Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
GOÙP PHAÀN NGHIEÂN CÖÙU SÖÏ TAÏO PHÖÙC CUÛA METHIONINE<br />
VÔÙI NGUYEÂN TOÁ VI LÖÔÏNG ÑOÀNG (Cu)<br />
Nguyeãn Hoaøng Haø*, Nguyeãn Thò Tuyeát Trinh*, Ca Thò Thuùy*, Nguyeãn Thaønh Trung*<br />
<br />
TOÙM TAÉT<br />
Ñoàng coù trong thaønh phaàn cuûa enzim, noù ñoùng vai troø quan troïng trong nhieàu chöùc naêng sinh lyù cuûa<br />
con ngöôøi vaø ñoäng vaät. Ñoàng caàn trong lónh vöïc phaùt trieån vaø baûo veä heä tim maïch, xöông, caáu taïo vaø chöùc<br />
naêng cuûa thaàn kinh trung öông vaø chöùc naêng taïo hoàng caàu bao goàm caû söï chuyeån hoùa saét. Gaàn nhö taát caû<br />
ion ñoàng trong dòch vaø teá baøo toàn taïi döôùi daïng lieân keát vôùi protein vaø ít hôn nhö laø hôïp chaát phöùc vôùi acid<br />
amin.<br />
Ñeà taøi khaûo saùt söï taïo thaønh phöùc chaát giöõa ñoàng vaø methionine ñöôïc thöïc hieän baèng phöông phaùp<br />
quang phoå töû ngoaïi – nhìn thaáy vaø öùng duïng ñeå ñònh löôïng methionine.<br />
<br />
SUMMARY<br />
RESEARCH COMPLEX – FORMATION OF METHIONINE WITH MICROELEMENT Cu<br />
Nguyen Hoang Ha, Nguyen Thi Tuyet Trinh, Ca Thi Thuy, Nguyen Thanh Trung<br />
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 1 - 5<br />
<br />
Copper, as a component of numerous cuproenzymes, play a vital role in many physiologic function<br />
in man and animals. Copper is involved the development and mantenance of cardiovascular and skeletal<br />
integrity, centra nervous system structure and function, and erythropoietic function including iron<br />
metabolism. Nearly all the copper ions in fluids and cells exists in a protein- bound form and lesser extent,<br />
as complexes with amino acids.<br />
The study on the complex formation between copper and methionine was carried out by UV-VIS<br />
spectrophotometry method and its use for quantitative determination.<br />
<br />
TOÅNG QUAN<br />
Methionine: (acid D,L-α-amino-γ-metyltiobutiric)<br />
<br />
H3C<br />
<br />
S<br />
<br />
CH2<br />
<br />
CH2<br />
<br />
CH<br />
<br />
C<br />
<br />
NH2 O<br />
Methionine laø boät tinh theå maøu traéng, coù muøi ñaëc<br />
tröng, vò hôi ngoït, hôi khoù tan trong nöôùc.<br />
Methionine laø moät acid amin thieát yeáu coù trong thaønh<br />
phaàn cuûa cheá ñoä aên vaø trong coâng thöùc cuûa caùc cheá<br />
phaåm ña acid amin ñeå nuoâi döôõng. Methionine taêng<br />
cöôøng toång hôïp gluthation vaø ñöôïc söû duïng thay theá<br />
cho acetylcystein ñeå ñieàu trò ngoä ñoäc paracetamol.<br />
Methionine söû duïng ñeå chöõa, phoøng caùc beänh vaø bò<br />
<br />
OH<br />
<br />
hay<br />
<br />
R<br />
<br />
CH<br />
<br />
COOH<br />
<br />
NH2<br />
ngoä ñoäc gan: sô gan, beänh gan do nhieãm arsenit,<br />
nhieãm cloroform, benzol vaø caùc hoùa chaát khaùc, beänh<br />
nghieän röôïu maõn tính. Methionine theå hieän coâng<br />
hieäu trong ñieàu trò beänh nhieãm môõ gan. Ngoaøi ra,<br />
methionine söû duïng ñeå trò beänh loaïn döôõng do thieáu<br />
protit ôû treû em vaø ngöôøi lôùn bò maéc beänh lî vaø caùc<br />
beänh nhieãm khuaån maõn tính. Ñoái vôùi beänh sô vöõa<br />
ñoäng maïch, methionine laøm giaûm cholesteron vaø<br />
taêng phospholipit trong maùu.<br />
<br />
* Khoa Khoa Hoïc Cô Baûn, Ñaïi Hoïc Y Döôïc - TP.HCM<br />
<br />
Khoa Hoïc Cô Baûn<br />
<br />
1<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
Nguyeân toá vi löôïng ñoàng (Cu)<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
thaønh melamin saéc toá cuûa da, ñoàng thôøi can thieäp vaøo<br />
hoaït ñoäng chuyeån hoùa moâ lieân keát cuõng nhö tham gia<br />
vaøo chuoãi hoâ haáp. Ñoàng ñoùng vai troø quan troïng trong<br />
chuyeån hoùa saét, thieáu ñoàng daãn tôùi roái loaïn chuyeån<br />
hoùa saét vaø daãn tôùi thieáu maùu.<br />
<br />
Ñoàng raát caàn thieát cho cô theå, nhöng vôùi haøm<br />
löôïng raát nhoû, dö ñoàng thöôøng gaëp hôn thieáu vaø raát<br />
nguy hieåm. Ñoàng laø hôïp phaàn caáu thaønh nhieàu<br />
enzime kim loaïi. Ñoàng hoaït ñoäng nhö coenzime, chaát<br />
daãn truyeàn thaàn kinh cuûa khaû naêng thöùc tænh vaø chuù<br />
yù. Noù cuõng laø coenzime caàn thieát cho quaù trình taïo<br />
Phöùc methionine vôùi Cu2+<br />
<br />
O<br />
<br />
O<br />
<br />
C<br />
H3C<br />
<br />
S<br />
<br />
CH2<br />
<br />
CH2<br />
<br />
O<br />
<br />
CH<br />
<br />
O<br />
Cu<br />
<br />
NH2<br />
<br />
C<br />
CH<br />
<br />
CH2 S<br />
<br />
CH2<br />
<br />
CH3<br />
<br />
H2N<br />
<br />
[Cu(Meth)2] laø phöùc chelat, trong ñoù ion Cu2+<br />
ñoùng vai troø laø chaát taïo phöùc vaø methionine laø caùc<br />
phoái töû. Moãi phaân töû methionine söû duïng caû hai<br />
nhoùm chöùc. Tröôøng hôïp thöù nhaát noù lieân keát vôùi ion<br />
Cu2+ qua nitô cuûa nhoùm amin theo cô cheá cho nhaän,<br />
tröôøng hôïp thöù 2 noù lieân keát qua oxy cuûa nhoùm<br />
carbonyl bôûi lieân keát coäng hoùa trò thoâng thöôøng.<br />
<br />
Phöùc methionin-Cu2+ goùp phaàn giaûi thích söï vaän<br />
chuyeån cuûa Cu2+ vaø methionin trong cô theå ngöôøi.<br />
Methionin laø acid amin quan troïng do tính chaát döôïc<br />
lyù cuõng nhö öùng duïng, nhöõng hieåu bieát veà phöùc<br />
methionin-Cu2+ goùp phaàn laøm saùng toû cô cheá taùc<br />
duïng cuûa methionin cuõng nhö cuûa nguyeân toá vi<br />
löôïng.<br />
<br />
ÖÙng duïng cuûa phöùc methionin-Cu2+<br />
Phöông phaùp phoå UV-VIS<br />
Nguoàn saùng<br />
<br />
hν<br />
<br />
Cuvet<br />
ñöïng<br />
maãu<br />
<br />
hν<br />
<br />
Ñôn saéc<br />
<br />
hν<br />
<br />
Thu<br />
böùc<br />
xaï<br />
<br />
Khuyeách<br />
ñaïi<br />
<br />
Phaùt hieän tín<br />
hieäu<br />
<br />
Sô ñoà toång quaùt cuûa maùy so maøu<br />
<br />
Ion Cu2+ taïo phöùc maøu xanh döông vôùi hai phaân<br />
töû methionin. Phöùc beàn khoaûng pH töø 2,0-3,0, coù<br />
λmax ôû 748nm. Döïa vaøo caùc döõ kieän naøy ta tính ñöôïc<br />
löôïng methionin coù trong cheá phaåm.<br />
Phöông phaùp Pope-stevens<br />
<br />
Nguyeân lyù<br />
<br />
ÔÛ moâi tröôøng dung dòch ñeäm borat hoaëc<br />
phosphat, caùc acid amin keát hôïp vôùi muoái ñoàng thaønh<br />
moät phöùc chaát “acid amin-ñoàng” hoøa tan theo phaûn<br />
öùng:<br />
<br />
O<br />
COOH<br />
R<br />
<br />
CH<br />
NH2<br />
<br />
2<br />
<br />
C<br />
<br />
HOOC<br />
<br />
+<br />
<br />
Cu2+ +<br />
<br />
O<br />
<br />
CH<br />
H2N<br />
<br />
R<br />
<br />
R<br />
<br />
O<br />
<br />
O<br />
Cu<br />
<br />
CH<br />
NH2<br />
<br />
C<br />
CH R<br />
<br />
H2N<br />
<br />
Chuyeân ñeà Khoa Hoïc Cô Baûn vaø Y Teá Coâng Coäng<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Ñònh löôïng Cu2+ trong phöùc chaát theo phöông<br />
phaùp ñònh löôïng baèng iod giaùn tieáp:<br />
2Cu2+ + 4KI<br />
<br />
Ñoà thò khaû o saù t khoaû ng tuyeá n tính<br />
<br />
2CuI + I2<br />
<br />
I2 + 2Na2S2O3<br />
<br />
1.1<br />
1<br />
<br />
Na2S4O6 + 2NaI<br />
<br />
0.9<br />
<br />
Töø ñoù tính ra haøm löôïng nitô acid amin trong<br />
maãu thöû.<br />
<br />
0.8<br />
<br />
KEÁT QUAÛ VAØ BAØN LUAÄN<br />
<br />
0.6<br />
<br />
0.7<br />
<br />
0.5<br />
<br />
Queùt böôùc soùng ñeå tìm böôùc soùng cöïc ñaïi (λmax)<br />
cuûa phöùc methionin-Cu2+<br />
Chuaån bò dung dòch phöùc methionin (0,08M) –<br />
Cu (0,04M). Tieán haønh queùt böôùc soùng töø 1100190nm, thu ñöôïc λmax = 748nm.<br />
2+<br />
<br />
Khaûo saùt söï thay ñoåi noàng<br />
methionin tham gia phaûn öùng<br />
<br />
ñoä<br />
<br />
Chuùng toâi giöõ noàng ñoä Cu2+ khoâng ñoåi, taêng daàn<br />
noàng ñoä methionin. Sau ñoù ño ñoä haáp thu cuûa phöùc<br />
chaát. Keát quaû thu ñöôïc nhö sau:<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
[Cu2+] (M)<br />
0,04 0,04 0,04 0,04 0,04 0,04<br />
[Methionin] (M) 0,02 0,04 0,06 0,08 0,10 0,12<br />
Ñoä haáp thu (A) 0,639 0,813 0,940 0,997 0,972 0,867<br />
<br />
0<br />
<br />
0.05<br />
<br />
0.1<br />
<br />
0.15<br />
<br />
[Methionine]<br />
<br />
Töø nhöõng keát quaû treân, chuùng toâi keát luaän, khi<br />
taêng tæ leä noàng ñoä methionin tham gia phaûn öùng thì<br />
coù söï taêng ñoä haáp thu cuûa phöùc, ñoàng thôøi coù söï dòch<br />
chuyeån cöïc ñaïi haáp thu veà böôùc soùng ngaén hôn vaø coù<br />
söï taêng cöôøng ñoä maøu cuûa phöùc taïo thaønh. Ñieàu naøy<br />
cho thaáy phaûn öùng taïo phöùc ñaõ xaûy ra. Vaø khoaûng<br />
noàng ñoä tuyeán tính öùng vôùi [methionin]: 0,01-0,08M<br />
Khaûo saùt thôøi gian taïo phöùc beàn<br />
Pha dung dòch phöùc vôùi noàng ñoä Cu2+ (0,04M)methionin (0,08M). Ño ñoä haáp thu cuûa phöùc theo thôøi<br />
gian taïo phöùc ta ñöôïc keát quaû sau:<br />
Ño lieàn<br />
1,043<br />
<br />
Sau 10 phuùt<br />
1,016<br />
<br />
Sau 20 phuùt<br />
0,934<br />
<br />
Sau 30 phuùt<br />
0,748<br />
<br />
Vôùi keát quaû treân ta thaáy neân ño lieàn maãu sau khi<br />
pha xong ñeå ñaït ñöôïc ñoä haáp thu toái öu.<br />
Xaùc ñònh gaàn ñuùng haèng soá beàn cuûa phaûn öùng taïo phöùc methionin-Cu2+ (0,08M –<br />
0,04M) baèng phöông phaùp ño quang phoå haáp thu UV-VIS.<br />
[Methionin]<br />
<br />
1<br />
[Methionin ]<br />
<br />
Abs phöùc<br />
<br />
0,02<br />
0,03<br />
0,04<br />
0,06<br />
0,08<br />
<br />
50<br />
33,33<br />
25<br />
16,66<br />
12,5<br />
<br />
0,650<br />
0,707<br />
0,770<br />
0,880<br />
0,980<br />
<br />
[Cu 2+ ]<br />
AbsCu 2+ .[Cu 2+ ] − Abs phöùc<br />
-<br />
<br />
0,0669<br />
0,0588<br />
0,0541<br />
0,0471<br />
0,0426<br />
<br />
[Cu2+] = 0,04M; Abs Cu2+ = 0,517; b = -3,937;<br />
tgα = -0,0006; β = 6,56.103<br />
<br />
Khoa Hoïc Cô Baûn<br />
<br />
3<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
<br />
0<br />
<br />
20<br />
<br />
60<br />
<br />
40<br />
<br />
-0.04<br />
<br />
Y<br />
<br />
-0.06<br />
<br />
α<br />
<br />
-0.08<br />
<br />
1<br />
<br />
Ñoä haáp thu (A)<br />
<br />
-0.02<br />
<br />
1.1<br />
<br />
X<br />
<br />
0<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
0.9<br />
0.8<br />
0.7<br />
0.6<br />
0.5<br />
0.4<br />
0<br />
<br />
Vôùi X:<br />
<br />
0.02<br />
<br />
0.04<br />
<br />
0.06<br />
<br />
1<br />
[Methionin ]<br />
<br />
Xaùc ñònh methionin trong döôïc phaåm<br />
daïng vieân nang.<br />
Xaùc ñònh theo phöông phaùp quang phoå<br />
UV-VIS<br />
Laäp ñoà thò chuaån<br />
<br />
Cho vaøo 5 bình ñònh möùc 10 ml chính xaùc 1 ml<br />
dung dòch Cu2+ 0,2M. Theâm chính xaùc vaøo caùc bình<br />
laàn löôït caùc theå tích: 1; 1,5; 2; 3; 4 ml dung dòch<br />
methionin 0,2M. Roài theâm nöôùc caát 2 laàn ñeán vaïch<br />
möùc, laéc ñeàu. Ño ñoä haáp thu cuûa caùc dung dòch chuaån<br />
naøy trong cuvet 1 cm. Keát quaû thu ñöôïc nhö sau:<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
0,02 0,03 0,04 0,06<br />
0,650 0,707 0,770 0,880<br />
<br />
0.1<br />
<br />
Chuaån bò maãu<br />
<br />
[Cu 2+ ]<br />
Y:<br />
AbsCu 2+ .[Cu 2+ ] − Abs phöùc<br />
<br />
Soá thöù töï<br />
[Methionin] (M)<br />
Abs<br />
<br />
0.08<br />
<br />
Methionin (M)<br />
<br />
5<br />
0,08<br />
0,980<br />
<br />
Ñoà thò ñöôøng chuaån: phöông trình tuyeán tính y<br />
= 5,5207x + 0,5434; R2 = 0.9985<br />
<br />
Caân chính xaùc 20 vieân nang methionin 250 mg<br />
(saûn xuaát taïi: coâng ty coå phaàn hoùa – döïoc phaåm<br />
MEKOPHAR, soá loâ saûn xuaát: 0070904), tính ra khoái<br />
löôïng trung bình cuûa moãi vieân 0,3086 g. Troän ñeàu,<br />
nghieàn mòn. Caân chính xaùc 0,4992 g ñem hoøa tan<br />
trong nöôùc caát hai laàn ñun noùng vaø ñònh möùc ñeán 50<br />
ml baèng nöôùc caát hai laàn. Ñeå yeân 30 phuùt, loïc qua<br />
giaáy loïc khoâ vaø höùng dung dòch loïc vaøo 1 bình khoâ<br />
khaùc. Thu ñöôïc dung dòch maãu.<br />
Caùch tieán haønh:<br />
<br />
Chuaån bò 3 bình ñònh möùc 10 ml, theâm vaøo moãi<br />
bình 1 ml dung dòch Cu2+ 0,2M vaø 8 ml dung dòch<br />
maãu. Ñònh möùc baèng nöôùc caát 2 laàn ñeán vaïch. Keát<br />
quaû thu ñöôïc nhö sau:<br />
2+<br />
<br />
[Cu ] (M)<br />
V dung dòch maãu (ml)<br />
Ñoä haáp thu (Abs)<br />
Ñoä haáp thu trung bình<br />
<br />
Bình 1<br />
0,02<br />
8<br />
0,773<br />
<br />
Bình 2<br />
0,02<br />
8<br />
0,774<br />
0,773<br />
<br />
Bình 3<br />
0,02<br />
8<br />
0,772<br />
<br />
Döïa vaøo ñoà thò chuaån tính ra haøm löôïng<br />
methionin coù trong 1 vieân nang laø:<br />
m = 245 ± 14 mg.<br />
<br />
Xaùc ñònh baèng phöông phaùp Pope –<br />
Stevens<br />
Chuaån bò dung dòch<br />
<br />
- Dung dòch thymolphatalein 0,25% trong coàn.<br />
- Hoãn dòch ñoàng photphat goàm 3 dung dòch, khi<br />
duøng pha vôùi nhau:<br />
<br />
4<br />
<br />
Chuyeân ñeà Khoa Hoïc Cô Baûn vaø Y Teá Coâng Coäng<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Dung dòch A: - CuCl2.2H2O 27,3g; nöôùc caát vöøa<br />
ñuû 1000 ml<br />
<br />
Haøm löôïng nitô acid amin trong 1000 ml chaát<br />
thöû nitô acid amin (g/l)<br />
<br />
Dung dòch B: - Na2HPO4.12H2O 64,5 g; NaOH 7,2<br />
g; nöôùc caát vöøa ñuû 2000 ml.<br />
Dung dòch C: - Na2HPO4.12H2O 64,5 g; nöôùc caát<br />
vöøa ñuû 1000 ml.<br />
Dung dòch treo ñoàng photphat goàm:<br />
Dung dòch A: 1 theå tích<br />
<br />
m = 0,00028(N – n)<br />
<br />
100 1000<br />
.<br />
V1 V2<br />
<br />
Vôùi:<br />
N: soá mol Na2S2O3 0,01N söû duïng ñeå ñònh löôïng<br />
maãu thöû.<br />
n: soá mol Na2S2O3 0,01N söû duïng ñeå ñònh löôïng<br />
maãu traéng.<br />
<br />
Dung dòch B: 1 theå tích<br />
<br />
V1: soá ml chaát thöû (ôû ñaây laø 10 ml)<br />
<br />
Dung dòch C: 4 theå tích<br />
Laéc ñeàu. Dung dòch treo naøy caàn chuaån bò 2, 3<br />
ngaøy khi duøng.<br />
- Acid acetic ñaäm ñaëc<br />
<br />
V2: soá ml dòch loïc (ôû ñaây 40 ml)<br />
Vaäy haøm löôïng methionin coù trong vieân nang<br />
methionin 250 mg:<br />
m = 240,2 ± 4,4 (mg)<br />
<br />
- Kali iodur tinh theå<br />
- Dung dòch NaOH 1N<br />
<br />
KEÁT LUAÄN<br />
<br />
- Dung dòch Na2S2O3 0,01N<br />
<br />
Sau moät thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi chuùng toâi ñaõ<br />
thu ñöôïc moät soá keát quaû:<br />
<br />
- Dung dòch hoà tinh boät 1% trong nöôùc.<br />
Caùch tieán haønh<br />
<br />
Cho vaøo bình ñònh möùc 100 ml: chaát thöû 5 ml,<br />
thymolphtalein: 4 gioït. Nhoû töøng gioït NaOH 1N cho<br />
ñeán khi coù maøu xanh nhaït. Cho 30 ml dung dòch treo<br />
ñoàng photphat vaø theâm nöôùc caát vöøa ñuû 100 ml<br />
(löôïng ñoàng photphat phaûi chaéc chaén thöøa ñoái vôùi<br />
löôïng acid amin). Laéc kyõ, ñeå yeân 5 phuùt, loïc qua giaáy<br />
loïc khoâ.<br />
Cho vaøo bình noùn dung tích 100 ml: dòch loïc 40<br />
ml, acid acetic ñaäm ñaëc 2 ml, KI tinh theå 2 g. Chuaån<br />
ñoä iod ñöôïc giaûi phoùng ra baèng Na2S2O3 0,01N cho<br />
ñeán vaøng nhaït cho theâm 1 ml hoà tinh boät vaø tieáp tuïc<br />
chuaån ñoä baèng Na2S2O3 0,01N cho ñeán maát maøu hoaøn<br />
toaøn.<br />
Laøm song song moät maãu traéng, trong ñoù 400 ml<br />
nöôùc caát 2 laàn thay cho 40 ml dòch loïc.<br />
<br />
- Ñoä haáp thu cuûa phöùc methionin – ñoàng phuï<br />
thuoäc tuyeán tính vaøo noàng ñoä cuûa methionin. Vì vaäy<br />
coù theå söû duïng ñeå xaùc ñònh ñònh löôïng methionin<br />
trong caùc cheá phaåm.<br />
- Xaùc ñònh ñöôïc löôïng methionin coù trong thuoác<br />
methionin baèng phoå UV-VIS vaø baèng phöông phaùp<br />
hoùa hoïc. Keát quaû thu ñöôïc coù theå chaáp nhaän ñöôïc<br />
theo tieâu chuaån cuûa döôïc ñieån Vieät Nam, 2002, NXB<br />
Haø Noäi.<br />
<br />
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
4.<br />
<br />
Tính keát quaû<br />
<br />
VNa 2S2O3<br />
Maãu 1<br />
Maãu 2<br />
Maãu 3<br />
<br />
- Ño ñöôïc phoå cuûa phöùc methionin vôùi Cu2+ theo<br />
tyû leä noàng ñoä 2:1 coù giaù trò böôùc soùng cöïc ñaïi khaùc vôùi<br />
phoå rieâng cuûa methionin vaø ion Cu2+.<br />
<br />
3,30<br />
3,10<br />
3,40<br />
<br />
Khoa Hoïc Cô Baûn<br />
<br />
3,20<br />
3,20<br />
3,30<br />
<br />
Vtb<br />
<br />
(ml)<br />
3,30<br />
3,20<br />
3,30<br />
<br />
3,267<br />
3,167<br />
3,333<br />
<br />
5.<br />
6.<br />
<br />
Döôïc ñieån Vieät Nam, NXB Haø Noäi, 176 – 177, 2002<br />
British Pharmacopoeia 2001<br />
Döôïc thö quoác gia Vieät Nam – Boä y teá, 678, Haø Noäi<br />
2002<br />
Jean – Paul Curtay Josette Lyon, Baùch khoa toaøn toaøn<br />
thö veà vitamin, muoái khoaùng vaø caùc nguyeân toá vi<br />
löôïng, NXB Y hoïc, 271 (2001).<br />
Osterberg R. J. Biol. Chem, 243 (1968).<br />
Phaïm Vaên Soå, Buøi Thò Nhö Thuaän, Kieåm nghieäm<br />
löông thöïc thöïc phaåm, NXB Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät,<br />
141 (1975).<br />
<br />
5<br />
<br />