Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
<br />
ÑAÙP ÖÙNG VÔÙI CHUÛNG NGÖØA VIEÂM GAN SIEÂU VI B<br />
DUØNG VAÉC XIN THEÁ HEÄ BA VAØ PHAÙC ÑOÀ NHANH 0-7-28 NGAØY<br />
Ñoâng Thò Hoaøi Taâm*, Phaïm Thò Leä Hoa*, Leâ Böûu Chaâu*, Ñinh Theá Trung*, Cao Ngoïc Nga*,<br />
Nguyeãn Höõu Chí*<br />
<br />
TOÙM TAÉT<br />
Nhaèm khaûo saùt ñaùp öùng mieãn dòch sau chuûng ngöøa vieâm gan sieâu vi duøng vaéc xin theá heä ba Sci-BVac vôùi phaùc ñoà nhanh 0,7,28 ngaøy, moät thöû nghieäm laâm saøng ñaõ ñöôïc thöïc hieän treân 41 sinh vieân y khoa<br />
ÑHYD Tp HCM töø thaùng 6 ñeán thaùng 12/2004. Hieäu giaù khaùng theå antiHBs (UI/L) ñöôïc duøng ñeå ño löôøng<br />
söï ñaùp öùng coù so saùnh söï khaùc bieät giöõa hai phaùi.<br />
Keát quaû: Tỷ lệ có đaùp öùng khaùng theå ñuû baûo veä (antiHBs >10UI/L) ñaït ñöôïc vaøo ngaøy 28 vaø 56 laø<br />
48.8% vaø 97.6%. Hieäu giaù khaùng theå antiHBs >100 UI/L ñaït ñöôïc sôùm (39.0% vaø 85.3% ôû ngaøy 28 vaø 56)<br />
hôn so vôùi phaùc ñoà chuûng ngöøa thoâng thöôøng. Ñaùp öùng ôû nöõ sôùm vaø maïnh hôn nam trong 2 thaùng ñaàu<br />
tieân. Ñaùp öùng khaùng theå vaãn coøn tieáp tuïc taêng 5 thaùng sau muõi thöù ba (>100 UI/L laø 97.6% vaø >1000<br />
UI/L laø 63.4%).<br />
Keát luaän: Phaùc ñoà nhanh 0,7,28 ngaøy duøng vaéc xin theá heä ba coù hieäu quaû toát ñeå gaây mieãn dòch cho<br />
nhöõng ñoái töôïng nhieàu nguy cô caàn coù mieãn dòch baûo veä sôùm.<br />
<br />
SUMMARY<br />
IMMUNE RESPONSE TO THE ACCELERATED VACCINATION SCHEDULE<br />
(DAY 0,7,28) BY THIRD GENERATION HBV VACCIN: SCI-B-VAC<br />
Dong Thi Hoai Tam, Pham Thi Le Hoa, Le Buu Chau, Dinh The Trung, Cao Ngoc Nga,<br />
Nguyen Huu Chi * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 149 – 152<br />
<br />
To evaluate the immune response to third generation HBV vaccine with accelerated schedule (day<br />
0,7,28), a clinical trial was conducted on medical students at HCM city from June to Decmber 2004. The<br />
main variable was antiHBs (UI/L), compared between the 2 sexes.<br />
Results: The protective (>10 UI/L) ratio achieved at day 28 and 56 were 48.8% and 97.6%. The ratio<br />
of antiHBs >100 UI/L response (39.0% and 85.3% at day 28 and 56 respectively) were earlier as<br />
compared to the standard schedule. The response was earlier and higher among female during 2 months<br />
after the first the injection.<br />
Conclusion: The third generation HBV vaccine using accelerated schedule could produce rapid and<br />
strong response for people who need rapid protection.<br />
<br />
ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br />
Vieâm gan sieâu vi B maéc phaûi tuoåi sô sinh, nhuû nhi<br />
vaø treû nhoû thöôøng daãn ñeán tình traïng nhieãm truøng maïn<br />
tính. Ngöôïc laïi, nhieãm HBV ôû tuoåi tröôûng thaønh thöôøng<br />
phuïc hoài toát vaø coù khaùng theå antiHBs. Treân ngöôøi lôùn coù<br />
beänh maïn tính, nhieãm truøng cuõng coù khuynh höôùng<br />
<br />
keùo daøi. Vì vaäy, vieäc chuûng ngöøa HBV cho ngöôøi lôùn vaãn<br />
ñöôïc khuyeán khích, nhaát laø ôû nhöõng ngöôøi saép ñi vaøo<br />
vuøng löu haønh, ngöôøi coù nguy cô cao, ngöôøi coù beänh<br />
maïn tính, saép ñöôïc gheùp cô quan, keå caû ngöôøi nhieãm<br />
HIV. Ñeå hoaøn taát lòch chuûng caàn coù 6 thaùng vôùi phaùc ñoà<br />
thoâng thöôøng(1). Thôøi gian hoaøn taát chuûng ngöøa daøi laø<br />
trôû ngaïi chính cho vieäc tuaân thuû ñaày ñuû soá muõi tieâm.<br />
<br />
* Boä moân Nhieãm ÑHYD TpHCM<br />
<br />
149<br />
<br />
bôûi Bio-technology General Inc. USA. (SCIGEN) chöùa<br />
ba loaïi peptid SHBs, MHBs, LHBs döôùi daïng glycosyl<br />
vaø khoâng glycosyl hoaù, 10μg tieâm vaøo cô Delta, 3 lieàu<br />
vaøo ngaøy 0, 7, vaø 28.<br />
Bieán soá: Hieäu giaù antiHBs ño baèng kyõ thuaät MEIA<br />
thöïc hieän treân maùy ASXYM (Abbott) theå hieän baèng<br />
ñôn vò UI/l taïi thôøi ñieåm 1, 2, 6 thaùng sau muõi tieâm ñaàu<br />
tieân. Hieäu giaù antiHBs ≥ 2UI/l ñöôïc xem laø coù chuyeån<br />
ñoåi huyeát thanh vaø ≥ 10UI/l ñöôïc xem laø ñuû baûo veä.<br />
<br />
KEÁT QUAÛ<br />
<br />
Muïc tieâu<br />
Khaûo saùt ñaùp öùng mieãn dòch vôùi phaùc ñoà chuûng<br />
ngöøa nhanh 0,7,28 ngaøy söû duïng vaéc xin taùi toå hôïp theá<br />
heä ba Sci-B-Vac treân ngöôøi coù mieãn dòch bình thöôøng.<br />
<br />
Coù 41 ca ñuû tieâu chuaån nghieân cöùu vaø ñöôïc theo<br />
doõi ñeán 6 thaùng sau. Tyû leä nam/nöõ laø 0.78. tuoåi trung<br />
bình 22.3 ± 3.6 tuoåi. Moät tröôøng hôïp coù tieàn söû nhieãm<br />
HBV luùc nhoû (baûng 1). Tyû leä coù khaùng theå antiHBs ><br />
10 UI/L vaøo ngaøy thöù 28 (sau 2 lieàu vaéc xin) laø 48.8%,<br />
ngaøy 56 (4 tuaàn sau lieàu thöù ba) laø 97.6%, vaø ngaøy 180<br />
(5 thaùng sau lieàu thöù ba) laø 100% (baûng 2). ÔÛ phaùi nöõ<br />
ñaùp öùng chuyeån ñoåi huyeát thanh sôùm hôn nam, tyû leä<br />
coù antiHBs ≥ 2 UI/L sau 2 muõi tieâm (ngaøy 28) laø<br />
66.7% so vôùi 91.3% (p2<br />
(sau 2 lieàu)<br />
>10<br />
>100<br />
≥1000<br />
>2<br />
>10<br />
>100<br />
≥1000<br />
>2<br />
>10<br />
>100<br />
≥1000<br />
<br />
Ngaøy 56<br />
(sau 3 lieàu)<br />
<br />
Ngaøy 180<br />
<br />
Soá ca<br />
33<br />
20<br />
16<br />
1<br />
41<br />
40<br />
34<br />
14<br />
41<br />
41<br />
40<br />
26<br />
<br />
Tyû leä<br />
80.5<br />
48.8<br />
39.0<br />
2.4<br />
100<br />
97.6<br />
82.9<br />
34.1<br />
100<br />
100<br />
97.6<br />
63.4<br />
<br />
Nam<br />
66.7<br />
33.3<br />
33.3<br />
0.0<br />
100<br />
94.4<br />
77.8<br />
16.7<br />
100<br />
100<br />
94.4<br />
50.0<br />
<br />
Nöõ<br />
91.3*<br />
60.9<br />
43.5<br />
4.3<br />
100<br />
100<br />
87.0<br />
47.8*<br />
100<br />
100<br />
100<br />
73.9<br />
<br />
* p<br />
5 laàn<br />
<br />
coù<br />
<br />
792±311<br />
1000<br />
793±311<br />
<br />
802±314<br />
<br />
** p < 0.01<br />
<br />
Tyû leä coù ñaùp öùng antiHBs maïnh (≥ 1000 UI/l) ôû nöõ<br />
cuõng cao hôn nam trong 2 thaùng ñaàu<br />
ø , yù nghóa roõ nhaát<br />
laø vaøo ngaøy thöù 56 (16.7% so vôùi 47.8%) (baûng 2;<br />
hình 1). Hieäu giaù khaùng theå trung bình vaøo ngaøy thöù<br />
56 ôû nhoùm nöõ sinh vieân cuõng cao hôn so vôùi nhoùm<br />
nam (602.8 ± 367.9 so vôùi 402.2 ± 334.9). Moät tröôøng<br />
hôïp coù tieàn söû nhieãm HBV tröôùc ñaây nhöng vaøo thôøi<br />
ñieåm khaûo saùt caû HBsAg vaø antiHBs ñeàu aâm. Ñaây laø<br />
tröôøng hôïp duy nhaát coù hieäu giaù khaùng theå ><br />
1000mIU/l ngay töø ngaøy 28 (baûng 3).<br />
<br />
BAØN LUAÄN<br />
Trong caáu taïo cuûa lôùp voû cuûa sieâu vi vieâm<br />
gan B, ngoaøi protein SHBs (S) (chieám soá löôïng<br />
nhieàu nhaát) gaây saûn xuaát antiHBs, coøn coù 2<br />
<br />
Nhieãm<br />
<br />
protein vôùi thaønh phaàn ít hôn laø MHBs (preS1)<br />
vaø LHBs (preS2) coù vai troø sinh caùc khaùng theå<br />
antipreS1 (choáng gaén dính vaø xaâm nhaäp cuûa<br />
viruùt leân teá baøo gan môùi)(8,9) vaø antipre S2 (baûo<br />
veä choáng nhieãm truøng).<br />
Beân caïnh ñaùp öùng theå dòch sinh khaùng theå<br />
antipre S1 vaø antipre S2, vuøng preS1 vaø preS2 coøn<br />
taïo neân caùc quyeát ñònh khaùng nguyeân ñaëc hieäu vôùi<br />
teá baøo lymphoâ T, nhôø ñoù taêng cöôøng ñaùp öùng<br />
khaùng theå antiHBs(9).<br />
Vaéc xin taùi toå hôïp saûn xuaát baèng kyõ thuaät bieåu<br />
hieän caùc protein S, preS2, preS1 treân teá baøo buoàng<br />
tröùng chuoät CHO (Chinese hamster-ovary) ñaõ ñöôïc<br />
chöùng minh coù taùc duïng sinh khaùng theå antiHBs<br />
nhanh vaø maïnh hôn(4) haïn cheá ñöôïc caùc tình huoáng<br />
khoâng ñaùp öùng vaéc xin. Öu ñieåm naøy cuõng thích hôïp<br />
cho tröôøng hôïp caàn gaây mieãn dòch nhanh.<br />
Theo Shapira MY(4) duøng vaéc xin theá heä 3 (BioHep-B) phaùc ñoà 0, 6 tyû leä coù antiHBs >10 UI/L sau<br />
1 lieàu vaéc xin (N28) laø 60% vaø hieäu giaù khaùng theå<br />
antiHBs sau 4 tuaàn laø 365 ± 166 UI/L. Ñaùp öùng naøy<br />
cao hôn haún ñaùp öùng vôùi vaéc xin theá heä hai<br />
ENGERIC B cuøng thôøi ñieåm(12.5%). Trong nghieân<br />
cöùu chuùng toâi, vaøo ngaøy 28 tyû leä vaø hieäu giaù<br />
antiHBs töông öùng laø 48.8%. vaø 168 ± 285 UI/L. Söï<br />
khaùc nhau naøy coù theå do côõ maãu coøn nhoû, khaùc<br />
bieät veà thôøi ñieåm thöïc hieän, loâ vaccin, vaø ñoái töông<br />
nghieân cöùu, Vaøo ngaøy 56 tyû leä coù baûo veä trong<br />
nghieân cöùu chuùng toâi laø 97.6%, sôùm hôn raát nhieàu<br />
so phaùc ñoà thoâng thöôøng 0,1,6 (ñaït tyû leä naøy vaøo<br />
ngaøy 180)(5,7). Tyû leä naøy töông töï nhö keát quaû khi<br />
duøng phaùc ñoà ngaén ngaøy cuûa Bosnak(5) vaø<br />
Marchou(10) (baûng 4). Vaøo ngaøy 180 tyû leä ñaùp öùng<br />
cuûa chuùng toâi laø 100%, coù theå soá ca coøn ít neân<br />
khoâng coù ca khoâng ñaùp öùng.<br />
Nhö vaäy, phaùc ñoà duøng nhieàu lieàu khaùng<br />
nguyeân laäp laïi vôùi khoaûng caùch ngaén 7-10 ngaøy<br />
cuõng raát hieäu quaû khi caàn gaây mieãn dòch nhanh.<br />
Nhieàu yeáu toá lieân quan ñeán ñaùp öùng khaùng theå<br />
sau chuûng ngöøa ñaõ ñöôïc ñeà caäp. Trong khaûo saùt<br />
naøy chæ coù 41 ca sinh vieân cuøng löùa tuoåi, khoâng coù<br />
ai beùo phì vaø huùt thuoác neân chæ coù khaùc nhau veà<br />
<br />
151<br />
<br />
Baûng 4: Tyû leä ñaùp öùng theo caùc nghieân cöùu tröôùc<br />
Tyû leä baûo veä %<br />
Thôøi ñieåm<br />
D 21 M1<br />
M2<br />
M6<br />
Bosnak (0,1,6) Engeric B<br />
20<br />
85<br />
Shapira (0,6) Engeric B<br />
12.5<br />
25<br />
Shapira (0,6) Bio-Hep-B 53<br />
60<br />
70<br />
Bosnak (0,10,21)Engeric B<br />
65<br />
70<br />
Marchou (0,10,21)<br />
40<br />
81.8<br />
NC naøy (0,7,28) Sci-B-Vac<br />
48.8 97.6 100<br />
Hieäu giaù antiHBs<br />
<br />
M7<br />
95<br />
100<br />
100<br />
95<br />
96.4<br />
<br />
Tyû leä ñaùp öùng sôùm ôû nöõ nhieàu hôn ôû nam, vaø<br />
hieäu giaù khaùng theå trung bình ôû nöõ cao hôn nam<br />
trong 2 thaùng ñaàu. Söï khaùc bieät naøy ñaõ töøng ñöôïc löu<br />
yù vaø giaûi thích. Coù theå söï khaùc bieät veà theå troïng giöõa<br />
nam vaø nöõ khieán cho nöõ thöôøng nhaän ñöôïc lieàu vaéc<br />
xin tính theo theå troïng cao hôn nam, vì vaäy ñaùp öùng<br />
nhanh vaø maïnh hôn.<br />
Ñaùp öùng treân cô ñòa giaûm mieãn dòch vôùi phaùc ñoà<br />
nhanh duøng lieàu chuaån hay caùc lieàu cao hôn cuõng caàn<br />
ñöôïc xaùc ñònh tieáp tuïc. Ñaùp öùng keùo daøi sau 1, 2, 5<br />
naêm caàn ñöôïc ñaùnh giaù ñeå khuyeán caùo theâm veà caùc<br />
muõi chích nhaéc laïi cho nhöng ngöôøi caàn söû duïng<br />
phaùc ñoà nhanh.<br />
<br />
KEÁT LUAÄN<br />
Chuûng ngöøa vôùi phaùc ñoà gaây mieãn dòch nhanh<br />
<br />
152<br />
<br />
0,7,28 ngaøy gaây ñöôïc mieãn dòch sôùm vaø hieäu giaù<br />
khaùng theå cao vaø an toaøn, coù theå khuyeán caùo ñeå duøng<br />
phoøng ngöøa vieâm gan B cho nhöõng ñoái töôïng nguy<br />
cô cao vaø caàn gaây mieãn dòch nhanh.<br />
<br />
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br />
1.<br />
<br />
2.<br />
<br />
3.<br />
4.<br />
<br />
5.<br />
<br />
6.<br />
7.<br />
<br />
8.<br />
<br />
9.<br />
<br />
10.<br />
<br />
Center for Diseases Control, Recommendations of the<br />
Immunization Practices Advisory Committee: Update<br />
on Hepatitis B prevention, MMWR, 36:353 (1987).<br />
Jilg W, Schmidt M, Deinhardt F. Vaccination against<br />
hepatitis B: Comparison of three different vaccination<br />
schedules. J Infect Dis 1989;160:766-9.<br />
Heinemann TC et al. Vaccine 17(1999)2769-2778.<br />
Shapira MY, Zeira E, Ruth A, Shouval D. Rapid<br />
seroprotection against HBV following the first dose of<br />
a PreS1/PreS2/S vaccine. J of Hepatol 34(2001) 123127.<br />
Bosnak M, Dikici B, Bosnak V, and Haspolat K.<br />
Accelerated hepatitis B vaccination schedule in<br />
childhood. Pediatrics International 2002;44,663-665.<br />
Shouval D. Hepatitis B vaccines. J of Hepatol<br />
39(2003)S70-S76.<br />
Andre FE. Summary of safety and efficacy data on a<br />
yeast derived hepatitis B vaccine. Am J Med 87:<br />
(suppl.3A):14S (1989).<br />
Milich DR, Neurath AR, Kent SB et al. Enhanced<br />
immunogenicity of the preS region of hepatitis B<br />
surface antigen. Science, 1985: 228:1195<br />
Neurath AR, Kent SBH, Parker K, et al. Antibodies to<br />
a synthetic peptide from the preS2 120-145 region of<br />
the<br />
HBV<br />
envelope<br />
are<br />
virus<br />
neutralizing.<br />
Vaccine,4:35(1986).<br />
Marchou B, Picot N, Chavanet et al. Three week<br />
hepatitis B vaccination provides protective immunity.<br />
Vaccine 1993; 11:1383-5.<br />
<br />