intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo "Thực trạng pháp luật thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam hiện nay và phương hướng hoàn thiện "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

260
lượt xem
66
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thực trạng pháp luật thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam hiện nay và phương hướng hoàn thiện

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo "Thực trạng pháp luật thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam hiện nay và phương hướng hoàn thiện "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi ths. trÇn vò h¶i * a. Thu TNCN hi n nay hư ng n 1. Nh ng c trưng cơ b n c a thu nh ng cá nhân có thu nh p cao, v i m c thu nh p cá nhân (TNCN) hi n nay ích ki n t o s công b ng hơn là m c tiêu Thu thu nh p là s c thu tr c thu ư c tăng thu ngân sách ban hành nh m phân ph i m t ph n thu Ngay trong ph n m u c a Pháp l nh nh p c a các cá nhân, doanh nghi p cho thu thu nh p i v i ngư i có thu nh p cao nhà nư c. Thu thu nh p thư ng ư c phân năm 1991 ã nêu rõ, vi c ban hành s c thu chia thành hai lo i là thu thu nh p doanh này là : “góp ph n th c hi n công b ng xã nghi p và thu thu nh p cá nhân. Thu thu h i, ng viên m t ph n thu nh p c a cá nh p doanh nghi p có i tư ng ch u thu nhân có thu nh p cao cho ngân sách nhà là thu nh p t ho t ng kinh doanh, ch nư c”. Có th nh n th y trong su t th i gian y u là t các lo i hình doanh nghi p. Trong qua, thu TNCN m c dù ã qua nhi u l n khi ó, thu TNCN là lo i thu có i tư ng s a i nhưng m c ích ch thu thu iv i ch u thu là thu nh p c a các cá nhân. Cá nh ng ngư i có thu nh p vư t hơn h n m c bi t có m t s qu c gia, thu TNCN ư c thu nh p bình quân c a m t cá nhân v n xác nh như là m t lo i thu mà ch th ư c duy trì. n p thu là h gia ình(1) ho c nhà nư c ban b. Thu TNCN hi n nay không áp d ng hành thu thu nh p áp d ng chung cho c i v i thu nh p có ngu n g c kinh doanh doanh nghi p và cá nhân.(2) c a cá nhân Thu TNCN Vi t Nam hi n nay ư c Hi n nay, thu nh p t ho t ng kinh quy nh trong Pháp l nh thu thu nh p i doanh c a cá nhân, h gia ình ch u s i u ch nh c a pháp lu t thu thu nh p doanh v i ngư i có thu nh p cao. Do m c ích nghi p. M c dù các ch th trên ây không ban hành là ch nh m i u ti t thu nh p i ph i là doanh nghi p nhưng vi c quy nh v i nh ng cá nhân có thu nh p cao nên này có ý nghĩa như là s khuy n khích i ph m vi i u ch nh c a lo i thu này Vi t v i ho t ng kinh doanh c a cá nhân vì Nam v cơ b n là h p hơn thu TNCN thu thu nh p doanh nghi p không ánh thu nh ng qu c gia khác. Ngoài nh ng c theo thu su t lu ti n. trưng chung c a m t s c thu , thu thu nh p i v i ngư i có thu nh p cao hi n hành có * Gi ng viên Khoa pháp lu t kinh t c trưng sau ây: m ts Trư ng i h c Lu t Hà N i t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 27
  2. nghiªn cøu - trao ®æi k cho quá trình tri n khai hi u qu Lu t 2. Th c ti n thi hành pháp lu t thu thu TNCN trong tương lai không xa. Bên TNCN hi n nay Trong nh ng năm qua, vi c th c thi pháp c nh ó, nh ng kinh nghi m quý trong vi c lu t thu thu nh p i v i ngư i có thu nh p th c thi thu thu nh p i v i ngư i có thu cao ã em l i nh ng k t qu nh t nh. M t nh p cao s giúp cho các cơ quan qu n lí nhà là, thu thu nh p i v i ngư i có thu nh p nư c trong vi c qu n lí thu nh p và qu n lý cao góp ph n t o ngu n thu ngày càng áng quy trình thu n p thu , m b o h n ch phát k cho ngân sách nhà nư c. Theo s li u d sinh tiêu c c khi Lu t thu TNCN ư c tri n toán ngân sách năm 2007, s thu t thu thu khai th c hi n (khi ó, s có s lư ng ch nh p i v i ngư i có thu nh p cao nhi u th n p thu ông o hơn hi n nay, do v y t.(3) vi c qu n lý thu s ph c t p hơn). g p 3 l n t ng s thu các lo i thu v Hai là, thu thu nh p i v i ngư i có thu t ư c, Bên c nh nh ng thành t u nh p cao góp ph n m b o công b ng xã trong th i gian qua vi c th c hi n pháp lu t h i. Quy nh v ngư ng ch u thu su t thu thu nh p i v i ngư i có thu nh p cao dương (t c là m c thu nh p b t u ph i còn b c l nhi u b t c p. Trong n i dung bài óng thu v i m c thu su t l n hơn 0%) vi t này, xin ư c c p nh ng h n ch ch ư c ánh giá là phù h p v i s gia tăng y u sau ây: - Th nh t, nh ng quy nh pháp lu t m c thu nh p bình quân, nên thu thu nh p i v i ngư i có thu nh p cao ã góp ph n hi n hành v thu TNCN còn nhi u b t c p. Nh ng b t c p này s ư c làm gi m kho ng cách giàu nghèo ang có c p trong xu hư ng gia tăng, nh t là khu v c thành ph n sau c a bài vi t này. - Th hai, vi c qu n lí thu nh p c a cá th . Bên c nh ó, nh ng kho n thu t thu , trong ó có thu thu nh p i v i ngư i có nhân hi n nay còn nhi u h n ch , do ó cơ m b o cho Nhà nư c có quan thu không có kh năng ki m soát t t thu nh p cao, s kh năng cung c p ngày càng t t hơn các TNCN, d n n có nhi u trư ng h p tr n, kho n chi phúc l i xã h i, giúp cho nh ng l u thu . ngư i nghèo cơ h i có ư c m c s ng c i M t trong nh ng nguyên nhân cơ b n là thi n hơn. Ba là, thu thu nh p i v i ngư i hi n nay nư c ta chưa có h th ng các quy có thu nh p cao là s chu n b c n thi t nh pháp lí c n thi t minh b ch thu nh p. trư c khi tri n khai thu TNCN m t cách V i nh ng c g ng r t l n c a cơ quan l p pháp, Lu t phòng, ch ng tham nhũng ngày toàn di n. Vi c áp d ng thu thu nh p i v i ngư i có thu nh p cao trong nhi u năm 9/12/2005 ã ra i và có hi u l c ngày qua ã làm cho ngư i dân “quen” d n v i 01/6/2006, g n ây ư c c th hoá b ng lo i thu này. Tâm lí quen thu c cùng v i Ngh nh s 37/2007/N -CP ngày nh ng hi u bi t ngày càng nhi u hơn v thu 9/3/2007. Nh ng văn b n này ã t o cơ s TNCN cũng như trách nhi m công dân trong m t s ch th ph i có nghĩa v pháp lí vi c th c thi nghĩa v thu s góp ph n áng kê khai tài s n, góp ph n ki m soát thu nh p. t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 28
  3. nghiªn cøu - trao ®æi Tuy nhiên, c n nh n m nh r ng, các văn b n 3. Nh ng h n ch c a pháp lu t thu này nh m ki m soát và ngăn ch n nh ng thu TNCN hi n hành - Th nh t, pháp lu t thu thu nh p i nh p không h p pháp ch không ph i nh m v i ngư i có thu nh p cao hi n nay có ph m qu n lí ngu n thu nh p h p pháp xác nh nghĩa v n p thu . Do ó, nh ng ch th có vi i u ch nh tương i h p. nghĩa v kê khai thu nh p r t h p, ch bao Ph m vi i u ch nh c a thu thu nh p i v i ngư i có thu nh p cao là áp d ng cho g m nh ng ch c danh quan tr ng trong b máy nhà nư c. T ó có th kh ng nh, h nh ng thu nh p phi kinh doanh c a nh ng ngư i có thu nh p cao, do v y s ch th th ng nh ng quy nh nh m qu n lí thu nh p ch u thu thu nh p hi n còn r t sơ sài. thu c di n ch u thu không nhi u. i u này - Th ba, ý th c c a nhân dân v thu không nh ng nh hư ng n hi u qu thu TNCN v n còn th p. nh ng qu c gia phát ngân sách mà còn làm cho thu TNCN m t tri n, thu TNCN ã có l ch s hàng trăm cơ h i ph bi n r ng rãi n nhân dân, t o năm và do ó ngư i dân c m th y quen v i ti n c n thi t cho vi c áp d ng Lu t thu nghĩa v óng thu . Vi t Nam, m c dù thu nh p cá nhân sau này. thu l i t c cá nhân ã t ng ư c chính Qua nhi u l n s a i, quy nh v ngư ng ch u thu su t dương, ngư i vi t quy n B o i và sau ó là chính quy n gia tăng m c kh i i m Vi t Nam c ng hoà áp d ng ( i v i khu nh n th y t c v c phía nam) nhưng sau ó b bãi b nên ch u thu su t dương trong nh ng l n s a hi n nay ngư i dân chưa quen v i tâm lí là i g n ây còn nhanh hơn m c gia tăng bình quân c a thu nh p qu c dân.(4) Chính vì ngư i n p thu . Chính vì v y, tr nh ng trư ng h p kh u tr thu t i ngu n ư c các v y, s lư ng cá nhân óng thu thu nh p có xu hư ng gi m và t tr ng thu thu nh p trên t ch c chi tr thu nh p th c hi n i v i thu nh p c a nh ng ngư i làm công ăn lương t ng thu ngân sách h u như không tăng trong ho c ngư i cung c p d ch v , còn l i nh ng su t nh ng năm qua. ây là m t th c t c n cá nhân hành ngh t do thư ng không th c suy ng m b i l trong giai o n hi n nay, có hi n nghĩa v kê khai và n p thu . Bên c nh ngân sách nhà nư c ph i kì nhi u lí do v ng vào thu TNCN hơn trư c ây. ó, thói quen s d ng ti n m t trong thanh - Th hai, thu thu nh p i v i ngư i toán c a ngư i Vi t Nam ư c coi là m t tr có thu nh p cao hi n hành chưa th t s ng i áng k cho công tác hành thu thu nói chung và i v i thu TNCN nói riêng. Vi c công b ng. s d ng ti n m t ph bi n làm cho công tác Công b ng là tiêu chu n, ng th i là giám sát thu nh p c a cơ quan ch c năng b m c tiêu mà m t h th ng thu ph i t t i. h n ch , ng th i t o cơ h i cho các ch th Hi n nay, nhi u quy nh c a Pháp l nh thu thu nh p i v i ngư i có thu nh p cao chưa che gi u ngu n thu nh p ho c d ch chuy n th c s công b ng, làm nh hư ng n hi u tài s n, t ó không khai báo n p thu theo quy nh. qu thu thu và d t o ra tâm lí “ph n t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 29
  4. nghiªn cøu - trao ®æi Hai ngư i có m c thu nh p bình quân tháng kháng” c a ch th n p thu . C th là: + Còn phân bi t bi u thu áp d ng i b ng nhau nhưng m t ngư i ph i nuôi ngư i v i công dân Vi t Nam và ngư i nư c ngoài. ph thu c s có m c chi phí cao hơn trong Hi n nay, bi u thu lu ti n t ng ph n áp khi v n ph i n p thu gi ng như ngư i s ng d ng cho công dân Vi t Nam có m c kh i c thân. M c dù pháp lu t hi n hành ã i tư ng nhưng kh u tr chi phí cho m t s i m ch u thu su t dương th p hơn, ng như th l i làm cho s công b ng càng b d c lu ti n l i cao hơn so v i ngư i th i nh hư ng vì nh ng ch th khác không nư c ngoài. i u ó có nghĩa, v i cùng m t ư c hư ng ưu ãi này.(6) mc thu nh p, công dân Vi t Nam ph i + Nhi u kho n thu nh p b “b qua”, n p thu nhi u hơn ngư i nư c ngoài. Quy không b ánh thu . nh này ã t ng ư c gi i thích là nh m Theo quy nh c a pháp lu t hi n hành, khuy n khích ngư i nư c ngoài n làm vi c r t nhi u kho n thu nh p c a cá nhân ã b t i Vi t Nam mang theo kinh nghi m b qua, không ưa vào di n thu nh p ch u qu n lí, kĩ thu t tiên ti n, v.v.. Tuy nhiên, thu thu nh p i v i ngư i có thu nh p cao nh ng lí do này không thuy t ph c vì nó như: Các kho n thu nh p t u tư v n, làm m t i s công b ng i v i công dân chuy n như ng tài s n, quà bi u, quà t ng, Vi t Nam, ng th i cho th y Nhà nư c ã th a k … V m t lí lu n, thu TNCN ph i “làm thay” doanh nghi p trong vi c thu hút ư c ánh trên toàn b thu nh p c a cá nhân ngu n l c t bên ngoài. Nhà nư c ã chính m i m b o tính công b ng c a thu . V th c xoá b nh ng quy nh “hai giá” th c ti n, hi n nay có r t nhi u cá nhân có phân bi t m c giá chi tiêu gi a ngư i Vi t thu nh p cao t nh ng ho t ng k trên mà Nam và ngư i nư c ngoài thì cũng ã n không b ánh thu nên gây lãng phí ngu n lúc ph i xoá b s phân bi t thu su t gi a thu cho ngân sách. hai nhóm ch th này. - Th ba, vi c quy nh thu thu t i + Không kh u tr chi phí sinh ho t, các ngu n ã gây ra nh ng khó khăn trong vi c chi phí khác t o ra thu nh p. xác nh chính xác s thu ph i n p. Vi c không kh u tr chi phí t o ra thu m b o kh năng i u ti t thu nh p, nh p là c i m khác bi t r t quan tr ng thu TNCN thư ng quy nh thu su t lũy gi a vi c xác nh thu nh p ch u thu thu ti n áp d ng cho t ng thu nh p ch u thu . nh p i v i ngư i có thu nh p cao v i thu Bên c nh ó, m b o vi c thu thu , pháp nh p ch u thu thu nh p doanh nghi p. M c lu t quy nh t ch c, cá nhân chi tr thu dù vi c kh u tr thu nh p i v i cá nhân là nh p có trách nhi m kh u tr thu thu nh p vi c làm không ơn gi n(5), nhưng rõ ràng, i v i kho n thu nh p ư c chi tr np n u không kh u tr chi phí thì s làm nh cho cơ quan thu . Riêng i v i nh ng hư ng n tính công b ng c a thu . Ví d : kho n chi phí mua ngoài như thù lao tư v n, t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 30
  5. nghiªn cøu - trao ®æi ti n công s a ch a v.v., vi c kh u tr ư c hoá Ngh quy t ih i ng, B Chính tr ã thông qua Chi n lư c c i cách thu xác nh là 10% trên kho n thu nh p t 500 n năm 2010, trong ó t ra yêu c u: “C n ngàn ng tr lên. Quy nh như v y có ưu s m xác nh các bư c i thích h p tăng i m là m b o thu ư c thu , tránh vi c t tr ng các ngu n thu trong nu c cho phù tr n thu , l u thu . Tuy nhiên, hi n nay vi c h p v i ti n trình h i nh p. M r ng di n th c hi n ăng kí, kê khai n p thu thu nh p thu tr c thu và tăng t l thu t thu tr c i v i t ng cá nhân chưa ư c áp d ng thu”. các qu c gia phát tri n, t tr ng thu r ng rãi và tri t , thì cách thu thu như v y s không chính xác.(7) TNCN trên t ng thu ngân sách là khá cao, 4. Phương hư ng hoàn thi n pháp lu t trong khi ó t i Vi t Nam s thu này là không áng k . So v i các s c thu gián thu thu TNCN Vi t Nam a. Nh ng yêu c u có tính nguyên t c trong như thu giá tr gia tăng, thu tiêu th c vi c xây d ng Lu t thu TNCN Vi t Nam bi t, thu xu t kh u, thu nh p kh u thì thu - Thu TNCN ph i ư c quy nh phù TNCN m b o công b ng t t hơn, vì v y, h p v i ch trương, chính sách c a ng và vi c tăng ngu n thu t thu tr c thu là yêu Nhà nư c. c u h p lí và c n thi t. Bên c nh vi c m r ng i tư ng i u ch nh, Lu t thu TNCN Ngh quy t i h i ng IX và X ã xác nh: "Áp d ng thu TNCN th ng nh t và c n bao quát ư c các ngu n thu c a cá thu n l i cho m i i tư ng ch u thu , b o nhân, ng th i h n ch hi n tư ng tránh m công b ng xã h i và t o ng l c phát thu , l u thu . Bên c nh ó, c n xác nh tri n" và “Hoàn thi n h th ng pháp lu t v m t m c thu su t h p lí va mbo thu theo nguyên t c công b ng, th ng nh t ngu n thu cho ngân sách nhưng ng th i và ng b ... i u ch nh chính sách thu theo cũng không gây áp l c lên ch th n p thu . hư ng gi m và n nh thu su t, m r ng - Lu t thu TNCN ph i là công c i tư ng thu, i u ti t h p lí thu nh p”. m b o công b ng xã h i. Như v y, Lu t thu TNCN c n xác nh Th c hi n công b ng xã h i là nhi m v ph m vi i u ch nh r ng hơn nh m m b o c a b máy nhà nư c nói chung và pháp lu t luôn ư c coi là công c h u hi u. Lu t thu th c hi n nguyên t c công b ng, bình ng trong ánh thu thu nh p theo hư ng m i cá TNCN c n ph i m b o kh năng i u ti t nhân có thu nh p u ph i ch u thu . Vi c ánh thu nh p h p lí i v i cá nhân có thu nh p. V lí thuy t, pháp lu t càng cá th hoá nghĩa thu TNCN s không phân bi t cá nhân kinh doanh hay không kinh doanh, cá nhân là ngư i v n p thu bao nhiêu thì càng có th m nư c ngoài hay công dân Vi t Nam. b o công b ng b y nhiêu. Tuy nhiên, v n này cũng có tính hai m t, bên c nh vi c m - Lu t thu TNCN ph i là công c h u Nhà nư c tăng thu ngân sách, áp b o công b ng t t hơn, vi c cá th hoá nghĩa hi u v n p thu cũng có th làm sai l ch b n ng nhu c u phát tri n kinh t xã h i. C th t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 31
  6. nghiªn cøu - trao ®æi Do ó, m c thu su t ph i ư c quy nh ch t công b ng. Lu t thu TNCN còn ph i m b o vi c d a trên các nguyên t c sau ây: + M c thu su t ph i m b o, sau khi kh u tr nh ng chi phí m t cách h p lí n p thu , ngư i n p thu v n ph i có ư c duy trì cu c s ng có ch t lư ng c a cá nhân m c thu nh p không th p hơn m c thu nh p n p thu và ti p t c t o ra thu nh p. bình quân chung. thu n ti n cho vi c áp d ng, nh ng chi phí + Kho ng cách gi a các m c thu su t này khó có th cá th hoá n t ng cá nhân và kho ng cách v m c thu nh p ch u thu n p thu nên vi c kh u tr kh ng là c n thi t c a hai m c thu su t c n xác nh h p lí, cho công tác hành thu thu . Tuy nhiên, kh u không quá xa nh m m b o công b ng và tr nh ng kho n chi phí nào, m c kh u tr không gây xáo tr n v nghĩa v thu .(8) bao nhiêu, phương th c kh u tr như th nào - Lu t thu TNCN ph i m b o nguyên l n c n ư c cân nh c, tính là nh ng v n t c h i nh p qu c t . toán kĩ trên cơ s nh ng s li u i u tra c Lu t thu TNCN ph i th hi n ư c tinh th , chính xác, không nên thi t k m t cách th n c a các hi p nh tránh ánh thu hai áp t ho c chung chung khó áp d ng. V l n ho c chí ít cũng c n quy nh các nguyên nguyên t c, nh ng kho n chi phí sau ây c n t c áp d ng nh ng hi p nh này trong vi c ư c kh u tr : xác nh nghĩa v thu c a ngư i nư c ngoài + Chi phí sinh ho t bình quân c a ngư i có thu nh p t i Vi t Nam ho c thu nh p c a n p thu ; công dân Vi t Nam nư c ngoài. Nguyên t c + Chi phí nuôi dư ng ngư i ph thu c; này cũng cho phép áp d ng bi u thu th ng + Chi phí t o ra thu nh p: Ti n u tư nh t i v i t t c các cá nhân, không k ó v n, chi phí kinh doanh, v.v.. là công dân Vi t Nam hay ngư i nư c ngoài. + Chi phí ph c h i s c lao ng ho c b i b. M t s ki n ngh c th óng góp cho thư ng: Ti n khám ch a b nh không do b o vi c xây d ng d th o Lu t thu TNCN hi m chi tr , ti n b i thư ng thi t h i… Hi n nay, d th o Lu t thu TNCN ang m b o vi c áp d ng ư c chính xác trong giai o n l y ý ki n nhân dân l n cu i và thu n ti n, vi c quy nh các kho n chi chu n b trình Qu c h i thông qua. phí ư c kh u tr ph i h t s c c th , chính Nghiên c u d th o này, chúng tôi xin có xác và minh b ch. m t s ánh giá và ki n ngh như sau: - Lu t thu TNCN c n quy nh phù h p - N u quy nh ánh thu i v i thu v i th c ti n n n kinh t qu c dân. nh p t th a k và quà t ng thì ph i ánh Hi n nay, m c thu nh p bình quân trên vào t t c các tài s n ch không nên ch áp u ngư i c a Vi t Nam còn th p nên vi c d ng i v i tài s n là c phi u, trái phi u, quy nh m c thu su t c n d a trên nguyên quy n s h u doanh nghi p, b t ng s n t c m b o khuy n khích lao ng s n xu t, như theo quy nh c a d th o. N u không, t o thu nh p n nh và làm giàu chính áng. vi c chuy n i tài s n ho c chuy n d ch tài t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 32
  7. nghiªn cøu - trao ®æi vì ây là kho n thu nh p có ư c theo nh s n o s x y ra nh m tránh thu . Vi c ánh kì (thư ng là m t năm). thu th a k i v i b t ng s n là tài s n th a k khi ngư i ư c th a k ã có nhà - Không nên quy nh thu nh p t lãi s gây nhi u tranh cãi, vì không có chu n mua trái phi u Chính ph , tín phi u kho b c m c th nào là “nhà ”.(9) M t khác, có th nhà nư c vì như v y s không công b ng v i trư c khi nh n th a k , ngư i ư c th a k nh ng hình th c u tư khác như mua trái s chuy n như ng nhà c a mình cho ngư i phi u công ti, kì phi u ngân hàng… B i l , Nhà nư c trong m i quan h v i nh ng khác. Do v y, c n xác nh vi c ánh thu i v i b t ng s n th a k cũng gi ng như ngư i n m gi trái phi u cũng gi ng như các tài s n th a k khác. N u ánh thu vào nh ng t ch c phát hành khác, ây là quan t t c các lo i quà t ng thì thu nh p t ki u h dân s nên không th có c quy n dành h i cũng nên thu c di n ch u thu . Hi n nay, riêng cho Nhà nư c. Thi t nghĩ, Nhà nư c pháp lu t chưa h có nh nghĩa nào v ki u c n thu hút ngu n v n thông qua uy tín và ni m tin t nhà u tư, ch không ph i là t o h i, ngay c trong Pháp l nh ngo i h i 2005. V b n ch t, ki u h i là ngo i h i do ngư i ra v th cao hơn so v i nh ng t ch c khác Vi t Nam nh cư, sinh s ng nư c ngoài trong vi c phát hành các công c vay n . g i v cho thân nhân trong nư c nên nó là - Vi c ánh thu vào lãi cho vay nhưng m t d ng quà t ng. M c dù chính sách c a không ánh thu i v i lãi ti n g i ti t ki m Nhà nư c là khuy n khích ngư i Vi t Nam là không h p lí, b i l lãi ti n g i ti t ki m nư c ngoài góp ph n xây d ng quê hương v b n ch t cũng là lãi cho vay. Tuy ti n g i nhưng s bình ng trong nghĩa v thu ti t ki m t i ngân hàng có quy ch pháp lí riêng(10) nhưng không có khác bi t gì l n so cũng r t c n ư c tôn tr ng. - Vi c d th o Lu t thu TNCN quy nh v i các lo i ti n g i khác c a cá nhân. N u ánh thu vào lãi góp v n, c t c ư c chia quy nh như v y, ch c ch n vi c ánh thu là không h p lí. Nh ng kho n thu nh p này v i lãi ti n g i ngân hàng i v i cá nhân s là ph n còn l i ư c chia sau khi doanh không có hi u qu , vì ngư i dân s ch s nghi p ã ch u thu thu nh p doanh nghi p. d ng hình th c g i ti n ti t ki m. Không V b n ch t, kho n thu nh p t lãi góp v n, nh ng th , ây là s không bình ng trong c t c ư c chia khác v i lãi g i ngân hàng, quy nh v quy n huy ng v n c a t ch c vì lãi g i ngân hàng là kho n chi phí ư c tín d ng so v i các lo i hình doanh nghi p kh u tr khi xác nh thu nh p ch u thu c a khác. Chúng tôi ng h vi c không ánh t ch c tín d ng. Tuy nhiên, n u nhà làm thu v i lãi b o hi m nhân th nh m khuy n khích ngư i dân tham gia lo i hình d ch v lu t mu n i u ti t thu nh p, thì c n xác nh nh ng kho n thu nh p này vào thu nh p r t h u ích này. M t khác, trong nhi u thư ng xuyên, ch không ph i thu nh p trư ng h p, lãi b o hi m nhân th cũng không thư ng xuyên như d th o quy nh tương t như c t c, nghĩa là ph n l i nhu n t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 33
  8. nghiªn cøu - trao ®æi ư c chia sau khi doanh nghi p b o hi m ã phân bi t v nghĩa v thu , vì s không m b o s bình ng gi a i tư ng cư trú và n p thu thu nh p doanh nghi p. - Trong trư ng h p n p thu TNCN c a không cư trú i v i cùng m t lo i thu nh p (ví d : Thu nh p t ho t ng kinh doanh cá nhân kinh doanh chưa i u ki n áp k toán, hoá ơn ch ng t (mà d ng ch ph i cùng xác nh trên thu nh p b ng doanh hi n nay nhóm ch th này r t ph bi n), thu tr chi phí, không th áp d ng trên doanh thu i v i riêng i tư ng không cư trú). theo chúng tôi, vi c n p thu khoán là gi i pháp h p lí. Tuy nhiên, không nên giao Do ó, tr nh ng quy nh nh m m b o quy n cho cơ quan thu n nh c hai căn tránh ánh thu hai l n thì vi c xác nh nghĩa v thu c tính thu là doanh thu, chi phí và thu i v i nh ng kho n thu nh p phát sinh Vi t Nam c a ngư i không cư trú su t mà ch nên n nh doanh thu, chi phí c n ph i quy nh bình ng v i ngư i cư trú. m b o cho vi c áp d ng bi u thu lu Bên c nh ó, v kĩ thu t l p pháp, n u vi c ti n t ng ph n i v i nhóm ch th này. i v i ngư i cư trú và không cư Bên c nh ó, vi c d th o ch ánh thu vào ánh thu trú là như nhau thì không c n ph i quy nh ch h kinh doanh mà không ánh thu theo nh c l i làm cho văn b n lu t dài dòng, ch m c bình quân c a t ng cá nhân trong h s c n d n chi u trong m t i u lu t là ư c. dn n tình tr ng các thành viên khác (thư ng là ngư i thân trong gia ình) s - C n quy nh vi c áp d ng các hi p nh ư c hư ng m c lương cao tránh ánh thu hai l n làm cơ s làm gi m thu mbo quy n l i i v i các i tư ng có thu nh p nh p nh m tránh thu . - i v i nh ng kho n thu nh p t b n t nhi u qu c gia khác nhau, không nên quy quy n, như ng quy n thương m i, chuy n nh chung chung v vi c áp d ng i u ư c qu c t như trong i u 10 c a d th o. giao công ngh , quà t ng, khuy n m i, trúng thư ng x s và các trò chơi có thư ng, - Không nên quy nh giá chuy n như ng quy n s d ng t xác nh theo không nên quy nh m c kh i i m là 10 tri u ng m i ánh thu nh m h n ch tình nguyên t c: theo giá h p ng, n u giá h p ng th p hơn giá t do UBND t nh quy tr ng tránh thu , do vi c ánh thu trong nh ng trư ng h p này là ánh thu t ng l n. nh thì xác nh theo giá t c a UBND Ví d : Chia nh giá tr chuy n giao công t nh. Quy nh như v y t t y u d n n các ngh , như ng quy n thương m i, quà t ng bên tham gia h p ng ch ghi m c giá b ng thành nhi u ph n, m i ph n là m t h p ng v i giá t c a UBND t nh ã công b trong có giá tr th p hơn 10 tri u ng thì s không các l n chuy n như ng và k t qu là Nhà nư c không thu ư c thu . Theo chúng tôi, b ánh thu . i tư ng cư trú và vi c xác nh giá quy n s d ng t cũng - Vi c phân bi t không cư trú ch nên gi i h n trong vi c xác c n ph i d a vào nguyên t c th trư ng như nh các th t c hành chính thu , không nên i v i các b t ng s n khác và Chính ph t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 34
  9. nghiªn cøu - trao ®æi c n có nh ng quy nh c th hư ng d n b ng 5,8 l n m c thu nh p bình quân nhưng n l n vi c xác nh giá chuy n như ng trong s a i năm 2004, m c này là 6,9 l n. Xem: T ng c c trư ng h p giá chuy n như ng ghi trong h p th ng kê, www.gso.gov.vn ng th p hơn giá ph bi n trên th trư ng. (5). Th t khó có th xác nh m c chi phí th c t - Quy nh v m c chi t tr gia c nh c n kh u tr m t cách công b ng vì s l a ch n sinh ho t lưu ý n m t b ng chi tiêu th c t c a các c a t ng cá nhân là khác nhau. Do v y, pháp lu t các qu c gia u l a ch n m t gi i pháp là xác nh m t a phương. Hi n nay, rõ ràng có nh ng s kho n chi phí kh ng. Ch ng h n, nuôi m t con nh chênh l ch v chi phí khá l n gi a các a s ư c kh u tr 300.000 ng/tháng. phương, ví d như gi a Hà N i, thành ph (6). Không th có lí do thuy t ph c gi i thích: M t H Chí Minh v i nh ng t nh thành khác. ca sĩ ho c v n ng viên, s có m c chi phí vư t tr i N u m c thu nh p ch u thu và m c chi t hơn h n m t kĩ sư trong vi c t o ra thu nh p, n u xem xét vi c t o ra thu nh p là m t quá trình. Tuy nhiên, tr gia c nh gi ng nhau thì nơi nào có chi theo quy nh hi n hành, ca sĩ s ư c kh u tr 25% phí bình quân cao hơn thì ngư i n p thu s thu nh p trư c khi tính thu , còn kĩ sư thì không. b thi t v thu . Thi t nghĩ, d th o nên quy (7). Ví d : M t ngư i có 2 kho n thu nh p do 2 công ti nh vi c tham gia quy t nh c a chính chi tr trong vòng 1 tháng, m i công ti là 2.500.000 quy n c p t nh trong vi c xác nh m c chi t ng/tháng. V i quy nh hi n nay, anh ta s b kh u tr 10%, m i công ti s gi l i 250.000 ng ti n thu . tr gia c nh. Ví d : Nên quy nh H i ng Trong khi ó, th c ch t t ng thu nh p c a anh ta ch là nhân dân t nh có quy n i u ch nh trong gi i 5.000.000 ng, t c s thu ph i n p b ng 0 ng. V h n nh t nh theo quy nh c a Chính ph lí thuy t, anh ta có quy n yêu c u cơ quan thu ti n v m c chi t tr gia c nh phù h p v i hành quy t toán thu và hoàn thu . Tuy nhiên trên th c tình hình th c t c a a phương./. t , vi c này r t khó khăn và thư ng b b qua. N u m t ngư i càng có nhi u kho n thu nh p nhi u ngu n khác nhau thì vi c ánh thu theo bi u (1). Ví d : C ng hoà Pháp là qu c gia ánh thu TNCN thu lu ti n t ng ph n càng không chính xác. vào h gia ình. Theo ó, thu nh p c a các cá nhân (8). Theo pháp lu t Trung Qu c hi n hành thì có 22 trong h , sau khi tr i các kho n chi phí s chia u cho m c thu su t, trong khi ó Pháp l nh thu thu nh p s thành viên c a h gia ình. S thu ph i n p s ư c i v i ngư i có thu nh p cao hi n nay ch có 5 m c tính b ng cách áp d ng bi u thu lu ti n cho m t thu su t. Theo d th o Lu t thu TNCN g n ây thành viên và nhân v i t ng s thành viên c a h . V i nh t có quy nh 7 m c thu su t t 5% n 35% (các cách tính thu này, n u s thành viên c a h nhi u thì m c thu su t cách nhau 5%) s n p thu ít hơn. (Xem thêm: Michel Bouvier, “Tài (9). Lu t nhà năm 2005 có quy nh: Nhà là công chính công”, Nxb. Chính tr qu c gia, H.2003). trình xây d ng v i m c ích và ph c v các nhu (2). mi n Nam Vi t Nam trư c năm 1975, chính c u sinh ho t c a h gia ình, cá nhân ( i u 1). Rõ quy n Vi t Nam c ng hoà ban hành Lu t thu l i t c ràng là v n không có tiêu chu n c th nào v tiêu ánh vào thu nh p c a c doanh nghi p và cá nhân chu n kĩ thu t xác nh m t công trình là nhà nhưng căn c tính thu và thu su t có khác nhau. hay không. (3).Xem: Quy t nh s 3855/2006/Q -BTC ngày (10).Xem: Quy t nh s 1160/2004/Q -NHNN ngày 24/11/2006 c a B trư ng B tài chính v vi c công 13/9/2004 ban hành Quy ch v ti n g i ti t ki m và khai s li u d toán NSNN năm 2007. Quy t nh s 47/2006/Q -NHNN ngày 25/9/2006 s a (4).Trong 4 l n ban hành (1991, 1994, 1997, 2001), i, b sung Quy t nh s 1160/2004/Q -NHNN. m c kh i i m ch u thu su t dương thư ng x p x t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 35
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2