Khảo sát tính an toàn của viên nang cứng ngưu tất – đan sâm - tam thất trên thực nghiệm

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 4 * 2019<br /> <br /> <br /> KHẢO SÁT TÍNH AN TOÀN CỦA VIÊN NANG CỨNG<br /> NGƯU TẤT – ĐAN SÂM - TAM THẤT TRÊN THỰC NGHIỆM<br /> Nguyễn Thanh Tuấn*, Nguyễn Thị Sơn**, Trần Kim Trang***<br /> TÓM TẮT<br /> Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu thực nghiệm được thực hiện để xác định tính an toàn của viên MIX,<br /> một chế phẩm kết hợp dược liệu (Ngưu tất, Đan sâm, Tam thất), nhằm bổ sung vào danh mục thuốc điều trị hạ<br /> lipid máu có nguồn gốc từ thảo dược.<br /> Đối tượng - Phương pháp nghiên cứu: Viên MIX bào chế tại Công ty cổ phần Dược Lâm Đồng<br /> (LADOPHAR). Nghiên cứu thực nghiệm khảo sát độc tính cấp và độc tính bán trường diễn của viên MIX trên<br /> chuột nhắt trắng. Khảo sát độc tính cấp: Chuột chia thành nhiều lô, mỗi lô sẽ nhận cùng một liều chất khảo sát.<br /> Đánh giá dựa vào phản ứng sống hay chết nhận thấy ở mỗi chuột trong nhóm sau 72 giờ. Theo dõi tiếp 14 ngày<br /> ghi nhận triệu chứng bất thường. Khảo sát độc tính bán trường diễn: Lô thử nghiệm cho chuột uống thuốc liều 4<br /> viên/kg liên tục trong 2 tháng, thực hiện song song với lô chứng uống nước cất. Lấy máu xét nghiệm trước và<br /> sau thử nghiệm, xét nghiệm đại thể (gan, tim, thận) sau kết thúc thử nghiệm. Các chỉ tiêu đánh giá: Trọng lượng<br /> cơ thể, trọng lượng cơ quan, huyết học, chức năng gan, chức năng thận.<br /> Kết quả: Với liều 32 viên/kg thể trọng chuột là liều cao nhất có thể bơm qua kim mà không làm chết chuột.<br /> Theo dõi chuột thử nghiệm trong vòng 72 giờ và tiếp tục trong 14 ngày, các chuột đều sinh hoạt bình thường.<br /> Sau 2 tháng uống viên MIX liều 4 viên/kg thể trọng. Trọng lượng chuột của lô thử nghiệm tăng có sự khác biệt<br /> đạt ý nghĩa thống kê so với lô chứng. Các thông số huyết học, sinh hóa (GOT, GPT, urea, creatinin), trọng lượng<br /> và vi thể (gan, tim, thận) của lô thử nghiệm không có sự khác biệt đạt ý nghĩa thống kê so với lô chứng ở cùng<br /> thời điểm khảo sát.<br /> Kết luận: Viên MIX không có độc tính cấp trên đường uống. Viên MIX liều 4 viên/kg không có biểu hiện<br /> bất thường qua các thông số khảo sát độc tính bán trường diễn trên chuột nhắt trắng.<br /> Từ khóa: ngưu tất, đan sâm, tam thất, chuột nhắt, độc tính<br /> ABSTRACT<br /> TOXICITY EFFECT OF MIX CAPSULE (ACHYRANTHES BIDENTATA- SALVIA MILTIORRHIZA-<br /> PANAXNOTOGINSENG) IN MICE<br /> Nguyen Thanh Tuan, Nguyen Thi Sơn, Tran Kim Trang<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 – No. 4 - 2019: 250 - 255<br /> Objectives: Experimental study is conducted in the aim of evaluating the toxicity effect of MIX capsule, a<br /> pharmaceutical preparation of herbals (Achyranthes bidentata, Salvia miltiorrhiza, Panaxnotoginseng), in mice.<br /> Materials - Methods: MIX capsule was prepared at Lam Dong Pharmaceutical Company (LADOPHAR).<br /> Acute toxicity test: mice divided into several groups, each group was given the same dose of MIX. The result<br /> based on survival or death reaction in each mice group after 72 hours. Symptoms in mice were noted in 14<br /> following days. Sub-chronic toxicity test: the test group with dose of 4 capsules/kg body weight for 2 months<br /> continuously. Blood in mice were checked before and after the test, organs (liver, heart, kidney) were checked at the<br /> end of the test. Evaluation criteria: Body weight, organ weight, hematology, liver function, kidney function.<br /> *Phòng khám Đa khoa Hoàn Hảo TP. Hồ Chí Minh<br /> **Khoa Y Học Cổ Truyền Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> ***Khoa Y Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: ThS. Nguyễn Thanh Tuấn ĐT: 0913123348 Email: tuandhyd@yahoo.com<br /> <br /> 250 Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 4 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Results: No acute toxicity found with the highest possible dose 32 capsules/kg body weight. Monitoring the<br /> mice for 72 hours and continuing for 14 days, the mice were survival. After 2 months of taking MIX dose of 4<br /> capsules/kg body weight. The weight of mice in the test group was increased significantly compared with the<br /> control group. No statistical differences of SGOT, SGPT, urea, creatinine, organ weight and microscopy (liver,<br /> heart, kidney) after 2 months of taking MIX dose of 4 capsules/kg.<br /> Conclusion: MIX capsule with dose of 32 capsules/kg body weight had shown no acute toxicity. MIX dose<br /> of 4 capsules /kg is safe for 2 months treatment on white mice.<br /> Key words: achyranthes bidentata, salvia miltiorrhiza, panaxnotoginseng, mice, toxicity<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ Động vật nghiên cứu<br /> Xu hướng điều trị rối loạn lipid máu hiện Chuột nhắt trắng (chủng Swiss albino, 5-6<br /> nay là hướng về thuốc có nguồn gốc tự nhiên tuần tuổi, trọng lượng trung bình 20 ± 2 g) được<br /> cung cấp bởi Viện Vắc xin và Sinh phẩm Y tế<br /> vừa mang lại hiệu quả điều trị, vừa giảm được<br /> Nha Trang. Chuột được nuôi bằng thực phẩm<br /> tác dụng phụ và chi phí điều trị. Nhằm góp<br /> viên được cung cấp bởi Viện Vắc xin và Sinh<br /> phần hiện đại hóa thuốc Y học cổ truyền, sự tiện<br /> phẩm Y tế Nha Trang, nước uống đầy đủ và<br /> ích cho người sử dụng. Bài thuốc tân phương được để ổn định 1 tuần trước thực nghiệm. Thể<br /> được phối ngũ dựa theo tác dụng dược lý Y học tích cho uống trong thử nghiệm không quá 0,5<br /> hiện đại và lý luận Y học cổ truyền có thành ml/một chuột.<br /> phần gồm 3 vị thuốc dễ tìm trong cộng đồng có Phương pháp nghiên cứu<br /> tác dụng hạ lipid máu tốt (Ngưu tất, Đan sâm,<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Tam thất)(3), được bào chế dưới dạng viên nang.<br /> Nghiên cứu thí nghiệm khảo sát độc tính cấp<br /> Với mong muốn tìm kiếm một chế phẩm có tác<br /> và độc tính bán trường diễn của viên MIX trên<br /> dụng điều trị hiệu quả và góp phần bổ sung vào<br /> chuột nhắt trắng(1,3).<br /> danh mục thuốc điều trị hạ lipid máu có nguồn<br /> Khảo sát độc tính cấp<br /> gốc từ thảo dược. Vì vậy, mục tiêu trong nghiên<br /> Chuột nhắt chia thành các lô tương tự,<br /> cứu này nhằm khảo sát tính an toàn của thuốc<br /> những chuột ở cùng một lô sẽ nhận cùng một<br /> trên thực nghiệm, để có dữ liệu khoa học cho<br /> liều chất khảo sát. Sự đánh giá dựa vào phản<br /> những nghiên cứu tiếp theo. ứng toàn ứng hay bất ứng (sống hay chết) nhận<br /> ĐỐITƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU thấy ở mỗi chuột trong nhóm sau 72 giờ. Chuột<br /> Đối tượng nghiên cứu được tiếp tục theo dõi sau 14 ngày uống để ghi<br /> Nguyên liệu nhận những triệu chứng bất thường (nếu có).<br /> Xác định liều thấp nhất không làm chết<br /> Viên nang cứng Ngưu tất – Đan sâm – Tam<br /> chuột và liều làm chết 100% chuột. Từ đó, suy ra<br /> thất (viên MIX) được bào chế tại Công ty cổ<br /> liều LD50 được tính theo công thức Behrens-Karber.<br /> phần Dược Lâm Đồng (LADOPHAR). Hàm<br /> Phương pháp khảo sát độc tính bán trường diễn<br /> lượng 430 mg/viên, đạt tiêu chuẩn chất lượng<br /> Mẫu thử nghiệm được cho chuột uống thuốc<br /> để thử nghiệm. Viên được tháo bỏ vỏ nang,<br /> liên tiếp trong 2 tháng với liều 4 viên/kg (tương<br /> cân trọng lượng bột viên của 10 viên và lấy<br /> đương với liều quy đổi trên người 50 kg là 17<br /> khối lượng trung bình 01 viên. Bột viên được<br /> viên/ngày, gấp khoảng 4 lần liều dự kiến sử<br /> hòa trong nước cất và cho chuột uống. Liều<br /> dụng). Thực hiện song song với lô chứng (cho<br /> thử nghiệm được quy theo số lượng viên uống nước cất).<br /> uống/kg thể trọng chuột. Lấy 0,5 ml máu tĩnh mạch ở đuôi chuột xét<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Y Học Cổ Truyền 251<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 4 * 2019<br /> <br /> nghiệm (lấy máu vào buổi sáng trước khi cho thể trọng chuột là liều cao nhất có thể bơm qua<br /> chuột ăn). Mỗi mẫu máu chuột chỉ được sử dụng kim mà không làm chết chuột, còn gọi là Dmax.<br /> cho 2 xét nghiệm sinh hóa(6). Theo dõi chuột thử nghiệm trong vòng 72 giờ<br /> Thời điểm xét nghiệm: Trước thử nghiệm, sau khi cho uống, nhận thấy chuột không có<br /> sau 1 tháng và sau 2 tháng thử nghiệm. Riêng biểu hiện hành vi bất thường, và sinh hoạt bình<br /> các xét nghiệm đại thể lấy gan, tim, thận tiến thường. Theo dõi tiếp tục trong 14 ngày, các<br /> hành sau kết thúc thử nghiệm. chuột đều sinh hoạt bình thường.<br /> Các chỉ tiêu đánh giá: Trọng lượng cơ thể, Kết quả khảo sát độc tính bán trường diễn<br /> trọng lượng cơ quan (gan, tim, thận), các thông Kết quả Bảng 2 cho thấy:<br /> số huyết học (hồng cầu, hemoglobin, Số lượng hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu, hàm<br /> hematocrit, bạch cầu, tiểu cầu), các thông số<br /> lượng hemoglobin, hematocrit ở lô chứng cho<br /> sinh hóa chức năng gan (GOT, GPT), chức<br /> uống nước cất và lô thử cho uống viên MIX ở<br /> năng thận (creatinin, urea)(3,4,5).<br /> các thời điểm sau 1 tháng và 2 tháng tăng đạt ý<br /> Các thông số theo dõi<br /> nghĩa thống kê so với trước thử nghiệm. Tuy<br /> Theo dõi thể trọng chuột. nhiên không có sự khác biệt giữa lô chứng và<br /> Các thông số huyết học: được ghi nhận bằng lô thử ở cùng một thời điểm. Như vậy viên<br /> máy phân tích huyết học tự động CELL - DYN MIX liều 4 viên/kg sau 2 tháng cho uống<br /> 1700 (USA).<br /> không ảnh hưởng đến số lượng hồng cầu, bạch<br /> Các thông số sinh hóa: chức năng gan (GOT,<br /> cầu, tiểu cầu, hàm lượng hemoglobin,<br /> GPT), chức năng thận (urea, creatinin).<br /> hematocrit trong máu.<br /> Bộ kít định lượng sinh hóa được cung cấp<br /> Nồng độ GOT, GPT, hàm lượng urea,<br /> bởi hãng Human Co., Germany.<br /> creatinin ở ở lô chứng cho uống nước cất và lô<br /> Trọng lượng tương đối của gan, tim, thận.<br /> thử cho uống viên MIX ở các thời điểm sau 1<br /> Giải phẫu vi thể: các khảo sát vi thể mô gan,<br /> tháng và 2 tháng không có sự khác biệt đạt ý<br /> tim, thận được thực hiện tại Khoa Giải phẫu<br /> nghĩa thống kê so với trước thử nghiệm. Không<br /> bệnh, Bệnh viện Chợ Rẫy TP. Hồ Chí Minh.<br /> có sự khác biệt đạt ý nghĩa thống kê của nồng độ<br /> Phương pháp xử lý thống kê số liệu thực nghiệm<br /> GOT, GPT, hàm lượng urea, creatinin giữa lô<br /> Các số liệu được biểu thị bằng trị số trung<br /> chứng và lô thử uống viên MIX liều 4 viên/kg ở<br /> bình M ± SEM (Standard Error of the Mean – sai<br /> cùng một thời điểm. Như vậy viên MIX liều 4<br /> số chuẩn của giá trị trung bình) và được xử lý<br /> thống kê dựa vào phép kiểm One–Way ANOVA viên /kg sau 2 tháng cho uống không ảnh hưởng<br /> và hậu kiểm bằng Student-Newman-Keuls test lên nồng độ GOT, GPT, hàm lượng urea,<br /> (phần mềm SigmaStat-3.5, USA). Kết quả thử creatinin trong máu.<br /> nghiệm đạt ý nghĩa thống kê với độ tin cậy 95% Trọng lượng chuột của lô chứng cho uống<br /> khi P