Các nguyên lý quản lý dự án part 1

Chia sẻ: Dasjhd Akdjka | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

965
lượt xem 465
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Môn học "Các nguyên lý quản lý dự án" nằm trong hệ thống các môn học thuộc chuyên ngành "Dựa án và Quản lý dự án xây dựng công trình giao thông", Khoa công trình, Trường đại học giao thông vận tải. Môn học này nhằm cung cấp cho sinh viên kiến thức về các khía cạnh cơ bản của quản lý dự án. Một phần trong số các kiến thức cơ bản đó sẽ được trình bày kỹ càng, chi tiết hơn trong các môn học tiếp theo của chuyên ngành như Lập giá trong xây dựng; Quản lý...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Các nguyên lý quản lý dự án part 1

TS. BÙI NG C TOÀN CÁC NGUYÊN LÝ QU N LÝ D ÁN TÁI B N L N 1 CÓ S A CH A, B SUNG NHÀ XU T B N GIAO THÔNG V N T I HÀ N I - 2008
GI I THI U V TÁC GI 1. H và tên tác gi : Bùi Ng c Toàn 2. Ngày, tháng, năm sinh: 04 - 09 - 1968 3. Quá trình công tác: - T 5/1999 ñ n 2/2004 là gi ng viên B môn Kinh t Xây d ng, trư ng ð i h c Giao thông V n t i - T 2/2004 ñ n nay là Gi ng viên B môn D án và Qu n lý d án, trư ng ðH GTVT - T 8/2005 ñ n nay là Trư ng b môn D án và Qu n lý d án. 4. B o v lu n án Ti n s kinh t ngày 03 tháng 06 năm 1998, h i ñ ng b o v : K114.05.08, t i trư ng T ng h p qu c gia ðư ng s t Mát-xcơ-va. Chuyên ngành: Kinh t Xây d ng. ð tài: "Qu n lý ñ u tư vào phát tri n m ng lư i ñư ng s t Vi t Nam". 5. ði n tho i, email: - Nhà riêng: (04) 846 41 68 - Mobile: 0913 283 813 - Email: buingoctoan4968@yahoo.com 6. Các t khoá: qu n lý, d án, t ch c, k ho ch, sơ ñ m ng, ti n ñ , chi phí, ch t lư ng, giám sát, r i ro 2
L I NÓI ð U Môn h c "Các nguyên lý qu n lý d án" n m trong h th ng các môn h c thu c chuyên ngành "D án và Qu n lý d án xây d ng công trình giao thông", Khoa Công trình, Trư ng ð i h c Giao thông V n t i. Môn h c này nh m cung c p cho sinh viên ki n th c v các khía c nh cơ b n c a qu n lý d án. M t ph n trong s các ki n th c cơ b n ñó s ñư c trình bày k càng, chi ti t hơn trong các môn h c ti p theo c a chuyên ngành như L p giá trong xây d ng; Qu n lý tài chính d án xây d ng; Qu n lý hành chính d án xây d ng; Qu n lý v t tư, thi t b trong d án xây d ng; T ch c qu n lý th c hi n d án xây d ng. Th i gian lên l p c a môn h c dành cho các sinh viên chuyên ngành là 75 ti t. Tác gi xin chân thành c m ơn t t c nh ng ngư i ñã giúp ñ cho giáo trình ñư c xu t b n, trư c h t là lãnh ñ o Trư ng ð i h c Giao thông V n t i, H i ñ ng khoa h c nhà trư ng, các tác gi c a các tài li u mà giáo trình ñã tham kh o và s d ng. Trong l n tái b n này, tác gi ñã c p nh t thông tin và b sung m t s v n ñ c n thi t, tuy nhiên, dù ñã có r t nhi u c g ng nhưng ch c ch n cũng không th tránh kh i thi u sót. Tác gi r t mong ñư c s góp ý c a các ñ ng nghi p, c a anh ch em sinh viên và t t c b n ñ c ñ ti p t c hoàn ch nh trong l n tái b n sau. M i ñóng góp xin g i v ñ a ch : B môn: "D án và Qu n lý d án", Khoa Công trình, Trư ng ð i h c Giao thông V n t i. Hà N i, 4/2008 TÁC GI 3
DANH M C CÁC KÝ HI U VÀ T VI T T T ACWP CHI PHÍ TH C T CÔNG VI C EMV GIÁ TR TI N T KỲ V NG ðÃ HOÀN THÀNH AOA HO T ð NG TRÊN MŨI TÊN ETC CHI PHÍ CÒN L I Ư C TÍNH AON HO T ð NG TRÊN NÚT LCC CHI PHÍ VÒNG ð I BC NGÂN SÁCH D KI N MMTB MÁY MÓC THI T B BCWP KH I LƯ NG HOÀN THÀNH NCKT NGHIÊN C U KH THI BCWS CHI PHÍ K HO CH OBS CƠ C U T CH C CBS CƠ C U PHÂN CHIA CHI PHÍ PERT K THU T SOÁT XÉT VÀ ðÁNH GIÁ CHƯƠNG TRÌNH CCB BAN KI M SOÁT THAY ð I TQM QU N LÝ CH T LƯ NG TOÀN DI N CI CH S CHI PHÍ SI CH S TI N ð CPM PHƯƠNG PHÁP ðƯ NG GĂNG SV CHÊNH L CH TI N ð CV CHÊNH L CH CHI PHÍ SVP CHÊNH L CH TI N ð B NG % CVP CHÊNH L CH CHI PHÍ B NG % VAC VƯ T CHI TOÀN B EAC GIÁ THÀNH D BÁO WBS CƠ C U PHÂN TÁCH CÔNG VI C ECD TH I ðI M D TÍNH HOÀN THÀNH 4
CHƯƠNG 1 T NG QUAN V D ÁN VÀ QU N LÝ D ÁN 1. Khái ni m và phân lo i d án _______________________________________________ 6 1.1. Khái ni m d án ____________________________________________________________ 6 1.2. Các ñ c trưng cơ b n c a d án _______________________________________________ 6 1.3. Phân lo i d án _____________________________________________________________ 7 2. Qu n lý d án ____________________________________________________________ 8 2.1. Ti n ñ và tri n v ng phát tri n nghiên c u h th ng phương pháp lu n qu n lý d án _ 8 2.1.1. M t s ti n ñ cơ b n c a h th ng phương pháp lu n qu n lý d án ________________________8 2.1.2. Tri n v ng phát tri n nghiên c u h th ng phương pháp lu n qu n lý d án ___________________9 2.2. Qu n lý vĩ mô và vi mô ñ i v i d án __________________________________________ 10 2.2.1. Qu n lý vĩ mô ñ i v i d án _______________________________________________________10 2.2.2. Qu n lý vi mô ñ i v i ho t ñ ng d án ______________________________________________10 2.3. M t s khái ni m cơ b n c a qu n lý d án _____________________________________ 10 2.3.1. Khái ni m, n i dung c a qu n lý d án ______________________________________________10 2.3.2. Tác d ng c a qu n lý theo d án ___________________________________________________11 2.3.3. Các lĩnh v c qu n lý d án ________________________________________________________12 2.3.4. ð c ñi m c a qu n lý d án _______________________________________________________13 2.4. M t s ñi m khác nhau gi a qu n lý d án và qu n lý quá trình s n xu t liên t c _____ 13 2.4.1. Qu n lý r i ro __________________________________________________________________13 2.4.2. Qu n lý s thay ñ i ______________________________________________________________14 2.4.3. Qu n lý nhân s ________________________________________________________________14 2.5. Qu n lý theo vòng ñ i d án _________________________________________________ 14 2.5.1. Giai ño n xây d ng ý tư ng (thi t k khái ni m) _______________________________________16 2.5.2. Giai ño n phát tri n _____________________________________________________________16 2.5.3. Giai ño n tri n khai _____________________________________________________________17 2.5.4. Giai ño n k t thúc _______________________________________________________________17 2.6. Qu n lý d án nhìn t góc ñ c a các ch th tham gia ___________________________ 17 2.6.1. Qu n lý th c hi n d án c a ch ñ u tư ______________________________________________18 2.6.2. Qu n lý d án c a tư v n _________________________________________________________19 2.6.3. Qu n lý th c hi n d án c a nhà th u ________________________________________________21 Câu h i ôn t p _____________________________________________________________ 22 5
1. KHÁI NI M VÀ PHÂN LO I D ÁN 1.1. Khái ni m d án D án hi u theo nghĩa thông thư ng là "ñi u mà ngư i ta có ý ñ nh làm". Theo "C m nang các ki n th c cơ b n v qu n lý d án" c a Vi n Nghiên c u Qu n lý d án Qu c t (PMI) thì: "d án là m t n l c t m th i ñư c th c hi n ñ t o ra m t s n ph m ho c d ch v duy nh t". Theo ñ nh nghĩa này, d án có 2 ñ c tính: 1. t m th i (hay có th i h n) - nghĩa là m i d án ñ u có ñi m b t ñ u và k t thúc xác ñ nh. D án k t thúc khi m c tiêu d án ñã ñ t ñư c ho c khi ñã xác ñ nh ñư c rõ ràng là m c tiêu không th ñ t ñư c và d án b ch m d t. Trong m i trư ng h p, ñ dài c a m t d án là xác ñ nh, d án không ph i là m t c g ng liên t c, ti p di n; 2. duy nh t - nghĩa là s n ph m ho c d ch v duy nh t ñó khác bi t so v i nh ng s n ph m ñã có ho c d án khác. D án liên quan ñ n vi c gì ñó chưa t ng làm trư c ñây và do v y là duy nh t. M c 17, ñi u 3, Lu t Xây d ng năm 20003 ñ nh nghĩa: d án ñ u tư xây d ng công trình là t p h p các ñ xu t có liên quan ñ n vi c b v n ñ xây d ng m i, m r ng ho c c i t o nh ng công trình xây d ng nh m m c ñích phát tri n, duy trì, nâng cao ch t lư ng công trình ho c s n ph m, d ch v trong m t th i h n nh t ñ nh. Theo ñ nh nghĩa c a t ch c qu c t v tiêu chu n hoá ISO, trong tiêu chu n ISO 9000: 2000 và theo tiêu chu n Vi t nam (TCVN ISO 9000: 2000) thì d án ñư c ñ nh nghĩa như sau: D án là m t quá trình ñơn nh t, g m m t t p h p các ho t ñ ng có ph i h p và ñư c ki m soát, có th i h n b t ñ u và k t thúc, ñư c ti n hành ñ ñ t ñư c m t m c tiêu phù h p v i các yêu c u quy ñ nh, bao g m c các ràng bu c v th i gian, chi phí và ngu n l c. M t cách chung nh t có th hi u d án là m t lĩnh v c ho t ñ ng ñ c thù, m t nhi m v c th c n ph i ñư c th c hi n v i phương pháp riêng, ngu n l c riêng và theo m t k ho ch ti n ñ xác ñ nh. 1.2. Các ñ c trưng cơ b n c a d án Như v y, d án có các ñ c trưng sau: a. D án có m c ñích, m c tiêu rõ ràng. M i d án là m t ho c m t t p h p nhi m v c n ñư c th c hi n ñ ñ t t i m t k t qu xác ñ nh nh m tho mãn m t nhu c u nào ñó. D án, ñ n lư t mình, cũng là m t h th ng ph c t p nên có th ñư c chia thành nhi u b ph n khác nhau ñ qu n lý và th c hi n nhưng cu i cùng v n ph i ñ m b o các m c tiêu cơ b n v th i gian, chi phí và ch t lư ng. b. D án có chu kỳ riêng và th i gian t n t i h u h n. Nghĩa là d án cũng tr i qua các giai ño n: hình thành, phát tri n, có th i ñi m b t ñ u và k t thúc. c. D án liên quan ñ n nhi u bên và có s tương tác ph c t p gi a các b ph n qu n lý ch c năng v i qu n lý d án. D án nào cũng có s tham gia c a c a nhi u bên h u quan như ch ñ u tư, ngư i th hư ng d án, nhà th u, các nhà tư v n, các cơ quan qu n lý Nhà nư c... Tuỳ theo tính ch t d án và yêu c u c a ch ñ u tư mà s tham gia c a các thành ph n trên cũng khác nhau. Ngoài ra, gi a các b ph n qu n lý ch c năng và nhóm qu n lý d án thư ng 6
phát sinh các công vi c yêu c u s ph i h p th c hi n nhưng m c ñ tham gia c a các b ph n là không gi ng nhau. Vì m c tiêu c a d án, các nhà qu n lý d án c n duy trì m i quan h v i các b ph n qu n lý khác. d. S n ph m c a d án mang tính ñơn chi c, ñ c ñáo. Khác v i quá trình s n xu t liên t c và gián ño n, s n ph m c a d án không ph i là s n ph m hàng lo t mà có tính khác bi t m t khía c nh nào ñó. K c m t quá trình s n xu t liên t c cũng có th ñư c th c hi n theo d án, ví d như d án ph c v m t ñơn ñ t hàng ñ c bi t, d án nâng cao ch t lư ng s n ph m... S n ph m c a nh ng d án này dù ñư c s n xu t hàng lo t nhưng v n có ñi m khác bi t (v ñơn ñ t hàng, v ch t lư ng s n ph m...). Có th nói, s n ph m ho c d ch v do d án ñem l i là duy nh t, lao ñ ng ñòi h i k năng chuyên môn v i nh ng nhi m v không l p l i. e. D án b h n ch b i các ngu n l c. Gi a các d án luôn luôn có quan h chia nhau các ngu n l c khan hi m c a m t h th ng (m t cá nhân, m t doanh nghi p, m t qu c gia...) mà chúng ph c v . Các ngu n l c ñó có th là ti n v n, nhân l c, thi t b ... f. D án luôn có tính b t ñ nh và r i ro. M t d án b t kỳ nào cũng có th i ñi m b t ñ u và k t thúc khác nhau, ñôi khi là m t kho ng cách khá l n v th i gian. M t khác, vi c th c hi n d án luôn luôn ñòi h i vi c tiêu t n các ngu n l c. Hai v n ñ trên là nguyên nhân c a nh ng b t ñ nh và r i ro c a d án. 1.3. Phân lo i d án B ng 1.1. Phân lo i d án tt Tiêu chí phân lo i Các lo i d án 1 Theo c p ñ d án d án thông thư ng; chương trình; h th ng 2 Theo qui mô d án nhóm các d án quan tr ng qu c gia; nhóm A; nhóm B; nhóm C 3 Theo lĩnh v c xã h i; kinh t ; k thu t; t ch c; h n h p 4 Theo lo i hình giáo d c ñào t o; nghiên c u và phát tri n; ñ i m i; ñ u tư; t ng hp 5 Theo th i h n ng n h n (1-2 năm); trung h n (3-5 năm); dài h n (trên 5 năm) 6 Theo khu v c qu c t ; qu c gia; mi n, vùng; liên ngành; ñ a phương 7 Theo ch ñ u tư là Nhà nư c; là doanh nghi p; là cá th riêng l 8 Theo ñ i tư ng ñ u d án ñ u tư tài chính; d án ñ u tư vào ñ i tư ng v t ch t c th tư 9 Theo ngu n v n v n t ngân sách Nhà nư c; v n ODA; v n tín d ng; v n t huy ñ ng c a doanh nghi p Nhà nư c; v n liên doanh v i nư c ngoài; v n góp c a dân; v n c a các t ch c ngoài qu c doanh; v n FDI... 7
D án có th phân lo i theo nhi u tiêu chí khác nhau. B ng 1.1 phân lo i các d án thông thư ng theo m t s tiêu chí cơ b n. 2. QU N LÝ D ÁN 2.1. Ti n ñ và tri n v ng phát tri n nghiên c u h th ng phương pháp lu n qu n lý d án B t kỳ m t d án nào cũng tr i qua m t s giai ño n phát tri n nh t ñ nh. ð ñưa d án qua các giai ño n ñó, ñương nhiên ta ph i, b ng cách này ho c cách khác, qu n lý ñư c nó (d án). Trong l ch s phát tri n c a mình, loài ngư i ñã qu n lý và có th nói là thành công nh ng "d án" còn lưu l i ñ n t n ngày nay. Có th k ra ñây nh ng "d án" như Kim t tháp Ai c p, V n lý trư ng thành Trung qu c... S c n thi t c a m t h th ng phương pháp lu n ñ c l p v qu n lý d án ñã ñư c nh n th c các nư c phát tri n phương Tây t nh ng năm 50 c a th k XX. B t ñ u t lĩnh v c quân s , d n d n qu n lý d án ñư c ng d ng r ng rãi trong các lĩnh v c kinh t xã h i khác. Ngày nay, t t c các nư c phát tri n, qu n lý d án ñư c công nh n như m t h th ng phương pháp lu n c a ho t ñ ng ñ u tư. Công cu c xây d ng ñ t nư c c a chúng ta hi n nay ñư c ñánh d u b ng hàng lo t các d án l n nh , kh p m i vùng mi n, kh p các lĩnh v c, kh p các c p qu n lý. Chính vì lý do ñó, nghiên c u h th ng phương pháp lu n qu n lý d án mang ý nghĩa c c kỳ quan tr ng: nâng cao hi u qu c a công cu c xây d ng ñ t nư c, nhanh chóng ñưa nư c ta ñ n ñích trên con ñư ng xây d ng ch nghĩa xã h i. Hình 1.1. Bi u tư ng c a h th ng phương pháp lu n qu n lý d án 2.1.1. M t s ti n ñ cơ b n c a h th ng phương pháp lu n qu n lý d án Chính nh ng thay ñ i trong quá trình chuy n mình c a ñ t nư c là ti n ñ cho vi c v n d ng h th ng phương pháp lu n qu n lý d án. M t s trong nh ng ti n ñ cơ b n ñó là: - Quá trình xoá b h th ng k ho ch hoá t p trung, xây d ng m t n n kinh t hàng hoá v n hành theo cơ ch th trư ng. - S xu t hi n các thành ph n kinh t khác không ph i kinh t Nhà nư c. 8
- S thay ñ i các hình th c t ch c tương ng v i các thay ñ i hình th c s h u và kèm theo ñó là v n ñ phi t p trung hoá qu n lý, phân quy n cho các c p qu n lý t i ch . - Quá trình ch ng ñ c quy n trong s n xu t hàng hoá. - S hình thành th trư ng tài chính trong ñó có th trư ng ch ng khoán; th trư ng b t ñ ng s n; các hình th c ñ u th u và th trư ng các d án ñ u tư... Trong b i c nh ñó, v n ñ qu n lý n n kinh t ngày càng tr nên ph c t p v i s tăng lên không ng ng c a s lư ng các ch th qu n lý, s ña d ng c a các ñ i tư ng qu n lý... mà trư c h t là các lo i d án ñ u tư. V i kh năng kinh t , tài chính... c a nư c ta có h n, chính sách ñ u tư là ph i t p trung vào các d án th c hi n trong th i gian ng n, kh năng mang l i hi u qu kinh t cao nh t. ð gi i quy t bài toán ph c t p này thì h th ng phương pháp lu n qu n lý d án là m t công c ñã ñư c ki m ch ng trong vi c th c hi n các d án ñ m b o ch t lư ng yêu c u, trong th i h n cho phép v i ngân sách có h n ñã n ñ nh (hình 1.1). 2.1.2. Tri n v ng phát tri n nghiên c u h th ng phương pháp lu n qu n lý d án Kinh nghi m c a ð c, Nh t, Hàn qu c, M và nhi u qu c gia phát tri n khác cho th y r ng các phương pháp qu n lý d án là phương thu c hi u nghi m thoát ra kh i kh ng ho ng kinh t , là phương pháp t t nh t gi i quy t các v n ñ kinh t - xã h i l n ñ t ra trong t ng th i kỳ. ðây chính là công c qu n lý t i ưu trong các h th ng/ñ t nư c ñang phát tri n, khi ñi u ki n môi trư ng luôn luôn thay ñ i, thi u v ng s n ñ nh kinh t - chính tr c n thi t cho các nhà ñ u tư, v i s y u kém c a h th ng l p pháp, th trư ng tài chính chưa phát tri n, l m phát chưa ñư c ki m soát, h th ng thu không n ñ nh... Không nh ng th , các nư c có n n kinh t th trư ng ñã phát tri n, h th ng phương pháp lu n qu n lý d án không ch là công c ñ qu n lý s hình thành, phát tri n và th c hi n các d án v i m c ñích hoàn thành chúng ñúng th i h n, ñ m b o ch t lư ng, trong h n m c chi phí cho phép mà nó ñã tr thành m t cái gì ñó gi ng như ti ng nói t p th c a khách hàng/ch ñ u tư thôi thúc t i ưu hoá m i n l c c a nhà th u ñ th c hi n d án trong s liên k t v i nhà s n xu t, ngư i cung ng... ði u này cho phép không ch ñơn thu n là xác ñ nh chính xác mà còn m t m c ñ nào ñó gi m ñư c chi phí th c hi n d án. Các vi n, trư ng, các công ty, các chuyên gia ho t ñ ng trong lĩnh v c qu n lý d án ñã xây d ng các cơ c u chuyên nghi p c n thi t và hình thành "Th gi i qu n lý d án" bao g m các t ch c t m c qu c gia và qu c t v : ñ u tư, công nghi p, xây d ng, tư v n, ki n trúc, thi t k v. v...; t ch c các h i ngh , h i th o, xu t b n sách, báo, t p chí, sách giáo khoa, giáo trình và ñ c bi t hình thành c th trư ng các ph n m m ng d ng trong qu n lý d án. T ch c qu c t l n nh t trong lĩnh v c này là Hi p h i qu n lý d án qu c t (IPMA - International Project Management Association) liên k t hơn 20 nư c Châu Âu và các nư c khác. H u h t các trư ng ñ i h c trên th gi i ñã ñưa môn h c/chuyên ngành qu n lý d án vào chương trình gi ng d y. T i ñây ngư i ta ñã và ñang ñào t o trình ñ ñ i h c, sau ñ i h c, ti n s và hơn n a theo chuyên ngành qu n lý d án. Vi t nam chúng ta v n ñ qu n lý d án ñã ñư c chú ý t ñ u nh ng năm 90, th hi n trong các Lu t, Ngh ñ nh c a Chính ph v qu n lý ñ u tư và xây d ng, ñ u th u... Nhưng 9
nh ng ki n th c, nh ng lý lu n thu ñư c m i ch d ng l i m c ñúc rút kinh nghi m, nh ng h i th o, khoá h c t p hu n cán b ho c m t vài công trình nghiên c u, sách tham kh o... thi u tính h th ng và ñ ng b . ðã ñ n lúc chúng ta ph i quan tâm ñ n v n ñ qu n lý d án như m t h th ng phương pháp lu n ñ c l p và hoàn ch nh v qu n lý nói chung và qu n lý xây d ng nói riêng. 2.2. Qu n lý vĩ mô và vi mô ñ i v i d án 2.2.1. Qu n lý vĩ mô ñ i v i d án Qu n lý vĩ mô hay qu n lý Nhà nư c ñ i v i d án bao g m t ng th các bi n pháp vĩ mô tác ñ ng ñ n các y u t c a quá trình hình thành, ho t ñ ng và k t thúc d án. Trong quá trình tri n khai th c hi n d án, Nhà nư c mà ñ i di n là các cơ quan qu n lý Nhà nư c v kinh t luôn luôn theo dõi ch t ch , ñ nh hư ng và chi ph i ho t ñ ng c a d án nh m ñ m b o cho d án ñóng góp tích c c vào vi c phát tri n kinh t - xã h i. Nh ng công c qu n lý vĩ mô chính c a Nhà nư c là thông qua h th ng lu t pháp bao g m các chính sách, k ho ch, quy ho ch, như chính sách v tài chính ti n t , t giá, lãi su t, chính sách ñ u tư, chính sách thu , nh ng quy ñ nh v ch ñ k toán, th ng kê, b o hi m, ti n lương... 2.2.2. Qu n lý vi mô ñ i v i ho t ñ ng d án Qu n lý d án t m vi mô là quá trình qu n lý các ho t ñ ng c th c a d án. Giáo trình t p trung nghiên c u qu n lý vi mô ñ i v i d án. 2.3. M t s khái ni m cơ b n c a qu n lý d án 2.3.1. Khái ni m, n i dung c a qu n lý d án Qu n lý d án là quá trình l p k ho ch, ñi u ph i th i gian, ngu n l c và giám sát quá trình phát tri n c a d án nh m ñ m b o cho d án hoàn thành ñúng th i h n, trong ph m vi ngân sách ñư c duy t và ñ t ñư c các yêu c u ñã ñ nh v k thu t và ch t lư ng s n ph m, d ch v b ng nh ng phương pháp và ñi u ki n t t nh t cho phép. L p k ho ch - thi t l p m c tiêu - ñi u tra ngu n l c - xây d ng k ho ch Giám sát ði u ph i th c hi n - ño lư ng k t qu - ñi u ph i ti n ñ th i gian - so sánh v i m c tiêu - phân ph i các ngu n l c - báo cáo - ph i h p các n l c - khuy n khích và ñ ng viên - gi i quy t các v n ñ Hình 1.2. Chu trình qu n lý d án 10
Qu n lý d án g m 3 n i dung ch y u là l p k ho ch; ñi u ph i th c hi n mà ch y u là qu n lý ti n ñ th i gian, chi phí th c hi n và giám sát các công vi c d án nh m ñ t ñư c các m c tiêu ñã ñ nh. L p k ho ch: ðây là vi c xây d ng m c tiêu, xác ñ nh nh ng công vi c c n ñư c hoàn thành, ngu n l c c n thi t ñ th c hi n d án và là quá trình phát tri n k ho ch hành ñ ng theo m t trình t lô-gic mà có th bi u di n dư i d ng sơ ñ h th ng. ði u ph i th c hi n d án: ðây là quá trình phân ph i các ngu n l c bao g m ti n v n, lao ñ ng, MMTB và ñ c bi t là ñi u ph i và qu n lý ti n ñ th i gian. N i dung này chi ti t hoá th i h n th c hi n cho t ng công vi c và toàn b d án. Giám sát: là quá trình theo dõi ki m tra ti n trình d án, phân tích tình hình hoàn thành, gi i quy t nh ng v n ñ liên quan và th c hi n báo cáo hi n tr ng. Các n i dung c a qu n lý d án hình thành m t chu trình năng ñ ng t vi c l p k ho ch ñ n ñi u ph i th c hi n và giám sát, sau ñó cung c p các thông tin ph n h i cho vi c tái l p k ho ch d án. Chu trình qu n lý d án ñư c th hi n trên hình 1.2. M c tiêu cơ b n c a qu n lý d án th hi n ch các công vi c ph i ñư c hoàn thành theo yêu c u, ñ m b o ch t lư ng, trong ph m vi chi phí ñư c duy t, ñúng th i gian và gi cho ph m vi d án không thay ñ i. Ba y u t : th i gian, chi phí và ch t lư ng (k t qu hoàn thành) là nh ng m c tiêu cơ b n và gi a chúng l i có m i quan h ch t ch v i nhau (hình 1.1). Tuy m i quan h gi a 3 m c tiêu có th khác nhau gi a các d án, gi a các th i kỳ c a m t d án, nhưng nói chung ñ ñ t k t qu t t ñ i v i m c tiêu này thư ng ph i "hy sinh" m t ho c hai m c tiêu kia. Do v y, trong quá trình qu n lý d án các nhà qu n lý hy v ng ñ t ñư c s k t h p t t nh t gi a các m c tiêu c a qu n lý d án. 2.3.2. Tác d ng c a qu n lý theo d án M c dù qu n lý d án ñ i h i s n l c, tính t p th và yêu c u h p tác gi a các thành viên... nhưng tác d ng c a nó r t l n. Các tác d ng ch y u ñó là: - liên k t t t c các ho t ñ ng, công vi c c a d án; - t o ñi u ki n thu n l i cho vi c liên h thư ng xuyên, g n bó gi a nhóm qu n lý d án v i khách hàng/ch ñ u tư và các nhà cung c p ñ u vào cho d án; - tăng cư ng s h p tác gi a các thành viên và ch rõ trách nhi m c a các thành viên tham gia d án; - t o ñi u ki n phát hi n s m nh ng khó khăn vư ng m c n y sinh và ñi u ch nh k p th i trư c nh ng thay ñ i ho c ñi u ki n không d ñoán ñư c. T o ñi u ki n cho s ñàm phán tr c ti p gi a các bên liên quan ñ gi i quy t nh ng b t ñ ng; - t o ra các s n ph m, d ch v có ch t lư ng cao hơn. Tuy nhiên qu n lý theo d án cũng có m t h n ch c a nó. Nh ng h n ch ñó là: - các d án cùng chia nhau m t ngu n l c c a t ch c; - quy n l c và trách nhi m c a nhà qu n lý d án trong m t s trư ng h p không ñư c th hi n ñ y ñ ; 11
- ph i gi i quy t v n ñ "h u d án". 2.3.3. Các lĩnh v c qu n lý d án Qu n lý d án bao g m nhi u lĩnh v c như qu n lý th i gian, qu n lý chi phí, qu n lý r i ro, qu n lý ho t ñ ng cung ng... (b ng 1.2). B ng 1.2. Các lĩnh v c qu n lý d án theo Vi n Nghiên c u Qu n lý d án Qu c t (PMI) tt Lĩnh v c N i dung qu n lý Chú thích qu n lý 1 L pk - L p k ho ch T ch c d án theo m t trình t lôgíc, chi ti t hoá ho ch - Th c hi n k ho ch các m c tiêu c a d án thành nh ng công vi c c t ng quan - Qu n lý nh ng thay ñ i th và ho ch ñ nh m t chương trình ñ th c hi n các công vi c ñó nh m ñ m b o các lĩnh v c qu n lý khác nhau c a d án ñư c k t h p m t các chính xác và ñ y ñ . 2 Qu n lý - Xác ñ nh ph m vi Xác ñ nh, giám sát vi c th c hi n các m c ñích, ph m vi - L p k ho ch ph m vi m c tiêu c a d án, xác ñ nh công vi c nào thu c - Qu n lý thay ñ i ph m v d án và c n ph i th c hi n, công vi c nào ngoài vi ph m vi d án. 3 Qu n lý - Xác ñ nh các ho t L p k ho ch, phân ph i và giám sát ti n ñ th i th i gian ñ ng, trình t và ư c gian nh m ñ m b o th i h n hoàn thành d án. Ch tính th i gian th c hi n rõ m i công vi c kéo dài bao lâu, khi nào b t ñ u, - Xây d ng và ki m soát khi nào k t thúc và toàn b d án khi nào hoàn ti n ñ thành. 4 Qu n lý - L p k ho ch ngu n D toán kinh phí, giám sát th c hi n chi phí theo chi phí lc ti n ñ cho t ng công vi c và toàn b d án. T - Tính toán chi phí ch c, phân tích s li u và báo cáo nh ng thông tin - L p d toán v chi phí. - Qu n lý chi phí 5 Qu n lý - L p k ho ch ch t Tri n khai giám sát nh ng tiêu chu n ch t lư ng ch t lư ng trong vi c th c hi n d án, ñ m b o ch t lư ng s n lư ng - ð m b o ch t lư ng ph m d án ph i ñáp ng mong mu n c a ch ñ u - Qu n lý ch t lư ng tư. 6 Qu n lý - L p k ho ch nhân l c Hư ng d n, ph i h p n l c c a m i thành viên nhân l c - Tuy n d ng tham gia d án vào vi c hoàn thành m c tiêu c a - Phát tri n nhóm d án d án. Cho th y vi c s d ng l c lư ng lao ñ ng c a d án hi u qu ñ n ñâu. 7 Qu n lý - L p k ho ch qu n lý ð m b o các dòng thông tin thông su t, chính xác thông tin thông tin và nhanh nh t gi a các thành viên c a d án và v i - Cung c p thông tin các c p qu n lý khác nhau. Có th tr l i ñư c các - Báo cáo k t qu câu h i: ai c n thông tin v d án, m c ñ chi ti t và báo cáo b ng cách nào. 8 Qu n lý - Xác ñ nh r i ro Xác ñ nh các y u t r i ro, lư ng hoá m c ñ r i ro r i ro - Xây d ng k ho ch x và có k ho ch ñ i phó cũng như qu n lý t ng lo i lý r i ro r i ro. - Ki m soát k ho ch x 12
lý r i ro 9 Qu n lý - K ho ch cung ng L a ch n, thương lư ng, qu n lý các h p ñ ng và ho t ñ ng - L a ch n nhà cung ng ñi u hành vi c mua bán nguyên v t li u, MMTB, cung ng - Qu n lý h p ñ ng d ch v ... c n thi t cho d án. Gi i quy t v n ñ : - Qu n lý ti n ñ cung b ng cách nào d án nh n ñư c hàng hoá và d ch ng v c n thi t c a các t ch c bên ngoài cung c p cho d án, ti n ñ cung c p, ch t lư ng cung c p. Quá trình qu n lý ñư c th c hi n trong su t các giai ño n ñ u tư t chu n b ñ u tư, th c hi n ñ u tư ñ n khai thác d án. Trong t ng giai ño n ñ i tư ng qu n lý có th khác nhau nhưng ñ u g n v i 3 m c tiêu cơ b n c a ho t ñ ng qu n lý d án là: th i gian, chi phí và ch t lư ng/k t qu hoàn thành. 2.3.4. ð c ñi m c a qu n lý d án Qu n lý d án có m t s ñ c ñi m ch y u sau: 1. T ch c d án là m t t ch c t m th i, ñư c hình thành ñ ph c v d án trong m t th i gian h u h n. Trong th i gian t n t i ñó, nhà qu n lý d án thư ng ho t ñ ng ñ c l p v i phòng ban ch c năng. Sau khi k t thúc d án c n ti n hành phân công l i lao ñ ng, b trí l i MMTB. 2. V quan h gi a nhà qu n lý d án v i các phòng ch c năng trong t ch c. Công vi c c a d án ñòi h i có s tham gia c a nhi u phòng ban ch c năng. Nhà qu n lý d án có trách nhi m ph i h p m i ngu n l c, m i ngư i liên quan t các phòng ban chuyên môn nh m th c hi n m c tiêu d án. Tuy nhiên gi a h thư ng n y sinh mâu thu n v các v n ñ như nhân s , chi phí, th i gian và m c ñ tho mãn các yêu c u k thu t. 2.4. M t s ñi m khác nhau gi a qu n lý d án và qu n lý quá trình s n xu t liên t c 2.4.1. Qu n lý r i ro Qu n lý d án thư ng ph i ñ i phó v i nhi u lo i r i ro có ñ b t ñ nh cao trong công tác l p k ho ch, d tính chi phí, d ñoán s thay ñ i c a công ngh , s thay ñ i cơ c u t ch c... Do ñó, qu n lý d án c n coi tr ng công tác qu n lý r i ro, xây d ng các k ho ch, tri n khai các bi n pháp phòng ch ng và gi m thi u tác h i c a r i ro. B ng 1.3. M t s ñi m khác nhau gi a quá trình s n xu t liên t c và các d án tt Quá trình s n xu t liên t c D án 1 Nhi m v có tính l p l i, liên t c Nhi m v không có tính l p và liên t c mà thư ng là m i m 2 T l s d ng ngu n l c th p T l s d ng ngu n l c cao 3 S n xu t hàng lo t ho c theo lô S n xu t ñơn chi c 4 Th i gian t n t i là lâu dài Th i gian t n t i c a d án là h u h n 5 Các s li u th ng kê có s n và h u ích Các s li u th ng kê ñư c s d ng h n ch , ñ i v i vi c ra quy t ñ nh kinh nghi m ñã qua ít có giá tr 13
6 Không quá t n kém khi ph i chu c l i l i Ph i tr giá ñ t cho các quy t ñ nh sai l m lm 7 T ch c tương ñ i n ñ nh Nhân s m i cho m i d án 8 Trách nhi m rõ ràng và ñư c ñi u ch nh Phân chia trách nhi m thay ñ i tuỳ thu c vào theo th i gian tính ch t c a t ng d án 9 Môi trư ng làm vi c tương ñ i n ñ nh Môi trư ng làm vi c thư ng xuyên thay ñ i 2.4.2. Qu n lý s thay ñ i ð i v i qu n lý ho t ñ ng s n xu t kinh doanh thư ng xuyên c a các ch th , nhà qu n lý thư ng nhìn vào m c tiêu lâu dài c a t ch c ñ áp d ng các phương pháp, các k năng qu n lý phù h p. Ngư c l i, trong qu n lý d án vì môi trư ng c a d án là môi trư ng bi n ñ ng do nh hư ng c a nhi u nhân t nên v n ñ c n ñư c ñ c bi t quan tâm l i là qu n lý s thay ñ i. Ngoài ra d án có th i gian t n t i h u h n nên qu n lý th i gian cũng là m t lĩnh v c c n quan tâm. 2.4.3. Qu n lý nhân s Ch c năng t ch c gi v trí ñ c bi t quan tr ng trong qu n lý d án vì d án không có tính l p l i, nhân s cũng thông thư ng là m i. L a ch n mô hình t ch c phù h p có tác d ng phân rõ trách nhi m và quy n h n trong qu n lý d án và do ñó ñ m b o th c hi n d án thành công. Ngoài ra vi c ph i ti n hành phân công l i lao ñ ng sau khi d án k t thúc là m t ñi m khác bi t cơ b n gi a 2 lĩnh v c qu n lý. S khác nhau gi a qu n lý quá trình s n xu t liên t c và qu n lý ho t ñ ng d án b t ngu n t s khác nhau gi a 2 lo i ho t ñ ng này. B ng 1.3 trình bày nh ng ñi m khác nhau ch y u gi a quá trình s n xu t liên t c trong doanh nghi p và d án. 2.5. Qu n lý theo vòng ñ i d án M i giai ño n c a d án ñư c ñánh d u b ng vi c hoàn thành m t ho c nhi u nhi m v nh t ñ nh, th hi n thông qua m t ho c m t nhóm s n ph m có tính h u hình có th ki m nghi m ñư c, ví d b n báo cáo nghiên c u kh thi, h sơ thi t k k thu t... S k t thúc m i giai ño n c a d án thư ng ñư c ñánh d u b ng vi c ñánh giá l i nh ng nhi m v cơ b n và ho t ñ ng c a d án nh m xác ñ nh xem có nên ti n hành giai ño n ti p theo c a d án hay không và phát hi n, ñi u ch nh các sai sót ñ nâng cao hi u qu s d ng các ngu n l c. Thông thư ng, ñ u ra c a giai ño n trư c là ñ u vào c a giai ño n sau. T p h p các giai ño n ta có vòng ñ i c a d án. Vòng ñ i c a d án là kho ng th i gian gi a th i ñi m xu t hi n ý tư ng, hình thành d án và th i ñi m k t thúc, thanh lý d án. V i quan ni m này thì vòng ñ i c a m t d án ñôi khi r t l n n u ta l y th i ñi m cu i là th i ñi m công trình (trư ng h p d án có xây d ng công trình) h t niên h n s d ng, ph i ñ p ñi ñ r i xây d ng công trình khác. Vì lý do ñó, nhi u ngư i, nhi u tài li u cho r ng d án ñư c g i là k t thúc sau khi ñã h t th i gian nhà th u b o hành công trình. 14
Có th chia vòng ñ i c a m t d án thành 3 giai ño n theo quá trình ñ u tư và xây d ng (ñ i v i d án có xây d ng công trình) ñó là các giai ño n chu n b ñ u tư, th c hi n ñ u tư và k t thúc xây d ng ñưa d án vào khai thác (hình 1.3). L p d án Thi t k ð u th u Thi công Nghi m thu ðưa d án vào Chu n b Th c hi n ñ u tư khai thác ñ u tư Hình 1.3. Các giai ño n c a m t d án xây d ng Như v y, ñ i v i d án có xây d ng, n i dung c a qu n lý t p trung ch y u giai ño n chu n b ñ u tư và th c hi n ñ u tư. giai ño n chu n b ñ u tư m i quan tâm chính t p trung trong l p và phân tích d án. Môn h c "Các nguyên lý qu n lý d án" t p trung vào m t s n i dung cơ b n c a qu n lý d án trong giai ño n th c hi n ñ u tư. Cũng có th chia d án thành 4 giai ño n theo vòng ñ i c a s n ph m (ñ i v i d án s n xu t công nghi p), ñó là giai ño n xây d ng ý tư ng, giai ño n phát tri n, giai ño n tri n khai và giai ño n k t thúc. Hình 1.4. th hi n vòng ñ i c a m t d án s n xu t công nghi p thông thư ng. Chi phí Xây d ng Giai ño n Giai ño n Giai ño n Th i gian ý tư ng phát tri n tri n khai k t thúc Hình 1.4. Các giai ño n c a vòng ñ i d án Thông qua vòng ñ i c a d án có th nh n th y m t s ñ c ñi m là: 1. M c chi phí và yêu c u nhân l c thư ng th p khi b t ñ u d án, tăng cao hơn vào th i kỳ phát tri n, nhưng gi m nhanh chóng khi d án bư c vào giai ño n k t thúc; 15
2. Xác su t hoàn thành d án thành công th p nh t và do ñó r i ro là cao nh t khi b t ñ u th c hi n d án. Xác su t thành công s cao hơn khi d án bư c sang các giai ño n sau; 3. Kh năng nh hư ng c a ch ñ u tư t i ñ c tính cu i cùng c a s n ph m d án và do ñó t i chi phí là cao nh t vào th i kỳ ñ u và gi m m nh khi d án ti p t c phát tri n sang các giai ño n sau. 2.5.1. Giai ño n xây d ng ý tư ng (thi t k khái ni m) Xây d ng ý tư ng d án là vi c xác ñ nh b c tranh toàn c nh v m c tiêu, k t qu cu i cùng và phương pháp th c hi n k t qu ñó. Xây d ng ý tư ng d án ñư c b t ñ u ngay khi nh n ñư c ñ ngh làm d án, do ñó, qu n lý d án c n ñ n ngay t khi d án b t ñ u hình thành. Nh ng công vi c ñư c tri n khai và c n ñư c qu n lý trong giai ño n này là t p h p s li u, xác ñ nh nhu c u, ñánh giá ñ r i ro, d tính ngu n l c, so sánh l a ch n d án... Quy t ñ nh l a ch n d án là nh ng quy t ñ nh chi n lư c d a trên m c ñích, nhu c u và các m c tiêu lâu dài c a t ch c, doanh nghi p. Trong giai ño n này nh ng n i dung ñư c xem xét là m c ñích, yêu c u c a d án, tính kh thi, l i nhu n ti m năng, m c ñ chi phí, m c ñ r i ro và ư c tính các ngu n l c c n thi t. ð ng th i cũng c n làm rõ hơn n a ý tư ng d án b ng cách phác th o nh ng k t qu và phương pháp th c hi n trong ñi u ki n h n ch v ngu n l c. M t s ho t ñ ng quan tr ng bao g m các quy t ñ nh ban ñ u v "t làm hay mua ngoài" ñ i v i các b ph n và thi t b , xây d ng các k ho ch d phòng ñ i v i các lĩnh v c r i ro cao... Phát tri n ý tư ng d án không c n thi t ph i lư ng hoá h t b ng các ch tiêu, nhưng nó ph i ng n g n, ñư c di n ñ t trên cơ s th c t . 2.5.2. Giai ño n phát tri n Giai ño n phát tri n là giai ño n chi ti t xem d án c n ñư c th c hi n như th nào mà n i dung ch y u c a nó t p trung vào công tác thi t k và l p k ho ch. ðây là giai ño n ch a ñ ng nh ng công vi c ph c t p nh t c a d án, mang tính tính quy t ñ nh ñ n s thành b i c a các giai ño n sau. N i dung c a giai ño n này bao g m nh ng công vi c sau:  Thành l p nhóm d án, xác ñ nh cơ c u t ch c d án.  L p k ho ch t ng quan.  Phân tách công vi c c a d án.  L p k ho ch ti n ñ th i gian.  L p k ho ch ngân sách.  Thi t k s n ph m và quy trình s n xu t.  L p k ho ch ngu n l c.  L p k ho ch chi phí và d báo dòng ti n thu.  Xin phê chu n th c hi n. K t thúc giai ño n này ti n trình th c hi n d án có th ñư c b t ñ u. Thành công c a d án ph thu c r t nhi u vào s chu n b k lư ng c a các k ho ch trong giai ño n này. 16
2.5.3. Giai ño n tri n khai Giai ño n tri n khai bao g m các công vi c như xây d ng nhà xư ng và công trình, l a ch n công c , mua s m thi t b và l p ñ t... ðây là giai ño n chi m nhi u n l c, th i gian và chi phí nh t. Nh ng v n ñ c n xem xét trong giai ño n này là k t qu ho t ñ ng th c t và nh ng thay ñ i so v i k ho ch ban ñ u. Trong m t s trư ng h p, th m chí, d án có th b hu b . Trư ng h p hay x y ra nh t là ph m vi công tác, ti n ñ và ngân sách s ñư c ñi u ch nh theo yêu c u th c t ñ t ra. Trong su t giai ño n này, nhi m v c a các c p qu n lý là giao công vi c cho các bên tham gia, giám sát ti n ñ th c t , so sánh v i k ho ch cơ s và có các quy t ñ nh k p th i khi x y ra các s c không mong mu n. K t thúc giai ño n này các h th ng ñư c xây d ng và ki m ñ nh, dây chuy n s n xu t ñư c v n hành. 2.5.4. Giai ño n k t thúc Trong giai ño n k t thúc c a vòng ñ i d án, c n th c hi n nh ng công vi c còn l i như hoàn thành s n ph m, bàn giao công trình và nh ng tài li u liên quan, ñánh giá d án, gi i phóng ngu n l c... Các công vi c c th c n th c hi n ñ k t thúc d án là:  Hoàn ch nh và c t gi h sơ d án.  Ki m tra l i s sách k toán, ti n hành bàn giao và báo cáo.  Thanh quy t toán tài chính.  ð i v i s n xu t c n chu n b và bàn giao S tay hư ng d n l p ñ t, các b n v chi ti t...  Bàn giao d án, l y ch ký khách hàng v vi c hoàn thành.  B trí l i lao ñ ng, gi i quy t công ăn vi c làm cho nh ng ngư i t ng tham gia d án.  Gi i phóng và b trí l i thi t b . 2.6. Qu n lý d án nhìn t góc ñ c a các ch th tham gia Trong qu n lý d án, ñ c bi t ñ i v i các d án có xây d ng công trình, có r t nhi u các ch th tham gia. Các ch th ch y u là: ch ñ u tư, nhà tư v n và nhà th u. Các ch th này có nh ng m c tiêu, l i ích khác nhau nhưng l i có m i quan h tác ñ ng qua l i, ràng bu c và ph thu c l n nhau khi th c thi trách nhi m, nghĩa v h p ñ ng c a mình ñ i v i d án. M i n l c c a các ch th này ñ u hư ng t i vi c bi n quy t ñ nh ñ u tư thành hi n th c theo m c tiêu c a d án. N i dung ho t ñ ng c a các ch th cũng khác nhau và cũng ph thu c nhau r t ch t ch . Các ho t ñ ng này ñ u b ràng bu c b i s h n ch c a các ngu n l c, v th i gian, chi phí, ch t lư ng. Các ràng bu c này liên quan ñ n nhau, khó qu n lý và d b phá v . Ví d , n u ti n ñ có nguy cơ b phá v , ph i "tăng t c", ñi u này d n ñ n chi phí tăng và ch t lư ng có th b nh hư ng n u không ñư c b sung thêm v n. Vì v y ñ d án thành công, m i ch th ph i th c hi n ñ y ñ trách nhi m c a mình ñ i v i d án. Ngư c l i, s ch m tr ho c th c hi n không ñ y ñ trách nhi m nghĩa v c a m t bên b t kỳ ñ u d n ñ n h u qu x u và nh hư ng ñ n m i phía. 17
2.6.1. Qu n lý th c hi n d án c a ch ñ u tư Ch ñ u tư là ngư i nh n bi t ñư c nhu c u ho c cơ h i c a d án và mu n bi n ý tư ng ñó thành hi n th c. Ch ñ u tư có th là ngư i tr c ti p cung c p v n, cũng có th là ngư i ñư c u quy n c p v n cho d án. Trong trư ng h p ch ñ u tư là ngư i ñư c u quy n c p v n thì ngư i th c s c p v n ñư c g i là ngư i tài tr . Nhi u trư ng h p, ngư i tài tr là m t t ch c ñ c l p như Qu ti n t th gi i (IMF), Ngân hàng th gi i (WB) ho c Ngân hàng phát tri n Châu Á (ADB)... Là ngư i tài tr nên h có quy n b sung các yêu c u riêng c a mình ñ i v i d án mà chính nh ng ñi u này có th làm cho ch ñ u tư ph i ñánh giá l i d án. Qu n lý d án là nhi m v cơ b n c a ch ñ u tư, là trung tâm các m i quan h tác ñ ng. Th c ch t qu n lý d án c a ch ñ u tư bao g m nh ng ho t ñ ng qu n lý c a ch ñ u tư (ho c c a m t t ch c ñư c ch ñ u tư u quy n, ví d : Ban qu n lý d án). ðó là quá trình l p k ho ch, t ch c, qu n lý các nhi m v , các ngu n l c ñ ñ t ñư c các m c tiêu ñ ra trong ph m vi ràng bu c v th i gian, ngu n l c và chi phí. Nh ng ch c năng, nhi m v cơ b n c a ch ñ u tư là: Giai ño n chu n b ñ u tư - Xin ch trương ñ u tư - H p ñ ng v i tư v n thi t k ñ l p d án - Th m ñ nh d án - Hoàn thành th t c quy t ñ nh ñ u tư Giai ño n th c hi n ñ u tư - Tuy n ch n tư v n thi t k - Ki m tra, phê duy t thi t k k thu t và h sơ m i th u - T ch c ñ u th u, xét th u, trình duy t k t qu ñ u th u - Ký h p ñ ng XD, th c hi n gi i phóng và bàn giao m t b ng - Giám sát th c hi n d án Giai ño n ñưa d án vào khai thác s d ng - T ch c nghi m thu, bàn giao - Ph i h p ki m toán công trình - Qu n lý b o hành công trình Hình 1.5. Các nhi m v cơ b n c a ch ñ u tư ñ i v i d án (có xây d ng công trình) 18
2.6.1.1. T ch c ñ u th u ð tri n khai th c hi n d án, ch ñ u tư ph i ch n ñư c tư v n (thi t k ; giám sát; qu n lý d án), nhà th u trên cơ s tuân th các th t c, quy ñ nh c a ñ u th u và ký h p ñ ng v i h . Ch n ñư c tư v n và nhà th u ñ năng l c là cơ s ban ñ u ñ m b o thu n l i cho vi c th c hi n d án. Ch ñ u tư quy t ñ nh các v n ñ k thu t, cung c p ñ các thông tin s li u ñ u vào c a d án cho k sư tư v n; cung c p thông tin và nói rõ các ñi u ki n, quy ñ nh ñ các nhà th u có th tham gia d th u m t cách công b ng. Sau khi nhà th u trúng th u, ch ñ u tư ph i tho thu n và ký h p ñ ng v i nhà th u. Ch ñ u tư ph i ch rõ các n i dung mà nhà th u ph i tuân th như các quy ñ nh k thu t, b n v thi t k , kh i lư ng, ti n ñ và chi phí. 2.6.1.2. Qu n lý th c hi n h p ñ ng Sau khi ký h p ñ ng, qu n lý th c hi n h p ñ ng là nhi m v ti p theo c a ch ñ u tư. Các công vi c ch y u là: l p k ho ch; l p ti n ñ ; t ch c th c hi n; b trí v n cho d án; xin phép xây d ng; xin gi y phép khai thác tài nguyên; th c hi n ñ n bù gi i phóng và bàn giao m t b ng có s ch ng ki n c a tư v n giám sát; t ch c theo dõi vi c th c hi n h p ñ ng mua s m, kh o sát thi t k và thi công xây l p (thông qua nh n báo cáo c a nhà th u, tư v n và các nh hi n trư ng); ki m tra các b n v thi công, các k t qu thí nghi m; giám sát ch t lư ng thi công theo các tiêu chu n k thu t; ñi u ph i và ñôn ñ c các ch th khác th c hi n h p ñ ng nh m ñưa d án ñ n ñích. Trong quá trình th c hi n d án, ch ñ u tư ph i k p th i gi i quy t các khi u n i, thay ñ i, trư t giá h p ñ ng; n m di n bi n k thu t và tài chính c a d án; ñ m b o t m ng, chi tr , thanh toán k p th i, ñ y ñ theo ti n ñ cho nhà th u. ð th c hi n ñư c trách nhi m, nghĩa v c a mình trong qu n lý d án ch ñ u tư có quy n ch p nh n ho c không ch p nh n ý ki n c a nhà th u ñ i v i các h ng m c ñư c giao cho nhà th u; ra thông báo ngày kh i công; ñòi h i nhà th u ph i cung c p các thông tin theo quy ñ nh. Trong các d án l n, các Ban qu n lý d án ph i ñư c tăng cư ng b ph n k thu t b ng các k sư gi i ho c thuê công ty tư v n nư c ngoài. 2.6.1.3. Nghi m thu t ng ph n, h ng m c và bàn giao công trình Khi d án k t thúc, sau khi nh n ñư c yêu c u bàn giao c a nhà th u, ch ñ u tư ph i thành l p ban nghi m thu bàn giao bao g m: tư v n giám sát, ñ i di n ch ñ u tư và ñơn v qu n lý khai thác công trình. Ban này tr c ti p xem xét ki m tra ñánh giá ý ki n sơ b c a tư v n giám sát và ki m tra hi n trư ng r i báo cáo cho ch ñ u tư. T ñây ch ñ u tư ph i th c hi n các xác nh n ñ nhà th u có cơ s ñư c thanh toán kh i lư ng. Cu i cùng là báo cáo hoàn công và ñánh giá hi u qu d án c a ch ñ u tư. Trong su t quá trình qu n lý d án ch ñ u tư là ch th c ng tác ch t ch v i các cơ quan qu n lý Nhà nư c. 2.6.2. Qu n lý d án c a tư v n 2.6.2.1. Các lo i tư v n Tư v n là lo i lao ñ ng ñ c bi t, ñó là kinh nghi m, ki n th c và s phán xét. Lao ñ ng c a tư v n khó ñánh giá, ño ñ m và th ñư c nhưng s n ph m, d ch v do h t o ra có ý nghĩa quan tr ng. ðó là các b n thi t k , ho t ñ ng giám sát, l i khuyên, s ch d n và phán xét... B ng ki n th c c a mình tư v n có th tr c ti p giúp ch ñ u tư và nhà th u th c hi n các 19
nhi m v trong các khâu c a d án. Kh năng ti t ki m v n ñ u tư t ho t ñ ng c a tư v n là r t l n, vì v y qu n lý d án c n hi u bi t vai trò c a tư v n, ph i ch n ñư c tư v n có năng l c, trình ñ cao, c n có bi n pháp ñ tư v n ñóng góp hi u qu nh t vào d án. Trong xây d ng có các lo i hình d ch v tư v n là: - L p d án ñ u tư xây d ng. - Qu n lý d án ñ u tư xây d ng. - Kh o sát xây d ng. - Thi t k công trình. - Giám sát thi công xây l p. - Ki m ñ nh ch t lư ng xây d ng. - Các tư v n xây d ng khác. Các d ch v trên có th ñ c l p ho c có th trong cùng m t h p ñ ng ký k t v i ch ñ u tư. ð ch n ñư c tư v n ph i li t kê các t ch c tư v n có năng l c th c hi n d ch v ; thông tin sơ b cho h v nhu c u d ch v c a d án và l p danh sách các nhà tư v n có nguy n v ng và xem xét các ñ xu t c a h . Ch ñ u tư Tư v n qu n lý d án Nhà Tư v n th u thi t k Hình 1.6. Phương th c xây d ng theo mô hình tư v n qu n lý d án 2.6.2.2. Qu n lý d án c a tư v n qu n lý ð i v i các d án l n, ñ c bi t có s d ng v n vay nư c ngoài ph i có tư v n qu n lý. ðây là m t ch th thay m t ch ñ u tư tác ñ ng t i t t c các bên trong vi c th c hi n d án, bu c h làm tròn trách nhi m c a mình theo ñúng h p ñ ng ñã ký k t. Tư v n qu n lý có vai trò xuyên su t trong toàn b quá trình th c hi n d án, tư v n qu n lý ñư c xem là hoàn thành nhi m v khi các m c tiêu c th c a d án ñã ñ t ñư c. 20