Một số yếu tố liên quan đến nạo phá thai ở phụ nữ có thai lần đầu tại TP. Hồ Chí Minh

| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> Moät soá yeáu toá lieân quan ñeán naïo phaù thai<br /> ôû phuï nöõ coù thai laàn ñaàu<br /> taïi TP. Hoà Chí Minh<br /> Ths. Huyø<br /> nh NguyӉn<br /> Nguyeãn Khánh<br /> KhaùnhTrang<br /> Trang*<br /> HuǤnh<br /> vàvaø<br /> CScs<br /> <br /> Ghi nhaän coù hôn 680.000 nöõ naïo phaù thai trong 6 thaùng ñaàu naêm 1998, trong ñoù coù ñeán 70-88% töø<br /> 15 ñeán 24 chöa töøng söû duïng caùc bieän phaùp traùnh thai. Ñeå tìm caùc yeáu toá lieân quan ñeán vieäc ñi phaù<br /> thai trong soá nhöõng phuï nöõ tuoåi töø 16- 38, mang thai laàn ñaàu tieân moät nghieân cöùu beänh chöùng ñöôïc<br /> tieán haønh taïi Beänh vieän Töø Duõ vaø phoøng khaùm cuûa Tröôøng Nöõ hoä sinh ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh töø<br /> thaùng 6 ñeán thaùng 9 naêm 2001. Caùc hoïc sinh nöõ hoä sinh ñaõ qua huaán luyeän, phoûng vaán tröïc dieän 87<br /> phuï nöõ ñeán xin phaù thai vaø 81 thai phuï ñeán thaêm thai baèng nhöõng baûng caâu hoûi ñöôïc bieân soaïn saün.<br /> Baûng caâu hoûi bao goàm 30 caâu. Keát quaû thu ñöôïc töø phaân tích hoài quy ña bieán cho bieát tuoåi caøng lôùn<br /> (tæ suaát cheânh =0,85) vaø coù hoân nhaân hôïp phaùp (tæ suaát cheânh = 0,04) laøm giaûm nguy cô mang thai<br /> khoâng mong ñôïi, daãn ñeán phaù thai. Khoâng xem chöông trình giaùo duïc keá hoaïch hoùa gia ñình treân<br /> truyeàn hình (tæ suaát cheânh = 2,23) vaø khoâng bieát gì veà caùc tai bieán, taùc haïi cuûa phaù thai (tæ suaát<br /> cheânh = 10,26) laø nhöõng yeáu toá nguy cô daãn ñeán naïo phaù thai. Cuõng duøng phaân tích hoài qui boäi ña<br /> bieán vôùi caùc tröôøng hôïp phuï nöõ ñeán phaù baøo thai khoâng mong ñôïi cuûa hoï vaø caùc thai phuï ñeán thaêm<br /> thai vôùi baøo thai mong ñôïi, thaáy raèng yù nghóa thoáng keâ giaûm ñi vôùi yeáu toá khoâng bieát caùc tai bieán,<br /> taùc haïi cuûa phaù thai. Phaân tích thoáng keâ moâ taû caùc yeáu toá veà tieàn söû sinh saûn cho thaáy 41% phuï nöõ<br /> ñeán phaù thai chöa töøng duøng caùc bieän phaùp traùnh thai vaø lyù do hoï khoâng duøng laø khoâng bieát gì veà<br /> baát cöù phöông phaùp traùnh thai naøo trong 42% caùc tröôøng hôïp. Thaäm chí trong soá hoï, nhöõng ngöôøi<br /> coù töøng duøng caùc bieän phaùp traùnh thai thì tæ leä duøng thuoác traùnh thai chæ 22%, duøng bao cao su traùnh<br /> thai chæ 20% vaø duøng thuoác traùnh thai caáp cöùu chæ 14%,trong khi ñoù tæ leä duøng phöông phaùp traùnh<br /> ngaøy ruïng tröùng laïi tôùi 24% vaø giao hôïp giaùn ñoaïn 14%. Theâm vaøo ñoù chæ 24,1 % nhöõng phuï nöõ ñeán<br /> phaù thai ñaõ töøng baøn baïc veà keá hoaïch hoaù gia ñình vôùi choàng hoaëc baïn tình cuûa hoï. Nhöõng keát quaû<br /> naøy gôïi yù raèng neân khuyeán khích caùc baïn treû caû nam laãn nöõ duøng caùc bieän phaùp traùnh coù hieäu quaû<br /> cao vaø caàn cung caáp nhöõng thoâng tin veà taùc haïi vaø tai bieán cuûa phaù thai cho hoï. Nhöõng chöông trình<br /> truyeàn hình coù leõ laø phöông tieän chuyeån taûi nhöõng thoâng tin naøy hieäu quaû nhaát.<br /> It was reported that over 680,000 women had abortions in Vietnam in the first 6 months of 1998, and<br /> 70-88 % of women aged 15-24 years had never used a contraceptive method. A case-control study<br /> was conducted between June and September 2001 at Tu Du Hospital and a clinic at the Midwife<br /> School in Ho Chi Minh City, Vietnam, to investigate factors associated with having abortions among<br /> primigravida women aged 16-38 years. Trained midwife students carried out face-to-face structured<br /> interviews with 87 abortionists (cases) and 81 pregnant women coming for antenatal care (controls).<br /> The questionnaire consisted of 30 questions.<br /> Multiple logistic regression analysis was used revealing that older age (OR=0.85) and being married (OR=0.04) decreased the risk of getting unintended pregnancy leading to abortion. Risk factors<br /> of obtaining an abortion were not being exposed to family planning promotion on television<br /> (OR=2.23) and not knowing the adverse effects of abortion (OR=10.26). The same analysis was<br /> applied to aborters with unintended pregnancy and antenatal care patients with intended pregnan-<br /> <br /> 38<br /> <br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 11.2004, Soá 2 (2)<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> cy; statistical significance diminished for the knowledge about adverse effects of abortion.<br /> Descriptive analysis of reproductive history among abortionists showed that 41.4% of them had never<br /> used contraceptives and the reason for non-usage was lack of knowledge of any type of contraceptives in 42.8% of the cases. Even among abortionists who had ever used contraceptives, proportions<br /> of those who used the pill, condom and the emergency pill were only 22%, 20% and 14%, respectively, whereas proportions for rhythm method and coitus interrupt were as high as 24% and 14%,<br /> respectively. Additionally, only 24.1% of abortionists had discussed about family planning with their<br /> partners. These results suggest that effective contraceptive methods should be promoted among<br /> young poppulation, both female and male, and that they need to be informed of the consequences of<br /> abortion. Television program could be an effective mode of providing such information.<br /> <br /> Môû ñaàu<br /> Tình hình naïo phaù thai treân theá giôùi vaø nhaát laø<br /> caùc nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa ôû Trung vaø Ñoâng AÂu<br /> ngaøy caøng giaûm thì tæ leä naïo phaù thai taïi Vieät Nam<br /> haõy coøn cao1. Vieät Nam ñöôïc xem laø moät trong<br /> nhöõng nöôùc coù tæ leä naïo phaù thai cao nhaát treân theá<br /> giôùi. Naïo phaù thai chieám 40% toång soá caùc thai kyø<br /> haèng naêm taïi Vieät Nam2. Theo thoáng keâ cuûa Boä Y<br /> teá, hôn 680.000 phuï nöõ naïo phaù thai trong 6 thaùng<br /> ñaàu naêm 19983.<br /> Nghieân cöùu cuûa Daniele Belanger vaø Khuaát<br /> Thu Hoàng veà nhöõng phuï nöõ naïo phaù thai taïi Haø Noäi<br /> vaøo nhöõng naêm 1990 ñaõ cho thaáy coù moät cuoäc caùch<br /> maïng veà giôùi tính ñaõ xaûy ra ôû Vieät Nam, nhöng coù<br /> ñeán 70-88% caùc phuï nöõ trong löùa tuoåi töø 15-24 chöa<br /> bao giôø söû duïng bieän phaùp ngöøa thai naøo4, 5. Trong<br /> khi ñoù, Daniel Goodkind ñaõ mieâu taû raèng söï gia<br /> taêng cuûa hoaït ñoäng tình duïc tröôùc hoân nhaân, kieán<br /> thöùc veà caùc bieän phaùp traùnh thai, vaø söï thieáu thoán<br /> caùc dòch vuï veà keá hoaïch hoùa gia ñình laø nhöõng yeáu<br /> toá quan troïng ñoùng goùp raát nhieàu trong söï gia taêng<br /> tæ leä naïo phaù thai cuûa moät quoác gia6.<br /> Moät nghieân cöùu ñònh tính vaø ñònh löôïng ñaõ<br /> ñöôïc thöïc hieän taïi Kenya vaø ñaõ phaùt hieän raèng<br /> nhöõng phuï nöõ naïo phaù thai coù khuynh höôùng laø<br /> nhöõng phuï nöõ chöa laäp gia ñình, tuoåi döôùi 24, coù<br /> thai laàn ñaàu, ngheøo vaø trình ñoä hoïc vaán ôû möùc ñoä<br /> trung hoïc cô sôû 7.<br /> Maët khaùc, moät nghieân cöùu ôû Luaân Ñoân (Anh)<br /> ñaõ keát luaän raèng khoâng coù söï khaùc bieät giöõa nhöõng<br /> ngöôøi naïo phaù thai vaø nhöõng ngöôøi khoâng naïo phaù<br /> thai8. Taïi Vieät Nam, cuõng ñaõ coù vaøi coâng trình<br /> nghieân cöùu ñònh tính treân nhöõng ngöôøi naïo phaù thai,<br /> <br /> ñaëc bieät laø nhöõng phuï nöõ coù thai laàn ñaàu vì bieán<br /> chöùng cuûa naïo phaù thai coù theå daãn ñeán hieám muoän.<br /> Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø moät trong nhöõng<br /> thaønh phoá lôùn nhaát cuûa Vieät Nam. Tình traïng ñoâ thò<br /> hoùa ñaõ laøm cho thaønh phoá ngaøy caøng trôû neân ñoâng<br /> ñuùc hôn, ñaõ coù nhieàu ngöôøi töø caùc tænh leân thaønh<br /> phoá sinh soáng, ngay caû nhöõng ngöôøi töø caùc tænh phía<br /> Baéc. Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa thaønh phoá, kieåu<br /> soáng cuûa giôùi treû cuûa thaønh phoá cuõng daàn daàn ñöôïc<br /> hieän ñaïi hoùa. Hoï trôû neân soáng ñoäc laäp hôn vôùi gia<br /> ñình vaø trôû neân töï do hôn trong caùc moái quan heä vôùi<br /> ngöôøi yeâu9. Maëc duø hoï raát lo laéng ñeán caùc haäu quaû<br /> cuûa nhöõng haønh vi tình duïc vaø coá gaéng tìm hieåu veà<br /> caùc thoâng tin ngaên ngöøa coù thai ngoaøi yù muoán,<br /> nhöng cuoái cuøng hoï vaãn thöôøng tìm ñeán caùc dòch vuï<br /> phaù thai khoâng hôïp phaùp. Caùc phöông tieän thoâng tin<br /> ñaïi chuùng cuûa thaønh phoá nhö saùch baùo, truyeàn<br /> thanh, truyeàn hình vaø caùc phöông tieän truyeàn thoâng<br /> ñieän töû khaùc cuõng ñaõ chuyeån taûi moät soá thoâng tin<br /> veà keá hoaïch hoùa gia ñình. Tuy nhieân, soá tröôøng hôïp<br /> naïo phaù thai ôû caùc beänh vieän trong thaønh phoá ñaõ<br /> chöùng toû raèng caùc chöông trình truyeàn thoâng naøy<br /> vaãn chöa ñaày ñuû vaø coù hieäu quaû. Chæ rieâng taïi Beänh<br /> vieän Phuï saûn Töø Duõ, moät trong nhöõng dòch vuï veà<br /> keá hoaïch hoùa gia ñình lôùn cuûa thaønh phoá Hoà Chí<br /> Minh, ñaõ coù hôn 30.000 tröôøng hôïp naïo phaù thai<br /> trong naêm 2000.<br /> Vôùi muïc ñích nhaèm ngaên ngöøa caùc thai kyø<br /> ngoaøi yù muoán daãn ñeán naïo phaù thai vaø cuõng nhö ñeå<br /> baûo veä söùc khoeû sinh saûn cuûa ngöôøi phuï nöõ, nghieân<br /> cöùu cuûa chuùng toâi taäp trung ñaùnh giaù nhöõng ñaëc tính<br /> veà dòch teã xaõ hoäi cuûa nhöõng ngöôøi coù thai laàn ñaàuvaø naïo phaù thai vaø kieán thöùc veà ngöøa thai cuûa hoï.<br /> <br /> Taïp chí Y teá Coâng coäng, 11.2004, Soá 2 (2)<br /> <br /> 39<br /> <br /> | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |<br /> <br /> Phöông phaùp nghieân cöùu<br /> 1. Thieát keá nghieân cöùu<br /> Ñaây laø nghieân cöùu beänh chöùng khoâng keát caëp<br /> thöïc hieän taïi TP.HCM töø 06/2001 - 09/2001. Caùc<br /> cuoäc phoûng vaán ñöôïc thöïc hieän taïi Beänh vieän Töø<br /> Duõ vaø phoøng khaùm cuûa Tröôøng Nöõ hoä sinh.<br /> 2. Ñoái töôïng nghieân cöùu<br /> Nhoùm beänh bao goàm caùc phuï nöõ coù thai laàn ñaàu<br /> ñeán khoa Keá hoaïch hoaù gia ñình cuûa Beänh vieän Phuï<br /> saûn Töø Duõ vaø phoøng khaùm Tröôøng Nöõ hoä sinh ñeå<br /> naïo phaù thai.<br /> Nhoùm chöùng bao goàm caùc phuï nöõ coù thai laàn<br /> ñaàu ñeán khaùm thai taïi Beänh vieän Töø Duõ vaø phoøng<br /> khaùm thai Tröôøng Nöõ hoä sinh.<br /> Taát caû nhöõng ñoái töôïng tham gia nghieân cöùu<br /> ñeàu coù söï ñoàng yù tham gia nghieân cöùu.<br /> 3. Thu thaäp soá lieäu<br /> Caùc hoïc sinh Tröôøng Nöõ hoä sinh ñöôïc huaán<br /> luyeän ñeå thöïc hieän 171 phoûng vaán maët ñoái maët.<br /> Chuùng toâi söû duïng baûn caâu hoûi caáu truùc vôùi 30 caâu<br /> hoûi veà ñaëc tính dòch teã xaõ hoäi, tieàn söû saûn khoa vaø<br /> kieán thöùc veà ngöøa thai. Trung bình moãi cuoäc phoûng<br /> vaán keùo daøi trong 30-45 phuùt. Chuùng toâi ñaõ coá gaéng<br /> caân baèng tæ leä giöõa soá löôïng ñoái töôïng tham gia<br /> nghieân cöùu ôû Beänh vieän Töø Duõ vaø phoøng khaùm<br /> Tröôøng Nöõ hoä sinh laø 1:1 ôû caû hai nhoùm beänh vaø<br /> chöùng.<br /> Tröôùc khi chính thöùc thu thaäp soá lieäu, chuùng toâi<br /> cuõng ñaõ tieán haønh vaøi phoûng vaán thöû nghieäm ñeå<br /> <br /> ñaùnh giaù laïi baûng caâu hoûi vaø tính khaû thi cuûa phoûng<br /> vaán. Maëc duø trong baûng caâu hoûi coù vaøi caâu hoûi teá<br /> nhò, nhöng trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi chæ coù 2<br /> tröôøng hôïp töø choái traû lôøi treân toång soá phoûng vaán<br /> thöû nghieäm vaø phoûng vaán chính thöùc.<br /> 4. Phaân tích thoáng keâ<br /> Chöông trình phaàn meàm thoáng keâ STATA 6.0<br /> ñöôïc söû duïng ñeå phaân tích soá lieäu. Phaân tích moâ taû<br /> ñöôïc aùp duïng ñeå phaân tích vieäc söû duïng caùc bieän<br /> phaùp traùnh thai trong caùc tröôøng hôïp. Phaân tích hoài<br /> quy ña bieán cuõng ñöôïc söû duïng ñeå ñaùnh giaù caùc yeáu<br /> toá lieân quan vôùi naïo phaù thai.<br /> Caùc bieán ñöôïc duøng trong phaân tích ñöôïc lieät keâ<br /> trong baûng 1, 2 vaø 3. Nhöõng bieán naøy ñöôïc choïn<br /> döïa treân caùc yeáu toá coù lieân quan ñeán naïo phaù thai<br /> ôû nhöõng nghieân cöùu tröôùc ñaây. Caùc bieán lieân tuïc<br /> (nhö tuoåi cuûa caùc ñoái töôïng nghieân cöùu, tuoåi cuûa<br /> baïn tình vaø tuoåi ñaàu tieân coù hoaït ñoäng tình duïc) vaø<br /> caùc bieán löôõng phaân ñöôïc söû duïng tröïc tieáp trong<br /> phaân tích. Trong khi ñoù, caùc bieán coù treân 2 phaân<br /> nhoùm ñöôïc phaân nhoùm laïi thaønh bieán löôõng phaân<br /> ñeå phaân tích.<br /> Tröôùc tieân phaân tích ñôn bieán cho töøng yeáu toá.<br /> Caùc yeáu toá lieân quan hay gaàn lieân quan coù yù nghóa<br /> thoáng keâ vôùi naïo phaù thai trong phaân tích ñôn bieán<br /> (p