Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Hòa Bình

Chia sẻ: Nhumbien999 Nhumbien999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:129

Thêm vào BST

Báo xấu

45
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là trên cơ sở phân tích lý luận và đánh giá thực trạng thực hiện chính sách GDPL cho thanh niên tỉnh Hòa Bình, luận văn đề xuất những giải pháp nhằm bảo đảm thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên tỉnh Hòa Bình hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Hòa Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ............/.............. .........../......... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA KIỀU VŨ THÁI NINH THỰC HIỆN CHÍ NH SÁCH GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN TRÊN ĐIẠ BÀ N TỈNH HOÀ BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍ NH SÁCH CÔNG Hà Nội, 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ............/.............. .........../......... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA KIỀU VŨ THÁI NINH THỰC HIỆN CHÍ NH SÁCH GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN TRÊN ĐIẠ BÀ N TỈNH HOÀ BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍ NH SÁCH CÔNG CHUYÊN NGÀNH CHÍ NH SÁCH CÔNG MÃ SỐ: 60 34 04 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS BÙ I THI ̣ THANH THUÝ Hà Nội, 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng bản thân tôi. Các số liệu trong luận văn là trung thực. Kết quả của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kì công trình nào. Tác giả luận văn Kiề u Vũ Thái Ninh
LỜI CẢM ƠN Trong thời gian học tập, nghiên cứu tại Học viện Hành chính quốc gia và qúa trình công tác của bản thân, tôi đã nhận được sự giảng dạy tận tình của quý thầy, cô giáo. Quá trình thực hiêṇ luận văn tốt nghiệp, tôi cũng đã nhận được sự hướng dẫn và giúp đỡ của nhiều thầy, cô giáo và các cá nhân, đơn vị. Tôi xin trân trọng biết ơn đến: - Lãnh đạo và quý thầy, cô tại Học viện Hành chính quốc gia. - Đặc biệt là TS Bùi Thị Thanh Thúy là giảng viên đã hướng dẫn tôi trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận văn. - Trân trọng cám ơn Ban Thường vụ Tỉnh Đoàn, Sở Tư Pháp và các Sở, Ban, ngành tỉnh Hòa Bình, UBND các huyện, thành phố thuộc tỉnh Hòa Bình đã giúp đỡ trong tôi trong quá trình công tác cũng như đã cung cấp số liệu và tạo điều kiện giúp đỡ trong các đợt khảo sát, tìm hiểu thực tiễn về thực tiễn việc triển khai thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên tỉnh Hòa Bình góp phần lớn vào kết quả thực hiện của luận văn. Trân trọng cám ơn gia đình, đồng nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi và chia sẻ cùng tôi trong suốt thời gian tôi học tập và thực hiện luận văn tốt nghiệp này. Trân trọng cám ơn! Tác giả luận văn Kiều Vũ Thái Ninh
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục bảng, sơ đồ MỞ ĐẦU...............................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài .............................................................................3 3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu........................................................................7 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu....................................................................8 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ...............................................8 6. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của đề tài.................................................................9 7. Kết cấu luận văn .............................................................................................10 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN ...................................................................11 1.1. Khái quát chung về giáo dục pháp luật về cho thanh niên ...................11 1.1.1. Quan niệm về thanh niên .........................................................................11 1.1.2. Quan niệm giáo dục pháp luật cho thanh niên .........................................13 1.1.3. Vai trò của giáo dục pháp luật cho thanh niên trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước ..........................................................................................18 1.2. Khái quát chung về thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên..........................................................................................................20 1.2.1. Khái niệm, đặc điểm thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên .....................................................................................................................20 1.2.2. Chủ thể tham gia thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên .....................................................................................................................26
1.2.3. Nội dung thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên .........31 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên...................................................................................................39 1.3.1. Yếu tố chính trị.........................................................................................39 1.3.2. Yếu tố kinh tế ...........................................................................................40 1.3.3. Yếu tố văn hóa và công nghệ ...................................................................41 1.3.4. Yếu tố tự giáo dục của bản thân thanh niên .............................................41 1.3.5. Chất lượng đội ngũ cán bộ chuyên trách .................................................42 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 .....................................................................................43 Chương 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN TỈNH HÒA BÌNH .................................................44 2.1. Khái quát chung về tỉnh Hòa Bình và thanh niên tỉnh Hòa Bình ........44 2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội..........................................................44 2.1.2. Khái quát về tình hình thanh niên tỉnh Hòa Bình ....................................48 2.2. Thực trạng thực hiện chính sách giáo dục về pháp luật cho thanh niên tỉnh Hòa Bình ...........................................................................................53 2.2.1. Tình hình xây dựng và ban hành văn bản, chương trình, dự án thực thi chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên....................................................53 2.2.2. Thực trạng tổ chức thực hiện văn bản, chương trình, dự án thực thi chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên....................................................58 2.2.3. Tình hình sơ kết, tổng kết thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên ...........................................................................................................65 2.3. Đánh giá chung về thực trạng thực hiện chính sách giáo dục về pháp luật cho thanh niên tỉnh Hòa Bình .................................................................68 2.3.1. Ưu điểm và nguyên nhân .........................................................................68 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ..........................................................................73 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 .....................................................................................81
Chương 3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC VỀ PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÒA BÌNH...............................................................................................82 3.1. Quan điểm bảo đảm thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Hòa Bình. .........................................................82 3.2. Một số giải pháp bảo đảm thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên tỉnh Hòa Bình .........................................................................85 3.2.1. Nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm, năng lực của chủ thể và đối tượng trong thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên tỉnh Hoà Bình ....................................................................................................................85 3.2.2. Huy động các nguồn lực, tăng cường phối hợp, tương tác giữa các lực lượng giáo dục nhằm đảm bảo thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên tỉnh Hoà Bình ...................................................................................89 3.2.3. Nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ cho đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật tỉnh Hoà Bình ...............................................91 3.2.4. Phát huy vai trò của thanh niên trong thực hiện chính sách giáo dục pháp luật .............................................................................................................94 3.2.5. Đổi mới cách thức tổ chức thực hiện nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục pháp luật cho thanh niên tỉnh Hòa Bình ......................................95 3.2.6. Đổi mới sơ kết, tổng kết, đánh giá thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên tỉnh Hoà Bình ...................................................................104 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ...................................................................................107 KẾT LUẬN.......................................................................................................108 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................109
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN STT VIẾT TẮT VIẾT ĐẦY ĐỦ 1. BGH Ban giám hiệu 2. CBQL, GV, NV Cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên 3. CHXHCN Cộng hòa xã hội chủ nghĩa 4. CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa 5. CSVC Cở sở vật chất 6. CTĐ Công tác Đoàn 7. GDPL Giáo dục pháp luật 8. ĐTN Đoàn Thanh niên 9. GD Giáo dục 10. GD&ĐT Giáo dục và đào tạo 11. HS Học sinh 12. HSSV Học sinh sinh viên 13. HĐND Hội đồng nhân dân 14. KHCN Khoa học công nghệ 15. PBGDPL Phổ biển giáo dục pháp luật 16. UBND Ủy ban nhân dân 17. XHCN Xã hội chủ nghĩa 18. VBPL Văn bản pháp luật
DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ Bảng 2.1: Số thanh niên nghiện ma túy ở tỉnh Hòa Bình ................................. 52 Bảng 2.2: Tình hình xây dựng và ban hành văn bản, chương trình, dự án thực thi chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên ............................ 55 Bảng 2.3: Thực trạng tổ chức thực hiện văn bản, chương trình, dự án thực thi chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên ................................. 63 Bảng 2.4: Tình hình sơ kết, tổng kết thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên .................................................................................. 66 Sơ đồ 1.1: Quy trình thực hiện thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên ......................................................................................... 37
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Xuất phát từ mục tiêu giáo dục và đào tạo của các nhà trường, từ yêu cầu tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, ngay từ đầu những năm 80, Đảng và Nhà nước ta đã chủ trương đưa giáo dục pháp luật vào nhà trường. Các Nghị quyết quan trọng của Đảng từ Nghị quyết số 14/TU ngày 11/01/1979 về cải cách giáo dục đến các nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V,VI,VII đã thể hiện nhất quán chủ trương đó và nhấn mạnh vai trò của phổ biến giáo dục pháp luật trong quá trình xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đại hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ V, khẳng định: “ Các cấp uỷ Đảng, các cơ quan Nhà nước và các đoàn thể phải thường xuyên giải thích pháp luật trong các tầng lớp nhân dân, đưa việc giáo dục pháp luật vào các trường học, các cấp học, xây dựng ý thức sống có pháp luật và tôn trọng pháp luật”. Công tác giáo dục pháp luật đã và đang ngày càng khẳng định vai trò là một bộ phận không thể tách rời của quá trình xây dựng, hoàn thiện và tổ chức thực hiện pháp luật. Muốn pháp luật đi vào đời sống xã hội, ngoài yêu cầu đảm bảo tính đồng bộ, tính thống nhất, khả thi và phù hợp của quy phạm pháp luật và tổ chức thực hiện pháp luật nghiêm minh, việc giáo dục pháp luật nhằm nâng cao hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật của các thành viên trong xã hội là rất cần thiết. Chính vì vậy, hoạt động này được Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm, coi đây là nhiệm vụ quan trọng, góp phần nâng cao hiểu biết, ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân. Trong sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước do Đảng cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo đã và đang mang lại những kết quả to lớn trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Với những thành tựu đó đã tạo điều kiện cho thanh niên học tập, giao lưu với các nước, đặc biệt là các nước có nền văn hóa, khoa học kỹ thuật hiện đại. Sự phát triển này đã hình thành những lối 1
sống mới với sự hội nhập mạnh mẽ của thanh niên. Tuy nhiên, dù phát triển ở mức độ nào, dù lối sống thay đổi thì vẫn đòi hỏi con người tuân thủ pháp luật tôn chỉ mục đích “Sống và làm việc theo hiến pháp và pháp luật”. Do vậy, thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay là một việc làm cần thiết và rất quan trọng. Cần phải thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên, tạo được sức mạnh to lớn để phát huy tiềm năng của con người theo định hướng xã hội chủ nghĩa trước những thách thức của lịch sử, thách thức của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế. Tiếp tục tinh thần của Đảng về công tác thanh niên trong suốt quá trình cách mạng, gần đây Nghị quyết số 25 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khóa X đã xác định mục tiêu chung về phát triển thanh niên, Chỉ thị số 42 – CT/TU về Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 – 2030; Nghị quyết số 25 – NĐ/TW Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới… đòi hỏi vai trò đặc biệt quan trọng của hệ thống chính trị tại các địa phương trong việc thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên hiện nay. Trong thời kỳ hội nhập, đã có nhiều thanh niên có ý chí vươn lên trong học tập, có hoài bão khát khao lớn. Tuy nhiên, dưới tác động của nền kinh tế thị trường, kinh tế mở cửa và do nhiều nguyên nhân khác, hành vi lệch chuẩn của thanh thiếu niên có xu hướng ngày càng tăng. Điển hình là hành vi vi phạm pháp luật có chiều hướng gia tăng như: vi phạm Luật giao thông, đua xe trái phép, cờ bạc, rượu chè, quay cóp bài… có lối sống hưởng thụ, chạy theo đồng tiền, xa hoa, lãng phí, lười lao động và học tập. Bên cạnh đó, trong thời gian khá dài, chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên còn hạn chế. 2
Tỉnh Hòa Bình nằm ở cửa ngõ Tây Bắc và giáp ranh thủ đô Hà Nội, có vị trí quan trọng trong chiến lược phòng thủ của khu vực và cả nước, với 832.543 dân trong đó chiếm 26% là lứa tuổi thanh niên. Các cấp ủy đảng, chính quyền với tinh thần: “đồng thuận cao - thi đua giỏi - về đích sớm” thực hiện chính sách giáo dục pháp luật có nhiều chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên 5 năm qua như giáo dục ý thức, trách nhiệm công dân, đạo đức, văn hóa, lối sống, lý tưởng cho thanh thiếu niên; nêu gương người tốt, việc tốt, qua đó nâng cao nhận thức, ý thức, đạo đức, góp phần xây dựng và thực hiện nếp sống, làm việc theo Hiến pháp và pháp luật của thế hệ trẻ, góp phần hoàn thành thắng lợi các mục tiêu kinh tế - xã hội của thị xã và của tỉnh. Tuy nhiên, thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên còn bộc lộ những khó khăn nổi cộm nhất là hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục pháp luật còn nhiều bất cập; việc giáo dục pháp luật ở nhiều nơi vẫn còn mang tính phong trào, chưa đi sâu vào những nội dung pháp luật mà người dân cần, tổ chức thực hiện các chính sách thiếu đồng bộ đặc biệt sơ kết, tổng kết kiểm tra đánh giá còn mang tính hình thức … Thực tế cho thấy, mức độ vi phạm pháp luật của thanh thiếu niên ngày càng diễn biến phức tạp, gia tăng về số lượng và tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi vi phạm. Do vậy, yêu cầu tăng cường chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên là yêu cầu bức thiết của các cấp ủy, đảng chính quyền tỉnh hiện nay. Xuất phát từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài: “Thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Hòa Bình” nhằm đưa ra một số giải pháp để đảm bảo thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên nói chung và tỉnh Hòa Bình nói riêng. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Thực hiện giáo dục pháp luật nói chung và thực hiện chính sách giáo dục pháp luật đối với thanh niên luôn giữ vị trí quan trọng trong đời sống xã hội 3
đồng thời là một trong những nội dung mà các nhà khoa học quan tâm. Trong phạm vi luận văn có thể đề cập đến một số nghiên cứu sau: Nhóm công trình nghiên cứu dưới góc độ lý thuyết chính sách công: - Hồ Văn Thông (chủ biên, 1999), Tìm hiểu về khoa học chính sách công, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Đây là công trình nghiên cứu tương đối có hệ thống các vấn đề về chính sách công dưới góc độ lý thuyết như: khái niệm về chính sách công và khoa học chính sách công, phân tích chính sách công trong thực tế, những khuynh hướng phát triển cơ bản của chính sách công, công trình là tài liệu tham khảo quan trọng của luận văn. - Đoàn Thu Hà, Nguyễn Ngọc Huyền (chủ biên, 2000), Giáo trình Chính sách Kinh tế xã hội, Nxb Khoa học kỹ thuật, Hà Nội. Công trình đề cập đến vấn đề nghiên cứu trên các khía cạnh như: công cụ quan lý kinh tế - xã hội; hoạch định và chính sách kinh tê- xã hội ; tổ chức thự thi chính sách kinh tế - xã hội, phân tích chính sách … - Nguyễn Đăng Thành (chủ nhiệm đề tài, 2004) Chính sách công, Cơ sở lý luận, Viện Chính trị học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. Đề tài đã nghiên cứu một cách có hệ thống những vấn đề lý luận về chính sách công như: lý thuyết chính sách công; các công cụ nghiên cứu chính sách công; các cách tiếp cận khi nghiên cứu chính sách công. - Chu Văn Thành (Chủ biên, 2006), Dịch vụ công và xã hội hóa dịch vụ công, một số vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Trong cuốn sách này đã tập hợp các bài viết về dịch vụ công, trong đó có giáo dục tư cách là những dịch vụ công chủ yếu mà Nhà nước có nghĩa vụ cung cấp. - Nguyễn Hữu Hải (chủ biên,), Chính sách công - những vấn đề cơ bản, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội. Cuốn sách cung cấp những kiến thức lý luận chung nhất về chính sách công như: quá trình phát triển khoa học chính sách; đặc điểm, vai trò và phân loại chính sách công; cấu trúc 4
nội dung và chu trình chính sách công; nguyên tắc, căn cứ, các bước và phương pháp, công cụ hoạch định chính sách công; yêu cầu, các hình thức, phương pháp tổ chức thực thi chính sách công và phân cấp quản lý chính sách công; nguyên tắc, tiêu chí, quy trình, nội dung và phương pháp phân tích chính sách công; nội dung đánh giá chính sách công; tổ chức công tác phân tích, đánh giá chính sách công. - TS. Lê Như Thanh, Ts. Lê Văn Hoà (đồng chủ biên), sách chuyên khảo “ Hoạch định và thực thi chính sách công”, NXB Chính trị Quốc gia Sự thật 2016. Cuốn sách đã trang bị những kiến thức cơ bản về hoạch định chính sách công và thực thi chính sách công. Nhóm công trình nghiên cứu về giáo dục pháp luật và chính sách giáo dục pháp luật: Trong đề tài cấp Bộ, Viện khoa học của Bộ Tư Pháp có nghiên cứu “Giáo dục pháp luật trong các trường không chuyên về luật” (2000) của Viện khoa học pháp lý Bộ tư Pháp. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh do tác giả Trần Ngọc Đường làm chủ nhiệm trong đề tài “Đổi mới GDPL trong hệ thống các trường chính trị ở nước ta hiện nay” Đề cập đến cơ sở lý luận của công tác GDPL được tác giả Trần Ngọc Đường và Dương Thị Thanh Mai (1995) đã khái quát về văn bản pháp lý GDPL tại Việt Nam từ đó đưa ra kiến nghị đề xuất cho công tác GDPL tại Việt Nam. Đề tài “Xây dựng ý thức và lối sống pháp luật”, do tác giả Đào Trí Úc (1995) chủ biên. Đề cập đến vai trò của nhận thức, ý thức của đối tượng giáo dục được tác giả Nguyễn Thu Thủy (2006) có bài viết về “Chất lượng giáo dục pháp luật và những tiêu chí đánh giá”. Kết quả nghiên cứu đã đưa ra tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục và đề xuất biện pháp để nâng cao chất lượng giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân. 5
Trong thời gian vừa qua cũng có một số công trình luận án tiến sĩ quan tâm đến nội dung này như tác giả Nguyễn Quốc Sửu (2010) với đề tài “Giáo dục pháp luật cho cán bộ, công chức hành chính trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam” [39]. Cùng cấp độ tiến sĩ, đề tài “Giáo dục pháp luật qua hoạt động tư pháp ở Việt Nam” của tác giả Nguyễn Thị Thanh Mai (1996) [33]. Khác hẳn nghiên cứu của 2 tác giả trên, đối tượng nghiên cứu là người trong nước, tác giả Vũ Thị Hoài Phương (2009), có nghiên cứu giáo dục pháp luật trong các doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam. Tác giả Định Xuân Thảo (1996) đề cập đến đối tượng giáo dục là sinh viên đại học, cao đẳng và trung cấp dạy nghề với tên đề tài “Giáo dục pháp luật trong trường đại học, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề (không chuyên Luật) ở nước ta hiện nay. Tác giả Nguyễn Khắc Hùng (2009) đã nghiên cứu đề tài “Các biện pháp tổ chức giáo dục pháp luật cho học sinh THPT (Tại thành phố Hồ Chí Minh)” [29]. Một số bài báo và tạp chí cũng nghiên cứu vấn đề này, tiếp cận về nghiên cứu lý luận như “Giáo dục pháp luật góp phần nâng cao ý thức và nghĩa vụ tuân thủ pháp luật” của tác giả Tống Đức Thảo. Trong tạp chí khoa học số 45, tr 56-57 đã đăng tải bài “Đẩy mạnh việc dạy và học pháp luật trong các nhà trường theo tinh thần Chỉ thị 32-CT/TW của Ban Bí Thư” do tác giả Nguyễn Tất Viễn (Dân chỉ và pháp luật, số chuyên đề về thực hiện chỉ thị của Ban Bí Thư TW khóa IX tháng 04/2014) [53]. Nghiên cứu về “Giáo dục pháp luật trong nhà trường-Những vấn đề đặt ra hiện nay” của tác giả Phạm Kim Chung (tại Dân chủ và pháp luật, số chuyên đề Phổ biến, GDPL, 2006) Như vậy, GDPL đến nay đã được nhiều nhà khoa học, nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu ở những khía cạnh khác nhau. Trong các công trình nghiên cứu, các tác giả đã chỉ rõ vai trò, tầm quan trọng của GDPL, nội dung GDPL cho đối tượng giáo dục. Đồng thời cũng đề ra một số biện pháp tổ chức, thực 6
hiện GDPL hiện nay. Hầu hết các công trình nghiên cứu đều khẳng định GDPL, thực hiện chính sách GDPL có một ý nghĩa và vai trò rất quan trọng đối với nâng cao nhận thức, ý thức đối với hệ thống lập pháp, hành pháp và là nhân tố trọng yếu đảm bảo nguồn nhân lực trong thời kỳ hội nhập. Đến nay vẫn chưa có một nghiên cứu nào nghiên cứu một cách hệ thống, toàn diện và sâu sắc về thực hiện chính sách GDPL cho thanh niên tại tỉnh miền núi, giáp thủ đô như tỉnh Hòa Bình. Vì vậy, việc thực hiện đề tài này sẽ không trùng lắp, đảm bảo tính độc lập và có ý nghĩa lý luận và thực tiễn lớn đối với việc nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục pháp luật đối với thanh niên Hoà Bình. 3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Trên cơ sở phân tích lý luận và đánh giá thực trạng thực hiện chính sách GDPL cho thanh niên tỉnh Hòa Bình, luận văn đề xuất những giải pháp nhằm bảo đảm thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên tỉnh Hòa Bình hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiêṇ mu ̣c đích nêu trên, luâ ̣n văn có các nhiê ̣m vu ̣ sau: - Nghiên cứu phân tić h làm rõ mô ̣t số vấ n đề lý luâ ̣n về thực hiê ̣n chiń h sách GDPL cho thanh niên thông qua việc làm sáng tỏ các khái niê ̣m, đă ̣c điể m, chủ thể, nô ̣i dung và vai trò quan tro ̣ng trong thực hiê ̣n chiń h sách GDPL cho thanh niên. - Phân tích, đánh giá thực tra ̣ng thực hiêṇ chính sách GDPL cho thanh niên tin̉ h Hòa Bình, trên cơ sở đó tìm ra những mă ̣t đươ ̣c, chưa đươ ̣c, nguyên nhân đố i với thực hiê ̣n chiń h sách GDPL cho thanh niên trên điạ bàn tin̉ h Hòa Bin ̀ h. Trên cơ sở lý luận và thực trạng thực hiện chính sách GDPL cho thanh niên 7
tỉnh Hòa Bình, luận văn đề xuất các quan điể m, phương hướng, một số giải pháp để đảm bảo thực hiện chính sách GDPL cho thanh niên tỉnh Hòa Bình. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là thực hiện chính sách GDPL cho thanh niên 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nội dung: Thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên được nghiên cứu ở ba nội dung chính của chu trình chính sách. Đó là: xây dựng và ban hành văn bản, chương trình, dự án thực thi chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên; Tổ chức thực hiện văn bản, chương trình, dự án thực thi chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên; Sơ kết, tổng kết thực hiện chính sách giáo dục pháp luật cho thanh niên. Phạm vi không gian: tỉnh Hòa Bình. Phạm vi thời gian: từ năm 2011 đến nay. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1 Phương pháp luận Luận văn vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về thanh niên, công tác thanh niên; về GDPL và thực hiện chính sách GDPL cho thanh niên. 5.2. Phương pháp nghiên cứu của đề tài Tiếp cận theo quan điểm hệ thống cấu trúc: Vận dụng quan điểm này vào đề tài nghiên cứu nhằm tìm hiểu mối quan hệ chặt chẽ giữa chính sách pháp luật và thực hiện chính sách GDPL cho thanh niên. Từ đó đưa ra những biện pháp đảm bảo thực hiện chính sách GDPL cho thanh niên tỉnh Hòa Bình. Tiếp cận theo quan điểm lịch sử: Tìm hiểu sự hình thành và phát triển của đối tượng nghiên cứu, cụ thể là thực hiện chính sách GDPL cho thanh 8
niên tỉnh Hòa Bình với những ưu điểm cần phát huy và tồn tại cần khắc phục. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:Phương pháp phân tích, tổng hợp, quy nạp diễn dịch. Phương pháp quan sát: Thu thập thông tin trên cơ sở quan sát trực tiếp các hoạt động tuyên truyền, GDPL cho thanh niên tại tỉnh Hòa Bình để có thông tin đầy đủ hơn về thực trạng, làm cơ sở đề ra các biện pháp thực hiện chính sách GDPL cho thanh niên tại tỉnh Hòa Bình. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Thu thập thông tin thông qua phiếu hỏi ý kiến của thanh niên và các tuyên truyên viên, chính quyền Đảng ủy nhằm tìm hiểu thực trạng thực hiện chính sách GDPL cho thanh niên tại tỉnh Hòa Bình. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: Tham khảo ý kiến chuyên gia nghiên cứu về lĩnh vực thực hiện chính sách GDPL cho thanh niên nhằm đánh giá đúng thực trạng thực hiện chính sách GDPL cho thanh niên tại tỉnh Hòa Bình, cũng như các biện pháp đề xuất. Phương pháp sử dụng toán thống kê: Xử lý kết quả điều tra và số liệu thu được bằng phương pháp thống kê toán học thông qua các phần mềm máy tính nhằm định lượng kết quả nghiên cứu. 6. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của đề tài 6.1. Ý nghĩa lý luận Góp phần hoàn thiện khung lý luận về thực hiện chính sách và thực hiện chính sách GDPL cho thanh niên hiện nay. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong việc đào tạo và nghiên cứu khoa học chính sách công, quản lý công. Đồng thời luận văn cung cấp thêm thông tin cho các nhà hoạch định chính sách và những nhà quản lý trong quá trình thực hiện chính sách GDPL cho thanh niên trên địa bàn tỉnh 9
Hòa Bình hiện nay. 7. Kết cấu luận văn Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của đề tài gồm 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận thực hiện chính sách về GDPL cho thanh niên Chương 2: Thực trạng chính sách về GDPL cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Hòa Bình Chương 3: Quan điểm và giải pháp bảo đảm thực hiện chính sách về GDPL cho thanh niên trên địa bàn tỉnh Hòa Bình 10
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN 1.1. Khái quát chung về giáo dục pháp luật về cho thanh niên 1.1.1. Quan niệm về thanh niên Thanh niên là một nhóm xã hội đặc thù chiếm số đông trong dân cư; đan xen trong các giai tầng, cơ cấu xã hội và cơ cấu nghề nghiệp. Ở nước ta hiện nay, thanh niên có khoảng trên 23 triệu người, chiếm tỷ lệ 35% trong dân cư và 45% trong lực lượng lao động xã hội [43]. Thanh niên là hình ảnh phản chiếu của xã hội thu nhỏ, vì thế muốn biết tương lai của một dân tộc thế nào, của một xã hội ra sao có thể xem xét qua diện mạo của thế hệ thanh niên. Hiện nay, có nhiều quan điểm khác nhau về thanh niên. Trong cuốn “Quản lý Nhà nước đối với công tác thanh niên” có quan niệm “Thanh niên là một phạm trù xã hội học, chỉ một nhóm nhân khẩu xã hội đặc thù, ở độ tuổi nhất định (từ 15- 30 tuổi), có mặt trong tất cả các giai cấp, các tầng lớp xã hội, dân tộc, các lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội, có những đặc điểm chung về tâm lý, sinh lý, nhận thức xã hội, có vai trò quan trọng đối với mỗi quốc gia, dân tộc trong cả hiện tại và tương lai” [20, tr.25]. Trong cuốn: "Tìm hiểu một số thuật ngữ về công tác thanh niên" - "Thanh niên là một tầng lớp người - xã hội đặc thù, với độ tuổi nằm trong giới hạn từ 14, 15 đến trên dưới 30 tuổi" [37, tr.179]. Từ các nghiên cứu trên, đề tài tiếp cận khái niệm thanh niên theo quy định của Luật Thanh niên như sau: “Thanh niên là công dân Việt Nam từ đủ mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi” [38] Từ những quan niệm khác nhau về thanh niên chúng tôi có thể khái quát một số đặc điểm về thanh niên như sau: 11