KIEÁN THÖÙC – THAÙI ÑOÄ – THÖÏC HAØNH VEÀ SÖÙC KHOÛE SINH SAÛN<br />
CUÛA HOÏC SINH PHOÅ THOÂNG TRUNG HOÏC TP.HCM NAÊM 2004<br />
Dieäp Töø Myõ*, Nguyeãn Vaên Lô**<br />
<br />
TOÙM TAÉT<br />
Ñaây laø moät nghieân cöùu caét ngang treân 444 hoïc sinh phoå thoâng trung hoïc (PTTH) Tp.HCM vaøo naêm<br />
2004 nhaèm xaùc ñònh tæ leä hoïc sinh coù kieán thöùc, thaùi ñoä vaø thöïc haønh veà söùc khoûe sinh saûn. Keát quaû cho<br />
thaáy tæ leä hoïc sinh coù kieán thöùc veà caùc beänh laây truyeàn qua ñöôøng tình duïc chieám 68,9% vaø caùch phoøng<br />
ngöøa beänh laây truyeàn qua ñöôøng tình duïc laø 64,7%. Hôn ½ hoïc sinh khoâng coù kieán thöùc veà caùc bieän phaùp<br />
traùnh thai (57,2%), veà beänh phuï khoa (76,1%). Kieán thöùc cuûa hoïc sinh veà caùc beänh chæ döøng laïi ôû möùc keå<br />
teân beänh. Ña soá hoïc sinh ñeàu coù thaùi ñoä ñoái xöû ñuùng ñaén vôùi ngöôøi maéc beänh laây truyeàn qua ñöôøng tình<br />
duïc (88,2%) vaø coù thaùi ñoä khoâng chaáp nhaän vieäc quan heä tình duïc tröôùc hoân nhaân (80,9%). Chæ coù 74,6%<br />
hoïc sinh nöõ coù thöïc haønh ñuùng veà veä sinh kinh nguyeät. Nghieân cöùu coøn cho thaáy gaàn ¼ hoïc sinh coù ngöôøi<br />
yeâu (23,2%) vaø tæ leä hoïc sinh coù quan heä tình duïc laø 3,2% (ñöôïc ghi nhaän cao hôn ôû nhoùm hoïc sinh nam, ôû<br />
nhoùm coù thaùi ñoä chaáp nhaän vieäc quan heä tình duïc tröôùc hoân nhaân).<br />
Trong nghieân cöùu naøy, 86,7% hoïc sinh coù nhu caàu tieáp nhaän theâm thoâng tin veà giôùi tính vaø söùc khoûe<br />
sinh saûn. Tuy nhieân chæ coù 53,2% nöõ sinh vaø 32,9% nam sinh coù tham gia caùc lôùp taäp huaán veà ñeà taøi naøy.<br />
<br />
SUMMARY<br />
KNOWLEDGE, ATTITUDE, AND PRACTICE OF REPRODUCTIVE HEALTH AMONG<br />
HIGH SCHOOL STUDENTS IN HO CHI MINH CITY IN 2004<br />
Diep Tu My, Nguyen Van Lo * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 68 – 71<br />
<br />
A cross-sectional study was conducted among 444 high school students in HCMC in 2004 to<br />
determine the proportion of pupils having knowledge, attitude, and practice of reproductive health. The<br />
proportion of students having knowledge of venereal diseases was 68,9% and having knowledge of<br />
preventive measures was 64,7%. Over half of students had no knowledge of contraceptive methods<br />
(57,2%), and 76,1% students had no knowledge of gynaecological diseases. The knowledge of students<br />
was rather limited, they can only recall the name of diseases. Almost all students (88,2%) had good<br />
attitude in dealing with people who get the venereal disease. And 80,9% students had attitude to disagree<br />
on premarital sex. The proportion of schoolgirls having right menstrual hygiene was 74,6%. Thereto, this<br />
study still showed nearly a quarter of students having lover (23,2%), and 3,2% students have had<br />
premarital sex (likely to be higher among the group of male, having attitude to agree on premarital sex).<br />
In this study, 86,7% students want more information on sexual and reproductive health. However,<br />
only 53,2% schoolgirls and 32,9% schoolboys attended courses in any of these topics.<br />
<br />
ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br />
Vaán ñeà thai saûn vaø sinh ñeû ôû löùa tuoåi vò thaønh<br />
nieân thöôøng daãn ñeán nhöõng haäu quaû nghieâm troïng.<br />
Theo baùo caùo naêm 2002 cuûa WHO, 11% vò thaønh nieân<br />
Vieät Nam coù quan heä tình duïc tröôùc hoân nhaân trong<br />
<br />
ñoù coù 34% khoâng söû duïng bieän phaùp traùnh thai naøo.<br />
Do quan heä tình duïc khoâng ñöôïc baûo veä ñang gia<br />
taêng neân möùc ñoä thònh haønh cuûa caùc beänh laây truyeàn<br />
qua ñöôøng tình duïc (BLTQÑTD) cuõng gia taêng. Ñieàu<br />
naøy ñöôïc theå hieän roõ trong baùo caùo cuûa Vieän Da Lieãu<br />
Trung Öông veà soá hoïc sinh, sinh vieân maéc caùc<br />
<br />
* Boä moân Daân Soá - Thoáng Keâ Y Hoïc, khoa Y Teá Coâng Coäng, ÑH Y Döôïc Tp.HCM.<br />
<br />
68<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br />
<br />
BLTQÑTD taêng töø 575 ca (1999) leân 7..391 ca<br />
(2001)(3). Theo thoáng keâ môùi nhaát cuûa Vieän Nghieân<br />
Cöùu Giaùo Duïc cho thaáy, haøng naêm coù khoaûng<br />
300.000 löôït thanh nieân chöa keát hoân naïo phaù thai vaø<br />
gaàn 20% treû sinh ra bôûi nhöõng baø meï döôùi 19 tuoåi (2).<br />
Xuaát phaùt töø thöïc teá treân, vieäc chaêm soùc söùc khoûe<br />
sinh saûn cho vò thaønh nieân ñaõ vaø ñang trôû thaønh vaán<br />
ñeà caàn ñöôïc quan taâm nhieàu hôn ôû nöôùc ta. Ñaõ ñeán luùc<br />
khoâng phaûi ñaén ño veà vieäc coù caàn giaùo duïc söùc khoûe<br />
sinh saûn cho vò thaønh nieân hay khoâng maø laø giaùo duïc<br />
noäi dung gì vaø nhö theá naøo. Vieäc tieán haønh ñaùnh giaù<br />
kieán thöùc – thaùi ñoä – thöïc haønh veà söùc khoûe sinh saûn<br />
laøm cô sôû cho coâng taùc naøy laø khoâng theå thieáu.<br />
Nghieân cöùu naøy ñöôïc thöïc hieän nhaèm xaùc ñònh<br />
tæ leä hoïc sinh PTTH Tp.HCM coù kieán thöùc – thaùi ñoä<br />
– thöïc haønh ñuùng veà söùc khoûe sinh saûn; vaø moái<br />
lieân quan giöõa thöïc haønh chaêm soùc söùc khoûe sinh<br />
saûn vôùi tuoåi, giôùi, trình ñoä hoïc vaán, ñieàu kieän soáng<br />
cuûa hoïc sinh.<br />
<br />
ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP<br />
Nghieân cöùu ñöôïc thieát keá theo phöông phaùp caét<br />
ngang moâ taû vôùi daân soá muïc tieâu laø hoïc sinh PTTH<br />
Tp.HCM naêm hoïc 2003 – 2004. Vôùi ñoä tin caäy 95% vaø<br />
tæ leä öôùc löôïng laø 50%, sai soá aán ñònh laø 5%, ôû möùc yù<br />
nghóa 5%; coäng vôùi 10% côõ maãu ñeå truø lieäu cho<br />
nhöõng soá lieäu bò maát hoaëc nhöõng tröôøng hôïp töø choái<br />
nghieân cöùu, ta ñöôïc côõ maãu laø 440. Maãu ñöôïc choïn<br />
theo phöông phaùp cuïm nhieàu baäc baèng caùch ruùt<br />
thaêm ngaãu nhieân.<br />
Bieán soá nghieân cöùu bao goàm caùc bieán soá neàn<br />
(tuoåi, giôùi, trình ñoä hoïc vaán, ñieàu kieän soáng, coù ngöôøi<br />
yeâu, coù nhu caàu tieáp nhaän theâm thoâng tin veà söùc<br />
khoûe sinh saûn), caùc bieán soá kieán thöùc (sinh lyù tuoåi daäy<br />
thì, bieän phaùp traùnh thai, BLTQÑTD, caùch phoøng<br />
ngöøa BLTQÑTD, beänh phuï khoa), thaùi ñoä (ñoái xöû vôùi<br />
ngöôøi maéc BLTQÑTD, ñoái vôùi vieäc quan heä tình duïc<br />
tröôùc hoân nhaân), thöïc haønh (tham gia lôùp taäp huaán<br />
veà söùc khoûe sinh saûn, quan heä tình duïc vaø söû duïng<br />
bieän phaùp traùnh thai trong quan heä tình duïc tröôùc<br />
hoân nhaân).<br />
Döõ kieän ñöôïc thu thaäp baèng baûng caâu hoûi töï<br />
ñieàn. Sau khi loaïi tröø caùc phieáu ghi thieáu caùc thoâng<br />
<br />
tin cô baûn, nhöõng phieáu ñaït seõ ñöôïc nhaäp lieäu vaø xöû lyù<br />
baèng phaàn meàm thoáng keâ y hoïc Epi – Info phieân baûn<br />
2002. Söû duïng thoáng keâ moâ taû ñeå tính taàn soá vaø tæ leä<br />
cuûa caùc bieán soá vaø pheùp kieåm χ2 ôû möùc yù nghóa 5% ñeå<br />
xeùt moái lieân heä giöõa caùc ñaëc tính cuûa maãu vôùi thöïc<br />
haønh cuûa hoïc sinh.<br />
<br />
KEÁT QUAÛ<br />
Caùc ñaëc tính cuûa maãu<br />
Côõ maãu ñöôïc öôùc löôïng laø 440 nhöng treân thöïc<br />
teá thu thaäp ñöôïc 444 maãu phuø hôïp caùc tieâu chí choïn<br />
maãu.<br />
Baûng 1: Caùc ñaëc tính cuûa maãu nghieân cöùu<br />
Ñaëc tính<br />
Giôùi tính<br />
(n = 444)<br />
Tuoåi (n = 444)<br />
Trình ñoä hoïc vaán (n<br />
= 444)<br />
Ñieàu kieän soáng (n =<br />
444)<br />
Coù ngöôøi yeâu<br />
(n = 444)<br />
Nhu caàu nhaän thoâng<br />
tin veà SKSS(n = 444)<br />
<br />
Nam<br />
Nöõ<br />
< 18<br />
≥ 18<br />
Lôùp 10<br />
Lôùp 11<br />
Lôùp 12<br />
Soáng vôùi cha meï<br />
Soáng vôùi hoï haøng,<br />
ngöôøi quen<br />
Coù<br />
Chöa<br />
Coù<br />
Khoâng<br />
<br />
n<br />
164<br />
280<br />
394<br />
50<br />
128<br />
170<br />
146<br />
420<br />
24<br />
<br />
(%)<br />
(36,9)<br />
(63,1)<br />
(88,7)<br />
(11,3)<br />
(28,8)<br />
(38,3)<br />
(32,9)<br />
(94,6)<br />
(5,4)<br />
<br />
103<br />
341<br />
385<br />
59<br />
<br />
(23,2)<br />
(76,8)<br />
(86,7)<br />
(13,3)<br />
<br />
Nguoàn thoâng tin veà SKSS<br />
Baûng 2: Tæ leä caùc nguoàn thoâng tin veà SKSS<br />
Nguoàn thoâng tin<br />
Saùch baùo<br />
Truyeàn hình<br />
Nhaø tröôøng<br />
Ngöôøi thaân<br />
Nhaân vieân y teá<br />
Baïn beø<br />
Nguoàn khaùc<br />
Toång coäng<br />
<br />
n<br />
165<br />
132<br />
53<br />
38<br />
23<br />
33<br />
0<br />
444<br />
<br />
(%)<br />
(37,2)<br />
(29,7)<br />
(11,9)<br />
(8,6)<br />
(5,2)<br />
(7,4)<br />
(0,0)<br />
(100)<br />
<br />
Kieán thöùc veà SKSS<br />
Baûng 3: Tæ leä hoïc sinh coù kieán thöùc veà SKSS<br />
Kieán thöùc<br />
Sinh lyù TDT (n = 444)<br />
BPTT (n = 444)<br />
BLTQÑTD (n = 444)<br />
Phoøng ngöøa (n = 306)<br />
Beänh phuï khoa (n = 208)<br />
<br />
n<br />
158<br />
190<br />
306<br />
198<br />
67<br />
<br />
(%)<br />
(36,5)<br />
(42,8)<br />
(68,9)<br />
(64,7)<br />
(23,9)<br />
<br />
69<br />
<br />
Thaùi ñoä cuûa hoïc sinh<br />
<br />
(88,7%). Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi caáu truùc tuoåi cuûa hoïc<br />
sinh PTTH.<br />
<br />
Baûng 4: Thaùi ñoä cuûa hoïc sinh<br />
Thaùi ñoä<br />
n<br />
Ñoái xöû vôùi ngöôøi maéc BLTQÑTD (n = 444)<br />
Gaàn guõi, ñoäng vieân<br />
333<br />
Chaêm soùc<br />
59<br />
Xa laùnh<br />
22<br />
Caùch ly<br />
30<br />
Ñoái vôùi vieäc QHTD tröôùc hoân nhaân (n = 444)<br />
Taát yeáu<br />
16<br />
Bình thöôøng<br />
69<br />
Khoâng chaáp nhaän<br />
206<br />
Tuyeät ñoái khoâng CN<br />
153<br />
<br />
(%)<br />
(75,0)<br />
(13,2)<br />
(5,0)<br />
(6,8)<br />
(3,6)<br />
(15,5)<br />
(46,4)<br />
(34,5)<br />
<br />
Thöïc haønh cuûa hoïc sinh<br />
Baûng 5: Thöïc haønh cuûa hoïc sinh<br />
Thöïc haønh<br />
VS kinh nguyeät (n = 280)<br />
<br />
n<br />
209<br />
<br />
(%)<br />
(74,6)<br />
<br />
Taäp huaán SKSS (n= 444)<br />
<br />
203<br />
<br />
(45,7)<br />
<br />
14<br />
<br />
(3,2)<br />
<br />
6<br />
<br />
(42,9)<br />
<br />
QHTD (n = 444)<br />
Söû duïng BPTT (n = 14)<br />
<br />
Moái lieân heä giöõa caùc ñaëc tính cuûa hoïc<br />
sinh vôùi thöïc haønh veà SKSS<br />
Baûng 6: Caùc yeáu toá lieân quan vôùi TH tham gia taäp<br />
huaán SKSS<br />
Thöïc haønh<br />
Coù<br />
Khoâng<br />
<br />
Ñaëc tính<br />
Giôùi tính<br />
Trình<br />
ñoä<br />
hoïc vaán<br />
<br />
Nam<br />
Nöõ<br />
Lôùp 10<br />
Lôùp 11<br />
Lôùp 12<br />
<br />
54<br />
149<br />
85<br />
64<br />
54<br />
<br />
110<br />
131<br />
43<br />
106<br />
92<br />
<br />
P<br />