Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Thực thi chính sách thi đua, khen thưởng đối với công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ

Chia sẻ: Ocxaodua999 Ocxaodua999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:127

Thêm vào BST

Báo xấu

41
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích cơ bản của luận văn này là trên cơ sở nghiên cứu lý luận và tình hình thực hiện chính sách thi đua, khen thưởng đối với đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ, luận văn sẽ đề xuất giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện và nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi chính sách này tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ trong giai (2018 - 2025), tầm nhìn năm 2030.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Thực thi chính sách thi đua, khen thưởng đối với công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN MẠNH TUẤN THỰC THI CHÍNH SÁCH THI ĐUA - KHEN THƯỞNG ĐỐI VỚI CÔNG CHỨC CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG HÀ NỘI – 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN MẠNH TUẤN THỰC THI CHÍNH SÁCH THI ĐUA - KHEN THƯỞNG ĐỐI VỚI CÔNG CHỨC CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: CHÍNH SÁCH CÔNG Mã số: 8 34 04 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN HỮU HẢI HÀ NỘI - 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực, khách quan và chưa từng dùng để bảo vệ lấy bất kỳ học vị nào. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được cám ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều được chỉ rõ nguồn gốc. Tác giả luận văn Nguyễn Mạnh Tuấn i
LỜI CẢM ƠN Em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất tới PGS.TS. Nguyễn Hữu Hải, người đã nhiệt tình, tận tâm hướng dẫn, giúp đỡ em trong suốt quá trình thực hiện đề tài và hoàn thành bản luận văn này. Em cũng xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban quản lý đào tạo Sau Đại học, Khoa Khoa học Hành chính và Tổ chức nhân sự, Học viện Hành chính Quốc gia và toàn thể các Thầy, Cô giáo đã tận tình giúp đỡ em hoàn thành tốt nội dung, chương trình của khóa đào tạo. Em xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ và Ban Thi đua – Khen thưởng, Sở Nội vụ tỉnh Phú Thọ đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho em trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Và cuối cùng, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới gia đình, người thân, bạn bè và đồng nghiệp đã luôn động viên, chia sẻ và giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn./. Tác giả luận văn Nguyễn Mạnh Tuấn ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN........................................................................................................................ ii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT………...……………...………………………...vi DANH MỤC BẢNG............................................................................................................ vi DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ...................................................................................... vii MỞ ĐẦU................................................................................................................................. 1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THỰC THI CHÍNH SÁCH THI ĐUA, KHEN THƯỞNG CHO CÔNG CHỨC NHÀ NƯỚC ................................ 9 1.1. Khái quát về chính sách thi đua, khen thưởng........................................................ 9 1.1.1. Bản chất, vai trò của thi đua, khen thưởng trong đời sống xã hội ............... 9 1.1.2. Vai trò của Nhà nước trong thi đua, khen thưởng ...................................... 11 1.1.3. Khái niệm, vai trò của chính sách thi đua, khen thưởng ............................ 13 1.2. Khái quát về cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh và thực thi chính sách thi đua, khen thưởng cho công chức ...................................................................... 15 1.2.1. Khái niệm về các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh và khái niệm thực thi chính sách thi đua, khen thưởng cho công chức ……………......15 1.2.2. Quy trình thực thi chính sách thi đua, khen thưởng đối với công chức ...19 1.2.3. Nội dung, hình thức, phương pháp thực thi chính sách thi đua, khen thưởng………………………………………………………………………...19 1.2.4. Tính chất, đặc điểm thực thi chính sách thi đua, khen thưởng cho công chức nhà nước ......................................................................................................... 27 1.2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực thi chính sách thi đua, khen thưởng cho công chức nhà nước ................................................................................................ 27 1.3. Kinh nghiệm tổ chức thực thi chính sách thi đua, khen thưởng cho công chức ở các địa phương và giá trị tham khảo ........................................................................... 30 1.3.1. Kinh nghiệm các địa phương....................................................................... 30 1.3.2. Bài học cho tỉnh Phú Thọ ............................................................................ 35 TIỂU KẾT CHƯƠNG I ………………………………………………………...36 iii
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC THI CHÍNH SÁCH THI ĐUA, KHEN THƯỞNG ĐỐI VỚI CÔNG CHỨC CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH PHÚ THỌ………………………………………….37 2.1. Khái quát về các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ..................37 2.1.1. Giới thiệu chung về các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ.........................................................................................................................37 2.1.2. Giới thiệu qua các phong trào thi đua ở các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ..............................................................................................40 2.2. Thực trạng triển khai thực thi chính sách thi đua, khen thưởng tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2018 ...................... 43 2.2.1. Chính sách Nhà nước về thi đua, khen thưởng…....……………….........43 2.2.2. Quan điểm, chủ trương của tỉnh Phú Thọ về công tác thi đua, khen thưởng………………………………………………………………………44 2.2.3. Thực hiện chính sách thi đua, khen thưởng tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ…………………………………………………....45 2.3. Đánh giá việc tổ chức thực thi chính sách thi đua, khen thưởng ở các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2018 .......... 69 2.3.1. Kết quả thực thi chính sách thi đua, khen thưởng ở các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ …………………………………………....69 2.3.2. Về ưu điểm ................................................................................................... 79 2.3.3. Về hạn chế .................................................................................................... 80 2.3.4. Nguyên nhân của những hạn chế….……………………………...…..82 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2………………………………………………………...84 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG TỔ CHỨC THỰC THI CHÍNH SÁCH THI ĐUA, KHEN THƯỞNG ĐỐI VỚI CÔNG CHỨC CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC UBND TỈNH PHÚ THỌ .... 85 3.1. Phương hướng, mục tiêu công tác thi đua, khen thưởng trên địa bàn tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015 – 2025 tầm nhìn đến năm 2030..................................................... 85 3.1.1. Phương hướng .............................................................................................. 85 3.1.2. Mục tiêu ........................................................................................................ 88 iv
3.2. Những giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường thực thi chính sách thi đua, khen thưởng ở các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ................................ 89 3.2.1. Đổi mới công tác ban hành văn bản và xây dựng kế hoạch triển khai chính sách thi đua, khen thưởng....................................................................................... 89 3.2.2. Đổi mới công tác tuyên truyền chính sách thi đua, khen thưởng .............. 89 3.2.3. Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan thực hiện chính sách thi đua, khen thưởng............................................................................................................. 93 3.2.4. Giải pháp về tổ chức các phong trào thi đua và thực hiện chính sách khen thưởng ..………………………………………………………………………95 3.2.5. Giải pháp về giám sát, kiểm tra việc thực hiện các chính sách về thi đua, khen thưởng............................................................................................................. 97 3.2.6. Đẩy mạnh việc sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm thực hiện chính sách thi đua, khen thưởng .................................................................................................... 99 3.3. Kiến nghị ..................................................................................................................... 102 3.3.1. Với Quốc hội và Chính phủ ....................................................................... 102 3.3.2. Với Uỷ ban nhân dân tỉnh Phú Thọ .............................................................. 102 3.3.3. Với Ban Thi đua – Khen thưởng tỉnh Phú Thọ (Cơ quan thường trực Hội đồng Thi đua, khen thưởng tỉnh Phú Thọ).............................................................. 103 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ……………………………………............................ 104 KẾT LUẬN ........................................................................................................................ 105 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................. 107 PHỤ LỤC ........................................................................................................................... 111 v
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa tiếng Việt CBCT Cán bộ chuyên trách CBQL Cán bộ quản lý CNH Công nghiệp hóa CTKT Công tác khen thưởng CTTĐ Công tác thi đua HĐND Hội đồng nhân dân HĐH Hiện đại hóa MTTQ Mặt trận Tổ quốc NLĐ Người lao động PTTĐ Phong trào thi đua TĐKT Thi đua khen thưởng TU Tỉnh ủy UBND Uỷ ban nhân dân XHCN Xã hội chủ nghĩa vi
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Thống kê số lượng, cơ cấu, độ tuổi, trình độ chuyên môn của công chức tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh ………………………. 39 Bảng 2.2. Số lượng cán bộ, công chức làm công tác thi đua, khen thưởng tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh.................................................... 50 Bảng 2.3. Tổng hợp số lượng, cơ cấu công chức làm công tác thi đua, khen thưởng các cấp ............................................................................................... 51 Bảng 2.4. Tổng hợp các Danh hiệu Thi đua và Hình thức khen thưởng cấp Nhà nước tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh từ năm 2015 - 2018..... 76 Bảng 2.5. Tổng hợp các Danh hiệu Thi đua và Hình thức khen thưởng cấp tỉnh tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh từ năm 2015 - 2018 ............. 77 Bảng 2.6. Tổng hợp các Danh hiệu Thi đua và Hình thức khen thưởng tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh từ năm 2015 - 2018 ......................... 78 DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 2.1. Quy trình khen thưởng tỉnh Phú Thọ……………………………..52 Biểu đồ 2.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch thực hiện chính sách thi đua, khen thưởng………………………………………………………………………...57 Biểu đồ 2.2. Đánh giá công tác tuyên truyền thực hiện chính sách thi đua, khen thưởng ..............................................................................................................58 Biểu đồ 2.3. Thực trạng phân công, phối hợp thực hiện chính sách thi đua, khen thưởng .................................................................................................... 62 Biểu đồ 2.4. Bình xét các Danh hiệu thi đua và Hình thức khen thưởng.........63 Biểu đồ 2.5. Theo dõi kiểm tra, đôn đốc việc thực thi chính sách thi đua, khen thưởng………………………………………………………………………...66 Biểu đồ 2.6. Đánh giá, tổng kết việc thực thi chính sách thi đua, khen thưởng…67 vii
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã rất đề cao công tác thi đua, khen thưởng: “Thi đua là yêu nước, ai yêu nước thì phải thi đua. Và những người thi đua là những người yêu nước nhất” [23, tr.472]. Phong trào thi đua yêu nước do Người khởi xướng và lãnh đạo từ những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp đã nhanh chóng phát triển thành phong trào sâu rộng và liên tục qua nhiều thập kỷ, trong từng giai đoạn lịch sử của đất nước. “Thi đua, khen thưởng là động lực phát triển và là biện pháp quan trọng để xây dựng con người mới, thi đua yêu nước phải được tiến hành thường xuyên, liên tục hàng ngày” [16, tr.226]. Thi đua, khen thưởng là phương thức tạo động lực, là biện pháp quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển con người mới. Thi đua là hoạt động có tổ chức với sự tham gia tự nguyện của cá nhân, tổ chức nhằm lôi cuốn, khuyến khích các chủ thể phát huy truyền thống yêu nước, tinh thần năng động sáng tạo, vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao hướng tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Khen là biểu dương, ghi nhận những đóng góp của các tập thể, cá nhân thông qua các hình thức, danh hiệu. Thưởng là vật chất đi kèm cùng với các hình thức, danh hiệu theo định mức nhất định hoặc theo quyết định (hệ số nhân với mức lương tối thiểu tại thời điểm được khen). Vì vậy, khen và thưởng là hai nhân tố quan trọng luôn luôn song hành cùng nhau để khích lệ, động viên tạo động lực thúc đẩy toàn xã hội tham gia các phong trào thi đua yêu nước, góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp hơn. Thấy rõ tầm quan trọng của thi đua, khen thưởng trong cuộc sống, công tác, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật về thi đua, khen thưởng nhằm tạo cơ sở pháp lý quan trọng để tổ chức tốt công tác thi đua, khen thưởng trên cả nước góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Mỗi giai đoạn phát triển của đất nước, Đảng đều có những chủ trương, chính sách khen thưởng phù hợp với nhiệm vụ chính trị. Trên cơ sở đó, các cơ quan nhà nước xây dựng và thực hiện thể chế về thi đua, khen thưởng. Quá trình 1
hình thành và phát triển chính sách thi đua, khen thưởng ở nước ta ngày càng hoàn thiện theo đường lối, chủ trương của Đảng. Trong những năm 2015 - 2018, việc thực thi chính sách thi đua, khen thưởng của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh đã đạt được những kết quả thiết thực. Thông qua phong trào thi đua đã có nhiều tập thể, cá nhân đạt thành tích xuất sắc, được cơ quan Nhà nước các cấp, các ngành khen thưởng. Hội đồng Thi đua, khen thưởng tỉnh, tổ chức bộ máy thi đua, khen thưởng huyện, thành, thị, các cấp, các ngành tiếp tục được kiện toàn, củng cố và hoạt động ngày càng có hiệu quả. Công tác tuyên truyền, biểu dương gương người tốt, việc tốt được triển khai thực hiện thông qua nhiều hình thức phong phú trên tất cả các lĩnh vực công tác. Công tác nghiên cứu, xây dựng các văn bản hướng dẫn thực hiện công tác thi đua, khen thưởng đã có bước đổi mới, tiến bộ. Cụ thể hóa Luật Thi đua, khen thưởng và Nghị định hướng dẫn thi hành của Chính phủ, UBND tỉnh Phú Thọ đã ban hành đồng bộ hệ thống quy chế, quy định hướng dẫn thực hiện công tác thi đua, khen thưởng như: Quy chế Thi đua, khen thưởng trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, Quy định về tiêu chí đánh giá kết quả thi đua hàng năm đối với các đơn vị và cá nhân... làm cơ sở pháp lý quan trọng cho các ngành, các cấp trong toàn tỉnh tổ chức thực hiện phong trào thi đua và thực hiện chính sách khen thưởng đạt được những kết quả rất tích cực. Mặc dù được các cấp, các ngành, chính quyền huyện, thành, thị triển khai, song các chính sách thi đua, khen thưởng có lúc, có chỗ còn chưa được duy trì thường xuyên liên tục. Một số chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước về thi đua, khen thưởng chưa triển khai đồng bộ tới cán bộ công chức, viên chức và người lao động; Luật Thi đua, khen thưởng và các văn bản hướng dẫn thi hành luật chưa được quán triệt đầy đủ, trong thực hiện, vận dụng còn lúng túng. Phong trào thi đua có nơi còn biểu hiện hình thức, thiếu thường xuyên, liên tục, phát động nhưng thiếu các biện pháp tổ chức cần thiết bao gồm cả điều kiện và nguồn lực cán bộ để làm nòng cốt cho phong trào. Trong chỉ đạo, nhiều đơn vị chưa coi trọng công tác kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn, chưa tạo được sự phối hợp, liên kết của các 2
đơn vị và các tổ chức có liên quan, từ đó hạn chế tính động lực và hiệu quả của các phong trào thi đua... Trước tình hình thực tế nêu trên, đồng thời là một công chức đang công tác tại Ban Thi đua – Khen thưởng, Sở Nội vụ tỉnh Phú Thọ tôi lựa chọn đề tài “Thực thi chính sách thi đua, khen thưởng đối với công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ” để đẩy mạnh phong trào thi đua trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nói chung, tỉnh Phú Thọ nói riêng. Tôi hy vọng kết quả nghiên cứu đề tài luận văn này có thể đóng góp một phần quan trọng thúc đẩy công tác thi đua, khen thưởng trở nên sâu rộng hơn trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Vấn đề nghiên cứu về thi đua, khen thưởng nói chung và chính sách thi đua, khen thưởng nói riêng đến nay đã có nhiều nhà nghiên cứu với nhiều cách tiếp cận từ quan điểm, cách đánh giá khác nhau. Tiêu biểu là một số công trình sau: Sách chuyên khảo, tham khảo: - Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương (2010), Đẩy mạnh, nhân rộng, phát huy hiệu quả phong trào thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn cách mạng mới, Nhà xuất bản thanh niên, Hà Nội. Tài liệu này tập trung rất nhiều bài viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh với phong trào thi đua yêu nước; Bác Hồ với công tác thi đua, khen thưởng; Đẩy mạnh thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh; Tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước trong xây dựng con người mới thời kỳ hội nhập quốc tế... Tuy nhiên chưa có bài viết nào đi sâu nghiên cứu gắn kết tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước với việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật và chính sách về thi đua, khen thưởng - Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương (2013), Kỷ yếu Hội thảo khoa học Đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay, Hà Nội. Tài liệu tiếp tục làm rõ tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước, vai trò, ý nghĩa của thi đua yêu nước và việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước qua các giai đoạn cách 3
mạng, đặc biệt là trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế hiện nay, như: Vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong tổ chức thực hiện phong trào thi đua, yêu nước; vấn đề thi đua và cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN; vấn đề xây dựng con người mới trong thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế; làm thế nào để đẩy mạnh thi đua yêu nước, nêu gương “Người tốt, việc tốt”… Kết quả nghiên cứu đề tài khoa học: - Quách Đức Hùng (2009), Nghiên cứu công tác thi đua, khen thưởng trong nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở tỉnh Phú Thọ, đề tài khoa học cấp tỉnh, Sở Nội vụ tỉnh Phú Thọ. Đề tài đã đánh giá được thực trạng công tác thi đua, khen thưởng của tỉnh Phú Thọ và đề xuất được một số giải pháp như: Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp uỷ đảng, chỉ đạo của các cấp chính quyền, sự phối hợp chặt chẽ của MTTQ và các đoàn thể đối với công tác thi đua, khen thưởng; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, các gương điển hình tiên tiến; củng cố kiện toàn hệ thống tổ chức làm công tác thi đua, khen thưởng… qua đó tăng cường quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng của tỉnh trong nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN. - Văn Tất Thu (2012), Chính sách đãi ngộ khen thưởng, trọng dụng và tôn vinh cán bộ khoa học xã hội, đề tài khoa học cấp Nhà nước, Bộ Nội vụ. Đề tài đã tập trung phân tích những vấn đề lý luận về chính sách trọng dụng, đãi ngộ, khen thưởng và tôn vinh cán bộ khoa học xã hội; đánh giá thực trạng về chính sách trọng dụng, đãi ngộ, khen thưởng và tôn vinh cán bộ khoa học xã hội, trên cơ sở đó, đề tài đề xuất, kiến nghị đổi mới chính sách trọng dụng, đãi ngộ, khen thưởng và tôn vinh cán bộ khoa học xã hội. Luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ: - Phùng Ngọc Tấn (2016), Pháp luật về thi đua khen thưởng ở Việt Nam hiện nay, Luận án tiến sĩ Luật hiến pháp và Luật hành chính, Học viện Khoa học xã hội. Luận án đã làm rõ khái niệm, vai trò và điều chỉnh pháp luật đối với công tác thi đua, khen thưởng hiện nay, từ đó tiến hành phân tích hệ thống pháp luật và thực tiễn 4
áp dụng pháp luật về thi đua, khen thưởng trong các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị và các đơn vị khác; đi sâu đánh giá thực trạng pháp luật về thi đua, khen thưởng, trong đó nhấn mạnh “pháp luật về thi đua, khen thưởng vẫn chưa hoàn thiện, còn có những mâu thuẫn, chồng chéo; khá phổ biến là hiện tượng dung công văn hành chính có chứa quy phạm pháp luật để điều chỉnh công tác thi đua, khen thưởng” [33, tr.1]. Công trình là tài liệu tham khảo hữu ích cho tác giả luận văn khi nghiên cứu đánh giá thực trạng thực thi chính sách thi đua, khen thưởng đối với việc xây dựng, ban hành các văn bản pháp luật về thi đua, khen thưởng trong các cơ quan chuyên môn hiện nay. - Nguyễn Thị Lan Anh (2015), Hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý thi đua khen thưởng ở Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương, Luận văn thạc sĩ Quản trị kinh doanh, Viện Đại học Mở Hà Nội. Luận văn đã đề cập đến tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng và sự cần thiết, khách quan phải hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng để đáp ứng tốt hơn yêu cầu thực hiện, chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước đối với công tác này. Ngoài ra còn có một số bài viết đăng trên các báo, tạp chí khoa học, trang tin điện tử đề cập đến pháp luật về thi đua, khen thưởng, như: Bài viết “Giải pháp hoàn thiện pháp luật và bảo đảm thực hiện pháp luật về thi đua, khen thưởng” của tác giả Phùng Ngọc Tấn, đăng trên Tạp chí Nhà nước và pháp luật số 306 (10/2013). Bài viết bàn về các giải pháp tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật về thi đua, khen thưởng. Bài viết: “Kinh nghiệm về công tác thi đua, khen thưởng của một số quốc gia” của tác giả Nguyễn Khắc Hà, đăng trên Tạp chí Tổ chức Nhà nước số 11/2012. Bài viết bàn về pháp luật khen thưởng ở các nước trên thế giới như: Nga, Trung Quốc, Pháp, Nhật, Australia... mang tính gợi mở có thể tham khảo cho việc nghiên cứu hoàn thiện pháp luật thi đua, khen thưởng ở Việt Nam. Bài viết: “Công tác quản lý thành tích của Mỹ” của tác giả Trần Thị Hải Bình, đăng trên Tạp chí Tổ chức Nhà nước số 10/2017. Bài viết bàn về những bài học thực tế của lịch sử hình thành và phát triển quản lý thành tích tại Mỹ, Việt Nam có thể tham khảo nhằm hoàn thiện chính sách đổi mới quản lý thi đua, khen thưởng của nước ta. 5
Các công trình kể trên đã đề cập đến một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác thi đua, khen thưởng như: khái niệm, hình thức, vai trò, nội dung, yêu cầu công tác thi đua, khen thưởng, kinh nghiệm của một số nước. Từ đó các tác giả đưa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thi đua, khen thưởng, pháp luật thi đua, khen thưởng mà các công trình tiến hành nghiên cứu. Đây là nguồn tài liệu có giá trị cho hướng nghiên cứu của đề tài, là cơ sở để luận văn kế thừa có chọn lọc phục vụ cho công tác nghiên cứu. Các công trình trên đã đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau của công tác thi đua, khen thưởng. Tuy nhiên vấn đề Thực thi chính sách thi đua, khen thưởng đối với công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ cho đến nay vẫn chưa có đề tài nào nghiên cứu. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và tình hình thực hiện chính sách thi đua, khen thưởng đối với đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ, luận văn sẽ đề xuất giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện và nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi chính sách này tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ trong giai (2018 - 2025), tầm nhìn năm 2030. 3.2. Nhiệm vụ Thứ nhất, hệ thống hóa cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về tổ chức thực thi chính sách thi đua, khen thưởng. Thứ hai, đánh giá thực trạng tổ chức thực thi chính sách thi đua, khen thưởng đối với công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ, chỉ ra những ưu điểm và cả những hạn chế còn tồn tại cần phải giải quyết. Thứ ba, đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao năng lực thực thi chính sách thi đua, khen thưởng đối với công chức tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu 6
Đề tài tập trung nghiên cứu việc tổ chức thực thi chính sách thi đua, khen thưởng đối với đội ngũ công chức tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ. 4.1. Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: Nghiên cứu nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức thực thi chính sách thi đua, khen thưởng tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ từ đó, đề xuất những giải pháp tăng cường thực hiện. Về thời gian: Luận văn sẽ nghiên cứu vấn đề trên trong khoảng thời gian 2015 - 2018 và đề xuất các giải pháp cho giai đoạn tới. Về không gian: Nghiên cứu việc thực thi chính sách thi đua, khen thưởng của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về chính sách thi đua, khen thưởng. Bên cạnh đó, tác giả sử dụng các quan điểm khoa học được rút ra từ các công trình khoa học đã được công bố liên quan đến đề tài luận văn. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp khảo cứu tài liệu: Nghiên cứu các văn kiện của Đảng, văn bản pháp luật, tài liệu, giáo trình và các công trình, bài viết có liên quan nhằm xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. Đề tài cũng kế thừa các kết quả nghiên cứu đã có, bổ sung và phát triển các luận cứ khoa học và thực tiễn mới phù hợp với mục đích nghiên cứu của đề tài. Phương pháp thống kê mô tả: Dựa trên các thông tin số liệu mới nhất mà tác giả có thể thu thập được từ các nguồn thông tin đáng tin cậy, từ đó phân tích và rút ra những kết quả đánh giá khách quan, dự báo xu hướng phát triển trong thời gian tiếp theo. Phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu và so sánh: Đề tài tiến hành phân tích thực trạng, phân tích số liệu, đánh giá thực thi chính sách thi đua, khen thưởng 7
của công chức tại 19 cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ, từ đó đưa ra các ưu điểm, hạn chế trong thực thi chính sách, để làm cơ sở đề xuất những giải pháp; số liệu trong đề tài được thu thập qua các báo cáo sơ kết, tổng kết công tác thi đua, khen thưởng và trao đổi với công chức làm công tác thi đua, khen thưởng. Từ đó lập bảng so sánh các hoạt động tổ chức phong trào cũng như là kết quả đạt được sau mỗi phong trào thi đua. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Về lý luận Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần hoàn thiện lý luận về thực thi chính sách công nói chung và thực thi chính sách thi đua, khen thưởng trên địa bàn tỉnh Phú Thọ nói riêng. Luận văn sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích về thực thi chính sách thi đua, khen thưởng tại tỉnh Phú Thọ. 6.2. Về thực tiễn Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho đội ngũ công chức, viên chức các cơ quan nhà nước tỉnh Phú Thọ trong việc quản lý thực tiễn về tổ chức thực thi chính sách thi đua, khen thưởng, nghiên cứu, sửa đổi về chính sách thi đua, khen thưởng trên địa bàn tỉnh Phú Thọ trong thời gian tới. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở khoa học về thực thi chính sách thi đua, khen thưởng cho công chức nhà nước Chương 2: Thực trạng thực thi chính sách thi đua, khen thưởng đối với công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ. Chương 3: Phương hướng và giải pháp tăng cường tổ chức thực thi chính sách thi đua, khen thưởng đối với công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Phú Thọ. 8
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THỰC THI CHÍNH SÁCH THI ĐUA, KHEN THƯỞNG CHO CÔNG CHỨC NHÀ NƯỚC 1.1. Khái quát về chính sách thi đua, khen thưởng 1.1.1. Bản chất, vai trò của thi đua, khen thưởng trong đời sống xã hội 1.1.1.1. Khái niệm, bản chất của thi đua Cách đây trên 170 năm, C.Mác và Ph.Ăngghen là những người đầu tiên nghiên cứu một cách khoa học về bản chất, nội dung thi đua. Thi đua là một hiện tượng xã hội tồn tại khách quan, là quy luật phát triển tất yếu của quá trình hợp tác lao động của con người, ở đâu có hợp tác lao động thì ở đó nảy sinh ra thi đua. Theo C.Mác: “Bản thân sự tiếp xúc xã hội trong quan hệ giữa con người và con người đã làm nảy sinh thi đua, một sự thức tỉnh đặc thù nghị lực sống của con người nhằm nâng cao năng suất lao động” [10]. Ở đây, mọi người tự nguyện tham gia thi đua, không có sự bắt buộc. Từ đó, thi đua có thể quan niệm là “mọi người tự nguyện cùng nhau đem hết tài năng, sức lực nhằm thúc đẩy lẫn nhau đạt thành tích tốt nhất trong các hoạt động hay công việc chung của cộng đồng xã hội”. Trên cơ sở những quan điểm nền tảng của Mác và Ăng ghen về thi đua, Lênin đã nghiên cứu và đưa ra những quan điểm, tư tưởng cơ bản về thi đua xã hội chủ nghĩa, đó là một hình thức hợp tác giữa người với người, góp phần phát triển năng lực của con người, phát triển của tính chủ động sáng tạo của nhân dân lao động và của chế độ dân chủ trong xã hội mới. Thi đua xã hội chủ nghĩa ra đời trên cơ sở lao động tập thể, trên cơ sở những quan hệ tương trợ và hợp tác, đoàn kết theo tinh thần đồng chí nhằm giúp đỡ những người lạc hậu dần dần tiến lên ngang những người tiên tiến, nâng cao trình độ văn hóa và trình độ sinh hoạt tinh thần của mọi người. Vận dụng và phát triển sáng tạo những quan điểm cơ bản của Chủ nghĩa Mác - Lênin về thi đua vào phong trào cách mạng nước ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nâng quan niệm về thi đua lên một tầm tư tưởng, coi thi đua là một phẩm chất đạo đức, thể 9
hiện lòng yêu nước của người Việt Nam. Người nói: “Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua và những người thi đua là những người yêu nước nhất” [23, tr.472].. Đây chính là quan niệm mới thể hiện sự sáng tạo độc đáo trong tư tưởng của Hồ Chí Minh. Người cũng chỉ rõ: “Khi tinh thần yêu nước được khơi dậy, và nhân dân ta vô luận ở địa vị nào làm công việc gì, phải ra sức tham gia cuộc thi đua yêu nước” [22, tr. 513]. Trong giai đoạn đất nước ta phát triển mạnh mẽ nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, thi đua vẫn cần được phát huy trong hoạt động kinh tế và các hoạt động khác. Bản chất của phong trào thi đua yêu nước không chỉ là tạo ra tiềm lực vật chất, tinh thần mà còn có tác dụng cải tạo người lao động, cải tạo con người, giúp con người loại bỏ tư tưởng bảo thủ, lạc hậu. Thông qua thi đua để giáo dục động viên mọi người, nâng cao lòng yêu nước, ý thức giác ngộ giai cấp, trách nhiệm công dân và tính cộng đồng xã hội. Vai trò của công tác thi đua qua những chặng đường lịch sử đã được khẳng định, đặc biệt trong thời kỳ đổi mới, trong cơ chế thị trường Nhà nước đã có Luật Thi đua, khen thưởng ngày 16/11/2003, sửa đổi bổ sung năm 2005 ghi rõ “Thi đua là hoạt động có tổ chức với sự tham gia tự nguyện của cá nhân, tập thể nhằm phấn đấu đạt được thành tích tốt nhất trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.” [29]. Từ cách hiểu trên có thể quan niệm: Thi đua là hoạt động xã hội có ý thức, có tổ chức, tạo thành phong trào cách mạng rộng lớn với sự tham gia của các cá nhân, tập thể, mọi thành phần, lứa tuổi, dân tộc, tôn giáo trên tinh thần tự nguyện, tự giác nhằm phấn đấu đạt được thành tích cao nhất trong lao động sản xuất, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 1.1.1.2. Khái niệm bản chất của khen thưởng Trong bất kỳ thời đại nào, việc thưởng, phạt cũng là một trong những định hướng chuẩn mực xã hội, nhằm nêu cao và khẳng định những hình mẫu lý tưởng. Mỗi thời kỳ lịch sử, mỗi quốc gia, dân tộc khác nhau, việc thưởng phạt cũng không giống nhau. Ở xã hội chưa có giai cấp, việc thưởng, phạt căn cứ vào phán quyết của cộng đồng, trong thời kỳ này việc khen thưởng chủ yếu được biểu hiện thông qua sự 10
công nhận và tôn vinh của cộng đồng, thể hiện sự kính trọng của cộng đồng đối với cá nhân và uy tín của cá nhân trong việc tham gia giải quyết những công việc của cộng đồng, từ đó trở thành hình mẫu tiêu chuẩn cho lý tưởng sống, chuẩn mực nhân cách của cộng đồng. Khi nhà nước hình thành việc khen thưởng chủ yếu do nhà nước ghi nhận đối với các tập thể, cá nhân đáp ứng được những tiêu chí lập được thành tích, công trạng theo những quy định do nhà nước lập ra. Khen thưởng trở thành nhu cầu, một phạm trù tất yếu cho sự tồn tại và phát triển bền vững của cộng đồng và xã hội loài người Nhận thức được điều đó, Đảng và Bác Hồ luôn quan tâm, chú ý khen thưởng, nêu gương người tốt việc tốt trong các ngành nghề, từ công việc lao động phức tạp đến công việc thủ công đơn giản, từ bộ phận chủ chốt đến bộ phận phụ trợ. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ thị “Có công thì thưởng, có lỗi thì phạt, khen thưởng phải có tác dụng giáo dục, động viên, nêu gương...” [22, tr.381]. Khen thưởng còn là một chính sách của nhà nước để ghi công, tôn vinh các cá nhân, tập thể có thành tích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ngày nay, khi đất nước bước sang thời kỳ mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, bên cạnh những thuận lợi to lớn, chúng ta cũng đang đứng trước nhiều thử thách, khó khăn, đòi hỏi phải phát huy cao độ lòng yêu nước trong mỗi con người vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng văn minh. Trong bối cảnh đó khen thưởng vẫn giữ vai trò quan trọng, tạo động lực góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, khuyến khích động viên mọi tầng lớp nhân dân hăng hái lập thành tích trong lao động sản xuất và công tác. Trên cơ sở lý luận đó Luật Thi đua, khen thưởng của Nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam ngày 26/11/2003 Khoản 2, Điều 3 đã nêu rõ: “Khen thưởng là việc ghi nhận, biểu dương, tôn vinh công trạng và khuyến khích bằng lợi ích vật chất đối với cá nhân, tập thể có thành tích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [29]. 1.1.2. Vai trò của Nhà nước trong thi đua, khen thưởng Thi đua, khen thưởng là lĩnh vực hoạt động xã hội, đó là hoạt động rộng lớn của hàng triệu quần chúng nhân dân tham gia thông qua các phong trào thi đua. Vì 11