intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo " Chế định các tình tiết loại trừ tính chất tội phạm của hành vi: Những vấn đề cơ bản về khái niệm, hệ thống và bản chất pháp lí"

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST
Báo xấu
112
lượt xem 11
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chế định các tình tiết loại trừ tính chất tội phạm của hành vi: Những vấn đề cơ bản về khái niệm, hệ thống và bản chất pháp lí Hai là chủ thể giải quyết khiếu nại, trong một số trường hợp, có thể lạm dụng quyền giải quyết khiếu nại của mình để dây dưa không giải quyết nhưng cũng không ban hành quyết định không giải quyết, hoặc ban hành dưới hình thức không đúng như: công văn, thông báo... Khi nhận hồ sơ, một số chủ thể quản lí thậm chí còn không xuất biên nhận nên...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Chế định các tình tiết loại trừ tính chất tội phạm của hành vi: Những vấn đề cơ bản về khái niệm, hệ thống và bản chất pháp lí"

  1. nghiªn cøu - trao ®æi TSKH. Lª C¶m * I. vÒ kh¸i niÖm v hÖ thèng h nh vi l t×nh tiÕt ®−îc ®iÒu chØnh trong 1. Kh¸i niÖm tr−êng hîp (t×nh tiÕt) lo¹i PLHS m khi cã c¨n cø do luËt ®Þnh th× viÖc trõ tÝnh chÊt téi ph¹m cña h nh vi g©y thiÖt h¹i vÒ mÆt ph¸p lÝ h×nh sù kh«ng bÞ VÊn ®Ò n y tõ tr−íc ®Õn nay gi÷a c¸c nh coi l téi ph¹m v do vËy, ng−êi g©y ra thiÖt h×nh sù häc vÉn cßn cã c¸c ý kiÕn ch−a thèng h¹i ®ã kh«ng ph¶i chÞu TNHS. Nh− vËy, xuÊt nhÊt. Ch¼ng h¹n: a) gi¸o s− V.I. Tkatrenk« ph¸t tõ kh¸i niÖm n y ®ång thêi nghiªn cøu (LB Nga) coi kh¸i niÖm “c¸c tr−êng hîp lo¹i c¸c quy ®Þnh cña BLHS ViÖt Nam n¨m 1999 trõ tÝnh chÊt téi ph¹m cña h nh vi l nh÷ng vÒ s¸u tr−êng hîp (t×nh tiÕt) lo¹i trõ tÝnh chÊt h nh vi hîp lÝ v cã Ých cho x héi nh»m lo¹i téi ph¹m cña h nh vi, ®ã l tÝnh chÊt nguy hiÓm cho x héi kh«ng ®¸ng kÓ cña h nh vi trõ sù ®e däa g©y nªn cho c¸c quan hÖ x héi (kho¶n 4 §iÒu 8), sù kiÖn bÊt ngê (§iÒu 11), ®ang tån t¹i trong ®Êt n−íc v khuyÕn khÝch ch−a ®ñ tuæi chÞu TNHS (§iÒu 12), t×nh tr¹ng ho¹t ®éng cã lîi”(1); b) gi¸o s− V. Baulin kh«ng cã n¨ng lùc TNHS (kho¶n 1 §iÒu 13), (Ukraina) quan niÖm “t×nh tiÕt lo¹i trõ tÝnh phßng vÖ chÝnh ®¸ng (kho¶n 1 §iÒu 15), t×nh nguy hiÓm cho x héi v tÝnh tr¸i ph¸p luËt thÕ cÊp thiÕt (kho¶n 1 §iÒu 16) chóng ta cã cña h nh vi - ®ã l h nh vi ®−îc quy ®Þnh bëi thÓ kh¼ng ®Þnh tr−êng hîp m trong ®ã viÖc c¸c ng nh luËt kh¸c nhau v bªn ngo i t−¬ng g©y thiÖt h¹i vÒ mÆt ph¸p lÝ kh«ng bÞ coi l téi tù nh− c¸c téi ph¹m, cã Ých cho x héi (chÊp ph¹m ph¶i cã tæng hîp c¸c dÊu hiÖu ®Æc tr−ng nhËn ®−îc vÒ mÆt x héi) v hîp ph¸p, ®−îc chung v b¾t buéc d−íi ®©y: thùc hiÖn khi cã c¸c c¨n cø nhÊt ®Þnh, lo¹i trõ - Tr−íc hÕt, tr−êng hîp (t×nh tiÕt) lo¹i trõ tÝnh nguy hiÓm cho x héi v tÝnh tr¸i ph¸p tÝnh chÊt téi ph¹m cña h nh vi ph¶i ®−îc ®iÒu luËt cña h nh vi v v× vËy, lo¹i trõ c¶ TNHS chØnh b»ng c¸c quy ph¹m cña PLHS chø nhÊt cña ng−êi g©y nªn thiÖt h¹i”(2); c) th¹c sÜ §inh thiÕt kh«ng thÓ b»ng c¸c quy ph¹m cña c¸c V¨n QuÕ viÕt: “Lo¹i trõ TNHS l tr−êng hîp ng nh luËt kh¸c. mét ng−êi cã h nh vi g©y thiÖt h¹i hoÆc ®e - ViÖc g©y thiÖt h¹i vÒ mÆt ph¸p lÝ h×nh sù däa g©y thiÖt h¹i cho x héi nh−ng theo ph¸p trong tr−êng hîp t−¬ng øng cô thÓ ph¶i cã c¸c luËt hä kh«ng bÞ truy cøu TNHS” (3)... dÊu hiÖu cña h nh vi n o ®ã bÞ luËt h×nh sù Tuy nhiªn, theo quan ®iÓm cña chóng t«i, cÊm b»ng viÖc ®e däa ¸p dông h×nh ph¹t hoÆc cã thÓ ®Þnh nghÜa kh¸i niÖm n y nh− sau: Tr−êng hîp lo¹i trõ tÝnh chÊt téi ph¹m cña * Khoa luËt §¹i häc quèc gia H Néi T¹p chÝ luËt häc - 9
  2. nghiªn cøu - trao ®æi biÖn ph¸p c−ìng chÕ vÒ h×nh sù kh¸c. hÇu nh− tÊt c¶ c¸c nh h×nh sù häc ®Òu nhÊt trÝ - ViÖc g©y thiÖt h¹i vÒ mÆt ph¸p lÝ h×nh sù cho r»ng trong sè c¸c tr−êng hîp ® nªu trong tr−êng hîp t−¬ng øng cô thÓ mÆc dï cã kh«ng chØ cã phßng vÖ chÝnh ®¸ng v t×nh thÕ thÓ l h nh vi nguy hiÓm cho x héi nh−ng cÊp thiÕt m cßn cã c¸c tr−êng hîp kh¸c do ®−îc coi l hîp ph¸p vÒ mÆt ph¸p lÝ v× nã ®−îc ph¸p luËt d©n sù, h nh chÝnh, nh n−íc v c¸c thõa nhËn chung b»ng sù chÊp nhËn cña x ng nh ph¸p luËt kh¸c quy ®Þnh. C¸c t×nh tiÕt héi bëi mét trong c¸c lÝ do: a) ®Ó b¶o vÖ lîi ®ã l sù ®ång ý cña ng−êi bÞ h¹i, thùc thi ph¸p Ých cña x héi hay cña Nh n−íc còng nh− luËt v lÖnh cã tÝnh chÊt b¾t buéc, thùc hiÖn quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña chÝnh chñ thÓ c¸c chøc n¨ng nghÒ nghiÖp, thùc hiÖn h nh vi g©y thiÖt h¹i hoÆc cña ng−êi kh¸c quyÒn;(4) tr¸nh khái sù x©m h¹i hoÆc ®e däa thùc tÕ g©y b. C¸c viÖn sÜ th«ng tÊn ViÖn h n l©m nªn thiÖt h¹i cña téi ph¹m; b) ®Ó khuyÕn khÝch khoa häc Liªn X« tr−íc ®©y nh− A.A. viÖc ®¹t ®−îc môc ®Ých cã Ých cho x héi hoÆc Pi«ntk«vxki, P.X. R«maskin v V.M. cho Nh n−íc b»ng h nh vi hîp lÝ v hîp Trkhikva®ze gäi chóng l c¸c t×nh tiÕt lo¹i trõ ph¸p; c) v× môc ®Ých nh©n ®¹o. tÝnh nguy hiÓm cho x héi (tr¸i ph¸p luËt) cña - TÝnh chÊt téi ph¹m cña h nh vi g©y thiÖt h nh vi v ®−a ra danh môc nh− sau: Phßng vÖ h¹i ®−îc thùc hiÖn trong tr−êng hîp t−¬ng øng chÝnh ®¸ng, t×nh thÕ cÊp thiÕt, sù ®ång ý cña cô thÓ bÞ lo¹i trõ l do cã c¨n cø nhÊt ®Þnh ng−êi bÞ h¹i, thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng nghÒ ®−îc ®iÒu chØnh b»ng PLHS, tøc l do thiÕu nghiÖp cã lîi cho x héi, thõa h nh lÖnh cã mét trong n¨m dÊu hiÖu cña téi ph¹m: 1) tÝnh tÝnh chÊt b¾t buéc, thùc hiÖn quyÒn cña m×nh nguy hiÓm cho x héi, 2) tÝnh tr¸i PLHS, 3) v thi h nh ph¸p luËt(5) (®©y còng l quan tÝnh chÊt lçi, 4) do ng−êi cã n¨ng lùc TNHS ®iÓm cña ®¹i ®a sè c¸c nh h×nh sù häc cña thùc hiÖn, 5) ng−êi thùc hiÖn h nh vi ®ã ®ñ Liªn X« tr−íc ®©y); tuæi chÞu TNHS. c. Theo t¸c gi¶ I. Rebanhe, c¨n cø v o sù 2. HÖ thèng nh÷ng tr−êng hîp lo¹i trõ ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt, c¸c tr−êng hîp n y tÝnh chÊt téi ph¹m cña h nh vi cã thÓ ®−îc ph©n chia th nh hai nhãm: C¸c Tõ tr−íc ®Õn nay, xung quanh vÊn ®Ò hÖ tr−êng hîp do BLHS quy ®Þnh (phßng vÖ thèng cña nh÷ng truêng hîp n y gi÷a c¸c nh chÝnh ®¸ng, t×nh thÕ cÊp thiÕt v b¾t gi÷ ng−êi h×nh sù häc vÉn cßn cã mét sè quan ®iÓm ph¹m téi); c¸c tr−êng hîp do ph¸p luËt kh¸c kh¸c nhau d−íi ®©y: quy ®Þnh (c¸c d¹ng kh¸c nhau cña viÖc thùc - Trong khoa häc luËt h×nh sù Liªn X« hiÖn quyÒn, thùc hiÖn c¸c nghÜa vô ph¸p luËt tr−íc ®©y v Liªn bang Nga hiÖn nay cã mét v thi h nh c«ng vô);(6) sè quan ®iÓm vÒ hÖ thèng cña nh÷ng tr−êng d. Mét lo¹t c¸c nh h×nh sù häc kh¸c còng hîp n y nh− sau: ®ång nhÊt víi quan ®iÓm nªu trªn cña I. a. V o nh÷ng n¨m ®Çu tiªn sau C¸ch Rebanhe v cho r»ng: “Trong c¸c bé luËt h×nh m¹ng th¸ng 10 Nga cho ®Õn tr−íc khi th«ng sù cã thÓ t×m thÊy sè l−îng kh«ng lín c¸c qua Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña PLHS Liªn tr−êng hîp lo¹i trõ tÝnh nguy hiÓm cho x héi X« v c¸c n−íc Céng hßa liªn bang n¨m 1958 v tÝnh tr¸i ph¸p luËt cña h nh vi” 10 - T¹p chÝ luËt häc
  3. nghiªn cøu - trao ®æi (I.Vinher);(7) hoÆc l c¸c tr−êng hîp lo¹i trõ lùc TNHS; 2) Ch−a ®Õn tuæi chÞu TNHS; 3) tÝnh tr¸i ph¸p luËt cÇn ph¶i ®−îc quy ®Þnh trªn Ch−a bÞ kÕt ¸n, ch−a bÞ xö lÝ h nh chÝnh hoÆc c¬ së tÊt c¶ c¸c ng nh ph¸p luËt nh− luËt d©n xö lÝ kØ luËt, ch−a ®−îc gi¸o dôc. Nhãm thø sù, luËt nh n−íc, luËt h nh chÝnh, luËt h×nh hai l nh÷ng tr−êng hîp “kh«ng bÞ coi l cã sù... (Beling);(8) c¸c c¨n cø lo¹i trõ tÝnh tr¸i lçi” bao gåm: 1) Phßng vÖ chÝnh ®¸ng; 2) ph¸p luËt cã thÓ ë trong tÊt c¶ c¸c ng nh luËt T×nh thÕ cÊp thiÕt; 3) Sù kiÖn bÊt ngê; 4) T×nh th nh v¨n hoÆc kh«ng th nh v¨n;(9) tr¹ng kh«ng thÓ kh¾c phôc ®−îc; 5) B¾t ng−êi ®. T¸c gi¶ Iu.V. Babulin ®−a ra ®Þnh nghÜa ph¹m téi qu¶ tang hoÆc cã lÖnh truy n ; 6) khoa häc cña kh¸i niÖm hÖ thèng c¸c tr−êng ChÊp h nh chØ thÞ, quyÕt ®Þnh hoÆc mÖnh hîp lo¹i trõ tÝnh chÊt téi ph¹m cña h nh vi l lÖnh; 7) Kh«ng cã n¨ng lùc TNHS; 8) Rñi ro hÖ thèng cã thuéc tÝnh cña sù lo¹i trõ b¾t buéc trong nghÒ nghiÖp hoÆc trong s¶n xuÊt; 9) v v« ®iÒu kiÖn tÝnh nguy hiÓm cho x héi v Kh«ng ph¶i chÞu TNHS vÒ h nh vi th¸i qu¸ tÝnh tr¸i ph¸p luËt cña bÊt k× h nh vi hîp ph¸p cña ng−êi thùc h nh trong vô ¸n cã ®ång v cã Ých cho x héi (chÊp nhËn ®−îc vÒ mÆt ph¹m. Nhãm thø ba l nh÷ng tr−êng hîp “lo¹i x héi) n o cã c¸c dÊu hiÖu cña bÊt k× téi trõ TNHS theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt” bao ph¹m n o ®−îc quy ®Þnh trong PLHS hiÖn gåm: 1) TÝnh chÊt nguy hiÓm kh«ng ®¸ng kÓ h nh;(10) cña h nh vi; 2) Tù ý nöa chõng chÊm døt viÖc - T¹i ViÖt Nam, vÒ hÖ thèng cña nh÷ng ph¹m téi; 3) Ch−a g©y thiÖt h¹i hoÆc g©y thiÖt tr−êng hîp n y th× trong PLHS hiÖn h nh nh g©y ch−a tíi møc ph¶i truy cøu TNHS; 4) l m luËt míi kh«ng ghi nhËn ®Þnh nghÜa ph¸p §−îc miÔn TNHS; 5) HÕt thêi hiÖu truy cøu lÝ cña kh¸i niÖm m chØ ®iÒu chØnh vÒ mÆt lËp TNHS; 6) H nh vi nguy hiÓm cho x héi ph¸p s¸u tr−êng hîp ® nªu cßn trong khoa kh«ng thuéc ph¹m vi ¸p dông BLHS. häc luËt h×nh sù c¸c nh h×nh sù häc còng d. Tuy nhiªn, theo quan ®iÓm cña chóng ch−a ®−a ra ®Þnh nghÜa khoa häc cña kh¸i t«i, ngo i viÖc liÖt kª danh môc, cÇn ph¶i ®−a niÖm vÒ hÖ thèng m chØ liÖt kª thªm c¸c ra ®Þnh nghÜa khoa häc cña kh¸i niÖm hÖ tr−êng hîp kh¸c (ngo i tr−êng hîp phßng vÖ thèng n y nh− sau: HÖ thèng nh÷ng tr−êng chÝnh ®¸ng v t×nh thÕ cÊp thiÕt ra). §ã l : hîp lo¹i trõ tÝnh chÊt téi ph¹m cña h nh vi l a. Sù kiÖn bÊt ngê (Phan H¶i §¨ng);(11) tæng hîp (to n bé) c¸c t×nh tiÕt cã cïng b¶n b. B¾t ng−êi thùc hiÖn téi ph¹m, thi h nh chÊt ph¸p lÝ chung v do PLHS ®iÒu chØnh, lÖnh cña cÊp trªn, rñi ro trong s¶n xuÊt hoÆc viÖc g©y thiÖt h¹i vÒ mÆt ph¸p lÝ h×nh sù khi cã NCKH, thùc hiÖn chøc n¨ng nghÒ nghiÖp mét trong c¸c t×nh tiÕt Êy kh«ng bÞ coi l téi (PGS.TS. KiÒu §×nh Thô);(12) ph¹m (mÆc dï vÒ mÆt h×nh thøc viÖc g©y thiÖt c. §Æc biÖt l trong c«ng tr×nh nghiªn cøu h¹i n y cã c¸c dÊu hiÖu cña h nh vi n o ®ã bÞ chuyªn kh¶o gÇn ®©y cña m×nh(13) th¹c sÜ §inh luËt h×nh sù cÊm) v do vËy, ng−êi g©y ra thiÖt V¨n QuÕ ® liÖt kª mét hÖ thèng rÊt réng víi h¹i ®ã kh«ng ph¶i chÞu TNHS. 18 tr−êng hîp lo¹i trõ TNHS v ph©n chia II. vÒ b¶n chÊt ph¸p lÝ chóng th nh ba nhãm. Nhãm thø nhÊt ®−îc 1. B¶n chÊt ph¸p lÝ cña c¸c t×nh tiÕt gäi l nh÷ng tr−êng hîp “kh«ng cã n¨ng lùc (tr−êng hîp) nh− phßng vÖ chÝnh ®¸ng, t×nh TNHS” bao gåm: 1) T×nh tr¹ng kh«ng cã n¨ng thÕ cÊp thiÕt, sù kiÖn bÊt ngê... còng l vÊn ®Ò T¹p chÝ luËt häc - 11
  4. nghiªn cøu - trao ®æi m cho ®Õn nay gi÷a c¸c nh h×nh sù häc vÉn nguy hiÓm cho x héi, c¶ tÝnh chÊt lçi, c¶ tÝnh cßn tån t¹i nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau. ph¶i bÞ xö ph¹t cña h nh vi, v do ®ã, c¶ tÝnh Trong khoa häc luËt h×nh sù Liªn X« tr−íc chÊt téi ph¹m cña nã”. (16) ®©y v Liªn bang Nga hiÖn nay cã mét sè d. Cho ®Õn nay, sau khi nh l m luËt Liªn quan ®iÓm vÒ b¶n chÊt ph¸p lÝ cña c¸c tr−êng bang Nga ® chÝnh thøc ghi nhËn trong hîp n y nh− sau: Ch−¬ng 8 BLHS hiÖn h nh n¨m 1996 b¶n chÊt a. C¸c viÖn sÜ th«ng tÊn ViÖn h n l©m ph¸p lÝ cña c¸c tr−êng hîp n y l “C¸c t×nh khoa häc Liªn X« tr−íc ®©y nh− A.A. tiÕt lo¹i trõ tÝnh chÊt téi ph¹m cña h nh Pi«ntk«vxki, P.X. R«maskin v V.M. vi”(c¸c ®iÒu 37 - 42)(17)th× hÇu hÕt c¸c nh Trkhikva®ze viÕt: “Chóng kh«ng nh÷ng chØ l h×nh sù häc Nga ®Òu quan niÖm chóng l c¸c c¸c t×nh tiÕt lo¹i trõ tÝnh chÊt ph¶i bÞ xö ph¹t t×nh tiÕt lo¹i trõ tÝnh chÊt téi ph¹m cña h nh cña h nh vi ®−îc thùc hiÖn m cßn l c¸c t×nh vi;...(18) tiÕt lo¹i trõ cÊu th nh téi ph¹m trong h nh vi Trong khoa häc luËt h×nh sù ViÖt Nam cho ®−îc thùc hiÖn”.(14) ®Õn nay vÒ b¶n chÊt ph¸p lÝ cña s¸u tr−êng b. Gi¸o s− I.I. Xlutxki coi c¸c tr−êng hîp hîp (t×nh tiÕt) lo¹i trõ tÝnh chÊt téi ph¹m cña n y l c¸c t×nh tiÕt lo¹i trõ TNHS v ph©n chia h nh vi (kho¶n 4 §iÒu 8, §iÒu 11, §iÒu 12, chóng th nh ba nhãm. Nhãm thø nhÊt l c¸c kho¶n 1 §iÒu 13, kho¶n 1 §iÒu 15, kho¶n 1 t×nh tiÕt thÓ hiÖn râ lîi Ých cho x héi tÝnh hîp §iÒu 16 BLHS n¨m 1999) cßn tån t¹i n¨m ph¸p cña h nh vi (bao gåm: Phßng vÖ chÝnh quan ®iÓm chÝnh nh− sau: a) HÇu hÕt c¸c nh ®¸ng, ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó b¾t h×nh sù häc ®Òu coi chóng l c¸c t×nh tiÕt lo¹i gi÷ ng−êi ph¹m téi, t×nh thÕ cÊp thiÕt, chÊp trõ tÝnh chÊt nguy hiÓm cho x héi cña h nh vi h nh lÖnh hîp ph¸p, thùc hiÖn c¸c tr¸ch v quan ®iÓm n y ®−îc thÓ hiÖn trong tÊt c¶ nhiÖm nghÒ nghiÖp v c«ng vô, thùc hiÖn c¸c gi¸o tr×nh luËt h×nh sù ViÖt Nam (PhÇn quyÒn cña m×nh v b¾t buéc ph¶i tu©n thñ); chung);(19) b) PGS.TS. KiÒu §×nh Thô l¹i quan nhãm thø hai l c¸c t×nh tiÕt lo¹i trõ tÝnh nguy niÖm chóng l nh÷ng t×nh tiÕt lo¹i trõ tÝnh hiÓm cho x héi v tÝnh ph¶i bÞ xö ph¹t cña nguy hiÓm cho x héi v tÝnh tr¸i ph¸p luËt h nh vi (bao gåm: Tù nguyÖn ®×nh chØ téi cña h nh vi;(20) c) T¸c gi¶ NguyÔn Ngäc ChÝ ph¹m, sù ®ång ý cña ng−êi bÞ h¹i, tÝnh chÊt v th¹c sÜ §inh V¨n QuÕ cã cïng chung mét nhá nhÆt cña sù vi ph¹m ph¸p luËt, sù thay ®æi cña ph¸p luËt, sù thay ®æi cña t×nh h×nh chÝnh quan ®iÓm - ®Òu gäi chóng l c¸c tr−êng hîp trÞ - x héi, hÕt thêi hiÖu truy tè h×nh sù v lo¹i trõ TNHS;(21) d) T¸c gi¶ Ph¹m H¶i §¨ng thêi hiÖu cña b¶n ¸n); nhãm thø ba l c¸c t×nh coi chóng l nh÷ng tr−êng hîp kh«ng ph¶i l tiÕt lo¹i trõ tÝnh nguy hiÓm cho x héi cña téi ph¹m;(22) ®) Tuy nhiªn, vÒ b¶n chÊt ph¸p lÝ h nh vi (bao gåm: Sù c−ìng bøc vÒ thÓ x¸c v cña c¸c tr−êng hîp n y, theo quan ®iÓm cña søc m¹nh kh«ng thÓ kh¾c phôc ®−îc);(15) chóng t«i ® ®−îc ®−a ra c¸ch ®©y h¬n 10 c. Nh−ng quan ®iÓm cña gi¸o s− A.N. n¨m trong b i b¸o ®¨ng trªn T¹p chÝ TAND - Naum«v l râ h¬n c¶, khi «ng viÕt r»ng: “TÊt ®ã l c¸c t×nh tiÕt lo¹i trõ tÝnh chÊt téi ph¹m c¶ c¸c tr−êng hîp n y lo¹i trõ c¶ tÝnh tr¸i cña h nh vi,(23) cho ®Õn b©y giê chóng t«i vÉn ph¸p luËt h×nh sù (tÝnh tr¸i ph¸p luËt), c¶ tÝnh tiÕp tôc gi÷ v÷ng quan ®iÓm Êy.(24) 12 - T¹p chÝ luËt häc
  5. nghiªn cøu - trao ®æi 2. LÏ dÜ nhiªn, mçi quan ®iÓm ®−îc liÖt 1999 hiÖn h nh ®Òu l c¸c t×nh tiÕt lo¹i trõ kª nªu trªn vÒ b¶n chÊt ph¸p lÝ cña c¸c tr−êng tÝnh chÊt téi ph¹m cña h nh vi v× viÖc g©y hîp ®ang nghiªn cøu ®Òu dùa trªn c¸c lËp luËn thiÖt h¹i vÒ mÆt ph¸p lÝ h×nh sù trong c¸c khoa häc v cã tÝnh hîp lÝ riªng cña m×nh. tr−êng hîp n y ®Òu thiÕu mét trong c¸c dÊu Song c¸c lËp luËn khoa häc ®−îc ®−a ra ®Ó hiÖu cña téi ph¹m, cô thÓ l : kh¼ng ®Þnh b¶n chÊt ph¸p lÝ cña c¸c tr−êng Êy a. Cã mét tr−êng hîp m tÝnh chÊt téi nh− thÕ n o ®i ch¨ng n÷a th× còng cÇn ph¶i ph¹m cña h nh vi ®−îc lo¹i trõ do thiÕu mét x¸c ®¸ng, cã c¨n cø v ®¶m b¶o søc thuyÕt trong c¸c dÊu hiÖu cña téi ph¹m - thiÕu tÝnh phôc, theo chóng t«i ®ã l : chÊt lçi cña h nh vi, v× trong tr−êng hîp n y - - NÕu ph©n tÝch theo phÐp biÖn chøng duy sù kiÖn bÊt ngê (§iÒu 11) mÆc dï vÒ mÆt h×nh vËt v l«gic cña vÊn ®Ò, trong NCKH bao giê thøc viÖc g©y thiÖt h¹i vÒ mÆt ph¸p lÝ h×nh sù ng−êi nghiªn cøu còng ph¶i lÇn l−ît ®i theo cã dÊu hiÖu cña h nh vi n o ®ã ®−îc quy ®Þnh thø tù tõ A råi míi ®Õn B, C... (chø kh«ng thÓ trong PhÇn c¸c téi ph¹m BLHS nh−ng ng−êi ch−a qua A m l¹i ®i th¼ng v o B råi míi thùc hiÖn nã ho n to n kh«ng cã lçi; quay l¹i kh¼ng ®Þnh cho A - l m ng−îc). b. Cã mét tr−êng hîp m tÝnh chÊt téi - Theo c¸ch hiÓu trªn ®©y th× téi ph¹m tù ph¹m cña h nh vi ®−îc lo¹i trõ do thiÕu mét b¶n th©n nã l h nh vi nªn khi b n vÒ b¶n chÊt trong c¸c dÊu hiÖu cña téi ph¹m - h nh vi ph¸p lÝ cña h nh vi ®ã chóng ta cÇn ph¶i lÇn ®−îc thùc hiÖn bëi ng−êi ch−a ®ñ tuæi chÞu l−ît ph©n tÝch theo thø tù bao gåm hai b−íc: TNHS v× trong tr−êng hîp n y mÆc dï vÒ mÆt a. B−íc 1: Ph©n tÝch c¸c dÊu hiÖu (A) cña h×nh thøc viÖc g©y thiÖt h¹i vÒ mÆt ph¸p lÝ nã xem thö h nh vi ®ã cã ph¶i l téi ph¹m hay h×nh sù tuy cã dÊu hiÖu cña h nh vi n o ®ã kh«ng(?) v nÕu kh«ng ph¶i l téi ph¹m th× do ®−îc quy ®Þnh trong PhÇn c¸c téi ph¹m BLHS thiÕu dÊu hiÖu n o trong n¨m dÊu hiÖu ®−îc nh−ng ng−êi thùc hiÖn nã ho n to n ch−a ®¹t thõa nhËn chung m tÝnh chÊt téi ph¹m cña nã ®Õn ®é tuæi m theo quy ®Þnh cña BLHS l ®−îc lo¹i trõ; ph¶i chÞu TNHS (§iÒu 12); b. B−íc 2: B n vÒ vÊn ®Ò TNHS víi tÝnh c. Cã mét tr−êng hîp m tÝnh chÊt téi chÊt l hËu qu¶ cña viÖc thùc hiÖn h nh vi ®ã ph¹m cña h nh vi ®−îc lo¹i trõ do thiÕu mét (B) trong tõng tr−êng hîp t−¬ng øng cô thÓ trong c¸c dÊu hiÖu cña téi ph¹m - h nh vi nh− thÕ n o (®−îc lo¹i trõ TNHS - nÕu h nh vi ®−îc thùc hiÖn bëi ng−êi kh«ng cã n¨ng lùc kh«ng ph¶i l téi ph¹m hoÆc l ph¶i chÞu TNHS v× trong tr−êng hîp n y mÆc dï vÒ mÆt TNHS - nÕu h nh vi l téi ph¹m), chø kh«ng h×nh thøc viÖc g©y thiÖt h¹i vÒ mÆt ph¸p lÝ thÓ ngay tõ ®Çu ® bá qua b−íc 1 (ch−a xem h×nh sù tuy cã dÊu hiÖu cña h nh vi n o ®ã xÐt A) m ® véi ®i th¼ng sang b−íc 2 (kh¼ng ®−îc quy ®Þnh trong PhÇn c¸c téi ph¹m BLHS ®Þnh ngay B). nh−ng ng−êi thùc hiÖn nã ho n to n kh«ng cã - Nh− vËy, nÕu xem xÐt nh− b−íc 1 ® n¨ng lùc TNHS theo quy ®Þnh cña BLHS nªu, chóng ta cã thÓ nhËn thÊy râ b¶n chÊt (kho¶n 1 §iÒu 13). ph¸p lÝ cña tÊt c¶ s¸u tr−êng hîp ®ang nghiªn d. Cã ba tr−êng hîp m tÝnh chÊt téi cøu trong PhÇn chung BLHS ViÖt Nam n¨m ph¹m cña h nh vi ®−îc lo¹i trõ do thiÕu mét T¹p chÝ luËt häc - 13
  6. nghiªn cøu - trao ®æi trong c¸c dÊu hiÖu cña téi ph¹m - thiÕu tÝnh v× nÕu l tr¸i ph¸p luËt th× nh÷ng tr−êng hîp tr¸i PLHS cña h nh vi (tøc l kh«ng bÞ PLHS n y sÏ cã giíi h¹n rÊt réng, nã bao gåm c¶ c¸c quy ®Þnh l téi ph¹m) v× trong c¶ ba tr−êng h nh vi cÇn ph¶i ®−îc ®iÒu chØnh bëi mét sè hîp n y - tÝnh chÊt nguy hiÓm cho x héi ng nh luËt kh¸c n÷a chø kh«ng chØ bëi PLHS kh«ng ®¸ng kÓ cña h nh vi (kho¶n 3 §iÒu 8), (trong khi ®ã ë ®©y chóng ta chØ b n vÒ c¸c phßng vÖ chÝnh ®¸ng (kho¶n 1 §iÒu 15) v h nh vi g©y thiÖt h¹i vÒ mÆt ph¸p lÝ h×nh sù); t×nh thÕ cÊp thiÕt (kho¶n 1 §iÒu 16) mÆc dï vÒ d. Kh«ng thÓ bá qua b−íc 1 m véi ®i mÆt h×nh thøc viÖc g©y thiÖt h¹i vÒ mÆt ph¸p lÝ th¼ng sang b−íc 2 ®Ó kh¼ng ®Þnh ngay hËu h×nh sù cã dÊu hiÖu cña h nh vi n o ®ã ®−îc qu¶ cña viÖc thùc hiÖn h nh vi r»ng chóng l quy ®Þnh trong PhÇn c¸c téi ph¹m BLHS nh÷ng tr−êng hîp lo¹i trõ “TNHS” ®−îc. nh−ng nã ®Òu kh«ng tr¸i PLHS (kh«ng bÞ nh Tãm l¹i, tÊt c¶ c¸c lËp luËn khoa häc trªn l m luËt coi l téi ph¹m). ®©y ® cho chóng ta ®Çy ®ñ c¨n cø ®Ó kh¼ng XuÊt ph¸t tõ sù ph©n tÝch trªn ®©y cã thÓ ®Þnh mét c¸ch døt kho¸t r»ng d−íi gãc ®é nhËn thÊy r»ng: ph¸p lÝ h×nh sù b¶n chÊt ph¸p lÝ chung, ®Çy ®ñ a. Ngay tõ b−íc 1 chóng ta ® kh¼ng ®Þnh v to n diÖn cña tÊt c¶ s¸u tr−êng hîp ® nªu ®−îc sù lo¹i trõ tÝnh chÊt téi ph¹m cña h nh vi trong PhÇn chung BLHS ViÖt Nam n¨m 1999 trong s¸u tr−êng hîp ®ang nghiªn cøu ®−îc l c¸c t×nh tiÕt lo¹i trõ tÝnh chÊt téi ph¹m cña quy ®Þnh trong PhÇn chung BLHS ViÖt Nam h nh vi. n¨m 1999 v t−¬ng øng nh− vËy, theo nguyªn III. kÕt luËn t¾c ph¸p chÕ ®−îc thõa nhËn chung “Nullum XuÊt ph¸t tõ viÖc nghiªn cøu chÕ ®Þnh c¸c crimen, nulla poena sine lege” (kh«ng cã téi t×nh tiÕt (tr−êng hîp) lo¹i trõ tÝnh chÊt téi ph¹m, kh«ng cã h×nh ph¹t nÕu luËt kh«ng quy ph¹m cña h nh vi, chóng ta cã thÓ ®i ®Õn mét ®Þnh) ®−¬ng nhiªn chóng l nh÷ng tr−êng hîp sè kÕt luËn chung d−íi ®©y: lo¹i trõ TNHS hay nãi c¸ch kh¸c - trong c¶ - C¸c t×nh tiÕt (tr−êng hîp) lo¹i trõ tÝnh s¸u tr−êng hîp n y chñ thÓ cña h nh vi ®Òu chÊt téi ph¹m cña h nh vi l mét trong nh÷ng kh«ng cã TNHS; chÕ ®Þnh c¬ b¶n ph¶n ¸nh nguyªn t¾c nh©n b. Kh«ng thÓ kh¼ng ®Þnh chóng l nh÷ng ®¹o cña luËt h×nh sù. tr−êng hîp lo¹i trõ “tÝnh chÊt nguy hiÓm cho - Trong khoa häc luËt h×nh sù hiÖn nay x héi” cña h nh vi, v× viÖc g©y thiÖt h¹i vÒ xung quanh nh÷ng vÊn ®Ò vÒ kh¸i niÖm, hÖ mÆt ph¸p lÝ h×nh sù trong tÊt c¶ nh÷ng tr−êng hîp n y râ r ng l ®Òu nguy hiÓm cho x héi thèng v b¶n chÊt ph¸p lÝ cña chÕ ®Þnh ® nªu c¶ (vÝ dô: Kh«ng thÓ nãi l tÝnh chÊt nguy vÉn cßn tån t¹i nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau hiÓm cho x héi cña h nh vi “®−îc lo¹i trõ” cÇn ph¶i ®−îc nh l m luËt kh¼ng ®Þnh døt khi em bÐ 13 tuæi hoÆc ng−êi bÞ ®iªn cÇm dao kho¸t vÒ mÆt lËp ph¸p. bÇu chÐm liªn tiÕp v g©y th−¬ng tÝch trªn - ChÝnh v× vËy, viÖc tiÕp tôc l m s¸ng tá vÒ 11% cho mét lo¹t ng−êi ®ang ngåi b¸n h ng mÆt lÝ luËn ®Ó t×m ra nh÷ng tr−êng hîp lo¹i trõ trong chî ); tÝnh chÊt téi ph¹m cña h nh vi cã trong thùc c. Kh«ng thÓ gäi chóng l nh÷ng tr−êng tiÔn ®ång thêi ®−a ra m« h×nh lÝ luËn nh»m hîp lo¹i trõ tÝnh “tr¸i ph¸p luËt” cña h nh vi, ho n thiÖn chÕ ®Þnh ®ang ®−îc nghiªn cøu l 14 - T¹p chÝ luËt häc
  7. nghiªn cøu - trao ®æi nhiÖm vô kh«ng kÐm phÇn quan träng v cÇn thiÕt cña khoa häc luËt h×nh sù ViÖt Nam./. (12).Xem: KiÒu §×nh Thô.T×m hiÓu luËt h×nh sù ViÖt Nam. Nxb. th nh phè Hå ChÝ Minh, 1996; Nxb. §ång Nai, 1998, tr.32. (1).Xem: Tkatrenk« V.I. C¸c tr−êng hîp lo¹i trõ tÝnh (13).Xem: §inh V¨n QuÕ. Nh÷ng tr−êng hîp lo¹i trõ chÊt téi ph¹m cña h nh vi. Ch−¬ng X. Gi¸o tr×nh luËt tr¸ch nhiÖm h×nh sù... (S®d), tr.12-122. h×nh sù. PhÇn chung. Nxb. S¸ch ph¸p lÝ. M. 1994, tr. (14).Xem: Gi¸o tr×nh luËt h×nh sù X« ViÕt. TËp II (téi 222. ph¹m). Nxb. Khoa häc. M. 1970, tr.345. (2).Xem: Iu.V. Babulin. C¸c tr−êng hîp lo¹i trõ tÝnh (15).Xem: I.I. Xlutxki. C¸c t×nh tiÕt lo¹i trõ tr¸ch nhiÖm chÊt téi ph¹m cña h nh vi. Nxb. Tr−êng §HTH h×nh sù. Nxb. Tr−êng §HTH Lªningra®, 1956. tr.11- Khark«v, 1991, tr.41. 12. (3).Xem: §inh V¨n QuÕ. Nh÷ng tr−êng hîp lo¹i trõ (16).Xem: A.V. Naum«v. (Chñ biªn). Tõ ®iÓn luËt h×nh tr¸ch nhiÖm h×nh sù trong luËt h×nh sù ViÖt Nam. Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia. H Néi, 1998, tr.6. sù. Nxb. Bek. M. tr.292. (4).Xem: Iu.V. Babulin. C¸c tr−êng hîp lo¹i trõ tÝnh (17).Xem: Bé luËt h×nh sù Liªn bang Nga. V¨n b¶n chÝnh thøc. Nxb. S¸ch ph¸p lÝ, tr.21. chÊt téi ph¹m... (S®d), tr.48. (18).Xem: Gi¸o tr×nh luËt h×nh sù. PhÇn chung. Nxb. (5).Xem: Gi¸o tr×nh luËt h×nh sù X« ViÕt. TËp II (téi S¸ch ph¸p lÝ. M.1994, tr. 221; LuËt h×nh sù. PhÇn ph¹m). Nxb. Khoa häc. M.1970. tr.342; M.I. chung. Gi¸o tr×nh d nh cho c¸c tr−êng ®¹i häc. Nxb. Iakub«vich. Nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn v thùc tiÕn cña Infra-Norma. M. tr.262; A.V.Naum«v. LuËt h×nh sù. phßng vÖ chÝnh ®¸ng. Nxb. Tr−êng ®¹i häc C«ng an. PhÇn chung. TËp c¸c b i gi¶ng. Nxb. Bek. M. tr.326. M.1961; N.N. Pase-Ozerxki. Phßng vÖ chÝnh ®¸ng v (19).Xem: NguyÔn Ngäc Hßa. Téi ph¹m trong luËt h×nh t×nh thÕ cÊp thiÕt. Nxb. Ph¸p lÝ quèc gia. M.1962; T.G. sù ViÖt Nam. Nxb. C«ng an nh©n d©n. H Néi, 1991; Savguli®ze. Phßng vÖ chÝnh ®¸ng. Nxb. Khoa häc. Ng« Ngäc Thñy. "Nh÷ng t×nh tiÕt lo¹i trõ tÝnh chÊt Tbilisi, 1966; I.X. Trixkevich. Nh÷ng ®iÒu kiÖn v c¸c nguy hiÓm cho x héi cña h nh vi". Ch−¬ng XI. Gi¸o giíi h¹n cña phßng vÖ chÝnh ®¸ng. Nxb. S¸ch ph¸p lÝ. tr×nh LuËt h×nh sù ViÖt Nam. TËp I. Tr−êng ®¹i häc M. 1969... LuËt H Néi, 1999, tr.195; TrÞnh Quèc To¶n. "Nh÷ng (6).Xem: I. Rebanhe. "C¸c tr−êng hîp lo¹i trõ tÝnh tr−êng hîp lo¹i trõ tÝnh chÊt nguy hiÓm cho x héi cña nguy hiÓm cho x héi cña h nh vi". Trong s¸ch: LuËt h nh vi". Ch−¬ng XI. Gi¸o tr×nh LuËt h×nh sù ViÖt h×nh sù X« ViÕt. LÝ luËn chung vÒ téi ph¹m. PhÇn 3. Nam. PhÇn chung. Khoa LuËt Tr−êng ®¹i häc KHXH & Tartu, 1983, tr.3-4. nh©n v¨n thuéc §HQGHN. H Néi, 1997, tr.181... (7).Xem: I. Vinher. "C¸c tr−êng hîp lo¹i trõ tÝnh nguy (20).Xem: KiÒu §×nh Thô. T×m hiÓu luËt h×nh sù ViÖt hiÓm cho x héi v tÝnh tr¸i ph¸p luËt cña h nh vi". Nam. Nxb. §ång Nai, 1998, tr.32. Trong s¸ch: C¸c xu h−íng ®−¬ng ®¹i cña luËt h×nh sù (21).Xem: NguyÔn Ngäc ChÝ. VÒ chÕ ®Þnh lo¹i tõ tr¸ch XHCN. M. 1983, tr.63. nhiÖm h×nh sù. T¹p chÝ Nh n−íc v ph¸p luËt, sè (8).Xem: N.V. Liaxx. Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ lçi v tr¸ch 4/1999, tr. 32-35; §inh V¨n QuÕ. Nh÷ng tr−êng hîp nhiÖm h×nh sù trong c¸c thuyÕt t− s¶n hiÖn ®¹i. lo¹i trõ tr¸ch nhiÖm h×nh sù... (S®d). Lªningra®, 1977. tr.21. (22).Xem: Ph¹m H¶i §¨ng. Nh÷ng tr−êng hîp kh«ng (9).Xem: A.G. Magakix. LuËt h×nh sù Hi L¹p. PhÇn ph¶i l téi ph¹m. Ch−¬ng IX Gi¸o tr×nh luËt h×nh sù chung.Trong s¸ch: LuËt h×nh sù n−íc ngo i ®−¬ng ®¹i. ViÖt Nam S®d, tr.221. M. 1961, tËp 3, tr.397. (23).Xem: Lª C¶m. Ho n thiÖn c¸c quy ph¹m vÒ tr¸ch (10).Xem: Iu.V. Babulin. "C¸c tr−êng hîp lo¹i trõ tÝnh nhiÖm h×nh sù. YÕu tè c¬ b¶n v quan träng nhÊt trong chÊt téi ph¹m"... (S®d), tr.45. viÖc b¶o vÖ c¸c quyÒn con ng−êi b»ng ph¸p luËt h×nh (11).Xem: Ph¹m H¶i §¨ng. "Nh÷ng tr−êng hîp kh«ng sù. T¹p chÝ To ¸n nh©n d©n, c¸c sè 2, 3 v 4/1990. ph¶i l téi ph¹m". Ch−¬ng IX PhÇn thø hai Gi¸o tr×nh (24).Xem: Lª C¶m. VÊn ®Ò ho n thiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ luËt h×nh sù ViÖt Nam (PhÇn chung). Tr−êng ®¹i häc nh÷ng tr−êng hîp lo¹i trõ tÝnh chÊt téi ph¹m cña h nh C¶nh s¸t nh©n d©n. H. 1996. vi. T¹p chÝ tßa ¸n nh©n d©n, c¸c sè 3 v 4/1998. T¹p chÝ luËt häc - 15
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1455 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2