zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Khoa Học Xã Hội

» Lịch sử - Văn hoá

Vai trò của tập quán và luật tục đối với việc xây dựng và thực hiện pháp luật

Chia sẻ: Hoang Thi Lan | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:2

Báo xấu

394
lượt xem 83
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong đời sống xã hội, tập quán, luật tục có ảnh hưởng rất lớn đến suy nghĩ, xử sự và hoạt động lao động sản xuất của mọi người, đặc biệt là ở vùng đồng bằng các dân tộc thiểu số.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Vai trò của tập quán và luật tục đối với việc xây dựng và thực hiện pháp luật

Vai trò của tập quán và luật tục đối với việc xây dựng và th ực hiện pháp lu ật Trong đời sống xã hội, tập quán, luật tục có ảnh hưởng rất lớn đến suy nghĩ, xử sự và hoạt động lao động sản xuất của mọi người, đặc biệt là ở vùng đồng bằng các dân tộc thiểu số. Do đó, tập quán và luật tục tác động tới cả quá trình xây dựng và thực hiện pháp luật. Trong bài viết này, chúng tôi muốn đề cập tập quán và luật tục về bảo vệ môi trường của một số dân tộc thiểu số có thể tham khảo trong quá trình xây dựng và thực hiện pháp luật ở nước ta hiện nay. 1. Khái quát về tập quán và luật tục Có nhiều khái niệm khác nhau về t ập quán. Chẳng hạn, có quan ni ệm cho r ằng: "Tập quán là phương thức ứng xử và hành động đã định hình quen thu ộc và đã thành n ếp trong l ối s ống, trong lao động ở một cá nhân, một cộng đồng". Nếu nhìn nhận tập quán dưới góc độ là một loại quy phạm xã hội thì tập quán có thể được hiểu là những quy t ắc x ử s ự chung đ ược hình thành m ột cách tự phát trong một cộng đồng dân cư trên cơ sở những thói quen trong ứng x ử, trong lao động lặp đi lặp lại hàng ngày, được lưu truyền chủ yếu theo ph ương th ức truy ền mi ệng, đ ược bảo đảm thực hiện bằng thói quen, bằng dư luận xã hội. Với tư cách là một loại quy phạm xã hội, tập quán có vai trò r ất l ớn t ới vi ệc đi ều ch ỉnh hành vi hay xử sự của con người trong quan hệ giao tiếp hàng ngày và trong lao đ ộng s ản xu ất, đ ặc bi ệt là trong các giai đoạn phát triển trước đây của xã hội. Tương tự như tập quán, về luật tục cũng có nhiều quan ni ệm khác nhau. Có th ể đ ơn c ử m ột s ố quan niệm sau: Thứ nhất, luật tục là thuật ngữ được chuyển dịch từ "droit coutumier" (ti ếng Pháp) và "customary law" (tiếng Anh). Người ta còn dùng các thuật ng ữ khác để ch ỉ luật t ục nh ư "folk law" (lu ật dân gian), "indigenous law" (luật bản địa), "local law" (luật địa ph ương), "primitive law" (lu ật nguyên thủy), "unwritten law" (luật không thành văn)… "Droit coutumier" và "customary law" là t ừ ghép gồm hai bộ phận: droit, law = luật với coutumer, custom = phong t ục. Cách c ấu t ạo t ừ này có hàm ý đây là hình thức trung gian gi ữa phong t ục, t ập quán và pháp lu ật, trung gian gi ữa lu ật và tục. Luật tục là loại hình pháp lí có đầy đủ tính dân gian, tính nguyên thu ỷ, tính đ ịa ph ương, tính dân chủ- cộng đồng, nó ra đời và tồn tại trong chế độ xã h ội ti ền giai c ấp, lúc b ấy gi ờ toàn dân làm chủ luật lệ của mình kể cả các khâu, như chúng ta nói bây gi ờ, l ập pháp, hành pháp và t ư pháp. Như vậy ở nước ta hiện nay luật tục tiêu bi ểu và cổ điển là lu ật t ục các dân t ộc Tr ường Sơn - Tây Nguyên. Thứ hai, luật tục là toàn bộ những nguyên tắc ứng xử không thành văn đ ược hình thành trong xã hội, sau một thời gian dài áp dụng đã trở thành truy ền th ống và đ ược m ọi ng ười tuân th ủ… Lu ật tục đóng vai trò quan trọng trong lịch s ử hình thành các h ệ thống pháp lu ật trên th ế gi ới. Ở Vi ệt Nam, dưới chế độ phong kiến và đặc biệt ở các vùng dân tộc thiểu s ố, luật t ục đóng vai trò quan trọng trong đời sống xã hội. Hiện nay, luật tục vẫn còn thể hiện vai trò của mình trong m ột ch ừng mực nhất định. Vì vậy, trong quá trình xây dựng và áp d ụng pháp lu ật, chúng ta không th ể không tính đến luật tục một cách thận trọng để pháp luật có hi ệu quả cao. Thứ ba, luật tục là tập hợp những quy định chặt chẽ về các m ối quan hệ và trách nhi ệm c ủa các thành viên trong cộng đồng, thể hiện một cách bao quát, phong phú các m ối quan h ệ xã h ội truyền thống. Luật tục là hình thức s ơ khai của luật pháp trong xã h ội ch ưa phân chia giai c ấp. Cũng có thể coi luật tục là những phong tục có dáng d ấp c ủa pháp lu ật hay lu ật t ục là pháp lu ật dựa trên phong tục tập quán tộc người (có xử phạt, có chế tài thông qua toà án c ộng đ ồng, toà án phong tục) hoặc là hình thức phát tri ển cao của phong t ục, t ục l ệ, là hình th ức s ơ khai c ủa luật pháp. Luật tục chưa phải là "luật" nhưng cũng không ph ải hoàn toàn là "t ục" mà là giai đo ạn quá độ, là hình thức chuyển tiếp giữa "t ục" và "luật". Nói cách khác, lu ật t ục là hình th ức phát triển cao của phong tục tập quán và là hình thức s ơ khai, hình thức ti ền pháp luật. Qua các quan niệm trên có thể hiểu luật t ục là những quy t ắc, nguyên t ắc ứng x ử hình thành và tồn tại trong cộng đồng dân cư, có giá trị bắt buộc ph ải tôn tr ọng và th ực hi ện đ ối v ới m ọi thành
viên trong cộng đồng, được bảo đảm thực hiện bằng những biện pháp nh ất đ ịnh trong đó có c ả các biện pháp cưỡng chế. Luật tục là hình thức phát tri ển cao h ơn c ủa t ập quán c ả v ề giá tr ị b ắt buộc tôn trọng và thực hiện, cả về biện pháp bảo đảm thực hiện. 2. Vai trò của tập quán và luật tục đối với việc xây dựng và th ực hiện pháp lu ật Giống như nhiều loại quy phạm xã hội khác, t ập quán và luật t ục tác đ ộng t ới c ả s ự hình thành lẫn sự thực hiện pháp luật. Những tập quán, luật t ục phù h ợp v ới ý chí c ủa nhà n ước, nguy ện vọng của nhân dân có thể và nên được thừa nhận thành pháp luật, thành nh ững quy t ắc x ử s ự chung được nhà nước bảo đảm thực hiện, qua đó góp phần hình thành nên pháp lu ật. Nh ững t ập quán, luật tục đó vì tồn tại lâu đời, ngấm sâu vào ti ềm thức c ủa nhân dân, phù h ợp v ới nguy ện vọng của nhân dân, trở thành thói quen ứng xử hàng ngày của họ và đ ược đ ảm b ảo th ực hi ện bằng dư luận xã hội, bằng các biện pháp cưỡng chế của cộng đ ồng nên th ường đ ược nhân dân tự giác thực hiện, nhờ đó góp phần làm cho pháp luật đ ược th ực hi ện m ột cách nghiêm ch ỉnh, t ự giác hơn. Trong quá trình áp dụng pháp luật, nếu các ch ủ th ể có th ẩm quy ền v ận d ụng nh ững luật tục, tập quán đã được thừa nhận vào việc giải quyết các v ụ vi ệc pháp lí x ảy ra trong th ực t ế thì các quyết định của họ dễ được đánh giá là "vừa thấu tình v ừa đ ạt lý" và d ễ nh ận đ ược s ự đồng tình, ủng hộ của nhân dân nên dễ được thi hành nghiêm ch ỉnh trong th ực t ế. Có th ể nói, các tập quán, luật tục phù hợp với ý chí của Nhà nước đã tác đ ộng khá tích c ực t ới c ả s ự hình thành lẫn sự thực hiện pháp luật. Tuy nhiên, những tập quán, luật t ục trái v ới ý chí c ủa nhà n ước có thể trở thành tiền đề để nhà nước ban hành ra nh ững quy định m ới nh ằm lo ại b ỏ chúng ra khỏi đời sống xã hội (ví dụ, tập quán cưỡng ép k ết hôn, t ảo hôn t ồn t ại trong xã h ội đã tr ở thành tiền đề để Nhà nước ta ban hành quy định: Luật hôn nhân và gia đình), vì chúng th ường c ản tr ở việc thực hiện pháp luật. Trong trường hợp này, có thể nói các t ập quán, lu ật t ục đó tác đ ộng một cách gián tiếp tới quá trình hình thành pháp luật và tác đ ộng tiêu c ực đ ối v ới s ự th ực hi ện pháp luật. Phần dưới đây chúng tôi chỉ đề cập những tập quán, luật t ục c ủa m ột s ố dân t ộc thi ểu s ố có tác động tích cực đến việc bảo vệ môi trường mà các chủ thể có th ẩm quy ền có th ể th ừa nh ận ho ặc vận dụng trong quá trình xây dựng và thực hiện pháp luật ở nước ta hiện nay.

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.