40%<br /> 4 Thể hiện được giọng điệu  10/33 30% 23/33 70%<br /> 5   Nhập   vai   đón   vai   nhân  8/33 24 % 25/33 76%<br /> vật<br /> 6 Biết kể chuyện sáng tạo 5/33 15% 28/33 85%<br /> <br />         Hoàng Thị Thu Thuý – Trường MN Cư Pang   4<br />  Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br /> 7 Thuộc thơ, đọc diễn cảm 15/33 45% 18/33 55%<br />           II. PHẦN NỘI DUNG:<br /> II.1. Cơ sở lí luận để thực hiện đề tài:               <br /> Dựa vào đặc điểm phát triển tâm lý trẻ 5­ 6 tuổi<br /> Dựa vào yêu cầu và kết quả mông đợi của chương trình khung<br /> Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi <br /> Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên năm 20013 gồm 44 môdul trong đó căn <br /> cứ môdul 3<br /> Văn học là môn rất quan trọng đối với trẻ Mầm non, là phương tiện phát <br /> triển ngôn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt gãy gọn biết  <br /> sữ  dụng từ đúng lúc, đúng chỗ, không những thế mà việc dạy trẻ làm quen với <br /> những từ ngữ nghệ thuật như từ tượng hình, từ tượng thanh giúp trẻ phát triển  <br /> trí tưởng tượng, óc quan sát, khả năng tư duy độc lập trong suy nghĩ.<br /> Thông qua nội dung các tác phẩm giáo dục trẻ  biết yêu quý người hiền <br /> lành, biết  ơn và kính yêu ông bà, bố  mẹ, anh chị, bạn bè, biết nhường nhịn em <br /> nhỏ.<br /> Trong mỗi tác phẩm văn học, thế  giới mới của cuộc sống thực tại bao  <br /> gồm thiên nhiên, xã hội, con người được diển tả, biểu đạt, truyền đạt trong  <br /> những hình thức đa dạng độc đáo. Văn học nói về thế giới loài vật, cỏ cây, hoa  <br /> lá, mọi hiện tượng thiên nhiên, vủ  trụ  mà trẻ  nhìn thấy  được, cũng nói về <br /> những gì gần gũi trong môi trường sống của trẻ như làng quê, cánh đồng, dòng <br /> sông, phiên chợ, lớp học, khu phố,… <br /> Tác phẩm văn học là một chỉnh thể  nghệ  thuật, cần giúp trẻ  nhận biết  <br /> các mối quan hệ  biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái, tình huống và nhân vật; <br /> giữa lời kể, lời thuật, lời bạch trữ tình và ngôn ngữ  nhân vật, giữa không khí, <br /> âm sắc, giọng điệu chung của tác phẩm văn học và hành động văn học. Chưa <br /> yêu cầu trẻ  phải nhớ  hết mối quan hệ phức tạp và chưa đòi hỏi trẻ  phân biệt  <br /> quan hệ chính phụ  trong truyện mà chỉ  nhằm giúp trẻ  nhận ra tính liên tục của  <br /> cốt truyện trong các mối liên quan đến nhân vật trung tâm của tác phẩm.<br /> Khi cho trẻ làm quen với tác phẩn văn học góp phần mở rộng nhận thức,  <br /> phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát triển ngôn ngữ, phát  <br /> triển ở trẻ hứng thú “đọc sách” kỷ năng đọc và kể tác phẩm<br /> II.2. Thực trạng:<br /> a. Thuận lợi, khó khăn:<br /> * Thuận lợi:<br /> <br /> <br />         Hoàng Thị Thu Thuý – Trường MN Cư Pang   5<br />  Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br /> Được sự  quan tâm giúp đỡ  của ban giám hiệu về  chuyên môn xây dựng  <br /> phương pháp đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục theo chương trình Mầm  <br /> non mới, tạo mọi điều kiện giúp tôi thực hiện tốt chương trình Mầm non mới.<br /> Phụ  huynh quan tâm đến con em mình, nhiệt tình  ủng hộ  cùng tôi trong <br /> việc dạy dỗ các cháu và thường xuyên ủng hộ những nguyên vật liệu để làm đồ <br /> dùng dạy học và vui chơi cho các cháu.<br /> Học sinh cùng một độ tuổi.<br /> * Khó khăn:<br /> Do trình độ nhận thức không đồng đều, gần 70% trẻ lớp tôi là người kinh  <br /> và là người gốc Thái Bình, còn lại là con em dân tộc thiểu số lần đầu đến lớp,  <br /> do đó gặp rất nhiều khó khăn. Một số trẻ vẫn mắc lỗi nói ngọng như: l­ n, s­x,  <br /> tr­ ch, d­ r. Vấn đề  này nhiêu khi là do ngôn ngữ  địa phương, còn việc nói kéo  <br /> dài hay phát âm chưa chuẩn một từ khó trẻ 5­6 tuổi đã cải thiện hơn nhưng vẫn <br /> còn.<br /> 40 % khả năng chú ý của trẻ còn yếu, không đều, không ổn định, vì vậy  <br /> nên trẻ chưa chú ý đều đến các thành phần trong câu, trong từ. Vì vậy những âm <br /> điệu được đọc lướt, những từ không nhấn mạnh trong câu trẻ dễ bỏ qua, không <br /> chú ý.<br /> Trí nhớ của trẻ còn hạn chế, trẻ chưa biết hết khối lượng các âm tiếp thu <br /> cũng như trật tự các từ trong câu. Vì thế trẻ bỏ bớt từ, bớt âm khi nói.<br /> 70% kinh nghiệm sống của trẻ  còn nghèo nàn, nhận thức hạn chế  dẫn  <br /> đến tình trạng trẻ dùng từ không chính xác, câu lủng củng.<br /> Với những khó khăn như  thế  tôi phải dần dần khắc phục, sửa  đổi và <br /> hướng dẫn trẻ phát triển ngôn ngữ một cách đúng đắn nhất qua giao tiếp và tập <br /> cho trẻ làm quen văn học.<br /> b. Thành công, hạn chế:<br /> * Thành công:<br /> Trẻ kể lại truyện, đọc thơ diễn cảm: Trẻ tái hiện lại một cách mạch lạc, <br /> diễn cảm tác phẩm văn học mà trẻ  đã được nghe. Trẻ  sử  dụng nội dung, hình <br /> thức ngôn ngữ  đã có sẵn của các tác giả  và của giáo viên. Tuy nghiên yêu cầu <br /> trẻ không học thuộc lòng bài thơ, câu chuyện. <br /> Chơi đóng vai theo chủ đề: Khi chơi đóng vai theo chủ đề, trẻ phải tham  <br /> gia vào cuộc nói chuyện với bạn để  phân vai, trao đổi với nhau trong khi chơi, <br /> trẻ bắt chước các nhân vật mà trẻ đóng vai, làm cho ngôn ngữ đối thoại của trẻ <br /> thêm phong phú và đa dạng.<br />           * Hạn chế:          <br /> <br />         Hoàng Thị Thu Thuý – Trường MN Cư Pang   6<br />  Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br />            Song việc dạy trẻ  đóng kịch còn còn có nhiều hạn chế  chưa sáng tạo <br /> trong việc chuyển thể từ chuyện kể sang kịch bản sân khấu, không tạo ra được  <br /> tính kịch ­ sự kiện ­ sự biến, lời thoại còn dài dòng khó hiểu, Bản thân còn nặng <br /> trong việc dẫn chuyện làm cho kịch bản trở nên rời rạc ­ kém hấp dẫn.<br /> c. Mặt mạnh, mặt yếu:<br /> * Mặt mạnh:<br />   Làm quen với tác phẩm văn học chỉ  ra mức độ, giới hạn, yêu cầu của  <br /> việc cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học qua nghệ thuật đọc và kể truyện của <br /> cô giáo. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị <br /> nội dung, nghệ  thuật phong phú trong tác phẩm, khơi gợi  ở  trẻ  sự  rung động, <br /> hứng thú dối với văn học, có ấn tượng về những hình tượng nghệ thuật, cái hay  <br /> cái đẹp của tác phẩm và thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt động mang tính <br /> chất văn học nghệ thuật như kể truyện, chơi trò chơi đóng kịch; Cao hơn là tiến <br /> tới sáng tạo ra những câu truyện theo tưởng tượng của mình, góp phần hình <br /> thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ.<br /> * Mặt yếu:<br /> Do giáo viên chúng tôi đứng lớp cả ngày nên thời gian đầu tư cho đồ dùng <br /> tranh  ảnh và những ý tưởng phục vụ cho môn làm quen văn học còn nhiều hạn  <br /> chế<br />           d. Nguyên nhân và yếu tố tác động<br />           Khả năng cảm nhận các tác phẩm văn thơ còn hạn chế, giọng đọc và cách  <br /> phối hợp ánh mắt, cử  chỉ, điệu bộ, minh họa chưa bộc lộ  cảm xúc hấp dẫn <br /> cuốn hút trẻ, phương pháp lồng ghép tích hợp chưa linh hoạt sáng tạo kết quả <br /> trên trẻ chưa cao, trẻ chưa thực sự say mê, hào hứng, sử dụng đồ dùng dạy học  <br /> chưa có khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý hiệu quả trên tiết học  <br /> chưa cao.<br /> Hầu hết các vở kịch còn thiếu các yếu tố phụ trợ như: Âm thanh, cảnh trí, <br /> trang phục… làm cho hoạt động đóng kịch không thu hút được sự chú ý của trẻ.<br /> Giáo viên tích cực giao lưu với phụ huynh vào giờ đón, trả trẻ: động viên <br /> phụ huynh dành thời gian kể truyện, đọc truyện cho cháu nghe trước khi đi ngủ, <br /> lắng nghe trò chuyện với con giúp con phát triển ngôn ngữ  mạch lạc. Từ  đó <br /> nhận ra sự  phát triển ngôn ngữ, tình cảm của trẻ  như  thế  nào theo từng tháng.  <br /> Vận động phụ huynh đóng góp đồ dùng học tập phù hợp với chủ đề.<br /> e. Phân tích đánh giá các vấn đề về thực trạng:<br /> <br /> * Thuận lợi:<br />  <br />         Hoàng Thị Thu Thuý – Trường MN Cư Pang   7<br />  Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br /> Tác phẩm văn học thể  hiện hiện thực cuộc sống bằng hình tượng nghệ <br /> thuật. Bằng sức mạnh của tính hình tượng, sự  biểu cảm của ngôn ngữ, những <br /> hình tượng con người, con vật, bức tranh thiên nhiên được vẽ  nên bằng ngôn <br /> ngữ đã tác động mạnh mẽ đến trẻ em, cô giáo ở trường Mầm non sẽ hướng trẻ <br /> vào những vẽ đẹp nội dung và nghệ thuật tác phẩm, gây ấn tượng đầu tiên cho  <br /> trẻ về hình tượng nghệ thuật được xây dựng  bằng ngôn ngữ dân tộc.<br />   Trẻ  em nói chung và đặc biệt trẻ  2 tuổi rất thích những tác phẩm vui  <br /> nhộn, dễ chán những bài văn buồn và gây sự sợ hãi. Tuy nhiên phản ứng của trẻ <br /> trước những cảnh hoặc chi tiết chứa đựng sự căng thẳng phụ thuộc vào cả cách  <br /> thể  hiện của người lớn khi đọc, kể  tác phẩm.Trẻ  3­4 tuổi trong khi nghe kể <br /> những câu chuyện có tính hài hước đã biểu hiện hành động điệu bộ  cho thấy <br /> chúng hiểu không chỉ nội dung mà cả sự bất bình thường của những tình tiết có  <br /> tính hài hước của tác phẩm. Qua quan sát, người ta nhận thấy trẻ  ở độ tuổi này  <br /> rất thích xem chèo và chúng khoái trí cười theo khi xuất hiện những nói hóm  <br /> hỉnh, sâu sắc của các nhân vật hề. Đối với trẻ  ở  tuổi mẩu giáo nhỡ  (4­5 tuổi), <br /> giáo viên cần chọn và đọc cho trẻ  những tác phẩm có nội dung và hình thức  <br /> nghệ  thuật phức tạp hơn. Trên cơ  sở  những gì trẻ  tiếp thu được  ở  giai đoạn  <br /> trước,  ở  chúng sẽ  tạo ra khả  năng xâm nhập sâu hơn vào nội dung tác phẩm  <br /> khiến chúng xác định thái độ  đối với các nhân vật, sự  kiện phản ánh trong tác  <br /> phẩm. Đối với trẻ mẫu giáo (5­6 tuổi), ở  giai đoạn này, cảm nhận thẫm mĩ đã <br /> có một bước phát triển trong tiếp nhận văn học. Sự tiếp nhận tác phẩm đầy đủ <br /> hoàn thiện hơn, biểu hiện trước tiên là sự  hiểu biết những câu chuyện cổ  tích, <br /> bài thơ, những đoạn văn xuôi hay và và sự  làm giàu tình cảm qua quá trình tích <br /> lũy hình tượng nghệ thuật.<br /> Đối với trẻ mẫu giáo lớn thì sự quan tâm tới tác phẩm văn học sẽ giúp trẻ <br /> hiểu được nội dung tác phẩm, các nhân vật trong tác phẩm trở  nên gần gũi dễ <br /> hiểu hơn. Sự cảm thông với nhân vật, sự lo lắng cho số phận của nhân vật của  <br /> trẻ đã mang đặc điểm cá tính hơn. Sự  hồi hộp, lo lắng này của trẻ  em đã nếm  <br /> trải ngay cả trong sự kiện đời sống  hàng ngày.<br /> Làm quen với tác phẩm văn học còn bao hàm công việc cô giáo tổ chức để <br /> trẻ hứng thú bước vào hoạt động văn học nghệ thuật một cách tự nhiên như đọc  <br /> thơ  diễn cãm, kể  lại truyện một cách sáng tạo, hóa thân vào các vai diễn trong  <br /> trò chơi đóng kịch…Để trẻ trở thành một cách chủ thể hoạt động văn học nghệ <br /> thuật một cách tích cực, sáng tạo.<br />   Bản chất giàu xúc cảm và tình cảm là nét tâm lý nổi bật của trẻ  thơ <br /> khiến trẻ  nhanh tróng bộc lộ  cảm xúc, tình cảm khi nghe đọc và nhận thấy sự <br /> thể hiện của cô giáo. Chẳng hạn khi cô giáo tổ chức cho trẻ chơi trò chơi đóng <br />         Hoàng Thị Thu Thuý – Trường MN Cư Pang   8<br />  Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br /> kịch tác phẩm “chú Dê đen” trẻ  rất thích nhân vật chú Dê đen và hứng thú ghi <br /> nhớ đó là bởi trẻ tiếp nhận ngây thơ, không phân biệt thế giới nghệ thuật trong  <br /> tác phẩm và hiện thực đời sống. Tiếp nhận văn học của trẻ em ít bị  ràng buộc <br /> bởi lí trí và chứa đựng tưởng tượng mạnh mẽ. Ở trẻ em, tưởng tượng về cái có  <br /> thật. Do vậy trẻ em rất dễ dễ bị cuốn hút bởi những hình tượng hoang đường kì  <br /> vĩ, tác động mạnh vào trí tưởng tượng của các em như: phép màu kì lạ  của  <br /> “Quả  Bầu tiên”…, Như  vậy trí tưởng tượng phát triển sớm  ở  trẻ  mẫu giáo là <br /> một thứ của trời cho, có tính chất tiên nhiên, là tiền đề để cô giáo thực hiện tốt<br /> * Khó Khăn: <br />             Bản thân tôi đã thực sự có nhiều đầu tư vào việc nâng cao các phương  <br /> pháp, hình thức cho trẻ LQTPVH đã chú trọng nhiều đến việc đọc, kể diễn cảm <br /> và dạy trẻ  kể  lại chuyện, kể sáng tạo dưới nhiều hình thức đa dạng và phong <br /> phú. Song việc dạy trẻ đóng kịch còn còn có nhiều hạn chế.<br /> Chưa có khả  năng chuyển thể  từ  chuyện kể  sang kịch bản sân khấu, <br /> không tạo ra được tính kịch ­ sự kiện ­ sự biến, lời thoại còn dài dòng khó hiểu, <br /> còn nặng nề trong việc dẫn chuyện làm cho kịch bản trở nên rời rạc ­ kém hấp  <br /> dẫn.<br /> Bên cạnh đó khả  năng cảm nhận các tác phẩm văn thơ  chuyện còn hạn  <br /> chế giọng đọc và cách phối hợp ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, minh họa chưa bộc lộ <br /> cảm xúc hấp dẫn cuốn hút trẻ, phương pháp lồng ghép tích hợp chưa linh hoạt <br /> sáng tạo kết quả trên trẻ chưa cao, trẻ chưa thực sự say mê, hào hứng, sử dụng  <br /> đồ dùng dạy học chưa có khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý hiệu  <br /> quả trên tiết học chưa cao<br /> 3. Giải pháp, biện pháp cụ thể: <br />           a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp giúp trẻ học tốt môn làm quen  <br /> văn học:<br />           Văn học là phương tiện hiệu quả mạnh mẽ không chỉ đối với việc giáo <br /> dục trí tuệ, đạo đức, thẩm mĩ mà nó còn ảnh hưởng vô cùng to lớn đến sự  phát <br /> triển ngôn ngữ  của trẻ. Nhà văn M.Goócki định nghĩa “Văn học là nghệ  thuật  <br /> ngôn từ” chính là đã chỉ rõ ngôn từ là chất liệu xây dựng lên hình tượng văn học.<br /> Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lí của trẻ:<br /> * Đặc điểm phát âm: Nói chung trẻ đã phát âm tốt hơn, rõ, ít ê a,  ậm  ừ  , <br /> Khả năng sử dụng từ khái quát của trẻ rất rõ ràng<br /> * Đặc điểm vốn từ: Vồn từ của trẻ lên tới hơn 3.000 từ. Trẻ đã sử  dụng <br /> chính xác các từ chỉ tính chất không gian <br /> <br /> <br />         Hoàng Thị Thu Thuý – Trường MN Cư Pang   9<br />  Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br /> * Đặc điểm ngữ pháp: Câu trẻ dùng đã chính xác và dài hơn. Trẻ nói đủ 2  <br /> thành phần nhiều khi còn mở rộng trạng ngữ, bổ ngữ<br /> VD: Con / đi học / ở trường Mầm Non Cư Pang<br />         CN / VN     /   BN<br /> Trẻ có khả năng kể lại chuyện và kể chuyện có trình tự logic. <br /> b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp giúp trẻ  phát  <br /> triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ 5­6 tuổi thông qua môn làm quen văn học:<br />   Làm quen với văn học là môn học không thể  thiếu trong trương trình <br /> chăm sóc giáo dục trẻ. Vì vậy việc nâng cao chất lượng dạy trẻ làm quen với  <br /> tác phẩm văn học là vấn đề  quan trọng trong đổi mới hình thức tổ  chức giáo  <br /> dục Mầm non. Thường xuyên nghiên cứu kỹ  các bài soạn, soạn bài trước khi <br /> giảng dạy. Khi dạy trẻ đọc thơ, kể chuyện giọng của cô phải chuẩn xác, diễn <br /> đạt trôi chảy phủ  hợp với từng bài, cô phát âm không ngọng. Khi dạy trẻ  đọc <br /> thơ cô chú ý nghe trẻ đọc và phát hiện ra trẻ nói ngọng, đọc sai để sửa cho trẻ <br /> như  cô đọc lại để  cho trẻ  đọc theo nhiều lần và động viên trẻ  “Con đọc gần  <br /> giỏi rồi”. Thi đua giữa các tổ với nhau để  phát hiện tổ  nào đọc tốt hơn để  dẫn <br /> đến nhiều trẻ  đọc tốt. Dạy trẻ  nói đủ  câu, cô nói trước và cho trẻ  nhắc lại <br /> nhiều lần hoặc cho trẻ khác giúp đỡ các bạn.<br /> Làm quen với tác phẩm văn học chỉ ra mức độ, giới hạn, yêu cầu của việc  <br /> cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học qua nghệ thuật đọc và kể  truyện của cô <br /> giáo. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị  nội  <br /> dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm, khơi gợi  ở trẻ sự rung động, hứng <br /> thú dối với văn học, có  ấn tượng về  những hình tượng nghệ  thuật, cái hay cái  <br /> đẹp của tác phẩm và thể  hiện sự  cảm nhận đó qua các hoạt động mang tính <br /> chất văn học nghệ thuật như kể truyện, chơi trò chơi đóng kịch; Cao hơn là tiến <br /> tới sáng tạo ra những câu truyện theo tưởng tượng của mình, góp phần hình <br /> thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ.<br /> Để  thu hút, lôi cuốn trẻ  vào giờ  học tôi lựa chọn những hình  ảnh thật, <br /> đẹp và những nhân vật ngộ nghĩnh sáng tạo đưa vào công nghệ thông tin để trẻ <br /> hòa nhập , hóa thân vào các nhân vật trong tác phẩm mà tôi lồng ghép được.Với <br /> từng bài dạy, thể loại tôi đưa ra hệ thống câu hỏi đã chuẩn bị  có tính lôgic, để <br /> đàm thoại với trẻ một cách sôi nổi theo phương châm: “lấy trẻ  làm trung tâm” <br /> để phát huy trí tưởng tượng, những cảm xúc của trẻ, tình liên hệ thực tiễn, sáng  <br /> tạo phù hợp với từng nội dung của bài mà trẻ không bị áp đặt một cách gò bó.<br />                Nội dung cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học được xác định theo  <br /> hướng tích hợp chủ đề, chủ  điểm. Khi tiến hành chương trình đã đưa ra những <br /> nội dung thực hiện:                                                    <br />         Hoàng Thị Thu Thuý – Trường MN Cư Pang   10<br />  Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br />  Kể  và đọc truyện cho trẻ  nghe, dạy trẻ  kể lại truyện, tổ chức trò chơi  <br /> đóng kịch dựa vào tác phẩm văn học qua đó giúp trẻ  phát triển ngôn ngữ  thông <br /> qua diễn đạt bằng lời nói. <br />         * Tạo môi trường học tập, rèn luyện cho trẻ: <br /> Sự  linh hoạt và phong phú của ngôn ngữ  không phụ  thuộc vào tuổi mà <br /> phụ  thuộc rất lớn vào môi trường xung quanh trẻ bao gồm môi trường lớp học <br /> môi trường gia đình, môi trường xã hội ở địa phương trẻ sống.<br /> Tôi luôn tận dụng diện tích phòng học, chú ý bố  trí sắp xếp các học cụ,  <br /> góc học tập nhiều truyện tranh,  ảnh hấp dẫn, đội hình để  tạo môi trường học <br /> và thải mái cho trẻ.<br /> VD: Khi thực hiện các hoạt động làm quen văn học thể loại truyện kể mà <br /> trọng tâm là dạy kể chuyện sáng tạo thì tôi luôn tận dụng không gian lớp học để <br /> bày dụng cụ kể chuyện, khung sân sấu, sắp đặt tranh và các con rối sao cho trẻ <br /> dễ sử dụng, kích thích trẻ hoạt động tích cực hơn.<br /> Tham mưu với nhà trường xây dựng các góc thiên nhiên, vườn cổ  tích, <br /> những bứt tranh trên tường về những tác phẩm văn thơ cho trẻ làm quen ở hoạt  <br /> động ngoài trời<br /> Tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt:<br /> Tôi vào bài một cách sinh động để thu hút sự chú ý của trẻ.<br />          VD: Chủ điểm: “Những con vật bé yêu” khi dạy với chủ đề: Một số con  <br /> vật sống trong rừng. Kể chuyện: “ Dê con nhanh trí”, tôi sử dụng mô hình rối để <br /> gây sự hứng thú cho trẻ.<br /> Tổ chức hoạt động đa dạng dựa vào hoạt động trọng tâm.<br /> VD: Khi trọng tâm là kể  chuyện sáng tạo, tôi cho trẻ  lựa chọn cáh sử <br /> dụng trang phục, đồ  dùng phù hợp với nội dung câu chuyện trẻ  sẽ  kể… dựa  <br /> theo các hình thức khác nhau.<br /> * Chú ý rèn nề nếp, rèn kỹ năng và kích thích sự sáng tạo của trẻ<br /> Trẻ  biết chia nhóm kể  chuyện, tạo cho trẻ  cảm giác tự  tin, mạnh dạn,  <br /> nhanh nhẹn và linh hoạt qua việc trẻ biểu diễn hoặc đóng kịch.<br /> Tạo điều kiện cho trẻ tự thỏa thuận và tự chọn vai kể theo ý thích về sự <br /> sáng tạo của trẻ. Có thể dùng lời để khuyến khích, động viên trẻ thực hiện các <br /> vai diễn sáng tạo<br />           * Làm quen văn học thể loại truyện kể kết hợp với các bộ môn khác:<br />           Theo phương pháp dạy học tích hợp các bộ môn làm quen văn học có thể <br /> lồng ghép, kết hợp với tất cả các bộ môn khác và giúp cho các bộ môn khác trở <br /> nên sinh động hơn <br />            Môn Toán:<br />         Hoàng Thị Thu Thuý – Trường MN Cư Pang   11<br />  Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br />            Đề tài: “ Cao hơn ­ thấp hơn” Câu chuyện: “Cây khế”.  Trẻ áp dụng được <br /> sự so sánh đặc điểm về ngoại hình của hai anh em.<br />   Môn Âm nhạc:  Đề  tài: Câu truyện: “Nhổ  củ  cải” có thể  cho trẻ  hát và vận  <br /> động bài “Em yêu cây xanh” <br />            Môn MTXQ: Đề tài: Động vật sống trong rừng, câu truyện “Dê đen”, trẻ <br /> biết tên, đặc điểm, nơi sống của một số con vật nuôi trong rừng<br /> * Tổ chức ôn luyện mọi lúc mọi nơi, ôn luyện thông qua lễ hội:<br />            Ôn luyện mọi lúc mọi nơi cũng là một biện pháp giúp ổn định trẻ.  Thông <br /> qua các hoạt động tổ  chức lễ  hội tôi tổ  chức hoạt động kể  chuyện, đóng kịch <br /> theo một chương trình biểu diễn văn nghệ  mà 100% trẻ  được tham gia nhằm  <br /> giúp trẻ hứng thú với bộ môn làm quen văn học thể loại truyện kể cho trẻ. Tiến  <br /> hành trước giờ học, kể chuyện cho trẻ nghe. Trước khi kể cô giao nhiệm vụ ghi <br /> nhớ  đọc và kể lại.<br /> Đàm thoại: với trẻ  về  nội dung câu chuyện. Đàm thoại nhằm mục đích <br /> giúp trẻ  nhớ  laị  nội dung câu chuyện, giúp trẻ  xây dựng dàn ý câu chuyện kể, <br /> lựa chọn hình thức ngôn ngữ (cách dùng từ đặt câu).<br /> Tôi dùng ngôn ngữ ngắn gọn, dễ hiểu, phù hợp với nhận thức của trẻ kể <br /> lại nội dung tác phẩm: Cô kể  diễn cảm, lời kể có các mẫu câu cần luyện cho <br /> trẻ (mới). Mẫu truyện của cô có tác dụng chỉ cho trẻ thấy trước kết quả trẻ cần <br /> đạt được: Về nội dung, độ dài, trình tự câu truyện.<br /> Thời gian đầu khi chưa quen trẻ  kể  theo mẫu câu cô (hoặc đối với trẻ <br /> kém). Khi trẻ đã quen cô khuyến khích trẻ kể bằng ngôn ngữ của mình.<br /> Tôi đặc biệt lưu ý khi trẻ kể: Trẻ  phải quay mặt xuống các bạn, kể  với  <br /> tốc độ vừa phải, giọng rõ ràng, tư thế tự nhiên. Trong quá trình kể, trẻ đứng sai  <br /> tư thế, phát âm sai cô nên để trẻ kể xong mới sửa cho trẻ.<br /> Khi cô gọi trẻ  lên, trẻ  không kể, cô nên đặt câu hỏi gợi ý để  trẻ  trả  lời <br /> giúp trẻ mạnh dạn, có thói quen giao tiếp tốt. Nếu trẻ quên, cô có thể nhắc hoặc <br /> đặt câu hỏi cho trẻ nhớ.<br /> Trẻ kể xong, cô nhận xét, đánh giá truyện kể của trẻ, không nên để  đến <br /> cuối giờ trẻ sẽ quên mất những ưu nhược điểm của mình hay của bạn. Cô cần  <br /> nhận xét đúng, chính xác để có tác dụng khuyến khích, động viên trẻ, nhận xét  <br /> cả về nội dung, ngôn ngữ tác phong.<br /> VD: Lễ hội 20/ 11 trẻ kể truyện sáng tạo về  thầy cô giáo, các hội thi bé <br /> kể chuyện giỏi.<br />  Hoạt động góc: Dạy trẻ kể truyện theo tri giác: Không ngừng phát triển ở <br /> trẻ ngôn ngữ độc thoại, nên cho trẻ nói đúng ngữ pháp, tư thế tác phong khi nói  <br /> <br />         Hoàng Thị Thu Thuý – Trường MN Cư Pang   12<br />  Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br /> mà còn góp phần phát triển tốt các cơ quan cảm giác của trẻ. Bởi vì trẻ có quan <br /> sát tốt mới kể miêu tả được chính xác.<br /> VD: Chủ  đề: Giai đình: Nấu ăn: Trẻ  tự  phân vai chơi của mình: Mẹ  đi <br /> chợ, nấu ăn, chăm sóc các con, ba đi làm, ông bà kể chuyện cho các cháu nghe.<br />                       Chơi đóng kịch: Tổ  chức cho trẻ chơi đóng kịch là một phương pháp tốt  <br /> để phát triển ngôn ngữ đối thoại cho trẻ. Nội dung kịch được chuyển thể từ tác <br /> phẩm văn học mà trẻ đã được làm quen. Trẻ làm quen với các mẫu câu văn học <br /> đã được gọt giữa chọn lọc. Khi đóng trẻ cố  gắng thể hiện đúng ngữ  điệu, tính  <br /> cách nhân vật mà trẻ  đóng, giúp cho ngôn ngữ  của trẻ  mang sắc thái biểu cảm  <br /> rõ rệt.<br /> Hoạt động chiều: ôn lại kiến thức đã học<br /> VD: Chủ đề: Gia đình, câu chuyện Tích Chu.<br /> Cháu Chí Thành đóng vai Tích Chu ( lúc đầu ham chơi, thái độ không vâng  <br /> lời), sau biết lỗi (tỏ thái độ biết nhận lỗi, giọng trầm): Bà ơi, bà ở đâu? Bà ở lại  <br /> với cháu. Cháu sẽ mang nước cho bà, bà ơi!<br /> Cháu Mỹ Yến đóng vai bà (giọng run run, dứt khoát): Bà đi đây! Bà không  <br /> về nữa đâu!<br /> Cháu Tường Vi đóng vai Bà Tiên (tính cách hay giúp đỡ mọi người, giọng  <br /> dịu dàng, nhỏ nhẹ): Nếu cháu muốn bà cháu trở lại thành người thì cháu phải đi <br /> lấy nước suối tiên cho bà cháu uống. Đường lên suối tiên xa lắm, cháu có đi  <br /> được không?<br /> *Thực hiện tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh:<br /> Làm bảng tin về chương trình dạy theo chủ  đề  và thay tin hàng tuần để <br /> phụ huynh biết và phối hợp với giáo viên rèn luyện thêm cho trẻ ở nhà.<br /> Vận động phụ  huynh hỗ  trợ  vật liệu mở: Thùng giấy, sách báo cũ, chai  <br /> nhựa, quần áo cũ, dụng cụ hóa trang.<br />  Phối hợp với phụ huynh luyện tập cho trẻ đón kịch  những ngày lễ hội <br /> c. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp.<br /> * Xây dựng kế hoạch:<br /> Tôi xây dựng kế  hoạch phát triển ngôn ngữ  mạch lạc cho trẻ  theo từng tuần, <br /> tháng, quý xuyên suốt trong  một năm học:<br />  Tháng 9 + 10: Tôi chú ý chọn những bài tập luyện tai nghe cho trẻ nhằm  <br /> phát triển thính giáng âm vị  ( cho trẻ  nghe những bài hát, những câu chuyện,  <br /> những bài đồng dao…). Tôi tạo mọi điều kiện để  trẻ tập trung chú ý luyện khả <br /> năng chú ý thính giác cho trẻ  thông qua các bài tập, trò chơi (tai ai thính, ai đoán <br /> giỏi…), Cố gắng phát âm đúng, không phát âm sai vì trẻ hay bắt chước. Sửa lỗi  <br /> phát âm cho trẻ khi phát âm sai mọi lúc mọi nơi trong các hoạt động hàng ngày.<br />         Hoàng Thị Thu Thuý – Trường MN Cư Pang   13<br />  Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br /> Tháng 11 + 12: Tôi tập trung vào việc làm thế nào để tăng vốn từ cho trẻ?<br /> Giáo viên cần nói diễn cảm, rõ ràng, giải thích nghĩa của từ khó giúp cho <br /> trẻ nhiểu, nhớ và vận dụng được từ để đặt câu. Để đẩy mạnh sự phát triển khả <br /> năng vận động các cơ  quan phát âm cần tập cho trẻ  các bài tập luyện cơ  quan <br /> phát âm thích hợp:<br /> Có những trò chơi phát triển vốn từ  cho trẻ. Ví dụ: Trò chơi đố  con gì <br /> kêu, đố ai kể được nhiều nhất, đố ai nhanh , đố ai nói giỏi, đố ai nói ngược.<br /> Tháng 1 + 2: Vẫn xuyên suốt hai nhiệm vụ   ở trên nhưng tôi đào sâu vấn  <br /> đề luyện trí nhớ cho trẻ qua các bài thơ, đồng dao đặc biệt là những câu chuyện  <br /> kể đầy lôi cuốn và hấp dẫn. Gợi ý cho trẻ sử dụng những loại câu đơn giản, đủ <br /> nghĩa.<br /> Tháng 3 +4 +5: Tôi xây dựng những trò chơi giúp trẻ nói đúng ngữ  pháp, <br /> nói mạch lạc. Ví dụ: Trẻ “ nói theo mẫu câu” Ví dụ: Cô nói: Bà biến thành chim  <br /> vì…Trẻ nói: Bà muốn bay đi tìm nước uống, hoặc vì Tích Chu ham chơi không  <br /> lấy nước cho bà…Cô lưu ý thay đổi các mẫu câu khác nhau tùy theo lứa tuổi, <br /> cho trẻ chơi từ dễ đến khi, các mẫu câu phức tạp dần lên hoặc “đặt câu với từ”, <br /> “kể  nốt truyện”, “kể  chuyện”…để  củng cố  kỹ  năng nói đúng ngữ  pháp, phát <br /> triển trí tưởng tượng, sáng tạo của trẻ.<br /> Một khi đã có một số  lượng vốn từ  phong phú trẻ  sẽ  tự  tin kể  chuyện,  <br /> đóng kịch… một cách hứng thú và tự tin nhất.<br /> * Làm đồ dùng đồ chơi<br />  Đến với văn học là trẻ em được biết thế giới loài vật, cây cỏ, hoa lá cùng  <br /> mọi hiện tượng thiên nhiên, vũ trụ  và những gì gần gũi trong môi trường sống  <br /> của trẻ như làng quê, cánh đồng, dòng sông, phiên chợ, lớp học, khu phố,…Qua  <br /> tác phẩm văn học, trẻ bắt đầu nhận ra có một văn hóa ràng buộc con người với <br /> nhau trong lịch sử đấu tranh cách mạng, trong tình làng nghĩa sóm.<br />  Dựa vào từng chủ  đề  tôi triển khai kế  hoạch làm đồ  dùng đồ  chơi một <br /> cách cụ thể mỗi chủ đề đều có một bộ đồ  dùng đồ  chơi phục vụ cho quá trình  <br /> giảng dạy và vui chơi của trẻ. Hàng tháng tôi và các cháu đều sử  dụng những  <br /> vật liệu có sẵn như  giấy vụn, các lọai lá, các màu, hạt bột… để  xé dán thành <br /> những cuốn tranh truyện do trẻ tự làm bằng những hình ảnh sưu tầm được, gọi  <br /> ý cho trẻ tự kể chuyện theo trí tưởng tượng của trẻ.<br /> Tôi tận dụng tất cả  những nguyên vật liệu có thể  sử  dụng làm đồ  chơi:  <br /> Sách báo, lịch cũ, lõi giấy vệ sinh, ống lon, chai nhựa, xốp, vải vụn, cành cây khô,  <br /> quần áo cũ nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ.<br /> <br /> <br />         Hoàng Thị Thu Thuý – Trường MN Cư Pang   14<br />  Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br /> Từ  những quần áo, vải vụn,  ống giấy… Tôi hướng dẫn trẻ  làm các con  <br /> rối thật xinh xắn từ  những câu chuyện cổ  tích trẻ  được học hoặc được nghe <br /> hoặc làm các nhân vật theo sự sáng tạo của trẻ.<br /> Khi kể  chuyện tôi thường sử  dụng những loại sách tranh truyện do đó <br /> việc vẽ trang trí cũng góp phần làm cho trẻ hứng thú khi nghe, xem hoặc muốn <br /> được sử dụng sách. Trẻ sẽ biết cách sử dụng sách và giữ gìn sách, tranh truyện  <br /> hơn.<br /> * Phối hợp với phụ huynh:<br /> Tôi thường trao đổi, động viên phụ huynh cố gắng dành thời gian để tâm <br /> sự  với trẻ  và lắng nghe trẻ  nói. Khi trò chuyện với trẻ  phải nói rõ ràng mạch  <br /> lạc, tốc độ vừa phải để trẻ  nghe cho rõ.<br /> Cha mẹ, người thân cố gắng phát âm đúng để trẻ bắt chước.<br /> Khuyến khích hoặc tuyên truyền với phụ  huynh cung cấp kinh nghiệm <br /> sống cho trẻ. Tránh không nói tiếng địa phương, cần tránh cho trẻ  nghe những  <br /> hình thái ngôn ngữ không chính xác.<br /> d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp.<br /> Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học nhà sư  phạm cần hướng trẻ đến <br /> vẻ đẹp mang “bản chất người” của hình tượng văn học. Vẻ đẹp của tính người <br /> trong cá nhân đơn nhất  ở  văn học trẻ  em có thể  nhận ra từ  cách cư  xử  tế  nhị, <br /> nhân hậu giữa đồng loại (bác gấu đen và hai chú thỏ), trong sự  thành thực đối <br /> với bản thân và người khác, trong cử chỉ  biết  ơn… Cần dạy trẻ nghệ thuật tự <br /> đặt mình vào chổ đứng và tình thế của người khác như hiểu được sự  cực nhọc <br /> mẹ, nỗi ưu tư của cha, hiểu sự cô đơn nghèo khó của bạn bè, nỗi bất hạnh của <br /> con người, rồi tận tình làm nhẹ vơi đi gánh nặng đó. Từ những vẻ đẹp nhỏ nhặt  <br /> thưởng ngày trong cư xử mang “tính người” ấy sẽ nãy sinh ra những hành động <br /> cao thượng nhân ái vì con người.<br /> Việc cho trẻ  làm quen với tác phẩm văn học tuy mới chỉ  là như  vậy <br /> nhưng nó là việc làm cao cả, có ý nghĩa lớn trong việc hình thành  ở  trẻ  những  <br /> phẩm chất cao quý, đẹp đẽ  của con người, đặc biệt là tình yêu đối  với ngôn  <br /> ngữ nghệ thuật.<br /> Bản chất giàu xúc cảm và tình cảm là nét tâm lý nổi bật của trẻ thơ khiến <br /> trẻ  nhanh tróng bộc lộ  cảm xúc, tình cảm khi nghe đọc và nhận thấy sự  thể <br /> hiện của cô giáo. Khả năng tự chủ, tự vệ của trẻ rất mong manh cho nên nhũng <br /> hình tượng nghệ thuật tác động đến trẻ vô cùng mạnh mẽ. Tính dễ xúc cảm có <br /> thể làm có thể kêu lên trước một cảnh tượng thương tâm nào đó. Hay mọi hành <br /> động của nhân vật, hình ảnh, tiếng nói có tính hài hước đều gây được sự  hứng <br /> khởi. Chẳng hạn khi cô giáo cho trẻ làm quen với truyện “Tấm cám”, những chi  <br />         Hoàng Thị Thu Thuý – Trường MN Cư Pang   15<br />  Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br /> tiết thể  hiện tiếng khóc của Tấm trong tác phẩm đều gây cho trẻ  cảm xúc <br /> mạnh mẽ. Đó là tiếng khóc “nức nở” khi bị  Cám lừa trút sạch giỏ  cá, tôm; Là <br /> tiếng “òa lên khóc” khi con bống người bạn thân, người bạn thân thiết bị  mẹ <br /> con Cám làm thịt; là tiếng khóc “tức tưởi” lúc phải nhặt thóc với gạo, là nổi tủi <br /> thân tủi phận “Tấm bưng mặt khóc”. Trẻ thể hiện nỗi lo lắng, thương tâm với <br /> nhân vật. Khi cô kể  đến đoạn Tấm thử  hài, được về  cung làm hoàng hậu, trẻ <br /> vui mừng, thốt lên phấn khởi…<br /> Tiếp nhận của trẻ là tiếp nhận ngây thơ, triệt để.Trong tiếp nhận văn học <br /> trẻ thường vận dụng kinh nghiệm trực tiếp và nguyên hợp, không phân biệt sự <br /> khác nhau giữa chúng. Trẻ  em không đòi hỏi lí lẽ  mà đòi hỏi sự  hợp lí về  tình  <br /> cảm trong khuôn khổ hạn hẹp của mình. Cho nên giáo viên khi giải thích cho trẻ <br /> cần nhất quán vá tạo dựng niếm tin. Với niếm tin ngây thơ  trẻ  em có tôn giáo <br /> của mình. Chúng luôn đứng về cái thiện, chia sẽ, bênh vực những nhân vật tốt,  <br /> dũng cảm và cao cả , những nhân vật nhỏ  bé yếu  ớt cần được bảo vệ. Chẳng <br /> hạn khi cô giáo tổ chức cho trẻ chơi trò chơi đóng kịch tác phẩm “Chú Dê đen” <br /> trẻ rất thích nhân vật chú Dê đen và hứng thú ghi nhớ<br /> đó là bởi trẻ tiếp nhận ngây thơ, không phân biệt thế giới nghệ  thuật trong tác <br /> phẩm và hiện thực đời sống.<br /> Tiếp nhận văn học của trẻ  em ít bị  ràng buộc bởi lí trí và chứa đựng  <br /> tưởng tượng mạnh mẽ.  Ở  trẻ  em, tưởng tượng về  cái có thật. Do vậy trẻ  em <br /> rất dễ dễ bị cuốn hút bởi những hình tượng hoang đường kì vĩ, tác động mạnh <br /> vào trí tưởng tượng của các em như: Hình tượng cậu bé làng gióng vươn vai <br /> bỗng lớn thành một tráng sĩ, những chi tiết về  sự  hóa thân kì diệu của nhân <br /> vật,cô Tấm, phép màu kì lạ  của “Quả  Bầu tiên”…, Như  vậy trí tưởng tượng <br /> phát triển sớm ở trẻ Mẫu giáo là một thứ của trời cho, có tính chất tiên nhiên, là  <br /> tiền đề để cô giáo thực hiện tốt hoạt động đọc và kể tác phẩm<br /> e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học.<br /> * Qúa trình khảo nghiệm:<br /> Văn học là hình thức cơ bản cho trẻ làm quen với ngôn ngữ. Các tác phẩm <br /> văn học cho trẻ làm quen trong hoạt động này thường nằm trong chương trình, <br /> có nội dung phù hợp với chủ đề đang thực hiện và đã đạt kết quả sau.<br /> Trẻ biết rung động và yêu thích văn học có nhu cầu tham gia vào các hoạt <br /> động văn học nghệ  thuật khi tiếp xúc với tác phẩm văn học thể hiện tình cảm  <br /> yêu ghét rở ràng với nhân vật một cách tự nhiên nhẹ nhàn và sâu thấm.<br /> Trẻ   làm quen với văn học ngay từ  những bài hát ru đầu tiên mà trẻ  ghi  <br /> nhận qua lời ru à ơi của mẹ. Rồi trẻ được làm quen với bài thơ, câu đố, những  <br /> câu chuyện lôi cuốn các cháu vào các hoạt động tập thể, hoạt động nhận thức. <br />         Hoàng Thị Thu Thuý – Trường MN Cư Pang   16<br />  Sáng kiến kinh nghiệm về một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn văn học<br /> <br /> <br /> Từ  đó mà trẻ được mở  rộng kiến thức xung quanh, phát triển vốn từ  cũng như <br /> ngôn ngữ  diễn đạt không những các cháu đọc thuộc những bài thơ, đồng dao, <br /> câu chuyện mà còn rất hồn nhiên, mạnh dạn mê say khi biểu diễn trẻ mạnh dạn  <br /> khi giao tiếp những câu nói của trẻ đã khác đi rất nhiều so sánh đầu năm, trẻ đã  <br /> nói trọn câu, biết dùng từ ngoài sự tưởng tượng <br /> * Kết quả khảo nghiệm:<br /> Quan điểm Giáo dục trẻ  theo hướng Mầm non mới giáo viên là người <br /> hướng dẫn, tạo cơ  hội cho trẻ  hoạt động vui chơi tìm tòi khám phá. Trẻ  hoạt <br /> động không bị áp đặt để phát huy năng lực bản thân, được trao đổi, được nhận  <br /> xét nên trẻ trở nên năng động hơn.<br /> Sau khi thực hiện chuyên đề  LQVH bản thân tôi không ngừng phấn đấu <br /> học tập, học hỏi kinh nghiệm đồng nghiệp. Qua các